การเชื่อมโยงการอาชีวศึกษาในระบบและนอกระบบด้วยธนาคารหน่วยกิต

42
สถานการณ์ปัจจุบันต้องมีการนำแนวคิด วิธีการ นวัตกรรมมาใช้ในการบริหารให้เหมาะสมกับบริบท
ที่เปลย่ี นแปลงขับเคลือ่ นสถานศกึ ษาสคู่ วามสำเร็จ ดงั แสดงในแผนภาพที่ 4.1

แผนภาพท่ี 4.1 แสดงรปู แบบการพฒั นาสถานศึกษาดว้ ย PANGHEIs Model
แผนและกลยุทธ์ (Plan and Strategy ) หมายถึง การขับเคลื่อนการเชื่อมโยงการอาชีวศึกษา
ในระบบและนอกระด้วยธนาคารหน่วยกิตด้วยกระบวนการวิเคราะห์สภาพแวดล้อมและศักยภาพ สภาพปัจจุบัน
ปัญหาความต้องการเกี่ยวกับการบริหารจัดการด้านต่าง ๆ ของสถานศึกษา การกำหนดทิศทางกลยุทธ์และ
การดำเนินการสู่ความสำเร็จ
การบูรณาการเชิงพื้นที่ (Area-Based Integration) การสร้างเครือข่ายความร่วมมือเชิงพื้นท่ี
เพื่อร่วมวางแผนพัฒนากลไกเชิงพื้นที่ประเด็นธนาคารหน่วยกิตที่เหมาะสมและสอดคล้องกับบริบทของพื้นที่
ในด้านจุดแข็ง จุดอ่อน ภูมิประเทศ ความต้องการของภาคแรงงานในพื้นท่ี ตลอดจนสร้างการรับรู้และ
ร่วมขับเคลือ่ นการดำเนนิ งานระบบธนาคารหน่วยกติ เพ่ือส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวติ
การขบั เคลอ่ื นสถานศึกษาสู่มิติชีวิตแห่งอนาคต (Next Normal ) หมายถงึ วิถชี ีวิตใหม่ท่ีจะเกิดขึ้น
หลังที่การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (Covid-19) เบาบางลง ซึ่งมีการนำเทคโนโลยีหรือ
นวตั กรรมใหม่เข้ามาเปล่ียนแปลงวิถชี ีวิตและวิธีการเรียนรู้ โดยมงุ่ เนน้ ไปที่การเรียนรูต้ ามความสนใจความถนัด
ด้วยวิธกี าร Re-skill, Up-skill และช่องทางท่ีหลากหลายเหมาะสมกับบริบทผเู้ รียน เชน่ ดิจทิ ัลแพลตฟอรม์
เปา้ หมายสู่ความเปน็ เลศิ (Goal of Excellence) หมายถงึ การกำหนดเป้าหมายของระบบธนาคาร
หน่วยกติ เพ่อื สง่ เสริมการเรียนร้ตู ลอดชีวติ เพื่อสร้างความเท่าเทยี มในการเข้าถึงโอกาสทางการศึกษาของประชาชน
เพอ่ื ตอบสนองความต้องการของภาคทำงานและเพ่ือเพ่ิมโอกาสการทำงานของแรงงานในยคุ Disruption
องค์กรแห่งความสุข (Happiness) หมายถึง สถานศึกษาที่ส่งเสริมการจัดการศึกษาโดยเคารพใน
ความหลากหลาย การสื่อสารและการทำงานเป็นทีม มีองค์ประกอบหลัก 3 ส่วน ได้แก่ บุคคล (People)

43
มนษุ ยสัมพนั ธแ์ ละการมีปฏิสัมพันธร์ ะหว่างกัน กระบวนการ (Process) การทำงานเปน็ ทมี การจัดการเรียนรู้
ที่มีความสนุกสนานและส่งเสริมให้ผู้เรียนได้เกิดการพัฒนาทักษะและสมรรถนะที่จำเป็นตามความสนใจความถนัด
และสถานท่ี (Place) สภาพแวดล้อมและแหล่งเรียนรู้ของสถานศึกษาท่ีเอ้ือต่อการเรยี นรู้และการพฒั นาผเู้ รียน

การศึกษาเพื่อคนทุกช่วงวัย (Education for All) หมายถึง การจัดการศึกษาที่ส่งเสริมการเรียนรู้
ตลอดชีวิตเปิดโอกาสให้ผู้เรียนประชาชนได้นำผลการเรียนรู้ทั้งความรู้ ทักษะ ประสบการณ์การทำงาน
การฝึกอบรม การฝึกอาชีพมาเทียบโอนกันได้ ทำให้เกิดการพัฒนาตนเองจากการเชื่อมโยงการเรียนรู้กับ
การทำงาน ผู้เรียนสามารถเข้าเรียนได้ตลอดเวลาไม่จำกัดอายุ ทำให้ลดข้อจำกัดของผู้เรียน ประชาชนอันจะ
ทำใหเ้ กดิ การสร้างวฒั นธรรมการเรยี นรู้ตลอดชีวติ

เทคโนโลยีนวัตกรรม Innovation Technology หมายถึง นวัตกรรมที่นำเทคโนโลยีมาใช้ใน
การบริหารจัดการระบบ การจัดระบบการเรียนรู้ด้วยเทคโนโลยีที่เชื่อมโยงการเรียนรู้ความสนใจความถนัด
เพ่ือสง่ เสริมการเรียนรู้ด้วยชอ่ งทางหลากหลายดว้ ยดิจิทลั แพลตฟอรม์ ตอบสนองการเรยี นรตู้ ลอดชวี ิต

การได้รบั การยอมรับ (Satisfaction) หมายถงึ ผลลัพธท์ ี่เกดิ จากการจัดการศึกษาด้วยระบบธนาคาร
หนว่ ยกิตที่เกดิ จากความพึงพอใจของผูเ้ รยี น ผ้ใู ชร้ ะบบและผู้รับบริการ จนสามารถสรา้ งการยอมรบั และความ
เช่ือมนั่ ในระบบธนาคารหนว่ ยกติ

การพัฒนาสถานศึกษาด้วย PANGHEIs Model จะประสบความสำเร็จโดยการมีส่วนร่วมขับเคล่อื น
ดำเนินการตามขอบข่ายหน้าที่ของ 4 ภาคส่วน ประกอบด้วย สถานศึกษา เครือข่าย ภาคประกอบการ และ
ผเู้ รียน ดงั แสดงในแผนภาพท่ี 4.2 ขอบขา่ ยหนา้ ท่ีของ 4 ภาคสว่ นใน PANGHEIs Model

แผนภาพท่ี 4.2 แสดงขอบข่ายหน้าทีข่ อง 4 ภาคส่วนใน PANGHEIs Model

44

2. แนวทางการขับเคล่ือนส่คู วามสำเร็จในสถานศกึ ษาอาชวี ศกึ ษา
2.1 การขบั เคลื่อนในสถานศึกษาขนาดเลก็
วิสัยทัศน์ “มุ่งบริหารทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจำกัดในการผลิตและพัฒนากำลังคนที่มีคุณภาพด้วย

เครอื ข่ายความร่วมมือ”
เป้าประสงค์ สร้างความเข้มแข็งของความร่วมมือระหว่างเครือข่ายสถานศึกษาในการกำหนด

แนวปฏบิ ตั ิการจดั การศึกษาดว้ ยธนาคารหน่วยกิต และเตรียมความพร้อมและพัฒนาศักยภาพด้านการบริหาร
จดั การระบบบคุ ลากรและระบบเทคโนโลยี

