ใบความรู้ เรื่องอุบะ

ใบความรู้ เร่อื งอบุ ะ
ความหมายของอบุ ะ
อุบะ หมายถงึ ดอกไม้ทีร่ ้อยเป็นเสน้ หรือสาย ภายในหนึ่งเส้นหรอื หน่ึงสาย ประกอบดว้ ย ดอกตุ้ม ดอกครอบ
และดอกสวมหลาย ๆ ดอก เรียงลาดบั จากใหญ่ไปเลก็ ความยาวแล้วแต่ความเหมาะสมของงานนั้น ๆ

สว่ นประกอบของอุบะ
อุบะ มีสว่ นประกอบ 3 ส่วน ดังนี้
ดอกตุ้ม อยสู่ ว่ นล่างสุดของอุบะ นยิ มใช้ดอกข่าประดิษฐ์
ดอกครอบ หรอื เรียกว่า หมวก จะรอ้ ยถดั มาจากดอกตุ้ม นยิ มใช้ขวั้ ดอกชบา และกลบี เล้ียงดอกรัก
ดอกสวม คือดอกท่รี ้อยอยเู่ หนอื ดอกครอบ จะมีกด่ี อกก็ได้แล้วแต่ความเหมาะสม ควรเรียงแถวจากดอกใหญ่
ขน้ึ ไปเล็ก นยิ มใชด้ อกรกั

ชนดิ ของอุบะ
อบุ ะขาเดยี ว หรอื ต้งุ ต้ิง
อุบะแขก หรือพวงเต่ารั้ง

ประกอบดว้ ยดอกตมุ้ 1 ดอก ดอกสวมหลายๆดอกร้อยเป็น สายยาวตามตอ้ งการ
อุบะพู่

ลกั ษณะเปน็ พวง ร้อยเหมือนอบุ ะแขกแตล่ ะสายมารวมผกู เปน็ พวงใหญ่
อุบะไทยธรรมดา

ประกอบดว้ ยหลายๆขาแต่ละขาร้อยดอกตุ้ม1ดอก และดอกสวม 3 ดอก หรือ5 ดอก หรือมากกวา่ นน้ั
ก็ได้
อบุ ะไทยทรงเครื่อง

ลกั ษณะคล้ายอุบะไทยธรรมดา ต่างกันตรงท่ีการรวมขาผูก แล้วใส่ดอกตุม้ 1 ดอกก่อน เสมอ แล้วจึง
ใสด่ อกสวม
อุบะแตระ หรือสร้อยสน

เป็นอบุ ะทีแ่ ปลกไปจากอบุ ะแบบอ่ืน ทาจากดอกจาปาหรือดอกจาปีเทา่ นั้น

ความหมายของคาต่าง ๆ ท่ีใช้ในการทางานมาลยั
1.เขม็ มาลยั

เปน็ เข็มเหล็กยาวประมาณ 12 – 14 นวิ้ ปลายแหลมมี 2 ขนาด ขนาดเลก็ ใช้กับงานละเอยี ด ส่วน
ขนาดใหญ่ใชก้ ับงานดอกไมด้ อกใหญ่หรือดอกไมท้ ี่มกี ลีบใหญ่ๆ เวลาซ้ือควรต้องเลอื กให้เหมาะสมกับงานนั้น ๆ
ดว้ ย
2.เข็มสน้ั หรือเขม็ มือ

หมายถึง เข็มสัน้ ธรรมดาใช้สาหรับเย็บดอกขา่ เย็บโบว์หรือร้อยอุบะก็ได้ ปกติมักจะใช้เบอร์ 8 และ
เบอร์ 9
3.ดา้ ย

