สอนวรรณคดีให้สนุก

สอนวรรณคดอี ย่างไร

ให้สนุก

นางอไุ รรัตน์ ศรีวงษ์ชัย
ครู โรงเรียนพทุ ไธสง

ทาํ ไมตอ้ งเรียนวรรณคดี

...ความมุ่งหมายของการศึกษาวรรณคดจี ึงไม่เป็ นเพยี งการแสวงหา
ความบนั เทิงยามว่างงาน
แต่เป็ นการปลุกตนเองให้ตนื ขึนชมชีวติ ให้รู้จักชมชืน เห็นอกเห็น
ใจ และเข้าใจชีวติ เลง็ เห็นชีวติ ในส่วนรวม
เป็ นความสัมพนั ธ์แห่งเหตุผลและส่วนต่าง ๆ ของชีวิต...
...สิงทเี ราไม่เคยคดิ ว่าน่ารักน่าชม เรากไ็ ด้ชมจากวรรณคดี แต่สิงที
เราได้ชมนัน เรากร็ ู้สึกว่าเป็ นส่วนหนึงของชีวติ

การอ่านวรรณคดจี งึ ทาํ ให้เรารู้จักจติ ใจของเพอื นมนุษย์
ได้ดยี งิ ขนึ

พระเจา้ บรมวงศเ์ ธอ กรมพระนราธิปประพนั ธ์พงศ์

ประโยชน์ของวรรณคดี

• ใหค้ วามจรรโลงใจ
• ใหร้ ู้จกั ใชค้ วามคิด สติปัญญา
• ใหเ้ ขา้ ใจความเป็นมนุษย์

ดงั นัน การเรียนวรรณคดี จงึ ไม่ใช่เพยี งแค่
• อ่านเอาเรือง
• ท่องคาํ จาํ ศพั ท์
• จาํ รายละเอียดของเรือง
• ทราบประวตั ิ

สถานการณ์การสอนวรรณคดี

จะนําสิงทรี ู้ไปใช้ประโยชน์อย่างไร เชือมโยงกบั ตวั เอง
ถ้าต้องประสบปัญหาเหมอื นตวั ละครเราจะแก้ไขอย่างไร

มุ่งให้เกดิ ความรู้ มุ่งให้เกดิ ความรู้สึก มุ่งให้เกดิ ความรู้คดิ

ประวตั ิ ฉันทลกั ษณ์ ซาบซึง เข้าใจ เห็นใจ วเิ คราะห์เข้าใจปัญหา
เนือเรือง คาํ ศัพท์ ในตวั ละคร/เรืองราว ของตัวละคร/เรืองราว
และหาค้นหาหนทางแก้ไข
วรรณศิลป์
ทเี หมาะควร

จุดมุ่งหมายในการจดั การเรียนรู้วรรณคดี
• ความมุ่งหมายทางสุนทรียะ (รสคาํ /รสความ)

• ความมุ่งหมายทางดา้ นการศึกษาอบรม (ยกระดบั จิตใจ)
• ความมุ่งหมายทางวฒั นธรรม (รู้จกั ตวั เอง/เขา้ ใจคนอืน)

ปัญหา

ในการจดั การเรียนรู้วรรณคดี

ผู้เรียนไม่เห็นคุณค่าและซาบซึงในวรรณคดอี ย่าง
แท้จริง ไม่ได้เรียนวรรณคดดี ้วยใจรัก

