1.SHERBIMET ELEKTONIKE BANKARE DHE PËRDORIMI I TYRE NË KOSOVË

 Demografia e klienteve - Internet Banking i mundëson bankave t’i ofrojnë një gamë të
gjerë funksionalitetesh klientëve të tyre. Disa klientë do vazhdojnë të mbështeten në
degët tradicionale për të plotësuar nevojat e tyre. Për disa, kjo është mënyra më e
rehatshme për të kryer shërbimet bankare. Klientë të tjerë kanë përkrahur që herët
teknologjitë e reja që i vijnë në ndihmë biznesit. Këto klientë ishin të parët që i përdorën
këto teknologji për të kryer shërbimet e tyre bankare (Krastafilaku, 2014).

Plasimi i sistemit bankar përmes internetit në vitin 2005 u shënua me rezultate pozitive, pasi
që 3,316 llogari përdornin internetin në sistemin bankar në fund të vitit 2006, krahasuar me 837
në fund të vitit 2005. Si pasojë, numri dhe vlera e transaksioneve të kryera përmes këtij sistemi
janë rritur pesë herë më shumë krahasuar më fundin e vitit 2005 (rreth 11,588 transaksione në vlerë
prej 25.8 milion euro, në fund të vitit 2006). Sistemi bankar përmes internetit aso kohe ofrohej
vetëm nga tri banka komerciale të cilat mundoheshin te shtrinin ndikimin e tyre në tregun bankar
të Kosovës (BQK, 2006). Që nga ofrimi i këtij produkti bankar në tregun kosovar për herë të parë,
trendi i rritjes së tij dhe përdorimit të e-bankingut nga qytetarët e Kosovës asnjëherë nuk ishte
negativ, përkundrazi, e-bankingu rritej çdo herë nga viti në vit me një trend të kënaqshëm për
tregun kosovar dhe tash kur jemi rreth 15 vite më vonë kur janë paraqitur për herë të parë shërbimet
e-banking të gjitha bankat në Kosovë e ofrojnë këtë produkt bankar dhe çdo vit mundohen të sjellin
risi tek klientët e tyre në mënyrë që klientët e tyre të jenë sa më të kënaqur dhe të ndihen më të
sigurt dhe komod kur përdorin këto produkte bankare.

Sa i përket sigurisë së këtyre shërbimeve sipas një interviste nga krye shefi ekzekutiv i Shoqatës
së Bankave të Kosovës Petrit Balija (2018) sa i përket indekseve botërore të sigurisë kibernetike,
Kosova gjendet mes shtetit të 80-të dhe 100-të nga 165 shtete botërore që do të thotë se jemi në
mes të shumicës, siguri kjo e cila duhet të synohet të rritet nga viti në vit. Një nga faktorët kyç të
sigurisë bankare është edhe vigjilenca nga ana e klientëve të cilët duhet të jenë shume vigjilentë
kur realizojnë transaksione të tilla në mënyrë që gjasat për krimet e mundshme kibernetike të
minimizohen.

Si risk kryesor i ditëve të sotme të cilin banka nuk mund të e eliminoj pasi që varet nga
klienti është risku që vjen nga mashtrimi me emailin ku shumë individëve ju vijnë emaila të
ndryshme kinse ka fituar lotari dhe nëse hap llogari bankare dhe bashkëpunon me ta ju do të i
përfitoni mjetet por ndodh e kundërta. Pastaj vijnë emaila kinse nga furnitori dhe ju jeni të obliguar

41

që brenda një kohe të limituar të depononi shumën e caktuar brenda një llogaria bankare në rast se
dëshironi të e vazhdoni bashkëpunimin tuaj. Risk tjetër mashtrimi që vjen nga blerjet online ku
gjithashtu banka nuk mund të ketë rol parandalues pasi që është vet klienti ai që jep direktivat për
realizimin e një transaksioni të tillë. Ndërsa sa i përket anës së bankës nëse ne kyçemi ne platformat
e bankës klientët janë më të sigurt sepse bankat posedojnë masat të rrepta dhe programe të
sofistikuara sigurie për tu mbrojtur nga sulmet e ndryshme kibernetike, mirëpo vjedhjet e
ndryshme që iu bëhen klientëve kur ata kyçen në platforma të ndryshme dhe jo në platformën e
bankës ndikon negativisht edhe në rritjen e përdorimit të shërbimeve elektronike bankare sepse
edhe pse në shumicën e rasteve mos vigjilenca nga ana e klientëve qon në sulme te ndryshme
kibernetike janë institucionet bankare ato që e pësojnë edhe në reputacion por edhe në përdorim të
këtyre shërbimeve nga ana e klientëve tjerë ekzistues (Balija, 2018). Për tu mbrojtur nga këto
krime klientët gjithashtu duhet të ndërmarrin masa si p.sh. të instalojnë antiviruse të ndryshme ne
mënyrë që të ruhen nga virusi fishing7 dhe viruset tjera, të mos bëjnë blerje nga faqe jo të sigurta
dhe të mos bien pre e emaileve të ndryshme të rrejshme. Mos hyni kurrë në llogarinë tuaj online
nga një kompjuter publik, evitoni të përdorni kompjuterët e bibliotekave apo ata të internet-kafeve,
pasi disa faqe interneti vendosin cookies në kompjuter, që mbledhin informacionin tuaj personal.
Edhe nëse jeni duke përdorur kompjuterin tuaj personal, mos e lejoni faqen e internetit të bankës
të “mbajë mend” emrin tuaj të përdorimit apo fjalëkalimin (Banka e Shqipërisë, 2007).
Në vazhdim do të shohim se si kanë ecur ndër vite llogarit e-banking në Kosovë, nga ku do të
fokusohemi në të dhënat të cilat e publikon dhe i rifreskon nga viti në vit Banka Qendrore e
Republikës së Kosovës.

7 “Phishing” quhet përpjekja e vazhdueshme e një hakeri për të marrë informacione personale të një individi ose
organizate si: numrat e llogarisë bankare, fjalëkalime dhe numrat e kartës së kreditit, nëpërmjet një materiali
mashtrues që dërgohet në adresën email.

42

Grafiku 9: Llogarit E-banking në Kosovë (2005-2019)

350000 301,841
300000 273,752
250000
200000 187,297
150000 131,365
100000 68,990

50000 40,924
0
837 5,733
2005 2007 2009 2011 2013 2015 2017 2019

Burimi: BQK, Shoqata e Bankave të Kosovës(raporte të kombinuara përgjatë viteve 2005-2020)

Në grafikun e mësipërm janë të paraqitura llogarit e-banking në Kosovë që nga hapja e llogarive
bankare për herë të parë. Shohim se në fund të vitit 2005 ishin gjithësej 837 llogari të hapura në
e-banking ndërsa 2 vite më vonë shohim se këto llogari janë shtatëfishuar në 5,733 dhe kjo rritje
prapë ka vazhduar edhe në vitet në vijim madje edhe me hapa më të mëdhenj ku shohim se rritjen
më të madhe brenda dy viteve e kanë pasur në periudhën 2015-2017 ku janë hapur 114,544 llogari
të reja e-banking vetëm gjatë kësaj periudhe, por menjëherë pas kësaj rritje numri i këtyre llogarive
ka pësuar një rënie nga 301,841 sa ishin në vitin 2017 në 250,733 në vitin 2018 mirëpo prapë në
vitin 2019 këto llogari kanë pasur një rritje ku numri i tyre ka shkuar në 273,752 llogari e-banking.

Tabela e mëposhtme do të na jap më shumë informacione rreth llogarive e-banking të cilat ndodhen
në Kosovë dhe krahasimin e tyre me shtetet e tjera fqinjë.

Tabela 7: Krahasimi i llogarive E-banking me shtetet fqinjë

2015 2016 2017 2018
250,733
Kosova 187,297 230,905 301,841 399,112
667,551
Shqipëria 153,211 209,157 322,438 n/a

Bosnia 315,836 383,761 490,859 66,535

Maqedonia e 654,150 695,220 770,464

Veriut

Mali i Zi 77,197 109,988 71,161

Burimi: BQK (raport vjetor krahasues mbi instrumentet elektronike, 2019)

43

Nga tabela e mësipërme e shohim se nga shtetet e marra në krahasim Kosova qëndron e treta pas
Bosnjës dhe Maqedonisë së Veriut deri ne vitin 2017, ndërsa pas vitit 2017 edhe Shqipëria e
tejkalon Kosovën për nga numri i llogarive e-banking. Maqedonia e Veriut është shteti i cili ka më
së shumti llogari e-banking ndërsa Mali i Zi është shteti me më së shumti llogari e-banking. Po ta
krahasojmë numrin e llogarive E-banking për 1 milion banorë për vitin 2018 nga shtetet e marra
në krahasim Kosova renditet e treta pas Maqedonisë së Veriut dhe Bosnjës dhe para Shqipërisë
dhe Malit të Zi çka do te thotë së nuk ka ndonjë dallim të madh nga numri total i llogarive.

Nga totali i llogarive E-banking 84.8% janë llogari që shfrytëzohen nga personat privatë, ndërsa
vetëm 15.2% janë llogari që shfrytëzohen nga ana e bizneseve.

Figura 2: Numri i llogarive E-banking sipas llojit

Llogari Llogari rezident
individuale afariste 35,273

rezident
191,682

jorezident jorezident
5,369 224

Burimi: BQK(Analizë mbi Përdorimin e Instrumenteve të Pagesave, 2018)

Nga figura e mësipërme e shohim se llogarit individuale mbizotërojnë në tregun bankar të Kosovës
ndërsa gjithashtu është e kuptueshme që llogaritë rezidente ë përbëjnë shumicën dërrmuese të
këtyre llogarive si të atyre individuale ashtu edhe të atyre afariste.

44

Figura 3:Numri i transaksioneve në e-banking Figura 4: Vlera e transaksioneve në e-banking

Numri i transaksioneve Vlera e transaksioneve
e-banking (në mijëra) e-banking (në miliardë)

938.28 721.23 Mars 2017 52% 48% Mars 2017
57% 43% Mars 2018 1.82m 1.71m Mars 2018

Burimi: BQK (Analizë mbi Përdorimin e Instrumenteve të Pagesave, 2018)

Në figurat e mësipërme kemi paraqitur numrin dhe vlerën e transaksioneve bankare përmes
shërbimit e-banking gjatë periudhës tremujore të vitit 2017 dhe 2018.

