KAWALAN KUALITI

KAWALAN KUALITI

2.3.1 KONSEP DAN PROSES KAWALAN KUALITI
2.3.2 KAEDAH PEMERIKSAAN
2.3.3 ALAT KAWALAN KUALITI
2.3.4 PENDEKATAN KAWALAN KUALITI

PUAN ROHAYU ABD RAZAK
SMK JENGKA 2

2.3.1 KONSEP DAN
PROSES KAWALAN KUALITI

OBJEKTIF PENGAJARAN
MENJELASKAN MAKSUD KAWALAN KUALITI,
KEPENTINGANNYA DAN PROSES[RANCANG, BUAT,
SEMAK DAN TINDAKAN [PDCA]

A. KONSEP KAWALAN KUALITI

Kualiti– penghasilan barang dan perkhidmatan
bagi memastikan ia menepati piawai mutu yang
telah ditetapkan.
Kawalan kualiti-suatu tindakan pemantauan yang
diambil untuk memastikan produk yang dihasilkan
menepati piawai kualiti yang telah ditetapkan

A. KONSEP KAWALAN KUALITI

Pembelian Bahan KAWALAN
Mentah MUTU /
KUALITI
Penerimaan

Inventori

Proses Pengeluaran
Barang Siap

Inventori Barang
Siap

B. KEPENTINGAN KAWALAN KUALITI

1. Mengurangkan kos pengeluaran.

-kawalan kualiti dapat mengurangkan pembaziran dan ketidakcekapan
dalam pengeluaran.
-kawalan kualiti yang baik dapat meningkatkan produktiviti dan
mengurangkan kos pembaikan semula.
-kewujudakn skrap yang tinggi dan bayaran pampasan akan berlaku jika
produk yang tidak sempurna akibat kawalan kualiti yang lemah
dipulangkan oleh pengguna.
-oleh itu, kawalan kualiti dapat mengurangkan kos pengeluaran dan
meningkatkan keuntungan.

2. Meningkatkan syer pasaran dan reputasi perniagaan.

-peningkatan kualiti akan menaikkan reputasi dan
volum jualan.
-ini kerana pengguna akan mempunyai persepsi yang
baik dan keyakinan terhadap produk yang berkualiti
atau perkhidmatan yang tinggi mutunya.
-dengan ini, perniagaan dapat menguasai sebahagian
besar pasaran (meningkatkan syer pasaran).

3. Mengurangkan liabiliti produk.
-firma yang mengeluarkan produk yang defektif bukan hanya akan
kehilangan keyakinan pelanggannya, tetapi juga akan mendatangkan
kesan sampingan yang buruk kepada pengguna produknya.
-sekiranya keadaan ini berterusan, firma berkenaan akan kehilangan
daya saing dan akhirnya mungkin terpaksa menamatkan operasinya.
-liabiliti bagi produk dapat dikurangkan jika produk keluaran syarikat
mengikut spesifikasi yang ditetapkan dan lulus ujian bagi kawalan
kualiti.

4. Implikasi antarabangsa/globalisasi.
-kualiti juga merupakan faktor utama yang akan
menentukan kejayaan produk atau perkihdmatan
sesebuah firma di pasaran antarabangsa.
-untuk menjamin kebolehan untuk bersaing di
pasaran antarabangsa, firma perlu menawarkan
produk yang mempunyai reka bentuk dan
prestasi yang tinggi serta kualiti yang konsisten.

C. PROSES KAWALAN KUALITI.
Merujuk kepada proses pengawalan
kualiti produk supaya menepati
piawaian kualiti yang ditetapkan dan
diterima oleh pengguna

Langkah-Langkah dalam proses kawalan kualiti
(PDCA)

•Rancang – suatu proses penambahbaikan operasi dengan
mengenalpasti masalah dan menjana idea-idea untuk
menyelesaikan masalah tersebut.

•Buat – melaksanakan proses kawalan kualiti mengikut kaedah
yang dirancang dan mengukur pencapaian untuk menyelesaikan
masalah tertentu.

•Semak – memantau ke atas setiap proses kawalan yang dibuat
supaya dapat mengenalpasti kecacatan untuk diambil Tindakan
penambahbaikan.

•Tindakan – mengambil tindakan susulan yang digunakan bagi
memastikan kaedah baru dapat dilaksanakan dengan berkesan
dan memuaskan pihak pengurusan.Jika masih berlaku
kecacatan, proses PDCA akan dilakukan secara berterusan.

