ชุดความรู้สุขภาพกัญชาทางการแพทย์แผนไทย

48 ค่มู ือชดุ ความรู้สขุ ภาพ “กญั ชาทางการแพทยแ์ ผนไทย”

คู่มอื ชดุ ความรู้สขุ ภาพ “กญั ชาทางการแพทยแ์ ผนไทย” 49

50 ค่มู ือชดุ ความรู้สขุ ภาพ “กญั ชาทางการแพทยแ์ ผนไทย”

คู่มอื ชดุ ความรู้สขุ ภาพ “กญั ชาทางการแพทยแ์ ผนไทย” 51

ต�ำรับนำ้� มันกัญชา (หมอเดชา)
ต�ำรับน�้ำมันกัญชา (หมอเดชา) ใช้ในคลินิกกัญชาทางการแพทย์แผนไทย
ในสถานบรกิ ารสขุ ภาพทวั่ ประเทศ เปน็ ตำ� รบั ทม่ี กี ารสงั่ ใชภ้ ายใตโ้ ครงการตดิ ตามลกั ษณะ
การใช้และคุณภาพชีวิตของผู้ใช้น้�ำมันกัญชาในทางการแพทย์แผนไทยและการแพทย์
ทางเลือก จ�ำนวน 30 แห่ง และสั่งจ่ายภายใต้การรักษาโรคกรณีจ�ำเป็นส�ำหรับผู้ป่วย
เฉพาะราย (special Access Scheme) กวา่ 240 แหง่
สรรพคณุ ของน�้ำมันกญั ชา (หมอเดชา) ในคลนิ กิ กัญชาทางการแพทย์
แผนไทยในสถานบรกิ ารสุขภาพ
• ช่วยใหน้ อนหลบั
• ช่วยใหเ้ จริญอาหาร
• แกล้ มปะกัง
• บรรเทาอาการปวดเร้อื รงั
• แกโ้ รคสันนบิ าตลกู นก

52 คู่มือชดุ ความรู้สุขภาพ “กัญชาทางการแพทย์แผนไทย”

คู่มอื ชดุ ความรู้สขุ ภาพ “กญั ชาทางการแพทยแ์ ผนไทย” 53

54 ค่มู ือชดุ ความรู้สขุ ภาพ “กญั ชาทางการแพทยแ์ ผนไทย”

จากระบบรายงานกัญชา สำ� นักงานคณะกรรมการอาหารและยา (ตามแผนภูมิท่ี 1)
จำ� นวนตำ� รบั ยากญั ชาทางการแพทยแ์ ผนไทย 5 ลำ� ดบั แรก ทส่ี ง่ั ใช้ ในระบบบรกิ ารสาธารณสขุ
ของรฐั (เรยี งตามลำ� ดบั จากนอ้ ยไปมาก) ไดแ้ ก่ ยาทารดิ สดี วงทวารและโรคผวิ หนงั ยาแกล้ ม
แกเ้ ส้น ยาศุขไสยาศน์ ยาทำ� ลายพระสเุ มรุ และน้�ำมนั กญั ชา (ต�ำรับหมอเดชา) ตามลำ� ดับ
(ขอ้ มลู ณ วนั ที่ 14 มถิ นุ ายน 2564) ซงึ่ ผมู้ ารบั บรกิ ารในคลนิ กิ กญั ชาทางการแพทยแ์ ผนไทย
สว่ นใหญเ่ ป็นช่วงอายุ 50 ปี ข้ึนไป ทมี่ ีปญั หาสขุ ภาพเก่ียวกับการนอนไมห่ ลบั อาการปวด
กล้ามเน้ือเร้ือรัง ปวดศรี ษะ ไมเกรน เป็นตน้
โดยการเข้ารับบริการคลินิกกัญชาทางการแพทย์แผนไทย ก�ำหนดให้ผู้ป่วยต้ังแต่
อายุ 18 ปีขึ้นไป สามารถเข้ารับบรกิ ารได้ และปจั จบุ ันคลนิ กิ กัญชาทางการแพทย์แผนไทย
ในระบบบริการสาธารณสุขของรัฐมีมากกว่า 800 แห่ง ท่ัวประเทศ (ข้อมูล ณ วันที่ 14
มิถนุ ายน 2564)

ทีม่ า: ระบบรายงานกญั ชา สำ� นักงานคณะกรรมการอาหารและยา ณ วันที่ 14 มิถุนายน 2564
แผนภมู ิท่ี 1 จ�ำนวนต�ำรับยากญั ชาทางการแพทย์แผนไทย
5 ล�ำดบั แรก ที่สงั่ ใชใ้ นระบบบริการสาธารณสุขของรัฐ
(เรียงตามลำ� ดบั จากน้อยไปมาก)

ข้อมูลแหล่งผลิด
ต�ำรบั ยากัญชาในประเทศไทย
คมู่ ือชุดความรสู้ ขุ ภาพ “กัญชาทางการแพทยแ์ ผนไทย” 55

การเข้ารับบริการคลินิกกัญชาทางการแพทย์แผนไทย กรมการแพทย์แผนไทย
และการแพทยท์ างเลือก กระทรวงสารณสุข โทร. 02-590-2606 หรอื 09-9449-4618
หรือติดต้ังแอปพลิเคชัน Dr Ganja in TTM ส�ำหรับลงทะเบียนเข้ารับบริการดังกล่าว
และสามารถ ดรู ายละเอยี ดเพ่ิมรายชื่อเบอรต์ ิดต่อโรงพยาบาลท่เี ปดิ ใหบ้ รกิ ารท่วั ประเทศ
ได้ที่เว็บไซต์ https://ockt.dtam.moph.go.th/ ส�ำนักงานจัดการกัญชาและกระท่อม
ทางการแพทย์แผนไทย

แอปพลเิ คชันกัญชาทางการแพทยแ์ ผนไทย

56 คมู่ ือชดุ ความร้สู ขุ ภาพ “กญั ชาทางการแพทย์แผนไทย”

