คำศัพท์ดาราศาสตร์

คำศัพท์
ดาราศาสตร์น่ารู้



-ก-

คำนำ

หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (E-book) ฉบับนี้มี
เนื้อหาเกี่ยวกับวิชาดาราศาสตร์ จัดทำขึ้นเพื่อ
รวบรวมคำศัพท์ที่เกี่ยวกับวิชาดาราศาสตร์
ภายในเล่มประกอบด้วยคำศัพท์จำนวน 50 คำ
พร้อมภาพและความหมาย หากหนังสือ
อิเล็กทรอนิกส์ (E-book) ฉบับนี้มีความผิด
พลาดประการใด คณะผู้จัดทำขออภัยมา ณ ที่นี้

คณะผู้จัดทำ



-ข- หน้า

ก
สารบัญ ข
1
คำนำ 2
สารบัญ 3
annular solar eclipse 4
asteroid 5
barred spiral galaxy 6
Big Bang 7
binary star 8
black hole 9
brown dwarf 10
constellation 11
cosmic ray 12
cosmology 13
dwarf planet

eclipse of the moon
eclipsing binary

-ค- หน้า

14
สารบัญ 15
16
exomoon 17
flare 18
galaxy 19
galilean moon 20
gamma-ray burst 21
globular cluster 22
inferior planet 23
irregular galaxy 24
kuiper belt 25
Lagrangian Point 26
magnitude 27
Mars rover 28
meteorite
meteoroid
nebula

-ง- หน้า

29
สารบัญ 30
31
neutron star 32
Oort cloud 33
open cluster 34
optical telescope 35
orbit 36
phase 37
planet 38
pulsar 39
quarsar 40
red dwarf 41
regular galaxy 42
satellite 43
solar system

solar wind
spiral galaxy

-จ- หน้า

44
สารบัญ 45
46
Summer Solstice 47
sunspot 48
superior planet 49
supernova 50
total solar eclipse
white dwarf
winter solstice

-1-

annular solar eclipse
สุริยุปราคาวงแหวน

ปรากฏการณ์ธรรมชาติที่เกิดขึ้นเมื่อดวง
อาทิตย์ โลกและดวงจันทร์ โคจรเข้ามาอยู่ในแนว
เดียวกัน โดยที่โลกจะอยู่ระหว่างดวงอาทิตย์กับ
ดวงจันทร์ จึงบังแสงอาทิตย์ไว้ทำให้เกิดเงามืดบน
ดวงจันทร์ชั่วระยะเวลาหนึ่ง

ที่มา: https://www.sanook.com/horoscope/144177/

-2-

asteroid
ดาวเคราะห์น้อย

วัตถุขนาดเล็กที่อยู่ในระบบสุริยะชั้นใน มีขนาด
ตั้งแต่ไม่กี่สิบเมตรจนถึงหลายร้อยกิโลเมตร ดาว
เคราะห์น้อยส่วนใหญ่โคจรอยู่ระหว่างวงโคจรของ
ดาวอังคารกับดาวพฤหัสบดี

ที่มา: https://sites.google.com/a/web1.dara.ac.th/daraastro-
solarsystem/watthu-khnad-lek-ni-rabb/daw-kheraah-nxy

-3-

barred spiral galaxy
กาแล็กซีชนิดก้นหอยมีคาน

กาแลกซีที่มีรูปร่างคล้ายก้นหอยที่มี
คานกลางและมีแขน 2 แขน

ที่มา: https://sawadee.wiki/wiki/Barred_spiral_galaxy

-4-

Big Bang
บิกแบง

ทฤษฎีกำเนิดเอกภพที่เป็นที่ยอมรับกันใน
ปัจจุบัน อธิบายว่า เอกภพเริ่มจากเหตุการณ์เมื่อ
ประมาณ 13,8๐๐ ล้านปีมาแล้ว โดยเริ่มจากภาวะที่
มีพลังงานสูงยิ่งอุณหภูมิและความหนาแน่นสูง
มาก ทุกสิ่งไม่ว่าจะเป็นสสาร พลังงาน ปริภูมิ และ
เวลา เริ่มเกิดขึ้นจากจุดนั้น

ที่มา: https://sites.google.com/site/theuniversexekphph/3-
neuxha-khxmul/thvsdi-bik-baeng