ตรีมติ ใิ นการจดั การเรียนรู้วรรณคดี

• สอนวรรณคดีในฐานะมรดกทางวฒั นธรรม

• สอนวรรณคดีในฐานะศิลปะทางภาษา
• สอนวรรณคดีในฐานะประสบการณ์ชีวติ

จตุรวธิ ีในการสอนวรรณคดเี ชิงประจกั ษ์

• รอบรู้ศพั ท์

• สดบั เสียง
• เรียงจินตภาพ
• ทราบขอ้ คิด

คุณค่าของ “วรรณคด”ี
• คุณค่าทางศีลธรรม

นรกอนั เป็ นคํารบ ๒ นันชือว่าสุนักขนรก คนผู้ใดกล่าวคาํ ร้ายแก่สมณพราหมณ์
ผู้มศี ีล และพ่อแม่และผู้เฒ่าผู้แก่ครูบาทยาย คนผู้นันตายไปเกดิ ในนรกอนั ชือว่าสุนัก
ขนรกนันแล ในสุนักขนรกนันมีหมา ๔ สิง หมาจาํ พวก ๑ นันขาว หมาจาํ พวก ๑
นันแดง หมาจําพวก ๑ นันดาํ หมาจาํ พวก ๑ นันเหลอื ง แลตวั หมาผู้นันใหญ่เท่าช้าง
สารทุกตวั ฝูงแร้งและกาอนั อยู่ในนรกนันใหญ่เท่าเกวยี นทุก ๆ ตวั ปากแร้งและกา
และตนี นัน เทียรย่อมเหลก็ แดงลุกเป็ นเปลวไฟอยู่บ่อมไิ ด้เหือดสักคาย แร้งแลกา
หมาฝูงนันเทยี รย่อมจกิ แหกหัวอกขบตอดคนทังหลายในนรกนันด้วยกรรมบาป
ของเขานันแล มิให้เขาอยู่สบาย แลให้เขาทนเจ็บปวดสาหัส ได้เวทนาพ้นประมาณ
ทนอยู่ในนรกอนั ชือสุนักขนรกนันแลฯ

คุณค่าของ “วรรณคด”ี

• คุณค่าทางวฒั นธรรม

ถึงฤกษ์งามยามปลอดคลอดง่ายดาย ลูกนันเป็ นชายร้องแว้แว้
พปี ้ าน้าอามาดูแล ล้างแช่ แล้วส่ งให้ แม่ นม
ทาขมนิ แล้วใส่กระด้งร่อน ให้เบาะให้นอนแล้วผ้าห่ม
ป่ ูย่าตายายสบายชม เรือนผมน่ารักดังฝักบวั
เอาขึนใส่อ่แู ล้วแก่งไกว แม่เข้านอนไฟให้ร้อนทวั
เดือนหนึงออกไฟไม่หมองมวั ขมินแห้งแต่งตวั น่าเอน็ ดู
พ่อแม่ปรึกษากบั ตายาย จะให้ชือหลานชายอย่างไรป่ ู
ฝ่ ายตาตะแกเป็ นหมอดู คดิ คูณเลขอยู่ให้หลานชาย

• คุณค่าทางจินตนาการ

อนิ ทรชิตบดิ เบอื นกายนิ เหมอื นองค์อมรินทร์
ทรงคชเอราวณั

ช้างนิมติ ฤทธิแรงแขง็ ขัน เผอื กผ่องผวิ พรรณ
สีสังข์สะอาดโอฬาร์

สามสิบสามเศียรโสภา เศียรหนึงเจด็ งา
ดังเพชรรัตน์รูจี

งาหนึงเจ็ดโบกขรณี สระหนึงย่อมมี
เจ็ดกออุบลบันดาล

• คุณค่าทางจนิ ตนาการ

กอหนึงเจ็ดดอกดวงมาลย์ ดอกหนึงเบ่งบาน
มกี ลบี ได้เจ็ดกลบี ผกา

กลบี หนึงมีเทพธิดา เจ็ดองค์โสภา
แน่งน้อยลาํ เพานงพาล

นางหนึงย่อมมบี ริวาร อกี เจด็ เยาวมาลย์
ล้วนรูปนิรมติ มายา

จับระบํารําร่ายส่ายหา ชําเลอื งหางตา
ทาํ ทดี งั เทพอปั สร

มีวมิ านแก้วงามบวร ทุกเกศกญุ ชร
ดงั เวชยนั ต์อมรินทร์

คุณค่าทางการใช้ภาษา

สาครจะต่างเมือง............สิขรเนืองจะต่างเมรุ
มงั กรโตกเิ ลน.......................จะต่างพาหนะยล

ดาวเดอื นจะต่างเทยี น......วเิ ชียรแก้วกลบี จงกล
เมฆหมอกในเวหน...............จะต่างพ่แู ละเพดาน

พฤกษาจะต่างฉัตร..........สุวรรณรัตน์อนั ไพศาล
ดอกไม้ในหิมพานต์..............จะต่างพ่มุ อยู่เรียงราย

