ช่องทางการขยายอาชีพ

44

ใบงานท่ี 11

คําชแ้ี จง : การสรปุ องคค วามรู เพอื่ นาํ ไปใชพ ฒั นาอาชพี สรา งความเขมแขง็ ย่งั ยืนในอาชพี มแี นวทางการเขยี น เพอ่ื
พรอมนาํ ไปใชแ ละพัฒนาใหส ูงข้นึ ไดห ลายแนวทางหรอื การขยายขอบขา ยอาชีพ จําเปน จะตอ งใชเ อกสารความรู
ทเ่ี ปน เอกสารวิธปี ฏบิ ัตใิ หผ รู วมงานสามารถเรียนรทู าํ ตามได ดังตวั อยา งน้ี

ตัวอยาง เอกสารการสรปุ องคความรโู ครงสรา งเอกสารการประกอบอาชพี
1. คุณภาพผลผลิต

เขียนบรรยายใหผ รู ว มงานมองเหน็ รายละเอียดของคุณภาพผลผลติ ทีท่ กุ คนจะรวมกันทาํ ใหส ําเรจ็
“ผักสด ผลไม จากไรท นเหนอื่ ย เปนอาหารคณุ ภาพ ไรสารพิษ มคี ุณภาพทางอาหารสงู ”

2. ภาพรวมของระบบการผลติ
เขียนเปน แผนภูมริ ะบบงาน ที่สรุปใหเห็นภาพของการทํางานเก่ียวกับปจจัยนําเขากิจกรรมใน

กระบวนการและผลผลิตทจ่ี ะเกดิ ดังตัวอยา ง
(ตัวอยาง แผนภูมิ คุณภาพการผลิตผัก ผลไม เกษตรอนิ ทรีย)

3. รายละเอยี ดข้ันตอนการปฏิบตั ิกิจกรรม
3.1 กิจกรรมท่ี 1 การจดั แปลงปลกู พืช ประกอบดว ยกจิ กรรม ดงั น้ี
3.1.1 การพัฒนาดนิ
3.1.2 การจดั ทํารองปลูก
3.1.3 การจดั ทาํ ระบบนํา้

45
3.1.1 ขน้ั ตอนดาํ เนินงาน การพัฒนาดนิ

1. เปา หมายการดําเนินงานเพื่อพฒั นาดนิ ใหรว นซยุ และมโี ครงสรา งเปนเมด็ ดนิ กอ นกลมใหม ากข้นึ
โดยลําดบั อยางตอเนอ่ื ง

2. ขัน้ ตอนการดําเนินงาน

3. รายละเอียดการดําเนินงาน

46

47

3.1.2 ข้นั ตอนการจัดทํารอ งปลกู
3.1.3 ข้ันตอนการจดั ทําระบบน้ํา
3.2 กิจกรรมที่ 2 การบาํ รุงรกั ษาพืช

เขียนในลักษณะนี้แลวนําไปทดลองใหกลุมผูเรียนไดศึกษา และรวมกันหาขอบกพรองและ
ปฏิบตั ิการพัฒนาใหส ามารถใชสือ่ ความหมายไดต รงกัน ใชเ ปน เอกสารองคความรูส าํ หรบั ผูด าํ เนนิ งาน

48

บทที่ 2
ชองทางการขยายอาชพี

สาระสาํ คัญ

การมองเห็นชองทางในการขยายอาชีพ

ผลการเรียนรูที่คาดหวัง

มีความรู ความเขา ใจ และเจตคตทิ ่ดี ีในงานอาชีพ สามารถมองเหน็ ความจาํ เปนของชองทางการประกอบ
อาชพี ความเปน ไปไดในการขยายอาชีพ และสามารถกําหนดวธิ ีการ ขั้นตอนการขยายอาชพี พรอมใหเหตุผลได
ถกู ตอ งเหมาะสม

ขอบขายเนื้อหา ความจาํ เปน ในการมองเหน็ ชอ งทางการประกอบอาชีพ
ความเปน ไปไดในการขยายอาชีพ
เรือ่ งที่ 1 การกาํ หนดวิธกี ารและขนั้ ตอนการขยายอาชพี พรอมใหเ หตุผล
เรืองท่ี 2
เรอื่ งท่ี 3

ส่ือการเรยี นรู

- หนงั สือเรียน
- ใบงาน

49

เรืองที 1 : ความจาํ เป็ นในการมองเหน็ ช่องทางการประกอบอาชีพ

การมองเห็นช่องทางการประกอบอาชีพ

โอกาสและความสามารถทีจ่ ะนาํ มาประกอบอาชีพไดก อนผอู ืน่ เปนหวั ใจสําคัญของการประกอบอาชีพ
หากผูประกอบอาชีพตามท่ีตลาดตองการและเปนอาชีพที่เหมาะสมกับสถานการณในขณะนั้น ยอมทําใหมี
โอกาสประสบความสาํ เร็จ สามารถพัฒนาตนเองใหม องเห็นโอกาสในการประกอบอาชพี ได คือ

1. ความชาํ นาญจากงานที่ทาํ ในปจ จบุ ัน จะเปนแหลงความรู ความคดิ ทีจ่ ะชวยใหมองเห็นโอกาส
ในการประกอบอาชีพไดมาก เชน บางคนมคี วามชาํ นาญทางดานการทาํ อาหาร ตัดเย็บเส้ือผา ซอมเครื่องใชไฟฟา
ตอทอนํ้าประปา ชางไม ชางปูกระเบอื้ ง ชางทาสี ฯลฯ ซึ่งสามารถนําความชํานาญดังกลาวมาพฒั นาและ
ประกอบอาชีพได บางคนทํางานทีโ่ รงงานตัดเย็บเสื้อผา เม่ือกลับมาภูมิลําเนาเดิมของตนเอง ก็นําความรู
ความสามารถและความชํานาญมาใชเ ปน ชองทางการประกอบอาชพี ของตนเองได

2. ความชอบความสนใจสว นตัว เปนอีกทางหนง่ึ ทีช่ วยใหม องเห็นชองทางโอกาสในการประกอบอาชพี
บางคนชอบประดิษฐดอกไม บางคนชอบวาดรูป ทําใหบุคคลเหลาน้ีพัฒนางานท่ีชอบ ซ่ึงเปนงานอดิเรก
กลายเปน อาชีพหลกั ทํารายไดเ ปนอยา งดี

3. การฟง ความคดิ เหน็ จากแหลง ตาง ๆ พูดคุยแลกเปล่ียนความคิดเห็นกับบุคคล เปนแหลงความรู
และกอใหเกดิ ความคิดรเิ ร่มิ เปน อยา งดี ในบางครั้งเรามีความคิดแลว และไดพูดคุยกับบุคคลตาง ๆ จะชวยให
การวิเคราะหค วามคิดชดั เจนข้นึ ชว ยใหม องไปขา งหนา ไดอยา งรอบคอบกอ นทีจ่ ะลงมอื ทํางานจริง

4. การศกึ ษาคนควา จากหนังสอื นิตยสาร หนังสอื พิมพ การดวู ีดที ัศน ฟงวทิ ยุ ดรู ายการโทรทัศน
จะชว ยใหเกดิ ความรแู ละความคิดใหม ๆ

5. ขอ มลู สถิติ รายงาน ขาวสารจากหนวยราชการและเอกชน รวมท้ังแผนพัฒนาเศรษฐกิจของ
ประเทศในการมองหาชอ งทางในการประกอบอาชีพ ผูท่จี ะมองหาอาชพี พัฒนาอาชีพ ควรใหความสนใจขอ มลู
ตาง ๆ ในการตดิ ตามเหตกุ ารณใ หทัน แลวนาํ มาพิจารณา ประกอบการตัดสนิ ใจประกอบอาชีพ

50

เรืองที 2 : ความเป็ นไปได้ของการขยายอาชีพ

การประเมนิ ความเป็ นไปได้ในการนํากรอบแนวคิดไปใช้ในการขยายอาชีพได้จริง

จากแผนภูมิดังกลาวแสดงใหเห็นกรอบแนวคิดในการประเมินความเปนไปได มีองคประกอบ
รวมกนั 6 องคประกอบ ในแตล ะองคป ระกอบมตี วั แปรดังน้ี

1. รปู แบบการขยายอาชีพ มตี วั แปรรว ม ดังนี้
1.1 ผลผลิต
1.2 กระบวนการผลติ
1.3 ปจจยั นาํ เขาการผลติ

2. ความยากงายของการดาํ เนนิ การจัดการ มตี วั แปรรวม ดงั น้ี
2.1 การบรหิ ารจดั การ แรงงาน เงนิ ทนุ
2.2 แผนธุรกจิ

3. การรบั ไดข องลูกคา มีตัวแปรรวมดงั นี้
3.1 ผลผลติ อยูใ นความนิยม
3.2 เปนสิง่ จาํ เปนตอ ชวี ิต
3.3 ราคา

4. การรบั ไดข องสงั คมชมุ ชน มีตัวแปรรว ม ดงั น้ี
4.1 สภาพแวดลอม

51

4.2 วัฒนธรรมประเพณี
5. ความเหมาะสมของเทคนคิ วทิ ยาการทใ่ี ชใ นการขยายอาชพี

5.1 เทคนคิ วิทยาการเพ่ือการลดตนทุน
5.2 เทคนคิ วิทยาการเพือ่ การลดของเสีย

วธิ กี ารวเิ คราะห
การวเิ คราะหเพอ่ื การตัดสินใจมีความจาํ เปน ที่เจาของธรุ กจิ จะตอ งประเมนิ ตัดสินใจดวยตนเองสําหรับ

กรณที ่ีธุรกจิ มีหุนสว นหรือผูเก่ยี วขอ ง ควรจะใชวิธีสนทนาเจาะลึกและวิธีความสัมพันธรวมกัน โดยมีวิธีการ
วิเคราะหความสัมพันธระหวางองคประกอบดวยตนเอง ดวยรายละเอียดและความเปนไปได ความเปน
พวกเดยี วกัน โดยทบทวนหลาย ๆ ครัง้ จนมั่นใจแลว จงึ ตัดสนิ ใจ

เรืองที 3 : การกาํ หนดวิธีการขันตอนการขยายอาชีพและเหตผุ ลของการขยายอาชีพ

เปน ขั้นตอนการปฏิบตั กิ ารในอาชีพที่จะตองใชองคความรูที่ยกระดับคุณคา เพ่ือมาใชปฏิบัติการจึง
เปน กระบวนการของการทํางานที่เร่ิมจากการนําองคความรูที่จัดทําในรูปของคูมือคุณภาพหรือเอกสารคูมือ
ดาํ เนนิ งานมาศึกษาวเิ คราะหจ ัดระบบปฏบิ ตั กิ าร จัดปจ จัยนําเขาดาํ เนนิ การทาํ งานตามข้ันตอนและการควบคุม
ผลผลิตใหมีคุณภาพเปนไปตามขอกําหนด ดําเนินการตรวจสอบหาขอบกพรองในการทํางาน ปฏิบัติแกไข
ขอบกพรองเปน วงจรอยา งตอ เน่อื ง และมีการปรับปรุงพัฒนาเอกสารคมู ือดาํ เนนิ งานไปเปนระยะ ๆ ก็จะทําให
การปฏิบตั กิ ารในกิจกรรมอาชพี ประสบความสําเรจ็ สูความเขมแข็ง ม่นั คง ย่ังยนื ตามกรอบความคิดนี้