กลยทุ ธ์
1. สร้างความเข้มแขง็ ของพนั ธมิตรความร่วมมือ
2. พัฒนาศักยภาพและความพรอ้ มของสถานศึกษาในการจัดการระบบธนาคารหนว่ ยกิต
พันธมิตร/ความร่วมมือหลักที่เข้มแข็ง (Key Partners) สถานศึกษาและสถานประกอบการ
ที่เกยี่ วข้องประกอบด้วย สอศ., สพฐ., สช., กศน. สถาบันอุดมศกึ ษา สถาบนั พัฒนาฝมี อื แรงงาน
ทรัพยากรหลัก (Key Resources) ผู้บริหารสถานศึกษา ผู้บริหารสถานประกอบการ ครู หลักสูตร
งบประมาณ เทคโนโลยีดิจิทัล แหล่งเรยี นรู้
กลไกการขบั เคล่อื น (Key Drivers)
1. แสวงหาและสรา้ งเครอื ข่ายความร่วมมอื กับสถานศึกษา สถาบนั การศกึ ษา หนว่ ยงานฝกึ อบรม
แหล่งเรียนรภู้ าครัฐและเอกชน
2. ขับเคลือ่ นการสื่อสาร การประชาสมั พันธ์ด้วยเทคโนโลยที ี่ทันสมยั
3. การพัฒนาระบบบรหิ ารจดั การของสถานศึกษา
4. สร้างการรบั รู้ ความรู้ ความเขา้ ใจให้กับผบู้ ริหาร ครแู ละบุคลากรทางการศึกษาและผู้ทเ่ี ก่ียวข้องทุกภาคสว่ น
5. เพมิ่ ศกั ยภาพครู บคุ ลากร
กจิ กรรมดำเนินงานหลัก (Key Activities)
1. จดั ทำบนั ทกึ ข้อตกลง MOU รว่ มมือระหว่างสถานศกึ ษาสังกัดตา่ งๆ ในการพัฒนาหลักสตู ร
การประเมิน และการรบั รองผลการเรยี นรู้
2. สร้างความเห็นรว่ ม เพื่อใหเ้ กดิ ความเห็นร่วมและฉนั ทามตริ ่วมกัน เกดิ ความรว่ มมือทุกภาคส่วนที่เกย่ี วขอ้ ง
3. เผยแพร่ประชาสัมพันธ์โดยใช้เทคโนโลยีดิจิทลั
4. พัฒนาผบู้ รหิ าร ครแู ละบคุ ลากรทางการศึกษาใหม้ คี วามรู้ ความสามารถและปรบั ตวั พรอ้ มกบั
การใช้เทคโนโลยีเพือ่ การบรหิ ารจัดการ
5. จดั ทำหลกั สตู ร Up-Skills, Re-Skills, New-Skills รองรบั การสะสมหน่วยกติ ในธนาคารหน่วยกติ
7. จัดกิจกรรมเปิดโลกอาชีพ สร้างการรับรู้ แนะแนวการศึกษาต่อ ด้วยวิธีการที่หลากหลายและ
ทนั สมัยใหเ้ ข้าถึงกลมุ่ เป้าหมาย
8. ส่งเสริมวธิ ีการเรยี นรู้และช่องทางการเรยี นรู้ใหส้ อดคล้องตามชีวติ วถิ ีใหม(่ New Normal)
9. สรา้ งวฒั นธรรมองคก์ รแห่งความสุขตามหลักธรรมาภบิ าล และหลกั ปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพียง

45

การกำกับดแู ล (System Oversight)
1. การนเิ ทศ ติดตาม กำกบั ดูแล โดยใชเ้ ทคโนโลยดี จิ ทิ ลั
2. การประเมินประสทิ ธภิ าพการบริหารจดั การ
3. การประกนั คุณภาพผเู้ รยี นอาชวี ศกึ ษา
ผลลัพธ์ (Key Results)
1. มเี ครือข่ายพนั ธมิตรสถานศกึ ษาท่ีเห็นร่วมและเห็นความสำคัญของการใชร้ ะบบธนาคารหน่วยกติ
เพื่อสง่ เสรมิ การเรยี นรู้ตลอดชวี ติ การสร้างความเท่าเทยี มในการเขา้ ถงึ โอกาสทางการศึกษาและการสรา้ งทางเลือก
2. สถานศึกษามีความพร้อมด้านการบริหารจัดการ ด้านบุคลากร และด้านระบบเทคโนโลยีรองรับ
การดำเนินงานระบบธนาคารหน่วยกิต
ผลสัมฤทธิ์และคณุ คา่ ท่ีเพ่ิมขนึ้ (Value Propositions)
1. ความรว่ มมอื เปน็ ไปอยา่ งราบรน่ื และต่อเน่อื ง
2. เครือข่ายขยายทง้ั ด้านปรมิ าณและคณุ ภาพ
3. มีการใชเ้ ทคโนโลยีดิจิทัลในการส่อื สารและประสานงานระหวา่ งเครือขา่ ย
2.2 การขับเคลอ่ื นในสถานศึกษาขนาดกลาง
วิสยั ทศั น์ “ผลิตและพัฒนากำลังคนให้มคี ุณภาพและมาตรฐานแบบบูรณาการองคร์ วมโดยใชพ้ ้ืนทเ่ี ป็นฐาน”
เป้าประสงค์ จัดการศึกษาอาชีวศึกษาตลอดชีวิตเพื่อเพิ่มโอกาสการเรียนรู้ทางวิชาชีพให้สอดคล้อง
กบั ความต้องการในระดบั พน้ื ที่
กลยทุ ธ์
1. สรา้ งและขยายเครอื ข่ายความร่วมมอื เพอ่ื กำหนดแนวทางการจดั ระบบธนาคารหน่วยกติ
2. ผลติ และพฒั นากำลังคนด้วยระบบธนาคารหน่วยกิตท่สี อดคลอ้ งกับความต้องการ
3. ยกระดับคุณภาพและบูรณาการทำงานด้านบริการวิชาการและวิชาชีพตามความต้องการของ
กลมุ่ เปา้ หมายในระดบั พ้นื ที่
พันธมติ ร/ความรว่ มมือหลักท่เี ข้มแข็ง (Key Partners) สถานศกึ ษา สถานประกอบการหน่วยงาน
ทีเ่ ก่ยี วขอ้ ง ได้แก่ อปท. สพฐ. กศน. สช. สถาบนั อดุ มศึกษา สถาบันพฒั นาฝมี ือแรงงาน สอศ. กรอ.อศ.
ทรัพยากรหลัก (Key Resources) ผู้บริหารสถานศึกษา ครู บุคลากร งบประมาณ เทคโนโลยีดิจิทัล
แหลง่ เรยี นรู้ ขอ้ ตกลงการลงนามความรว่ มมือ คมู่ ือการดำเนินงาน แพลตฟอร์ม ศนู ย์ทดสอบมาตรฐาน หลกั สูตร
กลไกการขับเคล่ือน (Key Drivers)
1. สรา้ งการรับรแู้ ละการประชาสัมพันธ์ดว้ ยการสื่อสารแบบบูรณามัลติเทคโนโลยี (Multi Technology
Communication)
2. สร้างเครอื ขา่ ยความร่วมมอื ทเี่ ข้มแขง็ โดยใชก้ ลยทุ ธ์ Win Win
3. สำรวจและวเิ คราะห์ทิศทางการเปล่ยี นแปลงและความตอ้ งการของตลาดแรงงานโลกในอนาคต
4. แลกเปล่ียนเรียนรู้ แบ่งปันและถา่ ยทอดประสบการณ์
5. ยกย่องเชดิ ชเู กียรติเครอื ขา่ ยความร่วมมอื

46

กจิ กรรมดำเนนิ งานหลกั (Key Activities)
1. วางแผนการดำเนนิ งานด้วยกระบวนการมสี ่วนร่วม PLC ประชมุ ศกึ ษาดูงาน แลกเปลยี่ นเรียนรู้ Onsite Online
2. จัดทำบนั ทกึ ขอ้ ตกลง (MOU) ร่วมมือระหว่างสถานศกึ ษาสงั กดั ต่างๆ
3. บูรณาการการทำงานรว่ มกนั โดยใชพ้ ื้นที่เปน็ ฐาน (Area Based Management) เพ่อื การพัฒนา
หลักสูตร กจิ กรรมเสรมิ หลกั สูตร แนวทางการและกระบวนการดำเนนิ งาน การวดั ผลประเมินผล การรับรองคุณวุฒิ
4. ใชท้ รัพยากรร่วมกนั (Share Re source) เช่น ครผู ูส้ อน วัสดุ อุปกรณ์ ครุภัณฑ์ แหล่งเรียนรู้
เทคโนโลยดี ิจิทลั แพลตฟอรม์ งบประมาณ เป็นต้น
5. การจัดการเรยี นร้แู บบผสมผสาน (Hybrid Learning)
6. กำหนดกลุ่มเป้าหมายท่ชี ดั เจน และสร้างช่องทางการสือ่ สาร การรับรู้และการเขา้ ถึงกลุม่ เป้าหมาย
7. จดั ต้ังศนู ยก์ ลางในการเชอื่ มโยงข้อมลู สารสนเทศการบริหารจดั การระบบธนาคารหน่วยกิต
การกำกับดูแล (System Oversight)
1. แตง่ ตง้ั คณะกรรมการ กำกับ ตดิ ตาม
2. ใช้ระบบเทคโนโลยี
3. กระบวนการรวบรวม รายงานโดยใชเ้ ทคโนโลยสี ารสนเทศ
4. มแี นวทางการปฏิบัติงานท่ีชดั เจน
ผลลัพธ์ (Key Results) มีเครือข่ายพนั ธมิตรสถานศกึ ษาในการจัดการศึกษาระบบธนาคารหน่วยกิต
เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต การสร้างความเท่าเทียมในการเข้าถึงโอกาสทางการศึกษา และการสร้าง
ทางเลอื กการศกึ ษาเพ่ือพัฒนาทกั ษะอาชีพรายบุคคล
ผลสัมฤทธิ์และคุณคา่ ทเี่ พ่มิ ข้ึน (Value Propositions)
1. เครอื ข่ายความรว่ มมือในพืน้ ทมี่ คี วามเขม้ แข็งท้งั ปริมาณและคณุ ภาพ
2. สามารถเข้าถึงระบบธนาคารหนว่ ยกิตได้อย่างสะดวกรวดเรว็ ด้วยเทคโนโลยดี จิ ทิ ัลและการส่ือสาร
3. ผ้มู ีส่วนไดส้ ่วนเสียมคี วามพงึ พอใจตอ่ การจดั การศกึ ษาระบบธนาคารหนว่ ยกติ
2.3 การขบั เคลือ่ นในสถานศึกษาขนาดใหญ่
วิสัยทัศน์ “เป็นผู้นำในการผลิตและพัฒนากำลังคนด้านอาชีวศึกษาที่มีคุณภาพและได้มาตรฐานสู่
สากลดว้ ยเทคโนโลยีทลี่ ำ้ สมัยเพ่อื การเรียนรตู้ ลอดชวี ติ ”
เป้าประสงค์ มงุ่ ประสทิ ธภิ าพการบริหารจดั การระบบธนาคารหนว่ ย เชอ่ื มโยงเครือข่าย ข้อมูลและ
สร้างชอ่ งทางการเรยี นรทู้ ห่ี ลากหลายดว้ ยเครือข่ายเทคโนโลยีสารสนเทศและเทคโนโลยดี ิจทิ ลั ทีท่ ันสมัย เพื่อ
สร้างความเชื่อมนั่ ให้ผเู้ กย่ี วข้อง ผูใ้ ชง้ านระบบ ผู้เรยี นยอมรับและเชอื่ มั่นในคุณภาพ ประสิทธิภาพของระบบ
ที่สามารถเช่ือมโยงข้อมลู สง่ ผลให้ผู้เก่ียวข้องสามารถใชง้ านไดส้ ะดวกและพึงพอใจ
กลยุทธ์
1. พัฒนาระบบธนาคารหนว่ ยกติ
2. พฒั นาเครือข่ายเทคโนโลยีสารสนเทศเพ่ือสรา้ งดจิ ทิ ัลแพลตฟอรม์ เพื่อการเรียนรู้
3. สรา้ งความเชอ่ื ม่ันในด้านคุณภาพและมาตรฐานการจดั การระบบธนาคารหนว่ ยกิต

