เล่มที่ ๗ สำนวนที่เป็นคำพังเพยและสุภาษิต

๔๗

แบบฝึกเสรมิ ทกั ษะชดุ ที่ ๖

คำสง่ั เลือกคำตอบที่สอดคล้องกับความหมายของสำนวน

ตัวอย่าง ข้อ ๐.การต่นื ตกใจทันทเี มอื่ ได้รบั ฟัง โดยไมพ่ ิจารณาไตร่ตรองใหร้ อบคอบ

วิธที ำ ก. กระตา่ ยหมายจนั ทร์ ข. กระต่ายตืน่ ตมู

ค. กระต่ายกับเต่า ง. กระตา่ ยขาเดยี ว

๑. ตตี นเสมอ ชิงดชี ิงเดน่ กบั ผูท้ เ่ี หนอื กวา่ หรอื ผู้มพี ระคณุ

ก. วัดรอยเทา้ ข. ลว้ งคองูเหา่

ค. ถม่ น้ำลายรดฟ้า ง. เตา่ ใหญไ่ ขก่ ลบ

๒. คนทม่ี คี วามผิดตดิ ตัว ทำใหม้ คี วามหวาดระแวง

ก. หมาหางด้วน ข. หมาเห่าใบตองแหง้

ค. ววั พนั หลกั ง. ววั สันหลังหวะ

๓. เกิดเรื่องขึ้นแลว้ จงึ คดิ แกไ้ ข ข. ววั หายล้อมคอก
ก. ตงี ใู หก้ ากนิ ง. ตบหัว ลูบหลัง
ค. ตงี ใู ห้หลงั หัก

๔. สอนสิ่งทีเ่ ขารู้ดหี รือท่เี ขาถนดั อยู่แลว้ ข. ชกั ใบให้เรือเสยี
ก. ช้โี พรงให้กระรอก ง. ฆ่าช้างเอางา
ค. สอนจระเขใ้ ห้วา่ ยน้ำ

๔๘

๕. ใส่ร้ายป้ายสี ข. สาดโคลน
ก. เขยี นเสือใหว้ ัวกลัว ง. ไกเ่ หน็ ตนี งู งูเห็นนมไก่
ค. แกะดำ

๖. แนะนำคนโง่ย่อมไมเ่ กดิ ประโยชน์ ข. ยน่ื แก้วให้วานร
ก. ไกไ่ ด้พลอย ง. สซี อใหค้ วายฟงั
ข. เกลอื เป็นหนอน

๗. ง่าย แตท่ ำไม่ได้ ข. เกบ็ เบี้ยใต้ถุนรา้ น
ก. หญ้าปากคอก ง. งมเข็มในมหาสมทุ ร
ค. เข็นครกขนึ้ ภูเขา

๘. ผูช้ ายทม่ี ฐี านะไมค่ ่อยดี แตไ่ ดแ้ ตง่ งานกับผหู้ ญิงทรี่ ำ่ รวย

ก. กาในฝงู หงส์ ข. กระต่ายหมายจันทร์

ค. หนตู กถงั ขา้ วสาร ง. กิง่ ทองใบหยก

๙. เกิดก่อนจงึ ได้รเู้ ห็นสิ่งตา่ ง ๆ มามากกว่า ข.อาบนำ้ ร้อนมากอ่ น
ก. ช้างเทา้ หน้า ง. เรือใหญค่ บั คลอง
ค. เฒา่ หัวงู

๑๐. อยู่ในกำมอื จะทำหรือจดั การเม่ือไรกไ็ ด้

ก. หมูในเลา้ ข. รีดเลือดปู

ค. เสอื นอนกนิ ง. กบในกะลาครอบ

ตอนท่ี ๓
แบบฝึกเสรมิ ทกั ษะทางภาษา ส่วนท่ี ๒

๔๙

แบบฝกึ เสรมิ ทกั ษะ สว่ นที่ ๒
เรอื่ งท่ี ๗ สำนวนท่ีเปน็ คำพังเพยและสุภาษิต

คำสั่ง พจิ ารณากิจกรรมเสนอแนะท่ีกำหนดให้
แล้วมอบหมายให้นกั เรยี นทำตามจดุ ประสงค์ทต่ี ้องการวัด

