การตักบาตรพระร้อย

ประเพณีตักบาตรพระร้อย

ประเพณีเก่าแก่ที่ปทุมธานี

เทโวโรหณะ



หลักการและเหตุผล
ที่ทำเรื่องนี้

ตักบาตรพระร้อย เป็นประเพณีตักบาตรทางน้ำใน
ช่วงเทศกาลออกพรรษา ที่ชาวปทุมธานี โดยเฉพาะชาว
ไทยเชื้อสายมอญ ปฏิบัติกันมานานนับร้อยปี เพราะ
จังหวัดปทุมธานีมีแม่น้ำเจ้าพระยาไหลผ่าน ทำให้เกิด
ลำคลองหลายสายขึ้น เพื่อใช้เป็นเส้นทางการคมนาคม ใช้
ในการชลประทาน ใช้ในการอุปโภคบริโภค อีกทั้งบ้านเรือน
ประชาชนแต่เดิมจะตั้งอยู่ริมแม่น้ำลำคลองเป็นส่วนใหญ่
ซึ่งในช่วงออกพรรษาเป็นช่วงน้ำหลาก บรรยากาศชุมชื่น
การสัญจรไปมาทางเรือสะดวก ดังนั้นการตักบาตรพระ
สงฆ์จึงใช้เรือในการบิณฑบาตบริเวณท่าน้ำหน้าบ้าน
ประชาชน

เหตุผลที่ทำเรื่องนี้ เพื่อเผยแพร่เทศกาลที่สำคัญ
ของจังหวัดปทุมธานีให้คนรุ่นใหม่ได้รู้จัก เพื่อนรักษาและ
สืบทอดต่อไปไม่ให้สูญหาย

1

ประเพณี

ตักบาตรพระร้อย

เทศกาลตักบาตรพระร้อยเป็นประเพณี
ตักบาตรทางน้ำในช่วงเทศกาลออกพรรษา ที่ชาว
ปทุมธานี โดยเฉพาะชาวไทยเชื้อสายมอญ ปฏิบัติกัน
มานานนับร้อยปี เพราะจังหวัดปทุมธานีมีแม่น้ำ
เจ้าพระยาไหลผ่าน ทำให้เกิดลำคลองหลายสายขึ้น
เพื่อใช้เป็นเส้นทางการคมนาคม ใช้ในการชลประทาน
ใช้ในการอุปโภคบริโภค อีกทั้งบ้านเรือนประชาชนแต่
เดิมจะตั้งอยู่ริมแม่น้ำลำคลองเป็นส่วนใหญ่ ซึ่งในช่วง
ออกพรรษาเป็นช่วงน้ำหลาก บรรยากาศชุมชื่นการ
สัญจรไปมาทางเรือสะดวก ดังนั้นการตักบาตรพระ
สงฆ์จึงใช้เรือในการบิณฑบาตบริเวณท่าน้ำหน้าบ้าน
ประชาชน

ประวัติความเป็นมา

วันแรม 1 ค่ำเดือนอาสาฬหะ วันแสดง “ยมกปาฏิหาร์
ย”กำหนดจำพรรษาพระพุทธองค์ทรงประกาศแก่พุทธบริษัท
ว่าเสด็จขึ้นไปทรงจำพรรษาในสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ส่งร่ำลา
พุทธบริษัทแล้วจึงเสด็จขึ้นไปบนดาวดึงส์ทรงจำพรรษาครบ
ถ้วนไตรมาสและตรัสพระอภิธรรมเทศนาโปรดพุทธธรรม
มารดาในเทวโลกนั้นตลอด 3 เดือนเพราะออกพรรษาแล้วจึง
เสด็จกลับมายังโลกมนุษย์โดยเสด็จลงทางบันไดสวรรค์ที่ประ
ตูเมืองสังกัสสนครอันตั้งอยู่เหนือกรุงสาวัตถีวันที่พระองค์
เสด็จลงมาจากเทวโลกนั้นเรียกกันว่า"วันเทโวโรหนะ"ตรงกับ
วันมหาปวารณเพ็ญ เดือน 11 วันดังกล่าวจึงถือกันว่าเป็นวัน
บุญ
วันกุศลวันสงบร่มเย็นของโลกทั้งสามจึงเรียกกันว่า
วัน"พระเจ้าเปิดโลก"เมื่อพุทธศาสนิกชนทราบว่าพระพุทธองค์
เสด็จถึงเช้าตรู่วันรุ่งขึ้นคือแรม 1 ค่ำเดือน 11 ต่าง
ปลาบปลื้ มยินดีพากันไปรอรับเสด็จพร้อมกับเตรียมอาหาร
คาวหวานไปถวายกันอย่างล้นหลามจึงเกิดเป็นประเพณี
ตักบาตรพระร้อย ขึ้นซึ่งในช่วงเดือนนี้เป็นช่วงน้ำหลากล้นฝั่ ง
แม่น้ำเจ้าพยาน้ำเปี่ ยมตลิ่งบรรยากาศจึงดูชุมชื่นเบิกบานการ
สัญจรไปมาช่วงนี้ใช้เป็นเรือ เป็นส่วนใหญ่

