โครงงานเรื่องย้อมผ้าจากธรรมชาติ

โครงงานวิทยาศาสตร์ เรื่อง สีย้อมผ้าจากธรรมชาติ โดย นางสาวขวัญเรือน ถาวรกันต์ เลขที่2 นางสาวลลิตา สระประทุม เลขที่11 นางสาวณัฐพร เจริญมาก เลขที่19 ครูที่ปรึกษา คุณครูปรีดา บัวยก โรงเรียนเทศบาล๔(วัดโพธาวาส) อำเภอเมือง จังหวัดสุราษฎร์ธานี โครงงานเล่มนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา ว30226 เคมี 6 ตามหลักสูตรห้องเรียนวิทยาศาสตร์- คณิตศาสตร์ ณ โรงเรียนเทศบาล ๔(วัดโพธาวาส) อำเภอเมือง จังหวัด สุราษฎร์ธานี

โครงงานวิทยาศาสตร์ เรื่อง สีย้อมผ้าจากธรรมชาติ โดย นางสาวขวัญเรือน ถาวรกันต์ เลขที่2 นางสาวลลิตา สระประทุม เลขที่11 นางสาวณัฐพร เจริญมาก เลขที่19 ครูที่ปรึกษา คุณครูปรีดา บัวยก โรงเรียนเทศบาล๔(วัดโพธาวาส) อำเภอเมือง จังหวัดสุราษฎร์ธานี โครงงานเล่มนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา ว30226 เคมี 6 ตามหลักสูตรห้องเรียนวิทยาศาสตร์- คณิตศาสตร์ ณ โรงเรียนเทศบาล ๔(วัดโพธาวาส) อำเภอเมือง จังหวัด สุราษฎร์ธานี

ชื่อโครงงานวิทยาศาสตร์ : สีย้อมผ้าจากธรรมชาติ ชื่อผู้ทำโครงงาน : ณัฐพร เจริญมาก และคณะ แผนการเรียน :วิทยาศาสตร์- คณิตศาสตร์ ปีการศึกษาที่สำเร็จ : 2566 อาจารย์ที่ปรึกษาโครงงาน : คุณครูปรีดา บัวยก ________________________________________________________ บทคัดย่อ สีย้อมผ้าจากธรรมชาติโดยย้อมจาก อัญชันให้สีฟ้า ใบเตยให้สีเขียว ขมิ้นให้สีส้มปนเหลือง ใบขนุนให้สี เขียวแก่และแก้วมังกรให้สีแดงชมพูสีย้อมผ้าจากธรรมชาติไม่มีสารเคมีปนเปื้อน ปลอดภัย สีย้อมผ้าจากธรรมชาติจุดประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสีย้อมผ้าจาก อัญชัน ใบเตย ขมิ้น ใบขนุน แก้วมังกร พบว่าอัญชันให้สีฟ้า ใบเตยให้สีเขียว ขมิ้นให้สีส้มปนเหลือง ใบขนุนให้สีเขียวแก่ และแก้วมังกรให้สีแดงชมพู2) เพื่อสร้างผ้าย้อมสีจากอัญชัน ใบเตย ขมิ้น ใบขนุน แก้วมังกร พบว่าอัญชันและใบเตยใช้เฉดสีฟ้าอ่อน/ใบเตยอ่อนมี ความติดทนน้อยความพึงพอใจต่อร้อยละ 95 พึงพอใจระดับมากที่สุด ใบเตยและขมิ้นให้เฉดสีเขียวอ่อน/เหลืองเข้ม มีความติดทนมากความพึงพอใจต่อร้อยละ95 พึงพอใจระดับมากที่สุด แก้วมังกรและใบขนุนให้เฉดสีแดงอมชมพู/ เขียวแก่ มีความติดทนปานกลางความพึงพอใจต่อร้อยละ80พึงพอใจระดับมาก

