โครงงานใบวิเศษเสกสีได้

รายงานโครงงานวิทยาศาสตร์ ด้วยกระบวนการสืบเสาะระดับปฐมวัย “ ใบวิเศษ เสกสีได้ ” ตามโครงการ “บ้านนักวิทยาศาสตร์น้อย ประเทศไทย” ประจ าปีการศึกษา ๒๕๖๕ โดย นักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ ๓ โรงเรียนชุมชนบ้านท่าเสา นางสาวสุนิษา บุดสีสาย คุณครูที่ปรึกษา ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเพชรบูรณ์ เขต 3 ส านักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

ค ำน ำ โรงเรียนได้เข้าร่วมโครงการบ้านนักวิทยาศาสตร์น้อย ประเทศไทย และได้จัดท าโครงงาน เรื่อง ใบวิเศษ เสกสีได้ โดยเกิดจากความสงสัยของเด็กเกี่ยวกับสีธรรมชาติเกิดขึ้นได้อย่างไร เพื่อพัฒนาทักษะ พื้นฐานทางวิทยาศาสตร์ และยังฝึกการท างานร่วมกับผู้อื่นได้อย่างสนุกสนาน จึงน าไปสู่กิจกรรมเรียนรู้ที่เด็ก จะได้รับประสบการณ์ตรง จากแหล่งเรียนรู้นอกห้องเรียน จากการทดลอง จากผู้ปกครองนอกจากนี้ยัง ส่งเสริมให้เด็กได้รู้จักการท างานร่วมกับผู้อื่น การสังเกตสิ่งต่างๆรอบตัว มีทักษะกระบวนการทาง วิทยาศาสตร์ และน าไปใช้ในชีวิตประจ าวันได้อย่างมีความสุข ครูและนักเรียนจึงได้จัดท าโครงงานใบวิเศษ เสกสีได้ขึ้น ผู้จัดท าขอขอบคุณ ผู้บริหารโรงเรียน คณะศึกษานิเทศก์ ครูพี่เลี้ยง และคณะครูผู้ปกครองที่ ให้ค าปรึกษา ให้ความร่วมมือ และสนับสนุนการท าโครงงานในครั้งนี้จนส าเร็จลุล่วงด้วยดี นางสาวสุนิษา บุดสีสาย ครูโรงเรียนบ้านท่าเสา

สำรบัญ หน้ำ ชื่อโครงงาน ๑ ผู้จัดท าโครงงาน ๑ ครูที่ปรึกษา ๑ ระยะเวลาในการจัดท า ๑ ที่มาของโครงงาน ๑ ค ำถำมที่ 1 ขั้นที่ 1 ตั้งค าถามเกี่ยวกับปรากฏการณ์ธรรมชาติ ๔ ขั้นที่ 2 รวบรวมความคิดและข้อสันนิษฐาน ๔ ขั้นที่ 3 ทดลองและปฏิบัติการสืบเสาะ ๘ ขั้นที่ 4 สังเกตและการบรรยาย ๙ ขั้นที่ 5 บันทึกข้อมูล ๑๐ ขั้นที่ 6 สรุปและอภิปรายผล ๑๑ ผลการพัฒนาความสามารถของเด็กปฐมวัย ๑๓ ค ำถำมที่ 2 ขั้นที่ 1 ตั้งค าถามเกี่ยวกับปรากฏการณ์ธรรมชาติ ๑๓ ขั้นที่ 2 รวบรวมความคิดและข้อสันนิษฐาน ๑๓ ขั้นที่ 3 ทดลองและปฏิบัติการสืบเสาะ ๑๔ ขั้นที่ 4 สังเกตและการบรรยาย ๑๙ ขั้นที่ 5 บันทึกผล ๒๐ ขั้นที่ 6 สรุปและอภิปราย ๒๑ ผลการพัฒนาความสามารถของเด็กปฐมวัย ๒๒

1 ชื่อโครงงาน ใบวิเศษ เสกสีได้ ผู้จัดท าโครงงาน นักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 โรงเรียนชุมชนบ้านท่าเสา สพป.พช.3 ครูที่ปรึกษา นางสาวสุนิษา บุดสีสาย ครูพี่เลี้ยง นางธันยาภัทร์ แสงวิโรจน์ ระยเวลาท าโครงงงาน 6 - 17 กุมภาพันธ์2566 ________________________________________________________________________________ ที่มาของโครงงาน หลังจากการด าเนินงานทดลองบ้านนักวิทยาศาสตร์ โครงการบ้านนักวิทยาศาสตร์น้อยแห่งประเทศไทย เรื่อง ความลับของสีด า เด็กนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 โรงเรียนชุมชนบ้านท่าเสา มีความตื่นเต้น และสนุกสนาน กับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น ได้พบเห็นสีที่ต่างๆ ที่รวมกันอยู่ในสีด า เด็กๆ จึงเกิดความสนใจและสงสัยว่า สีจากใบไม้เกิดขึ้นได้อย่างไร และได้เล่าต่อว่า เคยเห็นพี่ประถมน าใบไม้มาย้อมผ้าที่โรงเรียน ใบไม้ มีสีได้ยังไง เด็กๆ สงสัย ครูได้น าค าถามจากข้อสงสัยของเด็กๆ มาค้นคว้าทางอินเทอร์เน็ตจึงได้ข้อมูลว่า สี จากใบไม้สามารถ น ามาท าประโยชน์ได้อย่างหลากหลาย เช่น การท าอาหาร การย้อมผ้า การพิมพ์ภาพ และได้ข้อมูล เกี่ยวกับใบไม้ ชนิดต่าง ๆ ว่าเมื่อน ามา ทุบ ถู ขยี้ ลงบนวัตถุ จะท าให้เกิดสีต่างๆ ขึ้น เช่น ใบสัก ให้สีน้ าตาล ใบชงโค ให้สีเขียว อ่อน เป็นต้น จากค าถามของเด็กๆ น าไปสู่การทดลอง ครูแจ้งข่าวสารถึงผู้ปกครองชั้นอนุบาลปีที่ 3 สนใจที่จะ เรียนโครงงาน “ใบวิเศษ เสกสีได้” ขอความร่วมมือผู้ปกครองช่วยน าใบไม้ ดอกไม้ เพื่อน ามาทดลองโครงงาน ค าถามที่เด็กๆอยากรู้ เด็กสนใจ เรื่อง “ใบวิเศษ เสกสีได้” และเกิดการสนทนาโต้ตอบค าถามกัน น้องลีโอ : สีจากใบไม้ เกิดขึ้นได้อย่างไร น้องซัน : ท าอย่างไรสีใบไม้ถึงติดผ้า น้องมิลค์ : ท าไมใบไม้ถึงมีลักษณะเหมือน ๆ กัน น้องชมพู่ : ใบไม้มีสีอะไรบ้าง จากค าถามที่เด็กสงสัยอยากรู้ จึงสรุปลงในแผนที่ความคิด (Web) สีจากใบไม้ เกิดขึ้น ได้อย่างไร ท าอย่างไรสีใบไม้ถึงติดผ้า ท าไมใบไม้ถึงมีลักษณะเหมือน ๆ กัน ใบไม้มีสีอะไรบ้าง

