การแสดงเป็นชุดเป็นตอน เรื่อง พระลอ ตอนปู่เจ้าเรียกไก่

การแสดงเปนชุดเปนตอน
เรอ่ื งพระลอ

ตอน ปูเจาเรียกไก

ลิลิตพระลอนส้ี นั นิษฐานวา แตง ในสมัยอยธุ ยาตอนตน
ระหวาง พ.ศ.๑๙๙๑-๒๐๒๖ สว นผูแ ตง น้นั ไมสามารถ
ระบุไดแตส นั นษิ ฐานวาอาจเปนพระเจาแผน ดินทรงแตง
หรอื พระราชบุตรของพระเจาแผน ดนิ ทรงแตง หรืออาจ
เปนบคุ คลในราชสํานกั ดานอกั ษรศาสตรแตงถวาย
พระเจาแผนดนิ ท(ลลิ ติ พระลอ, ๒๕๕๔) หรืออาจเปน
กวชี าวลา นนา ที่รอ ยเรยี งวรรณคดชี ิ้นเย่ยี มนข้ี ้นึ มา

เน้อื รอ งปูเจาเรียกไกซ ่งึ สอดแทรกระบําไกอ ยูดวยนน้ั อยูในลิลติ พระลอมเี ร่อื งยอวา ปูเจา สมิงพรายไดตอบรับ
ทีจ่ ะชว ยเหลือพระเพอ่ื นพระแพงโดยจะใชเวทมนตน าํ พระลอ หนุมรปู งามมาพบพระเพื่อนพระแพงท่ี
เมอื งสรอง โดยปเู จาสมิงพรายไดร ะลกึ ถงึ ฝงู ไกในปา พอไกม าปูเจาก็เลอื กไกไดต ัวหนง่ึ เรยี กวา “ไกแกว”
แลว สงั่ ใหว ิญญาณภูตผีเขาสงิ ในไกแ กวตวั น้นั เพื่อไปหลอกลอ ใหพ ระลอขามแมน าํ้ กาหลงมาถึงเมอื งสรองของ
พระเพอ่ื นพระแพง

การทีป่ ูเจา เรียกไกมาเปน ฝูงนั่นเองเปนทมี่ าของระบาํ ไก ซงึ่ ตามประวตั กิ ลาววา อยใู นบทละครพันทาง
เรือ่ ง พระลอ ตอนพระลอตามไก บทพระนิพนธใ นสมเดจ็ พระเจาบรมวงศเธอ กรมพระนราธิปประพันธพงศ
บรรจุเพลงรองคอื เพลงลาวจอ ย โดยสมเด็จเจา ฟา ฯกรมพระยานรศิ รานวุ ดั ติวงศ ประดษิ ฐทาราํ โดย
เจาจอมมารดาเขียนและคณะครลู ะครพันทางคณะนฤมติ รหรือคณะละครหมอมตว น ของหมอมหลวงตวน-
ศรีวรวรรณ ซ่งึ เปน หมอ มในสมเดจ็ พระเจาบรมวงศเธอกรมพระนราธปิ ประพันธพ งศ

ละครพนั ทาง เร่ือง พระลอ แสดงครง้ั แรกเมอื่ พ.ศ.๒๔๕๑ เมื่อครัง้ รชั กาลท่ี ๕ ทรงมพี ระราชดาํ ริวาหาก
ลิ้นจีท่ ี่ทรงปลกู ไวตั้งแตป  พ.ศ.๒๔๔๑ ออกผลวันใดจะหาละครหมอมตวนมาแสดงทาํ ขวญั เผอิญป ๒๔๕๑
ลิ้นจ่อี อกลกู เตม็ ตน จงึ มีพระราชดาํ รัสใหหาละครหมอ มตวน หมอ มตวนทูลขัดขอ งเพราะเลิกละครไปแลว
ลนเกลา ฯ รัชกาลที่ ๕ จึงโปรดใหห มอ มตวนหัดละครขึ้นใหม และทาํ การแสดงเปน ทพ่ี อพระราชหฤทยั เปน
อยางยิ่งจงึ มพี ระมหากรณุ าธิคุณโปรดเกลา ฯ ใหละครคณะนฤมติ รเปนละครหลวง เรียกวา “ละครหลวง
นฤมิตร” ละครพนั ทาง เร่ือง พระลอ ตอนพระลอตามไกถึงสยมุ พร (ที่ถูกบรรจุอยใู นหลกั สตู รวิทยาลยั
นาฏศิลป สถาบนั บัณฑิตพฒั นศิลป) จงึ มบี ทละคร เพลงรอ ง เพลงดนตรี การฟอ นรํา และเครื่องแตง กาย
ท่ีงดงาม ประณตี สมเปนละครหลวง

บทรอง การแสดงเปนชุดเปน ตอน เร่ือง พระลอ ตอน ปเู จาเรียกไก

สรอ ยแสงแดงพระพาย ลาวจอ ย (ระบําไก)
ปก สลบั เบญจรงค ขนเขียวลายระยบั
มาจะกลาวบทไป ถึงปูเ จาจอมเทวสิงขร เลอื่ มลายยงหงสสบาท (รับ)

สงสารเพือ่ นแพงนองสองบังอร เฝา อาวรณหวัน่ คะนึงถงึ พระลอ ขอบตาชาติพระพรง้ิ สงิ คลงิ้ หงอนพรายพรรณ
ใหนางโรยนางร่นื ขึ้นมาเลา จาํ จะเอาไกง ามไปตามลอ ขานขันเสียงเอาใจ เดือยหงอนใสสีลํายอง (รบั )
สองเทา เทียมนพมาศ ปานฉลุชาดทารง
ใหรบี มาเหมือนหวังไมรั้งรอ จะไดพอใจปองสองอนงค ปูก็ใชใหผ ีลง ผีกล็ งแกไ ก (รับ)
ขกุ ผกหวั องอาจ
ตรพิ ลางทางปยู รุ ยาตร จากแทน ทิพวาสเรอื งระหงส ไกแ กว ไซรบมกิ ลวั รองเรอ่ื ยเฉอ่ื ยฉาดฉาน (รบั )
ผาดผันตีปก ปอง ปสู ั่งแลวทุกประการ
งามเฉกวชริ ราชอาจองค เสดจ็ ลงหนา ลานศาลเทวา โลดลาํ พองคะนองบหึง (รับ)
เสียงขันขานเจือ้ ยแจว
เสมอลาว บม นิ านผาดโผนผยอง

ปกู ระสันถึงไดในไพรพฤกษ ปูราํ ลกึ ถึงไกไกก ม็ า

บร กู ่คี ณากห่ี มูปูเลือกไกต ัวงาม ทรงทรามวยั ทรามแรง มั่งถ่ันถึงพระเรืองลอ ยกคอขนั ขานรอง

ตีปก ปองผายผนั ขันเรื่อยเจ้อื ยไจไ จ (รับ)
แลว ไซรป ก ไซรห าง โฉมสาํ อางสาํ อาด
กรีดปก วาดเวียนเยา คอยลอ พระลอเจา จกั ตองดําเนนิ แลนา (รับ)