กิตติกรรมประกาศ โครงงานวิทยาศาสตร์ฉบับนี้สำเร็จลุล่วงได้ด้วยความกรุณา ความช่วยเหลือ และให้คำปรึกษาอย่างดียิ่ง จาก คุณครูปรีดา บัวยก คุณครูที่ปรึกษาโครงงานวิชาเคมีที่ได้กรุณาถ่ายทอดความรู้ แนวคิววิธีการ คำแนะนำและ ตรวจสอบแก้ไขข้อบกพร่องต่างๆด้วยความเอาใจใส่อย่างยิ่ง ข้าพเจ้าขอขอบพระคุณเป็นอย่างสูง ขอขอบคุณคุณครูปรีดา บัวยก ครูประจำวิชา และ นักวิทยาศาสตร์ที่อำนวยความสะดวกในการใช้ อุปกรณ์และสารเคมีต่างๆ อีกทั้งคำแนะนำในการใช้สารเคมีและการใช้เครื่องมือวิทยาศาสตร์ รวมไปถึงความ อนุเคราะห์ในการตรวจสอบแก้ไขข้อบกพร่องต่างๆของเล่นเอกสาร ขอขอบคุณหัวหน้ากลุ่มสาระวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเทศบาล๔(วัดโพธาวาส)ที่เอื้อเฟื้อเผื่อ สถานที่ในการทดลองและการใช้เครื่องมือในการตรวจสอบทางพฤกษศาสตร์เคมี ขอขอบพระคุณบิดา มารดา พี่ น้อง และเพื่อนๆที่ให้ความช่วยเหลือในด้านต่างๆนอกจากนี้ยังมีผู้ให้การ ช่วยเหลืออีกหลายท่าน ซึ่งข้าพเจ้าไม่สามารถกล่าวนามได้หมดในที่นี้ จึงขอขอบคุณท่านเหล่านี้ไว้ ณ ที่นี่ด้วย คุณประโยชน์ที่ได้รับจากโครงงานวิทยาศาสตร์ฉบับนี้ ข้าพเจ้าขอมอบเป็นกตัญญูกตเวทีแต่บิดามารดา และบรูพาจารย์ที่คอยอบรมสั่งสอนรวมทั้งมีพระคุณทุกท่าน

คณะผู้จัดทำโครงงาน สารบัญ บทที่ หน้า 1 บทนำ 1 ความสำคัญและที่มาและความสำคัญ วัตถุประสงค์ของโครงงาน ขอบเขตการศึกษา สมมติฐานการทดลอง 1 2 2 2 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง 4 เอกสารที่เกี่ยวข้อง งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง 4 4 3 วิธีการดำเนินการ 8 วัสดุอุปกรณ์ สารเคมี 8 8

วิธีการทดลอง Flow chart 8 8 4 ผลการดำเนินการ 9 ผลการเปรียบเทียบสีย้อมผ้าจากธรรมชาติ อภิปรายผล 9 9 5 สรุปผลการทดลองและข้อเสนอแนะ 10 สรุปผลการทดลอง ข้อเสนอแนะ 10 10 บรรณานุกรม ภาคผนวก 11 12 สารบัญตาราง ตารางที่ หน้า 4.1 ผลการเปรียบเทียบของสีย้อมผ้าจากธรรมชาติ 9