2 จากค าถามที่เด็กๆ อยากรู้ 4 ค าถามเด็กและครูสนทนาเพื่อเลือกค าถามที่น่าส ารวจตรวจสอบ โดยการ ให้เหตุผลประกอบซึ่งเด็กๆ เห็นว่า ต้องการเลือก ค าถามที่ 1 สีจากใบไม้เกิดขึ้นได้อย่างไร เพราะเด็กๆ เคยเห็น พี่ๆน าใบไม้มาย้อมผ้า จึงอยากรู้ว่า สีจากใบไม้ เกิดขึ้นได้อย่างไร ค าถามที่ 2 ท าอย่างไรสีใบไม้ถึงติดบนผ้า จากประสบการณ์เดิมที่เด็กๆ เคยเห็น ค าถามที่ต้องการหาค าตอบ คือ 1. สีจากใบไม้เกิดขึ้นได้อย่างไร 2. ท าอย่างไรสีใบไม้ถึงติดบนผ้า เด็กค้นคว้าหาค าตอบจากอินเตอร์เน็ตโดยครูหาข้อมูลมาให้เด็กดูและแหล่งข้อมูลที่หลากหลายผ่าน กิจกรรมที่ปฏิบัติจริง การทดลอง การสาธิต การส ารวจบริเวณโรงเรียน ได้ลงมือปฏิบัติ การแลกเปลี่ยนความ คิดเห็นจากผู้ปกครอง เพื่อให้เด็กได้รับประสบการณ์ตรงมากที่สุด ค าถามที่เด็กอยากรู้ จากค าถามที่เด็กอยากรู้ การสนทนาโต้ตอบ หาค าตอบจากอินเตอร์เน็ตโดยครูหาข้อมูลมาให้

3 ฟังนิทานเกี่ยวกับสี พานักเรียนส ารวจใบไม้รอบๆบริเวณโรงเรียน สารสัมพันธ์ถึงผู้ปกครองช่วยเตรียมวัสดุอุปกรณ์ และแสดงความคิดเห็นถึงโครงงาน

4 เด็กๆ สังเกตใบไม้แต่ละชนิด ครูอธิบายรูปร่างลักษณะของใบไม้แต่ละชนิด จุดประสงค์ เพื่อสกัดสีจากใบไม้ ขั้นที่ 1 ตั้งค าถามเกี่ยวกับปรากฏการณ์ธรรมชาติ ครูและเด็กสนทนาถึงประสบการณ์ที่เด็กๆ เคยเห็นพี่ประถมน าใบไม้มาย้อมผ้า ท าให้เด็กๆต้องการ ทราบว่าสีจากใบไม้เกิดขึ้นได้อย่างไร โดยไปศึกษาจากแหล่งเรียนรู้ต่าง ๆ เช่น ถามผู้ปกครอง อินเทอร์เน็ต น้องนะโม จะท าอย่างไรจึงจะได้สีจากใบไม้ครับ น้องปุญ เอาใบไม้อะไรบ้างคะ น้องตั๊กแตน ใบไม้แต่ละชนิดให้สีอย่างไรบ้างคะ น้องฮันนา เรามาลองท าดู ขั้นที่ 2 รวบรวมความคิดและข้อสันนิษฐาน (6 - 8 กุมภาพันธ์ 2566) เด็กและครูสนทนาร่วมกัน โดยใช้ค าถามกระตุ้นเพื่อให้ทราบถึงประสบการณ์เดิมของเด็กเกี่ยวกับใบไม้ ครู เด็กๆเคยมีประสบการณ์อะไร เกี่ยวกับใบไม้ น้องมิลค์ หนูเคยเอามาต าเล่น น้องเอญ่า หนูเคยเอาใบไม้มาท าเรือ น้องตั๊กแตน หนูเคยเห็นพี่ประถมน ามาย้อมผ้า น้องฮันนา เคยน าใบไม้มาท างานศิลปะ น้องปุญ ใบไม้มีอยู่ทั่วไปหมด น้องซัน เห็นใบใบไม้มีสีน้ าตาล สีเหลือง สีเขียว ค ำถำมที่ ๑ สีจากใบไม้เกิดขึ้นได้อย่างไร

