เส้นทางท่องเที่ยวถ้ำเล สเตโกดอน อุทยานธรณีโลก สตูล

เส้นทาง ่ทองเที่ยวถ้ำ�เลสเตโกดอน Le Stegodon - The Longest Sea Cave Trail เ ส้นทางท่องเที่ยวถำ้�เลสเตโกดอน ในอุทยานธรณีโลกสตูล อยู่ในอำ�เภอทุ่งหว้า บริเวณเหนือสุดของจังหวัดสตูล จากพพิ ธิ ภณั ฑช์ า้ งดกึ ด�ำ บรรพท์ งุ่ หวา้ มงุ่ หนา้ สแู่ หลง่ ธรณวี ทิ ยาทส่ี วยงามชมุ่ ฉ�ำ่   “น�ำ้ ตกธารปลวิ ” เส้นทางท่องเทีย่ วถำ้ �เลสเตโกดอน

ใกล้กับรอยต่อจังหวัดตรัง เส้นทางนี้มีแหล่งธรณีวิทยาที่มีความเป็นเอกลักษณ์ 2 แหล่ง และมีแหล่งท่องเที่ยว ที่อยู่ห่างออกไปประมาณ  14  กม. ในพื้นที่เขาหินปูนรูปร่างตะปุ่มตะป่ำ�ที่เกิดจากการละลาย พิพธิ Lภัณeฑsช์ ้าtงดeกึ gด�ำ oบรdรพoท์ nุง่ หว-้า-นt�ำ้ hตกeธารlปoลnวิ -ถgำ�้ เeลสsเตtโกsดอeนa-ทcา่ อa้อยv-หeมอ้ tข้าrวหaมอ้iแlกงลงิ
ทลี ะเลก็ ทลี ะนอ้ ยผา่ นกาลเวลา น�ำ้ ตกในหนิ ปนู มกั พบการพอกตวั ของหนิ ปนู ทล่ี ะลายมากบั น�ำ้ ตก
เชุมชนที่ประสานรวมกิจกรรม และสินค้าท้องถิ่นเข้ากับความเป็นอุทยานธรณีโลกได้อย่างลงตัวอีก 3 แหล่ง ท�ำ ใหด้ เู หมอื นกบั โขดหนิ แตม่ คี วามแขง็ นอ้ ย แตกหกั งา่ ย ไมค่ วรเดนิ เหยยี บโดยเฉพาะบรเิ วณขอบ
ทม่ี ีความเปราะมาก
 ร่ิมจาก  “พิพิธภัณฑ์ช้างดึกดำ�บรรพ์ทุ่งหว้า”  ซ่ึงต้ังอยู่บริเวณสำ�นักงานองค์การ

บริหารส่วนตำ�บลทุ่งหว้า  องค์กรท้องถ่ินหลักที่ผลักดันให้เกิดอุทยานธรณีโลกแห่งแรกของ
ประเทศไทย ภายในหอ้ งนิทรรศการน�ำ เสนอเรอ่ื งราวเกย่ี วกับช้างไทย ประวัตศิ าสตร์ วถิ ีชวี ิต
และศลิ ปวฒั นธรรมทอ้ งถน่ิ ในจงั หวดั สตลู   รวมถงึ ซากดกึ ด�ำ บรรพช์ า้ ง  และซากดกึ ด�ำ บรรพข์ อง
สัตว์ชนดิ อื่น ๆ ท่ีพบในถำ�้ เลสเตโกดอน

แหล่งข้อมูลความมหัศจรรย์ของอุทยานธรณีโลกสตูล แหล่งน้ำ�ในหินปูนช่วยหล่อเลี้ยงให้ผืนป่าชุ่มชื้นตลอดปี

