สอน BLS ประชาชน

BASIC LIFE SUPPORT

สำ ห รั บ ป ร ะ ช า ช น

ทำไมการช่วยฟื้ นคืนชีพจึงสำคัญ
เ ร า ส า ม า ร ถ ช่ ว ย เ ห ลื อ เ ข า ไ ด้ อ ย่ า ง ไ ร

กองการพยาบาล Ksp-Nurse

รรพพ..คค่่าายยสสรรรรพพสสิิททธธิิปปรระะสสงงคค์์

Life-CPR

FIRST AID

&C P R T R A I N I N G

วัตถุประสงค์

1. ทราบการช่วยชีวิตขั้นพื้นฐานเข้าใจการทำงาน

ของระบบหายใจและระบบไหลเวียน

2. ทราบความสำคัญของการช่วยชีวิตขั้นพื้นฐาน
สามารถเข้าถึงระบบการบริการแพทย์ฉุกเฉินได้

3. ทราบขั้นตอนการปฏิบัติและสามารถปฏิบัติ
การช่วยชีวิตขั้นพื้นฐานและการปฐมพยาบาล
เบื้องต้นได้อย่างถูกต้อง

01 บทนำ

02 ร่างกายมีชีวิตอยู่ได้อย่างไร
03 สาเหตุที่หัวใจหยุดเต้น

04 ถ้าหยุดหายใจและหัวใจหยุดเต้น

05 ทำไม?
การช่วยฟื้ นคืนชีพจึงสำคัญ

06 เราจะช่วยเขาได้อย่างไร?
07 การช่วยชีวิตขั้นพื้นฐานในผู้ใหญ่

(CPR +AED)

08 ทบทวนขั้นตอนการช่วยชีวิต

6 ป . ก า ร ทำ C P R

09 การกู้ชีพขั้นพื้นฐานในเด็ก

10 การช่วยเหลือชีวิตและ

การปฐมพยาบาลเบื้องต้น

11 เอกสารอ้างอิง

01

บทนำ

การมีความรู้เรื่องการช่วยชีวิตขั้นพื้นฐานถือว่ามีความสำคัญอย่าง
ยิ่งโดยเฉพาะในภาคประชาชน เพราะสถานการณ์เกิดเหตุฉุกเฉินหรือ
ผู้ป่วยหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน ส่วนใหญ่เกิดขึ้นภายนอกโรงพยาบาล
ซึ่งผู้ที่พบเห็นเหตุการณ์เป็นคนแรกคือประชาชนดังนั้นหากประชาชนที่
ความรู้ในการช่วยชีวิตเบื้องต้นมีความสามารถช่วยเหลือผู้ป่วยได้อย่าง
ถูกต้องทันท่วงที จะทำให้ผู้ป่วยมีโอกาสรอดกลับมาใช้ชีวิตได้ตามปกติ
อีกครั้ง และด้วยกองทัพบก มีนโยบายให้โรงพยาบาลทหารบกทุกแห่ง
สนับสนุนจัดการสอนเพิ่มความรู้และทักษะการช่วยฟื้ นคืนชีพขั้นพื้นฐาน
ให้แก่กำลังพลทหารครอบครัวและประชาชนทั่วไป จึงได้จัดทำโครงการ
นี้ขึ้นเพื่อดำเนินการเชิงรุกสร้างองค์ความรู้ให้ประชาชนเข้าใจ มีทักษะใน
การปฐมพยาบาลเบื้องต้นและช่วยเหลือชีวิตขั้นพื้นฐานได้ สามารถ
ปฏิบัติการช่วยเหลือผู้อื่ นหากพบสถานการณ์ฉุกเฉินได้อย่างมั่นใจและ
มีประสิทธิภาพ

reallygreatsite.com

02

คนเรามีชีวิตอยู่ได้เพราะ

หัวใจเต้นและมีการหายใจ

จริงหรือ?

