วรรคทองในวรรณคดี (1)

วรรคทองในวรรณคดี




จั ด ทำ โ ด ย
น า ง ส า ว บุ ญ พิ ทั ก ษ์ ปู่ ดี

ก




คำนำ

การจัดทำหนังสือ วรรคทองในวรรณคดี ผู้จัด
ทำได้รวบรวมวรรคทองในวรรณคดีที่เป็นที่รู้จักอย่าง
แพร่หลายมาไว้ในหนังสือเล่มนี้ เพื่อให้ผู้อ่านได้รับ
ความรู้และเห็นคุรค่าของวรรณคดีไทยมากขึ้น




น า ง ส า ว บุ ญ พิ ทั ก ษ์ ปู่ ดี
ผู้ จั ด ทำ

ข


หน้า
ก
สารบัญ ข
๑
เรื่อง ๒
คำนำ ๓
สารบัญ ๔
วรรคทองจากสยามานุสสติ ๕
วรรคทองจากอิลราชคำฉันท์ ๖
วรรคทองจากกาพย์เห่เรือ ๗
วรรคทองจากพระอภัยมณี ๘
วรรคทองจากเพลงยาวถวายโอวาท ๙
วรรคทองจากเรื่อง มัทนะพาธาคำฉันท์ ๑๐
วรรคทองจากสั ตวาภิธาน ๑๑
วรรคทองจาก วิวาห์พระสมุทร
วรรคทองจากเรื่องอิเหนาตอนศึก กะหมังกุหนิง
วรรคทองนิราศภูเขาทอง
บรรณนานุกรม

๑

ว ร ร ค ท อ ง จ า ก ส ย า ม า นุ ส ส ติ

๏ ใ ค ร ร า น ใ ค ร รุ ก ด้ า ว แ ด น ไ ท ย

ไ ท ย ร บ จ น สุ ด ใ จ ข า ด ดิ้ น

เ สี ย เ นื้ อ เ ลื อ ด ห ลั่ ง ไ ห ล ย อ ม ส ล ะ สิ้ น แ ล

เ สี ย ชี พ ไ ป่ เ สี ย สิ้ น
ชื่ อ ก้ อ ง เ กี ย ร ติ ง า ม ฯ

๏ ห า ก ส ย า ม ยั ง อ ยู่ ยั้ ง ยื น ย ง

เ ร า ก็ เ ห มื อ น อ ยู่ ค ง ชี พ ด้ ว ย

ห า ก ส ย า ม พิ น า ศ ล ง ไ ท ย อ ยู่ ไ ด้ ฤ ๅ

เ ร า ก็ เ ห มื อ น ม อ ด ม้ ว ย ห ม ด สิ้ น ส กุ ล ไ ท ย ฯ

( พ ร ะ ร า ช นิ พ น ธ์ ใ น พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ม ง กุ ฎ เ ก ล้ า เ จ้ า อ ยู่ หั ว รั ช ก า ล ที่ ๖ )

๒

ว ร ร ค ท อ ง จ า ก อิ ล ร า ช คำ ฉั น ท์

โ ข ด เ ขิ น ศิ ร ข ร เ ข า ณ ลำ เ น า พ น า ลั ย

สู ง ลิ่ว ล ะ ล า น นั - ย น พ้ น ป ร ะ ม า ณ ห ม า ย

ย อ ด มั ว ส ลั ว เ ม ฆ รุ จิ เ ร ข เ รี ย ง ร า ย

เ ลื่ อ ม เ ลื่ อ ม ศิ ล า ล า ย
ก็ ส ลั บ ร ะ ยั บ สี

( พ ร ะ ย า ศ รี สุ น ท ร โ ว ห า ร ( ผั น ) )

๓

ว ร ร ค ท อ ง จ า ก ก า พ ย์ เ ห่ เ รื อ
เ รื่ อ ย เ รื่ อ ย ม า ร อ น ร อ น ทิ พ า ก ร จ ะ ต ก ต่ำ



ส น ธ ย า จ ะ ใ ก ล้ ค่ำ คำ นึ ง ห น้ า เ จ้ า ต ร า ต รู



เ รื่ อ ย เ รื่ อ ย ม า เ รี ย ง เ รี ย ง
น ก บิ น เ ฉี ย ง ไ ป ทั้ ง ห มู่



ตั ว เ ดี ย ว ม า พ ลั ด คู่ เ ห มื อ น พี่ อ ยู่ ผู้ เ ดี ย ว ด า ย



( พ ร ะ ร า ช นิ พ น ธ์ ใ น เ จ้ า ฟ้ า ก ร ม ขุ น เ ส น า พิ ทั ก ษ์
มี พ ร ะ น า ม เ ดิ ม ว่ า เ จ้ า ฟ้ า ธ ร ร ม ธิ เ บ ศ ร ไ ช ย เ ช ษ ฐ สุ ริ ย ว ง ศ์
ห รื อ พ ร ะ น า ม ที่ รู้ จั ก กั น โ ด ย ทั่ ว ไ ป ว่ า เ จ้ า ฟ้ า ธ ร ร ม ธิ เ บ ศ ร ห รื อ เ จ้ า