52

1. การปฏิบตั กิ ารใชค วามรู โดยใชวงจรเด็มม่งิ เปน กรอบการทํางาน
- P - Plan ดวยการทําเอกสารคมู ือดําเนินงาน (ซ่ึงไดมาจากกจิ กรรมยกระดับความรู) มาศึกษา

วิเคราะหจัดระบบปฏิบัติการท่ีประกอบดวยกิจกรรมขั้นตอน และผูรับผิดชอบกําหนดระยะเวลาการทํางาน
กาํ หนดปจจัยนําเขาดําเนินงานใหสามารถทาํ งานไดอยา งมีประสทิ ธิภาพ

- D - Do การปฏบิ ตั กิ ารทาํ งานตามระบบงานท่ีจัดไวอ ยางเครงครดั ควบคมุ การผลติ ใหเ สียหาย
นอ ยทส่ี ุด ไดผลผลติ ออกมามีคณุ ภาพเปน ไปตามขอ กาํ หนด

- C - Check การตรวจสอบหาขอ บกพรอ งในการทํางานโดยผปู ฏบิ ัติการหาเหตุผลของการเกิด
ขอ บกพรอ งและจดบนั ทกึ

- A - Action การนําขอบกพรองทตี่ รวจพบของคณะผูป ฏิบตั ิการมารวมกันเรยี นรูหาแนวทางแกไ ข
ขอ บกพรอ ง จนสรปุ ไดผ ลแลว นาํ ขอมูลไปปรับปรงุ เอกสารคมู ือดาํ เนินงานเปน ระยะ ๆ ก็จะทําใหองคความรู
สูงขนึ้ โดยลาํ ดับ แลวสง ผลตอ ประสิทธิภาพของธรุ กิจ ประสบผลสาํ เรจ็ นําไปสคู วามเขม แข็งยงั่ ยนื

2. ทุนทางปญ ญา ผลจากการนําองคความรไู ปใช มกี ารตรวจสอบหาขอบกพรอง และปฏิบัติการ
แกไ ขขอบกพรอ งเปนระยะ ๆ อยางตอเนื่องท่ผี ลทําใหอ งคค วามรสู ูงขึ้นเปนลําดับ จนกลายเปนทุนทางปญญา
ของตนเอง หรอื ของชุมชนท่จี ะเกดิ ผลตอ ธุรกิจ ดังนี้

- องคค วามรสู ามารถใชส รางผลผลติ ทคี่ นอนื่ ไมส ามารถเทยี บเคยี งได และไมส ามารถทาํ ตามได
จึงไดเ ปรยี บทางการแขง ขัน

- การเปลย่ี นแปลงยกระดบั คุณภาพผลผลติ อยางตอ เนือ่ ง ทาํ ใหล กู คาเชอื่ ม่นั ภักดีตอ การทําธรุ กจิ
รวมกัน

- เปนการสรางทุนทางมนุษยผูรวมงานไดเรียนรูบริหารระบบธุรกิจดวยตนเอง สามารถเกิด
ภมู ปิ ญ ญาในตวั บุคคล ทําใหช ุมชนพรอมขยายขอบขายอาชพี ออกสคู วามเปนสากล

3. ธรุ กิจสูค วามเขม แขง็ ยง่ั ยืน การจดั การความรทู ําใหองคค วามรสู งู ข้นึ โดยลาํ ดบั การขยายของอาชพี
จึงเปนการทาํ งานทม่ี ีภูมิคมุ กนั โอกาสของความเส่ยี งในดา นตาง ๆ ต่ําลง ดังนั้น ความนาจะเปนในการขยาย
อาชพี จึงประสบความสําเร็จคอ นขางสูง เพราะมีการจัดการความรู ยกระดับความรูนาํ ไปใชและปรบั ปรุงแกไข
เปน ระยะ ๆ อยา งตอ เน่อื ง จงึ สง ผลทําใหธ รุ กิจเขมแขง็ ย่ังยืนได เพราะรูจักและเขา ใจตนเองตลอดเวลา

การจดั ทาํ แผนปฏิบัติการ (P)
การจัดทําแผนปฏบิ ัตกิ ารทางอาชพี เปน การดาํ เนนิ การที่มีองคป ระกอบรว ม ดงั น้ี
1. เหตกุ ารณหรือข้นั ตอนการทาํ งาน ซ่งึ จะบอกวาเหตุการณใดควรทําพรอ มกนั หรอื ควรทาํ ทีหลงั

เปนการลาํ ดับข้ันตอนในแตละกจิ กรรมใหเ ปน แผนการทํางาน

53

2. ระยะเวลาที่กําหนดวาในแตละเหตุการณจะใชเวลาไดไมเกินเทาไร เพื่อออกแบบการใชปจจัย
ดําเนนิ งานใหส ัมพันธกัน

3. ปจจยั นําเขา และแรงงาน เปน การระบุปจจัยนําเขาและแรงงานในแตละเหตกุ ารณว าควรใชเทา ไร
การจัดทําแผนปฏิบัติการทางอาชีพ มักจะนิยมใชผังการไหลของงานมาใชออกแบบการทํางานให
มองเหน็ ความสมั พนั ธร วมระหวางเหตุการณ ระยะเวลา ปจจยั นําเขา และแรงงานจะชวยใหผ ปู ฏิบัตงิ านและ
ผูจัดการไดขับเคลื่อนการทํางานสูความสําเร็จได ดังนั้น ในการออกแบบแผนปฏิบัติงาน จําเปนตองใช
องคความรทู ส่ี รุปไดใ นรูปของเอกสารขน้ั ตอนการทํางานมาคิดวเิ คราะหและสรางสรรคใหเ กิดแผนปฏิบตั ิการ

ตวั อยาง วธิ ีดําเนนิ การจัดทาํ แผนปฏบิ ัตกิ ารพัฒนาคณุ ภาพดนิ ไรท นเหนือ่ ย
1. ศึกษาวิเคราะหองคความรูเก่ียวกับข้ันตอนการพัฒนาคุณภาพดิน มีกิจกรรมที่จะตองทํา

5 กจิ กรรม ประกอบดวย
1. การตรวจสอบวเิ คราะหคณุ ภาพดิน ผลการวเิ คราะหพ บวามเี หตทุ ่จี ะตอ งทาํ และเก่ียวของ ดังนี้
- เกบ็ ตัวอยางดิน
- สง ตวั อยา งดนิ ใหก องเกษตรเคมี กรมวิชาการเกษตรวเิ คราะห
- รอผลการวเิ คราะห
- ศกึ ษาผลวิเคราะหว างแผนตดั สินใจกาํ หนดพืชทีต่ อ งผลติ
2. การไถพรวนหนาดนิ ผลการวิเคราะหพ บวา มเี หตุการณทีจ่ ะตอ งทาํ และเกี่ยวขอ ง ดงั นี้
- ไถบุกเบกิ ดวยผาน 3 ระยะ
- ไถแปรดว ยผาน 7 ระยะ
- ไถพรวนใหดินละเอียดดว ยโรตารี่
3. การเพม่ิ อนิ ทรยี วตั ถใุ หกบั ดนิ ผลการวเิ คราะหพบวา มีเหตกุ ารณท ่ีจะตอ งทํา และเก่ียวของ ดังน้ี
- การหวานปยุ หมกั
- หวา นเมลด็ ปยุ พชื สด
- บํารุงรกั ษาปุย พชื สดและวัชพืชใหงอกงาม
- ไถพรวนสบั ปยุ พืชสดใหขาดคลุกลงดิน
4. การหมกั สงั เคราะหดนิ ผลการวิเคราะหพ บวา มเี หตุการณท่ีจะตอ งทาํ และเก่ียวของ ดงั นี้
- ใหจุลนิ ทรยี เรงการยอยสลาย
- ตรวจสอบการยอ ยสลาย

54

5. การสรางประสทิ ธภิ าพดนิ ผลการวเิ คราะหพบวามเี หตกุ ารณท จ่ี ะตอ งทาํ และเกีย่ วขอ ง ดังนี้
- ใสจลุ นิ ทรยี ไ มโครโลซา เพอื่ ยอ ยหินฟอสเฟต สรา งฟอสฟอรสั ใหกบั ดิน
- จดั รองคลมุ หนา ดนิ ดวยฟางขาวเพอื่ ปอ งกนั ความรอน รักษาความชนื้ และการเคลอื่ นยายธาตุ

อาหารในดิน
2. วเิ คราะหปรมิ าณงาน ลกั ษณะงาน กําหนดการใชเ ครื่องจกั รกล ปจจยั การทํางานและแรงงาน
3. วเิ คราะหงานกําหนดระยะเวลาของความสาํ เรจ็ ของแตละเหตุการณ และสรุประยะเวลาท้ังหมด

ของกระบวนการ

ตัวอยา ง แผนปฏบิ ัติการพัฒนาคุณภาพดนิ “ไรท นเหนื่อย”
1. ผงั การไหลของงานพัฒนาดิน

2. กิจกรรมพัฒนาดนิ ประกอบดวย
1. การวิเคราะหค ณุ ภาพดนิ
2. การไถพรวนหนา ดนิ
3. การเพ่มิ อินทรียวตั ถุ
4. การหมกั สังเคราะหดนิ
5. การสรา งประสทิ ธภิ าพดนิ

3. รายละเอียดปฏิบตั กิ าร
3.1 การวิเคราะหค ุณภาพดนิ
ประกอบดว ยระยะเวลาและการใชท รัพยากรดําเนินงาน ดงั น้ี

55

(1) การเก็บตัวอยา งดนิ กระจายจุดเก็บดินทั้งแปลง (150 ไร) ใหครอบคลุมประมาณ 20 หลุม
เก็บดินช้ันบนและชั้นลางอยางละ 200 กรัมตอหลุม รวบรวมดินแตละชั้นมาบดใหเขากัน แลวแบงออกมา
อยา งละ 1,000 กรัม บรรจุหีบหอใหมดิ ชิดไมรวั่ ไหล ใชเ วลา 5 วนั

(2) จดั การนําตัวอยางดินสง กองเกษตรเคมดี วยตนเอง รอผลการวเิ คราะหจ ากกองเกษตรเคมี
ใชเวลา 30 วนั