5 เด็ก ๆ และครูร่วมกันสนทนาถึงสีจากธรรมชาติใกล้ตัวเราที่เราสามารถน ามาท าสีย้อมผ้าได้ จากที่เด็ก ๆ ไปหาข้อมูล ถามผู้รู้ อินเทอร์เน็ต ท าให้ทราบข้อมูลว่าสีจากใบไม้ก็สามารถน ามาย้อมผ้าได้ ดังนั้นครูและเด็กจึงตกลงกันว่าจะส ารวจบริเวณโรงเรียนของเราที่มีต้นไม้เยอะแยะว่ามีใบไม้อะไรบ้างน่าจะ เหมาะในการท าสีย้อมผ้าได้ ครู เด็กคะใบไม้ที่โรงเรียนเรามีมากเราน่าจะน ามาท าสีได้นะคะ น้องลีโอ ครับผมว่าเราเอาใบไม้มาต้มจะได้สีนะครับ น้องมิลค์ เอาใบไม้มาโขลกให้ละเอียดแล้วคั้นเอาน้ าน าจะได้ น้องปุญ ต้องใช้ใบไม้เยอะๆสีถึงจะเข้มข้นย้อมผ้าจึงจะติดดีค่ะ ครู เด็กๆคิดว่าเราน่าจะเอาใบไม้อะไรมาสกัดสีคะ น้องแท๊ก ผมว่าใบสักครับ มันสีแปลกนะครับ น้องดล ดีครับใบสักเยอะแล้วก็ร่วงมากด้วย น้องเอญ่า ใบยูคาลิปตัสจะให้สีอะไรคะครู น้องน้ าขิง ถ้าอย่างนั้นเราลองดูใบไม้ที่หาง่ายดีไหมคะ เด็กและครูร่วมกันเก็บตัวอย่างใบไม้ในบริเวณโรงเรียน เรียนรู้ชื่อ น าใบไม้ที่ได้มาจัดกลุ่มโดยร่วมกัน ก าหนดเกณฑ์ ขนาดของใบ ดังนี้ ใบสัก ขนาดใหญ่ ใบมะม่วง ขนาดกลาง ใบยูคา ขนาดเล็ก ใบขี้เหล็ก ขนาดเล็กที่สุด

6 เด็กและครูร่วมกันเลือกใบไม้ที่จะสกัดสี ครู เด็กๆได้ใบไม้แล้วคิดว่าเราน่าจะน าใบอะไรมาสกัดสีคะ น้องมิลค์ ใบสักค่ะ ใหญ่ดีค่ะสีสวยแน่ๆ น้องซัน ผมว่าใบขี้เหล็กครับใบเขียวเข้มดีครับ น้องลีโอ ผมว่าใบยูคาครับ น้องชมพู่ เอาใบมะม่วงค่ะ น้องจเอญ่า หนูว่ายูคาลิปตัสหอมดีเวลาย้อมผ้าคงหอมดี น้องดล ถ้าอย่างนั้นเราเอาทั้งหมดเลย ๔ ชนิดเลยครับ ครู ดีค่ะ เราลองท าดูนะคะ แล้วเราจะสกัดน้ าสีอย่างไรคะ น้องนะโม โขลกให้ละเอียดครับ น้องน้ าขิง มันน่าจะต้มถึงจะดี น้องปุญ หนูเห็นยายต้มในน้ าเดือด น้องดล ยายผมก็ต้ม น้องมิลค์ ถ้าโขลกคงต้องใช้แรงเยอะเราลองต้มนะ ครู สรุปว่าต้มนะคะ เมื่อครูและเด็กๆ ตกลงกันได้วจะสกัดสีโดยการต้ม และเสือกชนิดของใบไม้จ านวน สี่ชนิดได้แก่ ใบสัก ใบมะม่วง ใบยูคา และใบขี้เหล็ก แล้วจึงตกลงกันว่าเราจะต้มใบไม้ทีละชนิด โดยใช้เกณฑ์ในการต้มเป็นแนว เดียวกัน เพื่อให้ได้น้ าสีที่สามารถเปรียบเทียบความเข้มได้ในเกณฑ์การต้มที่เหมือนกันหมด คือ - ใช้ใบไม้ 1 กิโลกรัม - น้ าสะอาด 1 ขัน - เวลาในการต้ม 30 นาที - ความร้อนสม่ าเสมอ เมื่อเด็กๆได้ตกลงกันว่าจะสกัดสีจากใบไม้ด้วยการต้มแล้วต่างก็สันนิษฐานว่าจะได้สีอะไรบ้างจากการต้ม ใบไม้ทั้งสี่ ชนิดโดยตั้งข้อสันนิษฐานว่า

7 ชนิดใบไม้ ข้อสังเกต สีที่จะได้ ใบสัก ใบใหญ่สีเขียว ผิวหยาบๆ สีเขียว ใบมะม่วง ใบใหญ่เรียว ผิวเนียนๆ สีเขียว ใบยูคา ใบเรียวยาว ผิวเรียบ สีเขียวอ่อน ใบขี้เหล็ก ใบใหญ่สีเขียวเข้มมีขน สีเขียวเข้ม ขั้นที่ 3 ขั้นทดสอบและปฏิบัติการสืบเสาะ (วันที่ 9 กุมภาพันธ์ 2566) แบ่งกลุ่มเด็กออกเป็นกลุ่ม เพื่อด าเนินการสกัดสีของบไม้กลุ่มละชนิด โดยเริ่มจากการเก็บใบไม้จากต้น ถ้าสูงครูก็ช่วยเหลือจนเก็บได้ ประมาณ 1 กิโลกรัมน ามาท าความสะอาด และสับให้ละเอียดเพื่อสะดวกในการ ต้ม และท าตามเกณฑ์ที่ตกลงกันไว้โดยใช้ใบไม้ 1 กิโลกรัม น้ า 1 ขัน ใช้เวลาในการต้ม 30 นาทีท าเหมือนกัน จนครบทุกชนิดจะได้น้ าสีจากการต้มรอให้เย็นแล้วกรอกใส่ขวดไว้จะได้น้ าสีดังนี้ เริ่มจากการเก็บใบไม้จากต้น ใช้เวลาในการต้ม 30 นาทีท าเหมือนกันจนครบทุกชนิด

