FAIL MEJA PENGURUSAN 3K

SK (FELDA) LUI SELATAN
72120 BANDAR SERI
JEMPOL,NSDK.

BUKU PENGURUSAN
PROGRAM 3K

(KEBERSIHAN, KESIHATAN
& KESELAMATAN)

1
bint@ng

2
i

DAFTAR KANDUNGAN

VISI DAN MISI Muka Surat
DAFTAR KANDUNGAN
i
1.1 PENGURUSAN 3K ii
1.1.1 Takrifan
1.1.2 Objektif Muka Surat
Carta Organisasi Program 3K 01
1.1.3 Bidang Tugas Jawatankuasa Program 3k 01
Peringkat Sekolah 02
03

2.1 PENGURUSAN KEBERSIHAN 04
2.1.1 Objektif 04
2.1.2 Carta Organisasi 05
2.1.3 Senarai Tugas 06
2.1.4 Proses Kerja 07
2.1.5 Carta Aliran 08
2.1.6 Senarai Semak Pengurusan Kebersihan 10
2.17 Norma Kerja Pengurusan Kebersihan 11
2.1.8 Peraturan dan Pekeliling Berkaitan 11
2.1.9 Borang yang Berkaitan Kebersihan

3.1 PENGURUSAN KESIHATAN 12
3.1.1 Objektif 12
3.1.2 Carta Organisasi 13
3.1.3 senarai Tugas 14
3.1.4 Tatacara Rawatan Kecemasan 14
3.1.4.1 Proses Kerja 15
3.1.4.2 Carta Aliran Tatacara Rawatan
Kecemasan 3

ii

3.1.5 Tatacara Rawatan Kecemasan 16
3.1.5.1 Proses Kerja 16
3.1.5.2 Carta Aliran Tindakan yang Perlu 17
Diambil Untuk Kes Keracunan
18
3.1.5 Senarai Semak 19
3.1.7 Norma Kerja Pengurusan Kesihatan 20
3.1.8 Peraturan dan Pekeliling yang Berkaitan

4.1 PENGURUSAN KESELAMATAN 21
4.1.1 Objektif 21
4.1.2 Carta Organisasi 22
4.1.3 Senarai Tugas 23
4.1.4 Tatacara Jika Berlaku Kebakaran 23
4.1.4.1 Proses Kerja 24
4.1.4.2 Carta Alira Tatacara Guru Menghadapi
Kebakaran 25
4.1.5 Tatacara Jika Berlaku Banjir 25
4.1.5.1 Proses Kerja 26
4.1.5.2 Carta Aliran tatacara apabila Berlaku Banjir 27
4.1.6 Tatacara Keselamatan Fizikal Sekolah 27
4.1.6.1 Proses Kerja 28
4.1.6.2 Carta Aliran Tatacara Keselamatan
Fizikal Sekolah 29
4.1.7 Tatacara Keselamatan Persekitaran/Lokasi
Sekolah 29
30
4.1.7.1 Proses Kerja
4.1.7.2 Carta Aliran Tatacara Keselamatan 31
Persekitaran/Lokasi sekolah

4.1.8 Tatacara Apabila Menerima Pelawat

4

4.1.8.1 Proses Kerja 31
4.1.8.2 Carta Aliran Apabila Menerima Pelawat 32
4.1.9 Tatacara Apabila Berlaku Kemalangan 33

4.1.9.1 Proses Kerja 34
4.1.9.2 Carta Aliran Tatacara Apabila Berlaku
35
Kemalangan 38
4.1.10 Senarai Semak 38
4.1.11 Norma Kerja Pengursan Keselamatan 38
4.1.12 Peraturan dan Pekeliling yang Berkaitan
4.1.13 Borang yang Berkaitan Keselamatan

5

1.1 PENGURUSAN 3K
1.1.1 TAKRIFAN
a. KEBERSIHAN - Personaliti diri warga sekolah yang cemerlang

dan persekitaran sekolah yang bersih, indah dan kondusif dalam
membantu proses pengajaran dan pembelajaran yang
berkualiti dan berkesan.
b. KESIHATAN - Sihat, cergas dan cerdas dari segi jasmani, emosi,
rohani dan intelek supaya murid dapat mengawal dan
mengurus diri dalam membantu meningkatkan pencapaian
akademik dan pembangunan sahsiah diri.
c. KESELAMATAN - Suasana yang selamat sama ada di dalam
atau di luar sekolah boleh meningkatkan keyakinan dan
kekuatan dalaman diri (jati diri murid) daripada sebarang
pengaruh dan ancaman luar.
1.1.2 OBJEKTIF
a. Melahirkan modal insan yang berkeperibadian unggul menerusi
pemupukan
pengetahuan, sikap dan amalan yang berkekalan dalam aspek
kebersihan, kesihatan dan keselamatan.
b. Membina dan memelihara diri, persekitaran sekolah yang bersih,
sihat dan selamat.
c. Meningkatkan jalinan permuafakatan strategik antara
Kementerian Pelajaran Malaysia dengan agensi-agensi kerajaan
dan bukan kerajaan bagi membentuk jalinan kerjasama dalam
usaha merealisasikan Pelaksanaan Program 3K.