03

04

05

สาเหตุที่ทำให้หยุดหายใจ

และหัวใจหยุดเต้น

06

ภาวะหยุดหายใจ สาเหตุ เช่น
จมน้ำ สิ่งแปลกปลอมอุดกั้นทางเดิน
หายใจ สูดดมควันเข้าไป ได้รับยา
เกินขนาด ไฟฟ้าช็อต บาดเจ็บ กล้าม
เนื้ อหัวใจตายเฉียบพลัน ฟ้าผ่า
และสมองเสียการทำงานจนโคม่า

ภาวะหัวใจหยุดเต้น สาเหตุ เช่นภาวะกล้าม
เนื้ อหัวใจตายจากหลอดเลือดหัวใจตีบหรือจาก
ภาวะหัวใจเต้นผิดปกติหรือ อาจเกิดขึ้นตามหลัง
ภาวะหยุดหายใจ

07

ถ้าหยุดหายใจ

และ

หัวใจหยุดเต้น!!!

DDAANNGGEERRDDAANNGGEERRDDAANNGGERERDADANGNEGRERDADNAGNEGRERDADNAGNEGRER
DANGER

D A N G E RANGER

เซลล์ที่ไวต่อการ 08

ขาดออกซิเจนมากที่สุดคือ…

ขาดออกซิเจนแต่ยังไม่ตาย…แก้ไขได้..!!!

สมองตายแล้ว…แก้ไขไม่ได้..!!!

“ ช้าเพียงนิด
คนใกล้ชิดอ
าจจากไป”

• ทุก1นาที ที่ผ่านไป โอกาสในการรอดชีวิตจะ ลดลง 7-10%

• เซลล์สมองขาดเลือดได้เพียง 4 นาที
• ถ้าช่วยไม่ทันภายใน 10 นาที ก็อาจจะหมดหวัง

กราฟและแผนภูมิความสัมพันธ์ของอัตราการรอดชีวิตและเวลา

09

ทำไม?
การช่วยฟื้ นคืนชีพ

จึ ง สำ คั ญ

10

ปัจจุบันสาเหตุการเสียชีวิต
ส่วนใหญ่เกิดจาก โรคเกี่ยวกับ
ทางเดินหายใจและหลอดเลือด
โรคหัวใจ และอุบัติเหตุ ผู้ป่วย
หรือผู้ที่ได้รับบาดเจ็บเหล่านี้บาง
รายอาจมี ภาวะการหยุดหายใจ
กะทันหัน และถ้าหากปล่อยไว้นาน
เกิน 4 นาที แม้จะช่วยให้ฟื้ น
คืนชีพกลับมาได้ ก็จะเกิดสภาวะ
การตายของสมองอย่างถาวร

ดังนั้นการได้รับการช่วยเหลือ
เบื้องต้นอย่างทันท่วงทีจะทําให้
ผู้บาดเจ็บมีโอกาสรอดชีวิต
และกลับคืนมาใช้ชีวิตเป็นปกติได้

11

เราจะช่วยเขาได้อย่างไร?

สถานการณ์จำลอง 12

13

การช่วยชีวิตขั้นพื้นฐาน
BASIC LIFE SUPPORT : BLS

การช่วยชีวิตผู้ป่วยโดย
ปราศจากเครื่องมือ เพื่ อชะลอชีวิต
ผู้ป่วยจนกว่าบุคลากรทางการแพทย์
จะเข้ามาช่วยเหลือผู้ป่วยนั้นๆ

14

ccPPRR

CPR คือการ
ปฐมพยาบาลเบื้ อง
ต้นที่ใช้ฟื้ นคืนชีพให้
ผู้ ที่ ห ยุ ด ห า ย ใ จ ห รือ
หั ว ใ จ ห ยุ ด เ ต้ น ก ลั บ
มามีชีพจรดังเดิม

CPR : CARDIOPULMONARY
RESUSCITATION

15

ไม่รู้สึกตัว
ไม่หายใจ
หัวใจหยุดเต้น

16

ขั้นตอนการช่วยชีวิต
ขั้นพื้นฐาน

Basic Life Support : BLS

17

ท่านจะขอความช่วย
เหลือจากที่ใด และขออย่างไร?

ข้อมูลที่ต้องแจ้ง

1.สถานที่เกิดเหตุที่ชัดเจน ชื่อถนน ทางแยก
หรือจุดสังเกตที่ชัดเจน
2.ชนิดและความรุนแรงของเหตุการณ์
3.จำนวน, เพศ, อายุโดยประมาณของผู้ป่วย
และอาการบาดเจ็บเท่าที่ทราบ

18

EW OMR L D ERGENCY
CALL

1669

19

ขั้นตอนการช่วยชีวิตขั้นพื้นฐาน
Basic Life Support : BLS

ขั้นตอนที่ 1

ก่อนเข้าช่วยเหลือผู้บาดเจ็บ
ต้องประเมินสถานการณ์
ความปลอดภัย ก่อนเสมอ

Basic Life Support : BLS 20

คุณเป็นอย่างไรบ้าง?