47

พนั ธมิตร/ความรว่ มมือหลักทเ่ี ขม้ แข็ง (Key Partners) วิทยาลยั สถานศกึ ษาเครือข่าย สถาบนั
คุณวุฒวิ ิชาชีพ ภาคประกอบการ

ทรพั ยากรหลกั (Key Resources) ผ้บู รหิ าร ครู งบประมาณ ระบบเทคโนโลยี ระบบธนาคารหนว่ ยกติ
กลไกการขับเคลอื่ น (Key Drivers)
1. เพิ่มประสทิ ธภิ าพการจดั การระบบและสร้างกลไกการดำเนินงานต่อเน่ืองเช่ือมโยงกับทุกภาคสว่ นท่เี กยี่ วข้อง
2. สนับสนนุ การระดมทรัพยากร ทง้ั ด้านงบประมาณ การพัฒนาระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ
การพฒั นาระบบดิจิทลั เพือ่ การเรยี นรู้
3. เสริมสร้างศักยภาพครู บุคลากร
4. สง่ เสริมการใช้เทคโนโลยดี จิ ิทัลเพื่อการเรียนรู้
กิจกรรมดำเนนิ งานหลัก (Key Activities)
1. จัดตัง้ หนว่ ยงานกลางและคณะกรรมการเพื่อบริหารจัดการระบบธนาคารหนว่ ยกิตท่ีเช่อื มโยง
หน่วยงานในกระทรวงศกึ ษาธกิ าร กำหนดหลักเกณฑ์ วธิ ีการ แนวปฏบิ ตั ิระบบธนาคารหน่วยกติ
2. พฒั นานวตั กรรมการจัดการเรียนร้ดู ้วยเทคโนโลยี และดิจทิ ลั แพลตฟอร์มเพื่อใหส้ ามารถเขา้ ถึง
การเรยี นรูไ้ ด้อย่างหลากหลายและยดื หยุ่น
3. จัดระบบคลงั ความรเู้ พื่อสนบั สนนุ การเรยี นรู้ด้วยตนเองและสภาวะปกติใหม่
4. เชื่อมโยงและสรา้ งการมสี ว่ นรว่ มในการแก้ปัญหาและพัฒนาระบบ
5. จัดระบบการกำกบั ตดิ ตามและระบบการส่ือสารระหว่างสถานศกึ ษาและเครือข่าย
6. สร้างการรับรู้ ความเข้าใจต่อรปู แบบการจดั การระบบธนาคารหน่วยกิต
7. จดั กิจกรรมเปิดโลกอาชีพ สร้างการรับรู้ แนะแนวการศึกษาต่อ ด้วยวิธกี ารทหี่ ลากหลายและ
ทันสมัยเข้าถึงกลุ่มเป้าหมาย เผยแพรป่ ระชาสัมพันธ์ดว้ ยเทคโนโลยดี ิจิทลั
8. สร้างความเช่อื มโยงของข้อมูลระหว่างระบบธนาคารหน่วยกิตและระบบบริหารสถานศึกษา ศธ.2 ออนไลน์
9. ประเมินประสทิ ธิภาพการจดั การระบบโดยผู้ใชแ้ ละผ้เู รียน
การกำกับดแู ล (System Oversight)
1. แตง่ ต้ังคณะกรรมการ กำกับ ติดตาม
2. การประเมนิ ประสิทธภิ าพระบบและความพงึ พอใจของผู้รับบรกิ าร
3. คู่มือการดำเนินการและการรายงานผลการดำเนินงาน
ผลลัพธ์ (Key Results)
1. มีหนว่ ยงานและคณะกรรมการบริหารชดั เจน
2. มรี ะบบการบริหารจัดการทม่ี ีประสทิ ธิภาพ
3. มนี วัตกรรม ดิจิทลั แพลตฟอรม์ เพือ่ การเรียนรู้ทที่ นั สมัย มปี ระสทิ ธิภาพ
4. มคี ลังความรสู้ นบั สนนุ การเรียนรู้
5. มีระบบการกำกบั ติดตามท่เี ขม้ แข็ง
6. มีฐานขอ้ มูลท่เี ช่ือมโยงระหว่างระบบธนาคารหน่วยกิตและระบบบริหารสถานศึกษา ศธ.2 ออนไลน์

48

ผลสมั ฤทธแิ์ ละคณุ ค่าทีเ่ พ่มิ ขึ้น (Value Propositions)
1. มีการใชเ้ ทคโนโลยีสารสนเทศ และเครอื ข่ายเทคโนโลยีดิจิทลั ในการบริหารระบบ
2. ผู้เรียน ประชาชน มีดจิ ิทัลแพลตฟอรม์ ท่ีสนับสนนุ การเรียนร้ดู ว้ ยตนเอง เพ่ิมชอ่ งทางและโอกาส
การเรียนรตู้ ามความสนใจและยดื หยุ่นตามบริบทบุคค
3. ผ้เู ก่ยี วข้องและสาธารณชนพึงพอใจ ยอมรับและเช่อื มั่นคุณภาพของระบบธนาคารหนว่ ยกิต
3. การเช่อื มโยงระบบธนาคารหนว่ ยกิตเพอื่ การศึกษาทุกระดบั
1. การจัดการศึกษาเพื่ออาชีพสำหรับคนทุกช่วงวัย การจัดการอาชีวศึกษาที่มีความยืดหยุ่น
สามารถบูรณาการหนว่ ยงานทเ่ี กย่ี วข้อง ประกอบดว้ ยหนว่ ยงาน ดังนี้

1.1 องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ภารกิจส่งเสริมการจัดการศึกษาท้องถิ่นระดับอาชีวศึกษา
ตามพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และทแี่ กไ้ ขเพ่ิมเติม มาตรา 41 กำหนดให้องคก์ รปกครอง
ส่วนท้องถิ่นมีสิทธิจัดการศึกษาในระดับใดระดับหนึ่ง หรือทุกระดับตามความพร้อม ความเหมาะสม และ
ความต้องการภายในท้องถิ่น โดยสถานศึกษาในสังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีการจัดการศึกษาระดับ
อาชีวศึกษาด้วย ดังนั้นเพื่อขับเคลื่อน ส่งเสริม และสนับสนุนการจัดการศึกษาระดับอาชีวศึกษาขององค์กร
ปกครองส่วนท้องถิ่นให้มีประสิทธิภาพสอดคล้องกับแผนพัฒนาการศึกษาท้องถิ่น (พ.ศ. 2561 - 2565)
ซึง่ ผู้เรียนสามารถนำผลการเรียนร้ใู นรปู แบบตา่ ง ๆ มาฝากไวท้ ี่ธนาคารหนว่ ยกิตได้