2.3.2 KAEDAH PEMERIKSAAN

Objektif pengajaran Menghuraikan kaedah
pemeriksaan termasuklah
pemeriksaan menyeluruh
dan pelan pensempelan

a) PEMERIKSAAN MENYELURUH.

Suatu kaedah pemeriksaan bagi keseluruhan
proses pengeluaran produk yang dikeluarkan.
Pemeriksaan melibatkan pemeriksaan setiap
peringkat proses pengeluaran produk.
Sesuai bagi produk yang dihasilkan dalam
kuantiti yang sedikit
Contoh: Pakaian yang telah ditempah oleh
pelanggan .

b) PELAN PERSAMPELAN.

Suatu kaedah pemeriksaan kualiti bagi satu sampel
produk yang digunakan sebagai mewakili satu
kumpulan produk.
Pemeriksaan ini melibatkan pemilihan sampel produk
secara rawak daripada sekumpulan produk yang
diperiksa.
Contoh:kilang beras memeriksa sedikit sampel padi
(5%) untuk menentukan grednya sebelum dibungkus.

Kelebihan pelan persampelan.
i) Menjimatkan masa pemeriksaan.
ii) Mengurangkan kadar kerosakan pada barangan kerana kurang pegangan.
iii) Dapat mengurangkan kos buruh dan kos pemeriksaan.
iv) Sesuai untuk pengeluaran yang bersaiz besar.
Kelemahan Pelan persampelan.
i) Risiko menerima barangan yang buruk serta risiko menolak barangan yang baik tetap
wujud.
ii) Berkemungkinan besar item yang tidak diperiksa merupakan item yang defektif.
iii) Kemungkinan kadar item yang dipulangkan akibat defektif dan aduan daripada pelanggan
adalah tinggi. Hal ini akan menjejaskan reputasi perniagaan.

2.3.3 ALAT KAWALAN KUALITI

Objektif pengajaran Menghuraikan alat kawalan kualiti
iaitu kawalan proses secara

statistik, analisis nilai tambah,
carta kawalan, kajian kualiti/kos,
pasukan penambahbaikan kualiti

dan penanda aras

2.3.3 ALAT KAWALAN
KUALITI

Alat-alat kawalan kualiti berfungsi untuk:

• Mengutip dan mempamerkan data dengan
berkesan.

• Mengesan perubahan proses pengeluaran.
• Mengenal pasti masalah.
• Memperkecil skop masalah.
• Membantu menduga punca masalah kualiti.
• Mencari idea untuk menambah baik

A. KAWALAN PROSES
SECARA STATISTIK

Dikendalikan ketika proses pengeluaran
sedang dijalankan untuk memastikan produk
akhir (final goods) berkualiti tinggi.
Ia dilakukan dengan mangambil sampel secara
rawak semasa pemprosesan sedang dijalankan
dan pemeriksaan dilakukan bagi memastikan
ia berada dalam had kawalan statistikal.

A. KAWALAN PROSES
SECARA STATISTIK

Titik-titik kawalan akan menyediakan
maklumbalas tentang prestasi proses kerja

tersebut.
Fungsi:

• Memantau piawaian, membuat pengukuran dan
mengambil tindakan pembetulan.

• Menunjukkan perbezaan kualiti antara sampel dengan
spesifikasi yang ditetapkan.

A. KAWALAN PROSES SECARA
STATISTIK

Alat yang digunakan: Carta Kawalan

Kaedah grafik untuk
menilai sama ada sesuatu
proses itu berada di
bawah kawalan secara
statistik atau tidak.

A. KAWALAN PROSES
SECARA STATISTIK

Bagaimana mengenalpasti:

• Periksa sampel dari proses transformasi.
• Jika berada dalam had yang diterima, teruskan

proses.
• Jika sebaliknya, hentikan proses dan cari

penyebab serta ambil tindakan pembetulan.

B. Carta Kawalan.

-Carta kawalan merupakan kaedah grafik untuk menilai sama ada
sesuatu proses pengeluaran itu berada di bawah kawalan secara
statistik atau tidak.
-Dalam kaedah ini, sampel output diambil secara berkala untuk
diperiksa semasa proses transformasi sedang berjalan.
-Ukuran statistik ciri tertentu bagi sampel item akan diplotkan
pada carta kawalan dari semasa ke semasa.
-Jika ukuran statistik bagi ciri sampel item berada dalam had yang
boleh diterima, maka proses pengeluaran boleh diteruskan.