ขั้นตอนที่ 2

ประเมินความรู้สึกตัว
เรียก ปลุก เขย่าตัว

ช่วยด้วย!!!! มีคนหมดสติ

โทร 1669

เอาเครื่อง AED ด้วยครับ

ขั้นตอนที่ 3

ขอความช่วยเหลือ
ถ้าไม่มีการตอบสนอง

Basic Life Support : BLS 21

ขั้นตอนที่4
Chest-Compression

การหาตำแหน่งวางมือบนหน้าอก

ใช้ส้นมือข้างหนึ่งวางบริเวณกึ่งกลาง
หน้าอกที่ครึ่งล่างของกระดูกหน้าอก
ประกบมืออีกข้างมาซ้อนทับ กระดก
ปลายนิ้วมือด้านล่างขึ้น
อย่าวางนิ้วมือแนบไปกับหน้าอกเหยียด
แขนตึง บีบศอกเข้าหากัน

ทิ้งน้ำหนักตัวผ่านแขนลงมาตรงๆ ตั้งฉากกับลำตัวผู้ป่วย

โน้มตัวให้หัวไหล่อยู่เหนือ ผู้หมดสติตั้งฉากกับกระดูก
หน้าอก แขนเหยียดตรง ข้อศอกตึงนิ่ง




ถ่ายน้ำหนักตัวครึ่งบนลงบนแขน
ทั้งสองข้าง ให้สะโพกเป็น
จุดศูนย์กลางของการเคลื่อนไหว
(ไม่กระแทก)

Basic Life Support : BLS 22

ขั้นตอนที่4
Chest-Compression

ปั๊ มความเร็ว 100-120 ครั้งต่อนาที
หรือ กดหน้าอก 200 ครั้ง / 2นาที

ลึกอย่างน้อย 2 นิ้วหรือ 5-6 ซม.
แล้วปล่อยคืนให้สุด
รบกวนการกดให้น้อยที่สุด




*** หลังกดหน้าอกครบ 2 นาที ประเมินผู้ป่วยซ้ำ
และกดอย่างต่อเนื่องจนกว่าทีมแพทย์มาถึง

23

ส่วนการช่วยหายใจ
จะทำหรือไม่ทำก็ได้

24




การช่วยหายใจ
ทำอย่างไร?




ขั้นตอนที่ 5
เป่าปาก

***หากไม่มั่นใจเรื่องความปลอดภัย
สามารถข้ามขั้นตอนนี้ได้

25

การเปิดทางเดินหายใจ

วิธีกดหน้าผากเชยคาง
Head Tilt Chin Lift




ท่านอนหงายราบ ลิ้นจะปิดทางเดินหายใจ
ท่าดันหน้าผากและเชยคางจะช่วยให้ทาง
เดินหายใจโล่ง

SEE MORE

26

การประเมินการหายใจและการช่วยหายใจ

ใช้มือบีบจมูกแล้วใช้ปากของตน
ครอบเฉพาะปากให้สนิท

27

หลังจากกดปั๊ มหัวใจ 30 ครั้ง
ให้บีบจมูกแล้วเป่าเข้าไปที่ปาก
ปั๊ มหัวใจต่อทันที สลับกันไปเรื่อยๆ

กด 30 ครั้ง เป่า 2 ครั้ง




อัตราการกดหน้าอก : การเป่าปาก

คือ 30 : 2 เท่ากับ 1 รอบ

28

ทำครบ 5 รอบ ให้ประเมินอาการซ้ำ
และให้เปลี่ยนคนปั๊ ม

29

30

“AED”

AUTOMATED
EXTERNAL

DEFIBRILLATOR

เครื่องกระตุกไฟฟ้าหัวใจอัตโนมัติ

เป็นอุปกรณ์
อิเล็กทรอนิกส์แบบ
พกพาชนิดหนึ่ง
วินิจฉัยภาวะหัวใจเต้น
ผิดจังหวะที่เป็น
อันตรายถึงชีวิต
ให้การรักษาด้วยการ
ช็อกไฟฟ้ากระตุกหัวใจ
ให้หัวใจกลับมาเต้น
ใหม่ในจังหวะที่ถูกต้อง
ทำให้โอกาสในการรอด
ชีวิตเพิ่มขึ้น > 50%