8 สีจากการต้มรอให้เย็นแล้วกรอกใส่ขวดไว้จะได้น้ าสีดังภาพ เมื่อได้น้ าสีจากใบไม้ทั้ง 4 ชนิดแล้วเด็กยังสงสัยอีกว่า ถ้าเราเอาสีใบไม้ทั้ง 4 ชนิดมารวมกันจะเป็น อย่างไร ทุกคนจึงน าน้ าสีสีละ 1 แก้วมาเทรวมกันในขวดอีกใบจึงได้สีดังนี้ น้ าตาลเข้ม ขั้นที่ 4 สังเกตและบรรยาย (วันที่ 10 กุมภาพันธ์ 2566) จากการที่เด็กๆมีข้อสงสัยว่า สีของใบไม้เกิดขึ้นได้อย่างไร จึงถึงได้ไปศึกษาจากผู้รู้ และอินเทอร์เน็ต จึงได้ตกลงที่จะสกัดสีจากใบไม้ที่มีมากมายในโรงเรียน โดยตกลงที่จะสกัดสีจากใบไม้๔ ชนิด คือ ใบสัก ใบมะม่วง ใบยูคา ใบขี้เหล็ก ซึ่งใบไม้ทั้ง 4 ชนิดมีใกล้ตัวเด็กเก็บตัวอย่างง่าย หาไม่ยาก และตั้งข้อสันนิษฐาน ร่วมกันว่า ใบสักเป็นสีเขียว ใบใหญ่หนาสีเขียว มีขน น่าจะได้สีเขียว ใบมะม่วงมีสีเขียว น่าจะได้สีเขียว ใบยูคามีสี เขียวอ่อน น่าจได้สีเขียวอ่อน ใบขี้เหล็ก มีสีเขียวแก่ ใบเล็ก ผิวเรียบ น่าจะได้สีเขียวแก่ และใบไม้ 6 ชนิดรวมกัน น่าจะได้สีด า น้องดล ครูครับใบสักต้มแล้วไม่เป็นสีเขียวเลยครับ น้องปุญ ใช่ค่ะ น้ าใบสักเป็นสีน้ าตาลเข้มค่ะ เหมือนน้ าแป๊บซี่เลย น้องฮันนา น้ าใบมะม่วงด้วยค่ะ ไม่ได้สีเขียว แต่ได้สีเหลืองๆ ค่ะ น้องมิลค์ ใบยูคา ต้มออกมาก็ไม่ใช่สีเขียวค่ะ เป็นสีเหลืองอ่อนค่ะ น้องเอญ่า ใบขี้เหล็กต้มแล้วน้ าก็สีเหลืองค่ะ

9 ขั้นที่ 5 การบันทึกผล จากการสังเกตสกัดสีจากใบไม้ 4 ชนิด โดยการต้มในเวลาที่เท่ากัน ปริมาณใบไม้เท่ากัน ปริมาณน้ า เท่ากัน ควบคุมอุณหภูมิให้สม่ าเสมอ เมื่อเสร็จทุกชนิดใบแล้ว ปรากฏว่าได้น้ าสีที่มีความแตกต่างกันและขณะต้ม ก็สังเกตได้ดังนี้ ชนิดของใบไม้ ลักษณะใบ ข้อสังเกตขณะต้ม สีที่ได้ ใบสัก ใบใหญ่หนามีขนสีเขียว มีกลิ่นฉุนเล็กน้อย กลิ่น เหมือนยาสมุนไพร น้ าตาลเข้ม ใบมะม่วง ใบใหญ่เรียว ผิวเรียบ สีเขียว มีกลิ่นฉุน สีเหลือง ใบยูคา ใบเขียว ผิวเรียบ มีกลิ่นฉุน สีเหลืองอ่อน ใบขี้เหล็ก ใบเล็ก ผิวเรียบ สีเขียวเข้ม มีกลิ่นฉุน สีเหลือง เด็ก ๆ วาดภาพผลจากการทดลองสกัดสีจากใบไม้

10 เด็กและครูร่วมกันสรุปเป็นแผนภูมิ ขั้นที่ 6 สรุปและอภิปรายผล (วันที่ 10 กุมภาพันธ์ 2566) เด็กและครูสนทนาร่วมกันถึงค าถามที่เด็กอยากรู้ “สีจากใบไม้เกิดขึ้นได้อย่างไร” เด็กสรุปผลการทดลอง ดังนี้ - เราสามารถน าใบของพืชมาสกัดสีได้หลายสีแล้วแต่ชนิดของใบพืช ชนิดใบพืช สีที่สกัดได้ ผลการทดลอง ใบสัก สีน้ าตาลเข้ม ไม่ตรงตามข้อสันนิษฐาน ใบมะม่วง สีเหลือง ไม่ตรงตามข้อสันนิษฐาน ใบยูคา สีเหลืองอ่อน ไม่ไตรงตามข้อสันนิษฐาน ใบขี้เหล็ก สีเหลือง ไม่ตรงตามข้อสันนิษฐาน จากการทดลองสกัดสีจากใบไม้ 4 ชนิดและสีจากใบไม้ทั้ง 4 ชนิดรวมกันท าให้เด็กได้ทราบว่าใบสักสกัด สีได้สีน้ าตาลเข้ม ใบมะม่วง ใบยูคา ใบขี้เหล็ก สกัดได้สีเหลือง ถ้าเราน าสีที่ต้มได้แต่ละสีมาผสมกันจะได้สีน้ าตาล เข้ม แต่ถ้าเราเอาใบไม้แต่ละชนิดมาต้มรวมกันจะได้สีด า เมื่อเสร็จสิ้นการทดลองแล้วแนะน าเด็กว่าเราสามารน าสีที่ต้มไปท าอย่างอื่นได้อีกตั้งหลายอย่างตาม ความเหมาะสมกับสีนั้นๆ