ด้ายท่ีใชใ้ นงานมาลยั มี 2 ขาด คอื ขนาดใหญ่ และขนาดเลก็
ด้ายรอ้ ยมาลยั ใชเ้ ส้นใหญ่ ( สีขาว ) ควรใชด้ ้ายคู่
ด้ายร้อยอบุ ะ ใชเ้ ส้นเล็ก ( สขี าว ) เบอร์ 40 หรอื เบอร์ 60
ดา้ ยสาหรับเย็บหรอื มัดดอกข่า ใช้เส้นเล็ก ควรใชส้ ีเดียวกับกลบี ดอกไมท้ ใ่ี ช้ทาตมุ้ ดอกขา่
4.ดอกตุ้ม
เป็นส่วนประกอบอย่างหน่งึ ของอบุ ะที่อยู่สว่ นล่างสุด เช่น ดอกกหุ ลาบตูม ดอกจาปี ดอกจาปา
ดอกบานไม่รูโ้ รย ดอกชบาหนู ดอกกล้วยไม้ หรอื ดอกข่าประดิษฐ์ ฯลฯ
5.ดอกข่า
เปน็ ดอกไม้ทีป่ ระดิษฐใ์ ห้มลี ักษณะคล้ายดอกข่าใชแ้ ทนดอกตมุ้ ของอบุ ะ อาจประดษิ ฐ์จากกลบี
กหุ ลาบ ดอกพดุ ดอกมะลิ ฯลฯ
6.อบุ ะ
เป็นส่วนที่ใชส้ าหรับหอ้ ยชายมาลัย เพื่อให้เกดิ ความสวยงาม นา่ รักย่ิงขน้ึ
7.ซกี
เปน็ มาลัยประเภทหนึง่ ทมี่ ลี กั ษณะรูปทรงตามขวางเพียงเสี้ยวหน่ึงถึงครง่ึ วงกลม สาหรบั นาไปผกู รัด
เปน็ มาลยั ลกู โซ่ หรือสาหรับผกู ปิดรอยต่อของมาลยั เพ่ือให้เกดิ ความสวยงามยิ่งข้นึ
8.แปน้
หมายถึง ส่วนท่ีเปน็ ที่สาหรับรองรบั ดอกไมท้ ีร่ ้อยอยู่ในเข็มมาลัย และยังใช้สาหรับปดิ ท้ายของการ
ร้อยมาลัยเมื่อจบเข็มแลว้ เป็นการช่วยกนั มใิ หด้ อกไม้ชนั้ สุดทา้ ยรวนหรอื หลุดล่วงไปได้ง่าย ในขณะทาการรดู
มาลัยออกจากเขม็
9.ส่งกลีบหรือส่งก้าน
หมายถึง ความยาวชว่ งระยะระหว่างปลายกลบี หรือปลายดอกถึงจุดทเี่ ข็มแทง
10.หน้าเรยี บ
หมายถงึ การส่งกลีบหรอื สง่ ก้านดอกใหป้ ลายเสมอกัน มองดแู ล้วได้ระดับเรียบร้อยสวยงามไม่สงู ๆ
ตา่ ๆหรือโคง้ เว้าเป็นคลืน่
11.กรอง
หมายถึง วิธีการประดิษฐ์ดอกไมว้ ิธหี นงึ่ โดยการนาเอาดอกไม้บางชนิด เช่น ดอกบานไม่รู้โรยมา
เฉือนให้เปน็ แวน่ บาง ๆ ดว้ ยมีดคม ๆ แล้วนามาร้อยดว้ ยเข็มทีละแว่นวอ้ นกนั จนยาวพอต้องการทีจ่ ะนาไปใชใ้ น
งานนัน้ ๆ ซึ่งวธิ กี ารนเ้ี รียกว่า กรองดอกบานไมร่ ูโ้ รย

12.ประคาดอกรัก
หมายถงึ วิธีการประดษิ ฐ์ดอกรักใหม้ รี ปู ร่างลักษณะกลม ๆ คล้ายลูกประคา โดยการเลอื กดอกรักสี

เดยี วกนั ขนาดดอกเท่ากนั จานวน 2 ดอก ผา่ ตามกลีบทั้งหา้ สักเลก็ น้อยแล้วนามาประกบกัน ประคาดอก
รักน้ีสามารถจะนามาเรียงเถาแล้วรอ้ ยเป็นสายอุบะก็ได้
13.แต่งตวั

หมายถึง การนาส่วนตา่ ง ๆ ของมาลัยมาประกอบเข้าด้วยกันจนสาเร็จตามลาดบั ขั้นตอนให้มรี ปู ร่าง
ครบถว้ นถกู ต้องไดส้ ดั ส่วน และสวยงามตามแบบของมาลัยประเภทน้ัน ๆ
14.วาสลิน

เปน็ นา้ มนั ชนดิ หน่งึ ใชส้ าหรับทาเข็มมาลัยก่อนรอ้ ย ขณะร้อยเพ่ือให้การรูดมาลัยออกจากเข็มได้ง่าย
สะดวกข้นึ และสาหรับไว้ทาเข็มมาลยั ที่ทาความสะอาดเรียบร้อยแลว้ ซึ่งเปน็ การรกั ษาเข็มอย่างถูกวิธีดว้ ย
15.รบิ บน้ิ หรอื โบว์

หมายถึง สว่ นทจ่ี ะใชผ้ กู ตดิ กบั มาลัยสาหรับคลอ้ งคอ หรือใชม้ ือถือก็ได้ อาจเป็นรบิ บิน้ ท่ที าจากผา้
ไนลอน ฟาง พลาสติก หรอื รบิ บิ้นเงนิ ริบบน้ิ ทอง