ท่ี กิจกรรมเสนอแนะ จุดมุ่งหมาย

๑. อ่านนิทาน เรอ่ื ง “กระต่ายต่ืนตูม” - วัดทักษะการอา่ น คดิ วิเคราะหแ์ ละเขียน

แล้วเขียนแผนภาพโครงเรื่อง

๒. อา่ นนิทาน เรอื่ ง “กระต่ายตน่ื ตูม” - วดั ทกั ษะการอา่ น คดิ วิเคราะหแ์ ละเขียน

แล้วเขียนแสดงความคดิ เห็นหัวขอ้

“การไม่ไตรต่ รองพิจารณา

ให้รอบคอบก่อนทำการส่ิงใด

เกดิ ผลเสยี อย่างไรบ้าง”

๓. ฝกึ อ่านออกเสียงนิทาน - วดั ทกั ษะการอา่ น

เรอ่ื ง “ก้งิ กา่ ได้ทอง”

๕๐

นิทาน เรื่อง กระตา่ ยต่ืนตูม

กาลคร้ังหนึ่งนานมาแล้ว พระโพธิสัตว์เกิดเป็นราชสีห์
อาศัยอยูใ่ นปา่ แห่งหนงึ่ มดี งตาลกับตน้ มะตูมอยตู่ ดิ ทะเลดา้ น
ทิศตะวันตกของป่าน้ัน ณ ท่ีดงตาลน้ันมีกระต่ายตัวหนึ่งอาศัย
อยู่ใต้ต้นตาลใกล้ต้นมะตูมต้นหนึ่ง วันหนึ่งเจ้ากระต่าย ออก
เท่ียวหากิน อ่ิมแล้วกลับมานอนพักผ่อนอยู่ใต้ต้นตาล กำลัง
นอนคิดเพลิน ๆ อยู่ว่า “ถ้าหากแผ่นดินน้ีถลม่ เราจะไปอยู่ท่ีไหนหนอ” ทันใดนั้นเองผลมะตูม
สุกลูกหน่ึงได้หล่นลงมาถูกใบตาล เสียงดังลั่น เจ้ากระต่ายนึกว่าเป็นเสียงแผ่นดินถล่ม
จึงร้องขึ้นสุดเสียงว่า “แผ่นดินถล่มแล้ว ๆ” พร้อมกับกระโดดวิ่งหนีไปสุดชีวิตโดยไม่
เหลียวหลงั มาดเู ลย
กระตา่ ยตัวอื่น ๆ เห็นมนั วงิ่ หนอี ะไรมาสุดชีวติ จึงร้องถามมนั วา่ “เจ้าวิง่ หนี
อะไรมา” มนั ทั้งว่ิงทั้งร้องตอบว่า “รีบหนีเร็ว แผ่นดนิ ถลม่ แล้ว ๆ” กระต่ายจำนวนนบั พัน
ต่างกร็ บี ว่ิงหนตี ายตามมันไปด้วย สัตว์ปา่ นานาชนดิ เมื่อทราบข่าว ตา่ งกว็ ิ่งหนีตาม
กระตา่ ยไป ฝูงสัตว์ว่งิ หนีตามกันมาเป็นทวิ แถว ราชสีห์เห็นสตั ว์นอ้ ยใหญ่วง่ิ กันมาฝุ่นฟ้งุ
กระจาย จงึ รอ้ งถามไปวา่ “พวกเจา้ ว่งิ หนีอะไรมา” ได้รบั คำตอบวา่ “เจ้านาย แผ่นดนิ ที่
โน้นถลม่ แล้ว พวกเราวง่ิ หนีตาย” แล้วกว็ ง่ิ ตอ่ ไปทางหนา้ ผาสูงชนั โดยไม่รู้ตัว