(3) ศึกษาผลการวิเคราะหว างแผนการผลิต ใชเ วลา 50 วนั
3.2 การไถพรวนหนา ดิน

ประกอบดว ยระยะเวลา และการใชทรพั ยากรดําเนินงาน ดงั นี้
(1) ไถบุกเบกิ ดว ยการจางรถติดนานมา 3 จานไถบกุ เบิกคร้ังแรก ใชเ วลาไมเกนิ 5 วนั
(2) ไถแปรเพื่อยอยดนิ ใหแ ตกดว ยรถไถตดิ ผาน 7 จาน ไถตดั แนวไถบุกเบกิ ใชเวลา 5 วนั
(3) ตีพรวนยอยดินดว ยโรตารี่ เพ่ือยอยดินใหม ขี นาดกอ นเลก็ สอดคลองกบั สภาพการงอก
ของเมล็ดพชื ใชเวลาไมเกิน 5 วัน
3.3 การเพิม่ อินทรียวตั ถใุ หกับดนิ
ประกอบดว ยระยะเวลาและการใชท รพั ยากรดําเนนิ งานดังน้ี
(1) หวา นปยุ หมกั 150 ตัน บนพ้ืนท่ี 150 ไร ใชเ วลาไมเกิน 5 วัน ใชคนงาน 3 คน และใช
รถแทรกเตอรพ ว งรถบรรทุกปยุ หมักกระจาย 150 จดุ แลว ใชคนงานกระจายปยุ ใหทวั่ แปลง
(2) หวานเมลด็ ปุย พชื สดคลุกเคลา จุลนิ ทรยี ไรโซเดียม ไรละ 20 กก. บนพ้ืนท่ี 150 ไร ใช
เวลาไมเกิน 5 วัน ใชค นงาน 2 คน
(3) บํารงุ รักษาปยุ พืชสดและวชั พืชใหงอกงาม ดวยการใชน้ําผสมจุลินทรียอยางเจือจาง
วนั เวนวัน ใชคนงาน 1 คน
(4) ไถพรวนสบั ปยุ พืชสดคลุกเคลา ลงดินดวยโรตารี่
3.4 การหมักสังเคราะหด ิน
ประกอบดวย
(1) ใหจลุ ินทรีย เรงการยอ ยสลาย (พด1+พด 2) ไปพรอ มกบั น้ําวันเวนวัน ใชคนงาน 1 คน
ตรวจสอบการยอ ยสลายในชว งตอนเชา 07.00 น. พรอ มวัดอณุ หภมู แิ ละจดบันทกึ ทุกวัน โดยความนาจะเปน ใน
วันท่ี 15 ของการหมกั อณุ หภูมติ อ งลดลงเทากับอุณหภมู ิปกตใิ ชผจู ัดการแปลงดาํ เนนิ การ
3.5 การสรา งประสทิ ธิภาพดนิ
ประกอบดวย

56
(1) ใชจุลินทรียไมโครโลซา เพ่ือการยอยสลายของฟอสฟอรัสคลุกลงดิน โดยตีพรวน
ดวยโรตารี่ จัดรองปลูกผักตามแผนคลุมหนาดินดวยฟางขาว
(2) ใชแรงงาน 20 คน ดนิ มคี ุณภาพพรอ มการเพาะปลกู
การทํางานตามแบบแผนปฏิบัติการ (D)
การทํางานตามแผนปฏิบัตกิ ารของผรู ับผดิ ชอบ ยังใชว งจรเด็มมง่ิ เชน เดยี วกนั โดยเร่มิ จาก
P : ศึกษาเอกสารแผนปฏบิ ัตกิ ารใหเขาใจอยา งรอบคอบ
D : ทําตามเอกสารขัน้ ตอนใหเปน ไปตามขอ กําหนดทุกประการ
C : ขณะปฏิบัติการตอ งมีการตรวจสอบทุกขั้นตอนใหเปน ไปตามขอกําหนด
A : ถามีการทําผิดขอ กําหนด ตองปฏิบตั กิ ารแกไ ขใหเปน ไปตามขอกาํ หนด
การตรวจสอบหาขอบกพรอ ง (C)
เปน ข้ันตอนทีส่ ําคัญของการปฏิบัติการใชความรู สรางความเขมแข็ง ย่ังยนื โดยมรี ูปแบบการตรวจ
ติดตามขอ บกพรองดงั น้ี

1. การจดั ทาํ รายการตรวจสอบ
ดว ยการใหผ ูจัดการและคนงานรวมกนั วเิ คราะหเอกสารแผนปฏบิ ัตกิ ารและทบทวนรว มกบั ประสบการณ

ท่ีใชแผนทํางาน วา ควรมีเหตกุ ารณใดบา งที่ควรจะใหค วามสาํ คัญเพื่อการตรวจสอบแลว จัดทาํ เอกสารรายการตรวจ
ดังตวั อยางนี้

57
ตัวอยา ง เอกสารรายการตรวจและบนั ทกึ ขอบกพรอ ง
กจิ กรรม พฒั นาคุณภาพดินไรท นเหน่อื ย สาํ หรบั ปฏบิ ตั กิ ารตัง้ แตวันท่ี 5 ธนั วาคม 2551 ถงึ วันที่ 30 มกราคม 2552

รายละเอียดปฏบิ ัตกิ ารณ
3.3(2) = หวา นเมล็ดปยุ พชื สดแลว คลุกเคลาจุลินทรียไรโซเปยมไรล ะ 20 กก.
3.3(3) = ใหน ํา้ ผสมจลุ ินทรียอยางเจือจางกบั ปุย พืชสดวันเวน วัน
3.4(1) = ใหจ ลุ นิ ทรียเ รงการยอยสลาย (พด1 + พด2) ไปพรอมกับน้ําวันเวนวันเปนเวลา 15 วัน
3.5(1) = ใชจ ุลนิ ทรียไ มโครโลซาเพือ่ ยอ ยสลายหนิ ฟอสเฟรส คลุกลงดนิ ท่ยี อยสลายแลว
3.5(2) = จดั รองปลูกผักคลุมหนา ดนิ ดว ยฟางขาว

2. ปฏบิ ัตกิ ารตรวจสอบ
การปฏบิ ตั กิ ารตรวจสอบทํา 2 ขนั้ ตอน คือ
2.1 ตรวจสอบหาขอบกพรองของเอกสารแผนปฏิบัติการ เปนการดําเนินงานรวมกันระหวาง

ผจู ดั การกบั คนงานวาการทค่ี นงานไดป ฏบิ ัตกิ ารศึกษาเอกสารแผนและปฏิบัติตามกิจกรรมในทุกเหตุการณได
ครบคิดวา กจิ กรรมเหตุการณใด มขี อ บกพรอ งทค่ี วรจะไดแกไข

2.2 ตรวจสอบภาคสนาม เปน การทาํ งานรว มกนั ระหวา งผจู ดั การกับคนงาน เพ่ือตรวจหาขอบกพรอง
ในการดาํ เนินงาน รว มกันคดิ วเิ คราะหระบุสภาพที่เปน ปญ หา และแนวทางแกปญหา

58

กจิ กรรม : ตวั อยา ง เอกสารบันทกึ ขอบกพรอ งการดําเนินงานพฒั นาคณุ ภาพดนิ ไรทนเหนื่อย ปฏบิ ตั กิ าร
ระหวางวนั ท่ี 5 ธันวาคม 2551 ถงึ วนั ท่ี 30 มกราคม 2552

59

3. การประเมนิ สรปุ และเขยี นรายงานผล

เปน ข้ันตอนการนาํ ผลการตรวจตดิ ตามตลอดรอบผลการผลิตเกษตรอนิ ทรียไปประเมินความรุนแรง
ของขอบกพรองวาเกิดผลมาจากอะไรเปนสวนใหญ แลว ดําเนินการปฏบิ ัตกิ ารแกไขขอบกพรอ งทั้งองคความรู
และปจจัยนําเขา ดําเนินงาน ดงั ตวั อยา ง

60

การปฏิบตั ิการแกไ ขและพฒั นา (A)
เปนกิจกรรมตอเนื่องจากกิจกรรมการตรวจสอบหาขอบกพรอง และกําหนดแนวทางแกไข

ขอบกพรองโดยมีกําหนดระยะเวลา เมื่อถึงกําหนดเวลาจะตองมีการติดตามผลวาไดมีการปฏิบัติการแกไข
ขอบกพรอ งตามแนวทางที่กําหนดไวห รือไมเกดิ ผลอยางไร โดยมขี น้ั ตอนการดาํ เนนิ งานดังนี้

1. ตรวจติดตามเอกสารสรุปประเมนิ ผลการศึกษา
2. เชิญคณะผูรับผิดชอบแกไขขอบกพรองมาประชุมแลกเปล่ียนเรียนรู เสนอสภาพปญหา
ขอ บกพรอง ปจจัยทีส่ ง ผลตอความบกพรอ งและการแกไ ข
3. ผูรับผิดชอบตรวจติดตามและผูรับผิดชอบแกไขขอบกพรองเขาศึกษาสภาพจริงของการ
ดาํ เนินงาน แลวสรุปปจจยั ทีเ่ ปน เหตุและปจ จยั สนบั สนุนการแกไข
4. นาํ ขอ มลู ท่ีไดนาํ สกู ารปรับปรงุ แกไขพัฒนาเอกสารองคค วามรู ใหมปี ระสิทธภิ าพสงู ยง่ิ ขึ้น

บทสรุป
การขยายขอบขา ยอาชีพเพ่ือสรางความเขมแข็งยั่งยืน ใหก บั ธรุ กิจจาํ เปน จะตอ งดําเนนิ งานอยา งเปน ระบบ

ไมใชทําไปตามท่ีเคยทํา ดังนั้นการจัดการความรูเปนเรื่องสําคัญของทุกคนท่ีประกอบอาชีพ จะขยายชองทาง
การประกอบอาชีพออกไป จําเปนตอ งมคี ณุ สมบตั ิ ดงั น้ี

1. เปนบุคคลทท่ี ํางานบนฐานขอมลู ซง่ึ จะตองใชความรดู า นตา ง ๆ เขามาบรู ณาการรว มกนั ทั้งระบบ
ของอาชีพ

2. ตองใชก ระบวนการวจิ ัยเปนเคร่ืองมือ น่นั คอื เราจะตองตระหนักเห็นปญหาตองจัดการความรู
หรือใชแ กป ญหา จัดการทดลองสว นนอ ย สรปุ องคความรใู หม่นั ใจ แลวจงึ ขยายกจิ กรรมเขา สกู ารขยายขอบขา ย
อาชีพออกไป

3. ตองเปนบุคคลท่ีมีความภูมิใจในการถายทอดประสบการณการเรียนรูแลกเปล่ียนเรียนรู
สรางองคความรูใ หส งู สง เปน ทนุ ทางปญญาของตนเอง ชมุ ชนได

61

ใบงานที่ 1

คําชีแ้ จง : ใหผ เู รียนจัดทําแผนปฏิบัตกิ ารอาชพี ของตนเองโดยใชวงจรเด็มม่งิ

1. การจดั แผนปฏิบัตกิ าร (P)
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................