31

วิธีการใช้
เครื่อง AED

32

เครื่องมาถึง ให้ใช้ได้ทันที
ไม่ต้องรอกดหน้าอกจนครบ

ขั้นตอน

เปิดเครื่อง
แกะซอง ติดแผ่นอิเล็กโทรด ที่หน้าอก
ต่อสายเข้าเครื่อง
อย่าสัมผัสผู้ป่วย ขณะเครื่องทำการอ่านคลื่นไฟฟ้าหัวใจ
ถ้าเครื่องแนะนำให้ Shock กดปุ่ม Shock
ให้พูดว่า “หนึ่งฉันถอย สองคุณถอย สามทุกคนถอย”
ถ้าเครื่องไม่แนะนำให้ Shock

***ให้กดหน้าอกต่อทันที***

33

ทบทวนขั้นตอนการช่วยชีวิต

Ksp-Hospital &6 ป . 34

Life-CPR

ก า ร ทำ C P R

1.ปลอดภัย
ตรวจสอบความปลอดภัยของ สถานที่

ไม่เคลื่อนย้ายผู้ป่วยหากไม่จำเป็น

2.ปลุก

เช็คการรู้สึกตัวด้วย
การตบที่บ่าของผู้ป่วย
ทั้งสองข้างแรงๆ

3.ประกาศ

หากผู้ป่วยไม่ตอบ
สนองให้ขอความช่วย
เหลือ จากคนรอบข้าง

โทร. 1669 โดยเร็วที่สุด

4.ปั๊ ม

ให้ลงมือทำ CPR ด้วย
วิธีที่ถูกต้อง จนกว่าทีม
ช่วยเหลือจะมาถึง

6.แปะ 5. เป่า

หากสามารถหาเครื่อง ให้ช่วยหายใจด้วยการเป่าปาก
AED ให้ทำตามสัญญาณ 2 ครั้ง ครั้งละประมาณ 1 วินาทีสลับ
ของเครื่องจนกว่าทีม การกดหน้าอก 30 ครั้ง
ช่วยเหลือ จะมาถึง
***หากไม่มั่นใจเรื่องความ
ปลอดภัยสามารถข้ามขั้นตอนนี้ได้

จะหยุดทำการช่วยชีวิตเมื่อใด 35

กดหน้าอก
จนถึงเมื่อไหร่?

1. เมื่อผู้บาดเจ็บมีการหายใจและมีชีพจร

2. เมื่อบุคลากรทางการแพทย์มารับช่วงต่อ

3. เมื่อเหนื่อยจนไม่สามารถช่วยต่อไปได้

36

สิ่งที่แสดงว่าการ
ช่วยชีวิตได้ผล

1. เริ่มรู้สึกตัว ส่ายหน้า
ขยับแขนขา

2. มีการหายใจ
3. เริ่มมีการกลืน การไอ

Basic Life Support : BLS 37

เมื่อผู้ป่วยฟื้ นแล้ว
ควรปฏิบัติอย่างไร ?

พลิกผู้บาดเจ็บนอนราบบนพื้นเรียบแข็ง
ให้อยู่ในท่าพักฟื้ น (Recovery position)

38

การกู้ชีพขั้นพื้นฐาน
ในเด็ก

@reallygreatsite

39

Chest Compression การกดหน้าอก

เด็กเล็กอายุน้อยกว่า 1 ปี

•กดหน้าอกโดยใช้ปลายนิ้ว
มือ 2 นิ้วของผู้ช่วยเหลือกด
บริเวณกึ่งกลางกระดูก
หน้าอกเหนือลิ้นปี่
•กดลึกประมาณ 1/3ของ
ความหนาของทรวงอกเด็ก




การช่วยหายใจ

เด็กเล็กอายุน้อยกว่า 1 ปี

ผู้ช่วยเหลือใช้ปากของตน
ครอบปากและจมูกของเด็ก

40

Chest Compression การกดหน้าอก

เด็กโต (อายุ 1–8 ปี)

