İKÜ İş Sağlığı ve Güvenliği Kılavuzu

İŞ SAĞLIĞI VE






GÜVENLİĞİ








KILAVUZU

2 İŞ S A ĞLIĞI ve

İÇERİK




6 GİRİŞ
6 İKÜ'de iş sağlığı ve güvenliği çalışmaları
6 İş kazası ve meslek hastalığı nedir?
6 Sağlık hizmetleri
7 Çalışma ortamında genel İş Sağlığı ve Güvenliği kuralları
8 Elle kaldırma taşıma kuralları;
8 Elektrik konusunda alınacak önlemler
8 Elektrik çarpması ve elektrik kaynaklı yangın tehlikesine karşı
9 İş kazalarına karşı çalışma ortamında uyulması gereken kurallar
9 Acil durum yaşamadan önce;
12 Acil durumda yapılması gerekenler
12 Yangın anında yapılması gerekenler;
13 Deprem anında yapılması gerekenler;
16 İstanbul Kültür Üniversitesi mensubu olarak;
17 ACİL DURUM TELEFONLARI
17 Bilgi almak veya paylaşımda bulunmak için;












































3





gİrİş


6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında yapılması gereken
İş Sağlığı ve Güvenliği çalışmaları işyerlerinde T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı’nı temsil eden İş Güvenliği Uzmanları ve İşyeri Hekimleri tarafından
organize edilir ve yürütülür.


Bir işyerinde görev yapmaya başlayınca 4857 sayılı İş Kanunu’nda belirlenen
düzenlemelere göre çalışmaktayız. Çalışma hayatımız sırasında, çalışan olarak
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda yer alan yükümlülüklere uygun
davranmakla sorumluyuz. Ayrıca çalışma hayatımızın kayıt altına alınmasında 5510
sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na tabiyiz.



İKÜ'de iş sağlığı ve güvenliği çalışmaları
T.C. İstanbul Kültür Üniversitesi’nde İş Sağlığı ve Güvenliği çalışmalarına ilk
olarak İşyeri Hekimi tarafından başlanmış olup, Aralık.2014’de İş Güvenliği Uzmanı
görevlendirmesi yapılmıştır. Kurulan İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları ile bu konudaki
tüm sorumluluklar yerine getirilmektedir.


Üniversitemizde yapılan İş Sağlığı ve Güvenliği çalışmaları ile çalışma
ortamında ve günlük hayatımızdaki mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının
iyileştirilmesi amaçlanmaktadır.


Amacımız, ideal çalışma ortamında ideal çalışma işleyişini kurarak, iş kazasız
ve meslek hastalıksız, çalışanların severek çalıştığı bir çalışma ortamı yaratmaktır.


İş kazası ve meslek hastalığı nedir?
İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet
veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hale getiren olay
iş kazasıdır. Mesleki risklere maruziyet sonucu ortaya çıkan hastalık meslek
hastalığıdır. (6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu)

İş kazası olmaması, meslek hastalığına yakalanmamak için her zaman İş Sağlığı
ve Güvenliği kurallarına uyulur, çalışma ortamında kullanılması gereken kişisel
koruyucu donanımlar kullanılır.

Sağlık hizmetleri
Hazırlayanlar: Üniversitemizin her yerleşkesinde bir Sağlık Birimi bulunmaktadır. Herhangi
Cumhur GÜLTEKİN bir acil sağlık problemi yaşandığında hemen bulunduğunuz yerleşkedeki Sağlık
İş Güvenliği Uzmanı (A) Birimi aranarak, bilgilendirme yapılır.

Uzm. Dr. Dilek BAYKAL
İşyeri Hekimi








6 İŞ S A ĞLIĞI ve

İKÜ Ataköy Yerleşkesindeki Sağlık Birimi:
0 212 498 47 61

İKÜ Şirinevler Yerleşkesindeki Sağlık Birimi:
0 212 498 48 29


İKÜ İncirli Yerleşkesindeki Sağlık Birimi:
0 212 498 49 82


Sağlık Birimi arandığında;
1- Bulunulan yer,
2- Yaşanan olay,
3- Sağlık problemi yaşayan kişiye ait;
a) Erkek / kadın,
b) Yaklaşık yaşı,
c) Yaşanan sağlık problemine ait gözlemler,
d) Hastanın durumu hakkında bilgi verilir.
Sağlık Biriminden hemşire gelmesi beklenirken;
a) Hastanın durumunu kötüleştirecek çevre etkeni yoksa hastaya müdahale
edilmez.
b) Ortamda tehlike varsa, hasta güvenli bir şekilde tehlikesiz ortama taşınır.