วธิ ีการจองควิ ผา่ นแอปพลิเคชนั กญั ชาทางการแพทย์แผนไทย

ค่มู อื ชดุ ความรู้สขุ ภาพ “กัญชาทางการแพทย์แผนไทย” 57

วิธีการลงทะเบยี น ผา่ นแอปพลเิ คชันกัญชาทางการแพทย์แผนไทย
58 คมู่ อื ชุดความรูส้ ขุ ภาพ “กญั ชาทางการแพทย์แผนไทย”

ช่องทางการลงทะเบยี นรับบรกิ ารคลนิ ิกกญั ชาทางการแพทยแ์ ผนไทย

คมู่ อื ชดุ ความรู้สขุ ภาพ “กัญชาทางการแพทย์แผนไทย” 59

60 ค่มู ือชดุ ความรู้สขุ ภาพ “กญั ชาทางการแพทยแ์ ผนไทย”

6

“กญั ชา” กับการปรุงอาหาร

คู่มือชุดความรสู้ ขุ ภาพ “กัญชาทางการแพทยแ์ ผนไทย” 61

กัญชากับการปรุงอาหาร

การน�ำกัญชามาปรุงผสมในอาหารตามวิถีชาวบ้านในสมัยก่อน มักจะปรุงในอาหาร
ท่มี ีรสชาติ เผ็ดร้อน ทม่ี ีสมุนไพร พริก ขิง ข่า ตะไคร้ พริกไทย กะเพรา เป็นองคป์ ระกอบรวม
อยดู่ ว้ ย และการใช้รปู แบบการผดั การทอดมีนอ้ ย เนอ่ื งจากการผัดหรือการทอด เปน็ กรรมวิธี
ท่ีใชน้ ้ำ� มัน และผา่ นความร้อน จงึ ท�ำใหส้ าร THCA ท่ีอยู่ในใบสด จะถูกเปล่ียนเปน็ สาร THC
(สารเมา) และ THC (สารเมา) ละลายไดด้ ี ในน้�ำมนั จึงท�ำใหด้ งึ สาร THC (สารเมา) ออกมา
ในอาหารได้มาก ซ่ึงอาจท�ำให้มีอาการเมาได้สูงมาก ดังน้ัน การใช้ใบกัญชาใส่ในอาหารในวิถี
ชุมชนพ้นื บา้ น จะผา่ นวธิ ปี รงุ แบบ ต้ม ย�ำ ตำ� และแกง
การน�ำกัญชาในส่วนท่ีไม่ใช่ยาเสพติด (ใบ ราก ล�ำต้น) มาประกอบอาหาร เพื่อใช้
ในการดูแลสุขภาพ สามารถน�ำประกอบอาหารได้หลากหลายเมนู โดยผสมผสานรสชาติให้มี
ความอร่อย จากเมนใู นอดตี ทมี่ คี วามคุ้นเคยในการใชใ้ บกญั ชา น�ำมาปรงุ อาหาร เชน่ ตม้ ไกใ่ ส่
ใบกัญชา ท่ีเพิม่ รสชาติ และท�ำให้เจรญิ อาหารไดเ้ ปน็ อยา่ งดี หรอื เคร่อื งด่มื ที่ไดร้ บั ความสนใจ
คือ น้�ำกัญชา หรือชาใบกัญชา ท่ีช่วยในการนอนหลับและผ่อนคลาย การรับประทานอาหาร
ที่มีส่วนประกอบของกัญชาให้เกิดประโยชน์กับร่างกาย คือ การรับประทานในปริมาณ
ที่เหมาะสม คือไม่รับประทานในปริมาณที่มากเกินไป จนท�ำให้เกิดอาการมึนเมากับร่างกาย
น้นั เอง ดงั นนั้ ส�ำหรับผูท้ ่ีไมเ่ คยรับประทานอาหารท่ปี รุงดว้ ยกัญชา ควรเร่มิ ต้นรบั ประทานจาก
ปริมาณที่น้อย เนื่องจากการตอบสนองของร่างกายแต่ละคนไม่เหมือนกัน และอาจจะแสดง
อาการที่แตกต่างกัน เช่น วงิ เวียนศรี ษะ คลนื่ ไสอ้ าเจยี น เป็นตน้
การใชก้ ญั ชาอยา่ งปลอดภยั สำ� หรบั ผบู้ รโิ ภค ควรสำ� รวจตนเองกอ่ นใชว้ า่ อยใู่ นกลมุ่
ทไี่ ม่ควรใช้กัญชาหรือไม่ ? ดงั น้ี
 วัตถุดบิ กัญชาต้องมาจากสถานทีป่ ลูกท่ไี ดร้ ับอนุญาตภายในประเทศเท่าน้ัน
 ใบสด สามารถน�ำมาค้ันสด ผสมกับน้�ำผลไม้ชนิดต่าง ๆ ได้
 ใบสด เมื่อผา่ นความร้อน ให้ระวงั ฤทธเ์ิ มาจากใบกญั ชา
 ใบสด ตอ้ งไม่ผา่ นความรอ้ นนาน เมือ่ ใชใ้ นเมนูผดั ทอด หรือเมนทู ่มี ีกะทิ
 ใบแหง้ ทีผ่ า่ นการอบ หรือตากแห้ง ตอ้ งจ�ำกดั ปรมิ าณการใช้ใหเ้ หมาะสม

ผูท้ รี่ ับประทานอาหารทม่ี กี ัญชา ตอ้ งไมม่ ีประวัตแิ พก้ ัญชา
และหา้ มใชใ้ นผูท้ ใ่ี ชย้ ากลมุ่ ยาตา้ นการแข็งตัวของเลอื ด

หญงิ ตัง้ ครรภ์ หรือหญิงให้นมบุตร
ผ้ทู ีม่ ีภาวะตับและไตบกพรอ่ งรนุ แรง เดก็ อายุตำ่� กว่า 18 ปี
62 คมู่ ือชุดความรูส้ ขุ ภาพ “กญั ชาทางการแพทยแ์ ผนไทย”

ตวั อยา่ งเมนอู าหาร

ต้มไกใ่ ส่ใบกญั ชา

สวนประกอบ (ข้อมลู จากสำ� นกั งานสาธารณสุขจงั หวัดสกลนคร)

1. ไกบ า น 7. พริก
2. ตะไคร 8. หอมแดง
3. ขา 9. กระเทียม
4. มะขามเปย กหรือ ใบมะขามออ น 10. น้�ำปลา
5. ใบกัญชา 1 กาํ มอื 11. เกลอื
6. ตนหอม 12. ใบผกั ชีฝรัง่