ตารางรูปภาพ ภาพที่ หน้า 2.1 อัญชัน 2.2 ใบเตย 45

2.3 ขมิ้น 2.4 แก้วมังกร 2.5 ใบขนุน 2.6 สีย้อมผ้า 5 6 6 7 บทที่ 1

บทนำ 1.1 ที่มาและความสำคัญ สีธรรมชาติได้ถูกนำมาใช้ในชีวิตประจำวันของมนุษย์มาแต่โบราณ ทั้งด้านการย้อมผ้าแต่งสีอาหารและยา สีธรรมชาติส่วนใหญ่ได้มาจากส่วนต่างๆ ของพืช เช่น แก่น เปลือก ใบ ผล และรากไม้ นอกจากพืชแล้วยังได้จาก สัตว์และแร่ธาตุต่างๆ ต่อมาได้มีการพัฒนาการใช้สีสังเคราะห์ในการย้อมเพื่อให้ได้ผลิตภัณฑ์ เพียงพอกับความ ต้องการทางด้านสิ่งทอ ปัจจุบัน เริ่มมีการต้นตัวกึงอันตรายที่เกิดจากการใช้สีสังเคราะห์ของกลุ่มในงานย้อมสีสิ่งทอ ซึ่งสามารถเกิดอันตรายต่อทั้งผู้ผลิตและผู้บริโภค จึงมีแนวโน้มหันมาสนใจ ใช้สีธรรมชาติกันมากขึ้นประกอบการ ขยายตัวของผู้บริโภคในการเลือกใช้สินค้าที่มีภาพพจน์ดี มีผลกระทบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมน้อยที่สุดทำให้ความ นิยมใช้สิ่งทอย้อมสีธรรมชาติเพิ่มมากขึ้นเป็นลำดับ แม้ว่าสีธรรมชาติจะมีสมบัติไม่อดทนต่อการซักล้างและตาก แดด แต่ก็สามารถปรับแต่งด้วยการใช้โลหะมอร์แดนท์ผ้าที่ย้อมด้วยสีธรรมชาติอาจดูไม่ฉูดฉาดบาดตาเหมือนผ้า จากโรงงาน เมื่อนำไปใช้ก็อาจจะตกสีหรือซีด เร็วกว่า แต่สิ่งที่ผ้าจากสิ่งมีชีวิต ลักษณะอันแสดงถึงความอ่อนโยน ความพอเหมาะพอดีแต่สิ่งที่ผ้าจากโรงงานไม่มีคือความเป็นธรรมชาติ การหันกลับมาสู่ การย้อมสีแบบธรรมชาติยัง ก่อให้เกิดสภาพจิตที่ดีโดยทั่วไป สีแบบธรรมชาติยังก่อให้เกิด สำนึก ทางสิ่งแวดล้อม หลายหมู่ที่มีการรื้อฟื้นผ้าย้อม สีธรรมชาติจะมีการรักษาสภาพป่ารอบบ้านตามมมา มีการปลูกต้มไม้เพิ่มขึ้น จากคุณค่าและความสำคัญของผ้า ที่ย้อมสีธรรมชาติ ทำให้เกิดการค้นหาสีย้อมจากธรรมชาติเพิ่มมากขึ้นและการที่พื้นแต่ล่ะชนิดแต่ส่วน สามารถให้สีย้อมได้หลากหลาย แตกต่างกัน ซึ่งการเปลี่ยนแปลงสีได้ เมื่อใช้ผ้าบางชนิดทำให้มีโอกาสที่พบสีย้อม ใหม่ๆได้เสมอ การทำสีมัดย้อมใช้เอง เป็นความภาคภูมิใจของคนทำและคนมีส่วนร่วม เพราะผลงานชิ้นดังกล่าว เป็นศิลปะหนึ่งเดียวในใจที่ไม่มีใครเหมือน โดยมีการเป็นศิลปินเอง แต่ในปัจจุบันดังกล่าวกำลังเลือนหายไป จากสังคม และถูกลบอย่างไร้คุณค่าเพราะว่ากระแสในสมัยใหม่มาแรงตลอด แซงได้ง่าย และตอบสนองความ ต้องการ ได้อย่างรวดเร็ว ทันใจ ในทุกๆรูปแบบ จากคุณค่า และความสำคัญ ของผ้าสีธรรมชาติ ทำให้ทำให้เกิดการ มีสีย้อมจากธรรมชาติ เพิ่มขึ้น และการที่พืชแต่ละคำแต่ละด้านสามารถใช้สีย้อมได้หลากหลายแตกต่างกัน ทำให้มี โอกาส ที่จะพบสีย้อมใหม่ๆได้เสมอ ผู้จัดทำโครงการตระหนักถึงความสำคัญของการย้อมสีผ้าจากธรรมชาติ จึงคิดริเริ่ม ทำโครงงาน วิทยาศาสตร์ เรื่อง การย้อมสีผ้าจากธรรมชาติ เพื่อให้ได้เสื้อที่ตัวเองทำโดยไม่ต้องเสียตัง ลดการใช้สารเคมี