2

การจัดการตักบาตรพระร้อย เป็นหน้าที่ของวัดที่ตั้งอยู่ริม
แม่น้ำเจ้าพระยาและริมคลองแต่ก็ไม่ได้กำหนดไปเสียทุกวัดส่วน
ใหญ่จะจัดให้มีการตักบาตรเฉพาะในวัดใหญ่ใหญ่ตามที่ยึดถือกัน
มาตั้งแต่ดั้งเดิมเพราะว่าต้องนิมนต์พระพิสุมาเป็นจำนวนมากดัง
ที่เรียกว่า"พระร้อย"นั่นเองด้วยความศรัทธาในพระพุทธศาสนา
ของบรรดาพุทธศาสนิกชนทั้งหลายประเพณีที่จัดขึ้นนี้จึงสำเร็จรู้
ล่วงไปด้วยดีการตักบาตรพระร้อย จึงเป็นงานบุญที่ยิ่งใหญ่ของ
ชาวปทุมธานี

การตักบาตรพระร้อย จะมีการกำหนดว่าวัดใดจะจัด
ทำบุญตักบาตรพระร้อยในวันใดนั้น ได้กำหนดไว้เป็นระเบียบ เช่น
ที่จังหวัดปทุมธานีได้กำหนดดังนี้คือ

1. วันแรม 1 ค่ำ ทำบุญตักบาตรที่วัดมะขาม อ.เมือง และวัด
เจดีย์ทอง อ.สามโคก
2. วันแรม 2 ค่ำ ทำบุญตักบาตรที่วัดหงษ์ปทุมาวาส อ.เมือง
3. วันแรม 3 ค่ำ ทำบุญตักบาตรที่วัดสำและอ.สามโคก
4. วันแรม 4 ค่ำ ทำบุญตักบาตรที่วัดบางหลวง และวัดบัวหลวง
อ.สามโคก

5. วันแรม 5 ค่ำ ทำบุญตักบาตรที่วัดโบสถ์ วัดราษฎร์ศรัทธา
ธรรม อ.เมือง วัดไผ่ล้อม อ.สามโคก
6. วันแรม 7 ค่ำ ทำบุญตักบาตรที่วัดสามัคคิยาราม วัดบางนา
อ.สามโคก และวัดบ่อทอง อ.ลาดหลุมแก้ว

7. วันแรม 8 ค่ำ ทำบุญตักบาตรที่วัดดาวเรือง วัดชินวราราม
อ.เมือง และวัดเขียนเขต อ.ธัญบุรี

8. วันแรม 9 ค่ำ เดือน 11 ตักบาตรพระร้อยและปิดทองพระวัด
บางโพธิ์เหนือ

9. วันแรม 10 ค่ำ เดือน 11 ตักบาตรพระร้อยและปิดทองพระวัด
บ้านพร้าวใน

10. วันแรม 11 ค่ำ เดือน 11 ตักบาตรพระร้อยและปิดทองพระ
วัดชัยสิทธาวาส วัดบ้านพร้าวนอก อ.สามโคก และวัดบางขันธ์

11. วันแรม 14 ค่ำ เดือน 11 ตักบาตรพระร้อยและปิดทองพระ
วัดโพธิ์เลื่อน อ.เมือง

การตักบาตรพระร้อยนี้ ทางวัดที่อยู่ตามฝั่ งแม่น้ำ
เจ้าพระยาทั้งสองข้าง จะตกลงกันกำหนดแบ่งกันเป็นเจ้าภาพ
เพื่อไม่ให้ตรงกัน เพราะถ้าตรงกันแล้วจำนวนพระที่มารับบาตรจะ
ได้ไม่ครบ 100 รูป และต้องการให้พุทธศาสนิกชนทั้งหลายรู้
กำหนดเวลา จะได้เตรียมจัดทำอาหารหวานคาวไว้ทำบุญตักบาตร
ได้ถูกต้อง

ตกตอนบ่าย พุทธศาสนิกชนไม่ว่าเด็กหรือว่าผู้ใหญ่จะพา
กันไปปิดทองนมัสการพระประธานในโบสถ์ หรือพระพุทธรูปที่
เชื่อกันว่าศักดิ์สิทธิ์ หรือปิดทองรอยพระพุทธบาทซึ่งทางวัดจะ
จัดไว้ให้ เมื่อนมัสการและปิดทองพระเสร็จเรียบร้อยแล้วก็จะพา
กันลงเรือลอยไปตามแม่น้ำเจ้าพระยา

3



แหล่งที่มาของข้อมูล

1. ความหมายและประวัติความเป็นมาของประเพณีตักบาตรวัดพระร้อย. สืบค้นเมื่อ 18 กรกฎาคม 2565
จาก.https://www.esso.co.th/-/media/Thailand/Files/Prateep-Magazine/Prateep-
blog/History-and-Culture-9.pdf?la=th-
TH&hash=BB8F47C66B52F20690D314F25D136754B2860E86

2.รายละเอียด วัน เวลา และสถานที่. สืบค้นเมื่อ 19 กรกฎาคม 2565 จาก.
http://www.dhammathai.org/day/takbat100_pathumthani.php

3.รูปภาพประกอบประเพณี. สืบค้นเมื่อ 19 กรกฎาคม 2565 จาก.
https://www.komchadluek.net/news/489373