6
01

CARTA ORGANISASI JAWATANKUASA 3K
(KEBERSIHAN, KESIHATAN DAN KESELAMATAN

PERINGKAT SEKOLAH)

Pengerusi
En. Md. Noor bin Wahid

Guru Besar

Timbalan Pengerusi
En. Abdul Rahim bin Noh

Penolong Kanan HEM

Setiausaha
Pn. Naimah binti Yaacob
Penyelaras Program 3K

Ahli
Jawatankuasa

Penolong Kanan Pentadbiran 7
Pn. Norhana binti Abu Bakar 02
Penolong Kanan Kokurikulum

En. Mohd Zaki bin Said
Penyelaras Unit Kebersihan
En. Lam’an bin Taju Rahim
Penyelaras Unit Kesihatan
En. Ahmad Azmi bin Yatim Bakhtiar
Penyelaras Unit Keselamatan

En. Kamarulrizal bin Saif
Ahli-ahli Persatuan Ibu Bapa Guru (PIBG)

Pemimpin Masyarakat Lui Selatan 1&2
Pegawai Perhubungan Sekolah (PDRM)
Jabatan Alam Sekitar Negeri Sembilan

Klinik Kesihatan Lui Muda
Jabatan Bomba dan Penyelamat Jempol

Hang Tuah Furniture SDN. BHD.
Jabatan Pertanian Daerah Jempol

Dan
Ahli-ahli lain yang difikirkan sesuai

C. BIDANG TUGAS JAWATANKUASA PROGRAM 3K PERINGKAT
SEKOLAH
a. Mengadakan mesyuarat Jawatankuasa 3K Peringkat Sekolah
tiga kali setahun (Januari, Jun dan September)
b. Merancang dan mengemas kini Program 3K Peringkat
Sekolah
c. Memastikan warga sekolah melaksanakan Program 3K.
d. Mendapatkan kerjasama daripada PIBG dan agensi
berkaitan untuk menyokong pelaksanaan Program 3K
e. Menyediakan laporan pelaksanaan Program 3K Peringkat
Sekolah.
f. LAPORAN SEGERA kes aduan mengikut 1 : 3 : 7 kepada
Pejabat Pelajaran Daerah/Gabungan (1 hari laporan awal, 3
hari laporan lengkap, 7 hari kes dianggap selesai)
g. Melaksanakan aktiviti-aktiviti khas bagi Program 3K.
i. Ceramah dan pameran Kesihatan
ii. Latihan keselamatan kebakaran dan keselamatan
Jalan raya
iii. Gotong-Royong Perdana KPM
iv. Penyelenggaraan Tandas Sekolah

8
03

2.1 PENGURUSAN KEBERSIHAN

2.1.1 Objektif

1. Mewujudkan iklim serta identiti sekolah sebagai institusi
yang bersih, indah dan ceria

2. Melaksanakan aktiviti amalan kebersihan bagi
mencapai kebersihan maksimum

3. Meningkatkan keprihatinan dan komitmen warga
sekolah terhadap kebersihan, keindahan dan keceriaan
serta menghargai kemudahan yang disediakan

4. Membina perlakuan amalan kebersihan sebagai
budaya yang berterusan dalam menjalani kehidupan
seharian

5. Kesediaan bekerja sebagai satu pasukan untuk
mencapai matlamat amalan kebersihan sekolah

6. Meningkatkan kerjasama dan penglibatan semua pihak
dalam program kebersihan sekolah

2.1.2 Carta Organisasi

En. Md. Noor bin Wahid
Pengerusi

En. Abdul Rahim bin Noh
Timbalan Pengerusi

En. Lam’an bin Taju Rahim
Penyelaras Unit Kebersihan

AJK KEBERSIHAN AJK KEBERSIHAN AJK KEBERSIHAN
Semua Guru Kelas Pekerja Kebersihan AJK PIBG

AJK KEBERSIHAN AJK KEBERSIHAN
KK Lui Muda Jab. Alam Sekitar

9
04

2.1.3 Senarai Tugas merancang Pelan Tindakan
1. Bertanggungjawab

Pengurusan Kebersihan.

2. Menentukan program pembangunan kebersihan murid

dilaksanakan di sekolah.

3. Menyelaras aktiviti-aktiviti program kebersihan sekolah

Dengan agensi-agensi yang berkaitan

4. Menentukan keperluan-keperluan kebersihan untuk

kesejahteraan murid- murid di sekolah.

5. Merancang keperluan sumber kewangan dan tenaga

dalam Pendidikan Kebersihan.

6. Mengenal pasti keperluan latihan kepada warga sekolah.

7. Memastikan syarat-syarat perjanjian dan bidang tugas

berkaitan kebersihan dipatuhi oleh pihak yang berkaitan

dengan perjanjian/kontrak seperti syarikat pembersihan,

pengusaha kantin sekolah, pengusaha, pembekal

makanan RMT serta pembekal susu sekolah.

8. Mewujudkan polisi kebersihan dan kepimpinan yang

berkaitan dengan pengurusan kebersihan murid.

9. Melaksanakan pemeriksaan, pemantauan serta penilaian

kebersihan murid dan sekolah.

10. Mewujudkan serta melaksanakan manual penjagaan

kebersihan murid dan program kebersihan sekolah.

11. Mengkaji dan menilai kebersihan program secara

berterusan.

12. Menyediakan pelan kontigensi kebersihan untuk

menangani kes-kes seperti banjir, jerebu, keracunan

makanan dan lain-lain.

13. Meningkatkan kerjasama dengan agensi-agensi yang

berkaitan program kebersihan.

14. Menyedia dan membuat laporan berkala.

15. Mengadakan Pertandingan Keceriaan kelas

10

05

2.1.4 Proses Kerja

JAWATAN PROSES KERJA

Guru 1. Melantik Jawatankuasa
besar/PK(HEM) 1.1 Kebersihan dan Keceriaan Kawasan
1.2 Kebersihan dan Keceriaan Bilik Darjah
JK Kebersihan
dan Keceriaan 2. Menyediakan Jadual Bertugas mengikut kelas bagi
kerja-kerja mengutip sampah pada awal pagi.
JK 3K
Guru Kelas 3. Menyediakan penyepit dan plastik sampah dan
PK(HEM)JK 3K menentukan kawasan yang ditugaskan.
Guru besar
4. Menyelia kerja-kerja mengutip sampah dengan
JK 3K bantuan Pengawas yang bertugas.
Guru besar
5. Memberi taklimat kepada Ketua Kelas tentang
pertandingan 3K yang diumumkan setiap bulan.

