44
ใบงานท่ี 11
คําชแ้ี จง : การสรปุ องคค วามรู เพอื่ นาํ ไปใชพ ฒั นาอาชพี สรา งความเขมแขง็ ย่งั ยืนในอาชพี มแี นวทางการเขยี น เพอ่ื
พรอมนาํ ไปใชแ ละพัฒนาใหส ูงข้นึ ไดห ลายแนวทางหรอื การขยายขอบขา ยอาชีพ จําเปน จะตอ งใชเ อกสารความรู
ทเ่ี ปน เอกสารวิธปี ฏบิ ัตใิ หผ รู วมงานสามารถเรียนรทู าํ ตามได ดังตวั อยา งน้ี
ตัวอยาง เอกสารการสรปุ องคความรโู ครงสรา งเอกสารการประกอบอาชพี
1. คุณภาพผลผลิต
เขียนบรรยายใหผ รู ว มงานมองเหน็ รายละเอียดของคุณภาพผลผลติ ทีท่ กุ คนจะรวมกันทาํ ใหส ําเรจ็
“ผักสด ผลไม จากไรท นเหนอื่ ย เปนอาหารคณุ ภาพ ไรสารพิษ มคี ุณภาพทางอาหารสงู ”
2. ภาพรวมของระบบการผลติ
เขียนเปน แผนภูมริ ะบบงาน ที่สรุปใหเห็นภาพของการทํางานเก่ียวกับปจจัยนําเขากิจกรรมใน
กระบวนการและผลผลิตทจ่ี ะเกดิ ดังตัวอยา ง
(ตัวอยาง แผนภูมิ คุณภาพการผลิตผัก ผลไม เกษตรอนิ ทรีย)
3. รายละเอยี ดข้ันตอนการปฏิบตั ิกิจกรรม
3.1 กิจกรรมท่ี 1 การจดั แปลงปลกู พืช ประกอบดว ยกจิ กรรม ดงั น้ี
3.1.1 การพัฒนาดนิ
3.1.2 การจดั ทํารองปลูก
3.1.3 การจดั ทาํ ระบบนํา้
45
3.1.1 ขน้ั ตอนดาํ เนินงาน การพัฒนาดนิ
1. เปา หมายการดําเนินงานเพื่อพฒั นาดนิ ใหรว นซยุ และมโี ครงสรา งเปนเมด็ ดนิ กอ นกลมใหม ากข้นึ
โดยลําดบั อยางตอเนอ่ื ง
2. ขัน้ ตอนการดําเนินงาน
3. รายละเอียดการดําเนินงาน
46
47
3.1.2 ข้นั ตอนการจัดทํารอ งปลกู
3.1.3 ข้ันตอนการจดั ทําระบบน้ํา
3.2 กิจกรรมที่ 2 การบาํ รุงรกั ษาพืช
เขียนในลักษณะนี้แลวนําไปทดลองใหกลุมผูเรียนไดศึกษา และรวมกันหาขอบกพรองและ
ปฏิบตั ิการพัฒนาใหส ามารถใชสือ่ ความหมายไดต รงกัน ใชเ ปน เอกสารองคความรูส าํ หรบั ผูด าํ เนนิ งาน
48
บทที่ 2
ชองทางการขยายอาชพี
สาระสาํ คัญ
การมองเห็นชองทางในการขยายอาชีพ
ผลการเรียนรูที่คาดหวัง
มีความรู ความเขา ใจ และเจตคตทิ ่ดี ีในงานอาชีพ สามารถมองเหน็ ความจาํ เปนของชองทางการประกอบ
อาชพี ความเปน ไปไดในการขยายอาชีพ และสามารถกําหนดวธิ ีการ ขั้นตอนการขยายอาชพี พรอมใหเหตุผลได
ถกู ตอ งเหมาะสม
ขอบขายเนื้อหา ความจาํ เปน ในการมองเหน็ ชอ งทางการประกอบอาชีพ
ความเปน ไปไดในการขยายอาชีพ
เรือ่ งที่ 1 การกาํ หนดวิธกี ารและขนั้ ตอนการขยายอาชพี พรอมใหเ หตุผล
เรืองท่ี 2
เรอื่ งท่ี 3
ส่ือการเรยี นรู
- หนงั สือเรียน
- ใบงาน
49
เรืองที 1 : ความจาํ เป็ นในการมองเหน็ ช่องทางการประกอบอาชีพ
การมองเห็นช่องทางการประกอบอาชีพ
โอกาสและความสามารถทีจ่ ะนาํ มาประกอบอาชีพไดก อนผอู ืน่ เปนหวั ใจสําคัญของการประกอบอาชีพ
หากผูประกอบอาชีพตามท่ีตลาดตองการและเปนอาชีพที่เหมาะสมกับสถานการณในขณะนั้น ยอมทําใหมี
โอกาสประสบความสาํ เร็จ สามารถพัฒนาตนเองใหม องเห็นโอกาสในการประกอบอาชพี ได คือ
1. ความชาํ นาญจากงานที่ทาํ ในปจ จบุ ัน จะเปนแหลงความรู ความคดิ ทีจ่ ะชวยใหมองเห็นโอกาส
ในการประกอบอาชีพไดมาก เชน บางคนมคี วามชาํ นาญทางดานการทาํ อาหาร ตัดเย็บเส้ือผา ซอมเครื่องใชไฟฟา
ตอทอนํ้าประปา ชางไม ชางปูกระเบอื้ ง ชางทาสี ฯลฯ ซึ่งสามารถนําความชํานาญดังกลาวมาพฒั นาและ
ประกอบอาชีพได บางคนทํางานทีโ่ รงงานตัดเย็บเสื้อผา เม่ือกลับมาภูมิลําเนาเดิมของตนเอง ก็นําความรู
ความสามารถและความชํานาญมาใชเ ปน ชองทางการประกอบอาชพี ของตนเองได
2. ความชอบความสนใจสว นตัว เปนอีกทางหนง่ึ ทีช่ วยใหม องเห็นชองทางโอกาสในการประกอบอาชพี
บางคนชอบประดิษฐดอกไม บางคนชอบวาดรูป ทําใหบุคคลเหลาน้ีพัฒนางานท่ีชอบ ซ่ึงเปนงานอดิเรก
กลายเปน อาชีพหลกั ทํารายไดเ ปนอยา งดี
3. การฟง ความคดิ เหน็ จากแหลง ตาง ๆ พูดคุยแลกเปล่ียนความคิดเห็นกับบุคคล เปนแหลงความรู
และกอใหเกดิ ความคิดรเิ ร่มิ เปน อยา งดี ในบางครั้งเรามีความคิดแลว และไดพูดคุยกับบุคคลตาง ๆ จะชวยให
การวิเคราะหค วามคิดชดั เจนข้นึ ชว ยใหม องไปขา งหนา ไดอยา งรอบคอบกอ นทีจ่ ะลงมอื ทํางานจริง
4. การศกึ ษาคนควา จากหนังสอื นิตยสาร หนังสอื พิมพ การดวู ีดที ัศน ฟงวทิ ยุ ดรู ายการโทรทัศน
จะชว ยใหเกดิ ความรแู ละความคิดใหม ๆ
5. ขอ มลู สถิติ รายงาน ขาวสารจากหนวยราชการและเอกชน รวมท้ังแผนพัฒนาเศรษฐกิจของ
ประเทศในการมองหาชอ งทางในการประกอบอาชีพ ผูท่จี ะมองหาอาชพี พัฒนาอาชีพ ควรใหความสนใจขอ มลู
ตาง ๆ ในการตดิ ตามเหตกุ ารณใ หทัน แลวนาํ มาพิจารณา ประกอบการตัดสนิ ใจประกอบอาชีพ
50
เรืองที 2 : ความเป็ นไปได้ของการขยายอาชีพ
การประเมนิ ความเป็ นไปได้ในการนํากรอบแนวคิดไปใช้ในการขยายอาชีพได้จริง
จากแผนภูมิดังกลาวแสดงใหเห็นกรอบแนวคิดในการประเมินความเปนไปได มีองคประกอบ
รวมกนั 6 องคประกอบ ในแตล ะองคป ระกอบมตี วั แปรดังน้ี
1. รปู แบบการขยายอาชีพ มตี วั แปรรว ม ดังนี้
1.1 ผลผลิต
1.2 กระบวนการผลติ
1.3 ปจจยั นาํ เขาการผลติ
2. ความยากงายของการดาํ เนนิ การจัดการ มตี วั แปรรวม ดงั น้ี
2.1 การบรหิ ารจดั การ แรงงาน เงนิ ทนุ
2.2 แผนธุรกจิ
3. การรบั ไดข องลูกคา มีตัวแปรรวมดงั นี้
3.1 ผลผลติ อยูใ นความนิยม
3.2 เปนสิง่ จาํ เปนตอ ชวี ิต
3.3 ราคา
4. การรบั ไดข องสงั คมชมุ ชน มีตัวแปรรว ม ดงั น้ี
4.1 สภาพแวดลอม
51
4.2 วัฒนธรรมประเพณี
5. ความเหมาะสมของเทคนคิ วทิ ยาการทใ่ี ชใ นการขยายอาชพี
5.1 เทคนคิ วิทยาการเพ่ือการลดตนทุน
5.2 เทคนคิ วิทยาการเพือ่ การลดของเสีย
วธิ กี ารวเิ คราะห
การวเิ คราะหเพอ่ื การตัดสินใจมีความจาํ เปน ที่เจาของธรุ กจิ จะตอ งประเมนิ ตัดสินใจดวยตนเองสําหรับ
กรณที ่ีธุรกจิ มีหุนสว นหรือผูเก่ยี วขอ ง ควรจะใชวิธีสนทนาเจาะลึกและวิธีความสัมพันธรวมกัน โดยมีวิธีการ
วิเคราะหความสัมพันธระหวางองคประกอบดวยตนเอง ดวยรายละเอียดและความเปนไปได ความเปน
พวกเดยี วกัน โดยทบทวนหลาย ๆ ครัง้ จนมั่นใจแลว จงึ ตัดสนิ ใจ
เรืองที 3 : การกาํ หนดวิธีการขันตอนการขยายอาชีพและเหตผุ ลของการขยายอาชีพ
เปน ขั้นตอนการปฏิบตั กิ ารในอาชีพที่จะตองใชองคความรูที่ยกระดับคุณคา เพ่ือมาใชปฏิบัติการจึง
เปน กระบวนการของการทํางานที่เร่ิมจากการนําองคความรูที่จัดทําในรูปของคูมือคุณภาพหรือเอกสารคูมือ
ดาํ เนนิ งานมาศึกษาวเิ คราะหจ ัดระบบปฏบิ ตั กิ าร จัดปจ จัยนําเขาดาํ เนนิ การทาํ งานตามข้ันตอนและการควบคุม
ผลผลิตใหมีคุณภาพเปนไปตามขอกําหนด ดําเนินการตรวจสอบหาขอบกพรองในการทํางาน ปฏิบัติแกไข
ขอบกพรองเปน วงจรอยา งตอ เน่อื ง และมีการปรับปรุงพัฒนาเอกสารคมู ือดาํ เนนิ งานไปเปนระยะ ๆ ก็จะทําให
การปฏิบตั กิ ารในกิจกรรมอาชพี ประสบความสําเรจ็ สูความเขมแข็ง ม่นั คง ย่ังยนื ตามกรอบความคิดนี้
52
1. การปฏิบตั กิ ารใชค วามรู โดยใชวงจรเด็มม่งิ เปน กรอบการทํางาน
- P - Plan ดวยการทําเอกสารคมู ือดําเนินงาน (ซ่ึงไดมาจากกจิ กรรมยกระดับความรู) มาศึกษา