11 ผลการพัฒนาความสามารถของเด็กปฐมวัย 1. ผลการพัฒนาคามสมารถพื้นฐาน 4 ด้าน 1.1 ด้านการเรียนรู้ - เด็กๆได้เรียนรู้ชื่อ และลักษณะของใบสัก ใบมะม่วง ใบขี้เหล็ก ใบยูคา -เด็กๆได้เรียนรู้การสกัดสีจากใบหูกวางใบสักทอง ใบประตู ใบยางนายูคาลิปตัส และใบกาว - เด็กๆสามารถบอกเล่าวิธีการหาค าตอบของตนเองได้ 1.2 ด้านภาษา - เด็กมีพัฒนาการด้านภาษาจากการสนทนาโต้ตอบแสตงความคิดเห็น - เด็กๆได้เรียนรู้จากการสอบถามสัมภาษณ์และรายงานข้อมูลที่ตนเองได้รับทราบมา 1.3 ด้านสังคม - เด็กสามารถท างานร่วมกับผู้อื่นได้ - เด็กสามารถแสดงความคิดเห็นของตนเองและยอมรับฟังความคิดเห็นของคนอื่น - เด็กเคารพกฎกติกาและปฏิบัติตามข้อตกลงของห้องเรียน 1.4 ด้านการเคลื่อนไหวและทักษะการรับรู้ประสาทสัมผัส - เด็กได้เคลื่อนไหวใช้มือหยิบจับวัสดุอุปกรณ์ - เด็กสามารถใช้ประสาทสัมผัสในการสังเกตได้ด้วยตนเอง 2. ผลการพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 2.1 ทักษะการสังเกต - การบอกลักษณะของสิ่งที่สังเกตด้วยประสาทสัมผัสต่างๆเช่นการหยิบจับ 2.2 ทักษะการวัด - เด็กๆได้ชั่งปริมาณของใบไม้แต่ละชนิดซึ่งจะต้องมีปริมาณที่เท่าๆกัน 2.3 ทักษะการจ าแนก - เด็กได้รู้จักชนิดของวัสดุธรรมชาติที่จะน ามาสกัดสีเป็นสีต่างๆได้ 2.4 ทักษะการค านวณ - เด็กได้ค านวณปริมาณของใบไม้แต่ละชนิด ปริมาณน้ าที่จะใช้ต้มสีและเคี่ยวจนเหลืองพอดี 2.5 ทักษะการพยากรณ์หรือการคาดคะเนค าตอบ - เด็กได้คาดคะเนสีที่จะเกิดขึ้นจากการต้มใบไม้ทั้งสี่ชนิดว่าจะออกมาเป็นสีอะไร 2.6 ทักษะการจัดท าและสื่อความหมายข้อมูล - เด็กสามารถวาดภาพบันทึกผลการทดลองได้ 2.7 ทักษะการลงความคิดจากข้อมูล - เด็กสามารถลงความเห็นในการเลือกวัสดุที่จะเอามาท าสีได้ - เด็กสามารถแสดงความคิดเห็นเพิ่มเติมโดยใช้ความคิดเห็นส่วนตัวได้วท าไมถึงต้องเลือกวัสดุ ชนิดนี้เพราะว่าเป็นสิ่งที่เด็กเห็นทุกวันสามารถหาได้ง่าย 2.8 ทักษะการหาความสัมพันธ์สเปสกับสเปสและสเปสกับเวลา - เด็กใช้เวลาท ากิจกรรมเพื่อให้ได้สีของใบไม้ตามที่สงสัยและเกิดค าถาม

12 2.9 ทักษะการค านวณและควบคุมตัวแปร - เด็กใช้ใบไม้ ปริมาณเท่ากัน ปริมาณน้ าเท่ากัน เวลาในการต้มเท่ากัน ควบคุมอุณหภูมิ ใกล้เคียงกัน 2.10 ทักษะการทดลอง -เด็กสามารถออกแบบก าหนดขั้นตอนการทดลองได้ว่าจะต้องท าอย่างไร ปฏิบัติตามขั้นตอน และบันทึกผลได้

13 ขั้นที่ 1 ตั้งค าถามเกี่ยวกับปรากฏการณ์ธรรมชาติ(วันที่ 13 กุมภาพันธ์ 2566) จากการที่เด็กๆ ได้สกัดน้ าสีจากคือ ใบสัก ใบมะม่วง ใบยูคา ใบขี้เหล็กและใบไม้รวมกันแล้วเด็กๆ ยังมี ค าถามต่อไปอีกว่า น้องนะโม ครูครับเราจะเอาสีที่ได้ไปย้อมผ้ายังไงครับ ครู ใครเคยเห็นการย้อมผ้าไหมคะ น้องลีโอ ผมเคยเห็นในยูทูป พี่เปิดให้ดูครับ น้องมิลค์ หนูก็เคยเห็นค่ะ สีสวยมากมีหลายสี น้องปุญ เคยเห็นพี่ๆ ย้อมที่โรงเรียนค่ะ น้องชมพู่ หนูอยากย้อมผ้าด้วยสีที่เราต้มจากใบไม้ค่ะ ครู ไปศึกษาวิธีย้อมผ้าจากยูทูปดีไหมคะ น้องเอญ่า ดีค่ะ จากการสนทนากับเด็กๆ ครูและนักเรียนได้ข้อสรุปว่าจะไปศึกษาวิธีการย้อมผ้าจากยูทูปเพื่อหา ความรู้เรื่องการย้อมผ้าที่ถูกวิธี เด็กและครูสนทนาร่วมกันเกี่ยวกับการย้อมผ้า จุดประสงค์ 1. เพื่อศึกษาวิธีการย้อมผ้าจากธรรมชาติ 2. เพื่อเปรียบเทียบการติดผ้าของสีจากใบไม้สี่ชนิด ขั้นที่ 2 รวบรวมความคิดและข้อสันนิษฐาน (วันที่ 14 กุมภาพันธ์ 2566) เด็กและครูได้ร่วมสนทนากันและตกลงกันว่าเราจะน าสีที่ได้จากการต้มใบไม้จ านวน ๔ ชนิด ไปย้อมผ้า และศึกษาวิธีการย้อมผ้าจากสีของใบไม้ ครู เด็กมองเห็นสีที่เราได้มาแล้วนะคะเราจะน าสีไปย้อมผ้ากันค่ะ น้องเอญ่า แล้วสีใบอะไรจะติดผ้าบ้างคะ น้องชมพู่ หนูอยากให้ผ้ามีลายใบไม้ ค ำถำมที่ 2 ท าอย่างไรสีใบไม้ถึงติดบนผ้า

