สถาบันครอบครัว

บทบาทหน้าทท่ี ่สี มาชิกในครอบครัวพง่ึ มปี ฏิบัตติ ่อกนั

บทบาทของค่สู มรสที่พ่ึงมีต่อกนั

- ซื่อตรงต่อกนั คสู่ มรสควรมีความซ่ือตรงต่อกนั ท้งั ตอ่ หนา้ และลบั หลงั
- ลดทิฐิตอ่ กนั เพ่อื บรรเทาความขดั แยง้ ท่ีมีต่อกนั และสร้างความเขา้ ใจระหวา่ งกนั ไดอ้ ยา่ งรวดเร็ว
- ใหค้ วามเคารพต่อกนั จะทาใหอ้ ยรู่ ่วมกนั อยา่ งมีความสุข
- ทาหนา้ ท่ีของตนเองภายในครอบครัวอย่างสมบูรณ์ เช่น พ่อบา้ นเป็ นผูน้ าครอบครัว แม่บา้ นเป็ น

ผดู้ ูแลจดั การภายในบา้ น

หนา้ ที่ของบิดามารดา

- บิดามารดาเป็ นหัวหน้าครอบครัวที่มีหน้าท่ีต้องรับผิดชอบต่อตนเองและต่อสมาชิกทุกคนใน
ครอบครัว เป็นผมู้ ีบทบาทสาคญั ย่งิ ในการดารงชีวิตของสมาชิกทุกคนในครอบครัว บิดามารดาที่ดี
ควรปฏิบตั ิ ดงั น้ี

- ประกอบอาชีพที่สุจริตดว้ ยความขยนั หมนั่ เพยี ร เพ่ือหาทรัพยม์ าใชจ้ ่ายสร้างประโยชน์ และความสุข
ใหแ้ ก่สมาชิกในครอบครัว โดยไมก่ ่อหน้ีสิน และใชจ้ ่ายอยา่ งประมาณตน

- รู้จกั วางแผนการใชท้ รัพยากรต่างๆภายในครอบครัว เช่น รู้จกั เก็บออมไวใ้ ชจ้ ่ายในยามจาเป็น
- เป็นแบบอยา่ งที่ดีในดา้ นความประพฤติและปฏิบตั ิตนในทางที่เหมาะสมและสม่าเสมอ
- อบรมสั่งสอนบุตรใหเ้ ป็นคนดีมีคุณธรรมมีวนิ ยั ในการดารงชีวติ
- อธิบายใหบ้ ตุ รเชื่อมนั่ ในการทาวามดี มีหลกั ยดึ เหนี่ยวจิตใจ
- โนม้ นา้ วให้บุตรประพฤติดีงาม สุจริต รู้จกั ใช้ชีวิต และกิริยามารยาทในการเขา้ สังคมท้งั ในระดบั

ครอบครัวและสังคมทวั่ ไป
- ปลูกฝังเจตคติที่ดีในการศึกษาหาความรู้ เพอ่ื ปรับปรุงชีวิตใหม้ ีหลกั ฐานมนั่ คง
- อบรมสัง่ สอนบตุ รใหม้ ีความเอ้ือเฟ้ื อเผื่อแผ่ โอบออ้ มอารี สร้างประโยชน์ใหก้ บั ตนเองและสังคมใน

โอกาสตา่ งๆตามความเหมาะสม
- ดูแลทกุ ขส์ ุขและให้ความอบอุ่นแก่บุตร เป็นท่ีพ่ึงบตุ ร รวมท้งั มอบทรัพยส์ มบตั ิให้เมื่อถึงโอกาสอนั

ควร
- ความรับผิดชอบในการศึกษาของบุตรโดยสนับสนุนให้มีการศึกษาของบุตรโดยสนับสนุนให้มี

การศึกษาเล่าเรียนตามกาลงั และสติกาลงั และสติปัญญาของบุตรอย่างเต็มความสามารถ เพื่อจะให้
บุตรมีวชิ าความรู้นาไปประกอบอาชีพเล้ียงตนเองได้

