บทที่162

บทท่ี16

Mastocyte แมสตเ์ ซลล์ เป็นเซลลท์ ่ีมรี ูปรา่ งกลมหรอื รี ในไซโทรพลาสซมึ มีแกรนูลท่ีบรรจุ
สจางึรเคhยisถกูtaเขmา้ ใจinวา่ eเป็นแลเบะโซhฟeิลpท่ีaออrกinมาเจอาากไหว้ลโดอดยแเลมอื สดตแเ์ ตซจ่ลาลกม์ กีลากัรศษกึณษะาใภกาลยเ้ คหียลงงั กพบั บเวซา่ลทลงั้ เ์ สมอด็ งเลเซอื ลดลขไ์ ามวใ่ ทช่ีม่เซีชล่ือลวช์่านเบิดโเซดฟียิลวมกนัาก
[h1] eทงั้pนaีใ้ นrแinกรนเกลู ่ียขวอขงอ้ เซงกลบัลทก์ าง้ั สรแอขง็งชตนวัิดขบอรงรเจลุอืhดiคsือtaชว่mยไiมnใ่ eหเ้ ลแือลดะแhขง็eตpวั aแลrะinhรisวมtaทง้ัmainnteicเoป็aนสgาuรทla่ีเกn่ียวtขเอ้ชงน่ กเดบั ียกวากรหนั ดโตดวัย

ของกลา้ มเนือ้ เรยี บ และการขยายหลอดเลือด
Iเชn่นfเlชaือ้ mโรคmเซaลtลiทo์ ่ีเnส่อื กมาสรภอากัพเหสรบอื เกปา็นรกราะรคตาอยบเคสือนงอซงทง่ึ เาปง็นชคีวภวาามพพทย่ีซาบั ยซาอ้ มนขขอองงสเน่งิ มือ้ ชีเยีว่ือิตหทล่ีจอะดนเาลสอื ่งิ ดกตระ่อตสุน้ง่ิ กดรงั ะกตลนุ้ า่ ทวอ่ีเปอ็นกอไปนั แตลราะย
ซ่อมแซมเนือ้ เย่ือท่ีถกู ทาลาย การอกั เสบไมใ่ ช่อาการของการติดเชือ้ แมว้ า่ การอกั เสบหลาย ๆ ครง้ั ก็เกิดขนึ้ จากการตดิ เชอื้
เพราะวา่ การติดเชือ้ นนั้ เกิดจากจลุ ชีพก่อโรคภายนอกรา่ งกาย แต่การอกั เสบคือการตอบสนองของรา่ งกายเพ่ือต่อตา้ นจลุ ชพี ก่อ

โรคหรอื ต่อปัจจยั อ่ืน ๆ เช่น การบาดเจบ็ สารเคมี สง่ิ แปลกปลอม หรอื ภมู คิ มุ้ กนั ต่อตา้ นตนเอง

White blood cells – leukocyte เม็ดเลือดขาว เป็นเซลลข์ องระบบภมู ิคมุ้ กนั ซง่ึ คอยปอ้ งกนั รา่ งกายจากทง้ั เชือ้ กอ่ โรค
และสารแปลกปลอมตา่ งๆ เม็ดเลือดขาวมีหลายชนิด ทง้ั หมดเจรญิ มาจาก pluripotent cell ในไขกระดกู ท่ีช่อื

จวาา่ นhวนeขmองเaซtลoลเp์ มo็ดเiลeือtดicขาsวใtนeเลmือดcมกัeใlชlเ้ ปเซ็นลขลอ้ เ์ มบ็ดง่ ชเลีข้ อือดงโขราควแเปล็ะนกเซาลรดลาท์ เ่ีพนบินไไดปท้ข่วัอไงปโรใคนรโา่ดงยกปากยตริแวลมว้ ไใปนถเลงึ ใือนดเหลนอื ด่งึ ลแติลระจในะมระีเซบลบลนเ์ าม้ เ็ดหเลลือืองด
ขาวอยปู่ ระมาณ 4×109 ถงึ 11×109 เซลล์ รวมเป็นเซลลป์ ระมาณ 1% ในเลอื ดของคนปกติ ในบางสภาวะ เชน่ ลคู ีเมีย (มะเรง็ เม็ดเลือด
ขาว) จานวนของเซลลเ์ ม็ดเลอื ดขาวจะมีปรมิ าณไดม้ ากกว่าปกติ หรอื ในภาวะ leukopenia จานวนของเซลลเ์ ม็ดเลือดขาวก็จะนอ้ ย
กวา่ ปกติ คณุ สมบตั ทิ างกายภาพของเซลลเ์ ม็ดระเลหือวดา่ ขงกาวารเกชรน่ ะปตนรุ้ มิ เซาลตลร์ cกาoรnเจdรญิ uขcอtงiเvซiลtลy์ และ granularity อาจเปล่ยี นแปลงไป