ฟ้ า กุ้ ง )

๔

ว ร ร ค ท อ ง จ า ก พ ร ะ อ ภั ย ม ณี ต อ น พ ร ะ อ ภั ย ม ณี เ กี้ ย ว น า ง ล ะ เ ว ง




ถึ ง ม้ ว ย ดิ น สิ้ น ฟ้ า ม ห า ส มุ ท ร ไ ม่ สิ้ น สุ ด ค ว า ม รั ก ส มั ค ร ส ม า น




แ ม้ เ กิ ด ใ น ใ ต้ ฟ้ า สุ ธ า ธ า ร ข อ
พ บ พ า น พิ ศ ว า ส ไ ม่ ค ล า ด ค ล า




แ ม้ เ นื้ อ เ ย็ น เ ป็ น ห้ ว ง ม ห ร ร ณ พ พี่ ข อ พ บ ศ รี ส วั ส ดิ์ เ ป็ น มั จ ฉ า




แ ม้ เ ป็ น บั ว ตั ว พี่ เ ป็ น ภุ ม ร า เ ช ย ผ ก า โ ก สุ ม ป ร ะ ทุ ม ท อ ง




แ ม้ เ ป็ น ถ้ำ อำ ไ พ ใ ค ร่ เ ป็ น ห ง ส์ จ ะ ร่ อ น ล ง สิ ง สู่ เ ป็ น คู่ ส อ ง







ข อ ติ ด ต า ม ท ร า ม ส ง ว น น ว ล ล ะ อ อ ง เ ป็ น คู่ ค ร อ ง พิ ศ ว า ส ทุ ก ช า ติ ไ ป

( สุ น ท ร ภู่ )

๕

วรรคทองจากเพลงยาวถวายโอวาท

มี ส ลึ ง พึ ง บ ร ร จ บ ใ ห้ ค ร บ บ า ท อ ย่ า ใ ห้ ข า ด สิ่ ง ข อ ง ต้ อ ง ป ร ะ ส ง ค์




จ ง มั ก น้ อ ย กิ น น้ อ ย ค่ อ ย บ ร ร จ ง อ ย่ า จ่ า ย ล ง ใ ห้ ม า ก จ ะ ย า ก น า น




ไ ม่ ค ว ร ซื้ อ ก็ อ ย่ า ไ ป พิ ไ ร ซื้ อ
ใ ห้ เ ป็ น มื้ อ เ ป็ น ค ร า ว ทั้ ง ค า ว ห ว า น



เ มื่ อ พ่ อ แ ม่ แ ก่ เ ฒ่ า ช ร า ก า ล จ ง เ ลี้ ย ง ท่ า น อ ย่ า ใ ห้ อ ด ร ะ ท ด ใ จ




ด้ ว ย ช น ก ช น นี นั้ น มี คุ ณ ไ ด้ ก า รุ ญ เ ลี้ ย ง รั ก ษ า ม า จ น ใ ห ญ่




อุ้ ม อุ ท ร ป้ อ น ข้ า ว เ ป็ น เ ท่ า ไ ร ห ม า ย จ ะ ไ ด้ พึ่ ง พ า ธิ ด า ด ว ง

( สุ น ท ร ภู่ )

๖

ว ร ร ค ท อ ง จ า ก เ รื่ อ ง มั ท น ะ พ า ธ า คำ ฉั น ท์
ค ว า ม รั ก เ ห มื อ น โ ร ค า บั น ด า ล ต า ใ ห้ มื ด ม น

ไ ม่ ยิ น แ ล ะ ไ ม่ ย ล อุ ป ส ร ร ค ใ ด ใ ด
ค ว า ม รั ก เ ห มื อ น โ ค ถึ ก กำ ลั ง คึ ก ผิ ขั ง ไ ว้

ก็ โ ล ด จ า ก ค อ ก ไ ป บ่ ย อ ม อ ยู่ ณ ที่ ขั ง
ถึ ง ห า ก จ ะ ผู ก ไ ว้ ก็ ดึ ง ไ ป ด้ ว ย กำ ลั ง

ยิ่ ง ห้ า ม ก็ ยิ่ ง ค ลั่ ง บ่ ห ว น คิ ด ถึ ง เ จ็ บ ก า ย
( พ ร ะ ร า ช นิ พ น ธ์ ใ น พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ม ง กุ ฎ เ ก ล้ า เ จ้ า อ ยู่ หั ว

รั ช ก า ล ที่ ๖ )

๗

ว ร ร ค ท อ ง จ า ก สั ต ว า ภิ ธ า น

สั ต ว์ จำ พ ว ก ห นึ่ ง ส ม ญ า พ หุ บ า ท า

มี เ ท้ า อ เ น ก นั บ ห ล า ย

เ ท้ า เ กิ น ก ว่ า สี่ โ ด ย ห ม า ย ส อ ง พ ว ก ภิ ป ร า ย

สั ต ว์ น้ำ สั ต ว์ บ ก บ อ ก ต ร ง

( สุ น ท ร ภู่ )