วิเคราะหจัดระบบปฏิบัติการท่ีประกอบดวยกิจกรรมขั้นตอน และผูรับผิดชอบกําหนดระยะเวลาการทํางาน
กาํ หนดปจจัยนําเขาดําเนินงานใหสามารถทาํ งานไดอยา งมีประสทิ ธิภาพ
- D - Do การปฏบิ ตั กิ ารทาํ งานตามระบบงานท่ีจัดไวอ ยางเครงครดั ควบคมุ การผลติ ใหเ สียหาย
นอ ยทส่ี ุด ไดผลผลติ ออกมามีคณุ ภาพเปน ไปตามขอ กาํ หนด
- C - Check การตรวจสอบหาขอ บกพรอ งในการทํางานโดยผปู ฏบิ ัติการหาเหตุผลของการเกิด
ขอ บกพรอ งและจดบนั ทกึ
- A - Action การนําขอบกพรองทตี่ รวจพบของคณะผูป ฏิบตั ิการมารวมกันเรยี นรูหาแนวทางแกไ ข
ขอ บกพรอ ง จนสรปุ ไดผ ลแลว นาํ ขอมูลไปปรับปรงุ เอกสารคมู ือดาํ เนินงานเปน ระยะ ๆ ก็จะทําใหองคความรู
สูงขนึ้ โดยลาํ ดับ แลวสง ผลตอ ประสิทธิภาพของธรุ กิจ ประสบผลสาํ เรจ็ นําไปสคู วามเขม แข็งยงั่ ยนื
2. ทุนทางปญ ญา ผลจากการนําองคความรไู ปใช มกี ารตรวจสอบหาขอบกพรอง และปฏิบัติการ
แกไ ขขอบกพรอ งเปนระยะ ๆ อยางตอเนื่องท่ผี ลทําใหอ งคค วามรสู ูงขึ้นเปนลําดับ จนกลายเปนทุนทางปญญา
ของตนเอง หรอื ของชุมชนท่จี ะเกดิ ผลตอ ธุรกิจ ดังนี้
- องคค วามรสู ามารถใชส รางผลผลติ ทคี่ นอนื่ ไมส ามารถเทยี บเคยี งได และไมส ามารถทาํ ตามได
จึงไดเ ปรยี บทางการแขง ขัน
- การเปลย่ี นแปลงยกระดบั คุณภาพผลผลติ อยางตอ เนือ่ ง ทาํ ใหล กู คาเชอื่ ม่นั ภักดีตอ การทําธรุ กจิ
รวมกัน
- เปนการสรางทุนทางมนุษยผูรวมงานไดเรียนรูบริหารระบบธุรกิจดวยตนเอง สามารถเกิด
ภมู ปิ ญ ญาในตวั บุคคล ทําใหช ุมชนพรอมขยายขอบขายอาชพี ออกสคู วามเปนสากล
3. ธรุ กิจสูค วามเขม แขง็ ยง่ั ยืน การจดั การความรทู ําใหองคค วามรสู งู ข้นึ โดยลาํ ดบั การขยายของอาชพี
จึงเปนการทาํ งานทม่ี ีภูมิคมุ กนั โอกาสของความเส่ยี งในดา นตาง ๆ ต่ําลง ดังนั้น ความนาจะเปนในการขยาย
อาชพี จึงประสบความสําเร็จคอ นขางสูง เพราะมีการจัดการความรู ยกระดับความรูนาํ ไปใชและปรบั ปรุงแกไข
เปน ระยะ ๆ อยา งตอ เน่อื ง จงึ สง ผลทําใหธ รุ กิจเขมแขง็ ย่ังยืนได เพราะรูจักและเขา ใจตนเองตลอดเวลา
การจดั ทาํ แผนปฏิบัติการ (P)
การจัดทําแผนปฏบิ ัตกิ ารทางอาชพี เปน การดาํ เนนิ การที่มีองคป ระกอบรว ม ดงั น้ี
1. เหตกุ ารณหรือข้นั ตอนการทาํ งาน ซ่งึ จะบอกวาเหตุการณใดควรทําพรอ มกนั หรอื ควรทาํ ทีหลงั
เปนการลาํ ดับข้ันตอนในแตละกจิ กรรมใหเ ปน แผนการทํางาน
53
2. ระยะเวลาที่กําหนดวาในแตละเหตุการณจะใชเวลาไดไมเกินเทาไร เพื่อออกแบบการใชปจจัย
ดําเนนิ งานใหส ัมพันธกัน
3. ปจจยั นําเขา และแรงงาน เปน การระบุปจจัยนําเขาและแรงงานในแตละเหตกุ ารณว าควรใชเทา ไร
การจัดทําแผนปฏิบัติการทางอาชีพ มักจะนิยมใชผังการไหลของงานมาใชออกแบบการทํางานให
มองเหน็ ความสมั พนั ธร วมระหวางเหตุการณ ระยะเวลา ปจจยั นําเขา และแรงงานจะชวยใหผ ปู ฏิบัตงิ านและ
ผูจัดการไดขับเคลื่อนการทํางานสูความสําเร็จได ดังนั้น ในการออกแบบแผนปฏิบัติงาน จําเปนตองใช
องคความรทู ส่ี รุปไดใ นรูปของเอกสารขน้ั ตอนการทํางานมาคิดวเิ คราะหและสรางสรรคใหเ กิดแผนปฏิบตั ิการ
ตวั อยาง วธิ ีดําเนนิ การจัดทาํ แผนปฏบิ ัตกิ ารพัฒนาคณุ ภาพดนิ ไรท นเหนือ่ ย
1. ศึกษาวิเคราะหองคความรูเก่ียวกับข้ันตอนการพัฒนาคุณภาพดิน มีกิจกรรมที่จะตองทํา
5 กจิ กรรม ประกอบดวย
1. การตรวจสอบวเิ คราะหคณุ ภาพดิน ผลการวเิ คราะหพ บวามเี หตทุ ่จี ะตอ งทาํ และเก่ียวของ ดังนี้
- เกบ็ ตัวอยางดิน
- สง ตวั อยา งดนิ ใหก องเกษตรเคมี กรมวิชาการเกษตรวเิ คราะห
- รอผลการวเิ คราะห
- ศกึ ษาผลวิเคราะหว างแผนตดั สินใจกาํ หนดพืชทีต่ อ งผลติ
2. การไถพรวนหนาดนิ ผลการวิเคราะหพ บวา มเี หตุการณทีจ่ ะตอ งทาํ และเกี่ยวขอ ง ดงั นี้
- ไถบุกเบกิ ดวยผาน 3 ระยะ
- ไถแปรดว ยผาน 7 ระยะ
- ไถพรวนใหดินละเอียดดว ยโรตารี่
3. การเพม่ิ อนิ ทรยี วตั ถใุ หกบั ดนิ ผลการวเิ คราะหพบวา มีเหตกุ ารณท ่ีจะตอ งทํา และเก่ียวของ ดังน้ี
- การหวานปยุ หมกั
- หวา นเมลด็ ปยุ พชื สด
- บํารุงรกั ษาปุย พชื สดและวัชพืชใหงอกงาม
- ไถพรวนสบั ปยุ พืชสดใหขาดคลุกลงดิน
4. การหมกั สงั เคราะหดนิ ผลการวิเคราะหพ บวา มเี หตุการณท่ีจะตอ งทาํ และเก่ียวของ ดงั นี้
- ใหจุลนิ ทรยี เรงการยอยสลาย
- ตรวจสอบการยอ ยสลาย
54
5. การสรางประสทิ ธภิ าพดนิ ผลการวเิ คราะหพบวามเี หตกุ ารณท จ่ี ะตอ งทาํ และเกีย่ วขอ ง ดังนี้
- ใสจลุ นิ ทรยี ไ มโครโลซา เพอื่ ยอ ยหินฟอสเฟต สรา งฟอสฟอรสั ใหกบั ดิน
- จดั รองคลมุ หนา ดนิ ดวยฟางขาวเพอื่ ปอ งกนั ความรอน รักษาความชนื้ และการเคลอื่ นยายธาตุ
อาหารในดิน
2. วเิ คราะหปรมิ าณงาน ลกั ษณะงาน กําหนดการใชเ ครื่องจกั รกล ปจจยั การทํางานและแรงงาน
3. วเิ คราะหงานกําหนดระยะเวลาของความสาํ เรจ็ ของแตละเหตุการณ และสรุประยะเวลาท้ังหมด
ของกระบวนการ
ตัวอยา ง แผนปฏบิ ัติการพัฒนาคุณภาพดนิ “ไรท นเหนื่อย”
1. ผงั การไหลของงานพัฒนาดิน
2. กิจกรรมพัฒนาดนิ ประกอบดวย
1. การวิเคราะหค ณุ ภาพดนิ
2. การไถพรวนหนา ดนิ
3. การเพ่มิ อินทรียวตั ถุ
4. การหมกั สังเคราะหดนิ
5. การสรา งประสทิ ธภิ าพดนิ
3. รายละเอียดปฏิบตั กิ าร
3.1 การวิเคราะหค ุณภาพดนิ
ประกอบดว ยระยะเวลาและการใชท รัพยากรดําเนินงาน ดงั น้ี
55
(1) การเก็บตัวอยา งดนิ กระจายจุดเก็บดินทั้งแปลง (150 ไร) ใหครอบคลุมประมาณ 20 หลุม
เก็บดินช้ันบนและชั้นลางอยางละ 200 กรัมตอหลุม รวบรวมดินแตละชั้นมาบดใหเขากัน แลวแบงออกมา
อยา งละ 1,000 กรัม บรรจุหีบหอใหมดิ ชิดไมรวั่ ไหล ใชเ วลา 5 วนั
(2) จดั การนําตัวอยางดินสง กองเกษตรเคมดี วยตนเอง รอผลการวเิ คราะหจ ากกองเกษตรเคมี
ใชเวลา 30 วนั
(3) ศึกษาผลการวิเคราะหว างแผนการผลิต ใชเ วลา 50 วนั
3.2 การไถพรวนหนา ดิน
ประกอบดว ยระยะเวลา และการใชทรพั ยากรดําเนินงาน ดงั นี้
(1) ไถบุกเบกิ ดว ยการจางรถติดนานมา 3 จานไถบกุ เบิกคร้ังแรก ใชเ วลาไมเกนิ 5 วนั
(2) ไถแปรเพื่อยอยดนิ ใหแ ตกดว ยรถไถตดิ ผาน 7 จาน ไถตดั แนวไถบุกเบกิ ใชเวลา 5 วนั
(3) ตีพรวนยอยดินดว ยโรตารี่ เพ่ือยอยดินใหม ขี นาดกอ นเลก็ สอดคลองกบั สภาพการงอก
ของเมล็ดพชื ใชเวลาไมเกิน 5 วัน
3.3 การเพิม่ อินทรียวตั ถใุ หกับดนิ
ประกอบดว ยระยะเวลาและการใชท รพั ยากรดําเนนิ งานดังน้ี
(1) หวา นปยุ หมกั 150 ตัน บนพ้ืนท่ี 150 ไร ใชเ วลาไมเกิน 5 วัน ใชคนงาน 3 คน และใช
รถแทรกเตอรพ ว งรถบรรทุกปยุ หมักกระจาย 150 จดุ แลว ใชคนงานกระจายปยุ ใหทวั่ แปลง
(2) หวานเมลด็ ปุย พชื สดคลุกเคลา จุลนิ ทรยี ไรโซเดียม ไรละ 20 กก. บนพ้ืนท่ี 150 ไร ใช
เวลาไมเกิน 5 วัน ใชค นงาน 2 คน
(3) บํารงุ รักษาปยุ พืชสดและวชั พืชใหงอกงาม ดวยการใชน้ําผสมจุลินทรียอยางเจือจาง
วนั เวนวัน ใชคนงาน 1 คน
(4) ไถพรวนสบั ปยุ พืชสดคลุกเคลา ลงดินดวยโรตารี่