Numri i transaksioneve në mars të vitit 2018 shihet se ka qenë 938.28 mijë për dallim nga 721.34
mijë transaksione sa ishin një vit më herët pra në vitin 2017. Shohim se ka pas një rritje të numrit
të transaksioneve për 217.05 mijë transaksione.

Ndërsa po të shohim vlerën e cila është realizuar nga të gjitha këto transaksione shohim se nga
721.34 transaksione sa janë realizuar deri në mars të vitit 2017 vlera e atyre transaksioneve ishte
1.71 miliardë euro ndërsa nga 938.28 transaksione sa janë realizuar në mars të vitit 2018 vlera e
tyre ka arritur në 1.82 miliardë euro.

Pra shohim se nga viti 2017 ne vitin 2018 ka ndryshuar në aspekt pozitiv edhe numri por edhe
vlera e transaksioneve duke shfrytëzuar llogarit e-banking.

45

3.3.5. Mobile banking
Sot pothuajse çdo person i moshës madhore posedon një telefon celular të cilin përveç se
mund ta shfrytëzoj si mjet komunikimi, tash e një kohë atë individët mund ta shfrytëzojnë edhe
për qëllime të ndryshme, ku njëri nga funksionet që mund të realizohet përmes telefonit është edhe
kryerja e transaksioneve bankare duke e shfrytëzuar xhirollogarinë tuaj bankare.
Me ndihmën e telefonit klientët mund të kryejn të gjitha transaksionet bankare në një mënyrë më
të lehtë dhe më të shpejtë dhe me komisione më të ulëta sa herë që keni qasje në internet 24 orë në
ditë 7 ditë në javë. Nëse posedojnë një llogari bankare dhe një nga kartat e debitit ose kreditit të
bankës në të cilën ata operojnë dhe kanë regjistruar numrin e telefonit celular në degë të bankës së
tyre , atëherë mund ta përdorin Mobile banking-un pa pasur nevojë për të shkuar në degë.
Klientët mund të hyjnë në Mobile banking nga çdo telefon celular që ka një sistem operativ iOS
ose Android. Për t’u identifikuar, fillimisht duhet të bëhet instalimi dhe aktivizimi i aplikacionit
nën emrin bankës, i cili mund të gjendet në aplikacionet e App Store dhe Play Store. Shërbimet
bankare nga shumica e bankave ofrohen në dy gjuhë, Shqip dhe Anglisht (Banka Kombëtare
Tregtare, 2019).

46

Mundësitë që ofron versioni mobil i e-Banking:

Regjistrimin e 1 Regjistrimin e
transfereve transfereve
brenda bankës Informacionet nacionale (te
mbi llogaritë bankat e tjera
kombëtare);
Lëvizjet në llogari 2
dhe bilancet e tyre Shikimi i të gjitha
Operimin me urdhrave të regjistruara
llogari paraprakisht përmes
bankës
Shikimi i urdhrave të
fundit të regjistruara nga Sipas sistemit bankar,
e-Banking; përdorues në internet është
çdo person fizik, i cili është i
autorizuar të punojë me
llogaritë bankare

Dy tipet e shërbimit të ofruara me anë të telefonit nga bankat në Kosovë janë: shërbimi me
mesazh dhe shërbimi m-banking. Shërbimi me mesazh i mundëson klientëve të marrin
informacione të ndryshme për çdo transaksion të kryer në bankën përkatëse. Banka të ndryshme
ofrojnë shërbime të ndryshme për këtë alternativë informimi (Sejdija, 2017). Kështu, disa nga
shërbimet e ofruara nga Banka Pro Credit nëpërmjet mesazheve (SMS) janë:

Përmes SMS shërbimeve ju mundësohet klientëve të njoftohen rreth llogarive të tyre,
kontrollojnë bilancin e llogarive si dhe bëjnë mbushje të telefonit dhe blerje të produkteve të
tjera. SMS shërbimet funksionojnë duke dërguar SMS drejt numrit 50333, shërbim për të cilin
duhet paraprakisht të lidhet marrëveshje me bankën për këto shërbime.

Këto shërbime mund të shfrytëzohen për klientët që kanë operatorët Vala ose IPKO.

Banka ProCredit ofron këto SMS shërbime:

47

 SMS njoftimin
 SMS mbushje
 SMS bilancin

SMS Njoftimi : - Të gjithë klientët që kanë llogari të hapur në ProCredit Bank dhe që posedojnë
numër të telefonit mobil të operatorëve VALA ose IPKO- me anë të këtij shërbimi klientët do të
jenë çdo herë të informuar rreth lëvizjeve në llogaritë e tyre, ku me rastin e realizimit të
transaksionit ata do të marrin një SMS mbi bilancin e ri, vlerën dhe llojin e transaksionit të
fundit.

Limitet që mund t’i zgjedhin janë: 500€, 1,000€, 2,000€, 5,000€.

SMS mbushjet:

Mbushjet që realizohen përmes SMS-banking janë këto: Mbushje të produkteve
Mbushje telefoni mujore të IPKO-s:

 Vala  Internet
 IPKO mobil  TV
 IPKO FIKS  DuoTv (internet + TV)
 DuoFIX (internet + telefoni fiks)

SMS Bilanci:

Përfitues të shërbimit SMS bilanci janë të gjithë klientët e bankës, të cilët kanë llogari private
apo të biznesit, dhe që posedojnë telefona mobilë dhe numra të operatorit Vala ose IPKO. Me
SMS bilanci ata mund ta kenë informatën në çdo vend dhe në çdo kohë për:

Bilancin e llogarisë rrjedhëse private apo të biznesit (SMS në numrin 50333 me
përmbajtje "Bilanc" apo B.).
Bilancin e llogarisë të kursimit ( Vetëm dërgoni SMS në 50333 me përmbajtje "bilanc
kursimi" apo BK.) (ProCredit Bank, 2019).

Ndërsa, për herë të parë në Kosovë, Banka Raiffeisen nga disa javë më parë ka filluar të iu ofron
klientëve të saj shërbime digjitale edhe përmes asistentit virtual në viber. Raiffeisen Plus në viber

48

i mundëson klientit të përcjellë gjendjen e llogarisë së tij bankare në mënyrë automatike. E gjitha
çfarë duhet të bëjë klienti është të regjistrohet në aplikacionin në viber dhe të përdorë fjalët kyçe,
si p.sh. “gjendja e llogarisë” ose “gjendja e kredit kartelës” dhe në mënyrë automatike do pranojë
informacionet mbi bilancin e kërkuar. Asistenti virtual do t’ju ofrojë shërbime klientëve edhe në
facebook messenger. Pra, nga ajo që u tha më sipër po shihet se disa nga bankat në Kosovë janë
në hap me bankat tjera në mbarë botën dhe klientët e tyre në Kosovë janë pothuajse të barabartë
më të gjithë klientët e tjerë në mbarë botën (Raiffeisen Bank, 2020).

49

KAPITULLI (III)

4. Diskutim i rezultateve të fituara – Analiza dhe interpretimi i tyre

Në këtë kapitull do të e shtjellojmë metodologjinë dhe metodat të cilat janë shfrytëzuar për
realizimin e këtij punimi, duke tentuar kështu të arrijmë rezultate të kënaqshme të cilat do ti
analizojmë dhe interpretojmë përmes metodave të ndryshme hulumtuese

Qëllimi i këtij punimi është që njihemi për së afërmi me shërbimet elektronike bankare dhe të
kuptojmë se sa përdoren këto shërbime nga qytetarët e Kosovës në përgjithësi dhe Komunës së
Vitisë në veçanti, gjithashtu të mundohemi të kuptojmë se cili prej shërbimeve elektronike bankare
të cilat i ofrojnë institucionet financiare në vendin tonë janë më të përdorura nga ana e tyre dhe
cilat janë arsyet që i shtyjnë ata të i përdorin apo të mos i përdorin ato, për çfarë arsye i përdorin
këto shërbime dhe sa realisht iu besojnë ata këtyre shërbimeve.

Pothuajse i gjithë punimi do të flas për shërbimet elektronike bankare në Kosovë në përgjithësi
ndërsa pjesa e pyetësorit i cili do na ndihmoj në hulumtim do iu dedikohet vetëm banorëve të
Komunës së Vitisë të cilët do ti intervistojmë në mënyrë që të marrim sa më shumë informacione
nga ta rreth këtyre shërbimeve dhe të dalim me një konkluzion të përgjithshëm në fund.

Pra nga paragrafi i mësipërm e kuptojmë se populacionin e këtij hulumtimi e përbëjnë të gjithë
qytetarët e Komunës së Vitisë, meqenëse është e pamundur të marrim mendimet e të gjithëve dhe
të i përfshijmë të gjithë në pyetësor, është përcaktuar një mostër prej 120 personash të cilët kanë
qenë nga kategori të ndryshme të cilët janë përgjigjur rreth pyetjeve në hulumtim.

Instrumenti hulumtues i këtij punimi është pyetësori, i cili është formuluar në përputhje të plotë
për t’iu shërbyer qëllimeve, pyetjeve hulumtuese dhe hipotezave të këtij punimi. Të dhënat e
mbledhura përmes pyetjeve të pyetësorit do të i fusim dhe përpunojmë në softuerin për statistika
“SPSS” i cili kryesisht aplikohet në shkencat sociale. Në këtë softuer do të analizohen përgjigjet
përmes testeve të ndryshme statistikore dhe më pas do të paraqiten në tabela dhe grafikë së bashku
me treguesit matematikor si moda, mediana, frekuenca dhe përqindjet.

Për testimin e hipotezave gjithashtu do të e shfrytëzojmë programin SPSS, ku nga katër hipotezat
sa janë gjithsej do të përdorim katër analiza të ndryshme statistikore te cilat na mundësojnë një

50

testim më cilësor të hipotezave si: Independent Sample Test, Analizën Anova, Chi Square dhe
metodën e korrelacionit.