วิธีทํา
1. น�ำเนอื้ ไกบ่ ้าน ลา้ งน�้ำให้สะอาด
2. ตั้งน้�ำใหเ ดอื ดทุบตะไคร ขา ลงไป
นาํ พรกิ หอม และกระเทยี ม ไปยา งไฟใหส กุ
พอประมาณ
3. จากน้ันนํามาโคลกรวมกันเทลง
ในน้�ำตมเดือด เติมเน้ือไก จากนั้นใชเวลา
ตม นานพอสมควร
4. จากน้ันจึงปรุงรส ใสมะขามเปยก หรือใบมะขามออน เพ่ิมรสเปร้ียว น้�ำปลา
เตมิ เกลอื นดิ หนอย แลวคอ ยใสใบกญั ชา 1 กาํ มอื มัดรวมกนั ใสลงหมอตม กอ นยกหม้อ
ลงจากไฟ ห่นั ตนหอม ใบผักชฝี รั่งโรยหน้าแลว ปด ฝา

ใส่ใบกัญชาสด 1 ก�ำมือ และใส่กอ่ นยกหม้อลงจากเตา ไมผ่ ่านความร้อนนาน

คมู่ ือชดุ ความรู้สุขภาพ “กญั ชาทางการแพทย์แผนไทย” 63

ตัวอยา่ งเมนอู าหาร

แกงออ่ มไกเ่ มอื งสมนุ ไพร

(ขอ้ มูลจากกลมุ่ วสิ าหกจิ ชุมชนเกษตรอนิ ทรยี ์เพชรลานนา จังหวดั ล�ำปาง)

สวนผสม

1. เน้ือไกบ่ า้ นอินทรยี ส์ ับแกง 100 กรมั 8. กะปิอย่างดี 1 ช้อนชา
2. พรกิ แหง้ เมด็ ใหญ่ 3 เมด็ 9. น้ำ� ปลาดี 1 ½ ช้อนชา
3. ข่า ตะไคร้ อย่างละ 5 กรัม 10. ดอกเกลอื ½ ช้อนชา
4. ขมนิ้ เหลอื ง 3 แวน่ 11. กา้ นและใบกัญชา 1 ใบ
5. หวั หอมแดงปอกเปลอื ก 2 หวั 12. ผกั ชี และรากผกั ชี
6. กระเทยี มปอกเปลอื ก 2 กลบี 13. ใบมะกรูด 2 กรมั
7. ผกั ชฝี ร่งั (ผกั ชีใบเล่อื ย) 14. ตน้ หอม

วธิ ีทาํ
1. น�ำพริกแห้งเม็ดใหญ่ ล้างน�้ำ
สะอาด แช่น้ำ� ทงิ้ ไว้ 30 นาที
2. โขลกพริก เกลือ รวมกันจน
ละเอียด ตามด้วย หวั หอมแดง กระเทียม
กะปิดี ใส่ก้านกัญชาสดหรือแห้ง ขม้ิน
และรากผกั ชโี ขลกพอบบุ แตกแลว้ คอ่ ยตกั
พรกิ แกงรอผดั นำ้� มัน
3. ตั้งกระทะ ใสน่ �้ำมันพชื เลก็ นอ้ ย
นำ� พรกิ แกง ลงผดั นำ้� มนั พอหอม นำ� เนอ้ื ไก่
ลงผดั จนสกุ เติมน้�ำซปุ ผัก พอท่วมเน้ือไก่
ใส่ข่า ตะไคร้ ใบมะกรูดฉีก เคี่ยวไฟกลางไปเรื่อย ๆ จนเน้ือไก่สุกนุ่ม เติมน้�ำปลาปรุงรส
เคี่ยวต่ออีกสักพัก โรยด้วยใบกัญชาหั่นฝอยเล็กน้อยตามด้วยต้นหอม ผักชีและผักชีฝร่ัง
หั่นทอ่ น ปิดเตา นำ� เสิร์ฟได้เลย

64 ค่มู อื ชดุ ความรูส้ ุขภาพ “กัญชาทางการแพทยแ์ ผนไทย”

ตวั อย่างเมนูอาหาร

น้�ำพริกออ่ งสมนุ ไพร แคบหมู

(ขอ้ มลู จากกล่มุ วิสาหกิจชมุ ชนเกษตรอนิ ทรยี ์เพชรลานนา จังหวัดลำ� ปาง)

สวนผสม

1. เนือ้ หมูบด 80 กรมั 7. น�ำ้ ปลาดี ½ ชอ้ นชา
2. มะเขอื สม้ (มะเขอื เทศพนื้ เมอื งรสเปรย้ี ว) 70 กรมั 8. ดอกเกลอื ½ ช้อนชา
3. ตน้ หอม ผกั ชี 5 กรัม 9. ใบกญั ชาสดหน่ั หยาบเลก็ นอ้ ย
4. หวั หอมแดงปอกเปลือก 5 กรัม 10. พรกิ แหง้ เมด็ ใหญ่ 2 เมด็ ใหญ่
5. กระเทียมปอกเปลอื ก 5 กรัม 11. รากผักชี 1 ราก
6. กะปิอย่างดี ½ ช้อนชา

ผกั เคียงและของกนิ คู่กับน้� ำพริก
ไสอ้ ั่ว แคบหมู
ผกั ต้มหลาย ๆ อยา่ ง
ผกั สด

วิธีท�ำ
1. น�ำพริกแหง้ เมด็ ใหญ่
ล้างน้ำ� สะอาด แช่ทิ้งไว้ 30 นาที
2. โขลกพริก เกลือ รวมกันจนละเอียดตามด้วย หัวหอมแดง กระเทียม กะปิดี
ใส่รากผักชีโขลกละเอยี ดแลว้ คอ่ ยตักพรกิ แกงรอผดั น้ำ� มนั
3. ต้งั กระทะ ใสน่ ำ�้ มนั พืชเล็กนอ้ ย นำ� พรกิ แกง ลงผัดน้ำ� มันพอหอม เอาเนอ้ื หมบู ด
ลงผัด พอสุก ใสม่ ะเขือสม้ (นวดพอบุบ) ผดั รวมกัน เตมิ นำ้� ปลา ใบกัญชาหั่นเล็กนอ้ ย ผัดไป
เรอ่ื ย ๆ จนเนื้อมะเขอื นมิ่ ตน้ หอม ผักชี ผดั ให้ เข้ากันจนงวด ให้เหลอื น้ำ� พอขลุกขลกิ ปดิ เตา
ตักเสิร์ฟได้เลย