6. Mengawasi pelajar menjalankan tugas harian untuk
memastikan bilik darjah sentiasa kemas dan bersih.

7. Membuat pemeriksaan dan penilaian mingguan

8. Mengesahkan Keputusan Bulanan Pertandingan 3K
dan diumumkan di Perhimpunan setiap awal bulan
berikutnya.

9. Menyampaikankan piala kepada kelas tertentu.

10 Menyampaikan hadiah kepada kelas yang
mendapat markah yang terbanyak dalam
Pertandingan 3K.

11
06

2.1.5 Carta Aliran Melantik Jawatankuasa Kebersihan,
Keceriaan dan Keselamatan Kelas
Melantik Jawatankuasa (3K)
Kebersihan dan Keceriaan
Kawasan Memberi taklimat kepada Ketua
Kelas tentang pertandingan 3K
Menyediakan Jadual yang diumumkan setiap bulan
Bertugas
Guru kelas mengawasi pelajar
T menjalankan tugas harian untuk
memastikan bilik darjah sentiasa
Menyediakan penyepit, kemas dan bersih

Tplastik sampah Membuat pemeriksaan dan
penilaian mingguan
kPTaewlaajasramn eynagnugtidpitseatmappkaahnddii
Guru besar mengesahkan
bawah seliaan JK dan
Pengawas Keputusan Bulanan Pertandingan

T 3K dan diumumkan di Perhimpunan

setiap awal bulan berikutnya.

Menyerahkan piala pusingan
kepada kelas tertentu.

Penyampaian hadiah kepada
pemenang Pertandingan 3K

Tamat

12
07

2.1.6 Senarai Semak Pengurusan Kebersihan

BIL ASPEK ITEM CATATAN

1.1 Pengurusan

1.1.1 Kebersihan persekitaran luaran

sekolah

1. Pengurusan 1.1.2 Kebersihan persekitaran

dalaman sekolah

1.1.3 Kebersihan warga sekolah

1.2 Pentadbiran dan Pengurusan

1.2.1 Jawatankuasa Induk 3K sekolah

1.2.2 Pelan Tindakan Jangka Pendek

1.2.3 Pelan Tindakan Jangka Panjang

1.2.4 Fail dan dokumen sokongan

1.2.5 Penglibatan (Agensi Kerajaan,

PIBG & Individu)

2.1 Kebersihan Fizikal

2.1.1 Lantai dan dinding

2.1.2 Longkang

2. Kantin 2.1.3 Tandas

2.1.4 Tempat memasak

2.1.5 Tempat mencuci peralatan

memasak

2.1.6 Tempat mencuci tangan

2.1.7 Stor

2.1.8 Pencegahan LILATI (lipas, lalat,

tikus)

2.2 Peralatan dan Perabot

2.2.1 Kerusi dan meja

2.2.2 Peti sejuk

2.2.3 Pinggan mangkuk

2.2.4 Tong sampah

2.3 Pekerja

2.3.1 Kebersihan diri

2.3.2 Pakaian (penutup kepala, apron

dan kasut)

2.4 Makanan dan minuman

2.4.1 Bertutup

3.1 Pengurusan Kebersihan Tandas

3.1.1 Berfungsi

3. Tandas 3.1.2 Jadual Pembersihan

3.1.3 Tatacara penggunaan

3.1.4 Tong sampah

3.1.5 Sanitari

3.1.6 Utiliti

13

08

4.1 Pengurusan Kebersihan Bilik

Darjah dan Bilik Khas

Bilik Darjah 4.1.1 Jadual tugas berkala

4. dan Bilik 4.1.2 Pencahayaan dan

Khas pengudaraan

4.1.3 Lantai

4.1.4 Tingkap

4.1.5 Perabot

4.1.6 Utiliti

Sistem 5.1 Pengurusan Kebersihan

5. Saliran dan 5.1.1 Kesempurnaan longkang

Sistem 5.1.2 Pengaliran air

Perparitan

6.1 Proses Pelupusan

6.1.1 Bilangan dan kedudukan tong

Sistem sampah

6. Pelupusan 6.1.2 Pengurusan karung plastik

Sisa Pepejal 6.1.3 Jadual kutipan

6.1.4 Tempat pelupusan yang

sempurna

6.1.5 Kaedah pelupusan sampah

kering, sampah basah dan sisa

makanan

6.1.6 Kitar semula

Stor bahan 7.1 Pengurusan Stor

7. dan alat
pembersihan
(kontraktor 7.1.1 Senarai bahan dan alatan

pembersihan)

7.1.2 Susun atur bahan dan alatan

14

Norma Kerja Pengurusan Kebersihan

Bil. Tugas Kerja Masa Jumlah Unit
Boleh
Diambil Dijalankan

1. Menubuhkan Jawatankuasa 30 minit 09
Kebersihan Sekolah

2. Mengadakan mesyuarat 1 jam

3. Menyediakan senarai aktiviti 1 jam
dan projek

4. Menyediakan senarai 1 jam
kelengkapan 1 jam
1 jam
5.
Menyediakan senarai tugas

6. pekerja

7. Menyediakan buku rekod 30 minit
bertugas

8. Menyediakan jadual 1 jam
gotong-royong

9. Menyediakan jadual tugas 30 minit
kelab atau persatuan 1 jam

10. 2 jam
Menyediakan jadual
penyeliaan 1 jam
1 jam
11.
Memberi penerangan
kepada warga sekolah

