ดนตรีบำบัด

ดนตรีบาบดั

หลายครง้ั ทเี่ สียงเพลงกลายเป็นส่วนหนึ่งของไลฟ์
สไตลแ์ ละการใช้ชวี ิตประจาวันเหมอื นกับการแต่งตวั หรือกินขา้ ว
ดูไดจ้ ากการกา้ วออกจากบา้ นในแต่ละคร้ัง เรามักไมล่ ืมท่ีจะหยิบ
หูฟังคู่ใจออกมาเพอื่ เปิดฟงั Playlist เพลงค้างเอาไว้
ไม่อยา่ งน้ันคงจะรสู้ ึกว้าว่นุ ใจเหมอื นชวี ติ นี้ขาดอะไรไปสักอยา่ ง
ในระหว่างเดนิ ทาง เร่ืองนีแ้ สดงให้เหน็ ถงึ อิทธิพลของดนตรีทมี่ ี
ตอ่ จิตใจของคนเราไมม่ ากกน็ อ้ ย ทาใหด้ นตรีถูกหยิบยกขึน้ มา
เปน็ สว่ นหนง่ึ ในการบาบัดที่เราเรยี กกนั วา่ ทฤษฎดี นตรบี าบดั
หรอื Music Therapy ซ่ึงถอื เปน็ ทฤษฎที างการแพทยท์ ี่หลอม
รวมเอาเรอื่ งของศาสตร์ด้านจติ วทิ ยาและศิลปท์ างด้านดนตรีเขา้
ไว้ด้วยกันและนามาปรบั เปล่ยี นให้เข้ากับการรกั ษา พฒั นา
รวมถงึ การบาบดั ในดา้ นสขุ ภาวะของรา่ งกาย จิตใจ และสังคม
สาหรับคนทม่ี ีปัญหาดา้ นสขุ ภาพโดยเฉพาะ

• เสียงดนตรมี สี ว่ นชว่ ยบาบดั โรคไดอ้ ยา่ งไร
• เสยี งดนตรมี สี ว่ นช่วยในการบาบดั โรคตา่ งๆ ได้ท้งั ทางร่างกาย

และทางจติ ใจ ซง่ึ สง่ิ ท่ีทาใหด้ นตรีมปี ระโยชนท์ างการบาบัดได้
ถงึ ขนาดนนั้ กเ็ ป็นเพราะองค์ประกอบตา่ งๆ ของดนตรมี ีผลใน
ด้านจิตวทิ ยาและการทางานของสมองโดยตรงน่ันเอง

องค์ประกอบของดนตรที ่มี ผี ลตอ่ การบาบดั โรค
1. จงั หวะของดนตรี (Rhythm)

หากเล่นในจงั หวะ70-80 คร้ัง/นาที (เทา่ กบั อัตราการ
เต้นของหัวใจ) จะทาใหค้ นฟังร้สู กึ ผอ่ นคลาย มีสมาธิ จาก การท่ี
สมองลงั่ สารเอน็ ดอรฟ์ นิ (Endorphin) หรือสารแหง่ ความสุขออกมา
2. ระดบั ของเสียง (Pitch)

ระดับเสียงต่า และสูงปานกลางจะทาให้เกดิ ความรูส้ กึ
สงบและ ระดบั เสยี งจะชว่ ยกระตนุ้ ประสาทสัมผสั ตา่ งๆ ในร่างกาย

3. ความดังของเสียง (Volume/ Intensity)
จากงานวิจัยพบวา่ เสียงที่เบาน่มุ จะทาใหเ้ กดิ ความสงบ

สขุ และสบายใจ ในขณะทีเ่ สียงดังทาให้เกดิ การเกร็ง กระตุกของ
กล้ามเนอื้ ได้
4. การประสานเสียง (Harmony)

การร่วมร้องเพลงดว้ ยกนั หลายคน ทาใหผ้ ูป้ ว่ ยที่เปน็ โรค
เกีย่ วกับการควบคมุ ตวั เองมกั มปี ฏิกิริยาทีแ่ สดงออกมาเม่อื ฟงั เสยี ง
ประสานต่างๆ จากบทเพลง ซ่งึ ชว่ ยในการวดั ระดับอารมณค์ วามรู้สึก
และทาการประเมนิ การรักษาไดง้ า่ ยขน้ึ

5. ทานองเพลง (Melody)
ทานองของเพลงคือส่วนที่ทาให้บทเพลงนัน้ เขา้ ถึง

อารมณค์ นฟงั ไดด้ ที ่ีสุด การเปดิ ทานองเพลงทผ่ี ูป้ ่วยช่นื ชอบจึงช่วย
กระตุน้ ให้เกดิ การระบายความรูส้ ึกสว่ นลกึ ของจติ ใจ จนสุดท้ายช่วย
ลดความวิตกกังวลท่เี กดิ ข้นึ ตลอดการรักษาได้เปน็ อย่างดี