3.4 การหมักสังเคราะหด ิน
ประกอบดวย
(1) ใหจลุ ินทรีย เรงการยอ ยสลาย (พด1+พด 2) ไปพรอ มกบั น้ําวันเวนวัน ใชคนงาน 1 คน
ตรวจสอบการยอ ยสลายในชว งตอนเชา 07.00 น. พรอ มวัดอณุ หภมู แิ ละจดบันทกึ ทุกวัน โดยความนาจะเปน ใน
วันท่ี 15 ของการหมกั อณุ หภูมติ อ งลดลงเทากับอุณหภมู ิปกตใิ ชผจู ัดการแปลงดาํ เนนิ การ
3.5 การสรา งประสทิ ธิภาพดนิ
ประกอบดวย
56
(1) ใชจุลินทรียไมโครโลซา เพ่ือการยอยสลายของฟอสฟอรัสคลุกลงดิน โดยตีพรวน
ดวยโรตารี่ จัดรองปลูกผักตามแผนคลุมหนาดินดวยฟางขาว
(2) ใชแรงงาน 20 คน ดนิ มคี ุณภาพพรอ มการเพาะปลกู
การทํางานตามแบบแผนปฏิบัติการ (D)
การทํางานตามแผนปฏิบัตกิ ารของผรู ับผดิ ชอบ ยังใชว งจรเด็มมง่ิ เชน เดยี วกนั โดยเร่มิ จาก
P : ศึกษาเอกสารแผนปฏบิ ัตกิ ารใหเขาใจอยา งรอบคอบ
D : ทําตามเอกสารขัน้ ตอนใหเปน ไปตามขอ กําหนดทุกประการ
C : ขณะปฏิบัติการตอ งมีการตรวจสอบทุกขั้นตอนใหเปน ไปตามขอกําหนด
A : ถามีการทําผิดขอ กําหนด ตองปฏิบตั กิ ารแกไ ขใหเปน ไปตามขอกาํ หนด
การตรวจสอบหาขอบกพรอ ง (C)
เปน ข้ันตอนทีส่ ําคัญของการปฏิบัติการใชความรู สรางความเขมแข็ง ย่ังยนื โดยมรี ูปแบบการตรวจ
ติดตามขอ บกพรองดงั น้ี
1. การจดั ทาํ รายการตรวจสอบ
ดว ยการใหผ ูจัดการและคนงานรวมกนั วเิ คราะหเอกสารแผนปฏบิ ัตกิ ารและทบทวนรว มกบั ประสบการณ
ท่ีใชแผนทํางาน วา ควรมีเหตกุ ารณใดบา งที่ควรจะใหค วามสาํ คัญเพื่อการตรวจสอบแลว จัดทาํ เอกสารรายการตรวจ
ดังตวั อยางนี้
57
ตัวอยา ง เอกสารรายการตรวจและบนั ทกึ ขอบกพรอ ง
กจิ กรรม พฒั นาคุณภาพดินไรท นเหน่อื ย สาํ หรบั ปฏบิ ตั กิ ารตัง้ แตวันท่ี 5 ธนั วาคม 2551 ถงึ วันที่ 30 มกราคม 2552
รายละเอียดปฏบิ ัตกิ ารณ
3.3(2) = หวา นเมล็ดปยุ พชื สดแลว คลุกเคลาจุลินทรียไรโซเปยมไรล ะ 20 กก.
3.3(3) = ใหน ํา้ ผสมจลุ ินทรียอยางเจือจางกบั ปุย พืชสดวันเวน วัน
3.4(1) = ใหจ ลุ นิ ทรียเ รงการยอยสลาย (พด1 + พด2) ไปพรอมกับน้ําวันเวนวันเปนเวลา 15 วัน
3.5(1) = ใชจ ุลนิ ทรียไ มโครโลซาเพือ่ ยอ ยสลายหนิ ฟอสเฟรส คลุกลงดนิ ท่ยี อยสลายแลว
3.5(2) = จดั รองปลูกผักคลุมหนา ดนิ ดว ยฟางขาว
2. ปฏบิ ัตกิ ารตรวจสอบ
การปฏบิ ตั กิ ารตรวจสอบทํา 2 ขนั้ ตอน คือ
2.1 ตรวจสอบหาขอบกพรองของเอกสารแผนปฏิบัติการ เปนการดําเนินงานรวมกันระหวาง
ผจู ดั การกบั คนงานวาการทค่ี นงานไดป ฏบิ ัตกิ ารศึกษาเอกสารแผนและปฏิบัติตามกิจกรรมในทุกเหตุการณได
ครบคิดวา กจิ กรรมเหตุการณใด มขี อ บกพรอ งทค่ี วรจะไดแกไข
2.2 ตรวจสอบภาคสนาม เปน การทาํ งานรว มกนั ระหวา งผจู ดั การกับคนงาน เพ่ือตรวจหาขอบกพรอง
ในการดาํ เนินงาน รว มกันคดิ วเิ คราะหระบุสภาพที่เปน ปญ หา และแนวทางแกปญหา
58
กจิ กรรม : ตวั อยา ง เอกสารบันทกึ ขอบกพรอ งการดําเนินงานพฒั นาคณุ ภาพดนิ ไรทนเหนื่อย ปฏบิ ตั กิ าร
ระหวางวนั ท่ี 5 ธันวาคม 2551 ถงึ วนั ท่ี 30 มกราคม 2552
59
3. การประเมนิ สรปุ และเขยี นรายงานผล
เปน ข้ันตอนการนาํ ผลการตรวจตดิ ตามตลอดรอบผลการผลิตเกษตรอนิ ทรียไปประเมินความรุนแรง
ของขอบกพรองวาเกิดผลมาจากอะไรเปนสวนใหญ แลว ดําเนินการปฏบิ ัตกิ ารแกไขขอบกพรอ งทั้งองคความรู
และปจจัยนําเขา ดําเนินงาน ดงั ตวั อยา ง
60
การปฏิบตั ิการแกไ ขและพฒั นา (A)
เปนกิจกรรมตอเนื่องจากกิจกรรมการตรวจสอบหาขอบกพรอง และกําหนดแนวทางแกไข
ขอบกพรองโดยมีกําหนดระยะเวลา เมื่อถึงกําหนดเวลาจะตองมีการติดตามผลวาไดมีการปฏิบัติการแกไข
ขอบกพรอ งตามแนวทางที่กําหนดไวห รือไมเกดิ ผลอยางไร โดยมขี น้ั ตอนการดาํ เนนิ งานดังนี้
1. ตรวจติดตามเอกสารสรุปประเมนิ ผลการศึกษา
2. เชิญคณะผูรับผิดชอบแกไขขอบกพรองมาประชุมแลกเปล่ียนเรียนรู เสนอสภาพปญหา
ขอ บกพรอง ปจจัยทีส่ ง ผลตอความบกพรอ งและการแกไ ข
3. ผูรับผิดชอบตรวจติดตามและผูรับผิดชอบแกไขขอบกพรองเขาศึกษาสภาพจริงของการ
ดาํ เนินงาน แลวสรุปปจจยั ทีเ่ ปน เหตุและปจ จยั สนบั สนุนการแกไข
4. นาํ ขอ มลู ท่ีไดนาํ สกู ารปรับปรงุ แกไขพัฒนาเอกสารองคค วามรู ใหมปี ระสิทธภิ าพสงู ยง่ิ ขึ้น
บทสรุป
การขยายขอบขา ยอาชีพเพ่ือสรางความเขมแข็งยั่งยืน ใหก บั ธรุ กิจจาํ เปน จะตอ งดําเนนิ งานอยา งเปน ระบบ
ไมใชทําไปตามท่ีเคยทํา ดังนั้นการจัดการความรูเปนเรื่องสําคัญของทุกคนท่ีประกอบอาชีพ จะขยายชองทาง
การประกอบอาชีพออกไป จําเปนตอ งมคี ณุ สมบตั ิ ดงั น้ี
1. เปนบุคคลทท่ี ํางานบนฐานขอมลู ซง่ึ จะตองใชความรดู า นตา ง ๆ เขามาบรู ณาการรว มกนั ทั้งระบบ
ของอาชีพ
2. ตองใชก ระบวนการวจิ ัยเปนเคร่ืองมือ น่นั คอื เราจะตองตระหนักเห็นปญหาตองจัดการความรู
หรือใชแ กป ญหา จัดการทดลองสว นนอ ย สรปุ องคความรใู หม่นั ใจ แลวจงึ ขยายกจิ กรรมเขา สกู ารขยายขอบขา ย
อาชีพออกไป
3. ตองเปนบุคคลท่ีมีความภูมิใจในการถายทอดประสบการณการเรียนรูแลกเปล่ียนเรียนรู
สรางองคความรูใ หส งู สง เปน ทนุ ทางปญญาของตนเอง ชมุ ชนได
61
ใบงานที่ 1
คําชีแ้ จง : ใหผ เู รียนจัดทําแผนปฏิบัตกิ ารอาชพี ของตนเองโดยใชวงจรเด็มม่งิ
1. การจดั แผนปฏิบัตกิ าร (P)
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
2. การทาํ งานตามแผนปฏิบัติการ (D)
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
3. การตรวจสอบหาขอ บกพรอง (C)
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
4. การปฏบิ ัติการแกไขและพฒั นา (A)
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
62
ใบงานท่ี 2
คาํ ช้ีแจง : ใหผเู รียนรวมกลุมกันแลว กําหนดปฏบิ ัตกิ ารของผูเรียนในกลุมมารวมแลกเปลี่ยนเรียนรู ประเมิน
คุณภาพใหเปนขอ เปน จดุ บกพรอ ง และแนวทางแกไ ขรวมกนั ปฏบิ ัตกิ ารแกไ ขขอบกพรอ งของแผนใหเสรจ็ ทุกคน
โดยใชวงจรเดม็ มง่ิ
1. การจัดแผนปฏบิ ตั กิ าร (P)
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
2. การทํางานตามแผนปฏิบตั ิการ (D)
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
3. การตรวจสอบหาขอบกพรอ ง (C)
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
4. การปฏิบัติการแกไ ขและพัฒนา (A)
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
63
บทที 3
การตดั สินใจเลอื กขยายอาชีพ
สาระสําคญั
สามารถตดั สนิ ใจเลือกขยายอาชพี ไดเ หมาะสมกับตัวเอง
ผลการเรียนรู้ทีคาดหวงั
ผูเรียนมีความรู ความเขาใจ มีเจตคติที่ดีในงานอาชีพในการตัดสินใจเลือกขยายอาชีพไดอยาง
มีเหตุมีผล เหมาะสมกับตัวเอง
ขอบข่ายเนอื หา ภารกจิ เพ่อื ความม่ันคงในการทาํ ธุรกิจ
การวดั และประเมินผลความมน่ั คงในอาชีพ
เรอื่ งที่ 1 การตดั สินใจเลือกขยายอาชพี ตามศักยภาพ 5 ดา น
เรอ่ื งท่ี 2
เรอ่ื งท่ี 3
สือการเรียนรู้
- หนังสือเรียน
- ใบงาน
64
เรืองที 1 : ภารกจิ เพอื ความมนั คงในการทาํ ธุรกิจ
