4.มารยาทไทย

ี
ค ำช้แจง



ี
ี
ู
ุ
เอกสารประกอบการเรยน ชด พลเมืองดี...ศรสังขละ กลุ่มสาระการเรยนรสังคมศึกษา
้
ี
ี่
ิ
้
ศาสนาและวัฒนธรรม สาระท 2 หนำที่พลเมอง วัฒนธรรม และกำรด ำเนนชวิตในสงคม ครผู้สอน
ื
ู
ั
ี
ื่
เข้าใจในสอการสอนควรศึกษาให้เข้าใจโดยพิจารณาประยุกต์ใช้ให้เหมาะสมและสอดคล้อง
่
ี
ู
ิ
้
้
ิ
ี
ิ
กับแผนการจัดการเรยนร เพือพัฒนาการเรยนการสอนใหเกดประสทธภาพมากยิ่งขึ้น อาจ
็
ิ
่
ิ
่
ิ
ด าเนนการได้ตามทเหนสมควรปฏบัตได้ด้วยตนเองดังตอไปน้ ี
ี
ี
ี
ื่
ี
1. ใช้เอกสารประกอบการเรยน ชุด พลเมืองดี...ศรสังขละ ใช้เปนสอการเรยนรใน
้
ู
็
ี
ู
้
หนวยการเรยนร เรอง พลเมืองดี...ศรสังขละ กลุ่มสาระการเรยนรสังคมศึกษา ศาสนา และ
ื่
ี
่
ู
ี
้
ี่
วัฒนธรรม สาระท 2 หนำที่พลเมอง วฒนธรรม และกำรด ำเนนชวตในสงคม ชั้น
ั
้
ี
ิ
ั
ื
ิ
ี
ประถมศึกษาปท 6
ี่
่
ิ
ุ
ี
2. เอกสารประกอบการเรยนชดน้ ครผ้สอนสามารถน าไป ใช้สอนซอมเสรมส าหรับ
ี
ู
ู
ี
ี
ี
ี
นักเรยนที่เรยนอ่อน และนักเรยนที่ต้องการทบทวนบทเรยนได้อีกด้วย
้
่
ึ
ุ
ู
ี
3. ครูควรเสรมแรงโดยกระต้นใหนักเรยนตั้งใจศกษาเน้อหาซงครเปนเพียงผ้คอยช้แนะ
ู
็
ิ
ื
ึ
ี
อ านวยความสะดวกและคลี่คลายปญหาของนักเรยน
ั
ี
่
ุ
ี
ู
ี
ี่
4. นักเรยนและครควรสรปความรรวมกันหลังจากทนักเรยนศึกษาเอกสารประกอบ
ู
้
การเรยนจบแล้ว
ี
ู
5. ขณะที่นักเรยนศึกษาจากเอกสารประกอบการเรยน ครต้องคอยสังเกตและบันทึก
ี
ี
พฤติกรรมของนักเรยน แล้วรวมกันตรวจ เฉลยค าตอบแบบฝกหัด และแบบทดสอบประจ าเล่ม
่
ึ
ี
เพื่อศึกษาความก้าวหน้ามีพัฒนาการและปรับปรงแก้ไขต่อไป
ุ

ี
แบบทดสอบกอนเรยน
่

เลมที่ 4 มำรยำทไทย
่

ุ
ื่
ค ำช้แจง ให้นักเรยนท าเครองหมาย กากบาท (X) ทับข้อที่ถูกที่สดเพียงค าตอบเดยว
ี
ี
ี
(ข้อละ 1 คะแนน)
ู
่
ี
ิ
ิ
ิ
ื
่
ิ
ิ
1. เมือได้ยินเสยงเพลงชาตหรอมีการเชญธงชาตขึ้นสยอดเสานักเรยนควรปฏบัตอย่างไร
ี
ก. ยืนตรงหันหน้าทางธงชาติ เมื่อเพลงจบค้อมศีรษะค านับ
ข. ยืนตรงหันหน้าทางทิศเหนอ เมื่อเพลงจบให้ไหว้ 1 ครั้ง
ื
ค. ยืนตรงหันหน้าทางใต้ เมื่อเพลงจบให้ให้อยู่ในท่าพักทันท ี
ง. ยืนตรงหันหน้าทางธงชาติ เมื่อเพลงจบให้ถอนสายบัว 1 ครั้ง
2. บุคคลใด แสดงการกราบผู้มีพระคุณและผ้ใหญ่ได้ถูกต้อง
ู
ก. ประนมมือกราบ 1 ครั้ง แบมือ

ข. ประนมมือกราบ 3 ครั้ง แบมือ


ค. ประนมมือกราบ 1 ครั้ง ไม่แบมือ
ง. ประนมมือกราบ 3 ครั้ง ไม่แบมือ



ี
ิ
3. เมื่อผู้ใหญ่เดนเข้ามาคุยด้วย นักเรยนควรปฏิบัติอย่างไร
ิ
ี
ก. ไหว้แล้วเดนหนทันท ี
ข. ยืนยิ้ม มือไขว้ไว้ข้างหลัง

็
ู
ค. พูดจาเปนกันเอง เสมอคนรจักทั่วไป
้
ง. ยืนเท้าชด มือประสานกันไว้ข้างหน้า ต ากว่าระดับเอว ค้อมตัวเล็กน้อย
ิ
่

ี
็
4. นักเรยนควรปฏิบัติตนอย่างไรเมื่อรับประทานอาหารเสรจแล้ว
ก. ผลักจานออกจากตัว
ข. วางเอาไว้ให้เพื่อนชวย
่

่
้
้
ค. เรอเสยงดังเพือใหรว่าอ่ม
ู
ี
ิ
ง. รวบช้อนส้อม เก็บเศษอาหารที่ตกหล่น และน าภาชนะไปเก็บ
ู
่
ี
5. การนั่งบนเก้าอ้ตอหน้าผ้ใหญ่ควรนั่งอย่างไร
้
ก. นั่งไขว่หาง
ข. นั่งปล่อยตัวตามสบาย
ค. นั่งตัวตรงวางเท้ากับพื้น เท้าชดกัน
ิ
ง. นั่งยกขาข้างหนงขึ้นมาวางบนเก้าอ้ ี
ึ
่