๕๑

ดว้ ยความเกรงว่าสัตวท์ ั้งหลายจะตกเหวตายเสียหมด ราชสีห์จึงวง่ิ ไปดักขา้ งหนา้ พร้อมกับ
คำรามเสียงดังล่ันข้ึน ๓ ครั้ง สัตว์ทั้งหลายพอได้ยินเสียงราชสีห์ก็พากันตกใจกลัว ตื่นจาก
ภวังคจ์ งึ หยดุ วิ่ง

ราชสีห์ จึงถามว่า “ใครเห็นแผ่นดินถล่มบ้าง”
พวกสัตว์บอกว่า “ช้างเห็นขอรับ” ช้างบอกว่า “เสือเห็น”
เสือบอกว่า “แรดเห็น” แรดบอกว่า “ควายเห็น” ควายบอกว่า
“หมูป่ าเห็น” หมูป่าบอกว่า “กวางเห็ น” กวางบอกว่า
“กระต่ายเห็น” พวกกระต่ายจึงชี้บอกว่า “กระต่ายตัวน้ีเห็น
แผน่ ดินถลม่ ครับ..นายท่าน”

ราชสีห์จึงถามกระต่ายตัวนั้นว่า เป็นจริงหรือเปล่า? กระต่ายตอบว่า “ข้าพเจ้า
เห็นจริง ๆ นายท่าน ขณะที่ข้าพเจ้านอนพักผ่อนอยู่ใต้ต้นตาล ก็มีเสียงดังสน่ันหว่ันไหว
ขน้ึ ข้าพเจา้ จงึ ว่ิงหนตี ายมาน่ลี ะ.. นายท่าน”

ราชสีห์จะตรวจสอบข้อเท็จจริง จึงบอกให้สัตว์ท้ังหลายรออยู่ท่ีตรงน้ัน ส่วนตนและ
เจ้ากระต่ายได้เดินกลับไปดูสถานท่ีต้นเหตุ ตรวจดูเห็นผลมะตูมสุกลูกหนึ่งวางอยู่
ก็เข้าใจทันที จึงกลับมาบอกสัตว์ทั้งหลายว่า “ท่านทั้งหลายเลิกกลัวได้แล้ว เสียงแผ่นดิน
ถล่ม เป็นเสียงผลมะตูมสุกหล่นกระทบใบตาลแห้งดอก เลิกกลัวได้แล้ว” สัตว์ท้ังหลาย
อาศยั ราชสีหจ์ งึ เอาชีวติ รอดมาได้

นิทานเร่ืองนี้สอนให้รู้ว่า : ก่อนจะเชื่ออะไร ควรพิจารณา
ตรวจสอบความเป็นจริงเสียก่อน เพ่ือความถูกต้อง จะได้ไม่เป็นอย่าง
กระต่ายต่นื ตมู

สำนักงานคณะกรรมการวฒั นธรรมแห่งชาติ (สวช.). รวมนิทานชาดก. (ออนไลน์).
แหล่งที่มา : http://xn-- 12cr4akjb8ocn.whitemedia.org. ๑๒ ธันวาคม ๒๕๕๒.