-5-

binary star
ดาวคู่

ดาวฤกษ์สองดวงที่โคจรรอบกันและกัน
โดยแต่ละดวงมีวงโคจรเป็นวงรีรอบจุดศูนย์
ระบบมวล

ที่มา: https://www.wikiwand.com/th

-6-

black hole
หลุมดำ

วัตถุที่มีความโน้มถ่วงสูงมาก มีความเร็วหลุด
พ้นเท่ากับหรือมากกว่าอัตราเร็วแสงคลื่น
แม่เหล็กไฟฟ้าจึงแผ่ออกจากหลุมดำไม่ได้

ที่มา: https://www.bbc.com/thai/features-46971271

-7-

brown dwarf
ดาวแคระน้ำตาล

วัตถุคล้ายดาวฤกษ์ แต่มีมวลน้อยกว่า
0.07 เปอร์เซ็นต์ของดวงอาทิตย์ ซึ่งไม่มาก
พอที่จะทำให้เกิดปฏิกิริยาหลอมนิวเคลียสของ
ไฮโดรเจนได้ จึงไม่ถือเป็นดาวฤกษ์ แต่ยังส่อง
สว่างอยู่ได้ด้วยปฏิกิริยาหลอมดิวทีเรียม

ที่มา: https://stem.in.th/tag/

-8-

constellation
กลุ่มดาว

กลุ่มของดาวฤกษ์ที่ปรากฏในท้องฟ้า เคลื่อนที่
ไปพร้อมกันเป็นกลุ่ม ๆ เช่น กลุ่มดาวจระเข้ กลุ่ม
ดาวเต่า กลุ่มดาวจักรราศี

ที่มา: https://escivocab.ipst.ac.th/vocab/3844/

-9-

cosmic ray
รังสีคอสมิก

อนุภาคพลังงานสูงซึ่งพุ่งมาจากอวกาศด้วยความเร็ว
ใกล้เคียงความเร็วแสง อนุภาคที่ความเร็วสูงมากอาจมา
จากเควซาร์และนิวเคลียสดาราจักรกัมมันต์ อนุภาคที่
ความเร็วรองลงมามีพลังงานต่ำกว่า คาดว่ามีแหล่งกำเนิด
ในดาราจักร ซึ่งอาจเป็นซูเปอร์โนวา ซากซูเปอร์โนวา หรือ
พัลซาร์ รังสีคอสมิกพลังงานต่ำกว่านั้นเกิดจากการลุกจ้า
หรือการพ่นมวลคอโรนา เรียกว่า รังสีคอสมิกสุริยะ

ที่มา: https://ngthai.com/science/33323/cosmic-rays/

- 10 -

cosmology
เอกภพวิทยา

การศึกษาสมบัติในภาพใหญ่ของเอกภพโดย
รวมด้วยวิธีการทางวิทยาศาสตร์เพื่อเข้าใจถึง
จุดกำเนิด วิวัฒนาการ และจุดจบของเอกภพ

ที่มา: https://ampa401.wordpress.com/2013/09/17/5-1-เอกภพวิทยา
ในอดีต/

- 11 -

dwarf planet
ดาวเคราะห์แคระ

วัตถุในระบบสุริยะที่โคจรรอบดวงอาทิตย์ มีสัณฐานเกือบเป็น
ทรงกลมคล้ายดาวเคราะห์ แต่มีมวลน้อยเกินกว่าจะทำให้วงโคจร
ปลอดโปร่งเป็นอิสระจากวัตถุอื่นที่มีขนาดเล็กกว่า สหพันธ์
ดาราศาสตร์สากลกำหนดนิยามของดาวเคราะห์แคระเมื่อ พ.ศ.
2549 หลังการค้นพบอีรีส ซึ่งเป็นวัตถุที่มีขนาดใหญ่กว่าพลูโตโคจร
อยู่ในแถบไคเปอร์ ทั้งอีรีสและพลูโตจึงได้รับการจำแนกเป็นดาว
เคราะห์แคระ เช่นเดียวกับซีรีส ซึ่งเป็นดาวเคราะห์น้อยที่มีขนาด
ใหญ่ที่สุดในแถบดาวเคราะห์น้อย