หนา้ ที่ของบตุ ร

- ใหค้ วามเคารพ เช่ือฟัง และปฏิบตั ิดว้ ยความคาส่ังสอนดว้ ยความจริงใจ
- เม่ืออยใู่ นวยั เรียนก็ต้งั ใจศึกษาเล่าเรียน หาความรู้อยา่ งเต็มความสามารถ เพ่อื จะไดน้ าความรู้ท่ีไดร้ ับ

มาปรับปรุง พฒั นาการดารงชีวิตและประกอบอาชีพสาหรับเล้ียงชีวติ ในอนาคต
- ช่วยเหลืองานดว้ ยความเตม็ ใจ โดยไมห่ ลบเล่ียงเกี่ยงงอนใหผ้ อู้ ่ืนทา
- ปฏิบตั ิตนเป็นคนมีระเบียบวนิ ยั มีกิริยามารยาทงดงาม ช่วยรักษาเกียรติยศของวงศต์ ระกลู
- ดูแลบิดามารดาและผมู้ ีพระคุณ เมื่อถึงยามท่านแก่ชราหรือเมื่อเวลาอนั สมควร

การแต่งงาน

ความหมายของการแตง่ งาน

- เป็นการเปลี่ยนสถานภาพสาหรับชายและหญิง เป็นการบอกใหส้ ังคมไดร้ ับทราบ ว่าครอบครัวใหม่
กาลงั จะเกิดข้ึน จึงจาเป็นตอ้ งมีกฎระเบียบภายในครอบครัวเพราะแต่ละ คนท่ีอยรู่ ่วมกนั ย่อมมาจาก
วฒั นธรรมที่แตกต่างกนั วิถีชีวิตท่ีแตกต่างกนั จึงตอ้ งมีการ กาหนดกฎเกณฑใ์ นการอยู่ร่วมกนั เป็ น
ครอบครัวอยา่ งเหมาะสม

เหตุผลในการแตง่ งาน

- ความรัก เป็นสิ่งเริ่มแรกในการคิดวางแผนที่อยรู่ ่วมกนั เพ่ือใชช้ ีวิตร่วมกนั ซ่ึง แต่ละคนตอ้ งมีความ
ซ่ือตรงในความรักต่อกนั ชีวิตคู่ดารงอยตู่ อ่ ไป

- ความมนั่ คง ความมีเกียรติในสังคม การสร้างครอบครัวจาเป็นตอ้ งมีปัจจยั ต่างๆ เพ่ือความดารงเป็น
ครอบครัว โดยเฉพาะปัจจยั ด้านเงินตรา เมื่อมีฐานทางการเงินมนั่ คง ความมีเกียรติทางสังคมก็
ติดตามมาเป็นสาคญั ต่อไป

- เพ่ือนคู่คิด เป็ นส่วนหน่ึงของครอบครัวก็เพื่อท่ีจะตอ้ งการที่มีเพื่อนสามารถปรับทุกข์ สามารช่วย
แกป้ ัญหาตา่ งๆ ในแนวทางที่ถกู ตอ้ งเหมาะสม

- สนองความตอ้ งการทางเพศ ความสัมพนั ธ์ทางเพศและการตอบสนองความตอ้ งการทางเพศของ
ตนเองเป็ นส่ิงท่ีมนุษยต์ อ้ งการและแสวงหาทางออกกับความต้องการเหล่าน้ีอย่างถูกต้องตาม
กฎระเบียบและจารีตประเพณี

- ผสู้ ืบสกุล หนา้ ท่ีของครอบครัวที่สาคญั อีกประการหน่ึง คือ การสร้างหรือการใหก้ าเนิดสมาชิกใน
ครอบครัวเพ่อื เพิ่มจานวนประชากรในสังคม

- ตอ้ งการคนดูแลยามแก่ชรา เมื่อยามบุคคลมีอายุมากข้ึนร่างกายทรุดโทรมไปตามวยั จนไม่สามารถ
ดูแลตนเองได้

เหตผุ ลในการเลือกค่คู รอง พจิ ารณาดงั น้ี

- บุคลิกรูปร่างหน้าตาถือเป็ นอันดับแรกของการพิจารณาโดยเป็ นการดูหรือสังเกตจากลักษณะ
ภายนอกของร่างกาย หรือเป็นเหมาะสมเป็นท่ีตอ้ งการของตนหรือไม่