4.1. Shqyrtimi i të dhënave të mbledhura nga hulumtimi në Komunën e Vitisë,
analizimi dhe interpretimi i tyre

Për të e realizuar këtë punim të diplomës kam mbledhur të dhënat e nevojshme nga
hulumtimi në terren, për tu njohur më shumë rreth përdorimit të shërbimeve elektronike bankare
në Komunën e Vitisë, nga ku do të kemi një pasqyrim të vogël rreth gjendjes së shërbimeve
elektronike bankare në këtë Komunë.
Dy instrumentet kryesore të cilat janë përdorur për mbledhjen e të dhënave të nevojshme janë
pyetësori dhe intervista nga ku është përcaktuar mostra e cila do të na jap një pasqyrim më real
rreth përdorimit të shërbimeve elektronike në Komunën e Vitisë pasi që është e pamundur të
intervistohen të gjithë qytetarët e kësaj Komune, të cilët konsiderohen si populacioni në këtë rast.
Pjesë e intervistimit në pyetësor kanë qenë 120 qytetar të kësaj komune të cilët janë klasifikuar,
duke u munduar kështu të kemi një diversitet të përgjigjeve dhe meqenëse sot, shumica dërrmuese
e popullatës e përdorin internetin, pjesa më e madhe e intervistimit është realizuar në formën online
ku 70 pyetësor janë plotësuar online, 43 në formë fizike dhe 7 prej tyre në formë të intervistës. Në
hulumtim kanë marrë pjesë qytetar të të dy gjinive, të të gjitha grup moshave, punëtor të sektorit
publik (arsim, shëndetësi, komunë etj.) dhe te sektorit privat, pensionist, të papunësuar dhe
studentë, klientë të të gjitha bankave të cilat operojnë në këtë Komunë.
Pyetësori përmban gjithsej 15 pyetje, ku pjesa e parë e pyetësorit përfshinë pyetje mbi të dhënat
demografike ndërsa pjesa tjetër e pyetësorit përfshinë pyetje rreth shërbimeve elektronike bankare,
për tu njohur më shumë me faktin se sa përdoren këto shërbime nga qytetarët e kësaj komune dhe
cilat janë arsyet që i shtyjnë ata të e përdorin këtë formë të bankimit.
Në pjesën e mëposhtme kemi të paraqitur të dhënat e mbledhura nga pyetësori të cilat do të
mundohemi te i shpjegojmë më detajisht përmes grafikeve dhe komentimeve të tyre.

51

Pyetja e parë: Gjinia e të anketuarve? Mashkull
Femër
Grafiku 10:Gjinia e të anketuarve

Gjinia e të anketuarve

43%
57%

Burimi: Autori i punimit, Të dhënat janë të përpunuara

Në mënyrë që hulumtimi të jetë më serioz dhe të ketë pjesëmarrëse nga të dy gjinitë në këtë
hulumtim kam tentuar të krijoj një barazi sa i përket gjinisë së të anketuarve. Nga totali i të
anketuarve (120) në hulumtim kanë marrë pjesë 69 meshkuj ose shprehur në përqindje 57% dhe
51 femra, shprehur në përqindje 43%.

52

Pyetja e dytë: Mosha e të anketuarve? 18-30 vjeç
31-40 vjeç
Grafiku 11:Mosha e të anketuarve 41-50 vjeç
51-60 vjeç
Mosha mbi 60 vjeç

3%
12%

37%
23%

25%

Burimi: Autori i punimit, Të dhënat janë të përpunuara

Si pjesë e pyetësorit, pyetje e veçantë ka qenë edhe mosha e të anketuarve ku pyetja ka qenë e
ndarë në pesë (5) kategori të cilat mund të vërehen nga grafiku i mësipërm.

Nga tabela e mësipërme e cila është fituar duke e përdorur SPSS-in shohim frekuencat apo
shpërndarjen e të anketuarve sipas moshës së tyre. Nga tabela e vërejmë se sa më shumë që rritet
mosha aq më shumë bie numri i të anketuarve ku shohim se numrin më të madh të të anketuarve
e përbën mosha 18-30 vjeç e cila përfshin 37% të totalit apo 44 të anketuar, duke vazhduar me
moshën 31-40 e cila përbënë 25% të totalit e duke vazhduar kështu deri te mosha e cila ka më së
paku të anketuar, d.m.th. mosha mbi 60 vjeç ku janë vetëm 4 të anketuar apo 3.3%.

53

Pyetja e tretë: Niveli i shkollimit? I/e pashkolluar
Shkolla fillore
Grafiku 12: Niveli i shkollimit Shkolla e mesme
Studime bachelor
15% 1% 11% Studime master
0% Doktoratë

35%
38%

Burimi: Autori i punimit, Të dhënat janë të përpunuara

Në figurën e mësipërme kemi te paraqitur nivelin e shkollimit për të gjithë të anketuarit të cilët
kanë marrë pjesë në hulumtim. Nivelin e shkollimit e kemi ndarë në pesë(6) kategori duke filluar
nga I/e pashkolluar e deri në nivelin e doktoratës.

Duke u bazuar në rezultatet e hulumtimit të cilat janë të paraqitura përmes figurave dhe tabelave
të cilat janë fituar përmes programit SPSS shohim se pjesë e hulumtimit nuk ishte asnjë individ i
cili ishte i pashkolluar dhe kështu opsioni i parë i pyetjes bie poshtë. Pjesëmarrës në anketim me
nivelin shkolla e fillore ishin gjithsej 13 apo rreth 11% e totalit, me nivelin shkolla e mesme ishin
gjithsej 42 pjesëmarrës apo 35% nga totali i të anketuarve, më pastaj kemi nivelin studime
bachelor, nivel ky i cili përbën pjesën më të madhe të të anketuarve me 46 pjesëmarrës apo 38%

54

të totalit të tyre. Me studime master kemi 18 të anketuar apo 15% dhe me doktoratë kemi vetëm 1
të anketuar.

Pyetja e katërt :Vendbanimi i të anketuarve?

Grafiku 13: Vendbanimi i të anketuarve

26% Fshat
74% Qytet

Burimi: Autori i punimit, Të dhënat janë të përpunuara

Njëra ndër pyetjet e hulumtimit ishe edhe vendbanimi i të anketuarve, pyetje kjo e cila do të na
ndihmoj të kuptojmë se sa ka ndikim vendbanimi në përdorimin e shërbimeve elektronike bankare.

Vendbanimi

Frequency Percent Valid Percent Cumulative
Percent
Valid Fshat 89 74.2 74.2 74.2
Qytet 100.0
Total 31 25.8 25.8

120 100.0 100.0

Nga figura dhe tabela e mësipërme e shohim se pjesë e anketimit ishin 89 të anketuar të cilët
jetojnë nëpër fshatrat e Komunës së Vitisë apo shprehur në përqindje 74% e totalit dhe 31 të
anketuar të cilët jetonin në qytet apo 26%.

55

Pyetja e pestë: A jeni i punësuar? Jo
Studentë/e
Grafiku 14:Niveli i punësimit Po

18%
55%

27%

Burimi: Autori i punimit, Të dhënat janë të përpunuara

Në pyetjen rreth statusit të punësimit, nga 120 të anketuar, del se 66 nga të anketuarit janë të
punësuar apo 55% e tyre, 22 nga ta momentalisht nuk janë të punësuar, apo 18% e tyre dhe 32 nga
të anketuarit janë duke i vijuar akoma studimet e tyre.

A jeni të punësuar

Cumulative
Frequency Percent Valid Percent Percent

Valid Po 66 55.0 55.0 55.0

Jo 22 18.3 18.3 73.3

Studentë/e 32 26.7 26.7 100.0

Total 120 100.0 100.0

56

Pyetja e gjashtë: Klientë i cilës bankë jeni?

Grafiku 15: Të anketuarit sipas bankave ku operojnë

8% 3% 29% Raiffeisen Bank
13% BKT
TEB
13% 20% NLB
14% Banka ekonomike
Pro Credit Bank
BPB

Burimi: Autori i punimit, Të dhënat janë të përpunuara

Klient i cilës bankë jeni?

Cumulative
Frequency Percent Valid Percent Percent

Valid Raiffeisen Bank 35 29.2 29.2 29.2
BKT
TEB 24 20.0 20.0 49.2
NLB
Banka 17 14.2 14.2 63.3
Ekonomike
Pro Credit Bank 16 13.3 13.3 76.7
BPB
Total 15 12.5 12.5 89.2

9 7.5 7.5 96.7
4 3.3 3.3 100.0
120 100.0 100.0

Në këtë pyetje jam munduar të bëjë identifikimin e të anketuarve sipas bankave ku ata i kanë të
hapura xhirollogaritë bankare dhe operojnë me to.

Nga figura e mësipërme dhe tabela e mëposhtme e shohim se Banka Raiffeisen ka më së shumti
të anketuar me gjithsej 35 apo 29%, BKT ishte banka e dytë për sa i përket numrit të të anketuarve
me gjithsej 24 të anketuar apo 20%. Pas BKT-së vjen banka TEB me 17 apo 14%, pastaj NLB me
16 të anketuar apo 13%, Banka Ekonomike kishte vetëm një më pak d.m.th. 15 dhe Procredit-i

57

ishte e parafundit me vetëm 9 të anketuar para se lista e të anketuarve të mbyllet me BPB-në e cila
kishte vetëm 4 klientë të anketuar apo 3%.

Pyetja e shtatë: A i përdorni shërbimet elektronike bankare?

Grafiku 16: Përdorimi i shërbimeve elektronike bankare

13% Po
87% Jo

Burimi: Autori i punimit, Të dhënat janë të përpunuara

Përmes hulumtimit gjithashtu kam tentuar të gjejë se sa nga të anketuarit i përdorin shërbimet
elektronike bankare dhe sa prej tyre nuk i përdorin ato.
Nga figura e mësipërme e shohim se nga 120 të anketuar 104 prej tyre janë përdorues të shërbimeve
elektronike bankare apo 87% ndërsa 16 nga ta apo 13%, kanë deklaruar se nuk i shfrytëzojnë këto
shërbime bankare për arsye të ndryshme të cilat janë të cekura në pyetjet e mëposhtme.
Bashkangjitur gjeni edhe tabelën e frekuencave dhe të fituar nga programi SPSS.

58

Pyetja e tetë: Cilat janë arsyet e përdorimit të shërbimeve elektronike bankare?