คู่มือชดุ ความรูส้ ขุ ภาพ “กญั ชาทางการแพทย์แผนไทย” 65

ตวั อย่างเมนูอาหาร

ย�ำผักกระสัง

(ขอ้ มลู จากอาจารยแ์ พทยแ์ ผนไทยคมสัน ทนิ กร ณ อยุธยา
สำ� นกั คลนิ กิ การแพทยแ์ ผนไทยหม่อมราชวงศ์สอาด ทนิ กร)

เคร่อื งยำ� 3. หอมแดงซอย
1. ผักกระสังสกั ชาม 2. ใบกญั ชาหน่ั ฝอย
4. หมูตม้ ห่ันช้ินใหญ่บาง 5. มะม่วงเปรี้ยวซอย

เครื่องน้� ำย�ำ 2. น�้ำตาลหมอ้ 3. พรกิ ขีห้ นู
1. น�ำ้ ปลา 5. นำ้� มะนาว
4. นำ�้ มะขามเปยี ก

วิธีท�ำ
วางหมูต้มบนผักกระสังตามด้วย
มะม่วงซอย หอมแดงซอย ราดด้วยน�้ำย�ำ
และใบกัญชาซอย คลุกเคล้าให้เข้ากัน
ถา้ มีกุง้ แห้งทอด เอามาโรยหนา้ ย่งิ จะเด็ด

66 คมู่ ือชุดความรสู้ ขุ ภาพ “กัญชาทางการแพทย์แผนไทย”

ตวั อยา่ งเมนอู าหาร
แกงตม้ ยำ�

(ขอ้ มลู จากอาจารยแ์ พทยแ์ ผนไทยคมสนั ทินกร ณ อยุธยา
ส�ำนกั คลินกิ การแพทยแ์ ผนไทยหม่อมราชวงศส์ อาด ทนิ กร)

แกงน้ีไม่มีใครพาท�ำพากินกันแล้ว เกือบจะหายไปตลอดกาล มีสักก่ีคนที่เหลือ
จะรู้จกั ไม่ใชต่ ม้ ย�ำแตเ่ ป็นแกงตม้ ยำ� ใหค้ ลา้ ยตม้ ย�ำแต่ไมเ่ หมอื นตม้ ยำ�

ส่วนประกอบ 7. เนอ้ื หม ู 13. ขา่
1. เนอื้ ปลาชน้ิ 8. เนื้อกุ้ง 14. มะขามเปยี ก
2. เนือ้ ไก่ 9. น�ำ้ ข้าวเชด็ 15. พริกขี้หนู
3. นำ้� ต้มไก่ 10. ใบมะกรูด 16. ใบกัญชาซอยละเอยี ด
4. ตะไคร ้ 11. มะดัน 17. นำ้� มนั พรกิ เผา
5. มะม่วงเปรย้ี ว 12. ใบผักชฝี ร่งั 18. น�้ำปลา
6. กระเทียมเจียว

วิธีทำ�
1. เอาเนอ้ื ปลาชน้ิ เนื้อหมู เนอื้ ไก่ กงุ้ อยา่ งละนิดละหนอ่ ยรวม ๆ กัน
2. ใชน้ ้�ำตม้ ไกผ่ สมกับนำ้� ขา้ วเชด็ ส่วนเสมอตง้ั ไฟพอร้อน
3. ทุบตะไคร้ ฉกี ใบมะกรดู ใส่ไป ทุบขา่ ตามไปอกี หนอ่ ย
4. ใส่เน้ือสัตว์บรรดามีตามไป
พอสกุ โยนมะขามเปียกลงไป เตมิ น�้ำปลา
ตาม บบุ พริกขห้ี นสู วน ใสไ่ ป ตามติดดว้ ย
ใบกัญชาซอยละเอยี ด
5. เวลาจะทานโรยมะม่วงเปรี้ยว
และมะดนั ซอยละเอยี ด น�ำ้ มันพรกิ เผา
กระเทยี มเจียว ใบผักชีฝร่ัง

คมู่ อื ชุดความร้สู ขุ ภาพ “กญั ชาทางการแพทยแ์ ผนไทย” 67

ตัวอย่างเมนอู าหาร
ข้าวตม้ เกลือใส่กัญชา / น้�ำตม้ ข้าวกัญชา

(ข้อมลู จากส�ำนกั งานสาธารณสุขจังหวัดสกลนคร)

ส่วนประกอบ 3. เกลอื
1. ขา้ วจา้ ว 4. ใบกัญชา
2. น�ำ้ เปล่า

วิธีท�ำ
1. ตักข้าวจ้าวใส่หม้อ ปริมาณ
ตามต้องการ จากน้ันล้างข้าว 1-2 ครั้ง
ให้สะอาด เติมน้�ำเปล่า 2 ข้อมือ ก่อน
ตั้งไฟ คนให้ข้าวไม่ติดก้นหม้อ และจับดู
เม็ดข้าวเร่ิมเปล่ียนสี ค่อย ๆ สังเกตดู
น�ำ้ ลด ใหเ้ ตมิ นำ้� ทีละน้อย
2. พอเมด็ ขา้ วเรม่ิ นม่ิ นดิ เตมิ นำ�้ พอประมาณ แลว้ คนอกี และเตรยี มหาฝาหมอ้ และไมไ้ ว้
ปิดฝาหมอ้ จากนัน้ น�ำหมอ้ อกี 1 ใบ มารองน้ำ� ข้าว หลังยกหม้อลงจากเตา
3. เทน�้ำออกใสห่ ม้อท่ีเตรียมไวจ้ นหมด น�ำหมอ้ ขา้ วไปตั้งเตา ใชไ้ ฟอ่อน ๆ ต้ังค้างไว้
จนขา้ วสกุ เม็ดสวย หรือไหมน้ ิด ๆ พอหอมตามที่ชอบ
4. ส่วนน�้ำต้มข้าวน�ำมาใส่เกลือนิดหน่อย ใส่ใบกัญชา สามใบ (เป็นยากินข้าวแซบ
ท�ำให้คนป่วยกินแล้วนอนหลับลึก) ช่วงร่างกายอ่อนแอแบบนี้ ร่างกาย สมองต้องการ
พักผอ่ น ใบกญั ชา จงึ เป็นยาประจ�ำบา้ น)