ของสตั วม์ ีกรinะดnกู aสนัteหลiงัmรวmมทuงั้ มnนeษุ ยsด์ yว้ ยstรeะบmบนรีม้ ะีจบดุ บกภาเมู นิคิดุม้ในกสนั าโยดวยวิ กฒั านเนากิดารเปท็น่ีเกรา่ะกบวบา่ ยออ่ ีกยรหะบนง่ึบใหนนสง่ึอคงือระระบบบบขภองมู ริคะมุ้บกบนั ภแมู บิคบมุ้ กนั
ปรบั ตวั นอกจากนีแ้ ลว้ ระบบภมู ิคมุ้ กนั โดยกาเนิดยงั เป็นระบบภมู ิคมุ้ กนั หลกั ของส่ิงมีชีวิตหลายเซลลแ์ บบดง้ั เดิม

Sโeรrคนuาmทมอี่ าเอ่ซฉนดีรมุ่ฤใหทเปกธ้ ็ บันลิ์ ผภงแมปูู ้ ่ลควิ วยมุ้ ้ เกขตนัาัว้ ไโอรปยคใา่ ทนงขฉ่ี มอีดา้ งเหขเรซา้อื รรกามุ่่ รงะเกชตาน่า่ยยแเซลเมรว้ มุ่อื่รา่ปมง้าอ้ กหงากรยอืนั สกโารรคมะคาตอตรา่ ีบถยเนสซารรไา้มุ่ ปงปแใ้อชองรน้ กักตษนั บิ โาอรโดครคขีบานไึ้ ดดใทนะท้ ยเกนัั ลเทอืซดี รเพมุ่ เรปราา้อจะงเงึ กซดนั รดู มุ่ โเรเลคปไอื ็อนกดแรมนอนาเ้ ตซหบิ รรอมุ่ดอื ีทปก้่ีอรสะงตัตกวา่ นั สย์ โรทรคา้พเี่ งปิษข็ สนนนุึ้ ขั นบเ้าซา้ ใเรซสมุ่ รอๆมุ่ าแซจกงท่ึ พม้ าแีษิไอดงนูโ้ เตดปบย็ิ นฉอตีดดน้ เอี ชยอื้ ู่

ชนิดนั้น ๆ กvลa่าวcคcอืinมeฤี ทวธคั ซิช์ ีนกั (นเปา็ นกาชรวี สวรัต้าถงุทภเ่ีูมติครุม้ยี กมันขนึอ้ ันจาจกาเเชพอื้าจะกุลับนิ โทรรคียหว์ ัครืซอีนส่วโดนยขทอ่วังไเชปอื้จจะปุลินระทกรอียบซ์ ดึง่ จว้ ะยมสีก่วนลไปกรชะักกนอาบใขหอร้ ง่าจงุลกินายทสรรีย้าท์ งเี่ภปมู็ นิคสุ้มากเหนั ตทุขจ่ี อางเพโราคะต(แ่ออจนุลตนิ เิทจรนีย)์
ซ่งึ กถ่อูกโทราคใซห่ึงอ้ จอ่ ะนมฤีกทลธไกิล์ กง,ารตทาายลหารยือตก่อาไรปใชคสุ้ณ่วสนมทบเี่ ปตั ็ นกิ พารษิ จทดอ่ีจ่อาแนอฤนทตธเิิล์ จงน(ขtoองxระoบiบdภ)มู โคิ ดุ้มยกวันัคซขนีองจระ่ากงรกะาตยุ้นทราะใบหบ้ร่ภางมู กิคาุม้ยกสันามขาอรงถรก่างากจาัดยแแอลนะตสเิ าจมนาหราถกจเดมจื่อาไไดดร้ ว้ ับ่าอเปกี ็ นในสาร