ี
6. นักเรยนคิดว่ามารยาทไทยมีความส าคัญต่อสังคมไทยอย่างไร
ิ
ี่
็
ก. เปนเครองยึดเหนยวจตใจ
ื่
ข. มีความหลากหลายในการปฏิบัติ
็
ค. แสดงถึงความเปนชาติที่มีอารยธรรม
ง. เปนแนวปฏิบัติที่น าไปสความเปนสากล
็
็
ู่
7. เมือมีคนเข้าแถวก าลังซ้ออาหารนักเรยนควรปฏบัตอย่างไร
ิ
ี
ิ
ื
่
ก. ให้เพื่อนจองคิวให้
ข. แซงไปอยู่ข้างหน้า

ค. เข้าแถวเรยงตามล าดับก่อนหลัง
ี
ิ
ง. แกล้งเดนไปคุยกับเพื่อนแล้วแซงแถวเลย

ี่
ิ
8. การกราบเบญจางคประดษฐ์ มีกจังหวะ อะไรบ้างตามล าดับ
ก. 2 จังหวะ อัญชลี วันทา

ข. 2 จังหวะ อัญชลี วันทา

ค. 3 จังหวะ วันทา อภิวาท อัญชลี

ง. 3 จังหวะ อัญชลี วันทา อภิวาท


9. ผู้ใหญ่ให้ของนักเรยนควรปฏิบัติอย่างไร
ี
ก. ไหว้ขอบคุณ รับของด้วยกรยาที่สภาพ
ุ
ิ
ิ
ข. รับของจากผู้ใหญ่ แล้วหันหลังเดนไป
ิ
ุ
้
ค. รับของ พรอมกับโค้งค านับอย่างสภาพ
ง. หยิบของจากมือผ้ใหญ่ แล้วกล่าวขอบคุณ
ู

10. การแสดงความเคารพบุคคล ข้อใดปฏิบัติถูกต้อง

ิ
ก. การกราบผู้มีพระคุณควรกราบแบบเบญจางคประดษฐ์
ข. การไหว้พ่อแม่ให้ประนมมือและค้อมศีรษะให้หัวแม่มือจรดปลายจมูก


ค. การไหว้พระสงฆ์ให้ประนมมือและค้อมศีรษะลงให้หัวแม่มือจรดปลายคาง
้
ี
้
ุ
ง. การไหว้ของบคคลทั่วไปใหประนมมือและค้อมศรษะลงใหหัวแม่มือจรดระหว่างคิ้ว

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน
่
ี

่
เลมที่ 4 มำรยำทไทย











1. ก



2. ค
3. ง


4. ง


5. ค
6. ค


7. ค


8. ง

9. ก

10.ข

ใบควำมรู ้


มำรยำทไทย






















มารยาทการแสดงความเคารพ



ควำมหมำยของมำรยำท


ิ
ิ
่
มารยาท หมายถึง คือ กรยา วาจาต่าง ๆ ของคนไทยทแสดงออกทางกาย เชน การแสดง
ี่
ิ
่
ความเคารพ การยืน การเดน การนั่ง การนอน การรับของสงของ รวมทั้ง การประพฤติ
ุ
ี่
ุ
ี
้
ี
ปฏิบัติในพิธการต่าง ๆ ทสภาพเรยบรอยทบคคลพึงปฏิบัติในสังคมโดยมีระเบยบแบบแผนอัน
ี
ี่
็
เหมาะสมตามกาลเทศะและถือเปนเอกลักษณ์ส าคัญของคนไทย

ควำมสำคัญของมำรยำทไทย


ั
ี
่
คนไทยได้สบทอดมารยาทไทยทดงามมาตั้งแตอดตจนถึงปจจุบันการแสดงมารยาท
ี
่
ี
ื
็
้
้
ี
ไทยใหเหมาะสมกับกาลเทศะถือเปนส่งทมีความส าคัญ ทั้งน้นอกจากจะท าใหมารยาทไทยท ี่
ี
่
ิ
ดงามด ารงอยู่ต่อไปแล้ว ยังท าให้ต่างชาติได้เหนถึงความเปนธรรมชาติทมีอารยธรรมของ
ี่
็
ี
็
ไทยอีกด้วย

มำรยำทในกำรแสดงควำมเคำรพ


่
การแสดงความเคารพ การแสดงความเคารพมีหลายลักษณะ เชน การไหว้ การกราบ
่
ี
การโค้งค านับ การแสดงความเคารพ จะแตกตางกันไปขึ้นอยูกับผ้ทจะรับการเคารพด้วยว่า
่
่
ู
ึ
อยู่ในฐานะใดและอยู่ในโอกาสใด จงจะแสดงความเคารพให้เหมาะสม

กำรแสดงควำมเคำรพพระรตนตรย
ั
ั

การแสดงความเคารพพระรัตนตรัย ปฏิบัติโดยการไหว้หรอการกราบแบบเบญจางคประดษฐ์ตาม
ิ
ื
ความเหมาะสมของสถานท ี่
่
ิ
ิ
่
กำรไหว คือการกระพุมมือใหปลายน้วมือทั้งสองข้างชดกัน ฝามือทั้งสองข้างประกบกัน
้
้
แนบระหว่างออก ไม่กางศอก แล้วยกมือขึ้นพรอมกับค้อมศรษะลงใหหัวแม่มือจรดระหว่างคิ้ว
ี
้
้
่
ปลายน้วช้แนบสวนบนของหน้าผาก
ี
ิ


