พิพธิ ภณั ฑ์ชา้ งดึกด�ำ บรรพท์ ุ่งหวา้ จ ากน�้ำ ตกธารปลิว  ย้อนเสน้ ทางเดมิ ไปออกถนนใหญ่ เล้ียวขวามุง่ หนา้ สู่ “ถ�้ำ เลสเตโกดอน” ด้วยระยะทางประมาณ  25  กม. เพื่อ ความหลากหลายทางชีวภาพดึกดำ�บรรพใ์ นอุทยานธรณีโลกสตูล
คือมรดกทางธรณีที่เชื่อมโยงมรดกทางธรรมชาติ วัฒนธรรม และวิถีชีวิต
เตรียมพร้อมอุปกรณ์ความปลอดภัยสำ�หรับการล่องเรือคายัคผ่านถำ้�เลท่ียาวประมาณ 2.5 กม. และนับว่ายาวท่ีสุด
ของเมืองไทย โดยจะใช้เวลาเกือบ 2 ชั่วโมงในการตื่นตากับประติมากรรมถ้ำ�ท่ีงดงาม  แปลกตา  รวมถึงของขวัญพิเศษ สู่การประจักษช์ ัดถึงคุณค่าของแผน่ ดินอยา่ งแท้จริง
ทเ่ี ปน็ หัวใจของอุทยานธรณโี ลกสตูล นน่ั คอื ซากฟอสซลิ สัตว์ทะเลโบราณของแท้อายุกว่าสีร่ ้อยลา้ นปบี นผนังถ�ำ้

น�้ำ ตกธารปลิว

แผนทจี่ าก OpenTopoMap.org

ชมวิว 7 กม. จะมาอกี ผจญภยั สวยงาม
ชมุ่ ฉำ่ �
ของฝาก 25 กม.

พรกิ ไทยสุไหงอุเป 7 กม. 14 กม. เตรียมพร้อมผจญอย่างปลอดภัย 1. พิพิธภัณฑ์ช้างดึกดำ�บรรพ์ทุ่งหว้า 1. หินสาหร่ายบ้านป่าพน
ฉมิ เมล่อน 2. น้ำ�ตกธารปลิว 2. ถ้ำ�ภูผาเพชร
ความรู้ อร่อย ถ�้ำ เลสเตโกดอน 3. ถ้ำ�เลสเตโกดอน 3. ถ้ำ�เจ็ดคต
หายาก 4. ท่าอ้อย 4. น้ำ�ตกวังสายทอง
5. หม้อข้าวหม้อแกงลิง 1. ถ้ำ�ทะลุ (เขาขาว)
ชมุ ชนท่าอ้อย 1. เขาทะนาน 2. กลุ่มขนมบ้าน บ้านหาญ
2. ถ้ำ�อุไรทอง 3. ชุมชนนาข่า
3. พิพิธภัณฑ์ รร.กำ�แพง
บา้ นสวนควนข้อง 4. เขาน้อย
5. ชุมชนนาทอน
1. บ่อเจ็ดลูก
2. ปราสาทหินพันยอด
3. อ่าวฟอสซิล
4. เขตข้ามกาลเวลา
5. ปันหยาบาติก