1.2 สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขึ้นพ้ืนฐาน กับการจัดการศึกษาระดับอาชีวศึกษา
มีวัตถุประสงค์ในการพัฒนากำลังคนให้มีความสอดคล้องกับความต้องการของแต่ละพื้นที่ รวมทั้งตอบสนอง
ความต้องการของสถานประกอบการและกลุ่มอุตสาหกรรมทั้งในเชิงปริมาณและคุณภาพ และเพิ่ม
ขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศ ซึ่งในส่วนของสำนกั งานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ได้มี
การส่งเสริมการเรยี นสายอาชีพของนักเรียนด้วยโครงการสานฝนั อาชีพเด็กไทยก้าวไกลสู่สากล เพื่อให้นกั เรียน
ชั้นมัธยมศึกษาตอนต้นได้ค้นพบตัวเอง โดยสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพื้นฐาน ร่วมกับสำนักงาน
เขตพ้ืนที่การศึกษาขับเคลอื่ นงานแนะแนวเพ่ือการศึกษาต่อและการมงี านทำ โดยสถานศกึ ษาจดั หลักสูตรและ
การเรียนการสอนที่เปิดโอกาสให้นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้นได้รู้จักและค้นพบตัวเองผ่านการเรียน
การสอนเสริมทักษะอาชีพที่หลากหลาย อาทิ การบูรณาการในรายวิชาพื้นฐาน 8 กลุ่มสาระการเรียนรู้
รายวิชาเพิ่มเติมแบบ Block Course และ Shopping Course กิจกรรมพัฒนาผู้เรียน และโครงงานอาชีพ
เป็นต้น ซึง่ ผเู้ รยี นสามารถนำผลการเรยี นรูใ้ นรูปแบบตา่ งๆ มาฝากไว้ทธ่ี นาคารหนว่ ยกิตได้

1.3 สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการศึกษาเอกชน การอาชีวศึกษาเอกชน สามารถการจดั การ
การศึกษาในระบบปกติในสถานศึกษา และอาชีวศึกษาระบบทวิภาคี เป็นการจัดการศึกษาวิชาชีพที่เกิดจาก
ข้อตกลงระหว่างสถานศึกษาอาชีวศึกษากับสถานประกอบการ รัฐวิสาหกิจหรือหน่วยงานของรัฐ ในเรื่อง
การจัดหลักสูตร การจัดการเรียนการสอน การจัดการฝึกอาชีพ การวัดและประเมินผลให้ผู้เรียนใช้เวลา
ส่วนหนง่ึ ในสถานศึกษาอาชวี ศึกษา และเรยี นภาคปฏิบตั ใิ นสถานประกอบการ รฐั วิสาหกิจ หรือหน่วยงานของ
รัฐ ซึง่ ผเู้ รยี นสามารถนำผลการเรียนหรือการฝึกงานในสถานประกอบการมาฝากไว้ในธนาคารหนว่ ยกิต

49

1.4 สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย การส่งเสริมให้ผู้เรียน
ที่เรียนสายสามัญมีความรู้สายอาชีพและกระทรวงศึกษาธิการ (ศธ.) ได้เห็นชอบให้ กศน.ร่วมดำเนินการ
เพื่อสร้างโอกาสให้แก่เยาวชนร่วมมือจัดการเรียนการสอนระหว่าง กศน. และสำนักงานคณะกรรมการ
การอาชีวศึกษา (สอศ.) ร่วมกันจัดการเรียนการสอนคู่ขนาน (หลักสูตรคู่ขนาน ปวช. กับ ม. 6) ในพื้นที่ขึ้น
เริ่มตั้งแต่จัดทำหลักสูตรสถานศึกษา แผนการเรียนตลอด 6 ภาคเรียน โดย กศน.จัดทำแผนการจัดการเรียน
การสอนรายวิชาสามัญ ซึ่งเป็นวิชาบังคับตามหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน
ส่วน สอศ. จัดการเรียนการสอนหมวดวิชาทักษะวิชาชีพตามหลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ และให้มี
การเทียบโอนผลการเรียนระหว่างกัน ซึ่งผู้เรียนสามารถนำผลการเรียนหรือการฝึกงานในสถานประกอบการ
มาฝากไวใ้ นธนาคารหน่วยกติ

1.5 สถานประกอบการ เป็นหน่วยงานสำคัญในการผลิตกำลังคนและแรงงานทีม่ ีทักษะฝีมือซึ่งเป็น
วิธกี ารจัดการศึกษาวชิ าชีพ แนวทางทีเ่ กดิ จากข้อตกลงระหว่างสถานศึกษาอาชีวศึกษาหรือสถาบันอุดมศึกษา
กับสถานประกอบการ รัฐวิสาหกิจ หรือหน่วยงานของรัฐในเรื่องการจัดหลักสูตรการเรียนการสอนรวมท้ัง
การวดั และประเมินผล โดยผู้เรียนใชเ้ วลาส่วนหนึ่งในสถานศึกษาอาชีวศึกษาหรือสถาบันอุดมศึกษาและเรียน
ภาคปฏิบัติในสถานประกอบการ รัฐวิสาหกิจหรือหน่วยงานของรัฐ เพื่อประโยชน์ในการผลิตและพัฒนา
กำลังคน สถานศึกษาอาชีวศึกษาหรือสถาบันอุดมศึกษาสามารถจัดการศึกษาในหลายรูปแบบรวมกันได้
ผู้เรียนสามารถนำผลการเรยี นหรอื การฝกึ งานในสถานประกอบการมาฝากไวใ้ นธนาคารหน่วยกิต

1.6 สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา การจัดการอาชีวศึกษาเป็นการจัดการศึกษา
ในด้านวิชาชีพเพื่อผลิตและพัฒนากําลังคนในระดับฝีมือ (ระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ หรือ ปวช.) ระดับ
เทคนิค (ระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ ชั้นสูง หรือ ปวส.) และระดับเทคโนโลยี (ระดับปริญญาตรีสาย
เทคโนโลยีหรือสายปฏิบัติการ หรือ ทล.บ.) ซึ่งเป็นการจัดการศึกษาระยะยาว และการฝึกอบรมวิชาชีพ
ซึ่งเป็นการจัดการศึกษาระยะสั้น โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้ผู้เรียนและผู้สำเร็จการศึกษามีคุณภาพสอดคล้อง
กับความต้องการของสถานประกอบการ ชุมชน ตลาดแรงงานและการประกอบอาชีพอิสระ โดยในการจัด
การศึกษาเพื่อผลิตและพัฒนากำลังคนอาชีวศึกษานั้น จะต้องสอดคล้องกับแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม
แห่งชาติ แผนการศึกษาแห่งชาติ กรอบคุณวุฒิแห่งชาติ มาตรฐานการศึกษาของชาติและมาตรฐานอาชีพ
ซึง่ การจดั การศึกษาทุกระดบั ทกุ รปู แบบ ผ้เู รียนสามารถนำผลการเรียน หรือการฝึกงานในสถานประกอบการ
มาฝากไวใ้ นธนาคารหน่วยกติ

2. ระบบเชื่อมโยงธนาคารหน่วยกิต เป็นระบบทะเบียนสะสมหน่วยกิตและกลไกในการเทียบโอน
ความรู้หรือสมรรถนะที่ได้จากการศึกษาในระบบ การศึกษานอกระบบ การศึกษาตามอัธยาศัย การศึกษา
ระบบทวิภาคี และจากประสบการณ์บุคคลสำหรับเก็บสะสมไว้ในธนาคารหน่วยกิตแห่งชาติ ซึ่งเชื่อมโยงกับ
ธนาคารหน่วยกิตของสถาบันอุดมศึกษา ผู้เรียนสามารถลงทะเบียนเรียนและสะสมหน่วยกิตได้ตลอดชีวิต
โดยไม่มีเงื่อนไขของระยะเวลาในการสะสมและระยะเวลาในการศึกษา และสามารถเทียบโอนหน่วยกิต
ระหว่างสถาบันอุดมศึกษาได้ โดยธนาคารหน่วยกิตเชื่อมโยงคุณวุฒิวิชาชีพและคุณวุฒิการศึกษา ซึ่งสถาบัน
คุณวุฒิวิชาชีพ เครือข่ายมหาวิทยาลัย สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา และสำนักงานคณะกรรมการ

50
การอาชวี ศกึ ษา ไดม้ ีความรว่ มมือในการพัฒนาระบบธนาคารหนว่ ยกิตเพื่อเชื่อมโยงคุณวุฒิวิชาชีพและคุณวุฒิ
การศึกษา

3. ระบบการเรียนรู้ตลอดชีวิต การศึกษาที่มีความยืดหยุ่นในการกำหนดหลักสูตรให้สอดคล้องกับ
สภาพปัญหาและความต้องการของบุคคล ผู้เรียนสามารถเรียนรู้ได้ตามความสนใจ ศักยภาพและความพร้อม
เป็นการเพิ่มโอกาสในการเข้าถึงการศึกษาให้กับคนทุกช่วงวัย โดยสามารถฝึกฝนสมรรถนะได้จากการทำงาน
การฝกึ อบรม ฝึกอาชีพ การสมั มนา และการประชุมเชิงปฏบิ ตั กิ าร โดยมีการเทยี บโอน 5 รปู แบบ ไดแ้ ก่