ภายหลังได้รวดเรว็ ยง่ิ ขนึ้

antigen แอนตเิ จน หรอื สารก่อภมู ติ า้ นทาน คอื สารใด ๆ ท่ีกระตนุ้ ใหเ้ กดิ ปฏิกิรยิ าตอบสนองทางภมู ิคมุ้ กนั แบบปรบั ตวั (adaptive
โดiยmแอmนตuิบnอeดที r่ีมeีคsวาpมoจาnเพsาeะ)แอแนอนตบิติเอจดนีแมตกั ล่ เะปช็นนสิดาถรทกู ่ีแอปอลกกแบปบลอมมาเหพร่ืออื ตเปอ็นบพสษินตองอ่ กราบ่ั งแกอานยต(ิเเจชนน่ ชตนวัิดเหชือน้ แง่ึ บๆคเทนีเ่ือรงยี จ)าซกง่ึ มเมีค่ือวเาขมา้ แมตากในตรา่ า่งองกยาา่ ยงจแาลเว้พจาะะถใกูนจสบั ว่ น
จบั คอมพลีเมนท์ (complementary determining region) ของแอนติบอดีนนั้ ๆ (มกั เปรยี บเทียบวา่ เหมอื นการจบั คกู่ นั ไดพ้ อดขี องลกู

กญุ แจกบั แม่กญุ แจ) ผเู้ สนอใหใ้ ชค้ าวา่ แอนติเจนคือ ลาสโล เดเทอร์ (László Detre) ซง่ึ ใชค้ รงั้ แรกในบทความวิชาการท่ีเขยี นรว่ มกบั อลี ี เมตชน์ ิ
คอฟ (Élie Metchnikoff) ในปี ค.ศ. 1903[1][2]

รา่ งกายมนษุ ยห์ aรอื nสtตั ibวช์ oนั้ dสงูyอ่นื ๆแสอราน้ งตขบินึ้ อเพด่ือี ตหรรวอื จอจมิบั มแลวิ ะโนทโากลลายบฤูลทนิ ธิ์ข(อองังกสฤ่ิงษแป: ลimกปmลอuมnท่ีเoขา้gมlาoในbรuา่ งliกnา)ย เเชป่น็นโแปบรคตทนี ีเขรนยี าแดลใะหไญวร่ใสันรแะอบนบตภีบมูอิคดมุ้ีแกตนัล่ ะท่ี
ชนิดจะจดจาโมเลกลุ เปา้ หมายท่ีจาเพาะของมนั คอื แอนตเิ จน (antigen)

แลpะlaระsบmบนaา้ เหcกลeรือะlงดl(กู lyกพ็จmละเาpปส็นhมaBาเtซicลceลsเ์lปly็นกsเ่อซtนลeทลm่ีจเ์ มะ)็ดมเีกโลดาือยรดเพปขลาลาว่ยี สทนม่ีมแาีหปเนซลาล้งทลลก่ีสัน์ ษรน้ั า้ ณถงกู ะaสมรnาา้ เtงปiขb็นนึ้ พoทล่ีไdขาyสกมระขาดนเซกูสลง่ (ลทb์าพoงบนnไา้ ดeเลท้ ือ่ีตmดอ่ มa(bนrา้lroเoหoลwอืd)ง pเมl่ือaอsอmกจaาก)ไข
เปb็น-พcลeาสllมาเซบลเีลซท์ ล่ีมลีห์นเปา้ ็นทเ่ีหซลล่งัลแเ์ มอน็ดตเลบิ ืออดดขีมาาวจปบัระกเบั ภแทอลนิมตโิเฟจไนซตบ์เีซซง่ึลเลมม่ื์อีถแหกู กลรง่ ะกตาเนุ้ นดิดว้ ใยนสราา่ รงแกปายลจกาปกลสอเมตหม็ รเซอื ลแลอน์ ทต่ีชิเ่อืจวนา่จะพฒั นา