14 น้องฮันนา แล้วเราจะย้อมกันยังไงคะ น้องมิลค์ เราศึกษาจากยูทูปอีกครั้งได้นะ เด็กๆ ร่วมกันสันนิษฐานว่า สีอะไรจะติดลงบนผ้าบ้าง จากการสนนิษฐานเด็กๆ คิดว่าสีจากใบไม้ทั้ง 4 ชนิดจะสามารถติดลงบนผ้าได้ ขั้นที่ 3 ทดลองและปฏิบัติการสืบเสาะ (วันที่ 14 - 16 กุมภาพันธ์ 2566) เด็กและครูร่วมกันทดลองย้อมผ้าที่ได้จากสีของใบไม้ทั้ง ๔ ชนิด โดยวิธีการต้มผ้าลงไปในน้ าของสีใบไม้ แต่ละชนิด ผลจากการทดลองสืบเสาะ พบว่า สีของใบสัก ติดผ้า เป็นสีน้ าตาล สีของใบมะม่วงติดผ้า เป็นสีเหลือง อ่อน สีของใบยูคา ติดผ้าเป็นสีเหลืองอ่อนๆ สีของใบขี้เหล็ก ไม่ติดผ้า น้องมิลค์ ท าไมสีไม่ค่อยติดผ้าเลยคะ น้องจันทร์เจ้า หรือใบไม้บางชนิด ไม่เหมาะกับการย้อมผ้าคะ น้องฮันนา เราต้องพลาดอะไรสักอย่างแน่ๆ ค่ะครู น้องซัน มีแค่ใบสัก ใบมะม่วงที่มีสีชัดเจนที่สุด น้องชมพู่ เราลองเปลี่ยนวิธีจากการย้อมมาพิมพ์ใบไม้ดูไหมคะ เผื่อจะติดกว่าแบบนี้ค่ะ ครู งั้นเรามาลองใช้ใบไม้พิมพ์ลงบนผ้ากันดูนะคะ ว่าจะติดผ้าหรือไม่

15 จากการค้นคว้าสืบเสาะ หาข้อมูลเพิ่มเติมเด็กและครูได้ข้อมูลเพิ่มเติมมากมาย เกี่ยวกับวิธีการท า อย่างไรให้สีธรรมชาติ ติดลงบนผ้า และเด็กๆ ได้เห็นวิธีการย้อมผ้าที่หลากหลาย และเลือกที่จะเปลี่ยนการย้อม ผ้าจากน้ าของใบไม้ มาเป็นการพิมพ์ใบไม้ลงบนผ้าโดยตรง เพราะ เด็กๆ คิดว่า วิธีการนี้จะท าให้สีของใบไม้ติดลง บนผ้าได้ชัดขึ้น เด็กและครูร่วมกันทดลอง เพื่อทดสอบการติดผ้าของใบไม้ โดยทดลองท าตามขั้นตอนที่ได้ศึกษาจาก อินเทอร์เน็ต และผู้เชี่ยวชาญด้านการพิมพ์ผ้าจากใบไม้ ทางยูทูป ครูมอบหมายให้เด็กๆ เตรียมน้ าสนิม เตรียมใบ สัก เตรียมใบมะม่วง ใบยูคา มาใหม่ ซึ่งการทดลองสืบเสาะครั้งนี้ ไม่ใช้ใบขี้เหล็ก เพราะเด็กๆได้รู้แล้วว่า ใบ ขี้เหล็ก ไม่เหมาะกับการย้อมผ้า น้องปุญ หนูจะให้แม่แช่สนิมไว้ให้ครูเย็นนี้เลยค่ะ น้องฮันนา หนูอยากเอาดอกไม้มาตกแต่งให้มีสีสันเหมือนในยูทูปด้วยค่ะ น้องลีโอ บ้านผมมีดอกดาวเรืองครับ เยอะเลย ครู ดีเลยค่ะ เด็กๆ เตรียมวัสดุอุปกรณ์มานะคะ เด็กๆ น าใบไม้แช่ในน้ าสนิม ที่เตรียมมาจากบ้าน ใช้เวลา 5 - 10 นาที เพื่อที่จะให้สีออกจากใบไม้ได้ ดีเมื่อน าไปต้มหรือนึ่ง

16 เด็ก ๆ น าผ้าไปต้มกับน้ าสนิม 2 ขวด ใส่เกลือและน้ าส้มสายชู 3 ช้อนโต๊ะ และต้ม จากนั้น แช่ทิ้งไว้ 1 คืน หลังจากแช่ไว้ 1 คืน เด็กๆ น าผ้าของกลุ่มตนเองมาบิดให้หมาด และน าไปผึ่ง เพื่อจัดวางใบไม้ ดอกไม้ ลงไปบนผ้า น้องตั๊กแตน ท าไมเราต้องแช่ใบไม้กับต้มผ้าในน้ าสนิมด้วยคะครู น้องแท็ก ก็ท าตามที่คุณยายในยูทูปบอกไง มันจะท าให้สีธรรมชาติติดบนผ้าได้ดี น้องมิลค์ ใช่ๆ แล้วใบไม้ที่แช่น้ าสนิม สีก็จะออกมาดีด้วยนะคุณยายบอก