วัตถุประสงค์ 1.เพื่อศึกษาสีย้อมผ้าจาก อัญชัน ใบเตย ขมิ้น แก้วมังกร ขนุน 2.เพื่อสร้าง ผ้ามัดย้อมสีจาก อัญชัน ใบเตย ขมิ้น แก้วมังกร ขนุน ขอบเขต การศึกษา 1.ศึกษา การย้อมสีเองรรมชาติ 2.สีย้อมผ้าจากธรรมชาติ 3.ประสิทธิภาพ การติดทนสีสวยงาม สมมุติการทดลอง สีจากขมิ้น อัญชัน ใบเตย แก้วมังกร สามารถนำมาย้อมสีได้ดีที่สุดโดยคิดว่า วิธีการย้อมผ้าด้วยสี ธรรมชาติ สีตกอาจติดได้ไม่ดี แต่สลายได้ ไม่ฉูดฉาดสบายตา ตัวแปรที่ศึกษา • สี ขมิ้น ใบเตย อัญชัน แก้วมังกร ขนุน ตัวแปรตาม • ประสิทธิภาพของการย้อม การติดทนของสี ขมิ้นใบเตย อัญชัน แก้วมังกร ขนุน ตัวแปรควบคุม • วิธีการย้อม อัตราส่วนของสี นิยามศัพท์เฉพาะ 1.การย้อมสี หมายถึง มีวัตถุประสงค์เพื่อเพิ่มคุณสมบัติ และคุณค่าของผ้าหรือเส้นใยให้สูงชั้น ทำให้มี ความสวยงาม น่าใช้ยิ่งขึ้น 2.ธรรมชาติ หมายถึง สีธรรมชาติ กลิ่นธรรมชาติ ไม่มีปรุงแต่ง

3.อัญชัน หมายถึง สีครามแก่ หรือสีน้ำเงินอมม่วง อย่างสีดอกอัญชัน สีอัญชัน 4.ใบเตย หมายถึง เป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยวลักษณะแตกดอกเป็นพุ่มขนาดเล็ก ลำต้นเป็นข้อใบออกเป็นพุ่ม บริเวณปลายยอดให้สีเขียว 5.ขมิ้น หมายถึง เหง้าสีเหลือง ใช้ปรุงอาหาร ทำยา ทำผงทาตัวและใช้ย้อมผ้าให้สีเหลือง 6.แก้วมังกร หมายถึง เปลือกสีแดง เป็นสีมงคลของคนจีน ผลิตภัณท์ผงเบต้าไซยานินในเปลือก 7.ใบขนุน หมายถึง เป็นเงาวาว ใบอ่อนเป็นสีเขียวอ่อนไล่ขึ้นไปจนเขียวเข้ม 8.ผ้าด้ายดิบ หมายถึง ผ้าที่ทอด้วยด้ายที่ยังไม่ฟอกดิบเรียกสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้สำเร็จรูปหรือยังไม่ได้เปลี่ยน รูปลักษณะเดิมว่าวัตถุดิบเรียกด้ายที่ยังไม่ฟอกว่าด้ายดิบเรียกผ้าทอด้วยว่าผ้าดิบ

บทที่2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง การย้อมสีผ้าจากธรรมชาติ โดยแยกเป็นหัวข้อดังนี้ -เอกสารที่เกี่ยวข้อง -โครงงานวิทยาศาสตร์ที่เกี่ยวข้อง -งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง 2.1 เอกสารที่เกี่ยวข้อง ข้อมูลพืช อัญชัน