"Haematopoietic Stem cell" ท่ีไขกระดกู พบครง้ั แรกท่ีไขกระดกู บรเิ วณกน้ กบของไก่ ท่ีช่อื วา่ Bursa of
Fเaป็bนเrพicียงiคuวsามจบงึ งัใเชอช้ ิญ่อื วเทา่ า่ "นบนั้ีเซ)ลใลน"์ข(ณบาะงทแ่ี ลหมิ่งอโฟา้ งไซวา่ตอ์ Bกี ชยนอ่ ิดมคาือจาทกีเซBลลo์ nถกู eคน้ Mพบaคrรrงั้ oแรwกทห่ีไขรกอื รไขะกดรกู ะบดรกูิเวซณง่ึ เไปท็นมทสั ่ีกาจเงึ นใิชดช้ข่อือวงา่บเี"ซทลีเซลล์ แลต"์ น่ ่ี

บทท่ี17

Flame cell เฟลมเซลล์ ( เป็นเซลลท์ ่ีทาหนา้ ท่ขี บั ถา่ ย ซง่ึ มีชอ่ งเปิดออกสสู่ ่งิ แวดลอ้ ม พบในหนอนตวั แบน (ยกเวน้ turbellarian อนั ดบั
Acoe[1]lเaฟ)ล,มโเซรตลิเลฟเ์ อช่ือร์มแตลอ่ะเเนป็เนมโอครรเ์งทขียา่ ยเปท็น่วั อรา่วงยั กวาะยขบัขถองา่ เยสทยี ่ีเจรยีะถบกูงา่สยง่ ทม่ีสาสดุ ะในสสมตัภวา์ยกใานรเทฟาลงมาเนซเลหลม์ือสนว่ นไตทข่ีเปอง็นมอนาษุหายร์ กถลกู มุ่ดขดู อกงลเบัฟลจมากเซนลนั้ ลปเ์ รลยี อ่ กยโขพอรงโทเสเนียฟรเิ ดยี
และดว้ ยฤทธิ์นีเ้ อkงiทd่ีเปn็นeกyารไทตาเปห็นนอา้ วทยั่ที ว่ีทะรราูปบถก่วั นั ซดง่ึ มีท่ีีสหดุนขา้ อทง่ีคไวตบคคอืมุ สกาาครขญั บั หขลอางยเสอียยจ่าางกในเมสแตั ทวบม์ อีกลรซิะดมึ กู (สเชนั ่นหยลเูงั รยีไตแนมา้โ9ม0เ%ลกขลุ อองินปทรรมิ ยี าส์ ณ่วนท่เีกกรินอง(เถชกู ่นดกดู ลกโูลคบั สท)่ีหอนอ่วกย
ไต)ดอนั อเกลจอื าดก(รผา่ า่ งนกกาายรไรตกั เษปา็นสอมวดยั ลุวะเกสลาอื คแญั ลใะนนรา้ ะ)บไตบทปาัสหสนาาว้ ทะแ่ีเปล็นะตยงวัั มกีหรอนงา้ เทล่ีอืธาดรตงาดมลุ ธเรชร่นมชกาาตริกแาลกะบั นอาเิขลอก็ งโเทสรียไทล่ีลตะ์ กลาารยรไกั ดษใ้ านสนมา้ ดอลอุ กกรซดง่ึ –จะเบถสกู สแง่ลไะปกยางั รกกราะกเพบั าคะวาม
ปัสสาวะ ในการผลติ ปัสสาวะ ไตขบั ของเสีย เชน่ ยเู รยี และแอมโมเนยี ม และยงั ทาหนา้ ท่ีดดู นา้ กลโู คสและกรดอะมิโนกลบั ไตยงั ผลติ ฮอรโ์ มน เช่น แคลซิไตร

ออล อีรโิ ธรพอยอิตนิ และเอนไซมเ์ รนิน ซง่ึ เรนินออกฤทธิ์ตอ่ ไตโดยออ้ มในการยบั ยงั้ ปอ้ นกลบั (negative feedback)

urinary bladder กระเพาะปัสสาวะ เป็นอวยั วะซง่ึ เก็บปัสสาวะท่ีไตขบั ถ่ายออกมาก่อนกาจดั ออกจากรา่ งกายโดยการถ่าย
ปัสสาวะ กระเพาะปัสสาวะเป็นอวยั ะยืดหยนุ่ และเป็นกลา้ มเนือ้ แอง่ อยู่ ณ ฐานเชิงกราน ปัสสาวะเขา้ สกู่ ระเพาะปัสสาวะทางท่อไต