3.1 Credit from Standardize การเทียบโอนหน่วยกิตจากใบรับรองที่ได้จากการฝึกอบรม
การเรยี น และอนื่ ๆ ทอี่ งค์กรมาตรฐานวชิ าชพี หรือวิชาการเปน็ ผ้มู อบให้ โดยหลักสตู รหรือหน่วยงานน้ันเป็นที่
ยอมรบั หรือไดร้ ับการรบั รอง หรอื เปน็ องค์กรท่เี กยี่ วข้องกบั การให้มาตรฐาน

3.2 Credit from Non-degree การเทียบโอนหน่วยกิตจากใบรับรองที่ได้จากการฝึกอบรม
การเรียน และอื่น ๆ อาจมีใบรับรองก็ได้ แต่สถานศึกษาหรือผู้รับผิดชอบหลักสูตรสามารถที่จะวัดองคค์ วามรู้
หรอื สมรรถนะ หรือทดสอบใด ๆ เพอื่ ยนื ยันว่าผ้เู รียนสามารถเทยี บโอน Non-degree นั้นกบั รายวิชาได้

3.3 Credit from Training การเทียบโอนหน่วยกิตจากใบรับรองที่ได้จากการฝึกอบรมหรือ
ฝึกปฏิบัติ โดยผู้รับผิดชอบหลักสูตรสามารถที่จะวัดทดสอบใด ๆ เพื่อยืนยันองค์ความรู้ของผู้เรียนซึ่งอาจจะ
เทียบโอนได้บางสว่ น

3.4 Credit from Portfolio การเทยี บโอนหนว่ ยกติ จากประสบการณ์ ซง่ึ หลักสตู รต้องสร้างเกณฑ์
ประเมินเพื่อวัดสมรรถนะหรือแต่งตั้งคณะกรรมการพิจารณาผลงานตาม Portfolio ว่าจะสามารถเทียบโอน
กบั รายวิชาไดอ้ ยา่ งไร

3.5 Credit from Examination การเทียบโอนหน่วยกิตจากการสอบ โดยหลักสูตรจะสร้าง
แบบทดสอบเพอ่ื วัดความรู้ หรือสมรรถนะ แล้วจงึ พจิ ารณาเทยี บโอนกบั รายวิชา

แผนภาพท่ี 4.3 แสดงการเช่ือมโยงระบบธนาคารหนว่ ยกิตเพ่อื การศึกษาทุกระดบั

51

4. การสรา้ งเครอื ข่ายเพอื่ การพฒั นาระบบธนาคารหนว่ ยกติ อยา่ งมคี ณุ ภาพ
1. สร้างเครือข่าย Ecosystems ผนึกกำลังทุกภาคส่วนที่เป็นพันธมิตร ได้แก่ ภาคผู้ประกอบการ

สถาบันวุฒิวิชาชีพ สถาบันการศึกษา และสร้างความสัมพันธ์ส่งเสริมซึ่งกันและกัน สามารถเชื่อมโยงในการจัด
การศกึ ษาระบบธนาคารหนว่ ยกิตให้มคี ณุ ภาพอยา่ งยั่งยนื

2. สร้างการมีส่วนร่วมของภาคประกอบการ (เอกชน) ในการดำเนินงานการจัดการศึกษา หลักสูตร
การเรยี นการสอน มาตรฐาน กระบวนการการประเมินและรับรองผลการเรียนรเู้ ช่อื มโยงสู่ตลาดแรงงาน

3.จัดตั้งหน่วยงานกลางเฉพาะเพื่อขับเคลื่อนการดำเนินงานระบบธนาคารหน่วยกิตที่เป็นระบบ
ชดั เจนเปน็ รูปธรรม

4. สรา้ งเครือขา่ ยต้นแบบ สถานศกึ ษาต้นแบบในการพัฒนาระบบธนาคารหน่วยกติ ร่วมกัน
5.บรู ณาการการทำงาน การประสานงานและการทำงานร่วมกันระหวา่ งสถาบนั การศึกษา การศึกษา
ข้นั พ้นื ฐาน การศึกษาตามอธั ยาศยั การศึกษาเอกชน การศกึ ษาขององค์กรปกครองท้องถิ่น สถาบนั อุดมศึกษา
เกิดความรว่ มมอื กันระหวา่ งการเทยี บโอนผลการเรียนรู้ การจดั ทำหลักสูตร และการรับรองผลการเรียนรู้
6. การสร้างระบบเครอื ข่ายเทคโนโลยีสารสนเทศ หรอื แพลตฟอรม์ ท่ีเช่อื มโยงระบบธนาคารหน่วยกิต
ได้ทั้งระบบ โดยสามารถเชื่อมโยงกันได้ทุกระดับและประเภทการศึกษา ได้แก่ ระดับประถมศึกษา
มัธยมศึกษา อาชีวศึกษา อุดมศึกษา การศึกษาพิเศษ การศึกษานอกโรงเรียน และการศึกษาตามอัธยาศัย
ซึ่งระบบเทคโนโลยีสารสนเทศต้องมีความนา่ เชื่อถือและคำนึงถึงความปลอดภัยของข้อมูลเป็นสำคัญ มีระบบ
การป้องกนั ข้อมูลร่ัวไหลที่นา่ เชอื่ ถือ มีการตรวจสอบความยินยอมของบคุ คลในการใชข้ อ้ มลู ยนื ยนั ตวั ตน

52

ส่วนที่ 5
ขอ้ เสนอแนะการยกระดับคุณภาพการจัดการอาชวี ศึกษา

การจัดการอาชีวศึกษาด้วยระบบธนาคารหน่วยกิต (Credit Bank) จากการศึกษาค้นคว้า ศึกษาการ
ดำเนินงานในสถานศึกษาต้นแบบ การฝึกประสบการณ์และการศึกษาดูงานในสถาบันการศึกษา
ระดบั อดุ มศกึ ษาในพนื้ ที่ พบข้อจำกัด อปุ สรรคของการดำเนนิ การจดั การศกึ ษาด้วยธนาคารหน่วยกิต ดังนี้

1. กฎระเบยี บ ขอ้ บังคบั ของสถาบนั การศึกษาทกุ ระดับยงั ไมเ่ ออื้ ตอ่ การดำเนินงาน
2. การวัดและการประเมินผลการเรียน ยังไม่หลากหลายและไม่เอื้อต่อระบบธนาคารหน่วยกิต
สถาบันการศึกษาแตล่ ะระดับ มโี ครงสร้าง ระเบียบ แนวปฏิบัตแิ ตกตา่ งกัน สง่ ผลให้ไมส่ ามารถเช่อื มโยงข้อมูล
การเรยี นและการโอนผลการเรยี นรรู้ ะหว่างสถาบนั การศึกษาแตล่ ะระดับ
3. ระบบการประเมนิ ผลการเรียนรู้ยงั ไม่เป็นมาตรฐานเดียวกนั จงึ ยงั ไมส่ ามารถสรา้ งการยอมรบั หรือ
เชื่อมั่นในคณุ ภาพของผเู้ รียนที่สำเร็จการศึกษาดว้ ยระบบธนาคารหน่วยกิต ไมส่ ามารถเปน็ ที่ยอมรับของสังคม
หรือภาคประกอบการ
4. กลมุ่ เปา้ หมายคือผู้กำลังศึกษายังไม่ครอบคลุมทุกกลุ่มเป้าหมาย ยงั มผี ู้สนใจเรียนในหลักสูตรน้อย
การสร้างการรับรู้และการเข้าถึงกลุ่มเป้าหมายที่เปิดกว้างไปยังกลุ่มผู้เรียนในระบบ นอกระบบ ภาคแรงงาน
และประชาชนท่ัวไป ให้เห็นถึงชอ่ งทางการเรียนรแู้ ละคณุ ค่าการเรยี นรู้ตลอดชวี ติ
5. การจัดการศึกษาด้วยธนาคารหน่วยกิต โดยใช้รูปแบบการเรียนการสอนแบบต่อเนื่อง (Block
Course) หรือแบบโมดูล (Module Course) ซึ่งเป็นข้อจำกัดในการดำเนินการในสถานศึกษาเพียงบาง
ประเภทเท่านั้น
6. ขาดการบูรณาการร่วมกนั ระหว่างสถาบันสถานศกึ ษาทุกระดับ ไม่เข้าใจรูปแบบธนาคารหน่วยกติ
ทำใหก้ ารผลกั ดนั และขับเคลอื่ นเป็นไปไม่เต็มรปู แบบ
การจดั การอาชีวศกึ ษา เพอื่ การผลติ และพัฒนากำลังคนให้มคี วามรู้ความสามารถดา้ นอาชีวศกึ ษา
เพื่อยกระดับคุณภาพแรงงานของชาติในภาพรวมตอบสนองนโยบายประเทศไทย 4.0 (Thailand 4.0) และ
ส่งเสริมให้เกิดสังคมแห่งการเรียนรู้ตลอดชีวิต ดังนั้น เพื่อให้การขับเคลื่อนเชื่อมโยงอาชีวศึกษาในระบบและ
นอกระบบด้วยธนาคารหน่วยกิต (Vocational Credit Bank) จึงมีข้อเสนอแนะการยกระดับคุณภาพ
การจัดการอาชวี ศกึ ษาดว้ ยระบบธนาคารหนว่ ยกิตท่ีมีคณุ ภาพมาตรฐานและสู่ความสำเร็จ ดังน้ี