ฟากฝังมหรรณพ............จะวางศพเจ้าโฉมฉาย
ต่างศรีวสิ ูตรสาย.................สุวรรณรัตน์อนั อาํ ไพ
เสียงคลนื จะต่างกลอง.....พณิ พาทย์ฆ้องประโคมใน
จกั จันและเรไร.....................จะต่างสังข์และเสภา

หลกั ในการสอนวรรณคดไี ทยให้บรรลุ
วตั ถุประสงค์

1. ครูผ้สู อนจะต้องหาวิธีการทีจะทาํ ให้ผ้เู รียนมองเห็นและวิเคราะห์ภาพ
ตลอดจนแนวคิดทีกวีสะท้ อนออกมาให้ ได้ ใกล้เคียงทีสุด

2. ครูผ้สู อนวรรณคดีไทย ควรส่งเสริมให้ผ้เู รียนได้รู้จัก ใช้ความคิด รู้จัก
ใคร่ ครวญใช้ สติปัญญาของตนในการแก้ปัญหาทีเกิดขึน

หลกั ในการสอนวรรณคดไี ทยให้บรรลุ
วตั ถุประสงค์

3. ครูผ้สู อนวรรณคดีไทยควรจะเน้นให้ผ้เู รียนมองเห็นความงดงามและ
ศิลปะของการใช้ภาษาไทยในการรังสรรค์ และ รจนาผลงานของกวี

4. ครูผ้สู อนจะต้องพยายามใช้งานวรรณคดีทีผ้เู รียนกาํ ลงั อ่านอย่ใู นชันเรียน
นันเป็นตวั กระต้นุ และยวั ยใุ ห้ผ้เู รียนเกิดความกระหายใฝ่ รู้ อยากจะติดตาม
อ่านเนือหาสืบเนืองจากเรืองทีกาํ ลงั อ่านอย่เู ดิม

วธิ ีการสอนวรรณคดใี ห้สนุก

1. เลือกใชส้ ือในการสอนใหเ้ หมาะสมสอดคลอ้ งกบั จุดประสงค์
2. การนาํ เขา้ สู่บทเรียนตอ้ งน่าสนใจกระตุน้ หรือยวั ยใุ หผ้ เู้ รียน
อยากรู้
3. ครูควรจดั ใหน้ กั เรียนแสดงบทบาทสมมติ หรือสร้างสรรค์
ผลงานจากการเรียนวรรณคดีดว้ ยตนเอง เพอื ใหเ้ กิดความภาคภูมิใจ
ในผลงานและเกิดความเขา้ ใจทีคงทน

วธิ ีการสอนวรรณคดใี ห้สนุก

4. ใชเ้ พลงเป็นสือในการเรียนวรรณคดี เพราะจะทาํ ให้
บรรยากาศครืนเครงน่าสนใจ
5. ครูควรเตรียมการสอนใหพ้ ร้อม เพราะจะทาํ ใหก้ าร
สอนราบรืน

ดงั นนั ผทู้ ีไดช้ ือวา่ “ครูวรรณคดี”
ควรมองใหเ้ ห็นถึงคุณคา่ ของวรรณคดีใน

ดา้ นภาษาอนั เป็นมรดกของชาติ
ดงั พระราชดาํ รัสของพระบาทสมเดจ็
พระเจา้ อยหู่ วั ความตอนหนึงวา่ ...

“ภาษาไทยนับเป็ นเครืองมอื อย่างหนึงของชาติ ภาษาทงั หลาย
เป็ นเครืองมอื ของมนุษย์ชนิดหนึง คอื เป็ นทางสําหรับแสดง
ความเห็นอย่างหนึง เป็ นสิงทสี วยงามอย่าง เช่น ในทางวรรณคดี
เป็ นต้น ฉะนัน จึงจาํ เป็ นต้องรักษาไว้ให้ดี ประเทศไทยนันมี
ภาษาของเราเอง ซึงต้องหวงแหน ประเทศใกล้เคยี งของเรา
หลายประเทศ มภี าษาของตนเอง แต่ว่าเขากไ็ ม่แขง็ แรง เขา
พยายามหาทางทจี ะสร้างภาษาของตนเองไว้ให้มนั คง เราโชคดที ี
มภี าษาของตนเองแต่โบราณกาล จงึ สมควรอย่างยงิ ทจี ะรักษา

ไว้”