และออกทางท่อปัสสาวะ ปรมิ าตรของกระเพาะปัสสาวะระบไุ วร้ ะหวา่ ง 500 ถึง 1000 มลิ ลลิ ติ ร[1]

Urea ยูเรีย เกิดจากการสลายของโปรตีน ละลายน้าไดด้ ีมีความเป็นพิษต่ามีมากที่สุด ในน้าปัสสาวะเป็นการกาจดั ของเสียใน

สตั วพ์ วกเล้ียงลูกดว้ ยน้านม สตั วส์ ะเทินน้าสะเทินบก ฉลาม ปลากระเบนและปลากระดูกแขง็ บางชนิด

Bowman's capsule สว่ นตน้ ของทอ่ หนว่ ยไต มีลกั ษณะคลา้ ยถว้ ย ของเหลวท่ีกรองไดจ้ ะผ่านเขา้ มายงั
บรเิ วณนี้

proximal convoluted tubule ท่อขดส่วนต้น ทาหนา้ ที่ดูดกลบั สารท่ีมีประโยชน์กลบั สู่กระแส
เลือด เช่น กลูโคส กรดอะมิโน และแร่ธาตุต่างๆ (HCO-3, Na+, K+, CI-)

Ammในoสnตั iวaน์ ;า้ ทNงั้ Hหม3ดแแอลมะปโมลเานสียว่ นใซหง่ึ มญคี ่ สว่ิงามมชีเปีว็นติ พบิษางสชงู นมิดคีสณุามสามรบถเตั ปลิ ละ่ยี ลนาแยอนมา้ โไมดเด้ นี ียจะใหกอ้าจยดั่ใู นอสอภกาในพรทูป่ีเปข็อนงพแิษอนมอ้โมยเลนงียเมชไน่ ออยอเู รนีย((NUHre+a4))หกราอื รกกราดจยดั รู ติกอ้ (งUใชrน้ icา้ ปaรcิมiาdณ)มาก พบ

โซเดียมไอออนdจisะถtaูกดl ูดcกoลnบั voโดlยuอtยeภู่ dายtใตuก้ bาuรคieวบคทุม่อขหอนง่วฮยอไรต์โกตมรอนะนเแพปอาลละโาปยดัสสสบเตารวิอเวะรณ์โเรนรนี้ยีจกะ(ขดaูอดldงนoเ้าหsกtลeลrวoบั นnเ้ีeวพ)า่ ิ่มแขปล้ึนัสะสสโาาดวรยะทอี่กยรภู่ อางยไใดตจก้้ ะารเคคลวื่อบนคทุมี่เขขอา้ สงฮู่ทอ่อรร์โวมมนแกอรนวยตไิไตคยทเู ร่อตไิกต (ADH) ส่วน
และสะสมใน

nephrostome เนโฟรสโตม มีลกั ษณะคลา้ ยปากแตรภายในมีซีเลียโบกพดั เอาของเสียพวกแอมโมเนีย และยู
เรีย ซ่ึงอยใู่ นช่องวา่ ง ของลาตวั เขา้ สู่ปากแตร
nephridiopor เนฟริดริโอพอร์ เป็นช่องเปิ ดของท่อขบั ถา่ ยติดอยทู่ ี่ผิวหนงั กลไกการขบั ถ่าย ของเหลว
ภายในช่องตวั ไหล เขา้ สู่ เนโฟรสโตมโดยการโบกพดั ของชีเลียที่อยรู่ อบๆ ของเสียและจะไหลไปตามท่อเป็นท่ีพกั
ของเหลว ขณะท่ีของเสียผา่ นน้าและสาร บางชนิดท่ีมีประโยชนจ์ ะดูดซึมกลบั เขา้ สู่กระแสเลือด โดยผา่ นทางผนงั หลอด
เลือดฝอยท่ีลอ้ มรอบท่อ ส่วนน้ีซ่ึงจะทาหนา้ ที่ท้งั กรองสาร และดูดสารกลบั ของเสียจะถกู ขบั ถา่ ยออกทางท่อขบั ถา่ ย