ชื่อวิทยาศาสตร์ Clitoria ternatea ชื่อสามัญ Butterfly pea,Blue pea ชื่อพื้นเมือง แดงชัน(เชียงใหม่) เอืองชัน(ภาคเหนือ) ลักษณะ -ไม้ล้มลุก เลือยพัน ยาว1-5เมตร ในประกอบการแบบบนนก เรียงสลับใบฝอย5-9ใบรูปรีแกมขอบขนาน หรือรูปรีแกมไม่กลับ กว้าง1-3 เซนติเมตร ยาว2-5เซนติเมตร -ดอก ดอกเดี่ยว ออกทีซอกใบ กลีบดอกรูปดอกถั่ว สีน้ำเงิน ม่วงหรือขาวตรงกลางกลีบสีเหลืองหม่นขอบสี ขาว -ผล ฝักรูปดาบ โค้งเล็กน้อย ปลายเป็นจะงอย แตกเป็น2ฝา เมล็ดรูปไต จำนวน6-10เมล็ด ข้อมูลพืช ใบเตย ชื่อวิทยาศาสตร์ Pandanas amary llifolius Roxb ชื่อสามัญ Pandam leavrs, Fragrant pandan,Pandom wangi ชื่อพื้นเมือง ใบส้มม่า(ระนอง) ส้มตะเลงเครง(ตาก) ส้มปู(แม่ฮ่องสอน) ส้มพอดีผักเก็งเก็ง(ภาคเหนือ)

ลักษณะ ใบเลี่ยงเดี่ยวลักษณะแตกกอเป็นพุ่มขนาดเล็ก ลำต้นเป็นข้อ ลักษณะใบยาวเรียวคล้ายใบหอก ปลายใบ แหลม ขอบใบเรียบ ผิวใบเป็นมัน เส้นกลางใบเว้าลึกเป็นแอ่งถ้าดูด้านท้องใบจะเป็นรูปคล้ายกระดูกงูเชื่อ ใบมีกลิ่น หอม ข้อมูลพืช ขมิ้น ชื่อวิทยาศาสตร์ Curouma longa ชื่อสามัญ Turmeric ชื่อพื้นเมือง ขมิ้น(ทั่วไป) ขมิ้นแกง ขมิ้นหยอก ขมิ้นหัว(เชียงใหม่) ขี้มิ้น หมิ้น(ภาคใต้) ลักษณะ ไม้ล้มลุก อายุหลายปีสูง 30-90 เซนติเมตร เหง้าใต้ดินรูปไข่ม้าแขนงรูปทรงกระบอกแตกออกด้านข้าง 2 ด้าน ตรงกันข้ามเนื้อในเหง้าสีเหลืองส้ม มีกลิ่นเฉพาะใบเดี่ยว แทงออกมาเหง้าเรียงเป็นวงซ้อนทับกันรูปใบหอก ข้อมูลพืช แก้วมังกร

ชื่อวิทยาศาสตร์ Hylocereus undatus (Haw) Britton/Rose ลักษณะ ผลมีเนื้อสีขาว เปลือกมีสีแดงอมชมพู จัดอยู่ในวงศ์ Cuetaeeae(กระบองเพรช)เป็นพืชเลื้อย อวบน้ำ ประเภทวันยาว ลำต้นจริงเป็นแกนกลาง อยู่ภายในที่เห็นเป็นสามแฉก ส่วนผิวสีเขียวซิงแปลรูปมาจากใบนั้นเป็นลำ ต้นเทียม ข้อมูลพืช ใบขนุน ชื่อวิทยาศาสตร์Lactarius lactarius ชื่อสามัญไทย ใบขนุน ชื่อสามัญภาษาอังกฤษ FALSE TREVALLY ลักษณะ ไม้ต้น ขนาดใหญ่สูง 15-30 เมตร ลำต้นและสิ่งเมื่อมีบาดแผลจะมีน้ำยางสีขาวข้นคล้ายน้ำนมไหล ใบ เป็นใบเดี่ยว เรียงสลับ แผ่นใบรูปรี ขนาดกว้าง 5-8เซนติเมตร ยาว 10-15 เซนติเมตร ปลายใบทู่ ถึงแหลมโคลนใบ มน สีย้อมผ้า