2. การทาํ งานตามแผนปฏิบัติการ (D)
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................

3. การตรวจสอบหาขอ บกพรอง (C)
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................

4. การปฏบิ ัติการแกไขและพฒั นา (A)
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................

62

ใบงานท่ี 2

คาํ ช้ีแจง : ใหผเู รียนรวมกลุมกันแลว กําหนดปฏบิ ัตกิ ารของผูเรียนในกลุมมารวมแลกเปลี่ยนเรียนรู ประเมิน
คุณภาพใหเปนขอ เปน จดุ บกพรอ ง และแนวทางแกไ ขรวมกนั ปฏบิ ัตกิ ารแกไ ขขอบกพรอ งของแผนใหเสรจ็ ทุกคน
โดยใชวงจรเดม็ มง่ิ

1. การจัดแผนปฏบิ ตั กิ าร (P)
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................

2. การทํางานตามแผนปฏิบตั ิการ (D)
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................

3. การตรวจสอบหาขอบกพรอ ง (C)
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................

4. การปฏิบัติการแกไ ขและพัฒนา (A)
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................

63

บทที 3
การตดั สินใจเลอื กขยายอาชีพ

สาระสําคญั

สามารถตดั สนิ ใจเลือกขยายอาชพี ไดเ หมาะสมกับตัวเอง

ผลการเรียนรู้ทีคาดหวงั

ผูเรียนมีความรู ความเขาใจ มีเจตคติที่ดีในงานอาชีพในการตัดสินใจเลือกขยายอาชีพไดอยาง
มีเหตุมีผล เหมาะสมกับตัวเอง

ขอบข่ายเนอื หา ภารกจิ เพ่อื ความม่ันคงในการทาํ ธุรกิจ
การวดั และประเมินผลความมน่ั คงในอาชีพ
เรอื่ งที่ 1 การตดั สินใจเลือกขยายอาชพี ตามศักยภาพ 5 ดา น
เรอ่ื งท่ี 2
เรอ่ื งท่ี 3

สือการเรียนรู้

- หนังสือเรียน
- ใบงาน

64

เรืองที 1 : ภารกจิ เพอื ความมนั คงในการทาํ ธุรกิจ

ความมั่นคงในอาชีพเปนเรื่องที่ตองสรางตองทําดวยตนเอง โดยมีภารกจิ ไมนอยกวา 5 ภารกิจ
ท่ีจะตองเรียนรสู รางองคค วามรูสาํ หรับตนเองสกู ารพงึ่ พาตนเองได ดงั น้ี

1. บทบาทหนาท่ขี องตนเองท่มี ีตอ ธรุ กิจ
2. การบรหิ ารทรัพยากรดําเนนิ ธุรกจิ
3. การบริหารการผลิต
4. การจดั การสง มอบผลิตภัณฑ
5. การวิจยั พฒั นา

1.1 ความหมายของความมัน่ คงในการทาํ ธุรกจิ อาชพี

ความมัน่ คงในอาชีพ หมายถงึ สภาพอาการของความตอเนื่องและทนทาน

ในการดาํ เนินการธรุ กจิ ไมใ หก ลับกลายเปน อน่ื

บทบาทหนาทข่ี องตนเอง หมายถงึ บทบาททีเ่ จา ของธรุ กจิ ผูป ระกอบอาชีพจะตอ ง

ทาํ ดวยตนเองทาํ อยางลกึ ซ้งึ

การบรหิ ารทรพั ยากร หมายถึง หนา ท่ีควบคมุ ดําเนินการใชท รพั ยากรใหเ ปนไป

ตามขอ กําหนดของงานธุรกิจที่ทําอยู

การบริหารการผลติ หมายถึง หนาท่ีควบคมุ ดําเนนิ การใหกอ เกิดผลติ ผลขนึ้

ดวยแรงงานคน หรอื เครอื่ งจกั ร

ผลติ ผล หมายถงึ ผลทีเ่ กดิ ขนึ้ เชน ปลกู มะมวงไดผ ลเปน มะมว ง

ผลิตภณั ฑ หมายถึง สิง่ ทีท่ าํ ขึน้ เชน การดองหัวผกั กาดขาว สิ่งทําขน้ึ

คือ หวั ไชโปเคม็

การวจิ ัยพฒั นาอาชพี หมายถึง การคน ควาขอมลู วธิ ีการและสรปุ ผลอยางถ่ถี ว น

เพ่ือทําใหอ าชีพเจรญิ

65

1.2 ภารกจิ เพ่ือความมน่ั คงในอาชีพ
การทเ่ี ราขยายขอบขายอาชีพออกไปน่ันหมายถึงวาธุรกิจของเราขยายแตกตัวออกไปหลายกิจกรรม
มกี ารจดั การทต่ี อ งลงทนุ มากขน้ึ มผี มู าเก่ยี วของมากขึน้ โดยลําดับ ดังนน้ั การท่ีจะสรา งความม่นั คงอาชีพไมให
เสยี หาย จําเปน ตองมภี ารกจิ เพื่อสรา งความยั่งยืนในอาชพี อยางนอ ย 5 ภารกจิ ดงั นี้
1. บทบาทหนาท่ีเจาของธุรกิจ มีหนาที่จะตองกําหนดทิศทางธุรกิจท่ีผูประกอบอาชีพจะตอง
กําหนดทศิ ทางของธุรกจิ วาจะไปทางไหนใหส อดคลอ งกบั สภาวะทางเศรษฐกิจ สังคมทเ่ี ปน อยู และจะเกิดข้ึน
ในอนาคต มีกิจกรรมที่จะตองทาํ 2 เร่ืองดังนี้

1.1 การกาํ หนดวสิ ยั ทศั น เปนการกาํ หนดทิศทางของอาชีพท่จี ะเปน หรือจะเกดิ ในอนาคต 3-5 ป
ขางหนาอยา งรอบคอบ และเปนไปไดดว ยตนเอง การกาํ หนดวสิ ยั ทศั น สามารถคดิ แสวงหาความรู ความเขาใจ
กําหนดขอ ความวิสัยทศั น แลวตรวจสอบความเปน ไปได จนมั่นใจจึงกําหนดเปนวิสยั ทัศนที่จะเกิดกับอาชีพ
ตอ ไป

1.2 การจัดทําแผนพัฒนาอาชีพ ใชขับเคล่ือนการพัฒนาอาชีพใหเขาสูวิสัยทัศนใหไดดวย
การกาํ หนดภารกิจ วิเคราะหภ ารกจิ กําหนดกลยทุ ธส ูความสําเรจ็ วิเคราะหกลยุทธ กําหนดตัวบงช้ีความสําเร็จ
และจัดทําแผนปฏบิ ัตกิ าร

2. การบริหารทรัพยากรดําเนินการ เปนการจัดการใหเกิดระบบการควบคุม การใชทรัพยากรให
คุม คามากทีส่ ุด และเกดิ ของเสยี ใหน อยท่สี ุด ไดแก

2.1 การวางแผนใชแ รงงานคนและจดั คนคนงานใหเหมาะสม ทาํ งานและสรางผลผลติ ไดม ากทส่ี ดุ
ปจ จยั การผลิตเสียหายและใชเวลานอยทีส่ ดุ

2.2 ระบบการควบคุมวสั ดอุ ปุ กรณแ ละปจ จัยการผลติ ไมใ หร ่ัวไหลหรือใชอ ยา งดอ ยประสิทธิภาพ
ในทกุ ข้นั ตอนการผลติ

2.3 การควบคมุ การเงิน คาใชจา ย รายไดต า ง ๆ ใหชัดเจน ตรวจสอบไดทกุ ขนั้ ตอน
3. การบริหารการผลิต เปนการควบคุมการดําเนินงานใหเกิดผลซ่ึงเกี่ยวของกับกิจกรรมการบริหาร
อยา งนอ ย 3 กิจกรรม ดงั น้ี

3.1 การควบคุมคนทํางานใหเปนไปตามข้ันตอนท่ีกําหนดดวยการจัดใหมีเอกสารขั้นตอน
การทํางานที่คนทํางานจะใชความรูสึก ประสบการณของตนเองเขามาเกี่ยวของไมไดอยางเด็ดขาด เพราะ
จะตองทําไปตามทกี่ าํ หนด เมื่อมีขอ บกพรองจะสามารถตรวจสอบกลบั ไปยงั ตน เหตไุ ด

3.2 การควบคมุ ระยะเวลาในเวลาเคลอื่ นไหวของงานใหอตั ราการไหลเปน ไปตามขอ กําหนด

66

3.3 การตรวจสอบคัดเลือกผลติ ภัณฑท่ีเสียหายไมไดคุณภาพออกจากของดี เพราะจะสราง
ความเชื่อถอื ความภักดตี อ ลูกคาที่เช่ือมัน่ วา สนิ คา จากสถานประกอบการทมี่ ีคุณภาพจะไมผ ดิ หวัง

4. การจัดการสงมอบผลิตภัณฑ เปนเร่ืองสาํ คัญท่ีผูประกอบการอาชีพจะตองพัฒนาระบบการ
สงมอบผลผลิตใหถึงมือลูกคาไดตามขอกาํ หนดในเร่ืองตาง ๆ ดังนี้

4.1 การบรรจภุ ณั ฑเ พ่อื การปกปอ งผลผลิตไมใ หเ สียหาย บรรจุภณั ฑเปนตวั เราใหลกู คา สนใจใน
ผลผลิต จึงตองมีการออกแบบใหเรียบรอย สวยงามตรงกับลักษณะของผลผลิตซึ่งเปนการสงเสริมการขาย
ทีส่ ําคัญ

4.2 การสง สินคา มีหลายรูปแบบที่จะนําสินคาไปถึงลูกคาไดอยางปลอดภัย สามารถเลอื ก
วิธกี ารที่เอกชนและภาครัฐจดั บริหารใหหรือจดั สงเอง

4.3 การจัดการเอกสารสง มอบ ใชเ พอ่ื ควบคุมใหท ราบถึงผลผลิตท่นี าํ ออกไป มปี ริมาณเทาใด
ไปถงึ ลูกคาดวยวธิ ใี ด และไดรบั หรือไม

5. การวจิ ยั พฒั นา เปนการดําเนินงานใหธ รุ กิจทท่ี าํ ไดอ ยูในกระแสของความนิยม และกาวทันตอ
การเปลีย่ นแปลง ดงั น้ี