Grafiku 17: Arsyet e përdorimit të shërbimeve elektronike bankare

BLERJE 68

TRANSAKSIONE BANKARE 73

GJENDJE E LLOGARISË 83

INFORMACION 89

TËRHEQJE 101 120
0 20 40 60 80 100

Burimi: Autori i punimit, Të dhënat janë të përpunuara

Pjesë e hulumtimit ishte edhe pyetja e cila do të na ndihmoj të kuptojmë se cilat janë ato arsyet
kryesore të cilat i shtyjnë qytetarët e Komunës së Vitisë të i përdorin shërbimet elektronike
bankare.
Opsionet e mundshme për tu përgjigjur i kam ndarë në 5 kategori të cilat kam menduar se luajnë
rol të rëndësishëm në përdorimin e shërbimeve elektronike bankare dhe ato janë: 1. Blerje, 2.
Transaksione bankare, 3. Gjendje e llogarisë, 4. Informacion dhe 5. Tërheqje.

59

Në këtë pyetje të anketuarit kishin mundësi të zgjedhin më shumë se një opsion dhe janë fituar
këto rezultate të cilat janë të paraqitura në grafikun e mësipërm.

Shohim se nga 120-të të anketuarit ishin gjithsej 104 prej tyre që than se i përdorin shërbimet
elektronike bankare dhe nga këta 104 del se 101 nga ta apo 97% e tyre i përdorin shërbimet
elektronike bankare për të tërhequr para, 89 nga ta apo 88% e tyre i përdorin shërbimet elektronike
bankare për të marrë informacione të ndryshme nga bankat e tyre. Pastaj 83 nga ta apo 82% nga
të anketuarit i përdorin këto shërbime për të shikuar gjendjen e llogarisë. Shërbimet elektronike
bankare për tërheqje i përdorin 73 nga të anketuarit apo 72% ndërsa për blerje janë gjithsej 68 të
anketuar që i përdorin këto shërbime apo 65% nga ta8.

Pyetja e nëntë: Cilat janë mënyrat kryesore që ju zgjidhni për të vepruar kur ju duhet të
përdorni llogarinë bankare?

Grafiku 18: Format e përdorimit të llogarive bankare

POS 86

M-BANKING 63

E-BANKING 32

PRANIA FIZIKE NË SPORTEL 85
101
BANKOMATËT 120
0 20 40 60 80 100

Burimi: Autori i punimit, Të dhënat janë të përpunuara

8 Sqarim: Përqindjet e cekura në këtë pyetje janë të llogaritura duke e marrë si total numrin e respondentëve
të cilët kanë deklaruar se i përdorin shërbimet elektronike bankare, d.m.th. numrin 104 e jo 120 apo numrin
total të respondentëve

60

Në pyetjen e nëntë(9) është kërkuar të dimë se kur qytetarëve iu kërkohet të e përdorin llogarinë e
tyre bankare cilin nga instrumentet e shërbimeve elektronike bankare e përdorin më së shpeshti.
Gjithashtu si në pyetjen paraprake edhe në këtë pyetje të anketuarit kishin mundësin të zgjedhin
më shumë se vetëm një opsion.
Opsionet për zgjedhje ishin: POS-ët, Bankomatët, M-banking, E-banking dhe Prania fizike në
sportel.
Opsioni më i preferuar nga të anketuarit del të jenë Bankomatët ku nga të gjithë të anketuarit prej
104 të anketuarve që kanë deklaruar se i përdorin shërbimet elektronike bankare, 101 apo 97%
prej tyre i shfrytëzojnë bankomatët, pas tyre vijnë POS terminalet me 82% apo 86 respondentë dhe
Prania fizike në bankë me 85 të anketuar apo 82%. Shohim gjithashtu se M-banking është më i
preferuar nga qytetarët me 63 apo 60.5% të anketuar të cilët kanë deklaruar se e përdorin M-
bankingu për dallim nga 32 apo 30% të të anketuarve të cilët kanë deklaruar se e përdorin E-
bankingun.

61

Pyetja e dhjetë: Zakonisht cila është vlera e transaksionit të cilin e realizoni gjatë
përdorimit të këtyre shërbimeve (përjashto paranë e gatshme)?

Grafiku 19: Vlera e transaksioneve të realizuara

13% 31% 1-20 euro
6% 21-50 euro
9% 51-100 euro
101-200 euro
18% mbi 200 euro
23% asnjëra më lartë

Burimi: Autori i punimit, Të dhënat janë të përpunuara

N Valid 120

Missing 0
Mean 2.6000
Median 2.0000
Mode
Std. Deviation 1.00
1.53612

Në pyetjen e dhjetë(10) jam munduar të i identifikoj se cila është vlera e transaksioneve të cilën e
realizojnë qytetarët e Komunës së Vitisë atëherë kur ju kërkohet të e përdorin llogarinë e tyre
bankarë përmes instrumenteve të ndryshme elektronike.

Nga grafiku i mësipërm e shohim se 35% e të anketuarve apo 37 nga ta kur përdorin këto shërbime
i realizojnë ato në vlerë prej 1-20 euro apo pjesa më e madhe e të anketuarve. 27% apo 28 nga të
anketuarit kanë deklaruar se në shumicën e rasteve realizojnë transaksione në vlere prej 21-50
euro, 22 apo 21% nga ta realizojnë transaksione në vlerë prej 51-100 euro. Vetëm 10 nga të
anketuarit realizojnë transaksione në vlerë prej 101-200 euro ndërsa transaksione në vlerë mbi 200

62

euro kanë realizuar vetëm 7 nga të anketuarit. 16 nga ta apo 13% deklaruan se nuk kanë realizuar
asnjëherë transaksione të tilla

Pyetja e njëmbëdhjetë: Sa jeni të kënaqur me shërbimet elektronike bankare që i ofron
banka e juaj?

Grafiku 20: Niveli i kënaqësisë së përdoruesëve të shërbimeve elektronike bankare

48

33
21

0 2 MESATARISHT I I KËNAQUR SHUMË I KËNAQUR
ASPAK I KËNAQUR I PAKËNAQUR KËNAQUR

Burimi: Autori i punimit, Të dhënat janë të përpunuara

Në pyetjen e njëmbëdhjetë(11) kemi përdorur shkallën e likertit e cila kërkon nga i intervistuari që
të tregoj nivelin e tij të kënaqësisë rreth shërbimeve elektronike bankare duke u bazuar në pesë(5)
shkallë, nga shkalla minimale e cila ishte “aspak i kënaqur” deri te shkalla maksimale e cila ishte
“shumë i kënaqur” nga ku të anketuarit d të mund ti shprehnin mendimet e tyre rreth këtyre
shërbimeve.

Nga 104 të anketuar të cilët kanë deklaruar se i përdorin shërbimet elektronike bankare asnjë prej
tyre nuk kanë deklaruar se nuk janë aspak të kënaqur me shërbimet elektronike bankare, ndërsa
vetëm 2 nga ta kanë deklaruar se janë të pakënaqur, 21 nga ta kanë deklaruar se janë mesatarisht
të kënaqur më këto shërbime, pjesa më e madhe apo 48 prej tyre (46%) kanë deklaruar se janë të
kënaqur me këto shërbime dhe 33 prej tyre apo 32% janë deklaruar se janë shumë të kënaqur me
shërbimet elektronike bankare të cilat i ofrojnë bankat e tyre.

63

Pyetja e dymbëdhjetë: Sa i besoni bankës tuaj rreth sigurisë së ofrimit të shërbimeve
elektronike bankare?

Grafiku 21: Besimi ndaj bankës në sigurinë e ofrimit të shërbimeve elektronike bankare?

42

29 30

0 3 Mesatarisht i kënaqur I kënaqur Shumë i kënaqur
Aspak i kënaqur I pakënaqur

Burimi: Autori i punimit, Të dhënat janë të përpunuara

Në këtë pyetje kemi tentuar të matim nivelin e besueshmërisë së qytetarëve të Komunës së Vitisë
rreth sigurisë të cilën e ofrojnë institucionet bankare me rastin e përdorimit të shërbimeve
elektronike bankare. Njësoj si në pyetjen paraprake edhe në këtë pyetjen paraprake është
shfrytëzuar shkalla e likertit me po të njëjtat opsione.

Të pakënaqur kanë deklaruar se janë vetëm 3 (3%) nga të anketuarit për dallim nga 29 të anketuarit
e tjerë të cilët ka thënë se janë mesatarisht të kënaqur me sigurinë e këtyre shërbimeve. Opsionin
“I kënaqur” e kanë zgjedhur 42 të anketuar dhe 30 nga ta kanë zgjedhur opsionin “shumë i
kënaqur” me sigurinë e shërbimeve elektronike bankare.

Nga përgjigjet e të anketuarve ndaj dy pyetjeve të fundit e shohim se një pjesë e tyre përkundër
faktit se janë të kënaqur me këto shërbime, kanë pak mëdyshje sa i përket sigurisë që e ofrojnë
bankat gjatë përdorimit të tyre sepse opsioni “shumë i kënaqur” bie nga 33 në 30 dhe opsioni “I
kënaqur” bie nga 48 në 42 dhe opsioni “mesatarisht i kënaqur” shihet se ka një rritje nga 21 në 29.

64

Pyetja e trembëdhjetë: Sa shpesh i shfrytëzoni shërbimet elektronike të ofruara nga banka
e juaj?

Grafiku 22: Shpeshtësia e përdorimit të shëimeve elektronike bankare

13% 9%
7%
Periudha javore
19% Periudha mujore
52% Periudha 6 mujore
Periudha vjetore
Asnjëherë

Burimi: Autori i punimit, Të dhënat janë të përpunuara
Për të parë se sa shpesh të anketuarit i shfrytëzojnë shërbimet elektronike bankare kemi formuluar
këtë pyetje e cila përmban 5 opsione të ndryshme për zgjedhje të cilat mund ti shihni në grafikun
e mësipërm.

Për dallim nga pyetjet paraprake në këtë pyetje janë përgjigjur të gjithë(120) të anketuarit, ku nga
përgjigjet e tyre janë përfituar rezultatet si në vijim:

11(9%) nga të anketuarit kanë deklaruar se i përdorin këto shërbime në periudha javore, 62 nga ta
apo 52% që i bien se mbi gjysma e të anketuarve kanë deklaruar se i përdorin këto shërbime në
periudha mujore, 23 nga të anketuarit (19%) janë deklaruar se këto shërbime i përdorin këto
shërbime në periudha gjashtë(6) mujore, 8 prej tyre apo 7% deklaruan se këtë shërbime i përdorin
të paktën 1 herë në vit, shumica dërrmuese e të anketuarve që kanë dhënë përgjigjen në “periudha
6 mujore” dhe “periudha vjetore” ishin prej studentëve. 16 nga të anketuarit deklaruan se nuk i
përdorin asnjëherë këto shërbime.