ชื่อวิทยาศาสตร์(dyestu ffs) ชื่อสามัญไทย สีย้อม ลักษณะ สีชนิดหนึ่งที่ใช้ในการย้อมเส้นใยของผ้า อาจจะเป็นสารอินทรีย์หรือ สารนินทรีย์ก็ได้ มีลักษณะเป็นผลึกหรือผงละเอียด สีย้อมบางชนิดละลายน้ำได้ 2.2 งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง พิมพ์ลภา ปาสาจะและวิจิตร เชาว์วันกลาง (2556) ได้ศึกษางานวิจัย เรื่อง การศึกษาสารสกัดจาก ธรรมชาติในการย้อมผ้าฝ้าย พบว่า มนุษย์รู้จักการใช้สีจากธรรมชาติ คือ พืชและสัตว์ และแร่ธาตุมาช้านาน ก่อนที่ จะมาใช้สีสังเคราะห์ที่มีการคิดค้น มนุษย์รู้จักใช้สีธรรมชาติในกิจกรรมต่างๆอาทิเช่นใช้สีตกแต่งเสื้อผ้าเครื่องแต่ง กายมีมากกว่า 5000ปี ผ้าฝ้ายที่ล้างทำความสะอาดด้วยสารสกัดของประคำดีควายผลเขียวช่วยให้การย้อมสีผ้าฝ้าย ด้วยครามติดดี และซึมลึกลงไปในเนื้อผ้ามากกว่าการล้างผ้าฝ้ายด้วยสารสกัดจากประคำดีควายผลแก่สุก สารสกัด จากประคำควายผลเขียวจึงมีคุณสมบัติเหมาะสมกว่า มาหามะสูไฮม้ มะแซะ และ พิชญา พิศสุวรรณ (2562) ได้ศึกษางานวิจัย เรื่อง การพัฒนาการย้อมผ้า ไหมจากใบมันสำปะหลังเพื่อยังยั้งแบคทีเรียและต้านรังสียูวี พบว่า ศึกษาผ้าไหมที่ย้อมด้วยสีย้อมธรรมชาติจาก เปลือกไม้โกงกาง โดยใช้อลูมิเนียมโพแทสเซียมซีลเฟต ซีลเฟตเหล็ก ซีลเฟตทองแดง คลอไรด์สังกะสี นักมาเป็น ส่วนประสมในการย้อมสี ซึ่งกระบวนการสกัดสีจากเปลือกโกงกางโดยนำเปลือกโกงกางไปตากแดดเพื่อทำให้แห้ง แล้วนำมาบดเป็นชิ้นเล็กๆก่อนนำไปใช้ในการสกัดเป็นสีย้อม บทที่3 วิธีการดำเนินการ วัสดุอุปกรณ์/สารเคมี วัสดุอุปกรณ์ 1. เตรียมวัสดุดิบให้สีเช่น อัญชัน ใบเตย ขมิ้น แก้วมังกร ใบขนุน 2. ถุงผ้า 3. เตาแก๊ส หรือ เตาถ่านหรือฝืนที่จะก่อ