๘

ว ร ร ค ท อ ง จ า ก วิ ว า ห์ พ ร ะ ส มุ ท ร
ป า ก เ ป็ น เ อ ก เ ล ข โ ท โ บ ร า ณ ว่ า ห นั ง สื อ ต รี มี ปั ญ ญ า ไ ม่ เ สี ย ห า ย
ถึ ง รู้ ม า ก ไ ม่ มี ป า ก ลำ บ า ก ต า ย มี อุ บ า ย พู ด ไ ม่ เ ป็ น เ ห็ น ป่ ว ย ก า ร

ถึ ง เ ป็ น ค รู รู้ วิ ช า ปั ญ ญ า ม า ก ไ ม่ รู้ จั ก ใ ช้ ป า ก ใ ห้ จั ด จ้ า น
เ ห มื อ น เ ต่ า ฝั่ ง นั่ ง ซื่ อ ฮื้ อ รำ ค า ญ วิ ช า ช า ญ ม า ก เ ป ล่ า ไ ม่ เ ข้ า ที
( พ ร ะ ร า ช นิ พ น ธ์ ใ น พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ม ง กุ ฎ เ ก ล้ า เ จ้ า อ ยู่ หั ว รั ช ก า ล ที่ ๖ )

๙

ว ร ร ค ท อ ง จ า ก เ รื่ อ ง อิ เ ห น า ต อ น ศึ ก ก ะ ห มั ง กุ ห นิ ง

แ ล้ ว ว่ า อ นิ จ จ า ค ว า ม รั ก พึ่ ง ป ร ะ จั ก ษ์ ดั่ ง ส า ย น้ำ ไ ห ล




ตั้ ง แ ต่ จ ะ เ ชี่ ย ว เ ป็ น เ ก ลี ย ว ไ ป ที่ ไ ห น เ ล ย จ ะ ไ ห ล คื น ม า




ส ต รี ใ ด ใ น พิ ภ พ จ บ แ ด น ไ ม่ มี ใ ค ร ไ ด้ แ ค้ น เ ห มื อ น อ ก ข้ า




ด้ ว ย ใ ฝ่รั ก ใ ห้ เ กิ น พั ก ต ร า จ ะ มี แ ต่ เ ว ท น า เ ป็ น เ นื อ ง นิ ต ย์




โ อ้ ว่ า น่ า เ สี ย ด า ย ตั ว นั ก เ พ ร า ะ เ ชื่ อ ลิ้ น ห ล ง รั ก จึ ง ช้ำ จิ ต




จ ะ อ อ ก ชื่ อ ลื อ ชั่ ว ไ ป ทั่ ว ทิ ศ เ มื่ อ พ ลั้ ง คิ ด ผิ ด แ ล้ ว จ ะ โ ท ษ ใ ค ร




( พ ร ะ ร า ช นิ พ น ธ์ ใ น พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ พุ ท ธ เ ลิ ศ ห ล้ า น ภ า ลั ย รั ช ก า ล ที่ 2 )

๑๐

ว ร ร ค ท อ ง นิ ร า ศ ภู เ ข า ท อ ง

ถึ ง บ า ง พู ด พู ด ดี เ ป็ น ศ รี ศั ก ดิ์ มี ค น รั ก ร ส ถ้ อ ย อ ร่ อ ย จิ ต

แ ม้ น พู ด ชั่ ว ตั ว ต า ย ทำ ล า ย มิ ต ร จ ะ ช อ บ ผิ ด ใ น ม นุ ษ ย์ เ พ ร า ะ พู ด จ า

ไ ม่ เ ม า เ ห ล้ า แ ล้ ว แ ต่ เ ร า ยั ง เ ม า รั ก สุ ด จ ะ หั ก ห้ า ม จิ ต คิ ด ไ ฉ น

ถึ ง เ ม า เ ห ล้ า เ ช้ า ส า ย ก็ ห า ย ไ ป แ ต่ เ ม า ใ จ นี้ ป ร ะ จำ ทุ ก ค่ำ คื น




( สุ น ท ร ภู่ )

๑๑




บ ร ร ณ น า นุ ก ร ม

ว ร ร ค ท อ ง ใ น ว ร ร ณ ค ดี ไ ท ย - ค รู ปิ ย ะ ฤ ก ษ์ บุ ญ โ ก ศ ล
สื บ ค้ น ๒ ๕ กั น ย า ย น ๒ ๕ ๖ ๔
จากHTTPS://KRUPIYARERK.WORDPRESS.COM
ว ร ร ค ท อ ง คุ ณ ค่ า แ ห่ ง ว ร ร ณ ค ดี ไ ท ย - จิ๋ ว จ อ ม ซ น
สื บ ค้ น เ มื่ อ ๒ ๕ กั น ย า ย น ๒ ๕ ๖ ๔
จากHTTP://MOSHIMOROJUNG.BLOGSPOT.COM

๑๑