65

Pyetja e katërmbëdhjetë: Cila është arsyeja që hezitoni ti përdorni shërbimet elektronike
bankare?

Grafiku 23: Arsyet e hezitimit të përdorimit të shërbimeve elektronike bankare

JANË MË TË SHTRENJTA 11

FRIKA NGA MUNDËSIA E GABIMEVE 91

JANË TË NGADALSHME 6

JANË TË PASIGURTA 25

JANË MË TË NDËRLIKUARA PËR TI KUPTUAR 51

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Burimi: Autori i punimit, Të dhënat janë të përpunuara

Përmes rezultateve të fituara nga përgjigjet e të anketuarve në këtë pyetje është tentuar të kuptohet
se cilat janë arsyet të cilat i shtyjnë të anketuarit që të hezitojnë herë pas here në përdorimin e
këtyre shërbimeve.

Në këtë pyetje të anketuarit kishin mundësi të zgjedhin më shumë se një opsion për përgjigjeje

Nga të gjithë të anketuarit del se pjesa më e madhe e tyre apo 91 të anketuar kanë cekuar opsionin
“frika nga mundësia e gabimeve” si arsyen kryesore se pse ata hezitojnë të i përdorin këto
shërbime. Pastaj 51 prej tyre kanë zgjedhur edhe opsionin “janë më të ndërlikuar për ti kuptuar” si
arsye për hezitim të përdorimit të tyre. 25 nga të anketuarit i konsiderojnë si “të pasigurta” këto
shërbime, 11 prej tyre si “më të shtrenjta” dhe vetëm 6 nga të anketuarit i konsiderojnë “të
ngadalshme” këtë lloj të shërbimeve.

66

Pyetja e pesëmbëdhjetë: Cilat janë arsyet e mëposhtme ndikon më shumë tek ju që të i
përdorni shërbimet elektronike bankare?

Grafiku 24:Arsyet e përdorimit të shërbimeve elektronike bankare

103
93

83
75

68

43

JANË MË TË JANË MË TË OFROJNË QASJE SHMANGIN KURSEJNË KOHËN LEHTËSOJNË
SHPEJTA SIGURTA 24 ORË NË DITË
KONTAKTET ME KRYERJEN E

PUNËTORËT E TRANSAKSIONEVE

BANKËS

Burimi: Autori i punimit, Të dhënat janë të përpunuara
Në pyetjen e pesëmbëdhjetë(15) dhe të fundit është kërkuar nga të anketuarit që të japin përgjigje
rreth faktit se cilat janë arsyet kryesore të cilat i nxisin ata të i përdorin shërbimet elektronike. Të
anketuarit kishin mundësi të zgjedhin njërin nga 6 opsionet e cekura në pyetje të cilat mund të
shihen në grafikun e mësipërm dhe janë përfituar këto rezultate.

Si arsyeja kryesore që qytetarët i shfrytëzojnë këto shërbime del të jetë fakti se këto shërbime
“ofrojnë qasje 24 orë në ditë” i cili del të jetë opsioni më i votuar me 103 të anketuar të cilët e kanë
zgjedhur ketë opsion, kursimi i kohës del të jetë arsyeja e dytë pse përdoren këto shërbime me 93
pastaj vijnë opsionet tjera me dallime më të vogla të cilat vërehen nga grafiku i mësipërm përpos
opsionit “janë më të sigurta” i cili është zgjedhur vetëm nga 43 të anketuar që do të thotë se pjesa
më e madhe e të anketuarve akoma i besojnë më shume shërbimeve fizike bankare sesa atyre
elektronike përkundër faktit që institucionet e ndryshme bankare ditëve të sotme kanë mjete dhe
programe shumë të sofistikuara të cilat mundësojnë që ofrimi i këtyre shërbimeve të jetë shumë i
sigurt.

67

5.2. Testimi i hipotezave
Në këtë pjesë do të paraqesim rezultatin e testimit të katër hipotezave kryesore të këtij punimi
dhe komentimin e tyre përmes tabelave të ndryshme të përfituara nga analizat të cilat na i
mundëson programi SPSS.
Hipoteza e parë:
H0: Arsyet e përdorimit të shërbimeve elektronike bankare nuk dallojnë sipas gjinisë.
H1: Arsyet e përdorimit të shërbimeve elektronike bankare dallojnë sipas gjinisë.

Pasi që gjinia e të anketuarve ndahet në dy grupe ne kemi shfrytëzuar testin T të dy
mostrave të pavarura (Independent Sample Test), i cili përdoret për të hulumtuar se a ka dallim
ndërmjet dy grupe të mostrave për nga mesataret dhe kështu bën krahasimin e dy grupeve të
ndryshme të mostrave. Anëtarët e dy grupeve janë të ndarë nga njëri-tjetri. Në mes të dy grupeve
nuk duhet të ketë anëtarë të përbashkët. (P.sh. në rastin tonë kemi: mashkull-femër, dhe arsyet e
përdorimit të shërbimeve elektronike bankare...) (Hameli, 2017).

Duke u bazuar në kolonën e nivelit të rëndësisë (sig. (2-tailed)) kolonë kjo e cila teston se dallimet
ndërmjet mesatareve dhe se këto dallime a janë të rëndësishme në nivelin e rëndësisë 5%.

68

Nga tabela e mësipërme shihet se nuk ekziston një dallim i rëndësishëm ndërmjet grupeve. Edhe
rezultati i Sig (2-tailed) vlera e (P>5%) në secilën ndryshore, tregon që nuk ekziston një dallim i
rëndësishëm ndërmjet mesatareve të grupeve. (Vlera e Sig. është më e madhe se 0.05 brenda
intervalit të besueshmërisë 95%). Në këtë mënyrë, pranohet hipoteza zero “Arsyet e përdorimit
të shërbimeve elektronike bankare nuk dallojnë sipas gjinisë” dhe refuzohet hipoteza
alternative.
Në këtë rast interpretimi i hipotezës është:
Duke u bazuar nga rezultatet e testit T shohim se arsyet e përdorimit të shërbimeve elektronike
bankare nuk dallojnë sipas gjinisë pasi që sikur meshkujt njashtu edhe femrat i kanë pothuajse
arsyet e njëjta të përdorimit të këtyre shërbimeve.

Hipoteza e dytë:
H0: Mënyra e përdorimit të llogarisë bankare dallon nga mosha e përdoruesve
H1: Mënyra e përdorimit të llogarisë bankare nuk dallon nga mosha e përdoruesve
Për testimin e dallimeve ndërmjet mesatareve përdoret edhe analiza Anova, sado që të jetë e
mundur që me testin t të krahasohen më shumë se dy mesatare në formën dy nga dy ndaras, kjo
mënyrë do të dërgojë në rritjen e madhe të gabimit të llojit të parë. Analiza e variancës është një
test që përdoret për të krahasuar më shumë se dy mesatare, pa u rritur niveli i gabimit të llojit të
parë (Hameli, 2017).

69

Në tabelën më lartë shihet rezultati i testit të supozimit themelor të ANOVA-së Një Drejtimshe,
homogjenitetit të variancës. Për arsye se këtu vlera e p (Sig. 0.135, 0.195, 0.787, 0.894, 0.921)
është më e madhe se 0,05 në secilën ndryshore mund të thuhet se variancat janë homogjene.
Ngaqë është siguruar supozimi themelor i analizës së variancës, mund të themi se rezultatet e
përfituara nga analiza e variancës janë të shëndetshme.

70

Në tabelën e mësipërme kemi të paraqitur analizën Anova dhe pjesa më e rëndësishme për ne në
testimin e hipotezës është kolona e signifikancës apo e rëndësisë e cila tregon se a ka ndonjë dallim
të rëndësishëm ndërmjet mesatareve të ndryshoreve. Nga tabela e shohim se në asnjërën nga
ndryshoret të cilat tregojnë për mënyrën e përdorimit të llogarisë nuk ekziston ndonjë dallim i
rëndësishëm sa i përket moshës së të anketuarve. Në secilën ndryshore shohim se vlera e P (0.643,
0.335, 0.982, 0.988, 0.994) > 5% dhe që i bie se nuk ka nuk ka ndonjë dallim të rëndësishëm
ndërmjet mesatareve dhe kështu hipoteza e ngritur “Mënyra e përdorimit të llogarisë bankare
dallon nga mosha e përdoruesve” duhet të refuzohet dhe pranohet hipoteza alternative “Mënyra
e përdorimit të llogarisë bankare nuk dallon nga mosha e përdoruesve”.

Hipoteza e tretë:

H0: Niveli i shkollimit ka ndikim në përdorimin apo jo të shërbimeve elektronike bankare
në Komunën e Vitisë

H1: Niveli i shkollimit nuk ka ndikim në përdorimin apo jo të shërbimeve elektronike
bankare në Komunën e Vitisë

Meqenëse të dhënat në këto dy ndryshore janë të matura në mënyrë kategorike apo nominale, për
testimin e kësaj hipoteze kemi shfrytëzuar testin Chi-Square i cili na mundëson një rezultat më të
favorshëm dhe më real në krahasim me analizat tjera testuese (Hameli, 2017).

Pasi kemi vendosur të dhënat e nevojshme të cilat kanë ardhur si rezultat i përgjigjeve të të
anketuarve kemi përfituar tabelat e mëposhtme.

Chi-Square Tests

Value Df Asymptotic
Significance (2-
sided)

Pearson Chi-Square 26.107a 4 .000

Likelihood Ratio 30.192 4 .000
1 .000
Linear-by-Linear Association 21.575

N of Valid Cases 120

a. 0 cells (00.0%) have expected count less than 5. The minimum

expected count is .13.

