ธรรมชาติของภาษาและพลังของภาษา

โ ร ง เ รี ย น ส มุ ท ร ส า ค ร บู ร ณ ะ

ธรรมชาติของภาษา
และพลังของภาษา

รายวิชาภาษาไทย ชันมัธยมศึกษาปที ๔

เรยี นรูอ้ ะไรในหน่วยนี

ธรรมชาติของภาษา ลักษณะของภาษาไทย อิทธิพลของ การสร้างคํา
ภาษาต่างประเทศ ในภาษาไทย

และภาษาถิน

ความรูท้ ัวไปเกียวกับภาษา

ภ า ษ า เ ป น สือ สาํ คั ญ ใ น ก า ร สือ ส า ร แ ล ะ เ กี ย ว ข้อ ง
กั บ ก า ร ดํา เ นิ น ชีวิต ข อ ง ม นุ ษ ย์ ถื อ เ ป น ส่ว น สาํ คั ญ
ส่ว น ห นึ ง ที จ ะ ช่ว ย ใ ห้ชีวิต ป ร ะ ส บ ค ว า ม สาํ เ ร็จ

ภาษาเปนเครืองมือที ใช้ในการสือสารของมนุษย์
เพือถ่ ายทอดความรู้ ความเชือตลอดจนวัฒนธรรม

จากบุ คคลหนึงไปยังอี กบุ คคลหนึง
การมีความรู้ความเข้าใจเกี ยวกั บธรรมชาติ ของภาษา

ความหมายของภาษา หน่วยเสียงในภาษา
การเปลี ยนแปลงของภาษา และลั กษณะทั วไปของภาษา

ตลอดจนพลั งของภาษา
จะช่วยให้ใช้ภาษาเพือสือสารได้ชัดเจน ถูกต้ องตามวัตถุประสงค์

แ ล ะ มี ป ร ะ สิ ท ธิ ผ ล ม า ก ยิ ง ขึ น

ความหมายของภาษา

คําว่า “ภาษา” อาจแบ่งความหมายออกได้เปน ๒ ประเภท คือ

• “ภาษาในความหมายกว้าง”
o ภาษาทีใช้คําพู ด (วัจนภาษา)
o ภาษาทีไม่ได้ใช้คําพู ดหรือท่าทาง(อวัจนภาษา)
o อาจนับรวมไปถึงภาษาของสัตว์ด้วยแต่เรืองภาษาของสัตว์นียังมีข้อมูล

ไม่มากนักจึงไม่ค่อยมีใครนาํ มากล่าวรวมกับภาษาของมนุษย์
• “ภาษาในความหมายแคบ”

oภาษาทีใช้คําพู ดจะเปนคําพู ดหรือลายลักษณ์อักษร ซึงเปนเครืองหมายใช้
แทนคําพู ดก็ได้

อวจั นภาษา

ประเภทของภาษาทีใช้ในการสือสาร

ลั ก ษ ณ ะ แ ล ะ รู ป แ บ บ ข อ ง
อวัจนภาษา

•การแสดงออกทางใบหน้า  
สามารถบอกเจตนาได้

ประเภทของภาษาทีใช้ในการสือสาร

ลั ก ษ ณ ะ แ ล ะ รู ป แ บ บ ข อ ง
อวัจนภาษา

•นาํ เสียงเปนสิงสาํ คัญ
ในการสือสารเพราะสามารถบอก
อารมณ์ ความรู้สึกของผู้ส่งสาร
สังเกตได้จากนาํ เสียง

ประเภทของภาษาทีใช้ในการสือสาร

ลั ก ษ ณ ะ แ ล ะ รู ป แ บ บ ข อ ง
อวัจนภาษา

•ท่าทาง คือ กิริยาท่าทางขณะ
ส่งสาร ได้แก่ ท่านัง ท่ายืน 
และการทรงตัวมีผลต่อการ
ส่งสาร

ประเภทของภาษาทีใช้ในการสือสาร

ลั ก ษ ณ ะ แ ล ะ รู ป แ บ บ ข อ ง อ วั จ น ภ า ษ า

•การแต่งกาย  
o ควรแต่งกายให้เหมาะสมกับโอกาส กาลเทศะ และสภาพแวดล้อม  
o การแต่งกายทีสุภาพทังเสือผ้า รองเท้า ฯลฯ จะช่วยให้ผู้ฟงเกิดความประทับใจ

และความเชือถือในตัวผู้พู ด ถ้าแต่งกายไม่สุภาพและไม่เหมาะสมกับสถานที 
อาจจะทําให้เกิดความเสือมศรัทธา

ประเภทของภาษาทีใช้ในการสือสาร

ลั ก ษ ณ ะ แ ล ะ รู ป แ บ บ ข อ ง อ วั จ น ภ า ษ า

• การเคลือนไหว
o ในขณะพู ดต้องเคลือนไหวบ้างพอ

เหมาะกับเนือหาทีพู ด
o แต่อย่าเคลือนไหวมากเกินไปเพราะ

อาจดูเหมือนการแสดงละคร
•การใช้มือและแขน
ขณะพู ดควรใช้มือหรือแขนให้สอดคล้อง
กับเรืองทีพู ด

ประเภทของภาษาทีใช้ในการสือสาร

ลั ก ษ ณ ะ แ ล ะ รู ป แ บ บ ข อ ง อ วั จ น ภ า ษ า

• การใช้นัยน์ตา  
o แววตาสามารถสืออารมณ์ของผู้พู ดได้ เช่น แปลกใจ สงสัย มันใจ ลังเล-ใจ สมใจ สะใจ