ความมั่นคงในอาชีพเปนเรื่องที่ตองสรางตองทําดวยตนเอง โดยมีภารกจิ ไมนอยกวา 5 ภารกิจ
ท่ีจะตองเรียนรสู รางองคค วามรูสาํ หรับตนเองสกู ารพงึ่ พาตนเองได ดงั น้ี
1. บทบาทหนาท่ขี องตนเองท่มี ีตอ ธรุ กิจ
2. การบรหิ ารทรัพยากรดําเนนิ ธุรกจิ
3. การบริหารการผลิต
4. การจดั การสง มอบผลิตภัณฑ
5. การวิจยั พฒั นา
1.1 ความหมายของความมัน่ คงในการทาํ ธุรกจิ อาชพี
ความมัน่ คงในอาชีพ หมายถงึ สภาพอาการของความตอเนื่องและทนทาน
ในการดาํ เนินการธรุ กจิ ไมใ หก ลับกลายเปน อน่ื
บทบาทหนาทข่ี องตนเอง หมายถงึ บทบาททีเ่ จา ของธรุ กจิ ผูป ระกอบอาชีพจะตอ ง
ทาํ ดวยตนเองทาํ อยางลกึ ซ้งึ
การบรหิ ารทรพั ยากร หมายถึง หนา ท่ีควบคมุ ดําเนินการใชท รพั ยากรใหเ ปนไป
ตามขอ กําหนดของงานธุรกิจที่ทําอยู
การบริหารการผลติ หมายถึง หนาท่ีควบคมุ ดําเนนิ การใหกอ เกิดผลติ ผลขนึ้
ดวยแรงงานคน หรอื เครอื่ งจกั ร
ผลติ ผล หมายถงึ ผลทีเ่ กดิ ขนึ้ เชน ปลกู มะมวงไดผ ลเปน มะมว ง
ผลิตภณั ฑ หมายถึง สิง่ ทีท่ าํ ขึน้ เชน การดองหัวผกั กาดขาว สิ่งทําขน้ึ
คือ หวั ไชโปเคม็
การวจิ ัยพฒั นาอาชพี หมายถึง การคน ควาขอมลู วธิ ีการและสรปุ ผลอยางถ่ถี ว น
เพ่ือทําใหอ าชีพเจรญิ
65
1.2 ภารกจิ เพ่ือความมน่ั คงในอาชีพ
การทเ่ี ราขยายขอบขายอาชีพออกไปน่ันหมายถึงวาธุรกิจของเราขยายแตกตัวออกไปหลายกิจกรรม
มกี ารจดั การทต่ี อ งลงทนุ มากขน้ึ มผี มู าเก่ยี วของมากขึน้ โดยลําดับ ดังนน้ั การท่ีจะสรา งความม่นั คงอาชีพไมให
เสยี หาย จําเปน ตองมภี ารกจิ เพื่อสรา งความยั่งยืนในอาชพี อยางนอ ย 5 ภารกจิ ดงั นี้
1. บทบาทหนาท่ีเจาของธุรกิจ มีหนาที่จะตองกําหนดทิศทางธุรกิจท่ีผูประกอบอาชีพจะตอง
กําหนดทศิ ทางของธุรกจิ วาจะไปทางไหนใหส อดคลอ งกบั สภาวะทางเศรษฐกิจ สังคมทเ่ี ปน อยู และจะเกิดข้ึน
ในอนาคต มีกิจกรรมที่จะตองทาํ 2 เร่ืองดังนี้
1.1 การกาํ หนดวสิ ยั ทศั น เปนการกาํ หนดทิศทางของอาชีพท่จี ะเปน หรือจะเกดิ ในอนาคต 3-5 ป
ขางหนาอยา งรอบคอบ และเปนไปไดดว ยตนเอง การกาํ หนดวสิ ยั ทศั น สามารถคดิ แสวงหาความรู ความเขาใจ
กําหนดขอ ความวิสัยทศั น แลวตรวจสอบความเปน ไปได จนมั่นใจจึงกําหนดเปนวิสยั ทัศนที่จะเกิดกับอาชีพ
ตอ ไป
1.2 การจัดทําแผนพัฒนาอาชีพ ใชขับเคล่ือนการพัฒนาอาชีพใหเขาสูวิสัยทัศนใหไดดวย
การกาํ หนดภารกิจ วิเคราะหภ ารกจิ กําหนดกลยทุ ธส ูความสําเรจ็ วิเคราะหกลยุทธ กําหนดตัวบงช้ีความสําเร็จ
และจัดทําแผนปฏบิ ัตกิ าร
2. การบริหารทรัพยากรดําเนินการ เปนการจัดการใหเกิดระบบการควบคุม การใชทรัพยากรให
คุม คามากทีส่ ุด และเกดิ ของเสยี ใหน อยท่สี ุด ไดแก
2.1 การวางแผนใชแ รงงานคนและจดั คนคนงานใหเหมาะสม ทาํ งานและสรางผลผลติ ไดม ากทส่ี ดุ
ปจ จยั การผลิตเสียหายและใชเวลานอยทีส่ ดุ
2.2 ระบบการควบคุมวสั ดอุ ปุ กรณแ ละปจ จัยการผลติ ไมใ หร ่ัวไหลหรือใชอ ยา งดอ ยประสิทธิภาพ
ในทกุ ข้นั ตอนการผลติ
2.3 การควบคมุ การเงิน คาใชจา ย รายไดต า ง ๆ ใหชัดเจน ตรวจสอบไดทกุ ขนั้ ตอน
3. การบริหารการผลิต เปนการควบคุมการดําเนินงานใหเกิดผลซ่ึงเกี่ยวของกับกิจกรรมการบริหาร
อยา งนอ ย 3 กิจกรรม ดงั น้ี
3.1 การควบคุมคนทํางานใหเปนไปตามข้ันตอนท่ีกําหนดดวยการจัดใหมีเอกสารขั้นตอน
การทํางานที่คนทํางานจะใชความรูสึก ประสบการณของตนเองเขามาเกี่ยวของไมไดอยางเด็ดขาด เพราะ
จะตองทําไปตามทกี่ าํ หนด เมื่อมีขอ บกพรองจะสามารถตรวจสอบกลบั ไปยงั ตน เหตไุ ด
3.2 การควบคมุ ระยะเวลาในเวลาเคลอื่ นไหวของงานใหอตั ราการไหลเปน ไปตามขอ กําหนด
66
3.3 การตรวจสอบคัดเลือกผลติ ภัณฑท่ีเสียหายไมไดคุณภาพออกจากของดี เพราะจะสราง
ความเชื่อถอื ความภักดตี อ ลูกคาที่เช่ือมัน่ วา สนิ คา จากสถานประกอบการทมี่ ีคุณภาพจะไมผ ดิ หวัง
4. การจัดการสงมอบผลิตภัณฑ เปนเร่ืองสาํ คัญท่ีผูประกอบการอาชีพจะตองพัฒนาระบบการ
สงมอบผลผลิตใหถึงมือลูกคาไดตามขอกาํ หนดในเร่ืองตาง ๆ ดังนี้
4.1 การบรรจภุ ณั ฑเ พ่อื การปกปอ งผลผลิตไมใ หเ สียหาย บรรจุภณั ฑเปนตวั เราใหลกู คา สนใจใน
ผลผลิต จึงตองมีการออกแบบใหเรียบรอย สวยงามตรงกับลักษณะของผลผลิตซึ่งเปนการสงเสริมการขาย
ทีส่ ําคัญ
4.2 การสง สินคา มีหลายรูปแบบที่จะนําสินคาไปถึงลูกคาไดอยางปลอดภัย สามารถเลอื ก
วิธกี ารที่เอกชนและภาครัฐจดั บริหารใหหรือจดั สงเอง
4.3 การจัดการเอกสารสง มอบ ใชเ พอ่ื ควบคุมใหท ราบถึงผลผลิตท่นี าํ ออกไป มปี ริมาณเทาใด
ไปถงึ ลูกคาดวยวธิ ใี ด และไดรบั หรือไม
5. การวจิ ยั พฒั นา เปนการดําเนินงานใหธ รุ กิจทท่ี าํ ไดอ ยูในกระแสของความนิยม และกาวทันตอ
การเปลีย่ นแปลง ดงั น้ี
5.1 ตดิ ตามขอมลู กระแสความนิยมในสินคา ผลิตผลทเี่ ราทาํ วายงั อยใู นกระแสนยิ มอยา งไร
5.2 ตดิ ตามประเมนิ เทยี บเคยี งคณุ ภาพผลิตภณั ฑที่เราแขงขันอยู และสภาวะตลาดเปน อยางไร
5.3 ดาํ เนนิ การวจิ ยั พัฒนา ดวยการคน ควาหาขอ มลู อยา งดี สรา งองคความรพู ัฒนาผลผลิตให
อยใู นกระแสความนิยมหรือเปล่ียนโฉมออกไปสูตลาดประเภทอื่น ๆ
กจิ กรรมทั้ง 5 กจิ กรรมเปน สวนหน่ึงของการสรางความมนั่ คงในธุรกิจ
1.3 การคดิ สรา งสรรคกาํ หนดกิจกรรมในภารกจิ สรา งความม่ันคง
จากสาระความเขาใจภารกิจเพื่อความมั่นคงในอาชีพเปนการนําเสนอแนวคิดที่เปนธุรกิจคอนขาง
ขนาดใหญ ดงั น้นั ผเู รียนจงึ จาํ เปนตองคิดสรางสรรคเพื่อตนเองวา ธุรกิจของเราจะทําอะไรบาง แคไหน และ
อยา งไร
ตวั อยา ง ธุรกิจไรท นเหนือ่ ย
เปนธรุ กิจขยายแลว ดําเนินการผลติ ผักสดผลไมในระบบเกษตรอินทรียบนพื้นท่ี 130 ไร ระบบการ
บริหารจัดการดานตาง ๆ ตองลงมือทําดวยตนเองในครอบครัวเพียง 3 คน ภารกิจสรางความม่ันคงจะตอง
คิดสรางสรรคออกแบบใหเหมาะสมกับตนเอง ตัวอยางบทบาทหนาที่เจาของธุรกิจ ซึ่งจะตองกําหนด
ทิศทางและแผนงานดว ยตนเอง ดว ยการกําหนดวสิ ัยทัศน จัดทําแผนควบคุมเชงิ กลยุทธแ ละโครงการพัฒนาท่ี
จําเปน และมพี ลังทาํ ใหก ารขบั เคลอื่ นการทาํ งานเขา สแู ละเปนไปตามวิสยั ทัศนไ ด ดงั ตัวอยางการคดิ สรางสรรค
กาํ หนดทศิ ทางและแผนงานของไรท นเหนอื่ ย ดังนี้
67
ตวั อยาง : แผนการควบคุมเชิงกลยุทธ วิสัยทัศน “ป 2551 ไรทนเหนื่อยผลิตผักสด ผลไมอินทรีย เขาสูตลาด
ประเทศสิงคโปรได”
แผนควบคมุ เชิงกลยุทธ
68
คาํ ชีแจง : ใหผูเรียนแตละคนไดใชประสบการณเชิงประจักษมานึกคิดวา เพื่อความเขมแข็งในอาชีพ
เราควรมีภารกจิ และกจิ กรรมอะไรบา ง
69
เรื่องที่ 2. การวัดและประเมินผลความม่นั คงในอาชีพ
2.1 องคป ระกอบการวดั และประเมนิ ผลความม่ันคงในอาชพี
การประเมินความมั่นคงในอาชีพ ผูรับผิดชอบในการวัดและประเมินผลที่ดีท่ีสุด คือ
ตวั ผปู ระกอบอาชพี เอง เพราะการวดั และประเมินผลความมั่นคงในอาชีพ เปน เรือ่ งท่บี รู ณาการ สง่ิ ตา ง ๆ ภายในตวั
