แผนการจัดกิจกรรมลูกเสือ (Block Course) ป.5

151

การจดั กิจกรรมลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วดั เกาะแก้วนครสวรรค์

152

การจดั กิจกรรมลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วดั เกาะแก้วนครสวรรค์

153

การจดั กิจกรรมลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วดั เกาะแก้วนครสวรรค์

154

การจดั กิจกรรมลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วดั เกาะแก้วนครสวรรค์

155

การจดั กิจกรรมลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วดั เกาะแก้วนครสวรรค์

156

การจดั กิจกรรมลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วดั เกาะแก้วนครสวรรค์

157

การจดั กิจกรรมลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วดั เกาะแก้วนครสวรรค์

158

แผนการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้ที่ 40 พิธกี าร
เรอ่ื ง พธิ ปี ระดบั เครื่องหมายลกู เสือโท (ความภาคภูมใิ จ)

1. สรปุ สาระสาคญั ความภาคภูมใิ จในความสาเรจ็ เกดิ ความรักและเห็นคณุ คาในตนเอง
2. จดุ ประสงค์

เพอ่ื ใหล๎ ูกเสือมคี วามภาคภมู ใิ จในความสาเรจ็ เกดิ ความรักและเหน็ คณุ คาในตนเอง
3. ทักษะกระบวนการ

( ) 1. ตระหนักในปญั หาและความจาเปน็
( ) 2. คดิ วเิ คราะห์วิจารณ์
( ) 3. สร๎างทางเลอื กหลากหลาย
( ) 4. ประเมินและเลือกทางเลือก
( ) 5. กาหนดและลาดับขั้นตอนการปฏบิ ตั ิ
( ) 6. ปฏิบัตดิ ว๎ ยความชนื่ ชม
( ) 7. ประเมินระหวาํ งปฏบิ ตั ิ
( ) 8. ปรบั ปรงุ ใหด๎ อี ยํูเสมอ
( ) 9. ประเมินผลรวมเพือ่ ใหเ๎ กดิ ความภาคภูมใิ จ

4. กิจกรรม และสือ่ /อปุ กรณ์

กจิ กรรม สื่อ/อปุ กรณ์

1. ผู๎กากับลูกเสือและลกู เสือ พร๎อมกันในทปี่ ระชมุ เครื่องหมายลกู เสือโท

2. ผ๎ูกากับลูกเสอื เปน็ ประธานจุดธปู เทียนบชู าพระ

รัตนตรัยและถวายสกั การะแดํพระรูปรชั กาลที่ 6

3. ผ๎ูกากับลกู เสอื และลกู เสอื รํวมกนั ถวายราชสดดุ ี

4. ผ๎ูกากบั ลูกเสือ กลําวถึงการได๎รบั อนุญาตใหม๎ สี ิทธิ

ประดับเคร่ืองหมายลกู เสอื โท พรอ๎ มทั้งให๎

โอวาทแกลํ ูกเสือ

5. ผู๎กากบั ลูกเสือมอบเครื่องหมายลูกเสอื โทให๎กับลกู เสือ

ทกุ คน และแสดงความชืน่ ชมยนิ ดกี บั

ลกู เสอื ทกุ คน

6. ผ๎ูกากบั ลูกเสอื และลกู เสือรํวมกนั ทบทวนคาปฏิญาณ

การจัดกิจกรรมลูกเสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปีท่ี 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วัดเกาะแก้วนครสวรรค์

159

5. การประเมนิ ผล ผาํ น ไมผํ าํ น

รายละเอียดการประเมนิ ผล …………………. ………………….
…………………. ………………….
1. ความสนใจในการเขา๎ รํวมกจิ กรรม …………………. ………………….
2. ความตง้ั ใจในการปฏิบตั ิกิจกรรม …………………. ………………….
3. บอกคาปฏญิ าณและกฎ
4. ปฏบิ ัติพธิ ปี ระดับเคร่อื งหมาย