การไหว้

กำรกรำบแบบเบญจำงคประดิษฐ คือ การใช้อวัยวะทั้ง 5 ได้แก่ จรดพื้น ได้แก่ เข่า 2
์
ู
ิ
่
ิ
็
มือ 2 หน้าผาก 1 เปนอาการแสดงเคารพอย่างสงตอพระรัตนตรัยมีขั้นตอนการปฏบัต
ิ
่
ุ
้
ิ
1) ชายนั่งทาเทพบตร โดยปลายเท้าทั้งสองยันพื้นใหน้วพับลงราบกับพื้น เท้าทั้งคูแนบชด
่
่
่
ิ
สนทกัน นั่งทับบนส้นเท้าทั้งคู แยกหัวเข่าหางประมาณ 1 คืบ มือสองข้างวางทอดราบท ี ่
ื
ิ
เหนอเข่าทั้งสอง น้วมือแนบชดไม่กางวางมือในทาสบายไม่เกรง
็
่
ิ
2) หญิงนั่งทาเทพธดา โดยคุกเข่าราบ เหยียดหลังเท้าทั้งคูใหราบกับพื้นไปทางด้าน
้
ิ
่
่
ิ
ื
้
่
หลัง ใหฝาเท้าทั้งสองแนบชดกันหรอปลายเท้าทั้งสองทับกันเล็กน้อยนั่งทับลงบนฝาเท้า
่
่
ี
ทั้งสอง หัวเข่าทั้งสองแนบชดกัน มือทั้งสองวางทอดราบไว้ทหัวเข่าทั้งสอง น้วมือไม่กาง
ิ
ิ
วางมือในท่าสบาย
่
ี
จังหวะที่ 1 เรยกว่า อัญชลี ยกมือขึ้นในทาประนมมือ
ี
ี่
ิ
จังหวะท 2 เรยกว่า วันทา ยกมือขึ้นไหว้ หัวแม่มือจรดระหว่างคิ้ว ปลายน้วช้แนบ
ี
สวนบนของหน้าผาก
่
ิ
้
้
จังหวะท 3 เรยกว่า อภวาท ทอดมือทั้งสองลงพรอมๆกันใหมือและแขนทั้งสองข้างราบ
ี่
ี
กับพื้น คว ามือหางกันเล็กน้อย พอใหหน้าผากจรดพื้น
้
่
่



่
ุ
ชายนั่งทาเทพบตร
หญิงนั่งทาเทพธดา
่
ิ









ิ
การกราบแบบเบญจางคประดษฐ์

กำรแสดงควำมเคำรพตอบุคคล
่

ิ
การแสดงความเคารพตอบคคล ปฏบัตดังน้ ี
ุ
่
ิ
1. กำรไหวผูมพระคณและผูใหญทเคำรพนบถอ ได้แก่ พ่อ แม่ ป ย่า ตา ยาย คร
่
ุ
ู
่
ี
ี
้
่
้
ู
ั
้

ื
ี่
อาจารย์ ผู้ทเคารพนับถือ ใหประนมมือแล้วยกขึ้นพรอมกับค้อมศีรษะลงให้หัวแม่มือจรด
้
้
ิ
ี
ปลายจมูก ปลายน้วช้แนบระหว่างคิ้ว
ื
2. กำรไหวบุคคลทั่วไปที่เคำรพนับถอ หรอผู้ที่มีอายุมากกว่าเล็กน้อย ให้ประนมมือแล้วยกขึ้น
ื
้
้
พรอมกับค้อมศรษะลง ใหหัวแม่มือจรดปลายคาง ปลายน้วช้แนบปลายจมูก
้
ิ
ี
ี
ื
ั
้
่
ี
่
ู
3. กำรกรำบผูมพระคณและผูใหญทเคำรพนบถอ ผ้กราบทั้งชายและหญิงใหนั่งพับเพียบ
ี
้
ุ
้
่
ทอดมือทั้งสองข้างลงพรอมกัน มือประนมตั้งกับพื้น ค้อมตัวลงให้หน้าผากแตะสวนบน
้
ของมือที่ประนม กราบเพียง 1 ครั้งไม่ต้องแบมือ



การไหว้พระ












ุ
ู
ู
ุ
การไหว้ผ้มีพระคุณและผ้อาวโส การไหว้บคคลทั่ว ๆ ไป

มำรยำทในกำรยน
ื

1. การยืนเคารพธงชาติ และเพลงชาติ ให้ยืนตรงแสดงความเคารพโดยหันหน้าไป

ทางธงชาติ เมื่อเพลงจบให้ค้อมศีรษะค านับ

่
2. การยืนสนทนากับผู้ใหญ่ ให้ยืนตรง เท้าชด ประสานมือกัน อยู่ต ากว่าระดับเอว ค้อมตัว
ิ
เล็กน้อย ไม่ควรยืนชดหรอหางผู้ใหญ่จนเกนไป
ิ
ื
่
ิ
็
ี
3. การยืนเข้าแถวคอย ใหเข้าแถวอย่างเปนระเบยบ และเรยงตามล าดับก่อน - หลัง
้
ี









ื
ิ
การยนเคารพธงชาต และเพลงชาต ิ

มำรยำทในกำรเดิน


่
1. มำรยำทในกำรเดินผำนผูใหญ
้
่
การเดนโดยทั่วไป คือ การเดนด้วยกรยาสภาพเรยบรอย ส ารวม ไม่เดนเสยงดังหรอ
ี
ิ
ิ
ิ
ี
ิ
ื
้
ุ
ิ
ิ
้
ู
ก่อใหเกดความร าคาญแก่ผ้อน
่
ื
ื
้
่
่
2. กำรเดินผำนขณะผูใหญยน
่
ิ
การเดนผ่านขณะผู้ใหญ่ยืนให้เดนผ่านระยะหางพอควร ในลักษณะส ารวม ปล่อยมือไว้
ิ
ข้างล าตัว แล้วค้อมตัวเมื่อใกล้ถึงผู้ใหญ่

