เอกสารชุด9 อันตรายที่เกิดจากการเชื่อมไฟฟ้า

เอกสารชดุ 9
วิชา งานเช่ือมไฟฟ้าเบ้ืองตน้

เรื่อง อนั ตรายท่เี กิดจากการเชอ่ื มไฟฟา้

อันตรายและความปลอดภัยในงานเชอ่ื มอารก์ ลวดหุ้มฟลักซ์
อนั ตรายทเ่ี กิดจากการเชื่อมไฟฟา้
อนั ตรายท่ีอาจเกิดขน้ึ จากการเชื่อมาอารก์ ลวดหมุ้ ฟลักซ์และวธิ กี ารปอ้ งกันมีดังนี้
1. อนั ตรายจากกระแสไฟฟา้ ได้แก่ ไฟฟา้ รัว่ ไหลท่ผี ปู้ ฏบิ ตั ิงานไปสมั ผัสโดยตรงกบั สว่ นใดส่วนหนึง่ ที่ไมม่ ีฉนวน
หมุ้ เช่น เคร่อื งเช่ือม หวั จับลวดเชื่อม สายเช่ือม สายดิน ชนิ้ งานหรอื อาจยนื เช่อื มในบรเิ วณพื้นเปียกแฉะทาให้
กระแสไหลครบวงจรผา่ นตัวผปู้ ฏบิ ตั ิงานและทาให้ไฟฟ้าดูด เปน็ ตน้
สาหรบั แนวทางในการป้องกนั อนั ตราย คือก่อนปฏิบตั ิงานให้ทาการตรวจสอบสภาพของเครื่องมืออุปกรณ์
ได้แก่ เครอ่ื งเชื่อม สายเช่ือม สายดนิ หวั จับลวดเชื่อมและคีมจับสายดิน เป็นตน้
หากเคร่ืองมือ อปุ กรณด์ งั กลา่ วอยูใ่ นสภาพท่ีไม่สมบูรณ์ห้ามใช้โดยเดด็ ขาด และแจ้งให้ครูผคู้ วบคมุ ทราบเพ่ือ
แกไ้ ข และในการประกอบ ติดต้ังเครอ่ื งมือ อปุ กรณ์ ต้องขันยึดให้แน่น เชน่ การประกอบสายเชอื่ มเขา้ กบั หวั
จบั ลวดเชอ่ื ม การประกอบสายดินเข้ากบั คีมจบั สายดนิ และการประกอบสายเชอื่ มกับเครื่องเชอ่ื ม เปน็ ต้น