- ความรัก เป็นปัจจยั สาคญั ท่ีทาใหค้ คู่ รองมน่ั คงและยดื ยาว
- รสนิยม ในยคุ สมยั ปัจจุบนั รสนิยมท่ีตรงกนั ในการคบหาสมาคม
- ระดบั ความรู้ ความคดิ ความรู้ท่ีเท่าเทียมกนั มีผลทาใหเ้ กิดความเขา้ ใจอนั ดีกวา่ บุคคลที่มีระดบั ความรู้

แตกตา่ งกนั และผทู้ ี่เลือกคู่ครองก็มกั จะตอ้ งการผทู้ ่ีระดบั ความรู้ท่ีเท่าเทียบกนั กบั ตนเอง
- อายุ การเลือกอายุที่มีประสบการณ์ในชีวิต เป็นส่านเสริมใหร้ ู้เท่าทนั โลกและดารงอย่ภู ายในสังคม

อยา่ งปลอดภยั
- ฐานทางเศรษฐกิจ ในยุคปัจจุบนั ถือว่าเงินเป็นปัจจยั สาคญั ในการครองคู่ เพราะเงินสามารถนาสิ่งท่ี

เราตอ้ งการได้
- ภูมิหลงั ของแต่ละบุคคล ปัจจัยด้านน้ีเป็ นลกั ษณะเฉพาะของแต่ละบุคคลในการนามาพิจารณา

ประเพณีเสียก่อน
- พิธีกรรทการแต่งงาน ปัจจยั ดา้ นน้ีเป็ นลกั ษณะเฉพาะของแต่ละบุคคลท่ีถือเอาการอยู่ร่วมกันเป็ น

คูค่ รองจาเป็นตอ้ งผา่ นพิธีกรรมจารีตประเพณีเสียก่อน
- เป็นการเสริมแต่งใหเ้ ชื่อวา่ เป็นบคุ คลที่สามารถพ่งึ พาอาศยั และร่วมวิถีชีวิตเดียวกนั ไดอ้ ยา่ งมีเกยรติ

และไดร้ ับการยกยอ่ งจากสงั คม
- ความเชื่อใจจากบิดามารดาเป็นปัจจยั เสริมแต่งใหช้ ีวิตคู่ราบรื่นข้ึนเพราะผใู้ หญ่ของแต่ละฝ่ายมีส่วน

สาคญั สร้างความเขา้ ใจกนั

การป้องกนั ปัญหาครอบครัว

- การปรับตวั ในสังคม ปัญหาครอบครัวไม่สามารถปรับตวั ให้เขา้ กบั ชุมชนและสังคมได้ ทาให้เกิด
ความขดั แยง้ ระหวา่ งครอบครัว และอาจกระทบต่อความเป็ นอยแู่ ละความปลอดภยั ของสมาชิกใน
ครบครัว

- การปรับตวั ทางเศรษฐกิจ ปัญหาครอบครัวทางดา้ นการปรับตวั ทางเศรษฐกิจเน่ืองมาจากในยุค
ปัจจุบนั สภาเศรษฐกิจมีลกั ษณะแปรปรวนข้ึนและลงตลอดเวลา ยงิ่ ในช่วงท่ีผ่านมาเศรษฐกิจตกต่า

ทาให้ผคู้ นตกงานและว่างงานเป็นจานวนมาก และส่งผลกระทบต่อสถาบนั ครอบครัว ซ่ึงอาจส่งผล
ตอ่ ความขดั แยง้ ภายในครอบครัวไดอ้ นั เน่ืองมาจากปัญหาและความเครียดทางดา้ นเศรษฐกิจ
- การปรับตวั ทางดา้ นอารมณ์ ปัญหาครอบครัวอนั เนื่องจากการใช้อารมณ์และความรู้สึกเขา้ หากนั
อาจส่งผลทาใหเ้ กิดความเขา้ ใจแลนาไปสู่การทะเลาะวิวาททาใหแ้ ตกแยก
- ปัญหาความไม่พร้อมในบทบาทหน้าท่ีของตนเอง ความสนใจและค่านิยมที่แตกต่างเป็ นปัญหาท่ี
อาจจะเกิดข้ึน เน่ืองมาจากวุฒิภาวะของคู่สมรสยงั ไม่พร้อมท่ีจะใช้ชีวิตร่วมกัน และขาดการ
ประนีประนอมตอ่ กนั นอกจากน้ีเกิดจากสาเหตุ ดงั น้ี