71

A i përdorni shërbimet elektronike bankare? * Niveli i shkollimit Crosstabulation

Niveli i shkollimit

Shkolla fillore Shkolla e Studime Studime Total
mesme bachelor master dhe
Doktoratë

A i përdorni Po Count 7 32 46 19 104
Expected Count 11.3 36.4 39.9 15.6 104.0
shërbimet Count
elektronike Jo Expected Count 6 10 0 0 16
bankare? 1.7 5.6 6.1 2.4 16.0
120
Total Count 13 42 46 18 120.0

Expected Count 13.0 42.0 46.0 18.0

Nga tabela e mësipërme e Chi Square e shohim se vlera e katrorit të Chi Square është 26.107 dhe
kjo vlerë është e rëndësishme në nivelin e rëndësisë ku e shohim se vlera e P është 0.00<5% dhe
nga kjo mund të vijmë në përfundim se niveli i shkollimit ndikon në përdorimin e shërbimeve
elektronike bankare.

Për ta parë këtë ndikim e kemi të bashkangjitur edhe tabelën e kryqëzimeve e cila na bënë të
kuptojmë se si ndikon shkollimi në përdorimin e këtyre shërbimeve. Shohim se sa më i ulët niveli
i shkollimit të të anketuarve aq më pak përdoren shërbimet elektronike bankare dhe sa më i lartë
që është niveli i shkollimit aq më shumë përdoren shërbimet elektronike bankare. Pra, sipas
rezultatit të fituar pas testimit të hipotezës del se ne duhet ta pranojmë Hipotezën zero që thotë se
“Niveli i shkollimit ka ndikim në përdorimin e shërbimeve elektronike bankare në Komunën
e Vitisë” dhe të e refuzojmë hipotezën alternative që thotë se “Niveli i shkollimit nuk ka ndikim
në përdorimin apo jo të shërbimeve elektronike bankare në Komunën e Vitisë”.

Hipoteza e katërt:

H0: Ekziston një lidhje pozitive ndërmjet besimit ndaj sigurisë së shërbimeve elektronike
bankare dhe kënaqësisë së përdorimit të këtyre shërbimeve

H1: Ekziston një lidhje negative ndërmjet besimit ndaj sigurisë së shërbimeve elektronike
bankare dhe kënaqësisë së përdorimit të këtyre shërbimeve

72

Për testimin e kësaj hipoteze kemi përdorur analizën e korrelacionit e cila përdoret për të hulumtuar
marrëdhënien lineare ndërmjet dy ndryshoreve.
Kushti kryesor për realizimin e kësaj analize është se të dhënat duhet të jenë të matura me matës
të vazhdueshëm, pra me scale dhe të dhënat duhet të ndjekin shpërndarjen normale.

Pasi të kemi zgjedhur analizën e korrelacionit dhe ndryshoret e marra në hulumtim ne si rezultat
kemi fituar tabelën e mësipërme e cila na tregon se a ekziston ndonjë marrëdhënie ndërmjet këtyre
dy ndryshoreve.
Numrat e shënuar me asteriks (**) tregojnë se a ekziston korrelacion ndërmjet ndryshoreve në
nivelin e rëndësisë 1%. Sipas kësaj, shihet se ekziston një korrelacion i lartë dhe pozitiv prej 0,773
ndërmjet besimit ndaj sigurisë së shërbimeve elektronike bankare dhe kënaqësisë së përdorimit të
këtyre shërbimeve (Hameli, 2017).
Interpretimi është si vijon:
Nga tabela e shohim se ekziston një lidhje e fortë lineare ndërmjet besimit ndaj sigurisë së
shërbimeve elektronike bankare dhe kënaqësisë së përdorimit të tyre. Pra, sa më shumë që
klientët i besojnë sigurisë së shërbimeve elektronike bankare që i ofrojnë bankat e tyre ata,
aq më shumë janë të kënaqur me përdorimin e këtyre shërbimeve.

73

6. Përfundime dhe Rekomandime

6.1. Përfundimi

Siç dihet në fund të çdo punimi duhet të bëhet një përmbledhje e konkluzioneve dhe
rekomandimeve të cilat i japin fundin një punimi pa marrë parasysh se çfarë është edhe çka trajton
në vete ai punim.

Në këtë punim jemi munduar të trajtojmë shërbimet elektronike bankare, rëndësinë e tyre të
përdorimit dhe llojet kryesore të tyre.

Duke hulumtuar për këto shërbime e kuptuam se shikuar në gjenezën e tyre këto shërbimeve ato
kanë filluar të dalin në pah që nga viti 1918, mirëpo ashtu si çdo produkt tjetër i cili del në treg
edhe ofrimi i këtyre shërbimeve kishe rëniet dhe ngritjet e tyre dhe tek në vitin 1995 u themelua
Banka e parë në internet e cila i dha kaheje tjetër(pozitive) këtyre shërbimeve në mbarë botën. Në
Kosovë mësuam se Bankomatin dhe kartelën elektronike për herë të parë e futi në përdorim
Microenterprisse Bank dhe E-bankingu filloi të aplikohet nga viti 2005.

Ashtu si çdo produkt tjetër edhe shërbimet elektronike bankare kanë specifikat e tyre të cilat i
karakterizojnë ato. Ndër specifikat kryesore të këtyre shërbimeve si në aspektin pozitiv ashtu edhe
në atë negativ konsideroj se janë:

1. Pamundësia e depozitimit apo tërheqjes se para në formën online, pa marrë parasysh se sa
avancojnë këto shërbime klientët duhet të paraqiten fizikisht deri tek banka apo bankomati
më i afërt për të e realizuar këtë veprim.

2. Largimi nga puna i një pjese të madhe të punëtorëve të cilët tani zëvendësohen me makineri
të ndryshme duke ndikuar kështu negativisht në këtë pjesë të shoqërisë dhe favorizuar
pjesën tjetër të shoqërisë te cilët i shpikin dhe mirëmbajnë këto makineri, d.m.th.
favorizohen profesionistët e IT-së dhe dëmtohen profesionistët e fushës së Ekonomisë apo
bankave.

3. Kursimi i kohës dhe eliminimi i prezencës fizike - këto shërbime ofrojnë qasje 24 orë në
ditë dhe një komoditet të tillë që përdoruesit e tyre të mund të realizojnë transaksione të
ndryshme nga shtëpia e tyre pa e pasur problem kohën e realizimit të tyre. Një shërbim i
tillë ka një rëndësi të veçantë për personat me aftësi të kufizuara, të cilët mund të futen vetë

74

në llogaritë e tyre online dhe të kryejnë operacionet e dëshiruara drejtpërdrejt nga shtëpia
e tyre, pa qenë e nevojshme të shkojnë fizikisht në bankë apo të ngarkojnë një person të
tretë me administrimin e financave personale.
4. Reduktimi i kostove – Vet fakti që një klient mund të kryej transaksione nga shtëpia
eliminon shpenzimet e panevojshme të transportit si dhe përparësi tjetër në këtë drejtim
është se transaksionet i realizojnë me komisione shumë te ulëta e shpeshherë edhe pa
komisione fare, varësisht nga transaksioni i realizuar.

Gjithashtu sa i përket mekanizmave të cilat mundësojnë ofrimin e shërbimeve elektronike
bankare kuptuam se bankomatët në Kosovë kanë pasur rritje të vazhdueshme deri në vitin 2015,
ku e arritën kulminacionin e tyre dhe pas këtij viti filloi të bie numri i tyre por jo edhe i
transaksioneve të realizuara përmes tyre të cilat janë pothuajse çdoherë në rritje. Në lidhje me
POS-ët e mësuam se 7 nga 10 bankat ekzistuese në Kosovë ofrojnë rrjetin e POS-ëve rrjetë ky të
cilin për ta bërë më të pranueshëm përdorimin e tyre BQK miratoi një amandament i cili hynë në
fuqi nga 1 shkurti i vitit 2020, nga ku klientët e bankave mund të kryejnë pagesa të ndryshme pa
komisione, pa marrë parasysh se cilës bankë i përket. Në lidhje me kartelat elektronike pamë se
Debit kartelat mbizotërojnë në tregun bankar të Kosovës në raport me kartelat tjera dhe se meshkujt
janë ata që i përdorin më shumë kartelat pa marrë parasysh se çfarë grup moshe janë ata. Ndërsa
sa i përket llogarive E-banking në Kosovë, kulmin e tyre e kuptuam se e kishin arritur në vitin
2017 dhe pastaj kishin një rënie ne vitin pasues për tu ri ngritur përsëri në vitin vijues. Por numri
dhe vlera e transaksioneve të realizuara nëpërmjet tyre ishte çdoherë në rritje pavarësisht nga numri
i tyre.

Në fillim të punimit përcaktuam tri (3) objektiva, rezultatet e të cilave i kemi arritur gjatë
realizimit të punimit dhe të cilat do i përmendim në këtë pjesë.

Për realizimin e objektivit të parë kemi formuluar pyetjen e 14-të në pyetësorë dhe nga përgjigjet
e të anketuarve kuptuam se shumica dërrmuese e klientëve shpeshherë hezitojnë ti përdorin këto
shërbime pasi që kanë frikë nga gabimet e mundshme te cilat mund ti bëjnë ata përmes realizimit
të transaksioneve të ndryshme si dhe një pjesë tjetër e madhe pohuan se e kanë problem ti kuptojnë
disa nga këto shërbime dhe disa nga ta i konsiderojnë si të pasigurta dhe për at arsye nuk i
shfrytëzojnë shërbimet e tilla.

75

Objektivit të dytë i kemi dhënë përgjigje edhe me lartë te përparësitë e tyre por edhe në
përgjigjet e pyetjes së 15-të ku shohim se pse qytetarët i konsiderojnë këto shërbime të rëndësishme
për kohën në te cilën jetojmë. Ofrimi i tyre 24 orë në ditë pëlqehet më së shumti nga qytetarët,
arsye tjetër madhore është kursimi i kohës, shmangia e kontakteve me punëtorët e bankës, lehtësia
dhe shpejtësia e transaksioneve të realizuara përmes tyre dhe një pjesë tjetër edhe pse më e vogël
se arsyet tjera është sepse i konsiderojnë si të sigurta këto shërbime.