12.
Membuat laporan

13. penyeliaan tugas dan projek

Membuat penilaian

Memberi penghargaan

15
10

2.1.7 Peraturan dan pekeliling yang berkaitan
Surat Pekeliling Ikhtisas No 4/1981:16 September 1981
Kebersihan Di Sekolah-sekolah
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 2/1982:21 Ogos 1982
Kempen Anti Denggi di Sekolah-Sekolah
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 14/1989:28 Disember 1989
Kebersihan Sekolah
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 6/1997:9 Julai 1997
Amalan Kebersihan Di Sekolah
Garispanduan Amalan Kebersihan Sekolah 1997
Kementerian Pendidikan Malaysia
Konsep dan Manual Sekolah Selamat,2003
Kementerian Pelajaran Malaysia

2.1.8 Borang Yang Berkaitan Kebersihan
1. Buku Laporan Harian
2. Laporan Mingguan & Bulanan Program Bebas Denggi di
Sekolah
3. Borang Laporan Pemantauan Kantin
4. Format Borang Penilaian dan Pemantauan Kantin Sekolah
& Asrama
5. Borang Pertandingan Kebersihan dan Keceriaan Kelas

16
11

3.1 PENGURUSAN KESIHATAN
3.1.1 Objektif

1. Melahirkan murid yang berperibadi unggul menerusi
pemupukan pengetahuan, sikap dan amalan yang
berkekalan dalam aspek kesihatan.

2. Mewujudkan gaya hidup sihat, cergas dan cerdas dari
aspek jasmani, emosi, rohani dan intelek.

3. Meningkatkan kerjasama dan penglibatan semua pihak
dalam Program Kesihatan Sekolah.

3.1.2 Carta Organisasi

En. Md. Noor bin Wahid

Pengerusi

En. Abdul Rahim bin Noh

Timbalan Pengerusi

En. Ahmad Azmi b. Yatim Bakhtiar

Penyelaras Unit Kesihatan

AJK KESIHATAN AJK KESIHATAN AJK KESIHATAN
Semua Guru Kelas AJK PIBG KK Lui Muda

AJK KESIHATAN AJK KESIHATAN
Pekerja Kebersihan
Klinik Pergigian Lui Muda

17
12

3.1.3 Senarai Tugas

1. Bertanggungjawab merancang Pelan Tindakan
Program Pembangunan Kesihatan Murid

2. Menentukan hala tuju program pembangunan murid
selaras dengan perkembangan fizikal, psikososial dan
kerohanian murid.

3. Menentukan program pendidikan dan penjagaan
kesihatan dilaksanakan di sekolah.

4. Mewujudkan kerjasama yang menyeluruh antara
sekolah dan Pejabat Kesihatan serta agensi-agensi lain.

5. Menyelaras dan melaksanakan aktiviti-aktiviti Program
Kesihatan Sekolah.

6. Merancang keperluan kewangan dan tenaga dalam
Program Kesihatan Sekolah.

7. Menyebarkan maklumat program secara menyeluruh,
sistematik dan efisien.

8. Keperluan untuk menjalankan kursus dan aktiviti
kesihatan bersesuaian dengan keperluan murid dan
situasi setempat.

9. Melaksanakan dasar kesihatan yang berkaitan dengan
pengurusan kesihatan murid di sekolah.

10. Membuat pemantauan Pelaksanaan Pendidikan
Kesihatan murid dan Program Kesihatan Sekolah.

11. Menyedia dan membuat laporan tahunan berkala.
12. Meningkatkan kerjasama dengan agensi-agensi yang

berkaitan.
13. Mewujudkan pasukan petugas khas menghadapi krisis

jika perlu.

18

13

3.1.4 Tatacara Rawatan Kecemasan
3.1.4.1 Proses Kerja

JAWATAN PROSES KERJA

Guru besar 1. Menubuh Jawatankuasa Rawatan dan
PK(P) Kesihatan.
Guru Mata
Pelajaran/ Guru 2. Menjadualkan waktu bertugas di Bilik
Bertugas Rawatan. ( Jika ada)

PK(HEM) 3. Merujuk pelajar yang kurang sihat kepada
guru yang bertugas di Bilik Rawatan.

4. Pelajar mengisi borang serta mencatatkan
masalah kesihatan.

5. Membuat pemeriksaan mudah.

6.
1. Membenarkan pelajar berehat di
kelas atau pejabat.

2. Bawa ke klinik/hospital, jika pelajar
mengalami penyakit yang serius.

7. Menghubungi ibu bapa/penjaga, jika perlu

8. Setelah mendapat rawatan/berehat, pelajar
balik semula ke kelas dan menandatangani
Buku Log Rawatan.

9. Sediakan Laporan Rawatan Kesihatan Harian
Pelajar kepada Guru besar.

19
14

3.1.4.2 Carta Aliran Tatacara Rawatan Kecemasan

Tidak Kemalangan
Tidak
Lapor kepada guru/guru
bertugas

Rekod

Dapatkan rawatan kecemasan
mengikut jenis kemalangan

Serius
Ya

Bawa ke hospital

Beritahu
penjaga

Kes Polis/Lapor untuk tindakan

Laporkan kepada Polis
Ya

Sediakan laporan Hospital dan
laporan polis untuk tuntutan

Pergi ke sekolah seperti
biasa

20
15

3.1.5 Tatacara Rawatan Kecemasan
3.1.5.1 Proses Kerja

JAWATAN PROSES KERJA

Guru besar 1. Mengadakan mesyuarat dan membentuk AJK
PK HEM Kesihatan

Penyelaras 2. Memastikan semua makanan yang dijual di
Kesihatan kantin selamat untuk dimakan
Guru Bertugas
3. Melaporkan sebarang kes keracunan makanan
ke Pejabat Kesihatan dan PPD/JPN

4. Memantau kebersihan dan keselamatan kantin

5. Menghantar pelajar-pelajar yang terlibat dalam
kes keracunan makanan ke hospital/klinik
berdekatan dengan kadar segera