ขนมผูกรักทานแล้วมักกลับมาอีก สีต้นตะบูนสวยสง่าแบบธรรมชาติ ขนมแสนอร่อยของคน ในหม้อข้าวหม้อแกงลิง 1. ท่าเรือเกาะตะรุเตา
2. ผาโต๊ะบู
ผ่านจากการผจญภัยอยา่ งตืน่ ใจในถำ้�เลสเตโกดอนแลว้ นกั ทอ่ งเทย่ี วกจ็ ะปรับเขา้ สู่โหมดการพักผ่อนสายตา และ ปิดทริปน้ีกันด้วยการแวะชม “บ้านสวนควนข้อง”  ท่ีเป็นทั้งแหล่ง 3. อ่าวเมาะและ สอบถามข้อมูลการท่องเที่ยวเพิ่มเติม
4. อ่าวตะโละวาว
ร่างกายกับธรรมชาติของป่าชายเลนที่เขียวชอุ่มชุ่มชื่น สุขใจ สบายตา ลัดเลาะไปตามคลองวังกล้วยด้วยเรือคายัค เรียนรู้ด้านการอนุรักษ์หม้อข้าวหม้อแกงลิง  หลากหลายสายพันธุ์  5. คุกตะรุเตา 0 7478 9317
แลว้ ไปเปลย่ี นเปน็ เรอื หวั โทง หรอื เรอื หางยาวล�ำ ใหญ ่ ทเ่ี ปน็ อตั ลกั ษณข์ องทะเลอนั ดามนั มงุ่ หนา้ สู่ และประยุกต์ใช้ทำ�ขนมพ้ืนเมืองที่มีเอกลักษณ์  หนึ่งเดียวของเมืองไทย 06 3465 4924
“ขนมขา้ วเหนยี วหมอ้ ขา้ วหมอ้ แกงลงิ ” ทน่ี กั ทอ่ งเทย่ี วจะไดท้ ดลองลงมอื ท�ำ ¹Óé µ¡¸ÒûÅÇÔ ¹éÓµ¡Ç§Ñ ÊÒ·ͧ Satun Geopark
“จุดชมวิวท่าอ้อย” แวะซ้ือ และชมการทำ�ผ้ามัดย้อมสีต้นตะบูน และใบหูกวาง รวมถึงขนมผูกรัก และชมิ ฝมี อื ของตัวเอง พรอ้ มกับซอื้ ทงั้ พันธไ์ุ ม้ และขนมไปฝากทางบา้ น
@gci4398b
และอาหารทะเลแปรรูปหลากหลายชนดิ ท่ีเหมาะส�ำ หรบั เป็นของฝากตดิ มือกลบั บ้าน
[email protected]

¹¾¹Ñ ÂÍ´ ËÅÁØ ÂºØ à¡ÒÐÅÔ´ãÕ ËÞ‹ ÍÒ·µÔ Â͏ ÊÑ ´§·è»Õ Ò¡ºÒÃÒ à¢µ¢ŒÒÁ¡ÒÅàÇÅÒ ¶éÓàÅÊàµâ¡´Í¹ à¢Ò·Ð¹Ò¹ ¶éÓà¨´ç ¤µ ¶Óé ·ÐÅØ (à¢Ò¢ÒÇ) Ë¹Ô ÊÒËÃÒ‹  ¶éÓÀ¼Ù ÒྪÃ