68 คมู่ อื ชดุ ความร้สู ุขภาพ “กญั ชาทางการแพทยแ์ ผนไทย”

ตัวอยา่ งเมนอู าหาร
แกงคั่วหอยใบชะพลู

(ข้อมูลจากกองคมุ้ ครองและส่งเสรมิ ภูมปิ ญั ญาการแพทยแ์ ผนไทยและแพทยพ์ ้นื บ้านไทย)

ส่วนประกอบ 5. หางกะทิ 1 ถว้ ย
1. เน้ือหอยแครงลวกสุก 2 ถว้ ย 6. พริกแกงค่ัว 2 ช้อนโตะ๊
2. ใบชะพลูหน่ั หยาบ 1 ถว้ ย 7. น้�ำปลา 2 ชอ้ นโต๊ะ
3. หวั กะทิ 1 ถว้ ย
4. ใบกัญชา 2 ใบ

วธิ ีทำ�
1. ต้งั หมอ้ เทหัวกะทิลงไปใชไ้ ฟกลาง พอเดอื ดใส่พรกิ แกงคัว่ ลงไป ผัดจนหอม
2. ใสห่ างกะทลิ งไป พอเดือดใสห่ อยแครงกบั ใบชะพลูและใบกญั ชาจนสุก
3. ปรุงรสดว้ ยน�ำ้ ปลา พอเดือดปิดเตา

คู่มือชุดความร้สู ขุ ภาพ “กญั ชาทางการแพทย์แผนไทย” 69

ตวั อยา่ งเมนอู าหาร
ผดั เผด็ พริกแกงใต้

(ข้อมลู จากกองคมุ้ ครองและส่งเสริมภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยและแพทย์พน้ื บ้านไทย)

เครอื่ งแกงปักษใ์ ต้
เคร่ืองแกงถือเป็นหัวใจส�ำคัญของอาหารปักษ์ใต้ การปรุงอาหารจะออกมาอร่อย
หรือไม่ขึ้นอยู่กับเคร่ืองแกงลักษณะเฉพาะของเครื่องแกงแบบปักษ์ใต้ คือมีความเผ็ดร้อน
นำ� มาก่อน ไมว่ า่ จะเปน็ แกงสม้ (แกงเหลอื ง) แกงพรา้ ว (แกงกะท)ิ แกงคั่วเผด็ ฯลฯ
เคร่ืองแกงแบบปักษ์ใต้หลัก ๆ มีแค่ 2 ประเภทเท่านั้น คือ แกงส้ม และ
แกงเผ็ด โดยเฉพาะเคร่ืองแกงเผ็ด สามารถน�ำไปเป็นแกงพร้าว แกงคั่วเผ็ด (คล้ายแกงป่า
ภาคกลาง) ผัดเผ็ด โดยใช้เครื่องแกงตัวเดียวกัน เพียงแต่ว่าสัดส่วนของเคร่ืองแกงแต่ละตัว
อาจไม่เท่ากัน เช่น แกงคั่วเผ็ด อาจจะเน้นพริกไทยมากกว่าแกงพร้าวเล็กน้อย หรือบางคน
นิยมใส่พริกข้ีหนูสดแทนพริกข้ีหนูแห้ง และขึ้นอยู่กับส่วนประกอบหลักในเมนูท่ีปรุงด้วย
และหากแกงเนื้อที่มีกลิ่นแรง เช่น แพะ เนื้อวัว เน้ือสัตว์ปลา เนื้อปลาที่มีกล่ินคาว จะนิยม
ใส่ขา่ ผิวมะกรูด และพรกิ ไทย และตะไคร้ปรมิ าณทมี่ ากกวา่ ปกติเลก็ น้อย เป็นตน้

ส่วนประกอบ 4. พริกไทยออ่ น 7. นำ�้ ปลา
1. พริกแกงใต้ 5. ใบกญั ชา 8. ใบกัญชา
2. เน้อื สัตว์ 6. นำ้� ตาล
3. ใบมะกรดู ฉกี /หัน่ ฝอย

ส่วนผสมของพริกแกงใต้

1. พรกิ ขห้ี นแู หง้ 40 กรมั 5. ขม้นิ 20 กรัม 8. พรกิ ไทย 15 กรัม
2. ตะไคร้ 40 กรมั 6. ขา่ 10 กรัม 9. เกลือ 5 กรมั
3. หอมแดง 40 กรมั 7. ผวิ มะกรูด 3 กรมั 10. กะปิ 20 กรัม
4. กระเทยี ม 30 กรมั

70 คู่มือชุดความรสู้ ุขภาพ “กัญชาทางการแพทยแ์ ผนไทย”

วิธีทำ� พรกิ แกงใต้
1. นำ� ตะไคร้ ขมน้ิ ข่า หอมแดง ซอยเปน็ แผ่นเลก็ ๆ เพอ่ื สะดวกต่อการนำ� มาโขลก
จากนั้นหน่ั เอาแตผ่ วิ มะกรูด 1 ลูก
2. เร่ิมจากการโขลกพริกแห้งใหล้ ะเอยี ดก่อน ตามด้วยพริกไทยเมด็ เกลือ จากน้นั
โขลกให้ละเอียดอีกที
3. จากนัน้ ใสผ่ วิ มะกรดู ข่า ตะไคร้ โขลกให้ละเอียดดีอกี ครั้ง
4. เมอ่ื ละเอยี ดดีแลว้ ตามด้วยขมนิ้ กระเทยี ม โขลกให้เข้ากันจนละเอยี ด
5. จากนั้นใสห่ อมแดงปิดทา้ ย โขลกใหล้ ะเอียด