4. ผ้าฝ้าย ขนาดตามต้องการ 5ผืน 5. หนังยาง เชือก ฟาง เพื่อเอาไว้มัดลวดลาย 6. กะละมัง 5ใบ 7. เกลือ1ถุง 8. หม้อ1ใบ 9. น้ำส้มสายชู วิธีการดำเนินการ 1. ต้มน้ำให้เดือด พร้อมใส่เกลือลงไปเพื่อช่วยให้สีติดผ้านานและสีสดขึ้น 2. นำวัตถุดิบที่จะใช้สกัดสีใส่ลงไปในถุงผ้าหรือถุงตาข่าย จากนั้นนำไปต้มในน้ำเดือดรอจนกว่าสีจะออกมาเข้ม พอใจ 3. ใส่ผ้าลงไปต้ม หมั่นพลิกบ่อยๆ เพื่อให้สีติดทั่วกันอย่างสม่ำเสมอ เสร็จแล้วนำผ้าออกมาวางทิ้งไว้จนเย็น 4. นำผ้าไปขย้ำเบาๆ ในน้ำต้มทำปฏิกิริยา เช่น น้ำด่าง น้ำปูนใส่ น้ำสารส้ม เพื่อให้เกิดเป็นสีใหม่ที่อาจจะ เข้มข้นจางลง หรือเปลี่ยนสีไปเลยก้ได้ 5. แกะเชือกหรือหนังยางออก พร้อมนำไปตากแดดให้แห้งก็เป็นอันเสร็จเรียบร้อย บทที่ 4 ผลการดำเนินการ 4.1 ผลการติดทนของสีย้อมผ้าจากธรรมชาติ

นำพืชที่ให้สีธรรมชาติที่ศึกษามาหั่นเป็นชิ้นเล็กๆแล้วนำแต่ละสีไปต้มในน้ำเดือดให้ออกสีตามที่พึ่งพอใจแล้ว ใส่เกลือลงไปเพื่อให้สีได้เข้มขึ้นต้มทุกสีให้ครบ ระหว่างที่รอต้มก็มัดผ้าที่จะเตรียมย้อมตามใจชอบและนำผ้าลงไป ต้มกับเกลือเผื่อให้ได้ติดทน และย้อมสีผ้าได้เลย ดังตารางที่ 4.1 ตารางที่ 4.1 ผลการเปรียบเทียบของสีย้อมผ้าจากธรรมชาติ บีก เกอร์ สีย้อม เฉดสีของผ้า ความติดทนของ สี ความพึ่งพอใจ 1 อัญชัน+ใบเตย สีฟ้าอ่อน/เขียวอ่อน + ร้อยละ95 พึงพอใจระดับมาก ที่สุด 2 ใบเตย+ขมิ้น สีเขียวอ่อน/เหลือง เข้ม +++ ร้อยละ95 พึงพอใจระดับมาก ที่สุด 3 แก้วมังกร+ ใบขนุน สีแดงอมชมพู/เขียว แก่ ++ ร้อยละ80 พึงพอใจระดับมาก *ความติดทนของสี +++ ติดทนมากที่สุด ++ ติดทนปานกลาง + ติดทนน้อย จากตารางที่ 4.1 ผลการเปรียบเทียบของสีย้อมผ้าจากธรรมชาติจากอัญชันและใบเตย,ใบเตยและขมิ้น,แก้วมังกร และใบขนุน พบว่า อัญชันและใบเตย ให้เฉดสีฟ้าอ่อน/ใบเตยอ่อนมีความติดทนน้อย ความพึ่งพอใจต่อร้อยละ95 พึงพอใจระดับมากที่สุด ใบเตยและขมิ้น ให้เฉดสีเขียวอ่อน/เหลืองเข้มมีความติดทนมาก ความพึงพอใจต่อร้อยละ 95พึงพอใจระดับมากที่สุด แก้วมังกรและใบขนุน ให้เฉดสีแดงอมชมพู/เขียวแก่มีความติดทนปานกลาง ความพึง พอใจต่อร้อยละ80พึงพอใจระดับมาก