6. Menghubungi waris untuk memaklumkan
kejadian

21
16

3.1.5.2 Carta Aliran Tindakan Yang Perlu Diambil Untuk Kes Keracunan

Kes Keracunan

Kenal pasti murid
terlibat
Hentikan jualan kantin/
ambil sample

makanan

Bawa murid ke
hospital / klinik
berdekatan
Laporan ke Jabatan Kesihatan
Hubungi waris murid
Maklumkan kepada
JPN/PPD
Sediakan laporan keracunan
ke JPN/PPD ikut format 1,3,7

Tamat

22
17

3.1.6 Senarai Semak

BIL ASPEK ITEM CATATAN

1.1. Jawatankuasa Kesihatan Sekolah

1.2. Pengurusan PBSS

1.3. Pelan Tindakan Jangka Pendek

1. Pengurusan (Tahun Semasa)
1.4. Pelan Tindakan Jangka Panjang

1.5. Fail dan Dokumen Sokongan

1.6. Penglibatan (Agensi Kerajaan,

PIBG dan individu)

2.1. Carta Organisasi

2.2. Jadual Bertugas (Guru dan Murid)

2.3. Peti Pertolongan Cemas

2.4. Poster Panduan Pertolongan

Cemas

2.5. Rekod Rawatan

2.6. Rekod Kesihatan Murid (RKM)

2.7. Prosedur/Peraturan Penggunaan

2.8. Mutiara Vision Kit

2.9. Alat Ukur Tinggi

2. Perkhidmatan 2.10. Alat Ukur Berat
2.11. Jawatankuasa Program Bebas

Denggi

2.12. Jadual Bertugas Program Bebas

Denggi

2.13. Laporan Bulanan Program Bebas

Denggi

2.14. Poster Bebas Denggi

2.15. Pemakanan Seimbang –

Ceramah dan Aktiviti

2.16. Rekod Imunisasi

2.17. Rekod Pemeriksaan Gigi

3.1. Jawatankuasa Kantin

3.2. Sijil Pengesahan Kesihatan Pekerja

3. Kantin 3.3. Penjualan Makanan Segera

3.4. Penjualan Minuman Bergas

3.5. Pilihan Makanan Yang Berkhasiat

23
18

3.1.7 Norma Kerja Pengurusan Kesihatan

Bil. Tugas Kerja Masa Yang Jumlah Unit
Diambil Yang Boleh
Dijalankan

1. Menubuhkan jawatankuasa 30 minit
40 minit
2. Mengadakan mesyuarat 1 jam
1 jam
3. Menyediakan senarai aktiviti 1 jam
dan projek 2 minggu
Jan - Nov
4. Menyediakan senarai nama
pelajar Jan – Nov
Jan - Nov
5.
Menyediakan rekod
kesihatan pelajar

6.
Mengumpulkan dan
menyusun buku rekod

7. kesihatan

Pemantauan

a) Bilik rawatan

b) Program PBSS

8. c) Rawatan pelajar

9. Melaksanakan aktiviti

Membuat laporan dan
dokumentasi semua aktiviti

24
19

3.1.8 Peraturan dan pekeliling yang berkaitan
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 6/1976:7 Mei 1976
Panduan untuk menjaga kesihatan murid dan kebersihan
di kantin
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 5/1988:21 Januari 1988
Penyakit-Penyakit Demam Kepialu(Tiroid), Taun (Kolera),
Penyakit Kuning (Hepatitis A) dan Keracunan Makanan
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 2/1989:7 Jun 1989
Rancangan Kesihatan Sekolah
Surat Siaran KP(BS/HEP)8614/045/B(5):3 November 1997
Program Bersepadu Sekolah Sihat
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 5/1995:2 Ogos 1995
Keracunan Makanan di sekolah-sekolah
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 6/1998: 31 Mac 1998
Menjaga Kesihatan Pelajar di Sekolah
Panduan Melaksanakan Program Bersepadu Sekolah
Sihat, 2002, Kementerian Pelajaran Malaysia

3.1.9 Borang Yang Berkaitan Kesihatan
1. Buku Rekod Laporan Kesihatan Harian Pelajar atau Format
Rekod
2. Laporan Rawatan Kesihatan Harian Pelajar
3. Surat Kebenaran Pelajar Untuk Mendapat Rawatan
4. Surat Akuan Rawatan Hospital

25
20

4.1 PENGURUSAN KESELAMATAN
4.1.1 Objektif

1. Melahirkan murid berkeperibadian unggul menerusi
pemupukan pengetahuan, sikap dan amalan yang
berkekalan dalam aspek keselamatan

2. Mewujudkan persekitaran sekolah selamat
3. Meningkatkan kerjasama dan penglibatan semua pihak

dalam Program Keselamatan Sekolah
4.1.2 Carta Organisasi

En.Md. Noor bin Wahid

Pengerusi

En. Abdul Rahim bin Noh

Timbalan Pengerusi

En. Kamarulrizal bin Saif
Penyelaras Unit Keselamatan

AJK KESELAMATAN AJK KESELAMATAN AJK KESELAMATAN
Pengawal Keselamatan Pekerja Kebersihan
PPS (PDRM)

AJK KESELAMATAN AJK KESELAMATAN
Semua Guru Kelas Jabatan Bomba
Jempol

26
21

4.1.3 Senarai Tugas
1. Bertanggungjawab merancang Pelan Tindakan
Pengurusan Keselamatan Sekolah.
2. Menyediakan polisi, manual dan tatacara tindakan
berkaitan keselamatan di sekolah.
3. Menyediakan pelan tindakan kontigensi bagi
menghadapi krisis dan bencana alam.
4. Menentukan keperluan kemudahan keselamatan untuk
murid-murid dan sekolah.
5. Merancang keperluan sumber kewangan dan tenaga
dalam Pendidikan Keselamatan.
6. Menentukan warga sekolah didedahkan dengan
kemahiran menghadapi kecemasan.
7. Bekerjasama dengan komuniti, agensi kerajaan dan
bukan kerajaan yang berkaitan.
8. Melaksanakan pemantauan, penilaian dan pemeriksaan
keselamatan murid dan sekolah.
9. Mewujudkan pasukan bertindak menghadapi krisis.
10. Memastikan syarat-syarat perjanjian dan bidang tugas
berkaitan keselamatan sekolah dipatuhi oleh syarikat
kawalan keselamatan sekolah.
11. Mengendalikan Latihan Kecemasan Kebakaran