-Jika ukuran statistik bagi ciri sesuatu sampel item

berada di luar had yang boleh diterima, maka proses
pengeluaran terpaksa dihentikan untuk membolehkan
penyebab masalah kualiti dikenal pasti dan tindakan
pembetulan diambil.

-Corak taburan ukuran statistik (titik-titik) atau graf

seperti yang dipaparkan dalam carta kawalan juga
perlu diteliti bagi menilai sama ada proses
transformasi berada di bawah kawalan atau tidak.

C. Analisis Nilai Tambah.
- Merupakan suatu proses pengeluaran yang
melibatkan ciri-ciri dalam sesuatu produk bagi
menghasilkan produk berdasarkan spesifikasi yang
diminta oleh pelanggan tanpa menjejaskan
mutunya.
-Produk tersebut diberi suatu ciri tambah nilai
untuk kepuasan pelanggan tanpa penambahan kos
pengeluaran.

D. Kajian Kos-Kualiti.
-Merujuk kepada suatu tindakan yang diambil
untuk melaksanakan penyelidikan kualiti produk
yang dihasilkan dengan jumlah kos tertentu.
- Kajian kos ini membolehkan pihak pengeluar
mengenalpasti setiap jenis kos dan tahap kualiti
produk.

Terdapat empat kategori kos yang dikaitkan
dengan pengurusan kualiti:

a) Kos pencegahan (prevention cost).
-Kos yang dibayar untuk mencegah berlakunya ketidakpatuhan kepada keperluan pelanggan.
-Objektif pencegahan adalah cuba menghalang produk yang berkualiti rendah daripada
sampai ke dalam tangan pelanggan.
-contohnya kos pemeriksaan bahan mentah

b) Kos penilaian (appraisal cost)
i) Kos penilaian meliputi kos pengukuran, pengujian serta kos menganalisis bahan-bahan,
bahagian, produk dan proses untuk memastikan kepatuhan kepada keperluan pelanggan.
ii) Contoh, Kos kutipan data, kos perkakasan, dan kos menilai produk dan perkhidmatan.

c) Kos kegagalan dalaman (internal failure cost).
i) Kos kegagalan dalaman ialah kos yang berlaku apabila produk yang berkualiti rendah
ditemui sebelum dihantar kepada pelanggan.
ii) Contoh, Kos kerja semula, kos skrap, kos kegagalan dan tergendalanya proses.

d) Kos kegagalan luaran (external failure cost).
i) Kos kegagalan luaran ialah kos yang berlaku apabila pelanggan telah menerima produk yang
rendah kualitinya dan selalunya berkaitan dengan perkhidmatan pelanggan selepas jualan.
ii) Contoh, Kos tuntutan jaminan, kos liabiliti produk, kos rungutan pelanggan, kos gantian
produk dan kos kehilangan jualan.

Kos pencegahan dan kos penilaian ialah kos untuk mencapai produk yang berkualiti tinggi.

Kos kegagalan dalaman dan luaran ialah kos akibat produk yang rendah kualitinya.

E. Pasukan Penambahbaikan Kualiti.
-Merupakan sekumpulan pekerja yang
dianggotai oleh pelbagai pihak dari dalam
dan luar organisasi.
-Objektif kumplan ini ialah mengenalpasti
masalah dan menyelesaikan masalah
dengan cara membuat penambahbaikan
terhadap kelemahan berlaku.

F. Penanda Aras (Benchmarking).

-Penanda aras merujuk kepada sesuatu yang dijadikan sebagai
titik rujukan atau standard untuk mengukur prestasi dan
seterusnya memperbaiki prestasi tersebut.
-Dalam bidang perniagaan, penanda aras digunakan untuk
membandingkan prestasi sesebuah organisasi dengan prestasi
organisasi pesaing, dengan tujuan untuk memperbaiki prestasi
organisasi tersebut.
-Organisasi dapat menetapkan matlamat baru dan menyesuaikan
amalan organisasi serta melaksanakan tindakan untuk
pencapaian yang lebih baik. Ini akan dapat memenuhi kehendak
pelanggan dengan produk yang lebih berkualiti.

Beberapa aspek dalam bidang tertentu yang
boleh digunakan sebagai asas perbandingan
dalam menentukan penanda aras:

•Perkhidmatan – keberkesanan, memenuhi tuntutan
pengguna, ketepatan masa dan bebas daripada
kecacatan.

•Operasi – kadar kecacatan, produktiviti, masa kitaran,
kaedah dan input.

•Kewangan – keuntungan, penjimatan kos, dan pulangan
ke atas pelaburan.