ของผปู ระกอบการอาชีพเอง ต้งั แตการเรียนรูว า ตนเองจะทําอยา งไร การคดิ เหน็ คุณคา ของกจิ กรรมความม่นั คง
ความจดจาํ ในกจิ กรรมและความรูส กึ พอใจตอกิจกรรมเปนเรอ่ื งภายในทงั้ ส้นิ บุคคลภายนอกไมอ าจจะรเู ทาทัน
ดังน้ัน ความม่ันคงในอาชีพตัวแปรตนเหตุท่ีสําคัญ คือ ใจของผูประกอบการอาชีพเอง จึงจําเปนท่ีจะตองมี
หลักการประเมนิ สภาวะใจของตนเองอยางเปนระบบท่ีประกอบดวยตัวแปร 4 ตัว ดังน้ี 1. การรับรู (วิญญาณ)
2. ความคดิ (สังขาร) 3. จาํ ได หมายรู (สญั ญา) และ 4. ความรูส ึก (เวทนา)
1. วธิ ีการรับรูทใ่ี ชศึกษาภารกิจสรางความมน่ั คง
2. ประเมินคุณคาวา ดีหรอื ไมดีของภารกิจความม่นั คงทีจ่ ะดําเนนิ การ
3. ประเมนิ ความจําวา ตนเองเอาใจใสตอภารกจิ ความม่ันคงมากนอ ยเพยี งใด
4. ประเมินความรูสึกท่ีตนเองพึงพอใจหรือชอบตอภารกจิ ความมัน่ คงแบบใด
2.2 วิธีการวัดผลและประเมนิ ผลความมนั่ คงในอาชพี
เปนการนาํ ตัวแปรมากาํ หนดตัวช้ีวัด วิธีการวัดแลวเขียนเปนแบบวิเคราะหประเมินตนเอง โดยมี
ข้ันตอนดําเนินการ
1. การวเิ คราะหต วั แปรกําหนดตัวชีว้ ัด เชน
1.1 ตัวแปรดา นวธิ กี ารรบั รู ตวั บง ชี้ คอื วิธีการเรยี นรูที่ประกอบการ
(1) การรบั รจู ากการเห็นของจริงจากการสบื คนจากเอกสาร (ทางตา)
(2) การรับรูจากการฟง คาํ บรรยาย ฟงเสยี งทเ่ี กดิ ในกจิ กรรม (ทางหู)
(3) การรบั รูกลนิ่ ทางจมกู (จมกู )
(4) การรบั รจู ากการชมิ รส (ปาก)
(5) การรบั รูจากการสมั ผัสทางกาย (กาย)
(6) การรับรจู ากการคดิ ทางใจ (ใจ)
1.2 ตัวแปรดา นการนกึ คดิ ถึงคุณคา มีตัวบงชี้ 3 ตวั คอื
(1) คดิ วา ดี
(2) ไมมคี วามคดิ เฉย ๆ
(3) คดิ วาไมดี
1.3 ตัวแปรดานความจําไดหมายรู มตี วั แปร 3 ตัว คือ
70
(1) จําไดท งั้ หมด
(2) จําไดบางสวน
(3) ไมจาํ จําไมได
1.4 ตวั แปรดา นความรูสึกพอใจ มตี วั แปร 3 ตัวประกอบดวย
(1) ชอบพงึ พอใจ
(2) เฉย ๆ
(3) ไมชอบ ไมพึงพอใจ
2. วเิ คราะหต ัวบง ชี้กําหนดวธิ กี ารวัด
ตวั อยาง เชน
(1) ตัวชวี้ ัดการรับรู วัดวา ใชวธิ กี ารรบั รูแบบใดบา ง ดงั น้ันในเรอื่ งของความมั่นคงในอาชพี ตวั
บง ช้ีการรบั รู คอื จํานวนของวธิ กี ารรับรูทน่ี าํ เขา มาใชแลวใหค ะแนน 1
(2) ตวั ช้วี ดั การนึกคดิ ถึงคณุ คา วัดดว ยการตดั สินใจทตี่ นเองเปน แบบใด
- คดิ วาดี ใหค ะแนน 1
- เฉย ๆ ใหค ะแนน 0
- คดิ วา ไมดี ใหคะแนน -1
(3) ตวั ช้วี ดั ดา นการจาํ วดั ดวยการประมาณคาวาตนเองเปน แบบใด
- มากให 1 คะแนน
- ปานกลาง ให 0 คะแนน
- นอย ให -1 คะแนน
(4) ตัวช้วี ัดดานความรสู ึกพอใจ วัดดวยการประมาณคา ทต่ี นเองเปน แบบใด
- พึงพอใจ ให 1 คะแนน
- เฉย ๆ ให 0 คะแนน
- ไมช อบ ให -1 คะแนน
3. เขียนแบบวดั ความม่นั คงในอาชพี
แบบวัดและประเมินผลมีหลายแบบ สําหรับการวัดผลความม่ันคงในอาชีพเปนแบบประเมิน
ตนเอง ที่มีองคป ระกอบรวม 2 องคประกอบ คอื
(1) ภารกจิ และกิจกรรม
(2) ตัวแปรดานนามธรรมหรอื ใจของผูประเมินตนเอง และตวั บง ชี้วัดองคประกอบท้ัง 2 ดาน
ดังกลา ว ไดถกู นํามาจดั เปนแบบวดั ผลความม่ันคงในอาชีพ ดังตวั อยา ง
71
ตัวอยา ง แบบวดั ความมนั่ คงในอาชพี
4. การประเมนิ ผล
เปนกจิ กรรมการวเิ คราะห ตคี า แปรผล และสรุปผล ดงั นี้
4.1 การวเิ คราะหผล จากแบบวัดผล มรี ายละเอียด ดังน้ี
(1) ตัวแปรดานการรับรูในแบบวัดกําหนดไวเพียง 3 วิธีการ การวิเคราะหผลโดยนับ
จาํ นวนวธิ ีการท่ีใชจ รงิ โดยใหคะแนนวิธกี ารละ 1 คะแนน
(2) ตวั แปรดา นการคิดถงึ คณุ คา ประกอบดวย
- คดิ วา เปนสงิ่ ดี ใหคะแนน = 1
72
- คิดวาเฉย ๆ ใหคะแนน = 0
- คดิ วา ไมด ี ใหค ะแนน= -1
(3) ตวั แปรดานการจาํ ได หมายรู ประกอบดวย
- จาํ ไดม ากกวารอยละ 80 ใหคะแนน = 1
- จาํ ไดปานกลางรอ ยละ 50-79 ใหคะแนน = 0
- จาํ ไดตํ่ากวา รอยละ 50 ใหคะแนน = -1
(4) ตัวแปรดานความรสู กึ ประกอบดวย
- ถาเหน็ วา พงึ พอใจ ใหค ะแนน = -1
- ถา เหน็ วาเฉย ๆ ใหคะแนน = 0
- ถา เห็นวา ไมช อบ ใหคะแนน = -1
4.2 การตีคา ผลการวเิ คราะห มรี ายละเอยี ด ดังน้ี
4.2.1 ตัวแปรดา นนามธรรม
(1) ผลงานดานนามธรรมหรอื ใจของผูป ระเมนิ ตนเอง
- ม่ันคง เขมแข็ง = คะแนนสงู กวา 24 คะแนนข้ึนไป
- ตองระแวดระวงั = คะแนนระหวา ง 18 - 24 คะแนน
- ตอ งตรวจสอบพฒั นาระบบ = คะแนนระหวา ง 12 - 18 คะแนน
- ตองปรับรือ้ ระบบความมนั่ คง = คะแนนระหวาง 6 - 12 คะแนน
- ยกเลิกระบบถายงั ตองการทําธรุ กจิ ตอไปตองพฒั นาใจของตนเอง
เรยี นรูใหม = ต่าํ กวา 6 คะแนน
(2) การตคี า ผลการวเิ คราะหดา นการรบั รูต อภารกิจความมนั่ คงธุรกจิ
ดังนี้
- การรับรูดีที่สดุ = คะแนนสงู กวา 12 คะแนนขน้ึ ไป
- การรบั รูดี = คะแนน 9 - 12 คะแนน
- ตอ งพัฒนาการรับรู = คะแนน 6 - 9 คะแนน
- ตอ งแกไขตนเองรับรใู หม = คะแนน 3 - 6 คะแนน
- เลกิ เปนเจาของธรุ กจิ = คะแนนตํ่ากวา 3 คะแนน
ทําไดแ ตแ รงงาน
(3) การตีคาผลการวิเคราะหด า นการนกึ คดิ คุณคา ของระบบความมั่นคง
ธุรกจิ ดังนี้
73
- มกี ารคิดนึกตอ ระบบความมน่ั คงดมี าก= คะแนนสูงกวา 5 คะแนน
- มกี ารนกึ คดิ ตอ ระบบความมน่ั คงดี = คะแนน 4 คะแนน
- ตอ งทบทวนคุณคาของระบบความม่นั คง = คะแนน 3 คะแนน
- ตอ งทบทวนความเหมาะสมของตนเอง = คะแนน 2 คะแนน
- ถอยตัวออกจากความเปนเจาของธุรกิจที่ไมพ ฒั นาตนเอง = คะแนน 1 คะแนนลงมา
(4) การตีคาดานความจําไดหมายรตู อระบบความมั่นคงธรุ กจิ ดงั นี้
- มคี วามจําไดห มายรเู พ่อื ปฏบิ ัติภารกิจความมน่ั คงดมี าก = 5 คะแนน
- มคี วามจําไดห มายรูเพอื่ ปฏบิ ตั ิภารกิจความมั่นคงดี = 4 คะแนน
- ตอ งทบทวนความจาํ = 3 คะแนน
- ตอ งทบทวนความเหมาะสมในการเปนเจาของธุรกิจ = 2 คะแนน
- ถอยตัวออกจากความเปน เจาของธรุ กิจ = 1 คะแนน
(5) การตีคาดานความรสู ึกตอ ภารกิจความมั่นคงธรุ กิจ ดังน้ี
- มคี วามรูสกึ ตอภารกิจความมน่ั คงธุรกิจดีมาก = 5 คะแนน
- มีความรสู ึกตอ ภารกจิ ความมน่ั คงธุรกิจดี = 4 คะแนน
- ตองทบทวนความรสู ึกของตนเอง = 3 คะแนน
- ตองทบทวนวา ตนเองยงั เหมาะสมในการเปน เจา ของธุรกจิ
= 2 คะแนน
- ควรถอยตวั ออกจากความเปน เจา ของธรุ กิจ = 1 คะแนน
4.2.2. ดานภารกจิ ในแตละภารกิจมีสวนรว มตอความม่ันคงของธรุ กจิ อยา งไร ดังน้ี
- ภารกจิ น้สี ง ผลตอ ความมน่ั คงมากท่สี ุด = 6 คะแนน
- ภารกจิ นี้สงผลตอ ความม่นั คงดี = 5 คะแนน
- ภารกจิ น้ตี อ งคิดทบทวนและพัฒนา = 4 คะแนน
- ภารกิจน้ีตอ งยอ นดูการกระทาํ ของตนเอง = 3 คะแนน
- ตองทบทวนภารกิจปรบั รือ้ ระบบและทําความเขา ใจกบั ตนเอง
ในฐานะเจาของกจิ การ = 2 คะแนน
74
2.3 การแปรผลการประเมินตนเอง
ทบทวนกันอีกคร้ัง การวัดและประเมินผลเปนเรื่องของการประเมินตนเองเพ่ือใหรูจักและเขาใจ
ตนเอง เพราะกจิ กรรมสรา งความเขมแข็ง ม่ันคงในธรุ กจิ เปนเร่อื งท่เี จา ของธุรกจิ จะตอ งเอาใจใส จะบอกวา