Hemşire geldikten sonra, hemşirenin talimatlarına uygun, hastaya ilkyardım
yapılmasına destek olunur. Ayrıca hemşireye müdahale edilmez, hastanın çevresi
boşaltılarak, hemşireye için alan sağlanır.

Çalışma ortamında genel İş Sağlığı ve Güvenliği kuralları
Kimyasal malzeme kullanılacağı zaman, kullanma, saklama kuralları okunur.
Kurallara uygun olarak kullanılır ve muhafaza edilir.


İdeal aydınlatma kurallarına uygun ortamda çalışılır. Mümkün olduğunca
doğal ışık, gün ışığı tercih edilmelidir. Mümkün değilse gün ışığına yakın değerde
aydınlatma sağlanmalıdır.


Çalışılan yüzeyin aydınlığı arka fon aydınlığından yüksek olmalıdır. Çalışılan
cismin arkasından göze gelen ışık olmamalıdır. Çalışma masasına gelen ışık karşıdan,
yukarıdan ve soldan gelmelidir. (Sağ elini kullananlar için)


Bilgisayar ekranından gözümüze ışık yansıması olmamalıdır. Ekran aşırı parlak
olmamalıdır.











GİRİŞ 7

Ergonomide, çalışanın çalışma ve yaşam koşullarının en uygun hale getirilmesi
amaçlandığından, ergonomi kurallarına uyulur. Çalışma ortamındaki gürültü,
aydınlatma, termal konfor, titreşim değerlerinin, çalışma alanı dizaynı, makine
dizaynı, kullanılan masa, sandalye dizaynlarının ergonomik olmasına dikkat edilir.


Masada çalışırken, sandalyeye oturulduğunda kol, bel, diz açıları yaklaşık 90
derece olmalıdır. Mümkün olduğunca dik oturulmalıdır. Masa altlarında ayakların
uzatılabileceği boşluk olmalıdır. Bacak üst kısımlarında 5-10 cm.lik boşluk
kalmalıdır. Monitörün üst kısmı göz hizasında olmalı, göze uzaklığı 50 – 70 cm.
civarında olmalıdır. [Görsel 8-A]

Yanıcı maddelerin üst boşluklarında bu maddeden buharlaşan, patlamaya
hazır yanıcı gaz birikimi vardır. Bu nedenle yanıcı maddelerin bulunduğu ortamlara
yanan madde (Sigara, ateş vb.) ile girilmez.

[Görsel 8-A] Doğru çalışma Elle kaldırma taşıma kuralları;
1- Yakınında durulur,
2- Yük kaldırılırken belden, sırttan eğilmeden dik durulur. Ayaklar üzerinde
çömelip kalkılır.
3- Yük çok ağırsa, diğer çalışanlar da yardım eder.
4- Gerekiyorsa tekerlekli araba kullanılır.
5- Taşınabilecek yük miktarı erkeklerde yaklaşık 25 kg, bayanlarda 16 kg.’dır.

Elektrik konusunda alınacak önlemler
Elektrik konusunda kendimize güvenmemeliyiz. Elektrik arızası olduğunda
arızayı gidermek için asla müdahale edilmez. Arızalı cihazın onarımı için, bulunulan
yerleşkedeki görevli İdari Amire haber verip, sorumlu teknik personelin gerekli
onarımı yapması beklenir.


Bir kişi elektriğe maruz kaldığında asla o kişiye dokunulmaz, hemen anahtar
veya sigortadan elektrik kesilir. Elektrik kesilemiyorsa; bir tahta veya battaniye gibi
yalıtkan bir madde ile çarpılan kişinin elektriğe temas ettiği nokta ile bağlantısı
kesilir.


Çarpılan kişi kendinden geçtiyse hemen Sağlık Birimine, mesai saatleri dışında
ise 112’ye haber verilip, yardım talep edilir.


Elektrik çarpması ve elektrik kaynaklı yangın tehlikesine karşı
1- Tüm elektrikli cihazların kaçak akım rölesi üzerinden beslenmesi sağlanır.
2- Akşam mesai çıkışında ofisteki tüm elektrikli cihazlar kapatılır (Buzdolabı
hariç), şarja takılı telefon, çalışır bilgisayar bırakılmaz.








8 İŞ S A ĞLIĞI ve

İş kazalarına karşı çalışma ortamında uyulması gereken kurallar
1- İş disiplinine uyulur.
2- Yetkisiz ve izinsiz olarak tehlikeli bölgelere girilmez.
3- Çalışma sırasında iş veya ortam gereğince kullanılması gereken kişisel
koruyucu donanımlar kullanılır.
4- Şaşırma, kızgınlık, üzüntü, telaş durumunda, bu olumsuz durumun
geçmesi için işe yaklaşık 5 dk. ara verilir.
5- Hata, kaza ihtimaline karşı aşırı hızla çalışılmaz.
6- Emniyet tedbirlerine uyulur, gerekli önlemler alınır.
7- Olumsuzluklar, arızalar ihmal edilmez, onarım / çözüm için gerekli yerlere
bilgilendirme yapılır.
8- Görevimiz olmayan, bilmediğimiz iş asla yapılmaya çalışılmaz.
9- Dinlendik, uykumuzu aldık diyebilmek için en az yedi saat uyumak
gerekir.
10- Kullanılan cihaza ait emniyet tertibatı sökülmez.