•Pemasaran – promosi, kepuasan pelanggan, dan
memenuhi tuntutan etika.

•Teknologi maklumat – kesemasaan dan kebolehcapaian.
•Sumber manusia – kecekapan, kemahiran, kejujuran, dan

tahap pengetahuan.

2.3.4 Pendekatan kawalan kualiti

Objektif Membincangkan
pembelajarab pendekatan kawalan
kualiti iaitu kawalan
input, kawalan proses
dan kawalan output

PENDEKATAN KAWALAN KUALITI

i) Kawalan input/kawalan awalan

-kawalan input merujuk kepada kawalan awalan yang
dilaksanakan sebelum aktiviti pengeluaran bermula
- Kawalan ke atas input seperti bahan mentah,sumber
manusia, mesin dll
-Tujuan kawalan ini adalah untuk memastikan aktiviti
penghasilan produk mengikut spesifikasi yang telah ditetapkan.
-contoh: mengenalpasti bahan mentah untuk membuat roti
menepati spesifikasi yang telah ditetapkan.

ii) Kawalan proses /kawalan semasa

-Kawalan proses merujuk kepada kawalan semasa yang dilaksanakan
ketika sesuatu proses atau aktiviti sedang berjalan.
-Tujuan kawalan ini adalah untuk membuat pembetulan proses ke atas
produk dan menyisihkan produk yang rosak atau cacat.
-Bentuk kawalan semasa ialah kawalan kualiti, kawalan kuantiti dan
kawalan prestasi.
-Contoh kawalan semasa ialah pemeriksaan terhadap sampel untuk
mengenal pasti sebarang kerosakan dan seterusnya membuat
pembetulan yang sesuai.

iii) Kawalan output / kawalan selepas

-Kawalan output merujuk kepada kawalan selepas yang akan
dilaksanakan selepas aktiviti pengeluaran tamat.
-Kaedah kawalan ini melibatkan perbandingan produk sebenar dengan
produk standard yang telah ditetapkan.

-tujuan kawalan ini ialah;

i. Mengenalpasti sama ada hasil sebenar menepati standard yang
ditetapkan atau sebaliknya.
ii. Membuat penambahbaikan ke atas proses dan Tindakan
pembetulan boleh diambil.
Contoh: pengurus memeriksa saiz roti yang dihasilkan dengan
membandingkan dengan saiz standard yang telah ditetapkan.

STPM Penggal 1 2013, 2.b.

2. b) Pada bulan April tahun 1982, Golden Arches Restaurants Sdn. Bhd. (GARSB)
telam membuka restoran McDonald’s yang pertama di Malaysia. GARSB telah
menempa kejayaan cemerlang. Lebih daripada 200 buah restoran telah pun
beroperasi dan kini masih berkembang dengan pembukaan sekitar 20 hingga 25
buah restoran setiap tahun. Bagi menyokong kejayaan setiap restoran baharu,
pengurus restoran pelatih dikehendaki mengikuti latihan berpandukan Kurikulum
Pengurusan Restoran McDonalds yang terdiri daripada kaedah latihan, seperti latihan
semasa kerja, menghadiri kelas, dan pembelajaran sendiri. Melalui perbincangan di
dalam kelas dan latihan semasa kerja, pelatih akan didedahkan dengan pengetahuan
dan kemahiran pengurusan syif restoran.

Pelatih mendapat latihan pengurusan melalui simulasi peranan, perbincangan dan
latihan interaktif di dalam dan di luar restoran. Pelatih perlu mengikuti latihan dlaam
kelas selama lima hari sebagai pendedahan tentang amalan kepimpinan restoran
yang berkesan untuk membantu pelatih membuat keputusan bagi menangani
masalah tentang operasi restoran. Apabila pelatih sudah berpengalaman mengurus
restoran selama setahun, mereka akan diberikan latihan berkaitan dengan amalan
kepimpinan perniagaan pula.