17 เด็กๆ น าใบสัก ใบมะม่วง ใบยูคาที่เด็กๆ ได้ทดลองแล้วว่าเป็นสีที่ติดผ้า น ามาวางลงบนผ้าเพื่อ พิมพ์ลายใบไม้ลงบนผ้า และใช้ดอกไม้วางเพื่อเพิ่มสีสัน หลังจากวางใบไม้เสร็จแล้ว เด็กๆ ใช้แผ่นพลาสติกมาคลุม เพื่อไม่ให้ใบไม้เคลื่อนที่และใช้เชือกมัด และน าไปต้มเป็นเวลา 1 ชั่วโมง

18 เมื่อต้มเสร็จแล้วทิ้งไว้ 1 คืน เพื่อให้สีจากใบไม้ติดลงบนผ้า เมื่อทิ้งผ้าที่ต้มไว้ครบ 1 คืน เด็กๆ ช่วยกันน าใบไม้ และ ดอกไม้ ออกจากผ้า พอว่า สีที่จากใบไม้ที่ติด ผ้าและมีลวดลายที่ชัดเจนที่สุด คือ ใบสัก น้องเอญ่า สวยมากๆ ค่ะ ครู ทั้ง กลุ่มผู้หญิง และ กลุ่มผู้ชาย เลยค่ะ น้องดล ใบสักสีติดผ้าได้ดีมากๆ เลยครับ ลายสวยเลย น้องฮันนา ครั้งก่อนที่สีไม่ชัด แสดงว่าเพราะเราลืมต้มผ้าก่อนแน่ๆ เลย ครู ขั้นตอนสุดท้ายเราจะน าผ้า ไปซักกันนะคะ หลังจากซักเราจะมีดูการเปลี่ยนแปลงของสี ของใบไม้ ดอกไม้กันค่ะว่า จะมีสีเหมือนเดิมไหม

19 เด็ก ๆ น าผ้าไปซัก ระหว่างซักเด็กๆ จะเห็นการเปลี่ยนแปลงของสีน้ าที่เปลี่ยนสี จากน้ าใสๆ กลายเป็นน้ าสีน้ าตาล สีน้ าเงินเข้ม และเมื่อซักเสร็จตากให้แห้งและทิ้งไว้ 1 คืน เช้าวันต่อมาเด็ก ๆ สังเกต การเปลี่ยนแปลงของสีที่ติดบนผ้า น้องอั่งเปา สีของใบสัก และลวดลายสีซีดลงค่ะ น้องน้ าขิง สีของดอกดาเรือง ซักแล้วกลายเป็นสีเขียวอ่อนค่ะ น้องซัน สีของใบมะม่วง ใบยูคา มองแทบไม่เห็นเลยครับ น้องปุญ สีดอกอัญชันก็เปลี่ยนสี เป็นสีอ่อนลงค่ะ ขั้นที่ 4 สังเกตและการบรรยาย เด็กๆได้เห็นผ้าที่ย้อมโดยวิธีการพิมพ์ใบไม้ และสังเกตเห็นว่า สีของใบสัก เป็นสีที่ติดอยู่บนผ้าได้เป็น อย่างดี อีกทั้งยังมีลวดลายที่ชัดเจน สวยงามกว่าใบไม้ชนิดอื่นๆ สีของใบมะม่วงไม่ติดลงผ้า รวมทั้งไม่เกิดลวดลาย ใดๆ คงเป็นเพราะผิวของใบมะม่วงมีความลื่น และเงาจึงไม่เหมาะกับการพิมพ์ลายใบไม้ จึงท าให้สีไม่ติดลงบนผ้า และสีของใบยูคา ติดลงบนผ้าสีเหลืองออกน้ าตาล เห็นลวดลายและรูปทรงของใบไม้ไม่ชัดเจน เด็กๆ ได้ เปรียบเทียบวิธีการย้อมผ้าด้วยการใช้น้ าที่สกัดจากใบไม้ กับวิธีการย้อมผ้าพิมพ์ลายด้วยใบไม้โดยตรงว่า วิธีไหนที่ ท าให้สีของใบไม้ติดผ้าได้ชัดเจน

20 ขั้นที่ 5 บันทึกผล (วันที่ 17 กุมภาพันธ์ 2566) เด็กๆบันทึกผลการทดลองโดยการบันทึกผลการทดลอง เพื่อน าเสนอผลงานย้อมผ้าของตนเองให้คนอื่น ทราบดังนี้ ผลการทดลอง เด็กและครูร่วมกันสนทนาถึงค าถามที่เด็กอยากรู้ “ท าอย่างไรสีของใบไม้ถึงติดบนผ้า” ครูให้เด็กทบทวน โดยการให้เด็กออกมาเล่าวิธีการหาค าตอบว่าเป็นอย่างไรและผลการศึกษาเป็นอย่างไร และร่วมกันสรุปผลดังนี้ น้องลีโอ สีใบไม้ จะติดบนผ้าได้ต้องผ่านการต้ม หรือ การนึ่งผ้าครับ น้องเอญ่า สีจากใบไม้บางชนิดก็ไม่ติดผ้าค่ะ น้องแท็ก วิธีการที่ต่างกัน แต่ผลลัพธ์ก็คล้ายๆ กันครับ