เส้นทาง ่ทองเที่ยวถ้ำ�เลสเตโกดอน Le Stegodon - The Longest Sea Cave Trail เ ส้นทางท่องเที่ยว ถ้ำ�เลสเตโกดอนอยู่บรเิ วณดา้ นเหนือสดุ ของจงั หวัดสตลู พนื้ ท่มี ีสภาพเปน็ ภูเขาสูงสลับซบั ซอ้ น พ จนานุกรมศัพท์ธรณีวิทยา ฉบับราชบัณฑิตยสถาน, ๒๕๔๔ àÊŒ¹·Ò§ ·‹Í§à·ÕèÂǶéÓàÅÊàµâ¡´Í¹
หิส่วนใหญเ่ ป็นหนิ ปนู กลมุ่ หินทุ่งสง แห่งยุคออร์โดวิเชยี น อายุกว่าสีร่ อ้ ยลา้ นปี (แสดงด้วยสัญลกั ษณส์ เี ขียว) LeพิพSธิ ภัณteฑช์ gา้ งoดึกdด�ำ บoรรnพท์ -งุ่ หวTา้ -hนำ้�eตกธาLรปoลวิ n-ถgำ้�เลeสเsตโtกดอSน-eทา่ aออ้ ย-Cหมa้อขv้าวหeมอ้ แTกงrลงิail
ให้คำ�นิยามว่า “ถ้ำ� คือ ช่องที่เป็นโพรงลึกเข้าไปในพื้นดินหรือภูเขา
นปูนมีคุณสมบัติละลายน้ำ�ได้ง่ายกว่าหินชนิดอื่น ๆ  ทำ�ให้เกิดเป็นโพรงถ้ำ�หลายแห่งซ่ึงพัฒนามาจากการที่ มีขนาดใหญ่พอที่มนุษย์เข้าไปได้ เกิดขึ้นตามธรรมชาติ  โดยทั่วไป
หินปนู ถูกทางนำ้�ใตด้ ินไหลผ่านตามรอยแตกในเน้ือหินปูน และกัดเซาะ ชะละลาย หินปนู ออกไปตามสายน�ำ้ และ ถ�ำ้ เกดิ ในหนิ ปนู ทม่ี นี �ำ้ ใตด้ นิ ไหลผา่ นกดั เซาะ พบมอี ยตู่ ามภเู ขาหนิ ปนู
กาลเวลา เมอ่ื มกี ารเคลอ่ื นทข่ี องเปลอื กโลกท�ำ ใหท้ างน�ำ้ ใตด้ นิ ถกู ยกตวั ขน้ึ เหนอื ระดบั น�ำ้ บาดาล ทางน�ำ้ ใตด้ นิ เหลา่ น้ี หรอื เกิดอยู่ตามภเู ขาชายฝ่ังทะเล”
ก็จะแห้งลงกลายเปน็ ถำ้�ทม่ี ีววิ ฒั นาการต่อเน่อื งแตกตา่ งออกไปจากเดมิ โดยมกี ารเกดิ หนิ งอก หินยอ้ ย หรือถกู กดั
เซาะจนถล่มลงจนเกิดเป็นหลุมยุบ  บางส่วนท่ีอยู่ติดกับทะเลก็อาจถูกคล่ืนกัดเซาะเข้าไปตามรอยแตกของหินปูน น้ำ�จากรอยแตกในหินปูนไหลออกมาเหนือน้ำ�ตกธารปลิว
และพฒั นาต่อเนอื่ งไปจนเกดิ เปน็ ถ�้ำ เล  
ใ นพน้ื ทห่ี นิ ปนู หลายแหง่ อาจพบล�ำ หว้ ยทไ่ี หลหายลงไปในรอยแตก  โดยรอยแตกเหลา่ นท้ี �ำ หนา้ ท่ี
ร่อยรอยการละลายในอดีต เมื่อระดับน้ำ�สูงถึงเพดานถ้ำ� หินน้ำ�ไหลบนพื้นถ้ำ�พบได้น้อยในถ้ำ�เลที่ถูกน้ำ�ท่วมถึง
เป็นท่อลำ�เลียงน้ำ�ภายในภูเขาไปสู่พ้ืนที่ตำ่�กว่า   จุดที่นำ้�ไหลออกจากรอยแตกมักจะเกิดเป็นทางน้ำ�
ไหลต่อไป และหากน�ำ้ ไหลออกในบริเวณพ้นื ท่สี ูงก็มักจะเกิดเป็นน�ำ้ ตกบนหินปูนแบบน�ำ้ ตกธารปลิว สัญลักษณ์ คำ�อธิบาย แผนท่ีธรณีวิทยาจังหวัดสตูล