2. อนั ตรายจากรังสีท่เี กดิ จากการอาร์ก ขณะเชือ่ มจะมรี ังสีท่เี กิดจากการอารก์ ซ่ึงเป็นอันตรายอย่างรุนแรงต่อ
ผิวหนังและดวงตา รงั สแี บง่ ออกเปน็ 3 ชนดิ คือรังสีอัลตราไวโอเลต (Ultra Violet Rays) รังสีชว่ งแสงสวา่ ง
(Visible Light Rays) และรังสีอินฟราเรด (Infrared Rays) โดยรังสแี ตล่ ะชนิดเป็นอันตราย ดังนี้
2.1 รังสอี ัลตราไวโอเลต ทาให้นัยนต์ าอักเสบเนื่องจากผนงั ดวงตาถกู เผาไหม้ แลว้ เกิดอาการระคายเคือง
เจ็บปวด ขัดขวางการไหลเวียนของโลหิต โดยสงั เกตได้จากดวงตาเปน็ สแี ดงคลา้ ยกับมีเม็ดทรายเข้าตา และเมื่อ
ผนังดวงตาเกดิ การอักเสบจะทาให้ต่อมนา้ ตาเกดิ การอักเสบด้วย มนี า้ ตาไหลมาก ซ่ึงเกิดจากมแี สงเขา้ ตานาน
ในการลดการเจ็บปวดของดวงตาอาจทาได้โดยใชย้ าหยอดตาและใช้ผ้าเย็นปดิ ตาไว้ นอกจากน้ผี ิวหนังอกั เสบ
เนื่องจากเส้นเลือดใตผ้ วิ หนังจะเกิดการขยายตวั ทาให้เกิดอาการคันและอักเสบ ถ้าไดร้ ับรังสเี ปน็ เวลานานอาจ
ทาให้มีอาการแพบ้ นผวิ หนงั และเกิดมะเร็งผิวหนังได้
2.2 รังสีช่วงแสงสวา่ ง เปน็ รงั สที ม่ี องเหน็ ไดด้ ้วยตาเปลา่ เมอ่ื ถกู รังสจี ะทาให้ตามวั และมดื ไปพักหนึ่ง ทาให้
ประสาทตาระคายเคืองและอาจทาให้ตาบอดได้
2.3 รังสีอินฟราเรดทาให้ตาดาขนุ่ และอาจเกิดตอ้ กระจกความรอ้ นจอภาพของนยั น์ตาตายและอาจทาใหต้ า
บอดได้ นอกจากนี้ยังทาใหผ้ วิ หนงั ไหม้อยา่ งเฉียบพลนั คือสีผวิ หนงั เปล่ียนไปเกิดอาการคันและอักเสบ เป็นต้น
รงั สีทกุ ชนิดที่กลา่ วมาน้จี ะเกิดทกุ ครัง้ ที่มเี ช่อื ม ดังนัน้ เพอ่ื เป็นการป้องกนั และลดอนั ตรายให้น้อยลงต้องสวมใส่
อปุ กรณ์ป้องกนั อนั ตรายส่วนบคุ คลทกุ ครง้ั

3. อนั ตรายท่เี กิดจากไอระเหย ขณะเช่ือมจะมีไอระเหย (Fumes) เกิดขึ้นเน่ืองจากโลหะชิ้นงานและลวดเช่ือม
ไดร้ ับความร้อนสูงจนกระท่งั หลอมละลาย ไอระเหยเหลา่ น้ีประกอบดว้ ยไอระเหยทมี่ องเหน็ ได้ เช่น ควนั ทอ่ี ยู่
ในรูปของออกไซต์ของโลหะ แลไอระเหยที่มองไม่เห็นที่อยู่ในรปู ของแก๊สซง่ึ เกดิ จากกระบวนการเชอื่ ม แกส๊ ท่ีใช้
ในกระบวนการเชอื่ ม ชนดิ ของโลหะช้ินงาน (ส่วนผสมทางเคมี และสารเคลือบบนผวิ ชน้ิ งาน) และชนิดของลวด
เชอ่ื ม (สว่ นผสมทางและเคมชี นดิ ของฟลักซ์)

4. อนั ตรายจากแก๊ส ขณะเชื่อมจะเกิดแก๊สคาร์บอนมอนออกไซด์และออกไซด์ของไนโตรเจน ซึง่ ถ้าหายใจเข้า
ไปอาจก่อใหเ้ กดิ การอักเสบของปอด นา้ ทว่ มปอด ปอดบวม มนี า้ สะสมในปอด ทาให้ปอดสูญเสยี การยดื หยุ่น
และหลอดลมอักเสบเรื้อรัง เปน็ ต้น และถา้ เช่ือมในท่ีอบั อากาศอาจก่อให้เกิดอนั ตรายถึงชวี ิตได้ ทง้ั นี้เพราะก๊าซ
เหลา่ น้จี ะเข้าแทนทีแ่ ก๊สออกซเิ จนทาให้เกิดสภาวะขาดอากาศหายใจฉับพลนั