5.1 ตดิ ตามขอมลู กระแสความนิยมในสินคา ผลิตผลทเี่ ราทาํ วายงั อยใู นกระแสนยิ มอยา งไร
5.2 ตดิ ตามประเมนิ เทยี บเคยี งคณุ ภาพผลิตภณั ฑที่เราแขงขันอยู และสภาวะตลาดเปน อยางไร
5.3 ดาํ เนนิ การวจิ ยั พัฒนา ดวยการคน ควาหาขอ มลู อยา งดี สรา งองคความรพู ัฒนาผลผลิตให
อยใู นกระแสความนิยมหรือเปล่ียนโฉมออกไปสูตลาดประเภทอื่น ๆ
กจิ กรรมทั้ง 5 กจิ กรรมเปน สวนหน่ึงของการสรางความมนั่ คงในธุรกิจ

1.3 การคดิ สรา งสรรคกาํ หนดกิจกรรมในภารกจิ สรา งความม่ันคง
จากสาระความเขาใจภารกิจเพื่อความมั่นคงในอาชีพเปนการนําเสนอแนวคิดที่เปนธุรกิจคอนขาง
ขนาดใหญ ดงั น้นั ผเู รียนจงึ จาํ เปนตองคิดสรางสรรคเพื่อตนเองวา ธุรกิจของเราจะทําอะไรบาง แคไหน และ
อยา งไร
ตวั อยา ง ธุรกิจไรท นเหนือ่ ย
เปนธรุ กิจขยายแลว ดําเนินการผลติ ผักสดผลไมในระบบเกษตรอินทรียบนพื้นท่ี 130 ไร ระบบการ
บริหารจัดการดานตาง ๆ ตองลงมือทําดวยตนเองในครอบครัวเพียง 3 คน ภารกิจสรางความม่ันคงจะตอง
คิดสรางสรรคออกแบบใหเหมาะสมกับตนเอง ตัวอยางบทบาทหนาที่เจาของธุรกิจ ซึ่งจะตองกําหนด
ทิศทางและแผนงานดว ยตนเอง ดว ยการกําหนดวสิ ัยทัศน จัดทําแผนควบคุมเชงิ กลยุทธแ ละโครงการพัฒนาท่ี
จําเปน และมพี ลังทาํ ใหก ารขบั เคลอื่ นการทาํ งานเขา สแู ละเปนไปตามวิสยั ทัศนไ ด ดงั ตัวอยางการคดิ สรางสรรค
กาํ หนดทศิ ทางและแผนงานของไรท นเหนอื่ ย ดังนี้

67

ตวั อยาง : แผนการควบคุมเชิงกลยุทธ วิสัยทัศน “ป 2551 ไรทนเหนื่อยผลิตผักสด ผลไมอินทรีย เขาสูตลาด
ประเทศสิงคโปรได”
แผนควบคมุ เชิงกลยุทธ

68

คาํ ชีแจง : ใหผูเรียนแตละคนไดใชประสบการณเชิงประจักษมานึกคิดวา เพื่อความเขมแข็งในอาชีพ
เราควรมีภารกจิ และกจิ กรรมอะไรบา ง

69

เรื่องที่ 2. การวัดและประเมินผลความม่นั คงในอาชีพ

2.1 องคป ระกอบการวดั และประเมนิ ผลความม่ันคงในอาชพี
การประเมินความมั่นคงในอาชีพ ผูรับผิดชอบในการวัดและประเมินผลที่ดีท่ีสุด คือ
ตวั ผปู ระกอบอาชพี เอง เพราะการวดั และประเมินผลความมั่นคงในอาชีพ เปน เรือ่ งท่บี รู ณาการ สง่ิ ตา ง ๆ ภายในตวั
ของผปู ระกอบการอาชีพเอง ต้งั แตการเรียนรูว า ตนเองจะทําอยา งไร การคดิ เหน็ คุณคา ของกจิ กรรมความม่นั คง
ความจดจาํ ในกจิ กรรมและความรูส กึ พอใจตอกิจกรรมเปนเรอ่ื งภายในทงั้ ส้นิ บุคคลภายนอกไมอ าจจะรเู ทาทัน
ดังน้ัน ความม่ันคงในอาชีพตัวแปรตนเหตุท่ีสําคัญ คือ ใจของผูประกอบการอาชีพเอง จึงจําเปนท่ีจะตองมี
หลักการประเมนิ สภาวะใจของตนเองอยางเปนระบบท่ีประกอบดวยตัวแปร 4 ตัว ดังน้ี 1. การรับรู (วิญญาณ)
2. ความคดิ (สังขาร) 3. จาํ ได หมายรู (สญั ญา) และ 4. ความรูส ึก (เวทนา)
1. วธิ ีการรับรูทใ่ี ชศึกษาภารกิจสรางความมน่ั คง
2. ประเมินคุณคาวา ดีหรอื ไมดีของภารกิจความม่นั คงทีจ่ ะดําเนนิ การ
3. ประเมนิ ความจําวา ตนเองเอาใจใสตอภารกจิ ความม่ันคงมากนอ ยเพยี งใด
4. ประเมินความรูสึกท่ีตนเองพึงพอใจหรือชอบตอภารกจิ ความมัน่ คงแบบใด
2.2 วิธีการวัดผลและประเมนิ ผลความมนั่ คงในอาชพี
เปนการนาํ ตัวแปรมากาํ หนดตัวช้ีวัด วิธีการวัดแลวเขียนเปนแบบวิเคราะหประเมินตนเอง โดยมี
ข้ันตอนดําเนินการ
1. การวเิ คราะหต วั แปรกําหนดตัวชีว้ ัด เชน

1.1 ตัวแปรดา นวธิ กี ารรบั รู ตวั บง ชี้ คอื วิธีการเรยี นรูที่ประกอบการ
(1) การรบั รจู ากการเห็นของจริงจากการสบื คนจากเอกสาร (ทางตา)
(2) การรับรูจากการฟง คาํ บรรยาย ฟงเสยี งทเ่ี กดิ ในกจิ กรรม (ทางหู)
(3) การรบั รูกลนิ่ ทางจมกู (จมกู )
(4) การรบั รจู ากการชมิ รส (ปาก)
(5) การรบั รูจากการสมั ผัสทางกาย (กาย)
(6) การรับรจู ากการคดิ ทางใจ (ใจ)

1.2 ตัวแปรดา นการนกึ คดิ ถึงคุณคา มีตัวบงชี้ 3 ตวั คอื
(1) คดิ วา ดี
(2) ไมมคี วามคดิ เฉย ๆ
(3) คดิ วาไมดี

1.3 ตัวแปรดานความจําไดหมายรู มตี วั แปร 3 ตัว คือ

70

(1) จําไดท งั้ หมด
(2) จําไดบางสวน
(3) ไมจาํ จําไมได
1.4 ตวั แปรดา นความรูสึกพอใจ มตี วั แปร 3 ตัวประกอบดวย
(1) ชอบพงึ พอใจ
(2) เฉย ๆ
(3) ไมชอบ ไมพึงพอใจ
2. วเิ คราะหต ัวบง ชี้กําหนดวธิ กี ารวัด
ตวั อยาง เชน
(1) ตัวชวี้ ัดการรับรู วัดวา ใชวธิ กี ารรบั รูแบบใดบา ง ดงั น้ันในเรอื่ งของความมั่นคงในอาชพี ตวั
บง ช้ีการรบั รู คอื จํานวนของวธิ กี ารรับรูทน่ี าํ เขา มาใชแลวใหค ะแนน 1
(2) ตวั ช้วี ดั การนึกคดิ ถึงคณุ คา วัดดว ยการตดั สินใจทตี่ นเองเปน แบบใด
- คดิ วาดี ใหค ะแนน 1
- เฉย ๆ ใหค ะแนน 0
- คดิ วา ไมดี ใหคะแนน -1
(3) ตวั ช้วี ดั ดา นการจาํ วดั ดวยการประมาณคาวาตนเองเปน แบบใด
- มากให 1 คะแนน
- ปานกลาง ให 0 คะแนน
- นอย ให -1 คะแนน
(4) ตัวช้วี ัดดานความรสู ึกพอใจ วัดดวยการประมาณคา ทต่ี นเองเปน แบบใด
- พึงพอใจ ให 1 คะแนน
- เฉย ๆ ให 0 คะแนน
- ไมช อบ ให -1 คะแนน
3. เขียนแบบวดั ความม่นั คงในอาชพี
แบบวัดและประเมินผลมีหลายแบบ สําหรับการวัดผลความม่ันคงในอาชีพเปนแบบประเมิน
ตนเอง ที่มีองคป ระกอบรวม 2 องคประกอบ คอื
(1) ภารกจิ และกิจกรรม
(2) ตัวแปรดานนามธรรมหรอื ใจของผูประเมินตนเอง และตวั บง ชี้วัดองคประกอบท้ัง 2 ดาน
ดังกลา ว ไดถกู นํามาจดั เปนแบบวดั ผลความม่ันคงในอาชีพ ดังตวั อยา ง

71

ตัวอยา ง แบบวดั ความมนั่ คงในอาชพี

4. การประเมนิ ผล
เปนกจิ กรรมการวเิ คราะห ตคี า แปรผล และสรุปผล ดงั นี้
4.1 การวเิ คราะหผล จากแบบวัดผล มรี ายละเอียด ดังน้ี
(1) ตัวแปรดานการรับรูในแบบวัดกําหนดไวเพียง 3 วิธีการ การวิเคราะหผลโดยนับ

จาํ นวนวธิ ีการท่ีใชจ รงิ โดยใหคะแนนวิธกี ารละ 1 คะแนน
(2) ตวั แปรดา นการคิดถงึ คณุ คา ประกอบดวย
- คดิ วา เปนสงิ่ ดี ใหคะแนน = 1