ซ่งึ จะมีนำ�้ ไหลตลอดปีโดยเฉพาะในฤดูฝนจะมีนำ�้ ไหลแรงมากจนไม่สามารถข้นึ ไปชมจุดท่นี ำ�้ ไหลออก ปัจจุบัน
Qm ตะกอนทะเล  ยุคควอเทอร์นาร ี แสดงด้วยสัญลักษณ์สีต่าง ๆ ในบริเวณที่พบหินต่างชนิดกัน พร้อมระบุชนิด
นจากรอยแตกของชนั้ หนิ ปูนได้ และองคป์ ระกอบ รวมถงึ ชว่ งอายใุ นการเกดิ ขน้ึ ของหนิ ตะกอนและหนิ แปรแตล่ ะกลมุ่ หนิ
 อกจากจะละลายน�ำ้ ไดง้ า่ ยกวา่ หนิ ชนดิ อน่ื แลว้ หนิ ปนู ยงั สามารถตกผลกึ หรอื ตกตะกอนทางเคมี Qa ตะกอนนำ้�พา ยุคควอเทอร์นารี ที่แบ่งย่อยลงเป็นหมวดหิน เพื่อประโยชน์ในการลำ�ดับชั้นหิน ซึ่งในทางวิชาการ
ไดง้ า่ ยอกี ดว้ ย  จงึ มกั พบเนอ้ื ปนู เคลอื บทบั อยบู่ นหนา้ น�ำ้ ตก เรยี กหนิ ปนู พวกนว้ี า่ ทฟู า (Tufa) ซง่ึ จะมี ธรณวี ทิ ยามกั จะตง้ั ชอ่ื กลมุ่ หนิ หรอื หมวดหนิ ตามสถานทท่ี พ่ี บเปน็ ครง้ั แรก และมกี าร
เนื้อหยาบ  เน่อื งจากมรี พู รนุ อยใู่ นเนอื้ หินปนู เป็นจำ�นวนมาก Qt ตะกอนเชงิ เขา ยุคควอเทอรน์ ารี ส�ำ รวจศกึ ษาจนทราบขอ้ มูลทางวชิ าการอย่างสมบูรณ์แล้ว
ไมพ่ บหลักฐานการเกิดหนิ ชนดิ ใด ๆ ในช่วงเวลาน้ี
ด้ านเหนือของอำ�เภอทุ่งหว้ามีภูมิประเทศเป็นทิวเขาสูงชันท่ีสลับซับซ้อนของ 2.58 ส�ำ หรบั หนิ แกรนติ จะไมม่ กี ารตง้ั ชอ่ื กลมุ่ หนิ เพราะวา่ เกดิ จากการตกผลกึ ของหินหนดื
ใต้ผิวโลกและมักจะ แทรกตดั เข้าไปในชน้ั หนิ ใด ๆ ท่อี ยูด่ า้ นบน
เนื้อปูนที่แยกตัวจากน้ำ�มีหลายรูปแบบ หนิ ปูนกลุ่มหินทุ่งสง ซึ่งมีรอยแตกมากมาย หลายทิศทาง โดยพบแนวแตกหลัก Tr หินแกรนิต ยุคไทรแอสซกิ
ท่าอ้อย วางตัวในทิศทางตะวันตกเฉียงเหนือ-ตะวันออกเฉียงใต้  ซึ่งเป็นแนวที่ถูกกัด 252 สว่ นบริเวณทไี่ ม่พบหินโผล่ เชน่ ในพนื้ ที่ราบ หรือ
เซาะง่ายจนเกดิ เปน็ ร่องเขาหลาย ๆ ร่องขนานกนั กลุ่มหนิ ราชบุรี  ยุคเพอร์เมยี น  ชายทะเล จะแสดงเป็นสญั ลกั ษณข์ องชัน้ ตะกอนเชงิ เขา
P ตะกอนน�ำ้ พา หรอื ตะกอนทะเล
แนวรอยแตกในหินปูน   กลุ่มหนิ แกง่ กระจาน ยคุ คารบ์ อนเิ ฟอรัส ถงึ เพอรเ์ มยี น
หมวดหินควนกลาง ยุคคาร์บอนเิ ฟอรัส
ทา่ อ้อย ถ้ำ�เลสเตโกดอน นำ้ �ตกธารปลิว CP กลุม่ หินทองผาภมู ิ ยุคไซลเู รียน ถงึ ดีโวเนยี น
พพิ ิธภัณฑ์ช้างดกึ ดำ�บรรพท์ งุ่ หวา้ บ้านสวนควนข้อง 299 กลมุ่ หินทงุ่ สง ยุคออรโ์ ดวิเชยี น
ถ้ำ�เลสเตโกดอน กลุ่มหินตะรเุ ตา ยคุ แคมเบรียน
C
นำ้ �ตกธารปลิว 359