๕๒

นิทานเรือ่ ง กิ้งก่าได้ทอง
มีกิ้ งก่ าตั วหน่ึ ง อาศัยอยู่ที่ ซุ้ มประตู สวนของ

พระมหากษัตริย์ อยู่มาวันหน่ึง พระมหากษัตริย์เสด็จ
ออกไปประพาสอุทยาน ครั้นเสด็จไปถึงซุ้มประตู
ทอดพระเนตรเห็นก้ิงก่าลงมาจากซุ้มประตู แล้วเกาะอยู่
ท่ี พื้ น ดิ น น้ อ ม ศี รษ ะ ล งผ งก ๆ ถ ว าย ค ำนั บ
พระมหากษัตริย์ทอดพระเนตรเห็น จึงตรัสถามเสนาข้าราชการท่ีตามเสด็จว่า "เจ้าตัวน้ี มัน
ทำหัวผงก ๆ ทำไม?" ข้าราชการผู้หน่ึงจึงกราบทูลว่า "กิ้งก่ามีความสวามิภักด์ิและทำความ
เคารพต่อพระองค"์ พระมหากษตั ริย์ได้ทรงฟังก็ชอบพระทัย จึงพระราชทานทอง เป็นค่าเบี้ย
เลย้ี งใหแ้ ก่กิง้ ก่าน้ันวันละสองไพ มอบไวก้ บั คนเฝา้ อุทยานเพอื่ ให้ซ้ือเนื้อมาให้กงิ้ ก่ากิน
อยู่มาวันหนึ่ง คนเฝ้าสวนไปซ้ือเนื้อมาไม่ได้ จึงเอาทองสองไพมาผูกคอก้ิงก่า
พอกง้ิ ก่าได้ทองสองไพผูกคอ ก็เกิดความเย่อหย่ิงถือตัวว่ามีเงินทอง คดิ วา่ ไม่แต่คนอื่นเทา่ น้ัน
ท่ีจะมีเงินทอง ตนเองก็มีเหมือนกัน ยศศักดิ์เล่าไม่แต่คนอื่นจะมี ตนก็มีเหมือนกัน เพราะ
พระมหากษัตริย์ทรงชุบเลี้ยงตน ต่อไปน้ีตนก็ไม่ต้องกลัวไม่ต้องอ่อนน้อมต่อใคร คิดแล้วก็ชู
ศรี ษะร่อนอยบู่ นซุ้มประตู

๕๓

วันหนึ่งพระมหากษัตรยิ ์เสดจ็ ออกไปประพาสอุทยานอกี
ฝา่ ยก้งิ ก่าแลเห็นก็ทำหยิ่งถือตวั ไม่ลงมาถวายคำนับเหมือนอย่างแต่
ก่อน พระมหากษตั ริย์ทอดพระเนตรเหน็ จึงตรัสถามเจา้ พนกั งาน
ผเู้ ฝ้าอทุ ยานว่า "ทำไมก้งิ ก่าจึงไมป่ ระพฤติเหมือนแตก่ ่อน"
ผู้รักษาอุทยานจึงกราบทูลเล่าเรื่องถวายว่า "ตงั้ แต่ได้เอาทองผูกคอไวแ้ ลว้ แตน่ ั้นมา
มันก็ไมท่ ำสมั มาคารวะเหมือนแต่ก่อน"

ครั้นพระมหากษัตริย์ทรงทราบว่ากิ้งก่ากำเริบหย่ิงยโสข้ึน เพราะมีทองผูกคอ
เช่นนั้น กท็ รงพระพิโรธ จึงดำรัสสง่ั ให้ผู้รักษาอุทยาน เอาทองที่ผูกคอกิ้งก่าออกเสียและ
ตรสั ห้ามว่า "ต้ังแต่วนั นตี้ ่อไป อย่าซอื้ เนื้อมาให้ก้งิ กา่ กินเป็นอันขาด" ก้ิงกา่ ตวั น้ันก็อดกิน
เนอื้ ทีเ่ คยไดร้ บั พระราชทานเพราะความเย่อหยง่ิ ของตน

จากนิทานเร่ืองนี้ จะเหน็ ได้ว่า ความเย่อหยงิ่ เปน็ สิ่งท่ีไมก่ อ่ ประโยชนแ์ ต่ประการ
ใดเลย หนำซำ้ ทำให้เสียประโยชนอ์ ีกดว้ ย

ศาลาธรรม. รวมนทิ าน. (ออนไลน)์ .
แหลง่ ที่มา : http://variety.teenee.com/saladharm/. ๑๒ ธนั วาคม ๒๕๕๒.

บรรณานกุ รม

กระทรวงศึกษาการ. (๒๕๔๘). หนงั สือเรยี นสาระการเรียนรู้พื้นฐาน
ชุด ภาษาเพอ่ื ชวี ติ : ภาษาพาที ชัน้ ประถมศึกษาปีที่ ๖. กรงุ เทพฯ :
โรงพิมพค์ ุรสุ ภาลาดพร้าว.