ผู้อำนวยการสถานศึกษา
ผูอ้ ำนวยการสถานศึกษา มีบทบาทหน้าที่และความรบั ผดิ ชอบ เพอื่ ดำเนนิ การขบั เคล่อื นการจดั การ
อาชีวศกึ ษาดว้ ยระบบธนาคารหน่วยกิต (Vocational Credit Bank) ให้มคี ณุ ภาพและมาตรฐานสู่ความสำเร็จ
ในสถานศกึ ษาอาชวี ศึกษา จึงขอเสนอแนะ ดงั นี้

53

1. กำหนดกลยุทธ์ แนวทาง สร้างระบบบริหารเครือข่ายความร่วมมือ เพื่อขับเคลื่อนระบบธนาคาร
หน่วยกิต (Credit Bank) ให้มีประสิทธิภาพโดยใช้งานวิจัยเป็นฐาน ขยายเครือข่ายทั้งในพื้นที่และนอกพื้นท่ี
มีรปู แบบการบรหิ ารจัดการท่ชี ัดเจน

2. จัดระบบธนาคารหน่วยกิต (Credit Bank) ที่มีองค์ประกอบเอื้อต่อการจัดการเรียนการสอน

เพื่อให้ผู้เรียนสามารถเทียบโอนผลการเรียนรู้และการเทียบโอนประสบการณ์อาชีพจากทุกระบบการศึกษา
ใหม้ คี ณุ ภาพมาตรฐานและสมรรถนะตรงกับความต้องการของตลาดแรงงาน

สถานศึกษาและสถาบนั การอาชวี ศึกษา
สถานศึกษาและสถาบันการอาชีวศึกษา มีบทบาทหนา้ ทีจ่ ัดการอาชีวศึกษาในระบบ นอกระบบ และ
ทวิภาคี ตามเจตนารมณ์ของพระราชบัญญัติการอาชีวศึกษาศึกษาแห่งชาติ ดังนั้น เพื่อให้การขับเคลื่อน
การจัดการอาชีวศึกษาด้วยระบบธนาคารหน่วยกิต (Vocational Credit Bank) ที่มีคุณภาพมาตรฐานและ
สู่ความสำเร็จในสถานศกึ ษาอาชวี ศึกษา จงึ ขอเสนอแนะให้สถานศกึ ษาและสถาบันการอาชีวศกึ ษาดำเนนิ การ ดังน้ี
1. สร้างการรับรู้แก่บุคลากรทุกฝ่าย ทุกระดับในสถานศึกษาให้มีความรู้ ความเข้าใจกระบวนการ
ดำเนินการของระบบธนาคารหนว่ ยกติ (Credit Bank)
2. สถานศึกษาร่วมมือกับสถานประกอบการและเครือข่ายที่เกี่ยวข้อง ให้ความสำคัญในทุก
กระบวนการของระบบธนาคารหน่วยกิต (Credit Bank) ในการจัดรูปแบบและพัฒนากระบวนการบริหาร
จัดการระบบธนาคารหน่วยกิต (Credit Bank) อย่างเป็นระบบ จัดทำ พัฒนา และปรับปรุงหลักสูตร
การจัดการเรียนการสอน การสร้างรูปแบบการเรียนรู้ด้วยวิธีการที่หลากหลายโดยใช้ระบบเทคโนโลยี
สารสนเทศและแพลตฟอร์มที่มีคุณภาพ การเทียบโอนผลการเรียนรู้ การเทียบโอนประสบการณ์อาชีพ
การดแู ลช่วยเหลือผเู้ รียน การวัดและประเมินผลและการรบั รองผลการเรียน
สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศกึ ษา
สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา เป็นองค์กรผลิตและพัฒนากำลังคนที่มีคุณภาพและ
ได้มาตรฐานสากลด้วยเทคโนโลยีที่ทันสมัยตอบสนองต่อความต้องการของประเทศตามเป้าหมายยุทธศาสตร์ชาติ
เพอ่ื ให้การดำเนินการเช่ือมโยงอาชวี ศึกษาในระบบและนอกระบบด้วยธนาคารหนว่ ยกิต (Vocational Credit
Bank) จงึ ขอเสนอแนะให้มกี ารขบั เคล่ือนเพ่ือยกระดบั คุณภาพการจดั การอาชวี ศึกษาดว้ ยระบบธนาคารหน่วย
กติ ท่ีมีคุณภาพสู่ความสำเรจ็ ดังนี้
1. สร้างความเข้มแข็งกับเครือข่ายระหว่างองค์กรวิชาชีพ รวมทั้งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการผลิต
และพัฒนากำลังคน เพื่อสร้างระบบขอ้ มูลความต้องการกำลังคนของประเทศในรปู แบบ Big Data ที่สามารถ
เชื่อมโยงทุกภาคส่วนทั้งภาครัฐและภาคประกอบการ เพื่อการจัดการอาชีวศึกษาระบบธนาคารหน่วยกิต
(Vocational Credit Bank)
2. จัดตั้งศูนย์ธนาคารหน่วยกิต (Credit Bank Center) และหน่วยงานกลางระดับชาติ ระดับภาค
ระดับจังหวัดและระดบั สถานศึกษา เพือ่ ดแู ลระบบและการเช่ือมโยงขอ้ มูลระหวา่ งหน่วยงานทเี่ ก่ียวขอ้ ง
3. จัดทำประกาศ ระเบียบ ข้อบังคับ แนวทางปฏิบัติ และคู่มือสำหรับการจัดการอาชีวศึกษาระบบ
ธนาคารหน่วยกิต

54

4. มีดิจิทลั แพลตฟอร์มเปน็ กลไกขับเคล่ือนระบบธนาคารหนว่ ยกิต เพอ่ื เพิม่ ประสทิ ธิภาพการบริหาร
จัดการระบบธนาคารหน่วยกิต ส่งเสริมการเรียนรู้ด้วยตนเองและตอบสนองความต้องการของภาคแรงงาน
ในการพัฒนาทกั ษะและยกระดับฝีมือแรงงาน

5. ประชาสัมพันธ์สร้างการรับรู้การเชื่อมโยงการจัดการอาชีวศึกษาในระบบและนอกระบบด้วย
ธนาคารหน่วยกิตและชี้ช่องทางการเข้าถึงและการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน นำไปสู่การขับเคลื่อน
การดำเนนิ งานสู่ความสำเร็จ

6. ส่งเสริมสนับสนนุ การสร้างชุดการสอนหรอื ชุดการเรยี นรู้ สำหรบั การสะสมในระบบธนาคารหน่วยกิต
7. มุ่งเน้นการจัดการเรียนการสอนเชื่อมโยงการศึกษาขั้นพื้นฐาน ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย
กลุ่มสาระการงานอาชีพและเทคโนโลยี โดยการจัดหลักสูตรวิชาชีพระยะสั้น กลุ่มวิชาพื้นฐานหรือรายวิชา
ปรับพื้นฐาน หลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพช้ันสูง (ปวส.) เพื่อนำไปเทียบโอนผลการเรียนเมื่อศึกษาต่อใน
สถานศึกษาอาชีวศึกษา โดยสามารถลดระยะเวลาการเรียน เรียนร่วมกับผู้เรียนท่ีจบการศึกษาระดับ
ประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) ได้ และจบการศึกษาระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชัน้ สูง (ปวส.) ภายใน 2 ปี
4 ภาคเรียน
8. ควรมีช่องทาง FAST TRACK ลดระยะเวลาการศึกษาระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้น (ปวช.)
และระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง (ปวส.) ให้จบการศึกษาภายใน 4 ปี สำหรับผู้เรียนอาชีวศึกษาท่ีจบ
มธั ยมศึกษาตอนตน้ มีความพร้อมและมีศกั ยภาพในการเรียนรดู้ ว้ ยระบบธนาคารหนว่ ยกิต
9. การจัดการอาชีวศึกษาระบบเปิด ที่เอื้อต่อการจัดการศึกษาด้วยธนาคารหน่วยกิต โดย ปลดล๊อค
ระยะเวลาการศึกษาเพื่อสำเร็จการศึกษา 3 ปี ตามหลักสูตรปวช. 2 ปี ตามหลักสูตร ปวส. ให้สามารถศึกษา
ได้แบบไร้ขีดจำกัดด้านระยะเวลา ปรับเปลี่ยน กระบวนการจัดการเรียนการสอน การวัดและประเมินผล
ท่ีเออื้ และตอบสนองบริบทผเู้ รยี น ประกอบดว้ ย นกั เรียน นกั ศกึ ษา แรงงานและประชาชนท่วั ไป เปิดกวา้ ง ให้
กล่มุ เปา้ หมายทุกช่วงวัย ทกุ อาชีพ สามารถเข้าไปเรียนรู้ตามสมรรถนะอยา่ งกว้างขวาง อาทิ เปดิ ใหป้ ระชาชน
ทส่ี นใจเขา้ ร่วมศกึ ษากับผูเ้ รียนในระบบโดยใชร้ ปู แบบการเรียนแบบต่อเนื่อง Block Course