*สมาชิกขาดความรับผิดชอบ

*ขาดความเขา้ ใจและเห็นอกเห็นใจซ่ึงกนั และกนั

*การมีบุคลิกภาพที่ไมส่ ามารถเขา้ กนั ได้

*ความไม่ซ่ือตรงตอ่ กนั

*ปัญหาวามขดั แยง้ ตอ่ ญาติพ่ีนอ้ ง

การแก้ไขปัญหาครอบครัว

-การใชเ้ หตุผลต่อกนั ในการดารงชีวิตร่วมกนั มกั จะมีเหตุทาใหเ้ กิดปัญหาอยู่เสมอ จึงควรหาตน้ เหตุ
ของปัญหา และร่วมกนั แกไ้ ขปัญหาอยา่ งมีสติและรอบคอบเป็นพ้นื ฐานเพอื่ หาความเขา้ ใจกนั

-การรู้จกั ประนีประนอม เม่ือบุคคลที่มีคามแตกต่างกนั ท้งั ดา้ นวฒั นธรรมและการดารงชีวิตแต่ตอ้ ง
อาศยั เขา้ มาอยู่ร่วมกนั ทาให้เกิดความคิดและปฏิบตั ิที่แตกต่าง ดงั น้ันบุคลภายในครอบครัวควรตอ้ งหาจุด
ก่ึงกลางในการปฏิบตั ิ เพ่อื การอยรู่ ่วมกนั อยา่ งมีความสุข

-การใหค้ วามรักต่อกนั ปัญหาครอบครัวมกั เกิดความไมเ่ ขา้ ใจกนั ท้งั ดา้ นความคิดและการปฏิบตั ิ ส่ิง
เหล่าน้ีจะสร้างความแตกแยกใหก้ บั ครอบครัว ดงั น้นั หากบุคลใชค้ วามรักที่ต่อกนั ก็จะสามารถยุติปัญหาต่าง
ได้

-การทาหน้าที่ของตนเองให้สมบูรณ์ การทาหน้าท่ีที่ได้รับหมอบหมาย หรือการทาหน้าท่ีตาม
บทบาทหน้าที่ของสมาชิกในรอบครัวได้ดี สามารถสร้างความสุขให้กบั ตนเองและครอบครัวได้อย่าง
สมบรู ณ์

ลกั ษณะและหนา้ ท่ีของครอบครัว

- การแต่งงาน
- บทบาทหนา้ ท่ีท่ีสมาชิกในครอบครัวพ่ึงมีปฏิบตั ิตอ่ กนั
- การป้องกนั ปัญหาครอบครัว
- การแกไ้ ขปัญหาครอบครัว

บทบาทหน้าที่ในฐานะสมาชิกในโรงเรียน

1.) รับผิดชอบงานในหน้าท่ี การกระทาหรือการแสดงพฤติกรรมของบุคคลที่เป็ นไปตามความ
คาดหวงั ตามตาแหน่งในอาชีพหรือตาแหน่งที่สังคมกาหนดข้ึน ซ่ึงโครงสร้างของบทบาทประกอบดว้ ย
ลกั ษณะที่เฉพาะของแต่ละบุคคล การแสดงพฤติกรรมและตาแหน่งที่ครองอยู่ หรือพฤติกรรมท่ีคนในสงั คม
ตอ้ งทาตามสถานภาพในกล่มุ หรือสังคม