กระทรวงศึกษาธกิ าร. (๒๕๕๑). ตวั ช้ีวัดและสาระการเรียนรูแ้ กนกลาง
กลุ่มสาระการเรยี นรู้ภาษาไทยตามหลกั สตู รแกนกลาง การศึกษา
ขน้ั พน้ื ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑. กรุงเทพฯ : โรงพิมพช์ ุมนมุ
สหกรณก์ ารเกษตร แหง่ ประเทศไทย จำกัด.

เตชนิ ี ชวลิต. (๒๕๕๒). สุภาษติ เด็กไทย สอนลกู หลานใหเ้ ป็นเด็กดี. กรงุ เทพฯ :
ภูมิปญั ญา.

นภิ าพรรณ ศรพี งษ.์ (๒๕๔๘). ทักษะการใชภ้ าษา. นครราชสีมา : มหาวิทยาลยั
เทคโนโลยีราชมงคล อสี านนครราชสีมา.

พระยาอุปกติ ศลิ ปสาร. (๒๕๔๕). หลักภาษาไทย. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พ์
ไทยวฒั นาพาณิช.

ราชบณั ฑติ ยสถาน. (๒๕๕๓). ภาษติ คำพงั เพย สำนวนไทย ฉบับ
ราชบณั ฑติ ยสถาน. พมิ พค์ รง้ั ที่ ๑๕. กรุงเทพฯ : อรุณการพิมพ์.

สวสั ด์ิ เรืองศร.ี (๒๕๕๒). หลักภาษาไทย. โครงการตำราวชิ าการราชภัฏ
เฉลมิ พระเกยี ติ เนื่องในวโรกาสพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หวั
ทรงเจริญพระชนมพรรษา ๖ รอบ.

ประวตั ผิ พู้ ัฒนา

นางละไม ฝัง่ ชลจติ ต์
ตำแหน่งครู วทิ ยฐานะชำนาญการพเิ ศษ
โรงเรียนวดั พรหมโลก อำเภอพรหมคีรี
สำนักงานเขตพน้ื ทีก่ ารศึกษาประถมศึกษานครศรีธรรมราช เขต ๔
สำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พืน้ ฐาน กระทรวงศึกษาธกิ าร

ความภาคภูมใิ จ ผลงานดีเดน่ : รางวัลระดบั ประเทศ

พ.ศ. รางวัล หนว่ ยงาน
๒๕๖๔ เกยี รตบิ ตั รผบู้ ังคบั บญั ชาลูกเสือดีเด่น สำนักงานลกู เสอื แห่งชาติ

ประจำปี ๒๕๖๔ สสส, สคล, ร่วมกับสำนกั งานคณะกรรมการ
๒๕๖๓ เกียรติบัตรครดู ไี ม่มีอบายมขุ ประจำปี การศกึ ษาพน้ื ฐาน กระทรวงศึกษาธกิ าร
คณะครศุ าสตร์ มหาวทิ ยาลัยราชภฏั
การศึกษา ๒๕๖๓ นครศรธี รรมราช
๒๕๖๒ โลร่ างวัลศิษยเ์ กา่ ดีเด่นสาขาวชิ า หน่วยงานสำนกั งานคณะกรรมการส่งเสรมิ
สวสั ดิการและสวสั ดีภาพครูและบุคลากร
ประถมศกึ ษา เน่อื งในโอกาสวนั ครู ๒๕๖๒ ทางการศึกาษ (สกสค)
๒๕๖๐ โลร่ างวลั ครดู ปี ชู นยี บุคคล สำนักงานคณะกรรมการการศึกษา
ข้ันพ้ืนฐาน กระทรวงศกึ ษาธิการ
๒๕๕๖ เกียรติบตั รครูผสู้ อนนกั เรยี น รางวลั ระดับ
เหรยี ญเงนิ กิจกรรมการสรา้ งเกมสรา้ งสรรค์
จากคอมพิวเตอร์ ระดบั ชัน้ ป.๔- ป.๖

พ.ศ. รางวลั หนว่ ยงาน

๒๕๕๖ เกียรตบิ ตั รจัดการเรยี นการสอนเพอ่ื ยกระดบั สำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษา

ผลสมั ฤทธ์ทิ างการเรยี น (O-NET) ชนั้ ขนั้ พ้นื ฐาน กระทรวงศกึ ษาธิการ

ประถมศกึ ษาปที ี่ ๖ กลุม่ สาระการเรยี นรู้

ภาษาไทย เฉล่ยี สงู กว่ารอ้ ยละ ๕๐

๒๕๕๕ เกียรติบัตรครผู ู้สอนนกั เรียน รางวัลระดับ สำนกั งานคณะกรรมการการศกึ ษา

เหรียญทอง รองชนะเลิศอนั ดบั ท่ี ๒ ขนั้ พื้นฐาน กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

กจิ กรรมเกมสร้างสรรค์จากคอมพิวเตอร์

ระดบั ชั้น ป.๔- ป.๖

๒๕๕๕ เกยี รตบิ ัตรครคู ุณภาพ ดเี ด่น อันดับท่ี ๑ สำนกั งานเขตพนื้ ท่กี ารศกึ ษาประถมศกึ ษา

กลมุ่ สาระการเรยี นรภู้ าษาไทย นครศรีธรรมราช เขต ๔

๒๕๕๔ เกียรตบิ ัตรและเคร่ืองหมายเชดิ ชูเกียรติ สำนกั งานเลขาธิการครุ สุ ภา

“หนึ่งแสนครดู ”ี กระทรวงศกึ ษาธิการ

๒๕๕๔ เหรยี ญและเกียรติบัตรรางวัลระดบั ทองแดง สำนกั งานคณะกรรมการการศึกษา

ส่อื อเิ ล็กทรอนกิ ส์ ๘ กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ ขั้นพนื้ ฐาน กระทรวงศกึ ษาธิการ

(ระบบ Online) เรื่อง คำท่ีมาจาก

ภาษาต่างประเทศ กลุ่มสาระการเรียนรู้

ภาษาไทย ประถมศกึ ษาปีท่ี ๕

๒๕๕๓ เหรยี ญและเกียรติบตั รรางวัลระดบั ทองแดง สำนกั งานคณะกรรมการการศกึ ษา

ส่อื อิเลก็ ทรอนิกส์ ๘ กล่มุ สาระการเรยี นรู้ ขน้ั พน้ื ฐาน กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

(ระบบ Online) เรื่อง คำเป็น คำตาย

ภาษาไทย ประถมศกึ ษาปีที่ ๔

๒๕๕๑ เหรยี ญและเกียรติบตั รรางวัลระดับเหรียญเงิน สำนักงานคณะกรรมการการศึกษา

บทเรยี นคอมพิวเตอรช์ ว่ ยสอน เรือ่ ง รรู้ ัก ขั้นพ้นื ฐาน กระทรวงศกึ ษาธิการ

หลักภาษาพัฒนาการอ่านเขียน กลมุ่ สาระ

การเรียนรู้ภาษาไทย ประถมศกึ ษาปีที่ ๕

๒๕๔๖ เกียรติบัตรรางวัลชมเชยอันดบั ๒ สำนกั งานคณะกรรมการการศกึ ษา

การประกวดสื่ออเิ ลก็ ทรอนิกส์ ขั้นพืน้ ฐาน กระทรวงศึกษาธกิ าร

เรอื่ ง หลักภาษาทน่ี า่ รู้

ภาษาไทยเรานี้มีคณุ คา่
โปรดชว่ ยกันรักษาใหค้ งอยู่
ทุกถ้อยคำภาษาลว้ นนา่ ดู
จงเชิดชใู หอ้ ย่คู ูค่ นไทย

เปน็ คนไทยภาษาถ้าไมร่ ักษ์
จะประจักษค์ ุณคา่ ได้ไฉน
เขาดถู ูกเหยียดหยามอยรู่ ำ่ ไป
เร็วเถดิ อนุรกั ษไ์ ว้ใหย้ นื ยง

จิราภรณ์ หอมกลิ่น ประพันธ์