5. อันตรายทีเ่ กดิ จากควนั ละอองหรือฝุ่นโลหะ ขณะเชื่อมจะเกดิ จากการเผาไหม้ของธาตุในเนือ้ โลหะช้นิ งาน
สารเคลอื บผวิ โลหะช้ินงาน และสารเคมีท่ีผสมอยใู่ นฟลักซ์ ธาตุต่างๆ ไดแ้ ก่ โลหะหนกั เช่น ตะก่วั สังกะสี
แคดเมยี มและฟลอู อรีน แลว้ แปรสภาพเป็นควนั ละออง ฝนุ่ และแก๊สข้นึ มา ถา้ หายใจเอาควันเหลา่ น้เี ข้าไปจะ
เกิดผลกระทบกับผปู้ ฏิบัติงานเชื่อม เชน่ กอ่ ให้เกดิ การระคายเคอื ง ทาใหเ้ ปน็ อันตรายตอ่ ระบบทางเดนิ หายใจ
เช่น โรคปอด ทาให้เนือ้ เยอื่ ปอดเกดิ การระคายเคอื งอกั เสบ พังผืดขนึ้ ในปอด สมรรถภาพในการทางานของ
ปอดลดลงทาใหเ้ กิดอาการเหนอื่ ยง่าย หอบ น้าหนักตัวลด เจ็บหน้าอกหายใจลาบาก หายใจถแี่ ละไอ เปน็ ต้น
นอกจากนก้ี ารสัมผัสละอองหรอื ฝ่นุ โลหะเม่ือถกู ผวิ หนงั จะก่อให้เกดิ การระคายเคอื งขน้ึ และสง่ ผลใหผ้ ิวหนงั
แตก แห้ง ผวิ หนังพุพองจนเกิดเปน็ แผลเร้ือรังได้ เปน็ ต้น

6. อนั ตรายจากความร้อนและการเผาไหม้ ขณะเช่ือมจะเกิดการเผาไหม้และมคี วามร้อนทม่ี ีอุณหภูมสิ ูง การ
กระเด็นของเมด็ โลหะรอ้ น หรอื สะเก็ดโลหะขณะทาการเช่ือม รวมถึงการเคาะสแลกในขณะชน้ิ งานยงั ร้อนจะมี
ผลทาใหก้ ารเผาไหม้โดยตรงต่อผวิ หนงั และส่วนต่างๆ ของร่างกาย อกี ทัง้ สามารถก่อใหเ้ กิดเพลิงไหม้ขน้ึ ไดห้ าก
มกี ารติดไฟในวสั ดุท่ีเป็นเชอ้ื เพลิง ดังนั้นก่อนปฏบิ ัตงิ านเช่ือมควรมีการตรวจสอบอปุ กรณ์ และบริเวณ
ปฏบิ ตั งิ านเชอ่ื มวา่ มีความปลอดภัยจากการเกิดเพลงิ ไหมห้ รอื ไม่ อีกท้งั ต้องสวมชดุ ป้องกันความรอ้ น ไดแ้ ก่ เสื้อ
หนัง ปลอกแขน ถุงมือ หนา้ กากและรองเท้าหนัง เป็นต้น
8.2 ความปลอดภัยในการเช่อื มอารก์ ลวดหมุ้ ฟลักซ์
1. การเตรียมการกอ่ นปฏิบัติงาน ตอ้ งเตรียมเคร่อื งมือทจ่ี าเปน็ ในงานเช่อื มทีส่ าคัญ เชน่ คมี จบั งานร้อน ค้อน
เคาะ
สแลก แปรงลวด และอปุ กรณ์ปอ้ งกันอนั ตรายสว่ นบคุ คล (ถุงมือ เสื้อหนัง ปลอกแขน รองเท้าและหนา้ กาก
เชอื่ มพร้อมดว้ ยป้องกันแสง) ให้พร้อม

2. สวมใสช่ ุดปฏบิ ัตงิ านและอุปกรณ์ป้องกนั อนั ตราย ก่อนปฏิบัติงานทุกคร้ังตอ้ งสวมใส่ชุดปฏบิ ตั ิงานและ
อุปกรณ์ป้องกนั อันตรายให้ครบถ้วน ไดแ้ ก่ หนา้ กากเช่ือม เสอ้ื คลุม ปลอกแขน ถงุ มือและรองเทา้ เปน็ ตน้

3. การจบั ลวดเชื่อมเข้ากบั หัวจบั ลวดเชือ่ มจะต้องสวมถงุ มอื ทุกครั้ง เพื่อป้องกนั ความร้อนหรอื อนั ตรายจาก
กระแสไฟฟา้ ดูด