55

บรรณานกุ รม

นิติ นาชติ และพรทิพย์ เอกมหาราช. (2564). การศกึ ษาความเหมาะสมและความเป็นไปได้ของระบบสะสม
หน่วยการเรียนรูอ้ าชีวศึกษา. e-Journal of Education Studies, Burapha University, 3(1),
17-33. สืบค้นจาก https://www.tci-thaijo.org/index.php/ejes/article/view/245969

ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง กรอบคณุ วุฒอิ าชวี ศกึ ษาแหง่ ชาติ พ.ศ. 2562. (2562, 6 มนี าคม)
ราชกจิ จานุเบกษา. เล่ม 136 ตอนพิเศษ 56 ง. หนา้ 9 - 11

ปลัดกระทรวงศึกษาธกิ าร, สำนกั งาน. (2560). คูม่ อื แนวทางการเทยี บโอนความรู้และการสะสม หนว่ ยกิต
การศึกษานอกระบบกับการศกึ ษาในระบบ. กรุงเทพฯ: โรงพมิ พ์องคก์ ารคา้ ของ สกสค.

พระราชบญั ญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542. (2542, 19 สิงหาคม) ราชกจิ จานเุ บกษา. เล่มที่ 116 ตอน 7 ก.
หน้า 1 - 23.

พระราชบญั ญตั ิการอาชีวศกึ ษา พ.ศ. 2551. (2551, 5 มีนาคม) ราชกจิ จานุเบกษา. เล่มท่ี 125 ตอน 43 ก.
หนา้ 1 - 24.

พิณสดุ า สริ ิธรงั ศร.ี (2559). ระบบการสะสมหน่วยการเรียนรูร้ ะดับการศึกษาขั้นพน้ื ฐาน. วารสารสุทธิ
ปริทัศน,์ 30(93), 250-262

มหาวทิ ยาลยั รามคำแหง. (ม.ป.ป.ก). การเทยี บโอนหน่วยกิต. สบื ค้นเม่อื วันท่ี 4 มถิ ุนายน 2565, จาก
http://www.kan.ru.ac.th/credit-transfer/

เลขาธิการสภาการศกึ ษา, สำนกั งาน. (2559). การพฒั นาคุณภาพและยกระดบั การศึกษาของ ผู้เรียนโดยใช้
ระบบการสะสมหน่วยการเรียนรู้ (Credit Bank System) ระดบั การศกึ ษา ขน้ั พน้ื ฐาน. กรุงเทพฯ:
พรกิ หวานกราฟฟคิ

สมศักดิ์ นาวายทุ ธ. (2558). ระบบสะสมหนว่ ยกติ การเรยี นและการเทียบโอนผลการเรยี นความรู้
ประสบการณ์ กรณีศึกษาสาธารณรฐั เกาหลี. กรุงเทพฯ: สำนกั งานเลขาธกิ ารสภาการศกึ ษา

สำนักงานสภาพฒั นาการเศรษฐกจิ และสังคมแห่งชาติ สำนกั นายกรฐั มนตร.ี (2559). [ออนไลน]์ แผนพฒั นา
พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหง่ ชาติ ฉบบั ที่ 12. [สบื ค้น 7 มถิ ุนายน 2565] จาก
https://www.nesdc.go.th/ewt_dl_link.php?nid=6422 Alexander Osterwalder. (2017).
[ออนไลน์]. แผนผงั โมเดลธรุ กิจ (Business Canvas)

สำนกั งานเลขาธิการสภาการศกึ ษา. (2559). แนวทางการพัฒนาระบบการสะสมหนว่ ยการเรยี นรู้ (Credit
Bank System): ระดับการศึกษาขั้นพน้ื ฐาน (รายงานวิจัย). กรุงเทพฯ: สำนกั มาตรฐานการศึกษา
และพัฒนาการเรยี นรู้ สำนกั งานเลขาธกิ ารสภาการศึกษา กระทรวงศึกษาธกิ าร.

สำนักงานเลขาธิการสภาการศกึ ษา. (2560). แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2560 – 2579 (พมิ พ์ครัง้ ที่ 2).
กรงุ เทพฯ : สำนกั งานเลขาธกิ ารสภาการศกึ ษา.

สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2562). มาตรฐานการศึกษาของชาติ พ.ศ. 2561. กรุงเทพฯ :
บริษัท 21 เซน็ จูร่ี จำกัด.

56

บรรณานุกรม (ต่อ)

สำนกั งานเลขาธิการสภาการศกึ ษา. (2560). กรอบคณุ วฒุ ิแหง่ ชาติ พ.ศ. 2560. กรุงเทพฯ : บริษทั
พรกิ หวานกราฟกิ จำกดั .

สำนกั งานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสงั คมแห่งชาต.ิ (2564). [ออนไลน]์ กรอบแผนพฒั นาเศรษฐกิจและ
สงั คมแห่งชาตฉิ บับที่ 13. [สบื ค้น 15 มถิ นุ ายน 2564] จาก https:// www.ldd.go.th/PDF/
DevelopmentPlanNo.13.pdf

สำนักงานสภาพฒั นาการเศรษฐกิจและสงั คมแห่งชาติ สำนกั นายกรฐั มนตรี. (2559). [ออนไลน์] แผนพฒั นา
พฒั นาเศรษฐกจิ และสังคมแห่งชาติ ฉบบั ที่ 12. [สบื ค้น 15 มถิ ุนายน 2564] จาก
https://www.nesdc.go.th/ewt_dl_link.php?nid=6422

อรณุ ี ตระการไพโรจน.์ (2560, กรกฎาคม –ธนั วาคม 2561). ระบบธนาคารสะสมผลการเรยี นรู้ สำหรบั
การศึกษาตลอดชวี ิตของประเทศไทย. วทิ ยานิพนธ์ศึกษาศาสตรดษุ ฎบี ัณฑติ สาขาวิชาการจดั การ
การศกึ ษาวทิ ยาลัยครศุ าสตร.์ กรงุ เทพฯ: บณั ฑติ วิทยาลัย มหาวทิ ยาลยั ธรุ กิจบัณฑติ ย์

57

ภาคผนวก

58

ฝกึ ประสบการณส์ ถานศกึ ษาแหง่ ท่ี 1
วทิ ยาลัยสารพดั ช่างนครศรีธรรมราช อำเภอเมือง จังหวดั นครศรธี รรมราช

59

ตารางการฝกึ ประสบการณ์สถานศกึ ษาแหง่ ท่ี 1
วทิ ยาลัยสารพัดชา่ งนครศรธี รรมราช อำเภอเมือง จังหวัดนครศรีธรรมราช

60

ฝึกประสบการณส์ ถานศกึ ษาแหง่ ท่ี 1
เร่อื ง ระบบธนาคารหน่วยกติ (Credit Bank) วิทยาลัยสารพดั ช่างนครศรธี รรมราช

61

ฝึกประสบการณส์ ถานศึกษาแหง่ ท่ี 1
เรื่อง แนวทางการบริหารสถานศึกษาแบบมุ่งผลสัมฤทธส์ิ ู่ความเป็นเลิศ สถานศกึ ษาขนาดใหญ่

วทิ ยาลัยเทคนคิ นครศรีธรรมราช และวิทยาลัยอาชวี ศกึ ษานครศรธี รรมราช

62

ฝกึ ประสบการณส์ ถานศกึ ษาแหง่ ท่ี 1
เรื่อง แนวทางการบริหารสถานศึกษาขนาดกลาง วิทยาลัยสารพดั ชา่ งนครศรธี รรมราช

63

ฝึกประสบการณ์สถานศกึ ษาแห่งท่ี 1
เร่อื ง แนวทางการบริหารภายใตข้ ้อจำกัดสถานศึกษาขนาดเลก็ วทิ ยาลัยการอาชีพหัวไทร