ขอ้ ดขี องการใช้ดนตรบี าบัดคอื อะไร

เสียงดนตรีไมไ่ ดท้ าหน้าท่ีแคใ่ ห้ความบันเทงิ เท่านน้ั แต่
ในฐานะของการเป็นเครื่องมือบาบดั ดนตรยี ังทาหนา้ ท่ีเปน็ เสมอื น
หมอผู้ชว่ ยที่ทางานควบคู่กันกบั ยาตา่ งๆ เพอื่ ใชใ้ นการรกั ษาผู้ปว่ ย
ทงั้ ในโรคทางจติ ใจ อยา่ งเชน่ โรคเครยี ด, โรคซึมเศรา้ ฯลฯ ซง่ึ จาก
การวจิ ยั ทางการแพทยข์ อง Buckwalter et.al 1985 ระบไุ ว้
ว่า การรกั ษาโรคทางจิตใจดว้ ยการใช้ดนตรีบาบดั จะช่วยทาใหล้ ด
ความกังวล ความกลัว เพมิ่ การเคลื่อนไหว และสร้างแรงจูงใจขึน้ มา
ไดม้ ากย่งิ ขน้ึ รวมถึงยังชว่ ยบาบัดโรคร้ายแรงดว้ ยการเบยี่ งเบนความ
สนใจ เพอ่ื ชว่ ยลดการกระต้นุ ทท่ี าใหเ้ กดิ การเจบ็ ปวดที่เกดิ จากการ
รกั ษาได้ ซึ่งในปัจจบุ นั เห็นได้จากการนามารักษาควบคูก่ บั การให้ยา
ในโรคมะเร็งที่ช่วยลดความกงั วลให้กบั ผู้ปว่ ยไดเ้ ป็นอย่างดี

นอกจากน้ี ดนตรบี าบัดยังใช้ได้ผลดกี ับกลุม่ โรคท่ีเกีย่ วกบั
สมอง เช่น โรคอลั ไซเมอร์ เพราะเคยมีการวิจยั ทร่ี ะบไุ ว้ว่า หาก
ผู้ปว่ ยอัลไซเมอรไ์ ด้ลองฟังเพลงท่ีคนุ้ เคย สมองในหลายส่วนไดก้ ลบั
ทางานขึ้นอย่างต่นื ตวั อีกครั้ง ดังนน้ั การจดั Playlist เพลงของ
ตวั เองไวต้ ้งั แตว่ ันน้ี อาจจะสง่ ผลดีตอนที่เราเร่มิ เกดิ อาการหลงลืมใน
อนาคตก็เป็นได้

ดนตรีบาบัดโรคทางกายได้จริงหรือไม่

ในความเป็นจริงแล้ว ดนตรีอาจไม่ได้เป็นตัวการท่ีทาให้
โรคร้ายแรงหายไปได้ แต่เสียงดนตรีจะเป็นส่วนหนึ่งท่ีผลักดันให้
อาการต่าง ๆ ดีข้ึนได้จากการรักษาทางใจโดยอ้อม เพราะ
ประสบการณ์ทางเสียงเหล่านี้ เมื่อผู้ป่วยได้สัมผัสก็เหมือนจะได้รับ
พลังและได้รับแรงกระตุ้นแบบค่อยเป็นค่อยไป หากทาการบาบัด
ซ้าๆ อยา่ งเขา้ ใจ ดนตรีจะกลายเปน็ เครื่องมือหน่ึงท่ีให้ความสุขและ
กาลงั ใจกับผู้ป่วยได้อย่างไมน่ ่าเชอื่ เลยทีเดียว

ประโยชนจ์ ากดนตรีบาบดั
1. เพ่มิ คณุ ภาพชวี ิต
2. การจัดการความเครียด
3. การกระตนุ้ ความจา
4. เพิ่มทกั ษะการสอ่ื สาร
5. บรรเทาอาการเจ็บปวด
6. การฟื้นฟสู มรรถภาพทางร่างกาย
7. สง่ เสรมิ ทักษะการเขา้ สงั คม

สรปุ
แม้ดนตรบี าบดั จะเปน็ ศาสตร์ที่ชว่ ยในการรกั ษาทาง

การแพทย์ แต่สาหรับคนยคุ ใหมท่ ี่ต้องเผชิญหนา้ กับความ
เปลยี่ นแปลงทรี่ วดเร็วในดา้ นสังคม ส่ิงแวดลอ้ ม และสขุ ภาพ ซึ่ง
ส่งผลให้เกิดความเครยี ด และปัญหาทางดา้ นอารมณ์ได้โดยงา่ ย ก็
อาจจะเลือกหยบิ เอาเคลด็ ลับและวิธกี ารจากดนตรีที่จะช่วยบาบดั ให้
ความกังวลใจเหล่านี้หายไปเพียงแคเ่ ปิด Playlist เพลงโปรดพรอ้ ม
ฟังผา่ นหูฟังคูใ่ จ แค่นค้ี ณุ ก็มที ีป่ รึกษาทางใจที่เรียกวา่ ‘เสยี งเพลง’
ได้ในทุกๆ วนั

• ท่มี า www.cigna.co.th