72

- คิดวาเฉย ๆ ใหคะแนน = 0

- คดิ วา ไมด ี ใหค ะแนน= -1

(3) ตวั แปรดานการจาํ ได หมายรู ประกอบดวย

- จาํ ไดม ากกวารอยละ 80 ใหคะแนน = 1

- จาํ ไดปานกลางรอ ยละ 50-79 ใหคะแนน = 0

- จาํ ไดตํ่ากวา รอยละ 50 ใหคะแนน = -1

(4) ตัวแปรดานความรสู กึ ประกอบดวย

- ถาเหน็ วา พงึ พอใจ ใหค ะแนน = -1

- ถา เหน็ วาเฉย ๆ ใหคะแนน = 0

- ถา เห็นวา ไมช อบ ใหคะแนน = -1

4.2 การตีคา ผลการวเิ คราะห มรี ายละเอยี ด ดังน้ี

4.2.1 ตัวแปรดา นนามธรรม

(1) ผลงานดานนามธรรมหรอื ใจของผูป ระเมนิ ตนเอง

- ม่ันคง เขมแข็ง = คะแนนสงู กวา 24 คะแนนข้ึนไป

- ตองระแวดระวงั = คะแนนระหวา ง 18 - 24 คะแนน

- ตอ งตรวจสอบพฒั นาระบบ = คะแนนระหวา ง 12 - 18 คะแนน

- ตองปรับรือ้ ระบบความมนั่ คง = คะแนนระหวาง 6 - 12 คะแนน

- ยกเลิกระบบถายงั ตองการทําธรุ กจิ ตอไปตองพฒั นาใจของตนเอง

เรยี นรูใหม = ต่าํ กวา 6 คะแนน

(2) การตคี า ผลการวเิ คราะหดา นการรบั รูต อภารกิจความมนั่ คงธุรกจิ

ดังนี้

- การรับรูดีที่สดุ = คะแนนสงู กวา 12 คะแนนขน้ึ ไป

- การรบั รูดี = คะแนน 9 - 12 คะแนน

- ตอ งพัฒนาการรับรู = คะแนน 6 - 9 คะแนน

- ตอ งแกไขตนเองรับรใู หม = คะแนน 3 - 6 คะแนน

- เลกิ เปนเจาของธรุ กจิ = คะแนนตํ่ากวา 3 คะแนน

ทําไดแ ตแ รงงาน

(3) การตีคาผลการวิเคราะหด า นการนกึ คดิ คุณคา ของระบบความมั่นคง

ธุรกจิ ดังนี้

73

- มกี ารคิดนึกตอ ระบบความมน่ั คงดมี าก= คะแนนสูงกวา 5 คะแนน

- มกี ารนกึ คดิ ตอ ระบบความมน่ั คงดี = คะแนน 4 คะแนน

- ตอ งทบทวนคุณคาของระบบความม่นั คง = คะแนน 3 คะแนน

- ตอ งทบทวนความเหมาะสมของตนเอง = คะแนน 2 คะแนน

- ถอยตัวออกจากความเปนเจาของธุรกิจที่ไมพ ฒั นาตนเอง = คะแนน 1 คะแนนลงมา

(4) การตีคาดานความจําไดหมายรตู อระบบความมั่นคงธรุ กจิ ดงั นี้

- มคี วามจําไดห มายรเู พ่อื ปฏบิ ัติภารกิจความมน่ั คงดมี าก = 5 คะแนน

- มคี วามจําไดห มายรูเพอื่ ปฏบิ ตั ิภารกิจความมั่นคงดี = 4 คะแนน

- ตอ งทบทวนความจาํ = 3 คะแนน

- ตอ งทบทวนความเหมาะสมในการเปนเจาของธุรกิจ = 2 คะแนน

- ถอยตัวออกจากความเปน เจาของธรุ กิจ = 1 คะแนน

(5) การตีคาดานความรสู ึกตอ ภารกิจความมั่นคงธรุ กิจ ดังน้ี

- มคี วามรูสกึ ตอภารกิจความมน่ั คงธุรกิจดีมาก = 5 คะแนน

- มีความรสู ึกตอ ภารกจิ ความมน่ั คงธุรกิจดี = 4 คะแนน

- ตองทบทวนความรสู ึกของตนเอง = 3 คะแนน

- ตองทบทวนวา ตนเองยงั เหมาะสมในการเปน เจา ของธุรกจิ

= 2 คะแนน

- ควรถอยตวั ออกจากความเปน เจา ของธรุ กิจ = 1 คะแนน

4.2.2. ดานภารกจิ ในแตละภารกิจมีสวนรว มตอความม่ันคงของธรุ กจิ อยา งไร ดังน้ี

- ภารกจิ น้สี ง ผลตอ ความมน่ั คงมากท่สี ุด = 6 คะแนน

- ภารกจิ นี้สงผลตอ ความม่นั คงดี = 5 คะแนน

- ภารกจิ น้ตี อ งคิดทบทวนและพัฒนา = 4 คะแนน

- ภารกิจน้ีตอ งยอ นดูการกระทาํ ของตนเอง = 3 คะแนน

- ตองทบทวนภารกิจปรบั รือ้ ระบบและทําความเขา ใจกบั ตนเอง

ในฐานะเจาของกจิ การ = 2 คะแนน

74
2.3 การแปรผลการประเมินตนเอง
ทบทวนกันอีกคร้ัง การวัดและประเมินผลเปนเรื่องของการประเมินตนเองเพ่ือใหรูจักและเขาใจ
ตนเอง เพราะกจิ กรรมสรา งความเขมแข็ง ม่ันคงในธรุ กจิ เปนเร่อื งท่เี จา ของธุรกจิ จะตอ งเอาใจใส จะบอกวา
ภารกจิ นไี้ มช อบคงไมไ ด แตก ารประเมินตองถามใจวาเราเปนอยางไรกันแน แลววัดและประเมินผลไปตาม
สภาพจริง สว นผลจะออกมาอยา งไรแลวเราจะทาํ อยางไรอยทู ตี่ ัวเราเอง จงึ ขอยกตวั อยางผลการวเิ คราะห ตีคา
แปรผล และอภปิ รายผลของเจาของธรุ กจิ ทานหน่งึ ดังน้ี
ตวั อยาง ผลการวิเคราะห การประเมินภารกจิ การสรา งความมั่นคงในอาชีพ

จากตารางผลการวเิ คราะหสามารถอธบิ ายไดว า
1. โดยภาพรวมแลว จะตอ งตรวจสอบพัฒนาระบบความมนั่ คงธุรกิจ
2. มภี ารกจิ ท่จี ะตอ งตรวจสอบพฒั นาประกอบการ

75

(1) การบรหิ ารทรัพยากรดาํ เนินงาน
(2) การจัดการสงมอบ
(3) การวจิ ยั พฒั นา
3. จะตองทบทวนสภาพและความรสู ึกของตนเองเก่ยี วกบั
(1) การมองเห็นคณุ คาของภารกจิ ความมน่ั คงธรุ กจิ
(2) ความรสู กึ ชอบไมชอบในภารกิจความมั่นคง
4. ถาจะเปน เจาของธุรกจิ ตองเอาใจใสต อการจาํ ไดหมายรู

ใบงานที่ 1

คาํ ชแี้ จง : จากการเรียนรรู ะบบความม่ันคงในธรุ กจิ อาชพี และการวัดและประเมินผลภารกิจความม่ันคงในอาชีพ
ทานคิดวาตัวทานเองควรมีกรอบแนวทางวัดและประเมินผลภารกิจความม่ันคงในอาชีพของตนเองอยางไร
ขอไดโ ปรดศึกษาแบบบันทกึ น้ีแลว ทดลองคดิ ดวยตนเอง

1.ลักษณะกิจกรรมอาชพี ทขี่ ยายขอบขา ย
1.1 ผลผลติ
(1) เปา หมายการผลิต คอื :

.........................................................................................................................................................................
(2) ผลผลติ ขายใหใคร :

.........................................................................................................................................................................
(3) ผลผลิตขายท่ีไหน :

.........................................................................................................................................................................
(4) ผลผลติ ขายอยางไร :

.........................................................................................................................................................................
1.2 กระบวนการผลติ
(1) ลักษณะแบบแผนปฏิบตั งิ าน :

.........................................................................................................................................................................
(2) ลักษณะการทํางานตามแผน :

.........................................................................................................................................................................

76
(3) ลักษณะการตรวจสอบหาขอบกพรอ ง :
.........................................................................................................................................................................
(4) ลักษณะการปฏิบัตกิ ารแกไ ขขอ บกพรอง :
.........................................................................................................................................................................
2. กรอบการวัดและประเมินผลความม่นั คงธุรกจิ ของทาน

เม่ือคิดดวยตนเองแลวขอใหผูเรียน ผูเกี่ยวของรวมกันวิเคราะหขอบกพรองและรวมกันพัฒนา
ใหสามารถใชดําเนินการวัดและประเมินผลดวยตนเองได

77

ใบเสริมความรู้

ตัวอยางบันทึกการวดั และประเมนิ ผลความมัน่ คงอาชพี เปนการประเมินผลตนเองอยา งงาย ๆ การบันทึก
การวัดและประเมินผลความยั่งยนื ควรเนน เอกสารระบบและการทํางาน ใหเปนไปตามเอกสารระบบ มีการ
ตรวจติดตาม หาขอบกพรอ ง และปฏบิ ตั ิการแกไขขอบกพรองโดยมีเกณฑงาย ๆ ดังน้ี

1. ภูมิคมุ กนั เขม แข็ง = ภารกิจความมั่นคง มีเอกสารระบบปฏิบัติการ และปฏิบัติการตามเอกสาร
อยา งเครง ครัด เกดิ ผลเปน ไปตามเปา หมายทกุ อยาง

2. มีภูมิคุมกัน = ภารกิจความมั่นคงมีเอกสารระบบปฏิบัติการ และปฏิบัติการตามเอกสาร
อยางเครงครัด เกิดผลเปน ไปตามเปาหมายสวนใหญ

3. ภูมิคุมกันบกพรอ ง = ภารกจิ ความมั่นคงมเี อกสารระบบปฏิบตั ิการ แตการปฏบิ ัตกิ ารมักละเลย
ไมทําตามเอกสาร

ตัวอยา ง บนั ทึกการวัดและประเมินผลภารกจิ ความมั่นคงอาชีพ

78

3. กรอบการประเมนิ ความเปน ไปไดในการนํากรอบแนวคดิ การขยายอาชพี ไปใชจ รงิ
กรอบแนวคดิ ในการประเมินความเปนไปไดด งั นี้

จากแผนภมู ดิ ังกลา ว แสดงใหเห็นกรอบแนวคดิ ในการประเมินความเปนไปได มีองคประกอบรวมกัน
6 องคประกอบ ในแตละองคประกอบมตี วั แปรบง ชวี้ ัด ดงั นี้

1. รปู แบบการขยายอาชีพ มตี ัวแปรรว ม ดังนี้
1.1 ผลผลิต
1.2 กระบวนการผลติ
1.3 ปจ จัยนําเขา การผลิต

2. ความยากงา ยของการดาํ เนินการจัดการ มีตัวแปรรว ม ดงั นี้
2.1 การบรหิ ารจดั การ แรงงาน เงินทนุ
2.2 แผนธุรกิจ

3. การรับไดข องลูกคา มีตัวแปรรว ม ดงั นี้
3.1 ผลผลติ อยใู นความนยิ ม
3.2 เปนสง่ิ จําเปน ตอ ชวี ิต
3.3 ราคา

79

4. การรบั ไดของสังคมชมุ ชน มตี ัวแปรรว ม ดงั นี้
4.1 สภาพแวดลอ ม
4.2 วัฒนธรรมประเพณี

5. ความเหมาะสมของเทคนิควทิ ยาการทีใ่ ชในการขยายอาชีพ
5.1 เทคนคิ วทิ ยาการเพ่อื การลดตน ทนุ
5.2 เทคนคิ วทิ ยาการเพื่อการลดของเสีย

เป้ าหมายการประเมนิ ผล

การประเมินความเปน ไปไดในการนาํ รปู แบบขยายอาชพี ไปใชจริง มเี ปา หมายทจ่ี ะวิเคราะห ดงั น้ี
1. วเิ คราะหบทความสัมพันธส อดคลอ งรบั กนั ได ระหวางองคป ระกอบ