ภารกจิ นไี้ มช อบคงไมไ ด แตก ารประเมินตองถามใจวาเราเปนอยางไรกันแน แลววัดและประเมินผลไปตาม
สภาพจริง สว นผลจะออกมาอยา งไรแลวเราจะทาํ อยางไรอยทู ตี่ ัวเราเอง จงึ ขอยกตวั อยางผลการวเิ คราะห ตีคา
แปรผล และอภปิ รายผลของเจาของธรุ กจิ ทานหน่งึ ดังน้ี
ตวั อยาง ผลการวิเคราะห การประเมินภารกจิ การสรา งความมั่นคงในอาชีพ
จากตารางผลการวเิ คราะหสามารถอธบิ ายไดว า
1. โดยภาพรวมแลว จะตอ งตรวจสอบพัฒนาระบบความมนั่ คงธุรกิจ
2. มภี ารกจิ ท่จี ะตอ งตรวจสอบพฒั นาประกอบการ
75
(1) การบรหิ ารทรัพยากรดาํ เนินงาน
(2) การจัดการสงมอบ
(3) การวจิ ยั พฒั นา
3. จะตองทบทวนสภาพและความรสู ึกของตนเองเก่ยี วกบั
(1) การมองเห็นคณุ คาของภารกจิ ความมน่ั คงธรุ กจิ
(2) ความรสู กึ ชอบไมชอบในภารกิจความมั่นคง
4. ถาจะเปน เจาของธุรกจิ ตองเอาใจใสต อการจาํ ไดหมายรู
ใบงานที่ 1
คาํ ชแี้ จง : จากการเรียนรรู ะบบความม่ันคงในธรุ กจิ อาชพี และการวัดและประเมินผลภารกิจความม่ันคงในอาชีพ
ทานคิดวาตัวทานเองควรมีกรอบแนวทางวัดและประเมินผลภารกิจความม่ันคงในอาชีพของตนเองอยางไร
ขอไดโ ปรดศึกษาแบบบันทกึ น้ีแลว ทดลองคดิ ดวยตนเอง
1.ลักษณะกิจกรรมอาชพี ทขี่ ยายขอบขา ย
1.1 ผลผลติ
(1) เปา หมายการผลิต คอื :
.........................................................................................................................................................................
(2) ผลผลติ ขายใหใคร :
.........................................................................................................................................................................
(3) ผลผลิตขายท่ีไหน :
.........................................................................................................................................................................
(4) ผลผลติ ขายอยางไร :
.........................................................................................................................................................................
1.2 กระบวนการผลติ
(1) ลักษณะแบบแผนปฏิบตั งิ าน :
.........................................................................................................................................................................
(2) ลักษณะการทํางานตามแผน :
.........................................................................................................................................................................
76
(3) ลักษณะการตรวจสอบหาขอบกพรอ ง :
.........................................................................................................................................................................
(4) ลักษณะการปฏิบัตกิ ารแกไ ขขอ บกพรอง :
.........................................................................................................................................................................
2. กรอบการวัดและประเมินผลความม่นั คงธุรกจิ ของทาน
เม่ือคิดดวยตนเองแลวขอใหผูเรียน ผูเกี่ยวของรวมกันวิเคราะหขอบกพรองและรวมกันพัฒนา
ใหสามารถใชดําเนินการวัดและประเมินผลดวยตนเองได
77
ใบเสริมความรู้
ตัวอยางบันทึกการวดั และประเมนิ ผลความมัน่ คงอาชพี เปนการประเมินผลตนเองอยา งงาย ๆ การบันทึก
การวัดและประเมินผลความยั่งยนื ควรเนน เอกสารระบบและการทํางาน ใหเปนไปตามเอกสารระบบ มีการ
ตรวจติดตาม หาขอบกพรอ ง และปฏบิ ตั ิการแกไขขอบกพรองโดยมีเกณฑงาย ๆ ดังน้ี
1. ภูมิคมุ กนั เขม แข็ง = ภารกิจความมั่นคง มีเอกสารระบบปฏิบัติการ และปฏิบัติการตามเอกสาร
อยา งเครง ครัด เกดิ ผลเปน ไปตามเปา หมายทกุ อยาง
2. มีภูมิคุมกัน = ภารกิจความมั่นคงมีเอกสารระบบปฏิบัติการ และปฏิบัติการตามเอกสาร
อยางเครงครัด เกิดผลเปน ไปตามเปาหมายสวนใหญ
3. ภูมิคุมกันบกพรอ ง = ภารกจิ ความมั่นคงมเี อกสารระบบปฏิบตั ิการ แตการปฏบิ ัตกิ ารมักละเลย
ไมทําตามเอกสาร
ตัวอยา ง บนั ทึกการวัดและประเมินผลภารกจิ ความมั่นคงอาชีพ
78
3. กรอบการประเมนิ ความเปน ไปไดในการนํากรอบแนวคดิ การขยายอาชพี ไปใชจ รงิ
กรอบแนวคดิ ในการประเมินความเปนไปไดด งั นี้
จากแผนภมู ดิ ังกลา ว แสดงใหเห็นกรอบแนวคดิ ในการประเมินความเปนไปได มีองคประกอบรวมกัน
6 องคประกอบ ในแตละองคประกอบมตี วั แปรบง ชวี้ ัด ดงั นี้
1. รปู แบบการขยายอาชีพ มตี ัวแปรรว ม ดังนี้
1.1 ผลผลิต
1.2 กระบวนการผลติ
1.3 ปจ จัยนําเขา การผลิต
2. ความยากงา ยของการดาํ เนินการจัดการ มีตัวแปรรว ม ดงั นี้
2.1 การบรหิ ารจดั การ แรงงาน เงินทนุ
2.2 แผนธุรกิจ
3. การรับไดข องลูกคา มีตัวแปรรว ม ดงั นี้
3.1 ผลผลติ อยใู นความนยิ ม
3.2 เปนสง่ิ จําเปน ตอ ชวี ิต
3.3 ราคา
79
4. การรบั ไดของสังคมชมุ ชน มตี ัวแปรรว ม ดงั นี้
4.1 สภาพแวดลอ ม
4.2 วัฒนธรรมประเพณี
5. ความเหมาะสมของเทคนิควทิ ยาการทีใ่ ชในการขยายอาชีพ
5.1 เทคนคิ วทิ ยาการเพ่อื การลดตน ทนุ
5.2 เทคนคิ วทิ ยาการเพื่อการลดของเสีย
เป้ าหมายการประเมนิ ผล
การประเมินความเปน ไปไดในการนาํ รปู แบบขยายอาชพี ไปใชจริง มเี ปา หมายทจ่ี ะวิเคราะห ดงั น้ี
1. วเิ คราะหบทความสัมพันธส อดคลอ งรบั กนั ได ระหวางองคป ระกอบ
1.1 ความสมั พันธ ระหวาง AB AC AD AE
1.2 ความสมั พันธ ระหวาง BC BD BE
1.3 ความสมั พนั ธ ระหวา ง CD CE
1.4 ความสมั พันธ ระหวาง DE
2. ประเมนิ ตดั สินใจรับความเปนไปได
2.1 ตารางวเิ คราะหค วามสัมพันธส อดคลอ งรับกันไดระหวา งองคประกอบ
80
2.2 เกณฑการประเมนิ
(1) คะแนนระหวาง 1 - 3 คะแนน ถอื วา นาํ รปู แบบไปใชไ มไ ด
(2) คะแนนระหวาง 4 - 7 คะแนน ถอื วามีความเปนไปไดตาํ่ ตอ งทบทวน พฒั นา
(3) คะแนนระหวา ง 8 - 10 คะแนน ถอื วา มีความเปน ไปไดใ นการนําไปใช
วธิ ีการวเิ คราะห์
การวิเคราะหเพ่ือการตัดสินใจ มีความจําเปนท่ีเจาของธุรกิจจะตองประเมินตัดสนิ ใจดวยตนเอง
สําหรบั กรณที ี่ธรุ กจิ มหี ุน สวนหรือผูเก่ียวของควรจะใชวิธีสนทนาเจาะลึกและวิธีความสัมพันธรวมกันโดยมี
วธิ ีการดังน้ี
1. การวเิ คราะหตัดสนิ ใจตัวบง ชค้ี วามสมั พันธระหวางองคประกอบทีละคู ดวยการใชวิจารณญาณ
ของตนเอง นึกคิดในรายละเอียดความสัมพันธความไปกันได และความเปนพวกเดียวกันวาหนักไปทางมี
81
ความสมั พันธต อ กันหรือไมส ัมพันธกนั คิดทบทวนหลาย ๆ คร้งั จนมน่ั ใจ แลวจึงตดั สนิ ใจระบุวาองคประกอบใน
คทู ว่ี ิเคราะหม ีความสมั พันธต อ กนั แลว ใหท ําเครือ่ งหมาย + (บวก) แสดงวา มีความสมั พนั ธ และเครือ่ งหมาย - (ลบ)