27
22

4.1.4 Tatacara Jika Berlaku Kebakaran
4.1.4.1 Proses Kerja

JAWATAN PROSES KERJA

Guru 1. Bunyikan loceng jika kebakaran
besar/Penolong berlaku/dikesan
Kanan/Guru
2. Hubungi Jabatan Bomba dan Penyelamat
Guru Kelas terdekat.
Guru kelas
3. Semua warga sekolah mengosongkan
bangunan dan berkumpul di stesen yang
ditetapkan.

4. Membuat pemeriksaan untuk menentukan
tidak ada pelajar yang masih berada dalam
bangunan.

5. Mendapat arahan daripada pihak Jabatan
Bomba dan mengarahkan warga sekolah
untuk mengikut arahan pihak yang
berkenaan.

6. Membuat laporan kepada Pengarah
Pelajaran Sarawak secepat mungkin.

28
23

4.1.4.2 Carta Aliran Tatacara Guru Menghadapi Kebakaran

Bunyikan loceng
kecemasan

Guru Kelas PK HEM/ Ketua Blok
Kaunselor
Murid Pastikan
beratur Lapor kepada semua murid
untuk keluar polis, bomba, meninggalk
pasukan an
Ambil penyelamat bangunan
kedatangan Lapor
Edar buku kepada
Cari kedatangan GPK/PK HEM

Lapor Terima
kepada PK laporan
HEM kedatangan
kecemasan
Kehilangan

Kes kehilangan
lapor kepada polis,
pasukan
penyelamat

29
24

4.1.5 Tatacara Jika Berlaku Banjir
4.1.5.1 Proses Kerja

JAWATAN PROSES KERJA

Guru 1. Tutup semua suis elektrik
besar/Penolong
Kanan/Guru 2. Hubungi Jabatan Bomba dan Penyelamat
Guru Kelas/Guru terdekat.
Mata Pelajaran
3. Pastikan semua warga berpindah ke tempat
PK HEM tinggi yang lebih selamat mengikut arahan guru.

4. Membuat pemeriksaan untuk menentukan tidak
ada pelajar yang masih berada di tempat
rendah.

Murid tidak perlu pergi ke sekolah sekiranya
banjir membahayakan pada hari yang
berikutnya

5. Jika keadaan banjir sangat membahayakan,
semua murid hendaklah berada di tempat yang
selamat di sekolah sehingga mendapat
bantuan daripada pihak tertentu seperti
polis/tentera/pasukan penyelamat

6. Membuat laporan kepada Pengarah Pelajaran
Negeri/Pejabat Pelajaran Daerah secepat
mungkin.

30
25

4.1.5.2 Carta Aliran Tatacara Apabila Berlaku Banjir

Banjir

Guru Murid

Bunyikan loceng Tutup semua suis elektrik
kecemasan
Berpindah ke tempat tinggi
Memaklumkan kepada yang lebih selamat mengikut
PPD, JPN dan Polis arahan guru
Lapor jika ada sebarang insiden
Padamkan suis kepada guru, kaunselor, guru
besar
Memberi arahan kepada
murid ke tempat selamat Tamat

Menyemak jadual
kedatangan murid

Lapor Kawal
dan
cari

Lapor kepada
PPD/JPN/Polis

Tamat

31
26

4.1.6 Tatacara Keselamatan Fizikal Sekolah
4.1.6.1 Proses Kerja

JAWATAN PROSES KERJA

Guru besar 1. Mengadakan mesyuarat dan membentuk AJK
PK HEM Keselamatan

Penyelaras 2. Memastikan siistem perparitan, alat pemadam
Keselamatan api, alatan elektrik dan sistem pendawaian
Guru Bertugas elektrik berfungsi dengan baik dan bangunan
sekolah selamat untuk diduduki oleh semua
warga sekolah

3. Mengambil tindakan segera jika berlaku
kemalangan atau kerosakan

4. Melaporkan segala kerosakan alatan dengan
segera

32
27

4.1.6.2 Carta Aliran Tatacara Keselamatan Fizikal Sekolah

Taklimat

Mesyuarat dan bentuk
AJK keselamatan

Melabel fizikal/ tempat
bahaya
Mengadakan taklimat

Pemantauan (kenal pasti
fizikal/tanda bahaya)

Bahaya

Rujuk Pentadbir Tiada bahaya
(memuaskan)
Mesyuarat
Staf/PIBG Penilaian

Bantuan Pihak Tindakan susulan/
Luar Penambahbaikan

33
28

4.1.7 Tatacara Keselamatan Persekitaran/Lokasi Sekolah
4.1.7.1 Proses Kerja

JAWATAN PROSES KERJA

Guru besar 1. Mengadakan mesyuarat dan membentuk
AJK Keselamatan
PK HEM
2. Memohon bantuan pihak luar dan PIBG
Penyelaras
Keselamatan 3. Membuat penilaian dan tindakan
Guru Bertugas penambahbaikan

4. Mengadakan taklimat

5. Melabel kawasan/ tempat bahaya

34
29

4.1.7.2 Carta Aliran Tatacara Keselamatan Persekitaran/Lokasi Sekolah

Taklimat

Mesyuarat dan bentuk
AJK keselamatan

Melabel kawasan/
tempat bahaya
Mengadakan taklimat

Pemantauan (kenal pasti
kawasan/ tanda bahaya)