่
้
่
้
กำรดินผำนขณะผูใหญนั่งเกำอ้ ี

ี
การเดนผ่านขณะผ้ใหญ่นั่งเก้าอ้ ให้เดนผ่านระยะหางพอสมควรในลักษณะส ารวม
่
ิ
ิ
ู
ปล่อยมือไว้ข้างล าตัวแล้ว ค้อมตัวพรอมกับย่อเข่าเมื่อใกล้ถึงผู้ใหญ่
้
่
ขณะผ้ใหญ่นั่งหรอนอนกับพื้น ใหเดนผานระยะหางพอสมควรในลักษณะส ารวม เมื่อ
ิ
้
่
ู
ื
้
ิ
เข้าใกล้ผ้ใหญ่ใหเดนเข่า เมือผานไปแล้วจงลุกขึ้นเดน
ู
ึ
ิ
่
่

ั่
มำรยำทในกำรนง


ี
ิ
ิ
่
้
ู
1. การนั่งเก้าอ้ตอหน้าผ้ใหญ่ ใหนั่งตัวตรง โดยส ารวมกรยาและสายตา มือทั้งสองข้าง
ประสานกันวางบนหน้าขา

2. นั่งพับเพียบต่อหน้าผู้ใหญ่ มือทั้งสองข้างประสานกันวางไว้บนหน้าขา และเก็บปลายเท้า
โดยเบนปลายเท้าเข้าหาสะโพก















การนั่งเก้าอี้และการนั่งพับเพยบตอหน้าผ้ใหญ่
ู
่
ี


มำรยำทในกำรนอน


ู
ื
ุ
1. การนอนหงาย นอนตัวตรง ศีรษะหนนหมอนให้สงกว่าล าตัวเล็กน้อย หรอพอประมาณ
ื
เท้าและขาทั้งสองข้างชดกัน มือทั้งสองข้างวางไว้ใต้หน้าอกเล็กน้อย หรอวางมือทั้งสองข้าง
ิ
แนบล าตัว ปล่อยลักษณะผ่อนคลาย
ุ
ิ
2. การนอนแบบตะแคง นยมให้นอนตะแคงขวา มือขวาหนนศีรษะ มือซ้ายแนบล าตัว
สวนบน เท้าทั้งสองข้างเหยียดตรง โดยเท้าซ้ายทับเท้าขวา เปนการนอนลักษณะของ
็
่
ิ
พระพุทธเจ้าที่ทรงเจรญสติในการนอน

มำรยำทในสงคมไทย
ั



ิ่
ิ่
ั
่
1. มารยาทกำรประเคนสงของตอพระภิกษุและกำรรบสงของจำกพระภิกษุ

่
ี
ิ
ิ่
่
็
่
ิ่
้
1.1 กำรประเคนสงของตอพระภิกษุสงของแดพระภิกษุ ถ้าเปนส่งของทยกได้ ใหใช้

่
สองมือยกและประเคนในระยะหัตถบาส ถ้าเปนผู้ชายจะประเคนในลักษณะมือต่อมือ สวน
็
ี
ึ
ิ
ิ
ผ้หญิงจะต้องวางของบนผ้าทพระภกษุทอดออกมา จากนั้นจงกราบและเดนเข่าถอยหลัง
ู
่
ออกมา
ิ
่
1.2 กำรรบสงของจำกพระภิกษุ ให้เข้าใกล้ในระยะพอประมาณ แล้วแสดงความ
ั
ื
ิ
้
ู
ี
ิ
่
ู
้
เคารพ ผ้ชายใหยืนมือรับส่งของ ผ้หญิงใหเอ้อมมือขวารับของทภกษุวางไว้ตรงหน้าด้วย
่
อาการส ารวม







ิ
ั
การประเคนส่งของและการรบของจากพระภิกษ ุ

่
้
้
่
2. มำรยำทกำรรบของจำกผูใหญและกำรสงของใหผูใหญ ่
ั
้

็
่
มารยาทในการรับและสงส่งของ โดยทั่วไปเปนการแสดงออกถึงการเคารพในขณะ
ิ
่
ี
่
ิ
รับสงส่งของ ซงมีขั้นตอนการปฏบัตทแตกตางกัน ตัวอย่าง เชน
่
ิ
่
ึ
่
ิ
ุ
ั
2.1 กำรรบของจำกผูใหญ ควรแสดงความเคารพทกครั้งก่อนรับของ ถ้าเปนของเบา
้
่
็
่
็
ให้ยื่นมือขวารับ มือซ้ายแนบล าตัว ถ้าเปนของหนักยืนมือทั้งสองข้างออกรับ
่
่
้
ิ
้
็
2.2 กำรสงของใหผูใหญ ถ้าเปนของเบาใหยืนส่งของด้วย มือขวาใหทานด้วยความส ารวม
่
้
่
้
้
ี
็
ถ้าเปนของหนักยกและยืนใหด้วยมือทั้งสองข้างแล้วถอยกลับมาพอประมาณ ถ้าเปนงานพิธให้
่
็
ท าความเคารพก่อนกลับไปประจ าท ่ ี