1.1 ความสมั พันธ ระหวาง AB AC AD AE
1.2 ความสมั พันธ ระหวาง BC BD BE
1.3 ความสมั พนั ธ ระหวา ง CD CE
1.4 ความสมั พันธ ระหวาง DE
2. ประเมนิ ตดั สินใจรับความเปนไปได
2.1 ตารางวเิ คราะหค วามสัมพันธส อดคลอ งรับกันไดระหวา งองคประกอบ

80

2.2 เกณฑการประเมนิ
(1) คะแนนระหวาง 1 - 3 คะแนน ถอื วา นาํ รปู แบบไปใชไ มไ ด
(2) คะแนนระหวาง 4 - 7 คะแนน ถอื วามีความเปนไปไดตาํ่ ตอ งทบทวน พฒั นา
(3) คะแนนระหวา ง 8 - 10 คะแนน ถอื วา มีความเปน ไปไดใ นการนําไปใช

วธิ ีการวเิ คราะห์

การวิเคราะหเพ่ือการตัดสินใจ มีความจําเปนท่ีเจาของธุรกิจจะตองประเมินตัดสนิ ใจดวยตนเอง
สําหรบั กรณที ี่ธรุ กจิ มหี ุน สวนหรือผูเก่ียวของควรจะใชวิธีสนทนาเจาะลึกและวิธีความสัมพันธรวมกันโดยมี
วธิ ีการดังน้ี

1. การวเิ คราะหตัดสนิ ใจตัวบง ชค้ี วามสมั พันธระหวางองคประกอบทีละคู ดวยการใชวิจารณญาณ
ของตนเอง นึกคิดในรายละเอียดความสัมพันธความไปกันได และความเปนพวกเดียวกันวาหนักไปทางมี

81

ความสมั พันธต อ กันหรือไมส ัมพันธกนั คิดทบทวนหลาย ๆ คร้งั จนมน่ั ใจ แลวจึงตดั สนิ ใจระบุวาองคประกอบใน
คทู ว่ี ิเคราะหม ีความสมั พันธต อ กนั แลว ใหท ําเครือ่ งหมาย + (บวก) แสดงวา มีความสมั พนั ธ และเครือ่ งหมาย - (ลบ)
แสดงวาไมมีความสัมพนั ธ

2. การใหค ะแนนโดยใหคอู งคป ระกอบที่มคี วามสัมพนั ธไ ดค ะแนน 1 คะแนน คูท ไี่ มส มั พนั ธใ ห 0
คะแนน

วธิ ีการประเมนิ

การรวมคะแนนจากองคป ระกอบการประเมนิ แตล ะขอ แลว ประเมนิ สรปุ ตามเกณฑการประเมิน เชน
(1) แนวทางขยายอาชีพของกลมุ จักสาน มคี คู วามสมั พนั ธขององคป ระกอบการประเมินรวมคะแนนได
9 คะแนน สามารถอธิบายไดวา แนวทางขยายอาชีพของกลุมจกั สาน มคี วามเปนไปไดใ นการนาํ ไปใชจริง
(2) แนวทางขยายอาชีพของกลมุ เลย้ี งปลามคี ูความสมั พนั ธข ององคประกอบการประเมนิ รวมคะแนนได
3 คะแนน สามารถอธิบายไดวา แนวทางขยายอาชีพของกลุมเลี้ยงปลาเปนรูปแบบท่ีมีความเปนไปไดต่ํามาก
รปู แบบไมส ามารถนําไปใชไ ด

สรุป
แนวทางประเมินความเปนไปไดข องการนํารปู แบบขยายอาชีพไปใชเปนรปู แบบทเ่ี นนการใชเหตุผล

เปนหลักไมใชการหาความสัมพันธเชิงคณิตศาสตร เปนการมองหาเหตุผลดวยวิจารณญาณของตนเองเพื่อ
รับผิดชอบตนเอง และนําตนเองได

82

ใบเสริมความรู

ตัวอยา ง : การวเิ คราะหก าํ หนดตวั บงชภี้ ายในองคประกอบของการประเมนิ

83

ใบเสริมความรู้

ตัวอยาง : การวเิ คราะหค วามสมั พนั ธท เ่ี ก่ียวขอ งระหวา งตวั แปรภายในของรปู แบบการขยายอาชีพกับ
การรับไดข องลกู คา

84

ตวั อยาง : การวเิ คราะหความสัมพันธท ี่เก่ยี วขอ งระหวา งตวั แปรภายในของรูปแบบการขยายอาชพี กบั
การรับไดข องสังคมชุมชน

85

ใบงานที่ 2

คาํ ชี้แจง : การใหผูเรียนจัดทําแนวคิดการประเมินความเปนไปไดดวยตนเองน้ี มีจุดประสงค เพื่อฝกทักษะ
การประยุกตใชทฤษฎคี วามรูต าง ๆ มาบูรณาการกบั ประสบการณข องตนเอง ใหเปนกรอบแนวคิดของตนเอง
และเขาใจภารกิจการประเมินความเปน ไปไดอยางแจมแจง
1. กรอบแนวคดิ การประเมนิ ความเปน ไปไดของตนเอง

2. รายละเอยี ดในแตล ะองคประกอบของกรอบแนวคดิ

3. เปา หมายการประเมิน (มีอะไรบา ง)

4. วิธกี ารวิเคราะหขอ มลู

5. วิธกี ารประเมิน

86

เรืองที การตดั สินใจขยายอาชีพด้วยการวเิ คราะห์ศักยภาพ

จากการท่ผี เู รยี นไดศกึ ษา เร่อื งที่ 1 ภารกิจเพ่ือความมั่นคงในการทาํ ธุรกจิ ประกอบดวยเรื่องยอย ๆ
คือ บทบาทหนาท่ีของตนเองทีม่ ีตอ ธรุ กจิ การบรหิ ารทรัพยากรดาํ เนินธรุ กิจ การบริหารการผลติ การจัดการสงมอบ
และการวจิ ยั พัฒนา ซง่ึ เนนเฉพาะการบริหารจัดการของตวั ผูประกอบการ และเรอื่ งที่ 2 การวัดและประเมินผล
ความมั่นคงในอาชีพ ซึ่งตอ งเรียนรเู กี่ยวกับองคประกอบการวัดและประเมินผลความมั่นคงในอาชีพ วิธีการ
วัดผลและประเมินผลความม่ันคงในอาชีพ และการแปรผลการประเมินตนเองเปนการหาขอสรุปวาจะ
ดําเนินการขยายอาชพี หรอื ไม อยางไร

เพือ่ เปนการสรา งความมง่ั คงยิ่งขึ้น ผูประกอบการควรพิจารณาวิเคราะหศักยภาพในการขยาย
อาชพี 5 ดาน ดงั นี้

1. ศกั ยภาพของทรัพยากรธรรมชาตใิ นแตล ะพน้ื ที่
2. ศักยภาพของพนื้ ท่ตี ามลักษณะภมู อิ ากาศ
3. ศักยภาพของภูมิประเทศและทาํ เลท่ตี ัง้ ของแตล ะพน้ื ที่
4. ศักยภาพของศลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณีและวถิ ีชีวิตของแตล ะพ้นื ท่ี
5. ศักยภาพของทรัพยากรมนษุ ยในแตล ะพืน้ ที่

1. ศกั ยภาพของทรพั ยากรธรรมชาตใิ นแตละพ้นื ที่
ทรพั ยากรธรรมชาติ หมายถงึ ส่ิงทีเ่ กิดขึ้นเองตามธรรมชาติ ซึ่งมนษุ ยส ามารถนาํ ไปใชใ หเกิดประโยชน

ตอชีวติ ประจาํ วัน และการประกอบอาชพี ทรัพยากรธรรมชาติ ไดแ ก ปา ไม แมน ํา้ ลาํ คลอง อากาศ แรธ าตุตา ง ๆ
ทรัพยากรธรรมชาตบิ างชนิดใชแลว หมดไป เชน แรธ าตุตา ง ๆ บางชนิดมนษุ ยส ามารถสรางทดแทนข้ึนใหมได
เชน ปาไม เมื่อมนุษยตัดไปใชประโยชนแลวก็สามารถปลูกทดแทนขึ้นใหมได ดังน้ัน การขยายอาชีพตอง
พิจารณาวาทรัพยากรที่จะตองนํามาใชในการขยายอาชีพในพื้นท่ีมีหรือไมมีเพียงพอหรือไม ถาไมมี
ผูป ระกอบการตอ งพจิ ารณาใหมว าจะขยายอาชพี ท่ตี ดั สนิ ใจเลือกไวหรอื ไม หรือพอจะจัดหาไดใ นพื้นที่ใกลเ คียง
ซึง่ ผูประกอบการตองเสียคา ขนสง จะคมุ คากับการลงทนุ หรอื ไม เชน ตัดสินใจจะขยายอาชีพจากเดิมเลี้ยงสุกร
100 ตวั ตอ งการเลย้ี งเพ่ิมเปน 200 ตัว ซึง่ เพ่ิมอีกเทาตัว จะตองพจิ ารณาวา อาหารสกุ รหาไดในพืน้ ท่หี รอื ไม เชน
รําขาวในพืน้ ทมี่ ีพอเพียงทจ่ี ะเลีย้ งสุกรทีเ่ พ่มิ ขึน้ หรือไม

87

2. ศักยภาพของพ้ืนท่ตี ามลักษณะภมู อิ ากาศ
ในแตละพื้นท่ีจะมลี กั ษณะภูมอิ ากาศแตกตา งกัน เชน ประเทศไทยภาคกลางมีอากาศรอน ภาคใตมีฝนตก

เปนเวลานาน ภาคเหนือมีอากาศเย็น โดยเฉพาะอาชีพเกษตรกรรมขึ้นอยูกับสภาพภูมิอากาศเปนสวนใหญ เชน
ในพ้นื ทม่ี กี ารปลูกลิ้นจ่ี ลาํ ไย อยูแลว และมีผลผลิตออกมากในฤดูกาล ทําใหราคาตกตํ่าตองการแปรรูปใหเปน
ลาํ ไยตากแหง เพอ่ื ใหไดราคาดี ดงั นั้น ตอ งพิจารณาวาในชวงนน้ั มีแสงแดดพอเพียงทจ่ี ะตากลาํ ไยไดห รือไม
3. ศกั ยภาพของภมู ิประเทศและทาํ เลท่ีตง้ั ของแตล ะพน้ื ท่ี