Bahaya

Rujuk Pentadbir Tiada bahaya
(memuaskan)
Mesyuarat
Staf/PIBG Penilaian

Bantuan Pihak Tindakan susulan/
Luar Penambahbaikan

35
30

4.1.8 Tatacara Apabila Menerima Pelawat
4.1.8.1 Proses Kerja

JAWATAN PROSES KERJA

Pengawal 1. Pelawat melapor diri di Pondok
Keselamatan/Pem Keselamatan/Pejabat Am dan menulis :
bantu Tadbir 1.1 Butir peribadi dalam Buku Rekod Pelawat
1.2 Waktu Masuk dan menandatangani buku
tersebut
dan menyerahkan/tunjukkan Kad Pengenalan

2. Pengawal/Pembantu Tadbir menyerahkan
“Pas Kebenaran Masuk” kepada pelawat.

Guru besar 3. Berurusan dengan Guru besar atau meminta
kebenaran guru besar untuk berjumpa
guru/staf sokongan/pelajar.

4. Mengarahkan supaya guru/staf
sokongan/pelajar dipanggil ke pejabat untuk
berurusan dengan pelawat.

Pegawal 5. Pelawat berurusan dengan orang yang
Keselamatan/ berkenaan.
Pembantu Tadbir
6. Pelawat mengembalikan “Pas Kebenaran
Masuk” kepada Pengawal
Keselamatan/Pembantu Tadbir dan
mengambil kad pengenalan mereka.

7. Pelawat mencatat waktu keluar dan
menandatangani buku pelawat.

36
31

4.1.8.2 Carta Aliran Tatacara Apabila Menerima Pelawat

Tidak Pelawat lapor diri

Urusan Pengawal - Serah pas
dibatalkan kebenaran

Meminta kebenaran Guru
besar

Berurusan dengan pengetua

Lulus
Mengarahkan guru/staf/pelajar ke
pejabat untuk berurusan dengan
pelawat

Pelawat mengembalikan Pas
Kebenaran Masuk

Catat waktu keluar dan
menandatangani buku rekod
keselamatan

Tamat

37
32

4.1.9 Tatacara Apabila Berlaku Kemalangan
4.1.9.1 Proses Kerja

JAWATAN PROSES KERJA

Guru besar 1. Menubuhkan Jawatankuasa Keselamatan
PK(HEM) untuk memastikan keselamatan pelajar
terjamin sepanjang masa.

2. Menghubungi ibu bapa/penjaga, jika perlu

3. Memastikan pelajar mendapatkan rawatan
dengan kadar segera

4. Sediakan Laporan Kemalangan yang berlaku

Guru Bertugas 5. Menghantar pelajar ke hospital terdekat
atau menelefon ambulans memberitahu
tentang sesuatu kemalangan atau
kecemasan dan menyediakan surat rawatan
perubatan

6. Mencatat laporan dalam buku laporan
harian

Guru Keselamatan 7. Meminta pelajar mengisi borang
kemalangan

Guru Kebajikan 8. Membantu pelajar membuat tuntutan
Insurans Takaful

38
33

4.1.9.2 Carta Aliran Tatacara Apabila Berlaku Kemalangan

Tidak Kemalangan
Tidak
Lapor kepada guru/guru
bertugas
Rekod

Dapatkan rawatan kecemasan
mengikut jenis kemalangan
Serius
Ya
Bawa ke hospital

Beritahu
penjaga

Kes Polis/Lapor untuk tindakan

Laporkan kepada Polis
Ya

Sediakan laporan Hospital dan
laporan polis untuk tuntutan

Pergi ke sekolah seperti
biasa

39
34

4.1.10 Senarai Semak

BIL ASPEK ITEM CATATAN

1. Pengurusan 1.1. Jawatankuasa
Organisasi 1.2. Perancangan Tahunan
1.3. Sistem Fail
2. Fizikal Sekolah
1.3.1. Panggilan Mesyuarat
1.3.2. Minit Mesyuarat
1.3.3. Pelantikan Jawatankuasa
1.3.4. Maklumat Jawatankuasa
1.4. Sistem Pemantauan
1.4.1. Fizikal Sekolah
1.4.2. Kawalan Keselamatan
2.1. Bangunan
2.1.1. Pendawaian/Lampu/Kipas
2.1.2. Tangga
2.1.3. Tembok/Koridor
2.1.4. Tingkap/Pintu
2.1.5. Perabot/Kelas
2.2. Bilik-bilik Khas
2.2.1. Pra Sekolah
2.2.2. Pemulihan
2.2.3. Makmal Sains
2.2.4. Bilik PPSMI
2.2.5. Bilik Bimbingan Kaunseling
2.2.6. Dapur Pra Sekolah
2.2.7. Bilik BOSS
2.2.8. Stor Sukan
2.2.9. Dewan
2.2.10. Bilik J-Qaf
2.2.11. Pusat Sumber/

Perpustakaan
2.2.12. Pejabat
2.2.13. Bilik Cetak
2.2.14. Bilik Guru/Rehat
2.2.15. Klinik Pergigian
2.2.16. Stor Pejabat
2.2.17. Kantin Sekolah
2.2.18. Stor Pekerja
2.2.19. Bilik Komputer
2.2.20. Pondok jaga
2.2.21. Tandas
2.3. Padang dan Gelanggang Permainan
2.3.1. Permukaan Padang
2.3.2. Peralatan Padang
2.4. Sistem Perparitan /Kumbahan
2.4.1. Longkang
2.4.2. Tangki Septik

40

35

BIL ASPEK ITEM CATATAN

3. Aktiviti Murid 2.5. Pagar dan Pintu Pagar
2.5.1. Pagar Sekeliling Sekolah
2.5.2. Pintu Pagar Utama/Ke-2/Ke-
3/Ke-4/Ke-5