2.) เชื่อฟังคาส่ังสอนของครูอาจารย์ โรงเรียนเป็ นสถานที่ที่นักเรียนเขา้ ไปศึกษาหาความรู้ มี
บุคลากรจานวนมากที่มีความเกี่ยวขอ้ งกบั ตวั นกั เรียน เช่น ครูอาจารย์ เพื่อนนกั เรียนดว้ ยกนั นกั การภารโรง
แม่คา้ นกั เรียนจึงจาเป็ นตอ้ งศึกษาการปฏิบตั ิต่อกลุ่มบุคคล โดยท่ีนกั เรียนจะตอ้ งให้ความเคารพนบั ถือครู
อาจารย์ และปฏิบตั ิตนใหเ้ หมาะสมกบั สภาพความเป็ นนกั เรียนท่ีดี ดงั น้นั หนา้ ที่ของนกั เรียนท่ีจะตอ้ งปฏิบตั ิ
ตอ่ ครูอาจารย์

3.) กตญั ญูรู้คุณของครูอาจารย์ เป็นเครื่องหมายแสดงถึงบุคคลท่ีเป็ นคนดี ( กตญั ญู หมายถึง รู้คุณ
ระลึกคุณของผมู้ ีพระคุณ กตเวที หมายถึง การตอบแทนบุญคุณ การปฏิบตั ิตนตอบแทนผูม้ ีพระคุณ ความ
กตญั ญูเป็นคุณธรรมท่ีควรประพฤติปฏิบตั ิ และบุคคลที่พึงอาศยั แต่ผอู้ ื่นอย่างเดียว โดยผอู้ ่ืนมาอาศยั ตนเอง
ไม่ได้ ผนู้ ้นั เป็นชีวิตท่ีไม่ประเสริฐ ไม่มีคนยอมรับ หาความจริงไดย้ ากเพราะเป็นผเู้ อาเปรียบโลกเป็นกาฝาก
ของโลในปัจจุบนั โลกมีความเจริญกา้ วหนา้ ทางวตั ถไุ ปอยา่ งไม่หยุดย้งั ส่งผลใหส้ ภาพแวดลอ้ มเปล่ียนแปลง
ไปทาใหจ้ ิตใจมนุษยต์ ่าลง มีความเห็นแก่ตวั ไมส่ านึกบญุ คุณ บุคคลท่ีมีคณุ ธรรมดา้ นความกตญั ญกู ตเวที จึง
นบั ลว้ นแตจ่ ะมีจานวนนอ้ ยลง

4.) ส่งเสริมเพอื่ นในทางท่ีถูกที่ควร ตามหลกั ของพระพุทธศาสนาใหค้ วามสาคญั เรื่องน้ีอยา่ งมากใน
“มงคลชีวติ 38 ประการ” ซ่ึงเป็นหลกั ธรรมที่นาความกา้ วหนา้ ในชีวิตมาใหผ้ ปู้ ฏิบตั ิ โดยสองขอ้ แรกกล่าวไว้
ว่า 1. ไม่คบคนพาล 2. คบบณั ฑิต ซ่ึงก็คือการสอนใหค้ บเพ่ือนที่ดีดว้ ยน่ันเองเมื่อเรารู้แลว้ จากหลกั คาสอน
มงคลชีวิต 38 วา่ การคบคนดีจะช่วยใหเ้ ราประสบความสาเร็จในการดาเนินชีวิตไดแ้ ลว้ เราก็ตอ้ งมาพิจารณา

ต่อว่า มิตรที่ดีที่ควรคบหาสมาคมดว้ ยเป็ นเช่นไร ซ่ึงก็สามารถทราบไดด้ ว้ ยหลกั คาสอนเร่ือง กลั ยาณมิตร
ธรรม 7คาวา่ กลั ยาณมิตร ก็คือ เพ่ือนแท้ เพอื่ นตาย เพื่อนที่คอยช่วยเหลือเก้ือกลู กนั ดว้ ยความบริสุทธ์ิใจ

5.) รักใคร่ปรองดองกนั ในหมู่เพ่ือนนกั เรียนโรงเรียนเป็นสถานที่ท่ีนกั เรียนเขา้ ไปศึกษาหาความรู้ มี
บุคลากรจานวนมากท่ีมีความเกี่ยวขอ้ งกบั ตวั นกั เรียน เช่น ครูอาจารย์ เพ่ือนนกั เรียนดว้ ยกนั นกั การภารโรง
แม่คา้ นกั เรียนจึงจาเป็นตอ้ งศึกษาการปฏิบตั ิตอ่ กลุ่มบุคคล