Për ta përmbyllur objektivin e tretë jemi bazuar në të dhënat e publikuara nga BQK-ja për
qytetarët e Kosovës në tërësi si dhe kemi formuluar pyetje në pyetësor, përgjigjet e se cilës na
ndihmojnë për ta kuptuar gjendjen në Komunën e Vitisë.
Nga publikimet e BQK-së si dhe nga përgjigjet e të anketuarve në pyetësorin për Komunën e Vitisë
kemi identifikuar se si në nivel të Komunës edhe në nivel të shtetit, gjininë mashkullore si gjinia
e cila realizon më shumë transaksione online edhe sipas numrit edhe sipas vlerës së tyre, gjithashtu
vërejtëm se klientët e moshës më të re janë më të familjarizuar me transaksionet online dhe grup
moshat 20-30 vjeç janë ata të cilët realizojnë më së shumti transaksione online. Ndërsa sa i përket
vlerës së transaksioneve përmes këtyre shërbimeve u pa se vlerat më të vogla 0-20 euro janë më
të preferuara nga qytetarët kur realizojnë transaksione online dhe si arsyetim i shpeshtë i të
anketuarve përmes pyetësorit, se pse kjo vlerë ishte më e preferuar nga ta, ishte se një pjesë e tyre
akoma nuk e posedojnë sigurinë e nevojshme për të realizuara transaksione në vlera më të mëdha.

76

6.2. Rekomandimet

Një ndër kapitujt më të rëndësishëm të çdo punimi për të mos thënë më i rëndësishmi është
edhe pjesa e rekomandimeve, pjesë kjo në të cilën do të mundohemi të japim rekomandimet rreth
shërbimeve elektronike bankare të cilat konsideroj se duhet të merren parasysh nga ana e
institucioneve gjegjëse në mënyrë që këto shërbime të gjejnë aplikim më të madh në shoqërinë
tonë.

Disa nga rekomandimet që kam menduar se duhet të merren parasysh dhe të cilat vijnë si rrjedhojë
e punimit të shtjelluar më lartë janë të listuar në paragrafët e mëposhtëm.

1. Institucionet financiare të mos e vazhdojnë trendin e zvogëlimit të numrit të bankomatëve.
Gjatë shtjellimit të punimit e kuptuam se bankat nga viti 2015 e tutje kanë filluar me
reduktimin e numrit të bankomatëve nëpër lokacione të ndryshme të cilat ato i konsiderojnë
si jo profitabile dhe konsideroj që më mirë është që ata bankomatë të cilët nuk sjellin shumë
fitim për bankën ti vendosin në lokacione tjera në të cilat numri i klientëve është më i madh
dhe mundësitë për profit janë më të mëdha sesa tw largohen tërësisht nga perdorimi. Pasi
që edhe më lartë e cekëm që sado që të avancohen bankat, ato nuk mund të iu ofrojnë
klientëve të tyre tërheqjen dhe depozitimin e parave përmes internetit.

2. Banka Qendrore e Republikës së Kosovës me qëllim të inkurajimit të qytetarëve për
shfrytëzimin e POS terminaleve me 26 dhjetor të vitit 2019 morri një vendim shumë të
mirëpritur nga qytetarët kur miratoi amandamentimet e Rregullores për Instrumentet e
Pagesave Elektronike të cilat kanë hyrë në fuqi nga data 01 shkurt 2020 ku klientët e
bankave të ndryshme mund të bëjnë pagesa përmes të gjitha terminaleve POS pa marr
parasysh se cilës bankë i përkasin, pa aplikim të ndonjë kostoje, mirëpo ajo çka mungon
në këtë rast është informimi i klientëve për këtë ndryshim dhe ndryshimet e tjera jo më pak
të rëndësishme. Konsideroj që për tu rritur edhe më shumë përdorimi i POS terminaleve
nga klientët e bankave ata duhet të njoftohen për çdo risi e cila ua lehtëson atyre përdorimin
e shërbimeve bankare përmes një mesazhi në numrin e tyre kontaktues dhe kështu të gjithë
klientët do të jenë të njoftuar dhe nuk do të hezitojnë të përdorin POS terminalet kur duhet

77

të realizojnë pagesa të ndryshme. BQK-ja është autoriteti i cili duhet të ua bëjë obligative
bankave njoftimin e klientëve rreth ndryshimeve eventuale.

3. Reduktimi i numrit të kartelave bankare si masë lehtësuese për klientët.
Shpeshherë kemi mundësinë të dëgjojmë qytetarë të ndryshëm duke u ankuar se i pengon
fakti që për të realizuar transaksione te ndryshme iu duhen kartela të ndryshme dhe sa më
shumë kartela që ata i posedojnë, rreziku për humbjen e ndonjërës prej tyre është më i
madh. Në fillim një ide e tillë mund të tingëllojë si nonsens, duke e ditur se secila kartelë
ka funksion ndryshe nga tjera, mirëpo nëse ekziston një mundësi, sado e vogël të jetë ajo
që të mund të bëhet reduktimi i kartelave, pa i reduktuar edhe funksionet që i kryejnë ato
në tërësi si p.sh. të krijohet vetëm një kartelë bankare e cila do të mund ti kryej të gjitha
funksionet e kartelave të tjera besoj do ishte shumë e mirëpritur nga ana e klientëve. Duke
e ditur se shekulli i XXI-të konsiderohet si shekulli i Teknologjisë Informative asgjë nuk
mund të cilësohet si e paarritshme në këtë drejtim, vetëm se duhet punë dhe angazhim më
i madh në mënyrë që të arrihet caku i synuar.

4. Secili institucion bankar në mënyrë që të i ndihmoj klientët e tij konsideroj që përveç
ofrimit të manualit të përdorimit të shërbimeve të ndryshme elektronike bankare është më
e nevojshme dhe e pranueshme nga klientët me nivel të ndryshëm shkollimi, të krijoj video
instruksione për secilin shërbim elektronik nga ku klientët do te mund të shihnin rrjedhën
e një transaksioni pa marrë parasysh çfarë është ai nga fillimi deri në fund dhe në fillet e
përdorimit të shërbimeve elektronike do iu ndihmonte shumë atyre deri sa të i përvetësojnë
ato. Disa nga bankat e ofrojnë një opsion të tillë dhe klientët e tyre kanë rezultuar shumë
të kënaqur, që do të thotë se ka pas ndikim pozitiv tek ta një veprim i tillë dhe si kërkesë
është që të gjitha bankat pa dallime të ndërmarrin veprime të tilla.

78

7. Bibliografia

1. Beqiri, E. (2016). Biznesi Elektronik. Prishtine.

2. Berisha, M. (2011). Biznesi elektronik (skript). Prishtine.

3. Bob Matthews, Liz Ross. (2010). Metodat e hulumtimit ( Udhëzues praktik për shkencat sociale
dhe humane). Harlow: Pearson Education Limited.

4. Hameli, K. (2017). Teknikat Statistikore me Shumë Ndryshore me Aplikim në SPSS (përkthim nga
turqishtja).

5. Mohamed Shah, Steve Clarke. (2009). E-Banking Management: Issues, Solutions and Strategies.
New York: Information Science Reference. Gjetur tetor 13, 2019

6. Jolly, V. (n/a). The influence of internet banking on the efficiency and cost savings for banks'
costumers. International Journal of Social Sciences and Management, 3(3), pp. 169.

7. Khan, H. F. (2017). E-Banking: Benefits and Issues. American Research Journal of Business and
Management, 3(1), 7. Gjetur Janar e Enjte, 2020

8. Krastafilaku, E. (2014). MODELE TË REJA TË SHËRBIMEVE BANKARE, BAZUAR NË
TEKNOLOGJITË E INFORMACIONIT DHE KOMUNIKIMIT. Tezë e Doktoraturës, Tiranë.
Gjetur Nëntor 27, 2019, nga https://dokumen.tips/documents/doktoratura-elona-xhina-fakulteti-i-
shkencave-i-natyrore-.html

9. Kristine Kirakosyan, Doina Danaiata. (2013). Communication management in electronic banking.
Better communication for better relationship. Procedia (social and behaviour sciences, p.p. 8.

10. Nuthan K, Nagarathna B M, Sumana Nayaka R L, Vidya Rathna B. (2015). An Automated Teller
Machine. International Journal of Novel Research in Computer Science and Software
Engineering, 2(1), pp. 43.

11. Salamah, N. H. (2017, Janar 10). Impact of Electronic Banking Services on Bank Transactions.
Canadian Center of Science and Education , 2(9), pp. 118.

12. Sejdija, Q. (2017). Pranimi i shërbimeve bankare në telefon (mobile banking). Një studim mbi
përceptimet e klientëve të bankave në Kosovë. Tiranë: Universiteti Europian i Tiranës. Gjetur
Nëntor 29, 2019, nga http://uet.edu.al/new/wp-content/uploads/2019/06/Qemajl-Sejdija-1.pdf

13. Agarwal, A. (2019). Advantages and Disadvantages of Internet Banking. Gjetur Nëntor 30, 2019,
nga Tough Nickel: https://toughnickel.com/personal-finance/Advantages-and-Disadvantages-of-
Internet-Banking

14. Ahmeti, K. (2019). Së shpejti pritet të hiqen provizionet për pagesat në POS. (A. Mavraj,
Intervistuesi) Prishtinë: Epoka e Re. Gjetur Janar 17, 2020, nga https://www.epokaere.com/se-
shpejti-pritet-te-hiqen-provizionet-per-pagesat-ne-pos/

15. Balija, P. (2018, Tetor 26). Siguria e shërbimeve bankare në Kosovë. (RTK, Intervistuesi) Gjetur
Mars 25, 2020, nga https://www.bankassoc-kos.com/Al/video/306/siguria-e-sherbimeve-bankare-
ne-kosove-eshte-shume-e-larte/

79

16. Banka e Shqipërisë. (2007). Bankat në epokën e internetit. Tiranë: Banka e Shqipërisë. Gjetur
Janar 24, 2020, nga
https://www.bankofalbania.org/rc/doc/Bankat_ne_epoken_e_internetit_3242_1_6803.pdf?fbclid=
IwAR1v_OVLngtNIrvGWX1f_xQ0ietbns-Xyv6cYucIn-f3CUZns5F612UC3qI

17. Banka e Shqipërisë. (2007). Paraja elektronike: E ardhmja e parasë? Tiranë. Gjetur Dhjetor 4,
2019, nga
https://www.bankofalbania.org/Botime/Botime_edukative/Paraja_elektronike_Eardhmja_e_paras
e.html