Di samping itu, kawalan kualiti makanan yang ketat turut diamalkan oleh
Restoran McDonalds. Restoran ini juga mengikut Standard Antarabangsa
Kualiti Makanan dan Keselamatan serta peraturan kerajaan, termasuk
mematuhi syarat jabatan Kemajuan Islam Malaysia untuk mendapatkan sijil
halal bagi menyakinkan pelanggan mereka. Semua bahan mentah yang
dihantar ke restoran perlu diperiksa kualitinya terlebih dahulu sebelum
diterima dan disimpan di dalam peti penyejuk beku mengikut keperluan suhu
bagi setiap bahan. Contohnya, telur perlu disimpan pada suhu 1-4 darjah
celcius dengan tempoh jangka hayat selama 14 hari bagi menjamin
kelazatan produk siap. Bagi bahan mentah yang sedang diproses, seperti
telur, tidak boleh didedahkan kepada suhu bilik melebihi 30 minit. Bawang,
kobis dan tomato yang sudah diproses pula tidak boleh dibiarkan melebihi
dua jam. Bahan mentah yang dimasak perlu dikawal suhunya, dan suhu
diperiksa sepanjang tempoh masakan. Produk yang siap perlu disimpan
dalam kabinet makanan pada suhu tidak melebihi 60 darjah celcius. Semua
pekerja diwajibkan memakai sarung tangan pakai buang semasa
mengendalikan bahan mentah sehinggalah produk siap. Mereka juga wajib
mencuci tangan setiap jam dengan bahan pencuci tangan pembasmi kuman.

Walaupun Restoran McDonalds terus berkembang, restoran ini
tetap mengalami masalah persaingan, terutamanya daripada
restoran makanan segera yang lain. Restoran ini juga mengambil
kira keperihatinan pengguna masa ini yang mementingkan cara
pemakanan yang sihat. Makanan segera sering dikaitkan dengan
risiko kesihatan dan obesiti. Oleh itu, GARSB mendedahkan
maklumat nutrisi produknya secara meluas melalui laman web,
brosur, dan alas dulang. GARSB juga bekerjasama dengan
Kementerian Kesihatan Malaysia bagi memastikan produknya
memenuhi garis panduan pemakanan sihat.

(Disesuaikan daripada www.mcdonalds.com.my capaian 1 Ogos
2011)

STPM 2013 – 2. b. ii)

b.ii) Terangkan bagaimana kawalan kualiti
produk dilakukan melalui kawalan input,
kawalan proses, dan kawalan output
dalam operasi harian di restoran
McDonalds. [13]

Contoh jawapan:
1. Kawalan input (bahan mentah)

-Pengawalan ke atas input yang dijalankan sebelum aktiviti pengeluaran
bermula bertujuan mengelakkan pemesongan dan memastikan
pengeluaran mengikut spesifikasi.

Kaitan dengan kes.
i) Semua bahan mentah yang sampai ke restoran diperiksa kualitinya

sebelum diterima. Untuk memastikan bahan mentah menepati
standard antarabangsa kualiti makanan dan keselamatan serta
peraturan kerajaan.
ii) bahan mentah disimpan di dalam peti beku atau peti dingin mengikut
keperluan suhu setiap bahan. Untuk mengekalkan kesegarannya.
iii) Bekerjasama dengan Kementerian Kesihatan Malaysia bagi
memastikan produknya memenuhi garis panduan pemakanan sihat.
iv) Telur perlu di simpan pada suhu 1 – 4 darjah celcius dengan tempoh
tamat hayat 14 hari sahaja bagi menjamin kelazatan produk siap.

2. Kawalan proses (bahan mentah yang sedang diproses)
-Huraian – Pengawalan pada peringkat penukaran input kepada output
bertujuan menyisih barangan cacat daripada proses.
Kaitan dengan kes,
i) Semua krew diwajibkan untuk menggunakan sarung tangan pakai buang
semasa mengendalikan bahan mentah. Untuk mengelakkan bahan mentah
tercemar.
ii) Semua krew restoran yang mengendalikan bahan mentah wajib mencuci
tangan setiap jam dengan bahan pencuci tangan anti kuman. Untuk menjamin
kebersihan dan mengelakkan jangkitan kuman.
iii) Bawang, kubis serta tomato yang sudah diproses tidak boleh dibiarkan
melebihi 2 jam supaya kandungan nutrisi dan rasa tidak berubah.
iv) Bagi bahan mentah yang sedang diproses, seperti telur, tidak boleh
didedahkan kepada suhu bilik melebihi 30 minit. Supaua kesegaran dapat
dikekalkan.
v) Bahan mentah dimasak dikawal suhunya dan suhu diperiksa sepanjang
tempoh masakan. Untuk mengekalkan kelazatan.

3. Kawalan output. (produk siap).

-Huraian – kawalan dibuat setelah aktiviti pengeluaran tamat bertujuan membuat
pembaikan terhadap proses / tindakan pembetulan.

-Kaitan dengan kes:

-Produk yang siap perlu disimpan dalam kabinet makanan pada suhu tidak
melebihi 60 darjah celcius supaya dapat mengekalkan kelazatan.