ที่มา: https://ngthai.com/science/23178/dwarfplanet/

- 12 -

eclipse of the moon
จันทรุปราคา

ปรากฏการณ์ธรรมชาติที่เกิดขึ้นเมื่อดวง
อาทิตย์ โลกและดวงจันทร์ โคจรเข้ามาอยู่ในแนว
เดียวกัน โดยที่โลกจะอยู่ระหว่างดวงอาทิตย์กับ
ดวงจันทร์ จึงบังแสงอาทิตย์ไว้ทำให้เกิดเงามืด
บนดวงจันทร์ชั่วระยะเวลาหนึ่ง

ที่มา: https://escivocab.ipst.ac.th/vocab/3869

- 13 -

eclipsing binary
ดาวคู่อุปราคา

ดาวคู่ที่มีระนาบวงโคจรทับกับระนาบวง
โคจรของโลก ทำให้สามารถสังเกตการบังกัน
ของดาวคู่ได้

ที่มา: https://escivocab.ipst.ac.th/vocab/5779/

- 14 -

exomoon
ดวงจันทร์ต่างระบบ

ดวงจันทร์ที่โคจรรอบดาวเคราะห์นอกระบบ

ที่มา: http://www.thaiphysoc.org/article/50/

- 15 -

flare
การลุกจ้า

เกิดจากการปลดปล่อยสสารและพลังงาน
อย่างฉับพลันบนดาวฤกษ์ ทำให้บรรยากาศ
ของดวงอาทิตย์ร้อนขึ้น เกิดขึ้นนานเพียงไม่กี่
นาที แผ่รังสีเอกซ์เป็นส่วนใหญ่ แต่สังเกตได้
ง่ายในช่วงคลื่นที่ตามองเห็นและคลื่นวิทยุ

ที่มา: https://thestandard.co/sciencefind-solarflare/

- 16 -

galaxy
ดาราจักร

อาณาจักรของดาวฤกษ์ที่เกาะกลุ่มอยู่ด้วยกัน
แต่ละดาราจักรอาจมีดาวฤกษ์ตั้งแต่หลายพันดวง
ขึ้นไปจนถึงหลายแสนล้านดวง

ที่มา: https://th.wikipedia.org/wiki/ดาราจักร

- 17 -

galilean moon
ดวงจันทร์กาลิเลโอ

ดวงจันทร์ของดาวพฤหัสบดีที่ค้นพบโดยกาลิ
เลโอ มีสี่ดวง ได้แก่ ไอโอ ยูโรปา แกนีมีด
และคัลลิสโต

ที่มา: https://www.blockdit.com/posts/5e847593adbe944e88bff0d9

- 18 -

gamma-ray burst
แสงวาบรังสีแกมมา

การปะทุอย่างรุนแรงที่เกิดขึ้นในดาราจักรห่าง
ไกล แผ่รังสีแกมมารุนแรง เป็นการปะทุที่ให้
พลังงานมากที่สุดในเอกภพ คาดว่าเกิดจากดาว
นิวตรอนชนกันหรือเกิดจากซูเปอร์โนวาชนิดที่
รุนแรงเป็นพิเศษ

ที่มา: http://thaiastro.nectec.or.th/news/2239/

- 19 -

globular cluster
กระจุกดาวทรงกลม

ดาวฤกษ์นับพันถึงนับล้านดวงที่อยู่รวมกัน
เป็นกระจุกรูปทรงกลม กระจัดกระจายอยู่ภายใน
กลดดาราจักร ดาวในกระจุกดาวทรงกลมเป็น
ดาวที่มีอายุมาก

ที่มา: https://th.wikipedia.org/wiki/กระจุกดาวทรงกลม

- 20 -

inferior planet
ดาวเคราะห์วงใน

ดาวเคราะห์ในระบบสุริยะที่มีรัศมีวงโคจรเล็ก
กว่าวงโคจรของโลก ได้แก่ ดาวพุธ และดาวศุกร์

ที่มา: http://thaiastro.nectec.or.th/library/faqs/faq.php?
faqid=129

- 21 -

irregular galaxy
กาแล็กซีไม่มีรูปแบบ

เป็นกาแล็กซีชนิดไม่มีรูปแบบแน่นอน มีลักษณะ
แตกต่างกันไปอย่างไม่เป็นระเบียบ ไม่มีรูปร่างเป็น
รูปทรงแบบใดเลย มักจะเป็นกาแล็กซีที่มีขนาดเล็ก
ไม่สว่างมากนัก เช่น การแล็กซีแมกเจลแลนใหญ่