แสดงวาไมมีความสัมพนั ธ
2. การใหค ะแนนโดยใหคอู งคป ระกอบที่มคี วามสัมพนั ธไ ดค ะแนน 1 คะแนน คูท ไี่ มส มั พนั ธใ ห 0
คะแนน
วธิ ีการประเมนิ
การรวมคะแนนจากองคป ระกอบการประเมนิ แตล ะขอ แลว ประเมนิ สรปุ ตามเกณฑการประเมิน เชน
(1) แนวทางขยายอาชีพของกลมุ จักสาน มคี คู วามสมั พนั ธขององคป ระกอบการประเมินรวมคะแนนได
9 คะแนน สามารถอธิบายไดวา แนวทางขยายอาชีพของกลุมจกั สาน มคี วามเปนไปไดใ นการนาํ ไปใชจริง
(2) แนวทางขยายอาชีพของกลมุ เลย้ี งปลามคี ูความสมั พนั ธข ององคประกอบการประเมนิ รวมคะแนนได
3 คะแนน สามารถอธิบายไดวา แนวทางขยายอาชีพของกลุมเลี้ยงปลาเปนรูปแบบท่ีมีความเปนไปไดต่ํามาก
รปู แบบไมส ามารถนําไปใชไ ด
สรุป
แนวทางประเมินความเปนไปไดข องการนํารปู แบบขยายอาชีพไปใชเปนรปู แบบทเ่ี นนการใชเหตุผล
เปนหลักไมใชการหาความสัมพันธเชิงคณิตศาสตร เปนการมองหาเหตุผลดวยวิจารณญาณของตนเองเพื่อ
รับผิดชอบตนเอง และนําตนเองได
82
ใบเสริมความรู
ตัวอยา ง : การวเิ คราะหก าํ หนดตวั บงชภี้ ายในองคประกอบของการประเมนิ
83
ใบเสริมความรู้
ตัวอยาง : การวเิ คราะหค วามสมั พนั ธท เ่ี ก่ียวขอ งระหวา งตวั แปรภายในของรปู แบบการขยายอาชีพกับ
การรับไดข องลกู คา
84
ตวั อยาง : การวเิ คราะหความสัมพันธท ี่เก่ยี วขอ งระหวา งตวั แปรภายในของรูปแบบการขยายอาชพี กบั
การรับไดข องสังคมชุมชน
85
ใบงานที่ 2
คาํ ชี้แจง : การใหผูเรียนจัดทําแนวคิดการประเมินความเปนไปไดดวยตนเองน้ี มีจุดประสงค เพื่อฝกทักษะ
การประยุกตใชทฤษฎคี วามรูต าง ๆ มาบูรณาการกบั ประสบการณข องตนเอง ใหเปนกรอบแนวคิดของตนเอง
และเขาใจภารกิจการประเมินความเปน ไปไดอยางแจมแจง
1. กรอบแนวคดิ การประเมนิ ความเปน ไปไดของตนเอง
2. รายละเอยี ดในแตล ะองคประกอบของกรอบแนวคดิ
3. เปา หมายการประเมิน (มีอะไรบา ง)
4. วิธกี ารวิเคราะหขอ มลู
5. วิธกี ารประเมิน
86
เรืองที การตดั สินใจขยายอาชีพด้วยการวเิ คราะห์ศักยภาพ
จากการท่ผี เู รยี นไดศกึ ษา เร่อื งที่ 1 ภารกิจเพ่ือความมั่นคงในการทาํ ธุรกจิ ประกอบดวยเรื่องยอย ๆ
คือ บทบาทหนาท่ีของตนเองทีม่ ีตอ ธรุ กจิ การบรหิ ารทรัพยากรดาํ เนินธรุ กิจ การบริหารการผลติ การจัดการสงมอบ
และการวจิ ยั พัฒนา ซง่ึ เนนเฉพาะการบริหารจัดการของตวั ผูประกอบการ และเรอื่ งที่ 2 การวัดและประเมินผล
ความมั่นคงในอาชีพ ซึ่งตอ งเรียนรเู กี่ยวกับองคประกอบการวัดและประเมินผลความมั่นคงในอาชีพ วิธีการ
วัดผลและประเมินผลความม่ันคงในอาชีพ และการแปรผลการประเมินตนเองเปนการหาขอสรุปวาจะ
ดําเนินการขยายอาชพี หรอื ไม อยางไร
เพือ่ เปนการสรา งความมง่ั คงยิ่งขึ้น ผูประกอบการควรพิจารณาวิเคราะหศักยภาพในการขยาย
อาชพี 5 ดาน ดงั นี้
1. ศกั ยภาพของทรัพยากรธรรมชาตใิ นแตล ะพน้ื ที่
2. ศักยภาพของพนื้ ท่ตี ามลักษณะภมู อิ ากาศ
3. ศักยภาพของภูมิประเทศและทาํ เลท่ตี ัง้ ของแตล ะพน้ื ที่
4. ศักยภาพของศลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณีและวถิ ีชีวิตของแตล ะพ้นื ท่ี
5. ศักยภาพของทรัพยากรมนษุ ยในแตล ะพืน้ ที่
1. ศกั ยภาพของทรพั ยากรธรรมชาตใิ นแตละพ้นื ที่
ทรพั ยากรธรรมชาติ หมายถงึ ส่ิงทีเ่ กิดขึ้นเองตามธรรมชาติ ซึ่งมนษุ ยส ามารถนาํ ไปใชใ หเกิดประโยชน
ตอชีวติ ประจาํ วัน และการประกอบอาชพี ทรัพยากรธรรมชาติ ไดแ ก ปา ไม แมน ํา้ ลาํ คลอง อากาศ แรธ าตุตา ง ๆ
ทรัพยากรธรรมชาตบิ างชนิดใชแลว หมดไป เชน แรธ าตุตา ง ๆ บางชนิดมนษุ ยส ามารถสรางทดแทนข้ึนใหมได
เชน ปาไม เมื่อมนุษยตัดไปใชประโยชนแลวก็สามารถปลูกทดแทนขึ้นใหมได ดังน้ัน การขยายอาชีพตอง
พิจารณาวาทรัพยากรที่จะตองนํามาใชในการขยายอาชีพในพื้นท่ีมีหรือไมมีเพียงพอหรือไม ถาไมมี
ผูป ระกอบการตอ งพจิ ารณาใหมว าจะขยายอาชพี ท่ตี ดั สนิ ใจเลือกไวหรอื ไม หรือพอจะจัดหาไดใ นพื้นที่ใกลเ คียง
ซึง่ ผูประกอบการตองเสียคา ขนสง จะคมุ คากับการลงทนุ หรอื ไม เชน ตัดสินใจจะขยายอาชีพจากเดิมเลี้ยงสุกร
100 ตวั ตอ งการเลย้ี งเพ่ิมเปน 200 ตัว ซึง่ เพ่ิมอีกเทาตัว จะตองพจิ ารณาวา อาหารสกุ รหาไดในพืน้ ท่หี รอื ไม เชน
รําขาวในพืน้ ทมี่ ีพอเพียงทจ่ี ะเลีย้ งสุกรทีเ่ พ่มิ ขึน้ หรือไม
87
2. ศักยภาพของพ้ืนท่ตี ามลักษณะภมู อิ ากาศ
ในแตละพื้นท่ีจะมลี กั ษณะภูมอิ ากาศแตกตา งกัน เชน ประเทศไทยภาคกลางมีอากาศรอน ภาคใตมีฝนตก
เปนเวลานาน ภาคเหนือมีอากาศเย็น โดยเฉพาะอาชีพเกษตรกรรมขึ้นอยูกับสภาพภูมิอากาศเปนสวนใหญ เชน
ในพ้นื ทม่ี กี ารปลูกลิ้นจ่ี ลาํ ไย อยูแลว และมีผลผลิตออกมากในฤดูกาล ทําใหราคาตกตํ่าตองการแปรรูปใหเปน
ลาํ ไยตากแหง เพอ่ื ใหไดราคาดี ดงั นั้น ตอ งพิจารณาวาในชวงนน้ั มีแสงแดดพอเพียงทจ่ี ะตากลาํ ไยไดห รือไม
3. ศกั ยภาพของภมู ิประเทศและทาํ เลท่ีตง้ั ของแตล ะพน้ื ท่ี
สภาพภมู ิประเทศและทําเลทตี่ ้ังของแตล ะพ้ืนทีจ่ ะแตกตางกนั เชน เปนภูเขา เปน ที่ราบสูง ทรี่ าบลุม แตละ
พื้นที่มีผลตอการขยายอาชีพ เชน การจัดหาแหลงทองเที่ยวเพ่ิมข้ึนในพ้ืนที่ตองพิจารณาวาแหลงทองเที่ยว
แหง ใหมใ นภูมปิ ระเทศน้ัน ๆ สามารถดึงดูดนักทองเทีย่ วไดห รือไม หรอื ตอ งการขยายสาขาไปอกี สถานที่หนงึ่ ก็
ตอ งพิจารณาทําเลทต่ี ั้งแหง ใหมวาจะขายกาแฟไดหรอื ไม
4. ศักยภาพของศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณีและวิถชี ีวิตของแตละพ้ืนที่
แตละพื้นท่ีทั้งในประเทศไทยและตางประเทศมีศิลปวัฒนธรรม ประเพณีและวิถีชีวิตที่แตกตางกัน
ดงั น้ันแตล ะพนื้ ที่สามารถนําเอาสง่ิ เหลา น้มี าใชเปนอาชพี ได เชน เปน สถานท่ีทองเที่ยวเขาชมศิลปะ วัฒนธรรม
ประเพณพี ืน้ บา น หรอื พาชมวิถชี วี ิต อาจจะขยายอาชพี โดยเพ่มิ จาํ นวนรอบทเี่ ขา ชมใหพ อเพียงกับตลาดเปา หมาย
5. ศักยภาพของทรพั ยากรมนษุ ยใ นแตละพืน้ ท่ี
ทรัพยากรมนุษยในแตละพื้นที่ หมายถึง ความรู ความสามารถของมนุษยท่ีเปนภูมิปญญาทั้งในอดีต
จนถงึ ปจ จุบนั ดานการประกอบอาชพี ตา ง ๆ ในพืน้ ทีน่ ัน้ ๆ เมอ่ื อาชีพน้นั มคี วามม่นั คงในพืน้ ที่น้ัน ๆ แลว อาจจะ
ขยายไปพืน้ ทีอ่ ื่น ๆ การกระจายความสามารถของทรัพยากรมนุษย ก็สามารถทําไดโดยการอบรมผูสนใจใน
ความรนู ั้น ๆ ใหส ามารถนาํ ไปขยายยังพื้นท่อี น่ื ๆได
ผูประกอบการที่มีอาชีพม่ันคงโดยผานการพัฒนาจนกระทั่งเปนที่รูจักกันแพรหลายก็สามารถขยาย
ธุรกิจใหกวางขวาง โดยการเพ่ิมปริมาณหรือขยายสาขาใหมากข้ึนได โดยนําศักยภาพทั้ง 5 ดานมาชวย
ประกอบการพจิ าณาดว ย
88
ใบงานท่ี 3
จากการที่ผูเรยี นศกึ ษาศกั ยภาพ 5 ดา น เพอื่ ขยายอาชพี มาแลว ใหว เิ คราะหศ กั ยภาพ 5 ดา นในอาชพี ที่
ตัดสนิ ใจขยายอาชพี ทสี่ นใจ วา จะขยายอาชีพไดอ ยา งไร เพอ่ื ใหอ าชีพนนั้ มีความเปน ไปไดล งในแบบบันทกึ
แบบบนั ทกึ
ตองการขยายอาชพี …………………………………………………….