İşaret levhalarından kırmızı olanlar yasak, tehlike alarmı, yangınla mücadele
ekipmanlarına ait işaret levhalarıdır. Sarı renkli olanlar uyarıcı, mavi renkli olanlar
emredici, yeşil renkli olanlar ise acil durumlarda izlenecek işaret levhalarıdır.


Acil durum yaşamadan önce; [Görsel 9-A] Toplanma yeri levhası
1- Acil durumlarda gitmemiz gereken Acil Durum Toplanma Alanının
yeri öğrenilir. Acil durum toplanma alanları binanın dışına çıkıp, karşıya / yana
bakıldığında görülen görseldeki [Görsel 9-A] levhanın bulunduğu alandır.
2- Acil durumlarda Acil Durum Toplanma Alanına gidilebilecek en az iki adet
yol belirlenir. (Belirlediğimiz bir yol acil durumdan dolayı kapalı olabilir.)
3- Acil durumlarda çıkış için yeşil renkli yönlendirme levhaları takip edilir.
[Görsel 9-B]
[Görsel 9-B] Yönlendirme levha örneği




























G e N e L BİL GİL e R 9



B Ö L Ü M B İ R


ACİL








DURUMDA;

Acil durumda yapılması gerekenler
1- Sakin olunur.
2- Yapılan iş bırakılır, çalışan cihazlar kapatılır.
3- Çanta, giysi alınır, oda terk edilir.
4- Yeşil renkli yönlendirme levhaları izlenerek Acil Durum Toplanma Alanına
gidilir.
5- Acil durumlarda asansör kullanılmaz, merdivenler kullanılır. Merdivenden
inerken yeşil renkli çıkış yönlendirmesi / yazısı olan kapıdan dışarı çıkılır.
6- Çıkış yolunda kalabalıktan dolayı tıkanma olursa, beklenir. Asla, önümüzdeki
kişileri iterek yol açılmaya çalışılmaz.
7- Yolumuz üzerinde bir kişi şoka girmiş, bekliyorsa, koluna girilir, Acil Durum
Toplanma Alanına kadar birlikte gidilir.
8- Acil Durum Alanına varılınca yapılan yoklamaya kayıt yaptırılır.
9- Binadan çıkarken görülen olumsuzluklar, yoklama alan kişiye bildirilir.
10- Sayım sonrası verilen talimata uygun hareket edilir.

Yangın anında yapılması gerekenler;
1-Yangını ilk gören kişiysek, “Yangın var!” diye bağırır, hemen yangın bildirim
düğmesine basılır.
2-1- Yangınla mücadele eğitimi aldıysak;
a) Ortamdaki yanıcı maddeler uzaklaştırılır,
b) Yangın söndürme tüpü üzerindeki mühürlü pim çıkarılır,
c) Yangın tüpü hortum çıkışı yanmanın olduğu (Ateşin başlangıcına)
noktaya tutulur, tüp üzerindeki tetiğe basılarak, yangına müdahale edilir.
d) Yangına müdahale anında rüzgâr varsa, rüzgârın arkamızdan gelmesine
dikkat edilir.
e) Önce önümüz, sonra ilerisi söndürülerek ilerlenir.
f) İtfaiye geldiğinde talimatlarına uygun hareket edilir.


2-2- Yangınla mücadele eğitimi almadıysak;
a) Çalışma ortamındaki cihazlar kapatılır, derhal acil durum toplanma
alanına gidilir.
b) Acil durumlarda her zaman yeşil renkli yönlendirme levhaları takip
edilir.
c) Geçmemiz gereken kapalı kapı sıcaksa o kapı açılmaz, başka çıkış
denenir.
3-Yangın anında odadan çıkılamıyorsa;
a) Kapı kapatılır.
b) Duman girişini önlemek için açık kapı kenarları tıkanır.
c) Yerde emekleyerek hareket edilir. (Zehirli gazlar yukarıda kalacağından.)
d) Yanabilecek maddeler kapıdan uzaklaştırılır.
e) Su varsa bir bezi ıslatılıp, burun ve ağız örtülerek nefes alınır.






12 İŞ S A ĞLIĞI ve

f) Telefonla işyerinden bir arkadaş aranıp, bulunulan yer ve mevcut durum
bildirilir.
g) Kapıdan uzakta durulur.