6. เมือ่ ละเอยี ดไดท้ ด่ี แี ล้ว ตามด้วยกะปิ และโขลกให้เขา้ กนั อกี คร้งั เป็นเนือ้ เดยี วกัน

เป็นอันเสรจ็

วธิ ีการปรุงตำ� รบั ผัดเผด็ พริกแกงใต้
1. ล้างท�ำความสะอาดเน้ือสัตวท์ ีต่ ้องการน�ำมาปรงุ พักไว้ (เน้อื วัว เนอ้ื หมู เป็ด ไก่
ปลาตา่ ง ๆ ฯลฯ)
2. น�ำกระทะต้ังไฟพอร้อนจงึ ใส่กะทิหรือน้�ำมัน เลก็ น้อย
3. ใสพ่ รกิ แกงใตท้ ี่โขลกรวมไวก้ ับกะปิผัดจนมหี อมกล่นิ เครอ่ื งแกง
4. ใส่เนื้อสัตว์ลงไป ผัดจนสุก สามารถเติมน้�ำหางกะทิได้อีกตามความเหมาะสม
ผดั ตอ่ ไปเรื่อย ๆ จนสุกดี
5. ปรุงรสด้วยน�้ำปลา น�้ำตาลโตนด เลก็ น้อย ชมิ รสตามชอบ
6. โรยใบมะกรดู พรกิ ไทยออ่ น และใบกญั ชา ผดั ต่อไปอีกเลก็ นอ้ ย ยกลงจากเตา

คู่มือชดุ ความรสู้ ขุ ภาพ “กัญชาทางการแพทยแ์ ผนไทย” 71

ข้อมูลวิชาการ : ในใบสดของกัญชาจะพบสาร Tetrahydrocannabinolicacid (THCA)
ซ่ึงไม่มีฤทธ์ิต่อจิตและประสาท (ไม่เมา) และเม่ือถูกแสงและความร้อน ทั้งจากการปรุงและ
เกบ็ รกั ษาจะเกดิ กระบวนการเปลย่ี นแปลงทเ่ี รยี กวา่ Decarboxylation โดยจะทำ� ใหส้ าร THCA
ถูกเปล่ยี นเปน็ สาร THC (สารเมา) ซึง่ มฤี ทธติ์ ่อจิตและประสาท และมีการศกึ ษาพบว่า หากใช้
ความรอ้ น 100 °C เป็นเวลา 3 ชั่วโมง หรอื 98°C เปน็ เวลา 4 ช่วั โมง หรอื 160 °C เป็นเวลา
10 นาที หรือ 200 °C เป็นเวลา 1-2 วินาที สาร THCA จะถูกเปลี่ยนเป็นสาร THC
อย่างสมบูรณ์ และใบกัญชาแห้งที่ถูกเก็บไว้ สาร THCA จะถูกเปล่ียนเป็นสาร THC
อยา่ งช้า ๆ และสาร THC สามารถละลายไดด้ ีในน้�ำมนั

ขอ้ หา้ ม
1. ห้ามใชใ้ นผทู้ มี่ ีประวัติแพ้กญั ชา
2. ห้ามใช้ในผู้ป่วยโรคหัวใจและหลอดเลือด รวมถึงผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง
และผูท้ ีร่ บั ประทานยาต้านการแข็งตวั ของเลือด
3. ห้ามใช้ในสตรีมคี รรภ์
4. ห้ามใช้ในสตรีท่ีให้นมบุตร รวมถึงสตรีวัยเจริญพันธุ์ท่ีไม่ได้คุมก�ำเนิด หรือสตรีที่
วางแผนจะตงั้ ครรภ์ เพราะจะมีผลต่อเดก็ ในครรภแ์ ละท�ำใหม้ พี ัฒนาการลา่ ชา้
5. ผู้ป่วยมีปัญหาทางโรคจิตเวช เช่น โรคซึมเศร้า โรคอารมณ์สองข้ัว โรคจิตจาก
สารเสพติด และโรคจติ เภท
6. ห้ามใชใ้ นผู้ปว่ ยโรคตับ ผปู้ ่วยโรคไต ที่มอี าการรุนแรง

ข้อควรระวัง
1. การใช้กัญชา ในรูปแบบยาหรือสารสกัด ท่ีมีความเข้มข้นสูง อาจท�ำให้ง่วงซึม
จึงไม่ควรขับขย่ี านพาหนะ หรือท�ำงานเก่ยี วกบั เครื่องจกั รกล หรอื ทำ� งานเสย่ี งอันตราย
2. ควรใชก้ ญั ชาดว้ ยความระมดั ระวงั ในผปู้ ว่ ยทไ่ี ดร้ บั การรกั ษารว่ มกบั ยากลอ่ มประสาท
หรือยาทอ่ี อกฤทธ์ทิ างจติ อ่นื ๆ เน่ืองจากเสรมิ ฤทธ์กิ ดประสาทส่วนกลางหรอื เพมิ่ ผลกระทบทาง
จิตประสาท
3. ควรใช้ด้วยความระมัดระวังในผู้ป่วยที่มีประวัติของการใช้สารเสพติดรวมถึงผู้มี
ประวตั ิตดิ สุรา
4. ไม่ควรใช้กัญชาที่มีปริมาณสารออกฤทธิ์ THC เด่น ในบุคคลท่ีอายุต�่ำกว่า 18 ปี
ยกเว้นในกรณที ีแ่ พทยพ์ ิจารณาแลว้ ว่า ผ้ปู ว่ ยไดร้ บั ประโยชนม์ ากกว่าเส่ียง
5. ไม่ควรใช้ยาที่มีกัญชาติดต่อกันเป็นเวลานาน เพราะอาจเกิดการติดยาได้ ยกเว้น
การใช้ตามคำ� สงั่ แพทย์สั่ง
6. หากมอี าการแพย้ า เชน่ มผี น่ื ปากบวม หนา้ บวม ใหห้ ยดุ ใชท้ นั ทแี ละปรกึ ษาแพทย์
หรอื เภสชั กร

72 คมู่ อื ชดุ ความรสู้ ุขภาพ “กญั ชาทางการแพทยแ์ ผนไทย”