ที่มา: https://sites.google.com/site/sirilak4620665/prapheth-
ka-laek-si

- 22 -

kuiper belt
แถบไคเปอร์

แถบรูปวงแหวนล้อมรอบดวงอาทิตย์มีระยะอยู่
ห่างจากดวงอาทิตย์ประมาณ 30-50
หน่วยดาราศาสตร์ เป็นที่อยู่ของวัตถุขนาดเล็กที่
มีองค์ประกอบคล้ายนิวเคลียสดาวหางจำนวน
มาก เชื่อว่าเป็นแหล่งกำเนิดของดาวหางคาบสั้น

ที่มา: https://tuemaster.com/blog/วัตถุในแถบไคเปอร์-kuiper-
belt-objects-สุ/

- 23 -

Lagrangian Point
จุดลากรันจ์

ตำแหน่ง 5 จุด ในอวกาศ ที่วัตถุมวลน้อยมาก
ซึ่งอยู่ภายใต้อิทธิพลแรงโน้มถ่วงของวัตถุมวล
มาก 2 วัตถุ สามารถอยู่นิ่งเมื่อเทียบกับการโคจร
ของวัตถุมวลมากทั้งสอง

ที่มา: http://darasart.blogspot.com/2011/09/blog-post_10.html

- 24 -

magnitude
โชติมาตร

มาตราบอกความส่องสว่างของวัตถุ
ท้องฟ้า ตัวเลขยิ่งมีค่าน้อยยิ่งสว่าง ดาวจาง
ที่สุดที่ตาเปล่าของคนสายตาปรกติจะมอง
เห็นได้ในเวลากลางคืนภายใต้ท้องฟ้ามืดสนิท
มีโชติมาตรประมาณ 6.5

ที่มา: http://thaiastro.nectec.or.th/skyevent/article/comets-
asteroids/

- 25 -

Mars rover
ยานสำรวจดาวอังคาร

ยานสำรวจดาวอังคาร รูปร่างเป็นรถที่มี
เซลล์พลังงานแสงอาทิตย์ ติดตั้งกล้องแบบ
พานอรามา และอุปกรณ์ทางวิทยาศาสตร์
หลายชนิด แล้วส่งข้อมูลกลับมายังโลก

ที่มา: https://www.nstda.or.th/spaceeducation/perseverance-
rover/

- 26 -

meteorite
อุกกาบาต

วัตถุแข็งจากนอกโลกที่ฝ่าบรรยากาศโลก
เข้ามาจนตกถึงพื้นโลก อาจเป็นหินหรือโลหะ
หรือทั้งสองอย่างผสมกัน

ที่มา: http://thaiastro.nectec.or.th/glossary/#

- 27 -

meteoroid
สะเก็ดดาว

วัตถุจำพวกหินแข็งในอวกาศที่มีขนาดเล็ก
กว่าดาวเคราะห์น้อย อาจมีขนาดตั้งแต่เม็ดทราย
จนใหญ่เท่าโอ่งน้ำ

ที่มา: https://stem.in.th/howcome-chelyabinsk-bolide/

- 28 -

nebula
เนบิวลา

กลุ่มแก๊สและฝุ่นในอวกาศ ที่ดูคล้ายเมฆหมอก

ที่มา: https://www.scimath.org/article-earthscience/item/
7938-2018-03-20-04-05-25

- 29 -

neutron star
ดาวนิวตรอน

แก่นของดาวฤกษ์ที่เหลือหลังจากที่ระเบิดเป็น
ซูเปอร์โนวาไปแล้ว มีมวลอยู่ระหว่าง 1.4 - 3 เท่า
ของดวงอาทิตย์ มีความหนาแน่นสูงมาก เนื้อวัตถุ
ทั้งหมดประกอบด้วยนิวตรอน

ที่มา: https://th.wikipedia.org/wiki/ดาวนิวตรอน

- 30 -

Oort cloud
เมฆออร์ต

ดงของดาวหางนับพันล้านดวง กระจายตัว
เป็นทรงกลมอยู่รอบนอกของระบบสุริยะ
อยู่ห่างจากดวงอาทิตย์ประมาณ 1 ปีแสง
เชื่อว่า เป็นต้นกำเนิดของดาวหางคาบยาว