4. การเคาะสแลกออกจากแนวเชอื่ มใหห้ นั หวั ค้อนออกด้านนอกเพอ่ื ใหท้ ศิ ทางการกระเด็นของสแลกหา่ งออก
จากลาตวั ของผู้ปฏิบัติงานและสวมแว่นนิรภัยทุกครัง้

5. ห้ามใช้ถุงมอื จบั ชน้ิ งานขณะรอ้ นโดยตรง หากมีความจาเปน็ ให้ใชค้ ีมจบั ช้ินงานเพ่ือป้องกนั ไมใ่ ห้ความร้อน
ถกู รา่ งกาย

6. การเจยี ระไนตกแต่งแนวเชื่อมหรือช้ินงานใหส้ วมแว่นตานริ ภัยทกุ คร้งั เพ่ือป้องกนั สะเกด็ ของโลหะกระเดน็
เข้าตา

7. หา้ มเชอ่ื มในบรเิ วณที่ใกล้กับวัตถไุ วไฟ เชน่ น้ามนั และทินเนอร์ เพราะสะเกด็ ไฟจากการเช่ือมอาจกระเดน็
ไปถูกวัตถไุ วไฟทาใหเ้ กดิ การลุกไหม้หรือระเบิดได้

8. หา้ มปฏิบัติงานเชื่อมในขณะทส่ี ภาพของรา่ งกายยังไม่พร้อม เชน่ งว่ งนอนหรอื อ่อนเพลีย เพราะจะทาใหเ้ กิด
อันตราย เชน่ พลดั ตกจากท่ีสูงและเกิดอนั ตรายจากกระแสไฟฟ้า เปน็ ตน้
9. การจัดสถานท่ีปฏบิ ตั ิงานเชอื่ มตอ้ งมอี ากาศถ่ายเทได้สะดวกหรือใชเ้ คร่ืองดดู ควนั ฝุน่ ละออง และไอระเหยท่ี
เกดิ จากการเช่ือมออกไปจากบรเิ วณการปฏิบตั งิ าน

10. หา้ มเชอื่ มในสถานท่ีคับแคบหรอื สถานทอ่ี ับอากาศ แตห่ ากจาเปน็ ตอ้ งเช่อื มจะต้องใช้เครอ่ื งดูดควันพิษ ฝ่นุ
ละอองและไอระเหย เพราะจะทาให้ขาดอากาศหายใจเปน็ อนั ตรายถึงขัน้ เสยี ชวี ติ ได้

11. หลีกเลยี่ งการเชือ่ มในพื้นทีเ่ ปยี กแฉะ แต่หากมีความจาเปน็ ต้องทางานเช่อื มในพน้ื ท่ดี ังกล่าว ควรหาวิธี
ป้องกนั ไฟฟ้าดดู โดยใชผ้ ้าฝ้ายหรอื หนังเทยี มทแ่ี ห้งและเป็นฉนวนรองพนื้ บริเวณปฏบิ ตั งิ าน แต่หา้ มปฏิบตั ิงาน
เช่ือมขณะฝนตกเพราะจะทาใหไ้ ฟฟ้าลดั วงจรได้

12. สถานที่ปฏิบตั ิงานเชอื่ มจะต้องไม่มวี ัสดหุ รือสารทตี่ ิดไฟง่าย มีอากาศถ่ายเทได้สะดวกหรือมีเครื่องดดู ไอ
ระเหย เชน่ ควนั พษิ ฝนุ่ ละออง ฟูมและกา๊ ซพษิ ออกจากบริเวณเชื่อม นอกจากนต้ี ้องมีการติดตงั้ อุปกรณ์
ดบั เพลิงที่พรอ้ มใชง้ านไดท้ นั ที เพราะขณะปฏิบัติงานอาจเกิดการ ลุกไหม้จากความร้อนและเพื่อป้องกัน
เหตกุ ารณ์ฉุกเฉนิ รวมทงั้ ตดิ ป้ายคาอธบิ ายวธิ ีการใช้อปุ กรณ์ดบั เพลิงนน้ั อย่างชดั เจน