21 ขั้นที่ 6 สรุปอภิปรายผล (วันที่ 17 กุมภาพันธ์ 2566) สรุปได้ว่าสีที่ติดผ้าได้ดีและคงสภาพสีเดิม คือ สีที่ได้จากใบสัก ส่วนใบยูคา นั้นได้สีแต่เวลาน าไปย้อมผ้า แล้วคงสภาพสีตามเดิม แต่ติดผ้าไม่ค่อยดี ใบมะม่วงติดผ้า แต่ติดชัด และใบขี้เหล็ก ไม่เหมาะกับการย้อมผ้าและ วิธีการท าให้สีติดลงผ้านั้น ต้องผ่านกระบวนการขั้นตอน ตั้งแต่การเตรียมผ้า และผ่านการสกัดสีด้วยวิธี การต้ม การนึ่ง เพื่อให้สีติดลงบนผ้า จากนั้นครูให้เด็ก ๆ ตอบค าถามว่า เด็กๆ อยากน าผ้าไปท าอะไร น้องจันทร์เจ้า หนูจะท าเป็นผ้าพันคอกันหนาวมาโรงเรียน น้องมิลค์ หนูจะท าเป็นผ้าเช็ดหน้าค่ะ น้องน้ าขิง หนูจะท าเป็นกระเป๋าค่ะ เด็กและครูร่วมจัดแสดงผลงานโครงงาน ใบวิเศษ เสกสีได้ ไว้ที่บอร์ดหน้าห้องเรียน เพื่อให้ครู นักเรียน และผู้ปกครองนักเรียนได้มาชื่นชมผลงานของนักเรียน โครงงาน ใบวิเศษ เสกสีได้ เด็ก ๆ น ำเสนอผลกำรทดลองและจัดแสดงผลงำน งง

22 ผลการพัฒนาความสามารถของเด็กปฐมวัย 2. ผลการพัฒนาความสามารถพื้นฐาน 4 ด้าน 2.1 ด้านการเรียนรู้ - เด็ก ๆ ได้เรียนรู้การชั่ง ตวง วัด - เด็กๆได้เรียนรู้วิธีการพิมพ์ผ้า และย้อมผ้า - เด็กๆได้เรียนรู้การน าสีจากธรรมชาติมาใช้ประโยชน์ในการย้อมผ้า - เด็กๆสามารถบอกเล่าวิธีการหาค าตอบของตนเองได้ 1.2 ด้านภาษา - เด็กมีพัฒนาการด้านภาษาจากการสนทนาโต้ตอบแสดงความคิดเห็น - เด็กๆได้เรียนรู้จากการสอบถามสัมภาษณ์และรายงานขอมูลที่ตนเองได้รับทราบมา 1.3 ด้านสังคม - เด็กสามารถท างานร่วมกับผู้อื่นได้ - เด็กสามารถแสดงความคิดเห็นของตนเองและยอมรับฟังความคิดเห็นของคนอื่น - เด็กเคารพกฎกติกาและปฏิบัติตามข้อตกลงของห้องเรียน 1.4 ด้านการเคลื่อนไหวและทักษะการรับรู้ประสาทสัมผัส - เด็กได้เคลื่อนไหวใช้มือ หยิบจับ ต้ม สลัด บิด - เด็กสามารถใช้ประสาทสัมผัสทั้งห้าในการปฏิบัติกิจกรรมได้ด้วยตนเอง 2. ผลการพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 2.1 ทักษะการสังเกต - เด็กๆ บอกลักษณะของสิ่งที่สังเกตด้วยประสาทสัมผัสต่างๆเช่นการหยิบ จับ สัมผัส บิด 2.2 ทักษะการวัด - เด็กๆได้วัดความยาวความกว้างของผ้าที่จะย้อม - เด็กๆได้ตวงน้ าปริมาณที่เท่ากัน - เด็กๆได้ใช้เวลาในการต้มเท่ากัน 2.3 ทักษะการจ าแนกประเภท (เปรียบเทียบ) - เด็กๆเปรียบเทียบสีของผ้าที่ย้อม - เด็กๆเปรียบเทียบลายผ้า 2.4 ทักษะการค านวณ - เด็กได้ค านวณกะระยะการจัดเรียงใบไม้ - เด็กได้วัดความกว้างความยาวของผ้าและตัดเป็นชิ้นให้มีขนาดเท่ากัน 2.5 ทักษะการพยากรณ์หรือการคาดคะเนค าตอบ - เด็กได้คาดคะเนการติดสีบนผ้าของสีแต่ละสี - เด็กได้คาดคะเนลวดลายที่จะเกิดหลังจากพิมพ์ผ้า - เด็กพยายามแก้ปัญหาด้วยตนเอง

23 2.6 ทักษะการจัดท าและสื่อความหมายข้อมูล - เด็กสามารถวาดภาพบันทึกผลการทดลองได้ 2.7 ทักษะการลงความคิดจากข้อมูล - เด็กสามารถลงความเห็นในการเลือกสีที่น ามาย้อมแล้วติดผ้าดีที่สุด - เด็กสามารถแสดงความคิดเห็นเพิ่มเติมโดยใช้ความคิดเห็นส่วนตัวได้ท าไมถึงต้องเลือกวัสดุ ชนิดนี้เพราะว่าเป็นสิ่งที่เด็กเห็นทุกวันสามารถหาได้ง่าย 2.8 ทักษะการหาความสัมพันธ์สเปสกับสเปสและสเปสกับเวลา - เด็กใช้เวลาท ากิจกรรมเพื่อให้ได้ลายบนผ้าที่ย้อมจากสีของใบไม้ทั้งสี่สีตามที่เด็กสงสัยและเกิด 2.9 ทักษะการค านวณและควบคุมตัวแปร - เด็กใช้ขนาดของผ้าที่มีความกว้างความยาวเท่ากันของผ้า และปริมาณสีที่เท่ากันระยะเวลาใน การต้มเท่ากัน 2.10 ทักษะการทดลอง - เด็กสามารถออกแบบก าหนดขั้นตอนการทดลองได้วจะต้องท าอย่างไร ปฏิบัติตามขั้นตอน และบันทึกผลได้

ภาคผนวก