ระเบียบการช่วยเหลือประชาชน

เล่ม ๑๓๖ ตอนพิเศษ ๑๗ ง หน้า ๑ ๑๗ มกราคม ๒๕๖๒
ราชกจิ จานเุ บกษา

ระเบียบกระทรวงมหาดไทย

ว่าดว้ ยคา่ ใชจ้ า่ ยเพอ่ื ชว่ ยเหลือประชาชนตามอานาจหนา้ ท่ขี ององค์กรปกครองส่วนทอ้ งถน่ิ
(ฉบบั ที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๖๑

โดยที่เป็นการสมควรแก้ไขเพ่ิมเติมระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยค่าใช้จ่ายเพื่อช่วยเหลือประชาชน
ตามอานาจหน้าที่ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. ๒๕๖๐ ให้ครอบคลุมสอดคล้องกับอานาจหน้าท่ี
ขององคก์ รปกครองสว่ นท้องถ่นิ และมีความเหมาะสมยงิ่ ข้ึน

อาศัยอานาจตามความในมาตรา ๖ และมาตรา ๗๔ (๙) แหง่ พระราชบญั ญตั ิองคก์ ารบรหิ าร
ส่วนจังหวัด พ.ศ. ๒๕๔๐ มาตรา ๖๗ (๙) แห่งพระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ. ๒๔๙๖ ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติม
โดยพระราชบัญญัติเทศบาล (ฉบับที่ ๔) พ.ศ. ๒๕๐๕ มาตรา ๗๗ แห่งพระราชบัญญัติเทศบาล
พ.ศ. ๒๔๙๖ มาตรา ๕ และมาตรา ๘๕ (๑๐) แห่งพระราชบัญญัติสภาตาบลและองค์การบริหาร
สว่ นตาบล พ.ศ. ๒๕๓๗ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย จงึ ออกระเบียบไว้ ดงั น้ี

ข้อ ๑ ระเบียบน้ีเรียกว่า “ระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยค่าใช้จ่ายเพ่ือช่วยเหลือประชาชน
ตามอานาจหนา้ ท่ขี ององคก์ รปกครองส่วนท้องถิน่ (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๖๑”

ขอ้ ๒ ระเบยี บน้ใี หใ้ ช้บงั คบั ต้ังแตว่ นั ถัดจากวนั ประกาศในราชกจิ จานุเบกษาเปน็ ต้นไป
ขอ้ ๓ ให้ยกเลิกความในบทนิยามคาว่า “การส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิต” ในข้อ ๓
ของระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยค่าใช้จ่ายเพ่ือช่วยเหลือประชาชนตามอานาจหน้าที่ของ
องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. ๒๕๖๐ และให้ใช้ความต่อไปนแ้ี ทน
“การส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิต” หมายความว่า การส่งเสริมหรือช่วยเหลือบุคคล
ให้สามารถเข้าถึงปัจจัยพ้ืนฐานในการดารงชีวิตได้อย่างปกติสุขในสังคม หรือการส่งเสริมพัฒนาบุคคล
ให้มีความรู้ สามารถนาไปใช้ในการพัฒนาคุณภาพชีวิตให้ดีข้ึน หรือผู้ท่ีมีช่ืออยู่ในทะเบียน
เพือ่ สวสั ดิการแหง่ รฐั ตามมติคณะรัฐมนตรี
ข้อ ๔ ใหเ้ พิ่มบทนิยามคาวา่ “เกษตรกร” และคาวา่ “เกษตรกรผมู้ ีรายไดน้ อ้ ย” ระหว่าง
บทนิยามคาว่า “การส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิต” กับบทนิยามคาว่า “โรคติดต่อ” ในข้อ ๓
ของระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยค่าใช้จ่ายเพ่ือช่วยเหลือประชาชนตามอานาจหน้าที่ขององค์กร
ปกครองส่วนท้องถ่ิน พ.ศ. ๒๕๖๐