บทที่5 สรุปผลการทดลองและข้อเสนอแนะ การศึกษาโครงงานวิทยาศาสตร์ครั้งนี้ พบว่า มีวัตถุประสงค์เพื่อ 5.1 ศึกษาว่าสีย้อมธรรมชาติสามารถนำไปใช้ประโยชน์ในการย้อมสีธรรมชาติได้จริง 5.2 ศึกษาว่าสีจากธรรมชาติสามารถใช้ทดแทนสีจากสารเคมีได้แถมยังสามารถไปต่อยอดหรือใช้ขายได้อีกด้วย ข้อเสนอแนะ 1 ศึกษาสีย้อมผ้าจาก บีทรูท เพื่อศึกษาเฉดสีที่หลากหลาย 2 ศึกษาการติดทนของสีย้อมผ้าจากธรรมชาติ

บรรณานุกรม เจนธรรม นำกระบวนการยุทร. (2548). คู่มือการปลูกผักสวนครัว. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์น้ำฝน. พิมพ์เพ็ญ พรเฉลิมพงศ์.(2560). ดอกอัญชัน. สืบค้นวันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2567 dnetwrksolution.com มนตรี แสนสุข. (2558). ผักเพื่อสุขภาพระบบไฮโดรโปนิกส์ปลูกบริโภค เองหรือทำเป็นธุรกิจก็ดี. กรุงเทพฯ:สำนักพิมพ์ยิปซี. มาหามะสูไฮมี มะแซะ,พิชญา พิศสุวรรณ. (2562). การพัฒนาการย้อมผ้าไหมจาก ใบมันสำปะหลัง เพื่อ ยับยั้งแบคทีเรียและต้นรังสียูวี. มหาวิทยาลัย เทคโนโลยีราชมงคลศรีมงคล, 1-68. มูลนิธิสืบนาคะเสถียร.(2019). วัสถุธรรมชาติที่ให้สีต่างๆ.สืบค้นวันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2567 Seub.or.th ราชันย์ ภู่มา. (2559). สารานุกรมพืชในประเทศไทย.กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดล้อม. วิจิตร เชาว์วันกลาง, พิมพ์ลภา ปาสาจะ. (2562). การศึกษาสารสกัดจากธรรมชาติ ใ น ก า ร ย ้ อ ม ผ ้ า ฝ ้ า ย . มหาวิทยาลัยราชภัฎมหาสารคาม,1-64. อรุณ หมอนอิง.(2557). แนวทางในการใช้สีย้อมจากธรรมชาติอย่างยั่งยืนของกลุ่ม ย้อมผ้าตำบลบ้านตลาด อำเภอฮอด จังหวัดเชียงใหม่. มหาวิทยาลัย แม่โจ้, 3-6. อนันต์เสวก เหว่ซึ่งเจริญ. (2543). สารสกัดจากธรรมชาติในการย้อมผ้าฝ้าย สืบค้นวันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2567 http://research.rmu.ac.th

ภาคผนวก

ภาคผนวก ภาพที่1 เตรียมวัสดุอุปกรณ์

ภาพที่2 ต้มน้ำใส่เกลือ/บดอุปกรณ์ให้ละเอียด

ภาพที่3 เอาอุปกรณ์ที่เตรียมไว้ มาต้มให้เป็นน้ำเพื่อที่จะให้ออกสี

ภาพที่4 เอาอุปกรณ์มาใส่บีกเกอร์ เผื่อที่จะแยกสีให้เป็นสีๆ ภาพที่5 ตัดผ้าตามที่เราต้องการ

ภาพที่6 เอาภาพมามัดกันเป็นช่อๆแล้วเทเกลือลงไปก่อนลงสี

ภาพที่7 เทสีที่ทำจากธรรมชาติลงไป ตามที่เราต้องการให้เป็นสีส่วนไหน

ภาพที่8 รอผ้าแห้งแล้วตัดยางออก ภาพที่9 เอาผ้าไปตากแล้วได้ผลิตภัณท์