•การใช้ภาษาสัญลักษณ์ต่างๆ 
o กําหนดขึนโดยสังคมกลุ่มต่างๆ หรือภาษาสากล
o ล้วนใช้สือความหมายแทนสิงใดสิงหนึงให้เปนทีเข้าใจตรงกัน
o ตัวหนังสือ สัญญาณมือ สัญญาณไฟ ธง ปายจราจร สัญญาณนกหวีด สัญญาณเสียงต่างๆ

และภาษามือของผู้พิการ

ประเภทของภาษาทีใช้ในการสือสาร

ลั ก ษ ณ ะ แ ล ะ รู ป แ บ บ ข อ ง อ วั จ น ภ า ษ า

•การแสดงออกทางใบหน้า นาํ เสียง ท่าทาง การแต่งกาย การเคลือนไหว การใช้มือและเขน การใช้
นัยน์ตา และการใช้ภาษาสัญลักษณ์ต่างๆ
•อวัจนภาษาเหล่านีสามารถนาํ ไปใช้ประกอบกับการใช้วัจนภาษาเพือให้การสือสารมีประสิทธิภาพยิงขึน
•ขณะทีพู ดเราอาจใช้มือทําท่าทางประกอบ ใช้สีหน้า หรือสัญลักษณ์ต่างๆ ประกอบด้วยได้

วจั นภาษา

วัจนภาษา

ลั ก ษ ณ ะ แ ล ะ รู ป แ บ บ ข อ ง วั จ น ภ า ษ า

• การเลือกสรรถ้อยคําเปนเรืองสาํ คัญทีสุดในการ

สือสาร
• ถ้าใช้ถ้อยคําภาษาผิดอาจส่งผลให้การสือสารไม่

ตรงเปาหมายทีต้องการหรือทําให้เกิดความเข้าใจผิด
• การใช้วัจนภาษาให้เหมาะกับกาลเทศะและบุคคลจึง

เปนเรืองทีควรศึกษา

วัจนภาษา ลั ก ษ ณ ะ แ ล ะ รู ป แ บ บ ข อ ง วั จ น ภ า ษ า

•คําทีมีความหมายเหมือนกัน มีทีใช้ต่างกัน 
oการใช้คําเหล่านีต้องคํานึงถึงโอกาส สถานที

และสัมพันธภาพระหว่างบุคคล

วัจนภาษา ลั ก ษ ณ ะ แ ล ะ รู ป แ บ บ ข อ ง วั จ น ภ า ษ า

•คําทีเปนภาษาพู ด 
o เมือนาํ คําทีเปนภาษาพู ดมาเขียนเปนภาษาเขียน

จะเขียนไม่ตรงกับเสียงพู ด

วัจนภาษา

ลั ก ษ ณ ะ แ ล ะ รู ป แ บ บ ข อ ง วั จ น ภ า ษ า

• คําทีเปนภาษาปาก 
oคําทีเปนภาษาปาก ไม่นิยมนาํ มาเปนภาษาเขียน

วัจนภาษา ลั ก ษ ณ ะ แ ล ะ รู ป แ บ บ ข อ ง วั จ น ภ า ษ า

•การใช้สาํ นวน 
o เปนลักษณะเด่นของการสือสารเพือใช้เปรียบ

เทียบให้ผู้ฟงเข้าใจได้ทันที 
o สาํ นวนเหล่านีจะมีความหมายไม่ตรงกับคําที

เขียน

วัจนภาษา ลั ก ษ ณ ะ แ ล ะ รู ป แ บ บ ข อ ง วั จ น ภ า ษ า

•การใช้ศัพท์เฉพาะในแวดวงเดียวกันและการใช้คําผวน 
o การใช้ศัพท์เฉพาะในแวดวงเดียวกัน อาจทําให้

คนนอกกลุ่มฟงไม่เข้าใจ เช่น พยาบาลคุยกันว่า
“วันนีต้องขึนวอร์ดหรือเปล่า” คนทีไม่เกียวข้องจะไม่รู้

ว่า วอร์ด คือ การเข้าเวรปฏิบัติหน้าที
o การพู ดคําผวนต้องระมัดระวังไม่ให้หยาบโลน

วัจนภาษา ลั ก ษ ณ ะ แ ล ะ รู ป แ บ บ ข อ ง วั จ น ภ า ษ า

•การใช้ภาษาถิน 
o ภาษาถินเปนภาษาทีใช้กันเฉพาะหมู่ และนิยม

ใช้เปนภาษาพู ด แต่มีบางคําเปนทีรู้จักกันดีอยู่แล้ว

วัจนภาษา ลั ก ษ ณ ะ แ ล ะ รู ป แ บ บ ข อ ง วั จ น ภ า ษ า

•การใช้คําคะนอง และสแลงเฉพาะสมัย 
o เปนการใช้คําสือสารกันเพียงชัวคราว เช่น ซ่าส์

มัว ปง จ๊าบ
o เหมาะทีจะใช้ในการพู ดเฉพาะกลุ่มทีสามารถ

สือสารกันอย่างเข้าใจ
o ไม่เหมาะทีจะนาํ ไปใช้ในการสนทนาทัวไปหรือ

การเขียน

ตรวจสอบความเข้าใจ
๑.ภาษาคืออะไร

๒. วัจนภาษา กับ อวัจนภาษา ต่างกันอย่างไร