“เกษตรกร” หมายความว่า ผู้ประกอบอาชีพ ปลูกพืช เลี้ยงปศุสัตว์ เลี้ยงสัตว์น้า
และทานาเกลอื ทม่ี รี ายชอ่ื เป็นเกษตรกรรายยอ่ ย และไดข้ น้ึ ทะเบียนเกษตรกร หรือสมาชิกในครวั เรือน
ของผู้ท่ีอยู่ในทะเบียนเกษตรกรของกรมส่งเสริมการเกษตร หรือเป็นผมู้ ีรายชื่ออยู่ในทะเบยี นผู้เลี้ยงสัตว์
ของกรมปศุสัตว์ หรอื ทะเบยี นผู้เพาะเลย้ี งสตั วน์ ้าของกรมประมง

“เกษตรกรผู้มีรายได้น้อย” หมายความว่า เกษตรกรผู้อยู่ในครอบครัวท่ีมีฐานะยากจน
มรี ายได้ไม่เพยี งพอต่อการเลย้ี งชีพ มชี วี ติ อย่างยากลาบาก ขาดแคลนปจั จยั พ้ืนฐาน

เล่ม ๑๓๖ ตอนพเิ ศษ ๑๗ ง หน้า ๒ ๑๗ มกราคม ๒๕๖๒
ราชกิจจานุเบกษา

ขอ้ ๕ ให้ยกเลิกความในข้อ ๖ ของระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยค่าใช้จ่ายเพ่ือช่วยเหลือ
ประชาชนตามอานาจหน้าทข่ี ององค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถิ่น พ.ศ. ๒๕๖๐ และให้ใช้ความต่อไปนแ้ี ทน

“ข้อ ๖ กรณีเกิดสาธารณภัยในพ้ืนที่ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ไม่ว่าจะมีการประกาศ
เขตการให้ความชว่ ยเหลือผู้ประสบภัยพิบตั กิ รณฉี ุกเฉนิ หรือไม่กต็ าม องค์กรปกครองส่วนท้องถน่ิ สามารถ
ดาเนินการช่วยเหลือประชาชนในเบ้ืองต้น โดยฉับพลันทันที เพื่อการดารงชีพ หรือบรรเทา
ความเดือดร้อนเฉพาะหน้า หรือระงับสาธารณภัย หรือเพ่ือคุ้มครองชีวิตและทรัพย์สิน หรือป้องกัน
ภยนั ตรายทจ่ี ะเกิดแก่ประชาชน ได้ตามความจาเปน็ ภายใต้ขอบอานาจหนา้ ทตี่ ามกฎหมาย โดยไมต่ ้อง
เสนอคณะกรรมการพิจารณา

ในกรณีการช่วยเหลือประชาชน เพ่ือเยียวยาและฟ้ืนฟูหลังเกิดสาธารณภัย หรือการส่งเสริม
และพฒั นาคณุ ภาพชีวติ หรอื การปอ้ งกันและระงบั โรคติดตอ่ หรือการช่วยเหลือเกษตรกรผมู้ รี ายได้น้อย
ให้เสนอคณะกรรมการให้ความเห็นชอบกอ่ น

องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินใดมีความจาเป็นต้องช่วยเหลือประชาชนนอกเหนือจากหลักเกณฑ์
การชว่ ยเหลือตามระเบยี บน้ี ให้ขอความเห็นชอบจากปลดั กระทรวงมหาดไทย ก่อนใหก้ ารชว่ ยเหลอื ”

ข้อ ๖ ให้ยกเลิกความในข้อ ๗ ของระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยค่าใช้จ่ายเพื่อช่วยเหลือ
ประชาชนตามอานาจหนา้ ทขี่ ององคก์ รปกครองส่วนท้องถ่ิน พ.ศ. ๒๕๖๐ และให้ใชค้ วามต่อไปนแ้ี ทน