บทบาทและหน้าทข่ี องนักเรียน

(Student code of conduct)
บทบาทและหนา้ ที่ของนกั เรียนมีดงั น้ี
1. บทบาทและหนา้ ที่ตนเอง

1.1 ดูแลรักษาสุขภาพร่างกายใหแ้ ขง็ แรงสมบรู ณ์อยเู่ สมอ
1.2 ทาจิตใจใหร้ ่าเริง แจ่มใสและเบิกบาน
1.3 หลีกเลี่ยงอบายมุข และสิ่งเสพติดทุกชนิด
1.4 พูดจาไพเราะอ่อนหวาน มีสัมมาคารวะ
1.5 ขยนั อดทน ต้งั ใจศึกษาเล่าเรียน
1.6 เล่นกีฬาท่ีตนเองถนดั อยา่ งนอ้ ยวนั ละ 1 ชว่ั โมง
2. บทบาทและหนา้ ที่ต่อพ่อแม่และครอบครัว
2.1 เช่ือฟัง และปฏิบตั ิตามคาอบรมของพ่อแม่
2.2 ช่วยเหลือพ่อแม่ทางานบา้ นตามสมควร
2.3 เป็นลกู กตญั ญู กตเวทีตอ่ พ่อแมแ่ ละบพุ การี
3. บทบาทหนา้ ท่ีต่อครู อาจารย์ และโรงเรียน
3.1 ใหค้ วามเคารพและเช่ือฟังครู/ อาจารยท์ ุกทา่ น
3.2 ปฏิบตั ิตนใหอ้ ยใู่ นระเบียบวินยั ของโรงเรียน
3.3 รักและภาคภูมิใจ ในสถาบนั การศึกษาของตน
3.4 ใหค้ วามร่วมมือ กบั ครู/อาจารย์ และโรงเรียน ในการจดั กิจกรรมต่าง ๆ ของ โรงเรียน
3.5 มีความรัก สามคั คตี อ่ เพ่ือนนกั เรียนดว้ ยกนั
4. บทบาทและหนา้ ที่ตอ่ ทอ้ งถ่ินของตนเอง
4.1 มีความรัก และภาคภูมิใจต่อทอ้ งถิ่นของตนเอง

4.2 สืบสาน ศิลปวฒั นธรรมประเพณี และภูมิปัญญาทอ้ งถิ่นมิใหส้ ูญหาย
4.3 ช่วยเหลือ และพฒั นาทอ้ งถ่ินใหเ้ จริญกา้ วหนา้
4.4 อนุรักษท์ รัพยากรธรรมชาติ โบราณสถาน โบราณวตั ถุ
4.5 รักษาความสะอาดของแหลง่ น้า อากาศ สวนสาธารณะต่าง ๆ
4.6 ใชส้ ่ิงแวดลอ้ มไดอ้ ยา่ งเหมาะสม และประหยดั
4.7 ไม่สร้างมลพิษใหก้ บั ส่ิงแวดลอ้ ม
5. บทบาทและหนา้ ที่ต่อประเทศชาติ
5.1 ภมู ิใจในความเป็นไทย พร้อมสืบสาน ศิลป วฒั นธรรม ประเพณี อนั ดีงามของไทย
5.2 รักและห่วงแหนความเป็นเอกราชของชาติไทย
5.3 ส่งเสริมสนบั สนุนการปกครองในระบบประชาธิปไตย ซ่ึงมีพระมหากษตั ริย์ เป็นประมุข
5.4 เป็นเยาวชนท่ีดีของชาติ
6. บทบาทและหนา้ ที่ต่อศาสนา
6.1 เล่ือมใส ศรัทธา ในศาสนาท่ีตนเองนบั ถือ
6.2 ปฏิบตั ิตามหลกั ธรรมคาสอนของศาสนา
6.3 ช่วยเผยแพร่ศาสนา
6.4 เขา้ ร่วมกิจกรรมทางศาสนา
6.5 ไมส่ ร้างความเสื่อมเสียใหแ้ ก่ศาสนา
7. บทบาทหนา้ ที่ต่อพระมหากษตั ริย์
7.1 ใหค้ วามเคารพ และเทิดทูนสถาบนั พระมหากษตั ริย์
7.2 นาเอาพระราชดารัส ของพระองคม์ าปฏิบตั ิ
7.3 เขา้ ร่วมกิจกรรมในราชพิธีตา่ ง ๆ ตามความเหมาะสม