ั
3. มำรยำทในกำรรบประทำนอำหำร

ี
ู
่
ิ
็
ิ
็
ี
้
่
ื
มารยาทในการรับประทานอาหาร เปนส่งทท าใหผ้ทพบเหนเกดความเลื่อมใส หรอ
ิ
อาจต าหน ดังนั้น เราควรฝกมารยาทในการรับประทานอาหารใหถูกต้องเปนทยอมรับของสังคม
็
้
่
ึ
ี
โดยปฏิบัติให้เปนนสัย เพราะนอกจากจะรับประทานอาหารตามปกติในครอบครัวแล้ว เรา
ิ
็
ิ
ื่
็
ื่
ุ
ื
ยังใช้อาหารเปนสอในการพบปะสังสรรค์ ด าเนนงานทางธรกจ หรอเข้าสังคมกับผู้อน การ
ิ
็
รับประทานอาหารควรปฏิบัติตนใหเปนผ้ทมีมารยาท ดังน้
้
ี
่
ี
ู
3.1 ถำนงบนเกำอ้ ใหนั่งตัวตรงไม่เท้าศอกบนโตะอาหาร ถ้านั่งกับพื้น ผ้หญิงนั่ง
ู
้
๊
ี
้
ั่
้
ี
่
ุ
ู
่
พับเพียบ ผ้ชายนั่งทาถนัดทสภาพ ตัวตรงไม่เท้าแขนกับพื้น
่
3.2 ถ้ำมีผู้ใหญ่รวมรับประทำนอำหำรให้นั่งรอท่านก่อนและให้ทานลงมือ
่
ึ
รับประทานก่อนจงรับประทานตาม
3.3 กำรรบประทำนอำหำรรวมทงโตะใหใชชอนกลำง ไม่ควรหยิบส่งของข้ามหน้า
ิ
้
๊
้
ั
่
้
ั
้
ผู้อื่น ควรให้ผู้อยู่ใกล้หยิบให้และกล่าวขอบคุณ
ี
3.4 รบประทำนอำหำรดวยอำกำรที่สภำพ ไม่มูมมาม ไม่เคี้ยวเสยงดังและไม่พูดขณะ
้
ุ
ั
อาหารยังอยู่ในปาก
ิ
3.5 เมอรบประทำนอำหำรเสรจแลวใหรวบชอนสอม ไม่แสดงอาการอ่มโดยผลัก
้
็
้
้
ั
ื่
้
จานออกจากตัว ถ้ารับประทานที่โรงเรยน ควรเก็บเศษอาหารที่ตกหล่น และน าภาชนะไป
ี
้
ี
ี
่
ิ
๊
เก็บไว้บรเวณทก าหนด รวบรวมเศษอาหารท้งถังขยะ ท าความสะอาดโตะ เก้าอ้ ใหเรยบรอย
ี
ิ
้








มารยาทในการรับประทานอาหาร

้
ิ
ั
ิ
4. มำรยำทในกำรแสดงกรยำ กำรทกทำย กำรสนทนำและกำรใชคำพูด


ิ
ิ
ี่
มารยาทในการแสดงกรยาอาการเปนมารยาทที่เกยวข้องกับความประพฤติที่แสดงออก
็
ุ
็
ี่
ี
้
ุ
ี่
ทางกายเปนการวางตัวทสภาพเรยบรอยเหมาะสมกับสถานท เวลา บคคล และกาลเทศะ โดย
เปนการแสดงออกของมารยาทในการทักทาย การสนทนา การพูด เปนต้น
็
็
4.1 กำรทักทำย มารยาทของสังคมไทยทักทายกันด้วยการแสดงความเคารพ เชน
่
การยกมือไหว้ผู้อาวุโส และ กล่าวค าว่า สวัสด ผู้หญิง สวัสดค่ะ ผู้ชาย สวัสดครับ ซงเปน
็
ี
ี
ี
่
ึ
ุ
เอกลักษณ์ที่โดดเด่นของสังคมไทยที่ควรอนรักษ์ไว้
ี่
ุ
ี
ี่
ิ
ี
้
4.2 กำรสนทนำ ใช้ถ้อยค าทสภาพเรยบรอย ไม่ควรสนทนาด้วยถ้อยค าทเสยงดังเกนไป
่
ู
เพราะอาจรบกวนผ้อื่นได้ ใช้ค าที่แสดงความเคารพต่อกัน เชน ครับ ค่ะ
4.3 กำรใชคำพูด ควรใช้ให้เหมาะสมกับกาลเทศะ การใช้ค าสนทนาและค าสรรพนาม
้

ิ
่
่
ิ
กับพระภิกษุให้เหมาะสมกับคุณวุฒและวัยวุฒของทาน เชน หลวงตา หลวงพ่อ หลวงพี่
ุ
ิ
่
พระคุณเจ้า พระอาจารย์ และใช้ค าพูดเรยกตนเองด้วยค าสภาพ เชน กระผม ดฉัน หน ู
ี
ี่
การใช้ค าพูดกับผู้ใหญ่และผู้ทเคารพนับถือ ควรมีค าน าหน้านามแทนทานเสมอ เชน
่
่
ู
ี
ี
คุณพ่อ คุณแม่ คุณคร ซงเปนการให้เกยรติและแสดงความเคารพทาน และใช้ค าพูดเรยก
่
็
่
ึ
ุ
่
ิ
ู
ตนเองด้วยค าสภาพ เชน กระผม ผม ดฉัน ฉัน หน
ื
การใช้ถ้อยค ากับเพื่อน พูดจาด้วยถ้อยค าทสภาพต่อกัน ไม่ใช้ถ้อยค าทหยาบคายหรอ
ี่
ี่
ุ
กระด้างต่อกัน