64

ฝึกประสบการณ์สถานศึกษาแห่งท่ี 1
ศึกษาดูงานมหาวิทยาลัยราชภัฎนครศรธี รรมราช จังหวัดนครศรธี รรมราช

เรอ่ื ง การจดั การศึกษาระบบธนาคารหน่วยกิต (Credit Bank)

65

สรุปประเด็นขา่ วการฝึกประสบการณ์สถานศึกษาแห่งท่ี 1
ระหว่างวันที่ 13 – 17 มิถุนายน 2565

ณ วทิ ยาลัยสารพดั ช่างนครศรธี รรมราช จังหวดั นครศรธี รรมราช

66

ฝึกประสบการณ์สถานศึกษาแห่งที่ 2
วทิ ยาลัยการอาชพี หลวงประธานราษฎรน์ ิกร อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา

67

ตารางการฝกึ ประสบการณ์สถานศึกษาแห่งท่ี 2
วทิ ยาลัยการอาชีพหลวงประธานราษฎรน์ กิ ร อำเภอหาดใหญ่ จงั หวัดสงขลา

68

ฝกึ ประสบการณส์ ถานศึกษาแหง่ ที่ 2
เรื่อง ระบบธนาคารหน่วยกติ (Credit Bank)

69

ฝึกประสบการณ์สถานศกึ ษาแหง่ ท่ี 2
เร่อื ง แนวทางการบริหารสถานศึกษาแบบมงุ่ ผลสมั ฤทธิ์สู่ความเป็นเลิศ

สถานศกึ ษาขนาดใหญ่ วิทยาลัยเทคนิคหาดใหญ่

70

ฝึกประสบการณ์สถานศึกษาแหง่ ที่ 2
เร่อื ง แนวทางการบริหารสถานศึกษาขนาดกลาง

วิทยาลัยการอาชีพหลวงประธานราษฎร์นกิ ร

71

ฝึกประสบการณส์ ถานศกึ ษาแหง่ ที่ 2
เรื่อง แนวทางการบริหารภายใต้ข้อจำกัดสถานศึกษาขนาดเล็ก

วทิ ยาลัยเกษตรและเทคโนโลยสี งขลา

72

ฝกึ ประสบการณ์สถานศกึ ษาแหง่ ท่ี 2
ศึกษาดงู านโรงเรียนวิชาชีพสขุ ภาพ สปาและความงาม เนเชอรลั โซล

อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา
เร่อื ง การจัดการศึกษาหลักสูตรระยะส้นั

73

สรุปประเดน็ ขา่ วการฝกึ ประสบการณส์ ถานศกึ ษาแห่งท่ี 2
ระหว่างวันท่ี 20 – 24 มิถนุ ายน 2565

ณ วิทยาลัยการอาชีพหลวงประธานราษฎร์นกิ ร อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา

74

สรุปประเดน็ ท่ี 9
การเชอื่ มโยงอาชีวศึกษาในระบบและนอกระบบดว้ ยธนาคารหนว่ ยกิต

(Vocational Credit Bank)

75

สรุปแนวทางการบริหารจัดการสถานศึกษามุง่ ผลสัมฤทธิ์สคู่ วามเป็นเลิศ
สถานศึกษาขนาดใหญ่ ด้วย ARCIP 2 H MODEL

76

สรปุ แนวทางการบริหารจัดการสถานศกึ ษาขนาดกลาง
ดว้ ย ACTIVE MODEL

77

สรปุ แนวทางการบริหารจดั การสถานศึกษาขนาดเลก็ ภายใต้ข้อจำกดั
ดว้ ย SMILE MODEL

78

ประวตั ผิ ู้จดั ทำ

ดร.พูลสขุ ธชั โอภาส
วทิ ยากรพเ่ี ลย้ี งประจำกลมุ่ ที่ 15

1. ชอื่ -ชื่อสกลุ นางปาริชาติ ธีระเสฏฐกุล

สถานทอ่ี ยู่ปจั จุบัน 37/2 ม.3 ต.ตุยง อ.หนองจิก จ.ปตั ตานี 94170

เบอร์โทร 0898789785

สถานที่ทำงานปัจจบุ ัน วทิ ยาลยั อาชวี ศึกษาปตั ตานี

2. ชอ่ื -ช่ือสกุล นายเฉลิมศกั ดิ์ มสู กิ ะ

สถานทอ่ี ยู่ปัจจุบนั 1034/92 หมบู่ ้านปาล์มสปริงส์ พาร์ควลิ ล์

ถนนเลย่ี งเมอื ง (สายเอเซยี ) หมู่ 3 ต.ควนลงั

อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา 90110

เบอร์โทร 08 9733 7724

สถานท่ที ำงานปจั จุบัน วทิ ยาลยั เทคนิคหาดใหญ่

3. ชอ่ื -ช่ือสกลุ นายวันชัย พันเรอื ง

สถานทอ่ี ยู่ปัจจุบัน 86 หมทู่ ี่ 5 ตำบล เวียง อำเภอไชยา

จงั หวดั สุราษฎร์ธานี 84110

เบอร์โทร 0896507343

สถานทที่ ำงานปัจจบุ นั วทิ ยาลยั การอาชีพไชยา

4. ชอ่ื -ช่ือสกุล นายโกวทิ ย์ นวลศรี

สถานที่อยู่ปจั จบุ ัน 60 หมู่ 7 ตำบลทา่ ชะมวง อ.รตั ภมู ิ

จ.สงขลา 90180

เบอรโ์ ทร 08 1957 5165

สถานท่ที ำงานปจั จบุ นั วทิ ยาลยั อาชีวศึกษาปัตตานี

5. ช่อื -ชื่อสกลุ นายรักษ์วิเลิศ รกั ษารัตน์

สถานท่ีอยู่ปัจจุบนั 143 ถนนดอนนก ตำบลตลาด อำเภอเมือง

จังหวดั สรุ าษฎร์ธานี 84190

เบอรโ์ ทร 0866670938

สถานทีท่ ำงานปจั จบุ ัน วิทยาลยั เทคนคิ สรุ าษฎร์ธานี

79

ประวัติผจู้ ดั ทำ (ต่อ)

6. ชอ่ื -ชื่อสกลุ นางสาวพัชรนิ ทร์ อักษรผอม

สถานที่อยู่ปัจจุบัน 260 ม. 9 ต.ชุมพล อ.ศรีนครินทร์ จ.พัทลงุ 93000

เบอร์โทร 09 9502 5454

สถานที่ทำงานปัจจุบัน วทิ ยาลยั เทคนคิ ตรงั

7. ชือ่ -ช่ือสกุล นางสาวสภุ ัคคณิศร ร่งุ เรือง

สถานท่อี ยู่ปจั จุบนั 27 ถ.หนองจิก ต.สะบารัง อ.เมือง จ.ปัตตานี 94000

เบอร์โทร 08 5290 0578

สถานทที่ ำงานปจั จบุ นั วิทยาลยั เทคนคิ ปตั ตานี

8. ชอ่ื -ช่ือสกุล นายเจตน์ เกตมุ หุ ย๊ะ

สถานที่อยู่ปจั จบุ ัน 142 หมู่ท่ี 6 ตำบล เขาขาว อำเภอละงู

จังหวดั สตูล 91110

เบอร์โทร 08 5891 7305

สถานท่ที ำงานปัจจุบนั วทิ ยาลยั การอาชีพละงู

9. ชอ่ื -ช่ือสกลุ นางสมศริ ิ นคราวงศ์

สถานที่อยู่ปัจจุบนั 89/9 ถนนรวมไทย 2 ต.สะเดา อ.สะเดา

จ.สงขลา 90120

เบอรโ์ ทร 08 6483 2618

สถานทที่ ำงานปัจจบุ นั วทิ ยาลยั อาชวี ศึกษาภเู ก็ต

10. ชอื่ -สกุล นายสุธี ไทยเกิด

ท่อี ยู่ 143/42 ถนน ดอนนก ตำบลตลาด

อำเภอเมือง จังหวดั สุราษฎร์ธานี 84000

โทร 06 2153 9142

สถานที่ทำงานปัจจุบัน วิทยาลยั เทคนคิ สุราษฎรธ์ านี

80

ประวัติผจู้ ัดทำ (ต่อ)

11. ชอ่ื -ชื่อสกลุ นายพรชยั อาจหาญ

สถานทอ่ี ยู่ปจั จบุ นั วทิ ยาลยั เกษตรและเทคโนโลยีกระบ่ี

เบอรโ์ ทร 08 6476 2142

สถานที่ทำงานปัจจบุ ัน วทิ ยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีกระบี่

12. ช่อื -ช่ือสกุล นางอมลรดา. หนเู อยี ด

สถานทอ่ี ยู่ปัจจุบัน 177. ม.3. ต.คีรีวง. อ.ปลายพระยา.

จ.กระบี่. 81160

เบอร์โทร 06 2214 2445

สถานที่ทำงานปัจจุบนั วทิ ยาลยั การอาชีพอ่าวลกึ

81

82