บทบาทหน้าท่ีในฐานะสมาชิกในชุมชน

1.) รักษาสุขลักษณะของชุมชน การเสียสละต่อส่วนรวม เป็ นคุณธรรมที่ช่วยในการพัฒนา
ประเทศชาติให้มีความเจริญกา้ วหนา้ เพราะถา้ สมาชิกในสังคมเห็นแก่ประโยชน์ส่วนร่วม และยอมเสียสละ
ผลประโยชน์ส่วนตน จะทาใหส้ ังคมพฒั นาไปไดอ้ ยา่ งรวดเร็วและมงั่ คการมีระเบียบวินยั และรับผิดชอบต่อ
หน้าที่ เป็ นคุณธรรมที่ช่วยให้คนในสังคมอยู่ร่วมกันได้อย่างสงบสุข เพราะถา้ สมาชิกในสังคมยึดมนั่ ใน
ระเบียบวินยั รู้และเขา้ ใจสิทธิของตนเอง ไม่ละเมินสิทธิผอู้ ่ืน และต้งั ใจปฏิบตั ิหนา้ ที่ของตนให้ดีที่สุด ความ
ซ่ือสัตยส์ ุจริต เป็นคุณธรรมที่มีความสาคญั เพราะหากสมาชิกในสังคมยึดมนั่ ในความซ่ือสัตยส์ ุจริต เช่นไม่
ลกั ทรัพย์ ไมเ่ บียดเบียนทรัพยส์ ินของผอู้ ื่น กจ็ ะทาใหส้ งั คมมีแต่ความเจริญ ประชาชนมีแตค่ วามสุข

2.) อนุรักษส์ ิ่งแวดลอ้ มในชุมชน การใชท้ รัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอ้ มอย่างฉลาด โดยใชใ้ ห้
นอ้ ย เพ่ือให้เกิดประโยชน์สูงสุด โดยคานึงถึงระยะเวลาในการใชใ้ ห้ยาวนาน และก่อให้เกิดผลเสียหายต่อ
ส่ิงแวดลอ้ มน้อยที่สุด รวมท้งั ตอ้ งมีการกระจายการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างทว่ั ถึง อย่างไรก็ตาม ใน
สภาพปัจจุบันทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล้อมมีความเสื่อมโทรมมากข้ึน ดังน้ันการอนุรักษ์
ทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอ้ มจึงมีความหมายรวมไปถึงการพฒั นาคณุ ภาพส่ิงแวดลอ้ มดว้ ย

3.) มีส่วนร่วมในการทากิจกรรมของชุมชน เป็นผลมาจากการเห็นพอ้ งกนั ในเร่ืองของความ ตอ้ งการ
และทิศทางของการเปล่ียนแปลง จะตอ้ งมีมากจนเกิดความคิดริเริ่มโครงการเพื่อการปฏิบตั ิ เหตุผลแรกของ
การท่ีมีคนมารวมกนั ได้ควรจะตอ้ งมีการตระหนักว่าการกระทาท้งั หมด ท่ีทาโดยกลุ่ม ผูน้ าชุมชน หรือ
กระทาผา่ นองคก์ ร