ใช้ส้นมือของผู้ช่วยเหลือ

จะใช้มือเดียวหรือสองมือประสาน
กันก็ได้ กดลงบนกระดูกหน้าอก
กดลงไปลึกประมาณ 1/3 ของ
ความหนาของทรวงอก




การช่วยหายใจ

เด็กโต (อายุ 1–8 ปี)

ผู้ช่วยเหลือใช้มือบีบจมูกของ
เด็กแล้วใช้ปากของตนครอบ

เฉพาะปากเด็กให้สนิท

41

42

การช่วยเหลือชีวิต

และการปฐมพยาบาลเบื้องต้น

43

การช่วยเหลือในกรณีที่ อาการ
สำลักสิ่งแปลกปลอม
ถ้าสำลักผู้ป่วยยังหายใจได้ผู้ป่วยจะ
สาเหตุ พยายามไอเอาสิ่งแปลกปลอมออกมา
เอง ไม่ต้องให้ความช่วยเหลือ
•อาหาร ฟันปลอม เมาสุรา อาเจียน ของเล่น อื่นๆ ถ้าสำลักแล้วหายใจได้น้อย จะมีอาการ
หายใจเสียงดังหวีด หน้าเขียว

ถ้าสำลักแล้วหายใจไม่ได้ ผู้ป่วยจะมี
อาการพูดไม่ได้ หน้าเขียว เอามือกุมคอ

การช่วยเหลือในกรณีที่
สำลักสิ่งแปลกปลอม

•กระตุ้นให้ผู้ป่วยไอแรงๆ
•ถ้าไอไม่ออกและหายใจ
ลำบากมากขึ้นรีบช่วยเหลือ
ในขั้นตอนต่อไป

44

ในเด็กโตและผู้ใหญ่ที่ยังรู้สึกตัว

1.ดึงรัดมือทั้งสองข้างเข้าหาตัว ในทิศทาง
เฉียงขึ้นจากช่องท้องไป ช่องอก 5 ครั้ง

2.ยืนอยู่หลังผู้ป่วย สอดมือทั้งสองโอบรอบ
ลำตัวผู้ป่วย กำมือข้างหนึ่งวางไว้ที่
ตำแหน่งกึ่งกลางระหว่างสะดือและลิ้นปี่
เอามืออีกข้างรองไว้

วิธีรัดกระตุกที่ท้องเหนือสะดือใต้ลิ้นปี่

(Heimlich maneuver)

การช่วยเหลือในกรณีที่ เริ่ม CPR
สำลักสิ่งแปลกปลอม

จะไม่ใช้วิธีรัด
กระตุกที่ท้องเหนือสะดือ
ใต้ลิ้นปี่ เพราะอาจทำให้
อวัยวะในช่องท้องบาด
เจ็บได้!!! เช่น ตับแตก

กลับไปที่หน้าวาระการประชุม 45

วิธีการกระแทกหน้าอก ในเด็กเล็กอายุน้อยกว่า 1 ปี

จับเด็กพลิกกลับหงายบนตัก
ของผู้ช่วยเหลือในท่าศีรษะต่ำ
ใช้นิ้วมือ 2 นิ้ว กระแทกแรงๆ
ลงบนกระดูกหน้าอก 5 ครั้ง

ดูว่าเห็นสิ่งแปลกปลอมในปาก
เด็กหรือไม่

วิธีตบหลัง

จับให้เด็กนอนคว่ำหัวต่ำบนแขนของผู้ช่วยเหลือ
ใช้ฝ่ามือตบกลางหลังบริเวณระหว่างกระดูก
สะบักอย่างแรง ติดต่อกัน 5 ครั้ง
ดูว่าเห็นสิ่งแปลกปลอมในปากเด็กหรือไม่

- ถ้าเห็นให้เอาออก
- ถ้าไม่เห็นดำเนินการขั้นต่อไป

วิธีการกระแทกหน้าอก start CPR

***ถ้ายัง ไม่เห็น สิ่งแปลกปลอม ให้ตบ
หลัง 5 ครั้ง และกระแทกหน้าอก 5 ครั้ง
ติดต่อกัน จนกว่าจะเห็นสิ่งแปลกปลอม
หรือสิ่งแปลกปลอมจะหลุดกระเด็นออกมา

***ถ้าเด็กเริ่มไม่รู้สึกตัวให้ช่วยเหลือแบบเด็กหมดสติไม่รู้สึกตัว