ที่มา: http://thaiastro.nectec.or.th/glossary/#

- 31 -

open cluster
กระจุกดาวเปิด

กระจุกดาวที่มีดาวสมาชิกตั้งแต่ไม่กี่ร้อยดวง
ไปจนถึงหลายพันดวง อายุค่อนข้างน้อย
ดาวแต่ละดวงอยู่ห่างกันมากกว่าในกระจุกดาว
ทรงกลม

ที่มา: http://thaiastro.nectec.or.th/glossary/#

- 32 -

optical telescope
กล้องโทรทรรศน์เชิงแสง




กล้องโทรทรรศน์ที่ทำงานในย่านความถี่
ของแสงที่ตามนุษย์มองเห็น

ที่มา: http://thaiastro.nectec.or.th/glossary/#

- 33 -

orbit
วงโคจร

แนวทางการเคลื่อนที่ของวัตถุหรืออนุภาค
เป็นวงรอบ เช่น แนวทางการเคลื่อนที่ของ
ดวงจันทร์รอบโลก

ที่มา: https://escivocab.ipst.ac.tH

- 34 -

phase
ดิถี

ช่วงต่าง ๆ ในรอบเดือนของดวงจันทร์
เช่น เพ็ญ. ดับ. ข้างขึ้น. ข้างแรม

ที่มา: http://tumsikwae.blogspot.com/2015/01/moon-phase.html

- 35 -

planet
ดาวเคราะห์

วัตถุที่โคจรรอบดาวฤกษ์ ดาวแคระน้ำตาล
หรือซากของดาวฤกษ์ มีสัณฐานเกือบเป็น
ทรงกลม มีมวลน้อยเกินกว่าจะเกิดปฏิกิริยา
นิวเคลียร์ที่แก่น วงโคจรปลอดโปร่งเป็นอิสระ
จากวัตถุอื่น

ระบบสุริยะมีดาวเคราะห์ 8 ดวง ได้แก่
ดาวพุธ ดาวศุกร์ โลก ดาวอังคาร ดาวพฤหัสบดี
ดาวเสาร์ ดาวยูเรนัส และดาวเนปจูน

ที่มา: https://www.scimath.org/article-earthscience/item/12423-2018

- 36 -

pulsar
พัลซาร์

ดาวนิวตรอนที่ปล่อยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า
ออกมาเป็นลำ โดยลำของรังสีจะกวาดผ่าน
ผู้สังเกตการณ์อย่างสม่ำเสมอจากการหมุน
รอบตัวเองของดาวนิวตรอน จึงสังเกตได้เป็น
พัลส์ต่อเนื่อง

ที่มา: http://thaiastro.nectec.or.th/glossary/#

- 37 -

quarsar
เควซาร์

วัตถุที่แผ่รังสีรุนแรงในหลายช่วงคลื่นตั้งแต่
รังสีเอกซ์จนถึงคลื่นวิทยุ มีการเลื่อนไปทางแดง
(redshift) สูงเป็นพิเศษ แสดงว่ามีอายุมาก
และอยู่ไกลมาก

ที่มา: http://thaiastro.nectec.or.th/glossary/#

- 38 -

red dwarf
ดาวแคระแดง

ดาวฤกษ์ในแถบลำดับหลักที่มีมวลต่ำ
มวลสูงสุดไม่เกิน 0.5 มวลสุริยะ มีอุณหภูมิ
พื้นผิวไม่เกิน 4,000 เคลวิน

ที่มา: http://thaiastro.nectec.or.th/glossary/#

- 39 -

regular galaxy
กาแล็กซีปกติ

กาแล็กซีที่มีรูปแบบตามแผนภาพส้อมเสียง
ของฮับเบิล

ที่มา: https://escivocab.ipst.ac.th

- 40 -

satellite
ดาวเทียม

สิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้นและส่งไปโคจรอยู่
รอบโลกเพื่อประโยชน์ในการสื่อสาร

ที่มา: https://escivocab.ipst.ac.th

- 41 -

solar system
ระบบสุริยะ

ระบบของวัตถุที่ประกอบด้วยดาวฤกษ์
โดยมีวัตถุอื่นโคจรรอบดาวฤกษ์นั้น เช่น
ดาวเคราะห์ ดาวเคราะห์น้อย ดาวหาง

ที่มา: http://thaiastro.nectec.or.th/glossary/#

- 42 -

solar wind
ลมสุริยะ

กระแสของอนุภาคพลังงานสูงที่พัดออก
จากดวงอาทิตย์

ที่มา: thaiastro.nectec.or.th