ู
การยกมือไหว้ผ้อาวุโส

ั
ี
้
ั
้
้
ผูมมำรยำทจะตองระมดระวงในกำรใชวำจำ

็
ื่
1. ตองระวังมิใชวำจำเท็จ อันเปนเหตุให้คนทั้งหลายคลายความเชอถือ เพราะความ
้
้
ิ
็
็
ิ
่
ึ
็
ี่
เทจนั้นจะปรากฏขึ้นมิวันใดก็วันหนง ถ้ามีผู้จ าได้ก็จะเหนไปว่ากรยาวาจาทบุคคลพูดเทจ
้
ี
่
่
่
ุ
่
ี
้
ุ
อย่างสภาพเรยบรอยนั้นเปนเสมือน เปลือกทหมหอรางกายอยูภายนอก แตภายในไม่มีอะไร
็
่
ดเลย เหมือนกับต้นกล้วยเรยบรอยข้างนอก แตภายในไม่มีแก่น
ี
่
ี
้
ื
้
2. ไมใชวำจำยยงสอเสยดให้ผู้อนแตกราว หรอระหองระแหงกัน ควรหลีกเสยอย่าง
ื่
ี
ุ
่
้
่
ี
ุ
ี่
้
เด็ดขาด การสนทนาทดย่อมไม่กล่าวถึงใครในแงราย ให้กล่าวถึงเรองทไม่พาดถึงบคคล
ี่
ี
่
ื่
ี
ี่
ิ
ในทางที่จะท าให้เขาเสยหาย ควรพูดสนทนาในทางทจะเกดความร ู ้
ื
็
ี
ี
่
่
3. ไมกลำววำจำหยำบคำยเสยดสดูถูก หรอขัดคอผู้อื่น จะท าให้ขัดเคืองกันและเปนการ
้
ู
นาละอายส าหรับผ้ทแสดงวาจาเชนนั้นออกมา เพราะจะท าให้ผู้ได้ยินได้ฟงรไปถึงว่าผู้พูดมี
่
่
ู
ั
ี
่
การอบรมมาอย่างไร
4. ตองพยำยำมใชคำพูดทเหมำะสมทควรและถูกหูผูทเรำพูดดวย การพูดวาจาไพเราะ
้
่
ี
ี
่
้
ี
่
้
้

้
็
ู
็
่
่
ี
ย่อมเปนทนยมชมชอบแก่ผ้ได้ยินได้ฟงมากและยังใหประโยชนแก่ตนเองใหเปนทนับถือ
ี
้
ิ
์
ั
ู
้
ิ
ของคนทั้งหลาย ถ้าเข้าใจพูดอาจยังผ้น้อยใหมีแก่ใจท ากจการด้วยความจงรักภักด ี
ี่
5. ยอมไมพูดเสยงดังจนเกนไป หรอพูดพลางหัวเราะพลางในกลุ่มคนทตนรวม
่
ื
ี
่
ิ
่
สนทนาด้วย จะท าให้ผู้พูดเสยบุคลิกลักษณะของสภาพชน
ี
ุ
ื
6. คูสนทนำท่ดีนนมิใชจะเปนผูพูดอยำงเดียว หรอฟังอย่างเดียวจะต้องปฏิบัติให้
่
็
ั
่
้
้
ี
่
ี
พอด คือรจักพูดให้ผู้ฟงพอใจและเปนนักฟงที่สนใจ
็
ู
ั
ั
้
ื
ิ
7. สภำพสตรยอมมควำมสำรวมกำยอยูเปนนจ ไม่สงเสยงอ้ออง ไม่ท าสนทหรอหยอก
ี
ิ
่
ี
ุ
ี

่
็
่
ึ
ื
ิ
ี
ล้อกับบุรษในที่ลับและที่เปดเผย ไม่พูดจาหยาบคาย ไม่หัวเราะสงเสยงดัง พูดดังเกนงามจน
ุ
่
ิ
็
เปนจุดเด่นให้คนอื่นหันมาจ้องมอง

ึ
แบบฝกหัดที่ 1

่
เลมที่ 4 มำรยำทไทย


ื่
ื่
ค ำช้แจง จงเขียนเครองหมาย ✓ หน้าข้อความที่ถูกต้อง และเขียนเครองหมาย
ี
 หน้าข้อความที่ผิด ( ข้อละ 1 คะแนน)

1. การกราบแบบเบญจางคประดษฐ ชายนั่งทาเทพบตร หญิงนั่งทา
่
ุ
ิ
์
่
เทพธดา
ิ
2. การประนมมือใหน้วมือทั้งสองข้างชดกัน ฝามือทั้งสองประกบ
่
ิ
้
ิ
เสมอกันแนบระหว่างอก ปลายน้วเฉยงขึ้นพอประมาณแขนแนบ
ี
ิ
ล าตัวไม่กางศอก เรยกว่า อภิวาท (อัญชลี)
ี
3. การไหว้พระ คือการไหว้ที่แสดงความนอบน้อม หรอก้มศีรษะ
ื
มากที่สด
ุ
4. การไหว้บคคลทั่วไป หัวแม่มือจรดปลายคาง ปลายน้วช้แนบ
ิ
ี
ุ
ปลายจมูก
5. มารยาท หมายถึง กรยาวาจาที่สภาพเรยบรอย ที่บุคคลพึงปฏิบัติ
ุ
ี
้
ิ
ิ
ในสังคม
6. การไหว้พระ คือการไหว้ที่แสดงความนอบน้อม หรอก้มศีรษะ
ื
มากที่สด
ุ
7. มารยาทในการทักทายของคนไทย คือ การค านับ (กำรไหว)
้


8. การยกมือประนมขึ้นจรดใบหน้า ก้มหัวเล็กน้อยแล้วไหว้
ี
เรยกว่า วันทา
ี
็
9. การค านับเปนการแสดงความเคารพแบบสากล ในกรณที่ไม่ไหว้
ื
ื
หรอกราบ (กรณียนเคำรพธงชำติ)
ั
้
10. การกราบผู้ใหญ่จะต้องกราบ 3 ครั้ง ไม่แบมือ (กรำบ 1 ครง
ื
่
ไมแบมอ)

เฉลยแบบฝกหัดที่ 1
ึ

่
เลมที่ 4 มำรยำทไทย


ค ำช้แจง จงเขียนเครองหมาย ✓ หน้าข้อความที่ถูกต้อง และเขียนเครองหมาย
ื่
ื่
ี
 หน้าข้อความที่ผิด ( ข้อละ 1 คะแนน)

1. การกราบแบบเบญจางคประดษฐ ชายนั่งทาเทพบตร หญิงนั่งทา
ิ
่
์
่
ุ
✓ เทพธดา
ิ
2. การประนมมือใหน้วมือทั้งสองข้างชดกัน ฝามือทั้งสองประกบ
ิ
้
ิ
่
เสมอกันแนบระหว่างอก ปลายน้วเฉยงขึ้นพอประมาณแขนแนบ
ิ
ี