ตวั อย่างเครอื่ งด่มื
น�้ำกญั ชา

(ข้อมูลจากโรงพยาบาลส่งเสรมิ สขุ ภาพตำ� บลหนองผ�ำ
ร่วมกับวสิ าหกจิ ชุมชนสมนุ ไพรภอู า่ ง จังหวัดเลย)

ส่วนประกอบ
1. ใบกัญชาแห้ง 650 กรมั
2. ใบเตยแหง้ 50 กรมั
3. หญา้ หวานแห้ง 250 กรัม
4. ซองบรรจุชา

วิธีการใช้
1. นำ� ส่วนผสมใบกัญชาแหง้ ใบเตยแห้ง และหญ้าหวานแห้ง นำ� มาผสมให้เข้ากัน
2. บรรจใุ สซ่ องบรรจชุ า ขนาด 2 กรัม
3. นำ� มาชงนำ้� ดมื่ เปลา่ ปรมิ าณ 300 มลิ ลลิ ติ ร โดยแชใ่ นนำ้� รอ้ น 100 องศาเซลเซยี ส
เปน็ เวลา 3-5 นาที แลว้ ด่ืม

เนื่องจากใสใ่ บกัญชาแห้ง และโดนความรอ้ น ควรบริโภคในปรมิ าณท่ีนอ้ ย
เพราะอาจไดร้ บั สาร THC หรอื สารเมาในปริมาณทม่ี ากเกนิ ไป

คมู่ ือชดุ ความรูส้ ขุ ภาพ “กัญชาทางการแพทยแ์ ผนไทย” 73

เมนอู าหารอ่นื ๆ ทีม่ ีกัญชาเป็นส่วนประกอบ

(จากงานเสวนาการน�ำสว่ นประกอบของกัญชาที่ไมใ่ ช่ยาเสพตดิ มาใช้ประโยชน์
ในระหว่างวนั ที่ 15 - 16 กมุ ภาพันธ์ 2564 ณ อาคารพิพธิ ภณั ฑ์การสาธารณสุขและการแพทย์ไทย)

ใบกญั ชาชุบแปง้ ทอด ขนมครก

ขนมปงั ไขเ่ จียว

ขนมเปี๊ยะ แกงเขยี วหวาน

74 คูม่ อื ชุดความรู้สขุ ภาพ “กญั ชาทางการแพทยแ์ ผนไทย”

ชดุ ขนั โตก ไส้กรอก

ผกั และน้�ำพรกิ ชาใบกัญชา


ค�ำแนะน�ำ บราวนี่ คุก้ ก้ี

ปัจจบุ ันน้มี ีเมนูอาหารท่มี กี ารนำ� สว่ นต่างๆ ของกัญชาทไ่ี ม่ใช่ยาเสพติด นำ� มาใชป้ ระโยชน์
ในการประกอบอาหารเมนตู า่ ง ๆ หลากหลายเมนคู าวหวาน ส�ำหรบั ผบู้ รโิ ภคท่สี นใจ
ควรศึกษาขอ้ มลู การรับประทานอยา่ งไรให้ปลอดภยั เพอื่ ใหเ้ กดิ ผลที่ดตี ่อสุขภาพ

คมู่ ือชุดความรูส้ ขุ ภาพ “กัญชาทางการแพทยแ์ ผนไทย” 75

เอกสารอา้ งองิ

กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. ค�ำแนะน�ำส�ำหรับแพทย์การใช้กัญชาส�ำหรับแพทย์
ฉบับปรบั ปรงุ คร้ังที่ 2/2562 (ออนไลน์) สืบคน้ วนั ที่ 1 มถิ นุ ายน 2563 : https://
tmc.or.th/cannabis.php

คณะกรรมการขับเคลื่อนประชาสัมพันธ์การใช้กัญชาเพ่ือการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข.
กัญชาทางการแพทย์ [ออนไลน์] สืบค้นวันท่ี 3 มีนาคม 2564 : https://www.
medcannabis.go.th

คณะกรรมการพิจารณาข้อมูลการใช้กัญชาทางการแพทย์ ค�ำแนะน�ำส�ำหรับแพทย์การใช้
กัญชาทางการแพทย์ (ออนไลน)์ สืบค้นเมื่อวนั ท่ี 1 มิถุนายน 2563 : https://tmc.
or.th/cannabis.php

ธนิษฐา ศิริรักษ์ ภาควิชาเวชศาสตร์ครอบครัวและเวชศาสตร์ป้องกัน คณะแพทยศาสตร์
มหาวยิ าลยั สงขลานครนิ ทร.์ การดแู ลสุขภาพตามวยั (Health Care in Differently
Age Population) สืบค้นวันที่ 30 เมษายน 2564 จาก https://meded.psu.ac.th/
binlaApp/class01/388-100/Health_care_in_differently/index2.html

บังอร ศรีพานิชกุลชัย. การใช้กัญชาเพ่ือประโยชน์ทางการแพทย์.ว.เภสัชศาสตร์อีสาน
2562 ; 15(4):1-26

ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เร่อื ง ก�ำหนดต�ำรบั ยาเสพติดให้โทษในประเภท 5 ทม่ี กี ญั ชา
ปรุงผสมอยู่ ที่ให้เสพเพ่ือรักษาโรคหรือการศึกษาวิจัยได้ (ฉบับท่ี 2) พ.ศ. 2562.
(2562,8 สงิ หาคม). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 136 ตอนพเิ ศษ 199 ง. หนา้ 11

ประกาศกระทรวงสาธารณสขุ เรอื่ ง ก�ำหนดตำ� รับยาเสพติดใหโ้ ทษในประเภท 5 ที่มีกัญชา
ปรุงผสมอยู่ ที่ให้เสพเพื่อรักษาโรคหรือการศึกษาวิจัยได้ พ.ศ. 2562. (2562,
11 เมษายน).ราชกิจจานุเบกษา เลม่ 136 ตอนพิเศษ 94 ง.หนา้ 27-28

ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เร่ือง ก�ำหนดต�ำรับยาเสพติดให้โทษในประเภท 5 ที่มี
กัญชาปรุงผสมอยู่ ท่ีให้เสพเพ่ือการรักษาโรคหรือการศึกษาวิจัยได้ พ.ศ. 2564.
(2564,15 กุมภาพันธ)์ . ราชกิจจานเุ บกษา เลม่ 138 ตอนพิเศษ 35 ง.หนา้ 74 - 75