18. Banka Kombëtare Tregtare. (2019). Mobile Banking. Gjetur Shkurt 10, 2020, nga Banka
Kombëtare Tregtare: https://bkt-ks.com/

19. Banka Qendrore Evropiane. (1998). Raport mbi paranë elektronike. Frankfurt: Banka Qendrore
Evropiane. Gjetur Janar 11, 2020, nga https://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/other/emoneyen.pdf

20. Bibolli, E. (2015). Shërbimet moderne bankare dhe inovacionet teknologjike e pavarësojnë dhe e
fuqizojnë klientin e bankave. Gjetur Nëntor 24, 2019, nga Telegrafi:
https://telegrafi.com/sherbimet-moderne-bankare-dhe-inovacionet-teknologjike-e-pavaresojne-
dhe-e-fuqizojne-klientin-e-bankave/

21. Bloomenthal, A. (2019). Credit Card. Gjetur Shkurt 2, 2020, nga Investopedia:
https://www.investopedia.com/terms/c/creditcard.asp

22. BQK. (2006). Raport vjetor. Raporti vjetor 2006, fv. pp. 27-28. Gjetur Janar 18, 2020, nga
https://bqk-kos.org/repository/docs/2010/Raport%20Vjetor%202006.pdf

23. BQK. (2006). Raport vjetor. Raporti vjetor 2005, fv. pp. 57-58. Gjetur dhjetor 23, 2019, nga
https://bqk-kos.org/repository/docs/2010/BPK%20Raporti%20Vjetor%202004.pdf

24. BQK. (2008, Maj). Raporti vjetor. Raporti vjetor 2007, f. 149. Gjetur në https://bqk-
kos.org/repository/docs/2010/Raport%20Vjetor%202007.pdf

25. BQK. (2009). Raport vjetor. Raporti vjetor 2008, fv. pp. 31-32. Gjetur në https://bqk-
kos.org/repository/docs/2010/BQK%20Raporti%20Vjetor%202008.pdf

26. BQK. (2009). Raport vjetor krahasues mbi instrumentet elektronike. Prishtinë: BQK. Gjetur
Dhjetor 13, 2019, nga https://www.bqk-
kos.org/repository/docs/SistemiIPagesave/Raport%20vjetor%20krahasues%20mbi%20instrument
et%20eletronike%201.pdf

27. BQK. (2015). Raporti vjetor. Raporti vjetor 2014, f. pp. 30. Gjetur Dhjetor 13, 2019, nga
https://bqk-kos.org/repository/docs/2015/Raporti%20Vjetor%202014.pdf

28. BQK. (2017, Janar 28). Paraja Elektronike. Prishtinë. Gjetur Nëntor 16, 2019, nga https://bqk-
kos.org/repository/docs/2015/Broshura%20per%20para%20elektronike.pdf

29. BQK. (2018). Analizë mbi Përdorimin e Instrumenteve të Pagesave. Prishtinë: BQK. Gjetur Mars
15, 2020, nga https://www.bqk-
kos.org/repository/docs/SistemiIPagesave/Analize%20Tremujore.pdf

30. BQK. (2019). Përdorimi i kartelave në Kosovë. Prishtinë: BQK. Gjetur janar 24, 2020, nga
https://bqk-
kos.org/repository/docs/SistemiIPagesave/Perdorimi%20i%20kartelave%20ne%20Kosove.pdf

80

31. BQK. (2019). Rregullore për Instrumentet e Pagesave Elektronike. Prishtinë: BQK. Gjetur
Shkurt 28, 2020, nga https://bqk-
kos.org/repository/docs/korniza_ligjore/shqip/Rregullore%20per%20Instrumentet%20e%20Pages
ave%20Elektronike.pdf

32. Caldwell, M. (a.d.). What is a debit card. Gjetur Prill 14, 2020, nga The Balance:
https://www.thebalance.com/what-is-a-debit-card-
2385853?utm_source=pinterest&utm_medium=social&utm_campaign=shareurlbuttons

33. English, T. (2019). The Interesting History and Function of Automated Teller Machines. Gjetur
Nëntor 20, 2019, nga Interesting Engineering: https://interestingengineering.com/the-interesting-
history-and-function-of-automated-teller-machines

34. Fontinelle, A. (2020). Debit Card. Gjetur Shkurt 6, 2020, nga Investopedia:
https://www.investopedia.com/terms/d/debitcard.asp

35. Frankenfield, J. (2019). Online Banking. Gjetur Tetor 23, 2019, nga Investopedia:
https://www.investopedia.com/terms/o/onlinebanking.asp

36. Kappel, M. (2017). What is an EFT Payement. Gjetur Tetor 17, 2019, nga Patriot software:
https://www.patriotsoftware.com/blog/accounting/what-is-electronic-funds-transfer-eft/

37. ProCredit Bank. (2019). Shërbimet përmes SMS. Gjetur Shkurt 16, 2020, nga ProCredit Bank:
https://pcbkos-website.azurewebsites.net/shq/klientet-e-biznesit/sherbimet-tjera/sherbimet-
permes-sms/

38. Raiffeisen Bank. (2020). Raiffeisen Plus, platformë e shërbimeve digjitale që ndryshon përvojën
bankare. Gjetur Shkurt 20, 2020, nga Raiffeisen Bank: https://www.raiffeisen-
kosovo.com/shq/lajmi/raiffeisen-plus-platforme-e-sherbimeve-digjit-28/

39. Shoqata e Bankave të Kosovës. (2016). Shërbimet digjitale bankare në Kosovë. Prishtinë. Gjetur
Nëntor 21, 2019, nga
file:///C:/Users/blacksn0w/Downloads/STRAS_DIGITAL_BANKING_ALB1511995187.pdf

40. Shoqata e bankave të Kosovës. (2020). Sektori bankar. Gjetur Janar 2, 2020, nga Shoqata e
bankave të Kosovës: https://www.bankassoc-kos.com/Al/sektori-bankar/

41. Shoqata Shqiptare e Bankave. (2017). Kartat Bankare. fv. pp. 4-6. Gjetur Janar 28, 2020, nga
https://www.bankofalbania.org/rc/doc/Kartat_Bankare_7671_1_7689.pdf

Aneks

Pyetësor lidhur me përdorimin e shërbimeve elektronike bankare në Komunën e Vitisë
Të nderuar,

Ky pyetësor është pjesë e një hulumtimi që ka të bëjë me konceptin e shërbimeve elektronike bankare dhe
përdorimin e tyre nga qytetarët e Komunës së Vitisë.

Qëllimi i këtij pyetësori është të kuptojmë se sa qytetarët e Komunës së Vitisë i përdorin shërbimet
elektronike bankare dhe të dhënat e grumbulluara nga ky pyetësor do të përdoren për hulumtimin i cili do

81

të realizohet në mbështetje të punimit të diplomës në studimet Master, programi "Qeverisje
Elektronike".

Pjesëmarrja e juaj në këtë hulumtim është vullnetare dhe informacioni i mbledhur nga ky pyetësorë do të
trajtohet në mënyrë konfidenciale.

Ju faleminderit shumë që ndatë pak nga koha e juaj për plotësimin e këtij pyetësori.

P1. Gjinia e juaj:

1. Femër
2. Mashkull

P2. Mosha e juaj:

1. 18-30 vjeç
2. 30-40 vjeç
3. 40-50 vjeç
4. 50-60 vjeç
5. mbi 60 vjeç

P3. Niveli i shkollimit:

1. I/e pashkolluar
2. Shkolla fillore
3. Shkolla e mesme
4. Studime bachelor
5. Studimet master
6. Doktoratë

P4. Vendbanimi i juaj:

1. Fshat (zonë rurale)
2. Qytet (zonë urbane)

P5. A jeni i punësuar?

1. Po
2. Jo
3. Studentë/e

P6. Klient i cilës bankë jeni?

1. BKT
2. Raiffeisen Bank
3. Pro Credit Bank
4. NLB

82

5. Banka Ekonomike
6. BPB
7. TEB
8. Banka Komerciale e Beogradit
9. Ziraat Bank Kosova
10. IS Bank

P7. A i përdorni shërbimet elektronike bankare? (Këtu përfshihen përdorimi i bankomatëve, POS
terminaleVE, kompjuterëve ose telefonave për realizimin e transaksioneve etj.)

1. PO
2. JO

P8. Cilat janë arsyet e përdorimit të shërbimeve elektronike bankare?

1. Tërheqje
2. Informacion
3. Gjendje e llogarisë
4. Transaksione bankare
5. Blerje

P9. Cilat janë mënyrat kryesore që ju zgjidhni për të vepruar kur ju kërkohet të përdorni llogarinë
bankare?

1. Bankomatët
2. Prania fizike në bankë
3. E-banking (në kompjuter)
4. M-banking (në telefon)

P10. Zakonisht cila është vlera e transaksionit të cilin e realizoni gjatë përdorimit të këtyre shërbimeve?

1. 0-20 euro
2. 21-50 euro
3. 51-100 euro
4. 100-200 euro
5. mbi 200 euro

P11. Sa jeni të kënaqur me shërbimet elektronike bankare që i ofron banka e juaj?

Aspak dakord
1
2
3
4
5
Shumë dakord

P12. A i besoni sigurisë së bankave në ofrimin e shërbimeve elektronike bankare?

83

Aspak dakord
1
2
3
4
5
Shumë dakord
P.13 Sa shpesh i shfrytëzoni shërbimet elektronike të ofruar nga bankat?
1. Periudha javore
2. Periudha mujore
3. Periudha 6 mujore
4. Periudha vjetore
5. Asnjëherë
P.14 Cila është arsyeja që hezitoni ti përdorni shërbimet elektronike bankare?
1. Janë më të ndërlikuara për ti kuptuar
2. Janë të pasigurta
3. Janë të ngadalshme
4. Frika nga mundësia e gabimit
5. Janë më të shtrenjta
P.15 Cilat janë arsyjet që ju shtyejn të i përdorni shërbimet elektronike bankare?
1. Janë më të shpejta
2. Janë më të sigurta
3. Ofrojnë çasje 24 orë në ditë
4. Shmangin kontaktet me punëtorët e bankës
5. Kursejnë kohën
6. Lehtësojnë kryerjen e transaksioneve

84