2.6. Papan Tanda Keselamatan
2.6.1. Bilik Kelas
2.6.2. Bilik Khas
2.6.3. Padang dan Gelanggang
Permainan
2.6.4. Kawasan Larangan

3.1. Pengajaran dan Pembelajaran
3.1.1. Tatacara Bilik Kelas
3.1.2. Tatacara Bilik Khas
3.1.3. Tatacara PJK
3.1.4. Tatacara Kokurikulum

3.2. Pergi dan Balik Sekolah
3.2.1. Tatacara Menaiki Kenderaan
3.2.2. Tatacara Pejalan Kaki
3.2.3. Sistem Lalu Lintas di Dalam
Sekolah
3.2.4. Sistem Lalu Lintas di Luar Sekolah

4. Penggunaan 3.3. Kelab Pencegahan Jenayah
Krisis 3.3.1. Organisasi
3.3.2. Aktiviti
3.3.3. Data Keahlian
3.3.4. Laman Web

4.1. Kawad Kebakaran
4.1.1. Pelan Mengosongkan Bangunan
4.1.2. Tatacara Pergerakan

4.2. Bencana Alam
4.2.1. Tatacara Menghadapi Banjir
4.2.2. Tatacara Menghadapi Ribut
4.2.3. Tatacara Menghadapi Tanah
Runtuh
4.2.4. Tatacara Menghadapi Gempa
Bumi

4.3. Nombor Telefon Penting Pihak Terlibat
4.3.1. Pentadbir dan Kakitangan
Sekolah
4.3.2. Polis, Bomba, Hospital, JPA3
4.3.3. Majlis Tempatan, JKR, Elektrik
dan Air

4.4. Tatacara Ketika Kemalangan
4.4.1. Dalam Sekolah
4.4.2. Luar Sekolah
4.4.3. Rekod

4.5. Alat Bantuan Kecemasan

41

36

BIL ASPEK ITEM CATATAN
5.
4.5.1. Alat Pemadam Api
Pengurusan
Disiplin 4.5.2. Pili Bomba

4.5.3. Kotak Ubat

4.5.4. Gegelung Air

4.5.5. Pengusung

4.5.6. Selimut Kebakaran

4.5.7. ‘Eye Wash’/Pencuci Muka

5.1. Buku Peraturan Sekolah

5.2. Pekeliling/Surat Siaran Disiplin

5.3. Sistem Salah Laku Disiplin (SSDM)

5.4. Buku Rekod Disiplin

5.5. Program & Aktiviti Berasaskan Sekolah

5.5.1. Anti Buli

5.5.2. Ponteng Sekolah

5.5.3. Pergaduhan

5.5.4. Vandalisme

5.5.5. Merokok dan Anti Dadah

5.6. Buku-buku Panduan

5.7. Pemantauan Disiplin

5.8. Hukuman/Denda

5.9. Adu Disiplin

5.9.1. Peti Aduan

5.9.2. Jawatankuasa Aduan Disiplin

5.10. Kerjasama Badan Luar

5.10.1. Pegawai Perhubungan

Sekolah

5.10.2. Yayasan Pencegahan

Jenayah

5.10.3. Majlis Keselamatan

Jalan Raya

5.10.4. Jabatan Kebajikan

Masyarakat

5.10.5. PEMADAM

5.10.6. PIBG

5.10.7. Jabatan Agama Islam

5.10.8. NGO Berkaitan

5.11. Penurunan Kuasa Merotan

5.11.1. Pelantikan

5.11.2. Rekod

42
37

4.1.11 Norma Kerja Pengurusan Keselamatan

Bil. Tugas Kerja Masa Jumlah Unit Boleh
1. Menubuhkan jawatankuasa Diambil Dijalankan
30 minit

2. Mengadakan mesyuarat 1 jam

3. Menyediakan senarai aktiviti 1 jam
dan projek

4. Pemeriksaan dan Jan – Nov.
pemantauan Jan - Nov.
Jan – Nov.
5. Jan – Nov.
Mendapat maklumbalas

6.
Penambahbaikan

7. /pemulihan

Merekod atau memfail

4.1.12 Peraturan dan pekeliling yang berkaitan

Surat Pekeling Ikhtisas Bil 6/1983:
Larangan Bermain Bahan-bahan Letupan

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 8/1988: 1 Mac 1988
Keselamatan Diri Pelajar Di Sekolah

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 12/1989:
Garispanduan dari segi pencegahan kebakaran bagi
bangunan dormitori dan asrama

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 4/1991:
Pelaporan Kejadian Tidak Diingini Di Sekolah

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 3/1993:
Lapor kepada polis salahlaku yang berbentuk jenayah

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 3/1995:
Pelaksanaan Skim Takaful Kemalangan Diri

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 8/1999:
Keselamatan Diri Murid Dalam Perjalanan Pergi Dan Balik

43

38

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 6/2000:
Menangani Masalah Keselamatan Dadah dan Gengster

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 7/2000:
Mencegah Kebakaran di Sekolah

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 11/2000:
Membanteras jenayah di kalangan murid sekolah

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 6/2001:
Peringatan mengenai pengaruh negatif cybercafé dan
pusat permainan video terhadap murid-murid sekolah

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 9/2001:
Penglibatan Pelajar dengan kegiatan negatif

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 4/2002:
Pelaksanaan Program Sekolah Selamat

Konsep dan Manual Sekolah Selamat, 2003
Kementerian Pelajaran Malaysia

4.1.13 Borang Yang Berkaitan Keselamatan
a. Borang kemalangan
b. Borang Akuan Tanggungan
c. Buku Laporan Harian
d. Borang Keluar Masuk Pelawat
e. Borang Meninggalkan Kawasan Sekolah/Pulang Awal
f. Borang Aduan Pelanggan

44
39

45
bint@ng