76 ค่มู ือชุดความรู้สขุ ภาพ “กญั ชาทางการแพทยแ์ ผนไทย”

ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เร่ือง ก�ำหนดผู้ประกอบวิชาชีพการแพทย์แผนไทยและ
หมอพื้นบ้านตามกฎหมายว่าด้วยวิชาชีพการแพทย์แผนไทย ที่จะสามารถปรุง
หรือส่ังจ่ายตารับยาท่ีมีกัญชาปรุงผสมอยู่ได้ พ.ศ. 2562 (2562,11 เมษายน).
ราชกจิ จานเุ บกษา เลม่ 136 ตอนพิเศษ 94 ง. หน้า 28-29

ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง ระบุยาเสพติดให้โทษในประเภท 5 พ.ศ. 2563.
(2563,14 ธนั วาคม). ราชกจิ จานเุ บกษา เล่ม 137 ตอนพเิ ศษ 290 ง. หน้า 33 - 34

ประภัสสร ทิพย์รัตน์.ศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ท่ี 1 เชียงใหม่.พืชกัญชา: ความรู้ท่ัวไป
และการตรวจสอบสาระส�ำคญั [ออนไลน์]

พระราชบัญญัติยาเสพติดให้โทษ (ฉบับท่ี 7) พ.ศ. 2562 (2562, 18 กุมภาพันธ์).
ราชกจิ จานเุ บกษา เล่ม 136 ตอนท่ี 19 ก. หน้า 1 - 16

ระบบรายงานกัญชา ส�ำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข
(Cannabis Intelligence Dashboard) สืบคน้ ออนไลน์ วันที่ 29 มนี าคม 2564 :
http://toiminta2.fda.moph.go.th/Reports/powerbi/MRJN/hvpc_mrjn_bi_
spsc_overview?rs:embed=true&APP=GUEST

โรงพยาบาลบ�ำรุงราษฎร์. บทความสุขภาพ : ผู้สูงอายุกับปัญหาสุขภาพ (2558) สืบค้น
เมื่อวันที่ 2 พฤษภาคม 2564, จาก https://www.bumrungrad.com/th/
health-blog/january-2015/health-problems-of-the-older-person#sub-
menu-4

ศูนย์อ�ำนวยการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด กระทรวงสาธารณสุข.ค�ำแนะน�ำการดูแล
รักษาผู้ป่วยที่มีการใช้กัญชาในประเทศไทย (ออนไลน์) สืบค้นเมื่อวันท่ี 8 มิถุนายน
2563 : https://ncmc.moph.go.th/home/upload/web_download/
tvmnq4534n44ccg8o8.pdf

ส�ำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข. ระบบรายงานกัญชา สืบค้น
เม่ือวันท่ี 14 มิถุนายน 2564 จากhttp://toiminta2.fda.moph.go.th/Reports/
powerbi/MRJN/hvpc_mrjn_bi_spsc_hospital?rs:embed=true&APP=GUEST

สำ� นักงานคณะกรรมการอาหารและยา.ค�ำแนะนำ� การใช้ผลติ ภณั ฑ์ “กญั ชา” ทางการแพทย์
อยา่ งปลอดภัยส�ำหรบั ผปู้ ่วย [ออนไลน์] สืบค้นเมื่อวนั ท่ี 8 มิถนุ ายน 2563

คู่มือชดุ ความรสู้ ขุ ภาพ “กัญชาทางการแพทย์แผนไทย” 77

สำ� นกั งานคณะกรรมการอาหารและยา. คำ� แนะนำ� การใชผ้ ลติ ภณั ฑก์ ญั ชาทางการแพทยอ์ ยา่ ง
ปลอดภัยส�ำหรบั ผปู้ ว่ ย

ส�ำนักสถิติพยากรณ์ สำ� นกั งานสถติ ิแหง่ ชาติ (2553). สขุ ภาพแรงงานไทย. กลมุ่ งานวิเคราะห์
และพยากรณ์สถิติเชิงสังคม

สำ� นกั โรคไมต่ ดิ ตอ่ กรมควบคมุ โรค กระทรวงสาธารณสขุ (2557). คมู่ อื การจดั บรกิ าร สขุ ภาพ
“กล่มุ วัยท�ำงาน” แบบบูรณาการ 2558 (1). กรงุ เทพฯ : โรงพิมพอ์ งค์การสงเคราะห์
ทหารผ่านศึก

หนังสือแนะน�ำการใช้กัญชาเพ่ือบ�ำบัดรักษาโรค โดย Bedrocan 2562 [ออนไลน์] สืบค้น
เม่ือวันท่ี 1 มิถุนายน 2562 : https://mdresearch.kku.ac.th/files/cannabis/
MedicainalCannabisBook_v4.pdf

อรพรรณ์ เมธาดิลกกุล. สมาคมแพทย์อาชีวเวชศาสตร์และสิ่งแวดล้อมแห่งประเทศไทย.
การแพทย์ แคนนาบินอยด์และกัญชาทางการแพทย์ [ออนไลน์] สืบค้นเมื่อวันท่ี 15
กมุ ภาพนั ธ์ุ 2564 : https://thaicam.go.th

DVFA.Stationary parken 31-33.2600 Glostrup [online available] : https://www.
foedevarestyrelsen.dk/SiteCollectionDocuments/Kemi%20og%20
foedevarekvalitet/GMO-Novel%20food-Nano-Bestraaling/Information%20
on%20webpage%20about%20guidance%20levels%20for%20THC%20
in%20hemp_EN.pdf

Kerstin Iffland, Michael Carus and Dr. med. Franjo Grotenhermen, nova-Institut
GmbH. Decarboxylation of Tetrahydrocannabinolic acid (THCA) to active
THC. European Industrial Hemp Association (EIHA). Hürth (Germany),
October 2016 [online available] : http://hempconsult.de/downloads/
Decarboxylation of_THCA_to_active_THC.PDF

78 คูม่ อื ชดุ ความรูส้ ุขภาพ “กัญชาทางการแพทยแ์ ผนไทย”