สภาพภมู ิประเทศและทําเลทตี่ ้ังของแตล ะพ้ืนทีจ่ ะแตกตางกนั เชน เปนภูเขา เปน ที่ราบสูง ทรี่ าบลุม แตละ
พื้นที่มีผลตอการขยายอาชีพ เชน การจัดหาแหลงทองเที่ยวเพ่ิมข้ึนในพ้ืนที่ตองพิจารณาวาแหลงทองเที่ยว
แหง ใหมใ นภูมปิ ระเทศน้ัน ๆ สามารถดึงดูดนักทองเทีย่ วไดห รือไม หรอื ตอ งการขยายสาขาไปอกี สถานที่หนงึ่ ก็
ตอ งพิจารณาทําเลทต่ี ั้งแหง ใหมวาจะขายกาแฟไดหรอื ไม
4. ศักยภาพของศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณีและวิถชี ีวิตของแตละพ้ืนที่

แตละพื้นท่ีทั้งในประเทศไทยและตางประเทศมีศิลปวัฒนธรรม ประเพณีและวิถีชีวิตที่แตกตางกัน
ดงั น้ันแตล ะพนื้ ที่สามารถนําเอาสง่ิ เหลา น้มี าใชเปนอาชพี ได เชน เปน สถานท่ีทองเที่ยวเขาชมศิลปะ วัฒนธรรม
ประเพณพี ืน้ บา น หรอื พาชมวิถชี วี ิต อาจจะขยายอาชพี โดยเพ่มิ จาํ นวนรอบทเี่ ขา ชมใหพ อเพียงกับตลาดเปา หมาย
5. ศักยภาพของทรพั ยากรมนษุ ยใ นแตละพืน้ ท่ี

ทรัพยากรมนุษยในแตละพื้นที่ หมายถึง ความรู ความสามารถของมนุษยท่ีเปนภูมิปญญาทั้งในอดีต
จนถงึ ปจ จุบนั ดานการประกอบอาชพี ตา ง ๆ ในพืน้ ทีน่ ัน้ ๆ เมอ่ื อาชีพน้นั มคี วามม่นั คงในพืน้ ที่น้ัน ๆ แลว อาจจะ
ขยายไปพืน้ ทีอ่ ื่น ๆ การกระจายความสามารถของทรัพยากรมนุษย ก็สามารถทําไดโดยการอบรมผูสนใจใน
ความรนู ั้น ๆ ใหส ามารถนาํ ไปขยายยังพื้นท่อี น่ื ๆได

ผูประกอบการที่มีอาชีพม่ันคงโดยผานการพัฒนาจนกระทั่งเปนที่รูจักกันแพรหลายก็สามารถขยาย
ธุรกิจใหกวางขวาง โดยการเพ่ิมปริมาณหรือขยายสาขาใหมากข้ึนได โดยนําศักยภาพทั้ง 5 ดานมาชวย
ประกอบการพจิ าณาดว ย

88

ใบงานท่ี 3

จากการที่ผูเรยี นศกึ ษาศกั ยภาพ 5 ดา น เพอื่ ขยายอาชพี มาแลว ใหว เิ คราะหศ กั ยภาพ 5 ดา นในอาชพี ที่
ตัดสนิ ใจขยายอาชพี ทสี่ นใจ วา จะขยายอาชีพไดอ ยา งไร เพอ่ื ใหอ าชีพนนั้ มีความเปน ไปไดล งในแบบบันทกึ

แบบบนั ทกึ

ตองการขยายอาชพี …………………………………………………….

ท่ี ศักยภาพ 5 ดาน ทีต่ องการ / สอดคลอ งกบั อาชีพ มี ไมม ี หมายเหตุ

พอ ไมพอ

1 ทรัพยากรธรรมชาติ 1.1
1.2
1.3
ฯลฯ

2 ภมู ิอากาศ

3 ภูมปิ ระเทศและทําเลท่ีตง้ั

4 ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี
และวถิ ีชวี ติ

5 ทรัพยากรมนษุ ย

89

สรปุ ผลการตัดสนิ ใจ

ใหเ ลอื กอยา งใดอยา งหนึ่ง ดงั นี้
1. ตดั สนิ ใจเลอื กขยายอาชพี และใหอ ธบิ ายเหตผุ ลความเปน ไปไดท จี่ ะขยายอาชีพ

2. ตดั สนิ ใจไมข ยายอาชีพ เนอ่ื งจาก

90

ภาคผนวก

91

รายชือผู้เข้าร่วมประชุมปฏบิ ัติการเขียนต้นฉบบั เรียน

ตามหลกั สูตรการศึกษานอกระบบ ระดับการศึกษาขันพนื ฐาน พทุ ธศักราช 2552
ระหวา งวนั ที่ 29 มิถุนายน-3 กรกฎาคม 2552
ณ โรงแรมแกรนด เดอวลิ ล กรงุ เทพมหานคร

1. นางพรทิพย กลารบ ผอู าํ นวยการกลุมพฒั นาการศึกษานอกโรงเรยี น

2. นางสาวพมิ พาพร อินทจกั ร สถาบัน กศน.ภาคเหนือ

3. นางสาวสุดใจ บตุ รอากาศ สถาบัน กศน.ภาคเหนือ

4. นางณฐั พร เชื้อมหาวนั สถาบนั การศกึ ษาและพัฒนาตอ เนอ่ื งสริ ินธร

5. นางวารณุ ี เผอื กจนั ทึก สถาบนั การศกึ ษาและพัฒนาตอ เนอื่ งสริ ินธร

6. นายทองจุล ขนั ขาว สถาบัน กศน.ภาคกลาง

7. นางอมรรัตน ศรกี ระจบิ สถาบนั กศน.ภาคตะวันออก

8. นางสาวสรุ ตั นา บรู ณะวทิ ย สถาบนั กศน.ภาคตะวนั ออก

9. นางสาวสาสินี สมทบเจรญิ กลุ สถาบัน กศน.ภาคตะวนั ออก

10. นางสาวสมทรง นลิ นอย สถาบนั กศน.ภาคตะวนั ออก

11. นายมณเฑียร ละงู สถาบัน กศน.ภาคใต

12. นางสาวสริ ลิ กั ษณ จนั ทรแกว ศนู ยวิทยาศาสตรเพอ่ื การศึกษานครศรธี รรมราช

13. นางสาวลกั ษณส ุวรรณ บุญไชย ศูนยวทิ ยาศาสตรเพ่อื การศกึ ษาตรงั

14. นายเดชพสษิ ฐ เตชะบญุ ศนู ยว ทิ ยาศาสตรเ พอื่ การศกึ ษาลาํ ปาง

15. นางพวงเพชร วิเศษชู ศูนยวิทยาศาสตรเ พอื่ การศกึ ษาสระแกว

16. นางอาภรณ เลศิ กจิ คุณานนท ศนู ยวทิ ยาศาสตรเ พอื่ การศึกษาสระแกว

17. นางทพิ รตั น สมั ฤทธริ์ นิ ทร ศูนยฝ กและพัฒนาอาชพี ราษฎรไทย

บรเิ วณชายแดนชุมพร

18. วา ทรี่ อ ยตรอี ัมพร มากเพชร ศนู ยฝกและพฒั นาอาชพี ราษฎรไทย

บริเวณชายแดนสระแกว

92

19. นายวิเชยี ร ใจจิตร ศูนยฝ ก และพัฒนาอาชพี ราษฎรไทย
บรเิ วณชายแดนสระแกว
20. นายกติ ตเิ กษม ใจชน่ื ศึกษานเิ ทศ
21. นางศริ ิพรรณ สายหงส ขาราชการบาํ นาญ
22. นางดุษฎี ศรีวัฒนาโรทยั กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น
23. นางพรทิพย เข็มทอง กลุม พัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรยี น
24. นางนนั ฐนิ ี ศรีธญั ญา กลมุ พัฒนาการศึกษานอกโรงเรยี น
25. นางรงุ อรณุ ไสยโสภณ กลุมพัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรยี น
26. นายววิ ัฒนไ ชย จนั ทนสุคนธ กลมุ พัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรยี น
27. นางพฒั นสุดา สอนซื่อ กลุมพฒั นาการศึกษานอกโรงเรยี น
28. นางพชิ ญาภา ปติวรา กลุมพฒั นาการศึกษานอกโรงเรยี น
29. นายสรุ พงษ ม่นั มะโน กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรยี น
30. นายศภุ โชค ศรรี ตั นศลิ ป กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น
31. นางรุงลาวัณย พไิ ลวงค กลมุ พัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรยี น
32. นางสาวปยวดี คะเนสม กลุมพฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น
33. นางสาวเพชรินทร เหลืองจิตวัฒนา กลุม พัฒนาการศึกษานอกโรงเรยี น

93

รายชือผู้เข้าร่วมประชุมปฏบิ ัตกิ ารบรรณาธิการสือแบบเรียน

ตามหลกั สูตรการศึกษานอกระบบ ระดับการศึกษาขันพนื ฐาน พทุ ธศักราช 2551
ระหวางวนั ที่ 7-10 กันยายน - 10 กันยายน 2552
ณ โรงแรมอทู องอินน จงั หวัดพระนครศรอี ยธุ ยา

1. นายวิมล จาํ นงบตุ ร รองเลขาธกิ าร กศน.
2. นางพรทพิ ย กลารบ ผอู าํ นวยการกลุม พัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน

คณะบรรณาธิการ จนั ทรศ รี ผอู าํ นวยการศนู ยวทิ ยาศาสตรเพอ่ื การศึกษาตรัง
3. นายประกิต ประดษิ ฐส ุวรรณ ผอู ํานวยการอุทยานวทิ ยาศาสตร พระจอมเกลา
4. นายสงดั ณ หวา กอ จงั หวัดประจวบครี ีขนั ธ
อนนั ตนริ ตั ศิ ยั ผูอาํ นวยการศูนยว ทิ ยาศาสตรเ พือ่ การศกึ ษา ตรัง
5. นายชยั กิจ มาลากรรณ ผอู าํ นวยการศนู ยวิทยาศาสตรเ พ่ือการศกึ ษา
6. นายสชุ าติ พระนครศรอี ยธุ ยา
สหพัฒนสมบตั ิ ผูอํานวยการ สํานักงาน กศน.อ.บางปะกง
7. นายกญั จนโ ชติ สิทธริ งั สรรค ศนู ยฝกและพัฒนาอาชพี เกษตรกรรม วัดญาณ-
8. นางทิพวรรณ สงั วรารามวรมหาวิหาร อันเนื่องมาจากพระราชดาํ ริ
โอมาก ขา ราชการบาํ นาญ
9. นายทวี เจรญิ นชิ ขา ราชการบาํ นาญ
10. นางสาวสุรีพร มวงบญุ มี ขา ราชการบาํ นาญ
11. นายไชโย คมุ ทรัพย ขาราชการบาํ นาญ
12. นายอรา ม หนูสง ขา ราชการบาํ นาญ
13. นายชมุ พล ลอ งประเสริฐ ศึกษานิเทศก
14. นางสาวสวุ รรณา รชั ตนาวนิ ศึกษานเิ ทศก
15. นางมาลี ขันอาสา ศึกษานิเทศก
16. นางทองพนิ