“ข้อ ๗ กรณีมีความจาเป็นต้องให้ความช่วยเหลือประชาชนเพื่อเยียวยาหรือฟื้นฟูหลังเกิด
สาธารณภยั ใหอ้ งค์กรปกครองส่วนท้องถิน่ ดาเนินการ ดงั น้ี

(๑) กรณีมีการประกาศเขตการให้ความช่วยเหลือผู้ประสบภัยพิบัติกรณีฉุกเฉิน
ในพ้ืนที่เกิดภัย ให้รายงานอาเภอ หรือจังหวัด หรือหน่วยงานท่ีเก่ียวข้อง เพื่อพิจารณานาเงินทดรองราชการ
เพื่อการชว่ ยเหลือผปู้ ระสบภัยพิบตั ิ ให้ความชว่ ยเหลอื ผูป้ ระสบภัย

(๒) กรณีมิได้ประกาศเขตการให้ความช่วยเหลือผู้ประสบภัยพิบัติกรณีฉุกเฉิน
ในพ้ืนที่เกิดภัย ในการช่วยเหลือประชาชน ให้องค์กรปกครองสว่ นท้องถ่ินเสนอคณะกรรมการพิจารณา
ใหค้ วามชว่ ยเหลือ ทง้ั นี้ ไม่เกนิ หลกั เกณฑ์ทีก่ าหนดในระเบียบน้ี”

ขอ้ ๗ ให้ยกเลิกความใน (ค) ของ (๒) ของข้อ ๘ ของระเบียบกระทรวงมหาดไทย
ว่าด้วยค่าใช้จ่าย เพื่อช่วยเหลือประชาชนตามอานาจหน้าท่ีขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน พ.ศ. ๒๕๖๐
และใหใ้ ช้ความต่อไปน้ีแทน

“(ค) ผู้แทนส่วนราชการ ท่ีได้รับมอบหมายจากผู้ว่าราชการจังหวัด ในกรณีคณะกรรมการ
ของเทศบาลนครหรือเทศบาลเมือง และนายอาเภอ ในกรณีคณะกรรมการของเทศบาลตาบล จานวน
ไม่เกนิ ๒ คน”

ขอ้ ๘ ให้ยกเลิกความใน (ก) ของ (๓) ของข้อ ๘ ของระเบียบกระทรวงมหาดไทย
ว่าดว้ ยค่าใช้จา่ ยเพ่ือชว่ ยเหลอื ประชาชนตามอานาจหนา้ ท่ีขององค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถิน่ พ.ศ. ๒๕๖๐
และให้ใช้ความตอ่ ไปน้ีแทน

เล่ม ๑๓๖ ตอนพิเศษ ๑๗ ง หน้า ๓ ๑๗ มกราคม ๒๕๖๒
ราชกิจจานเุ บกษา

“(ก) นายกองค์การบริหารส่วนตาบล หรือรองนายกองค์การบริหารส่วนตาบล ที่ได้รับ
มอบหมายจากนายกองค์การบริหารสว่ นตาบล”

ข้อ ๙ ให้ยกเลิกความใน (๑) และ (๒) ของข้อ ๙ ของระเบียบกระทรวงมหาดไทย
ว่าด้วยค่าใช้จ่าย เพ่ือช่วยเหลือประชาชนตามอานาจหน้าที่ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. ๒๕๖๐
และใหใ้ ช้ความตอ่ ไปน้ีแทน

“(๑) ให้นารายช่ือของประชาชนที่ได้รับความเดือดร้อนท่ีสารวจโดยหน่วยงานของรัฐ
และรายช่ือประชาชนท่ียื่นลงทะเบียนขอรับความช่วยเหลือต่อองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นตามข้อ ๑๒
และสถานทก่ี ลาง ตามข้อ ๑๙ มาใชใ้ นการพจิ ารณาช่วยเหลือประชาชนตามระเบยี บนี้

