2.1 Jenis-jenis Sebatian Karbon

2.1 JENIS-JENIS SEBATIAN KARBON

STANDARD PEMBELAJARAN :

Murid boleh :
1. Memahami sebatian karbon.
2. Menerangkan sumber hidrokarbon.

Mempunyai
sebatian
karbon

Bahan Bakar

Apakah 2.1 JENIS-JENIS SEBATIAN KARBON
sebatian
karbon? Sebatian yang
mengandungi karbon

sebagai unsur
juzuknya

Sebatian
organik

Sebatian Sebatian Sebatian
organik Karbon tak

organik

2.1 JENIS-JENIS SEBATIAN KARBON

Sebatian Karbon

Sebatian organik Sebatian tak organik

Sebatian yang berasal Sebatian yang berasal
daripada benda hidup dan daripada benda bukan

mengandungi unsur hidup seperti oksida
karbon yang terikat secara karbon, sebatian karbonat

kovalen dengan unsur- dan sebatian sianida.
unsur seperti hidrogen,

nitrogen, sulfur dan
fosforus.

2.1 JENIS-JENIS SEBATIAN KARBON

Hidrokarbon Sebatian organik yang mengandungi hidrogen dan karbon sahaja

Petrol Contoh Gas
asli

Bukan Sebatian organik yang mengandungi karbon dan hidrogen serta
Hidrokarbon unsur lain seperti O, N, P atau halogen

Protein
(C,H,N,O)

Kanji Contoh Lemak
(C,H,O) (C,H,O)

Alkohol
(C,H,O)

2.1 JENIS-JENIS SEBATIAN KARBON

Hidrokarbon Hidrokarbon yang mempunyai hanya ikatan tunggal

tepu antara atom karbon

Hidrokarbon Hidrokarbon yang mempunyai sekurang-kurangnya
tak tepu satu ikatan ganda dua atau ganda tiga antara atom

karbon

2.1 JENIS-JENIS SEBATIAN KARBON

Jalankan aktiviti ini secara berpasangan.

1. Kelaskan sebatian yang berikut kepada sebatian organik atau sebatian tak organik :

(a) Propanol, C3H7OH (b) Karbon dioksida, CO2
(c) Plumbum(II) karbonat, PbCO3 (d) Glukosa, C6H12O6
(e) Asid etanoik, CH3COOH

2. Nyatakan istilah bagi setiap penyataan yang berikut:
(a) Sebatian yang mengandungi unsur karbon.
(b) Hidrokarbon yang mempunyai ikatan tunggal sahaja.
(c) Sebatian organik yang mengandungi unsur karbon dan hidrogen sahaja.
(d) Sebatian karbon yang dihasilkan daripada benda hidup.
(e) Hidrokarbon mengandungi ikatan ganda dua atau ganda tiga antara atom karbon.

2.1 JENIS-JENIS SEBATIAN KARBON

Petroleum atau minyak mentah
Ada dua peringkat dalam penapisan minyak untuk pecahkannya

Penyulingan Peretakan
berperingkat
Hidrokarbon berantai panjang
Pecahan hidrokarbon dalam dipecahkan kepada molekul yang lebih
petroleum diasingkan pada suhu kecil pada suhu tinggi dan bermangkin

berlainan mengikut saiz
hidrokarbon

2.1 JENIS-JENIS SEBATIAN KARBON

Molekul kecil
• Takat didih rendah
• Warna cerah
• Mudah menyala
• Kurang likat

Molekul besar
• Takat didih tinggi
• Warna gelap
• Susah menyala
• Lebih likat

2.1 JENIS-JENIS SEBATIAN KARBON

Proses hidrokarbon rantai panjang dipecahkan kepada hidrokarbon yang
lebih kecil

apabila dipanaskan pada suhu dan tekanan tinggi
dengan mangkin campuran aluminium oksida, Al2O3 dan
silikon(IV) oksida, SiO2

menghasilkan
Hidrokarbon yang lebih kecil seperti petrol yang digunakan sebagai bahan api

Hidrokarbon alkena dan alkana rantai lebih pendek yang digunakan sebagai bahan mentah
dalam penghasilan polimer, ubat, detergen, pelarut, baja dan banyak produk yang berguna

Contoh tindak balas peretakan hidrokarbon rantai panjang kepada molekul hidrokarbon yang lebih kecil dan juga gas hidrogen

2.1 JENIS-JENIS SEBATIAN KARBON

Contoh tindak balas peretakan hidrokarbon rantai panjang kepada molekul hidrokarbon yang lebih kecil dan juga gas hidrogen

2.1 JENIS-JENIS SEBATIAN KARBON

Penyulingan Berperingkat Petroleum

Tujuan : Mengkaji penyulingan berperingkat petroleum.
Bahan : Petroleum dan kapas.
Radas : Kertas turas, silinder penyukat, kaki retort, termometer (0°C - 360°C), kelalang dasar bulat, kelalang kon,

tabung uji, kondenser Liebig, kasa dawai, tungku kaki tiga, mangkuk penyejat, serpihan porselin, bongkah
kayu dan penunu Bunsen.
Prosedur :
1. Sukat 50 cm3 petroleum dan masukkan ke dalam kelalang dasar bulat.
2. Tambahkan satu spatula serpihan porselin ke dalam kelalang dasar bulat itu.
3. Panaskan petroleum secara perlahan-lahan dan kumpulkan empat pecahan
petroleum di dalam empat tabung uji berasingan pada julat suhu 30°C - 80°C,
8 °C - 120°C, 120°C - 160°C dan 160°C - 200°C.
4. Perhatikan setiap pecahan petroleum yang dikumpulkan pada suhu yang
berlainan dan rekodkan warna serta kelikatannya.
5. Letakkan sedikit kapas ke dalam mangkuk penyejat.
6. Titiskan beberapa titik pecahan petroleum yang dikumpul di dalam tabung
uji pada kapas di dalam mangkuk penyejat.
8. Bakar kapas itu dan perhatikan warna nyalaan serta kuantiti jelaga dengan
meletakkan kertas turas di atas nyalaan.
9. Ulangi langkah 6 hingga 8 untuk pecahan petroleum yang dikumpul di dalam
tabung uji 2, 3 dan 4.
10. Rekodkan pemerhatian.

2.1 JENIS-JENIS SEBATIAN KARBON
Penyulingan Berperingkat Petroleum

Keputusan : Tabung uji Takat didih/0C Warna Kelikatan Kejelagaan
1 30 – 80
2 80 – 120 Sila jawab
3 120 – 160 soalan
4 160 – 200

Perbincangan :
1. Mengapakah serpihan porselin dimasukkan ke dalam kelalang dasar bulat?

2. Mengapakah termometer biasa tidak digunakan dalam aktiviti ini?

3. Apakah hubungan antara takat didih pecahan petroleum dengan:
(a) Warna pecahan.
(b) Kelikatan pecahan.
(c) Kuantiti jelaga yang terbentuk selepas dibakar.

4. Pecahan petroleum yang manakah yang paling mudah terbakar?

2.1 JENIS-JENIS SEBATIAN KARBON

Sumber yang diperbaharu
yang dihasilkan melalui
pelbagai proses kimia untuk
menggantikan bahan api

fosil

Biojisim

Biodiesel Bioetanol
Biogas
Bahan organik daripada tumbuhan dan
haiwan yang mengandungi tenaga yang

tersimpan daripada matahari