ท่ี ศักยภาพ 5 ดาน ทีต่ องการ / สอดคลอ งกบั อาชีพ มี ไมม ี หมายเหตุ
พอ ไมพอ
1 ทรัพยากรธรรมชาติ 1.1
1.2
1.3
ฯลฯ
2 ภมู ิอากาศ
3 ภูมปิ ระเทศและทําเลท่ีตง้ั
4 ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี
และวถิ ีชวี ติ
5 ทรัพยากรมนษุ ย
89
สรปุ ผลการตัดสนิ ใจ
ใหเ ลอื กอยา งใดอยา งหนึ่ง ดงั นี้
1. ตดั สนิ ใจเลอื กขยายอาชพี และใหอ ธบิ ายเหตผุ ลความเปน ไปไดท จี่ ะขยายอาชีพ
2. ตดั สนิ ใจไมข ยายอาชีพ เนอ่ื งจาก
90
ภาคผนวก
91
รายชือผู้เข้าร่วมประชุมปฏบิ ัติการเขียนต้นฉบบั เรียน
ตามหลกั สูตรการศึกษานอกระบบ ระดับการศึกษาขันพนื ฐาน พทุ ธศักราช 2552
ระหวา งวนั ที่ 29 มิถุนายน-3 กรกฎาคม 2552
ณ โรงแรมแกรนด เดอวลิ ล กรงุ เทพมหานคร
1. นางพรทิพย กลารบ ผอู าํ นวยการกลุมพฒั นาการศึกษานอกโรงเรยี น
2. นางสาวพมิ พาพร อินทจกั ร สถาบัน กศน.ภาคเหนือ
3. นางสาวสุดใจ บตุ รอากาศ สถาบัน กศน.ภาคเหนือ
4. นางณฐั พร เชื้อมหาวนั สถาบนั การศกึ ษาและพัฒนาตอ เนอ่ื งสริ ินธร
5. นางวารณุ ี เผอื กจนั ทึก สถาบนั การศกึ ษาและพัฒนาตอ เนอื่ งสริ ินธร
6. นายทองจุล ขนั ขาว สถาบัน กศน.ภาคกลาง
7. นางอมรรัตน ศรกี ระจบิ สถาบนั กศน.ภาคตะวันออก
8. นางสาวสรุ ตั นา บรู ณะวทิ ย สถาบนั กศน.ภาคตะวนั ออก
9. นางสาวสาสินี สมทบเจรญิ กลุ สถาบัน กศน.ภาคตะวนั ออก
10. นางสาวสมทรง นลิ นอย สถาบนั กศน.ภาคตะวนั ออก
11. นายมณเฑียร ละงู สถาบัน กศน.ภาคใต
12. นางสาวสริ ลิ กั ษณ จนั ทรแกว ศนู ยวิทยาศาสตรเพอ่ื การศึกษานครศรธี รรมราช
13. นางสาวลกั ษณส ุวรรณ บุญไชย ศูนยวทิ ยาศาสตรเพ่อื การศกึ ษาตรงั
14. นายเดชพสษิ ฐ เตชะบญุ ศนู ยว ทิ ยาศาสตรเ พอื่ การศกึ ษาลาํ ปาง
15. นางพวงเพชร วิเศษชู ศูนยวิทยาศาสตรเ พอื่ การศกึ ษาสระแกว
16. นางอาภรณ เลศิ กจิ คุณานนท ศนู ยวทิ ยาศาสตรเ พอื่ การศึกษาสระแกว
17. นางทพิ รตั น สมั ฤทธริ์ นิ ทร ศูนยฝ กและพัฒนาอาชพี ราษฎรไทย
บรเิ วณชายแดนชุมพร
18. วา ทรี่ อ ยตรอี ัมพร มากเพชร ศนู ยฝกและพฒั นาอาชพี ราษฎรไทย
บริเวณชายแดนสระแกว
92
19. นายวิเชยี ร ใจจิตร ศูนยฝ ก และพัฒนาอาชพี ราษฎรไทย
บรเิ วณชายแดนสระแกว
20. นายกติ ตเิ กษม ใจชน่ื ศึกษานเิ ทศ
21. นางศริ ิพรรณ สายหงส ขาราชการบาํ นาญ
22. นางดุษฎี ศรีวัฒนาโรทยั กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น
23. นางพรทิพย เข็มทอง กลุม พัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรยี น
24. นางนนั ฐนิ ี ศรีธญั ญา กลมุ พัฒนาการศึกษานอกโรงเรยี น
25. นางรงุ อรณุ ไสยโสภณ กลุมพัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรยี น
26. นายววิ ัฒนไ ชย จนั ทนสุคนธ กลมุ พัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรยี น
27. นางพฒั นสุดา สอนซื่อ กลุมพฒั นาการศึกษานอกโรงเรยี น
28. นางพชิ ญาภา ปติวรา กลุมพฒั นาการศึกษานอกโรงเรยี น
29. นายสรุ พงษ ม่นั มะโน กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรยี น
30. นายศภุ โชค ศรรี ตั นศลิ ป กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น
31. นางรุงลาวัณย พไิ ลวงค กลมุ พัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรยี น
32. นางสาวปยวดี คะเนสม กลุมพฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น
33. นางสาวเพชรินทร เหลืองจิตวัฒนา กลุม พัฒนาการศึกษานอกโรงเรยี น
93
รายชือผู้เข้าร่วมประชุมปฏบิ ัตกิ ารบรรณาธิการสือแบบเรียน
ตามหลกั สูตรการศึกษานอกระบบ ระดับการศึกษาขันพนื ฐาน พทุ ธศักราช 2551
ระหวางวนั ที่ 7-10 กันยายน - 10 กันยายน 2552
ณ โรงแรมอทู องอินน จงั หวัดพระนครศรอี ยธุ ยา
1. นายวิมล จาํ นงบตุ ร รองเลขาธกิ าร กศน.
2. นางพรทพิ ย กลารบ ผอู าํ นวยการกลุม พัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน
คณะบรรณาธิการ จนั ทรศ รี ผอู าํ นวยการศนู ยวทิ ยาศาสตรเพอ่ื การศึกษาตรัง
3. นายประกิต ประดษิ ฐส ุวรรณ ผอู ํานวยการอุทยานวทิ ยาศาสตร พระจอมเกลา
4. นายสงดั ณ หวา กอ จงั หวัดประจวบครี ีขนั ธ
อนนั ตนริ ตั ศิ ยั ผูอาํ นวยการศูนยว ทิ ยาศาสตรเ พือ่ การศกึ ษา ตรัง
5. นายชยั กิจ มาลากรรณ ผอู าํ นวยการศนู ยวิทยาศาสตรเ พ่ือการศกึ ษา
6. นายสชุ าติ พระนครศรอี ยธุ ยา
สหพัฒนสมบตั ิ ผูอํานวยการ สํานักงาน กศน.อ.บางปะกง
7. นายกญั จนโ ชติ สิทธริ งั สรรค ศนู ยฝกและพัฒนาอาชพี เกษตรกรรม วัดญาณ-
8. นางทิพวรรณ สงั วรารามวรมหาวิหาร อันเนื่องมาจากพระราชดาํ ริ
โอมาก ขา ราชการบาํ นาญ
9. นายทวี เจรญิ นชิ ขา ราชการบาํ นาญ
10. นางสาวสุรีพร มวงบญุ มี ขา ราชการบาํ นาญ
11. นายไชโย คมุ ทรัพย ขาราชการบาํ นาญ
12. นายอรา ม หนูสง ขา ราชการบาํ นาญ
13. นายชมุ พล ลอ งประเสริฐ ศึกษานิเทศก
14. นางสาวสวุ รรณา รชั ตนาวนิ ศึกษานเิ ทศก
15. นางมาลี ขันอาสา ศึกษานิเทศก
16. นางทองพนิ