Deprem anında yapılması gerekenler;
1- Cenin pozisyonu alınır, yere yan yatılır. (Bu şekilde hem hedef küçültme
yapmış, hem de başımızı korumuş oluruz.)
2- Çok yakınımızda ezilmeyip, sağlam kalacak bir kütle varsa onun yanında
kalmaya çalışılır.
3- Deprem hareketleri bitinceye kadar yer değiştirilmez.
4- Deprem bitiminde bina yıkılmadıysa Acil Durum Toplanma Alanına gidilir.





























































A CİL DUR UMD A; 13

B Ö L Ü M İ K İ


BİZ






İKÜ'LÜLER



T.C. İstanbul Kültür Üniversitesi mensubu olarak;
1- Çalışma ortamını her zaman temiz ve düzenli tutarız.
2- Yaşadığımız çevreyi de temiz tutarız. Yürüme alanlarına, yeşil alanlara, saksı
diplerine çöp, sigara izmariti vb. maddeleri atmayız.
3- Çalışma ortamında yemek yemez, kapalı ortamlarda sigara içmeyiz.
4- Çalışma ortamında koşmaz, bağırmaz, bir şey fırlatmaz, şaka yapmayız.
5- Çalışma ortamında sadece işi yaparken kullanacağımız ekipman ve
malzeme olmasına dikkat ederiz. İşi yaparken kullanmayacağımız tüm malzemeleri
çalışma ortamından uzaklaştırır, dolaba vb. başka bir yere koyarız. Dikkatimizin
dağılmaması için, çalışma ortamında, süs, oyuncak, resim vb. malzeme, ekipman
bulundurmayız.
6- Tehlikeli bir durum yaşadığımızda amirimize haber veririz.
7- Tüm kimyasal maddeleri orijinal ambalajında saklarız. Başka bir kaba
kimyasal madde koyduğumuzda kabın üzerine etiketle içindeki kimyasal maddenin
adını yazarız.
8- İşe geldiğimizde günlük hayatta yaşadığımız sorunları, sıkıntıları yolda
bırakır, iş yerinde sadece işimize odaklanırız.
9- Hareket halindeyken her zaman gittiğimiz yöne ve üzerinde yürüdüğümüz
yola bakarız. Cep telefonuna bakarak, mesaj yazarak yürümeyiz, araç kullanmayız.
Aracımıza bindiğimizde her zaman emniyet kemerimizi takarız.
10- Yangın ihtimaline karşı önlem olarak, iş çıkışında tüm elektrikli cihazları
kapatırız. (Buzdolabı hariç) Şarja bağlı telefon, bilgisayar vb. cihazları fişe takılı
bırakmayız.
11- Acil durumlarda hangi çıkışlardan çıkıp, nereye, nasıl gideceğimizi bilir,
yeşil renkli yönlendirme levhalarını takip ederiz.
12- Çalışma ortamında çekmecelerden, dolaptan bir şey aldıktan - koyduktan
sonra çekmeceyi, dolap kapağını hemen kapatırız.
13- Sadece sorumlu olduğumuz, bildiğimiz işi yaparız. Asla, tam bilmediğimiz,
sorumlusu olmadığımız işi yapmayı denemeyiz.
14- Asla tekerlekli masa veya tekerlekli sandalye üzerine çıkıp, yükseğe
ulaşmaya çalışmayız.
15- Yürüyen merdivende koşmaz, yürüyenlerin soldan geçebilmesi için,
yürüyen merdivenin sağında dururuz.






















16 İŞ S A ĞLIĞI ve

ACİL DURUM TELEFONLARI


Polis 155
İtfaiye 110
Ambulans 112
Sağlık Danışma 184
Doğalgaz Arıza 187
Orman Yangını 177
Elektrik Arıza 186
Su Arıza 185
Afet ve Acil Durum 212 600 06 00

Bilgi almak veya paylaşımda bulunmak için;
Cumhur Gültekin
İş Güvenliği Uzmanı ( A )
Telefon : 212 498 43 28
e Posta : [email protected]



















































BİZ İKÜ'L ÜL e R 17

Üniversitemizde yapılan İş Sağlığı ve

Güvenliği çalışmaları ile; çalışma ortamında

ve günlük hayatımızdaki mevcut sağlık

ve güvenlİk şartlarının iyileştirilmesi

amaçlanmaktadır.




İş Sağlığı ve Güvenliği kapsamında yer

alan kurallar sadece çalışma hayatımızda

değil, günlük yaşantımızda da geçerli olan

kurallardır. Bu kurallar Yaşam Boyu Sağlık ve

Güvenlik için herkes tarafından bilinmeli ve

uygulanmalıdır. Günlük yaşantıda da hayat

kurtaracağı unutulmamalıdır.