ล าตัวไม่กางศอก เรยกว่า อภิวาท (อัญชลี)
ี
3. การไหว้พระ คือการไหว้ที่แสดงความนอบน้อม หรอก้มศีรษะ
ื
✓ มากที่สด
ุ
4. การไหว้บคคลทั่วไป หัวแม่มือจรดปลายคาง ปลายน้วช้แนบ
ิ
ี
ุ
✓ ปลายจมูก
5. มารยาท หมายถึง กรยาวาจาที่สภาพเรยบรอย ที่บุคคลพึงปฏิบัติ
ุ
ิ
้
ี
ิ
✓ ในสังคม
6. การไหว้พระ คือการไหว้ที่แสดงความนอบน้อม หรอก้มศีรษะ
ื
✓ มากที่สด
ุ
7. มารยาทในการทักทายของคนไทย คือ การค านับ (กำรไหว)
้


8. การยกมือประนมขึ้นจรดใบหน้า ก้มหัวเล็กน้อยแล้วไหว้
ี
✓ เรยกว่า วันทา

็
ี
9. การค านับเปนการแสดงความเคารพแบบสากล ในกรณที่ไม่ไหว้
 หรอกราบ (กรณียนเคำรพธงชำติ)
ื
ื

ั
้
10. การกราบผู้ใหญ่จะต้องกราบ 3 ครั้ง ไม่แบมือ (กรำบ 1 ครง

่
ื
ไมแบมอ)

ึ
แบบฝกหัดที่ 2

่
เลมที่ 4 มำรยำทไทย


่
้
่
ิ
ี
์
ค ำช้แจง จงน าข้อความตอไปน้เตมลงในชองว่างใหสัมพันธกัน ( ข้อละ 1 คะแนน)
ี

มารยาทการนอน มารยาทในการนั่ง กราบตั้งมือ 1 ครั้ง มารยาท


มารยาทในการรับประทานอาหาร มารยาทในการพูด มารยาทในการเคารพธงชาติ

มารยาทในการนอน มารยาทในการกราบ นั่งพับเพียบ มารยาทในการเดน
ิ



ิ
ิ
1. นั่งตัวตรง โดยส ารวมกรยาและสายตา มือทั้งสองข้างประสานกัน
วางบนหน้าขา
ตอบ




ไม่มูมมาม ไม่เคี้ยวเสยงดัง และไม่พูดขณะอาหารยังอยู่ในปาก
ี
2.
ตอบ




ิ
ี
3. ไม่เดนลงส้นให้เสยงดัง
ตอบ




ิ
ิ
ุ
่
ิ
ิ
ุ
ี
ี
้
4. กรยาวาจาที่สภาพเรยบรอย ทบคคลพึงปฏบัตแก่สังคม
ตอบ

ิ
่
ี
ุ
5. ใช้ค าพูดเรยกตนเองด้วยค าสภาพ เชน กระผม ผม ดฉัน ฉัน หน ู
ตอบ


มือประสานกันวางบนหน้าขา และเก็บปลายเท้าโดยเบนปลายเท้าเข้า

6. หาสะโพก

ตอบ



การกราบผู้ใหญ่

7.
ตอบ




ิ
8. เท้าชด หน้าตั้งตรง ปล่อยมือไว้ข้างตัว

ตอบ




ิ
การนอนลักษณะของพระพุทธเจ้าที่ทรงเจรญสติ
9. ตอบ



นอนตัวตรง ศีรษะหนนหมอนให้สงกว่าล าตัวเล็กน้อย ปล่อยตัว
ู
ุ
10. ลักษณะผ่อนคลาย
ตอบ

ึ
เฉลยแบบฝกหัดที่ 2

่
เลมที่ 4 มำรยำทไทย


ค ำช้แจง จงน าข้อความตอไปน้เตมลงในชองว่างใหสัมพันธกัน ( ข้อละ 1 คะแนน)
้
์
่
ี
ิ
่
ี

มารยาทการนอน มารยาทในการนั่ง กราบตั้งมือ 1 ครั้ง มารยาท


มารยาทในการรับประทานอาหาร มารยาทในการพูด มารยาทในการเคารพธงชาติ

มารยาทในการนอน มารยาทในการกราบ นั่งพับเพียบ มารยาทในการเดน
ิ



ิ
ิ
1. นั่งตัวตรง โดยส ารวมกรยาและสายตา มือทั้งสองข้างประสานกัน
วางบนหน้าขา



ตอบ มำรยำทในกำรนั่ง


ไม่มูมมาม ไม่เคี้ยวเสยงดัง และไม่พูดขณะอาหารยังอยู่ในปาก
ี
2.




ตอบ มำรยำทในกำรรับประทำนอำหำร


ี
ิ
3. ไม่เดนลงส้นให้เสยงดัง
ตอบ มำรยำทในกำรเดิน





ุ
ิ
ิ
่
ี
ุ
ี
้
ิ
ิ
4. กรยาวาจาที่สภาพเรยบรอย ทบคคลพึงปฏบัตแก่สังคม
ตอบ มำรยำท

ี
่
ุ
ิ
5. ใช้ค าพูดเรยกตนเองด้วยค าสภาพ เชน กระผม ผม ดฉัน ฉัน หน ู


ตอบ มำรยำทในกำรพูด

มือประสานกันวางบนหน้าขา และเก็บปลายเท้าโดยเบนปลายเท้าเข้า

6. หาสะโพก

ตอบ นั่งพับเพียบ



การกราบผู้ใหญ่

7.