(๒) ปิดประกาศรายชื่อประชาชนตาม (๑) ที่จะได้รับความช่วยเหลือ ณ สานักงานองค์กร
ปกครองส่วนท้องถ่ิน สถานทก่ี ลาง และทที่ าการหมบู่ า้ น ชมุ ชนให้ทราบ เป็นเวลาไม่นอ้ ยกว่าสิบหา้ วัน”

ข้อ ๑๐ ให้ยกเลิกความในข้อ ๑๒ ของระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยค่าใช้จ่าย
เพอ่ื ช่วยเหลอื ประชาชนตามอานาจหนา้ ทข่ี ององคก์ รปกครองสว่ นท้องถน่ิ พ.ศ. ๒๕๖๐ และให้ใชค้ วาม
ต่อไปนี้แทน

“ขอ้ ๑๒ การให้ความช่วยเหลือประชาชนด้านการส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิต นอกจาก
กรณีการชว่ ยเหลอื ดา้ นสาธารณภัยฉกุ เฉิน ให้องคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถน่ิ ประกาศใหป้ ระชาชนทีป่ ระสงค์
จะขอรับความช่วยเหลือ ย่ืนลงทะเบียนเพื่อขอรับความช่วยเหลือต่อองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
เพือ่ เสนอคณะกรรมการตามขอ้ ๙

ในกรณีเกิดอัคคีภัยที่ไม่เข้าข่ายภัยพิบัติ ในการช่วยเหลือประชาชน ให้อยู่ในดุลพินิจ
ของคณะกรรมการตามระเบียบนี้ที่จะพิจารณาการให้ความช่วยเหลือตามความจาเป็น เหมาะสม ทั้งน้ี
ไม่เกนิ อตั ราตามหลกั เกณฑท์ ก่ี ระทรวงการคลงั กาหนด”

ขอ้ ๑๑ ให้เพิม่ ความตอ่ ไปนีเ้ ปน็ หมวด ๔/๑ การให้ความชว่ ยเหลอื เกษตรกรผู้มรี ายไดน้ อ้ ย
และข้อ ๑๒/๑ ของระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยค่าใช้จ่ายเพ่ือช่วยเหลือประชาชนตามอานาจหน้าท่ี
ขององค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถ่ิน พ.ศ. ๒๕๖๐

“หมวด ๔/๑
การใหค้ วามช่วยเหลือเกษตรกรผูม้ รี ายไดน้ อ้ ย

ข้อ ๑๒/๑ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นอาจให้ความช่วยเหลือเกษตรกรผู้มีรายได้น้อย
ที่ประสบปัญหาในการประกอบอาชีพ ในเร่ืองดงั ต่อไปนี้”

(ก) จดั หาหรอื ปรับปรงุ แหลง่ นา้ เพ่อื การเกษตร
(ข) การสนบั สนนุ อุปกรณ์ เครื่องมอื เครอ่ื งใชใ้ นการปรบั ปรงุ แหล่งน้า
(ค) ประสานกบั หน่วยงานทเ่ี กีย่ วขอ้ งเพ่อื ใหก้ ารสนับสนุนดา้ นการเกษตร
(ง) คา่ ใช้จ่ายอืน่ ๆ ท่ีเก่ียวข้อง ตามทกี่ ระทรวงมหาดไทยกาหนด

เล่ม ๑๓๖ ตอนพิเศษ ๑๗ ง หน้า ๔ ๑๗ มกราคม ๒๕๖๒
ราชกจิ จานเุ บกษา

การให้ความช่วยเหลือเกษตรกรผู้มีรายได้น้อย นอกจากกรณีการช่วยเหลือด้านสาธารณภัยฉุกเฉนิ
ให้องค์กรปกครองส่วนท้องถ่นิ ประกาศใหเ้ กษตรกรผู้มรี ายไดน้ ้อย และประสงคจ์ ะขอรับความชว่ ยเหลอื
ย่ืนลงทะเบียนขอรับความช่วยเหลือตอ่ องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน เพื่อเสนอคณะกรรมการตามข้อ 9
พจิ ารณา”