SD
444

O

485
C

541

(ล้านป)ี

หินย้อยเกิดจากผลึกจิ๋วในหยดน้ำ�ปูน

ถ้ำ� เลสเตโกดอน เกดิ จากการละลายตามรอยแตกของหนิ ปนู ยคุ ออรโ์ ดวเิ ชยี น พบฟอสซลิ นอตลิ อยด์ บรเิ วณ รอยแตกในหนิ ปนู เปน็ ชอ่ งทางล�ำ เลยี งน�ำ้ ใตด้ นิ ทพ่ี ชื พรรณตา่ ง ๆ ในเทอื กเขาบรรทดั ดดู ซบั ไว้ แผนที่เส้นทางท่องเที่ยวในอุทยานธรณีโลกสตูล
โดย กรมทรัพยากรธรณี
ใกล้ปากถ้ำ�ด้านตะวันตก ภายในโถงถ้ำ�พบหลักฐานแสดงร่องรอยการไหลของน้ำ�ใต้ดินในอดีต ระบบน้ำ�ในถ้ำ� ในชว่ งฤดฝน และคอ่ ย ๆ ปลอ่ ยออกสรู่ ะบบทางน�ำ้ ตามธรรมชาต ิ แลว้ ไปพอุ อกในจดุ ทร่ี อยแตกโผล่
เลสเตโกดอนมีการเช่ือมต่อของธารนำ้�จืดทางด้านตะวันออกกับน้ำ�กร่อยจากป่าชายเลนทางด้านตะวันตกทำ�ให้เกิด กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
หิน�ำ้ กจ็ ะไหลรินลงส่เู บือ้ งลา่ งตามภมู ปิ ระเทศจึงเกดิ เป็นน้�ำ ตกธารปลวิ
วิระบบนิเวศทม่ี เี อกลักษณ์ และมีความหลากหลายทางชวี ภาพมากทส่ี ดุ ในประเทศไทย นปูนที่ละลายมากับน้ำ�ตกจะแยกตัวออกเป็นของแข็งเมื่อก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ในน้ำ�
วฒั นาการภายในถ�ำ้ เลสเตโกดอน  สว่ นใหญเ่ กดิ จากน�ำ้ บางสว่ นเปน็ ผลมาจากการสญู เสยี กา๊ ซคารบ์ อนไดออกไซด์ ระเหยออกไป จึงมักพบหินปูนเคลือบทับไปบนหนา้ น�้ำ ตก และบริเวณที่นำ�้ ไหลเร็จจะสูญเสยี
ทล่ี ะลายมากับน้�ำ จนท�ำ ใหห้ ินปูนตกผลึกอกี คร้งั ทำ�ใหเ้ กิดเปน็ ประตมิ ากรรมถ้�ำ ท่สี วยงามตระการตามากมาย เช่น กา๊ ซเรว็ กวา่   ท�ำ ใหม้ กี ารกอ่ ตวั พอกสงู ขน้ึ เรอ่ื ย ๆ  จนมลี กั ษณะเปน็ ท�ำ นบกน้ั น�ำ้ เกดิ เปน็ แอง่ น�ำ้ ทม่ี ี
หลอดกาแฟ หนิ งอก หนิ ยอ้ ย เสาหนิ มา่ นหนิ ยอ้ ย โลห่ นิ รวมถงึ ประตมิ ากรรมบนพน้ื ถ�ำ้ ทเ่ี กดิ จากการไหลของน�ำ้ ขอบเรียบในแนวระดับลดหลั่นกันลงไปหลายชั้นตามสายธารน้�ำ ตก
ที่มีสารละลายปูนอยดู่ ้วย เชน่   หนิ นำ�้ ไหล  และท�ำ นบหินปนู

à¡ÒÐË¹Ô «ŒÍ¹ (ËÁ‹àÙ ¡ÒÐÍҴѧ-ÃÒÇÕ) «ŒØÁËÔ¹à¡ÒÐ䢋 ÍÒ‹ ǵÐâÅÐÇÒÇ à¡ÒеÐÃØàµÒ »ÃÒÊÒ·ËÔ¹¾Ñ¹ÂÍ´ ËÅØÁÂغ à¡ÒÐÅ´Ô ãÕ ËÞ‹ ÍÒ·ÔµÂ͏ ÑÊ´§·è»Õ Ò¡ºÒÃÒ à¢µ¢ÒŒ Á¡ÒÅàÇÅÒ ¶éÓàÅÊàµâ¡´Í¹ à¢Ò·Ð¹Ò¹ ¶Óé à¨´ç ¤µ