ตอบ กรำบตั้งมือ 1 ครั้ง




ิ
8. เท้าชด หน้าตั้งตรง ปล่อยมือไว้ข้างตัว



ตอบ มำรยำทในกำรเคำรพธงชำติ



ิ
การนอนลักษณะของพระพุทธเจ้าที่ทรงเจรญสติ


9. ตอบ มำรยำทกำรนอน


นอนตัวตรง ศีรษะหนนหมอนให้สงกว่าล าตัวเล็กน้อย ปล่อยตัว
ู
ุ
10. ลักษณะผ่อนคลาย



ตอบ มำรยำทในกำรนอน

แบบทดสอบหลังเรยน
ี

่
เลมที่ 4 มำรยำทไทย


ี
ุ
ี
ื่
ค ำช้แจง ให้นักเรยนท าเครองหมาย กากบาท (X) ทับข้อที่ถูกที่สดเพียงค าตอบเดยว
ี
(ข้อละ 1 คะแนน)
1. การแสดงความเคารพบุคคล ข้อใดปฏิบัติถูกต้อง

ก. การกราบผู้มีพระคุณควรกราบแบบเบญจางคประดษฐ์
ิ
ข. การไหว้พ่อแม่ให้ประนมมือและค้อมศีรษะให้หัวแม่มือจรดปลายจมูก

ค. การไหว้พระสงฆ์ให้ประนมมือและค้อมศีรษะลงให้หัวแม่มือจรดปลายคาง

้
ง. การไหว้ของบคคลทั่วไปใหประนมมือและค้อมศรษะลงใหหัวแม่มือจรดระหว่างคิ้ว
้
ี
ุ
2. นักเรยนคิดว่ามารยาทไทยมีความส าคัญต่อสังคมไทยอย่างไร
ี
ื่
ิ
ี่
็
ก. เปนเครองยึดเหนยวจตใจ
ข. มีความหลากหลายในการปฏิบัติ
ค. แสดงถึงความเปนชาติที่มีอารยธรรม
็
็
ง. เปนแนวปฏิบัติที่น าไปสความเปนสากล
ู่
็
ี
่
ิ
ิ
3. เมือมีคนเข้าแถวก าลังซ้ออาหารนักเรยนควรปฏบัตอย่างไร
ื
ก. ให้เพื่อนจองคิวให้
ข. แซงไปอยู่ข้างหน้า
ค. เข้าแถวเรยงตามล าดับก่อนหลัง
ี
ิ
ง. แกล้งเดนไปคุยกับเพื่อนแล้วแซงแถวเลย

ี
4. ผู้ใหญ่ให้ของนักเรยนควรปฏิบัติอย่างไร
ิ
ิ
ุ
ก. ไหว้ขอบคุณ รับของด้วยกรยาที่สภาพ
ิ
ข. รับของจากผู้ใหญ่ แล้วหันหลังเดนไป
ุ
้
ค. รับของ พรอมกับโค้งค านับอย่างสภาพ
ง. หยิบของจากมือผ้ใหญ่ แล้วกล่าวขอบคุณ
ู


ี
ู
่
5. การนั่งบนเก้าอ้ตอหน้าผ้ใหญ่ควรนั่งอย่างไร
้
ก. นั่งไขว่หาง
ข. นั่งปล่อยตัวตามสบาย

ค. นั่งตัวตรงวางเท้ากับพื้น เท้าชดกัน
ิ
่
ง. นั่งยกขาข้างหนงขึ้นมาวางบนเก้าอ้ ี
ึ
ิ
ิ
่
ิ
ื
่
ิ
6. เมือได้ยินเสยงเพลงชาตหรอมีการเชญธงชาตขึ้นสยอดเสานักเรยนควรปฏบัตอย่างไร
ิ
ู
ี
ี
ก. ยืนตรงหันหน้าทางธงชาติ เมื่อเพลงจบค้อมศีรษะค านับ
ื
ข. ยืนตรงหันหน้าทางทิศเหนอ เมื่อเพลงจบให้ไหว้ 1 ครั้ง
ค. ยืนตรงหันหน้าทางใต้ เมื่อเพลงจบให้ให้อยู่ในท่าพักทันท ี
ง. ยืนตรงหันหน้าทางธงชาติ เมื่อเพลงจบให้ถอนสายบัว 1 ครั้ง
7. นักเรยนควรปฏิบัติตนอย่างไรเมื่อรับประทานอาหารเสรจแล้ว
ี
็
ก. ผลักจานออกจากตัว

่
ข. วางเอาไว้ให้เพื่อนชวย
ค. เรอเสยงดังเพือใหรว่าอ่ม
ี
ู
ิ
้
้
่
ง. รวบช้อนส้อม เก็บเศษอาหารที่ตกหล่น และน าภาชนะไปเก็บ

8. บุคคลใด แสดงการกราบผู้มีพระคุณและผ้ใหญ่ได้ถูกต้อง
ู
ก. ประนมมือกราบ 1 ครั้ง แบมือ

ข. ประนมมือกราบ 3 ครั้ง แบมือ

ค. ประนมมือกราบ 1 ครั้ง ไม่แบมือ

ง. ประนมมือกราบ 3 ครั้ง ไม่แบมือ


9. การกราบเบญจางคประดษฐ์ มีกจังหวะ อะไรบ้างตามล าดับ
ิ
ี่
ก. 2 จังหวะ อัญชลี วันทา


ข. 2 จังหวะ อัญชลี วันทา
ค. 3 จังหวะ วันทา อภิวาท อัญชลี


ง. 3 จังหวะ อัญชลี วันทา อภิวาท


ี
ิ
10. เมื่อผู้ใหญ่เดนเข้ามาคุยด้วย นักเรยนควรปฏิบัติอย่างไร
ิ
ก. ไหว้แล้วเดนหนทันท ี
ี
ข. ยืนยิ้ม มือไขว้ไว้ข้างหลัง

ค. พูดจาเปนกันเอง เสมอคนรจักทั่วไป
้
ู
็
ิ
่
ง. ยืนเท้าชด มือประสานกันไว้ข้างหน้า ต ากว่าระดับเอว ค้อมตัวเล็กน้อย

ี
เฉลยแบบทดสอบหลังเรยน


เลมที่ 4 มำรยำทไทย
่











1. ข


2. ค
3. ค




4. ก

5. ค

6. ก

7. ง

8. ค

9. ง


10.ง