ขอ้ ๑๒ ให้ยกเลิกความใน (๒) ของข้อ ๑๖ ของระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยค่าใช้จ่าย
เพ่ือช่วยเหลอื ประชาชนตามอานาจหนา้ ทข่ี ององค์กรปกครองส่วนท้องถน่ิ พ.ศ. ๒๕๖๐ และให้ใชค้ วาม
ตอ่ ไปนแ้ี ทน

“(๒) การช่วยเหลือด้านการส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิต ให้องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน
พิจารณาใช้จ่ายงบประมาณช่วยเหลือประชาชน ตามหลักเกณฑ์ท่ีกระทรวงมหาดไทยกาหนด
หรอื หลักเกณฑ์ของกระทรวงการพฒั นาสงั คมและความมัน่ คงของมนุษย์ โดยอนโุ ลม”

ข้อ ๑๓ ให้เพิ่มความดังต่อไปนี้เป็น (๔) ของข้อ ๑๖ ของระเบียบกระทรวงมหาดไทย
ว่าด้วยคา่ ใชจ้ ่ายเพ่อื ชว่ ยเหลือประชาชนตามอานาจหน้าทีข่ ององคก์ รปกครองส่วนท้องถน่ิ พ.ศ. ๒๕๖๐

“(๔) การช่วยเหลือเกษตรกรผู้มีรายได้น้อย ให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นพิจารณาใช้จ่าย
งบประมาณช่วยเหลือประชาชน ตามหลักเกณฑ์ของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ โดยอนุโลม”

ขอ้ ๑๔ ให้ยกเลิกความในข้อ ๒๐ ของระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยค่าใช้จ่าย
เพ่ือชว่ ยเหลือประชาชนตามอานาจหนา้ ที่ขององค์กรปกครองสว่ นท้องถ่ิน พ.ศ. ๒๕๖๐ และให้ใช้ความ
ตอ่ ไปนแ้ี ทน

“ขอ้ ๒๐ กรณีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นได้ใช้จ่ายงบประมาณในการให้ความช่วยเหลือ
ตามข้อ ๑๑ ข้อ ๑๒ ข้อ ๑๒/๑ และข้อ ๑๓ ไประยะหนึ่งแล้วและคาดการณ์ได้ว่า หากจะใช้
งบประมาณเพ่ือให้ความช่วยเหลือต่อไปอาจส่งผลกระทบต่อสถานะทางการคลังในการบริหารหรือ
การจัดบริการสาธารณะเพ่ือประโยชน์ของประชาชน ให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรายงานต่อ
ส่วนราชการท่ีเกีย่ วข้อง เพ่ือใหค้ วามชว่ ยเหลือตอ่ ไป”

ขอ้ ๑๕ ให้ยกเลิกความในข้อ ๒๑ ของระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยค่าใช้จ่าย
เพอื่ ช่วยเหลอื ประชาชนตามอานาจหนา้ ที่ขององค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถิ่น พ.ศ. ๒๕๖๐ และใหใ้ ชค้ วาม
ต่อไปน้แี ทน

“ขอ้ ๒๑ เม่ือสิ้นสุดการดาเนินการตามโครงการช่วยเหลือประชาชน ให้องค์กรปกครอง
ส่วนท้องถน่ิ ประชาสมั พันธผ์ ลการดาเนินการให้ประชาชนทราบโดยท่ัวกัน เป็นเวลาไมน่ ้อยกวา่ สิบห้าวนั
โดยให้ติดประกาศ ณ สานักงานองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น สถานที่กลาง และที่ทาการหมู่บ้าน
และชุมชน”

ประกาศ ณ วนั ท่ี 24 ธนั วาคม พ.ศ. ๒๕๖๑
พลเอก อนพุ งษ์ เผ่าจนิ ดา

รัฐมนตรวี า่ การกระทรวงมหาดไทย