4.) อนุรักษแ์ ละสืบสานวฒั นธรรมประเพณี และภูมิปัญญาท่ีดีงาม วฒั นธรรมไทยเป็นตวั กาหนดวิถี
ชีวติ ของคนในสังคมไทย ท้งั ยงั เป็นเคร่ืองวดั ความเจริญ หรือความเส่ือมของสังคม ซ่ึงมีผลตอ่ ความกา้ วหนา้
ของประเทศ เพราะประเทศจะเจริญหรือไม่น้นั ยอ่ มข้ึนอยกู่ บั การ พฒั นาของคนในสังคม จากแผนการพฒั นา
เศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ท่ีกล่าวถึงการพฒั นาประเทศให้ เจริญกา้ วหนา้ น้ัน สังคมตอ้ งมีดุลยภาพ จาก
การพฒั นาคนในสังคม

ความกตญั ญกู ตเวที

ความกตญั ญู หมายถึง การรู้จกั บุญคุณต่อสิ่งที่มีคุณต่อเรา ไม่ว่าจะเป็ นบุคคลใดก็ตาม เช่น พระ
สัมมาสัมพุทธเจ้า พระสงฆ์ พ่อแม่ ครูอาจารย์ พระมหากษตั ริย์ ญาติผูใ้ หญ่ที่อุปการะ กตญั ญูต่อสัตวท์ ี่มี
คุณคา่ ตอ่ เรา ต่อสิ่งแวดลอ้ ม และที่สาคญั ยง่ิ อีกประการหน่ึง คอื กตญั ญูตอ่ ส่ิงที่มีคุณตอ่ เรา

กตเวทิตา หมายถึง รู้ที่จะตอบสนองบุญคณุ ตอ่ สิ่งที่มีคุณต่อเรา

ความกตญั ญูกตเวทิตาต่อประเทศชาติ คือ การรู้จกั บุญคุณของประเทศชาติที่ให้ความสงบสุขอย่ใู น
ปัจจุบนั มีความภาคภูมิใจในความเป็นชาติไทยที่มี ๓ สถาบนั เป็นหลกั คือ สถาบนั ชาติ สถาบนั ศาสนา และ
สถาบนั พระมหากษตั ริย์ ซ่ึงคนไทยทุกคนเคารพเทิดทูน

ดงั น้นั เราควรแสดงความกตญั ญกู ตเวทิตาตอ่ ประเทศชาติ ดงั น้ี

๑. ประพฤติปฏิบตั ิตนเป็นคนดีเป็นพลเมืองดีของชาติ เช่น ถา้ เป็นเดก็ ตอ้ งเคารพเชื่อฟังผใู้ หญ่ ต้งั ใจศึกษาเล่า
เรียน มีความรับผดิ ชอบ มี่กิริยามารยาทงดงาม มีความซื่อสัตย์ และมีความเมตตากรุณา เป็นตน้

๒. ศรัทธาและยดึ มนั่ ในพระรัตนตรัย

๓. เมื่อเติบโตเป็นผใู้ หญ่ จะตอ้ งประกอบอาชีพสุจริต รู้จกั เล้ียงชีพและแสวงหาทรัพยด์ ว้ ยความซ่ือสตั ยส์ ุจริต

๔. บารุงรักษาชาติดว้ ยการเสียภาษี การใช้จ่ายส่ิงของของตนเอง และของสาธารณะ อย่างเห็นคุณค่า และ
ประหยดั อดออมไม่ฟ่ ุมเฟื อย

๕. มีความสามคั คี รวมเป็นน้าหน่ึงใจเดียว รักใคร่กลมเกลียวกนั เอ้ือเฟ้ื อเผ่อื แผซ่ ่ึงกนั และกนั
๖. มีความขยนั หมนั่ เพียรไม่ทอ้ ถอย เพยี รพยายามท่ีจะทาใหช้ าติบา้ นเมืองมีความเจริญกา้ วหนา้

๗. รักษาสุขภาพร่างกายให้แขง็ แรงเพื่อจะไดเ้ ป็นพลเมืองที่มีคุณภาพสามารถทาประโยชน์ให้ประเทศชาติ
ไดอ้ ยา่ งเตม็ ที่

๘. รักษาและหวงแหนวฒั นธรรมประเพณีที่ดีงามของชาติ

๙. จงรักภกั ดีตอ่ องคพ์ ระมหากษตั ริย์

๑๐. ดูแลรักษาสิ่งแวดลอ้ มทางธรรมชาติอยา่ งเคร่งครัด