6. กิจกรรมเสนอแนะเพ่ิมเตมิ
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………

7. ปัญหาและขอ้ เสนอแนะ
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………

การจดั กิจกรรมลกู เสอื สารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วัดเกาะแกว้ นครสวรรค์

160

ภาคผนวก

การจดั กจิ กรรมลูกเสอื สารอง ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
โรงเรยี นเทศบาล 3 วัดเกาะแกว้ นครสวรรค์

161
ภาคผนวก ก

การจดั กิจกรรมลกู เสือสารอง ชน้ั ประถมศกึ ษาปีท่ี 5
โรงเรยี นเทศบาล 3 วัดเกาะแก้วนครสวรรค์

162

การจดั กิจกรรมลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วดั เกาะแก้วนครสวรรค์

163

การจดั กิจกรรมลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วดั เกาะแก้วนครสวรรค์

164

การจดั กิจกรรมลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วดั เกาะแก้วนครสวรรค์

165

การจดั กิจกรรมลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วดั เกาะแก้วนครสวรรค์

166

การจดั กิจกรรมลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วดั เกาะแก้วนครสวรรค์

167

การจดั กิจกรรมลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วดั เกาะแก้วนครสวรรค์

168

การจดั กิจกรรมลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วดั เกาะแก้วนครสวรรค์

169

การจดั กิจกรรมลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วดั เกาะแก้วนครสวรรค์

170

การจดั กิจกรรมลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วดั เกาะแก้วนครสวรรค์

171

การจดั กิจกรรมลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วดั เกาะแก้วนครสวรรค์

172

การจดั กิจกรรมลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วดั เกาะแก้วนครสวรรค์

173

การจดั กิจกรรมลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วดั เกาะแก้วนครสวรรค์

174

การจดั กิจกรรมลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วดั เกาะแก้วนครสวรรค์

175

แนวคดิ เร่อื งทักษะชีวิต
ความหมายและองคป์ ระกอบทกั ษะชวี ติ
ทักษะชีวิต เป็นความสามารถของบุคคล ที่จาเป็นตํอการปรับตัวในการเผชิญปัญหาตํางๆ และสามารถดาเนิน
ชวี ติ ทํามกลางสภาพสังคมทีม่ ีการเปล่ียนแปลงท้งั ในปัจจุบนั และเตรยี มพร๎อมสาหรับการเผชิญปญั หาในอนาคต
องค์ประกอบทักษะชีวิต มี 12 องคป์ ระกอบ จัดเป็น 6 คูํ โดยแบงํ ตามพฤติกรรมการเรยี นรู๎ 3 ด๎าน ดังน้ี

องค์ประกอบทักษะชวี ิต 6 คู่ 3 ดา้ น

1. ด้านพุทธิพสิ ัย จดั ไวต๎ รงกลางของแผนภาพ เพราะเปน็ องค์ประกอบรวํ มและเปน็ พนื้ ฐานของทุกองคป์ ระกอบ ได๎แกํ
- ความคดิ วิเคราะห์วิจารณ์ เปน็ ความสามารถท่ีจะวิเคราะห์ สังเคราะห์ ประเมินข๎อมูล ขําวสาร ปัญหา และ

สถานการณต์ าํ ง ๆ รอบตัว
- ความคิดสร้างสรรค์ เป็นความสามารถในการคิดออกไปอยํางกว๎างขวางโดยไมํยึดติดอยํูในกรอบ และการ

สรา๎ งสรรคส์ งิ่ ใหมํ
2. ดา้ นจติ พสิ ัย หรอื เจตคติ มี 2 คูํ คือ

คํทู ี่ 1 ความตระหนักรใู๎ นตนเอง และ ความเข๎าใจ/เหน็ ใจผูอ๎ น่ื
คทํู ่ี 2 เหน็ คุณคาํ /ภูมิใจตนเอง และ ความรับผดิ ชอบตอํ สงั คม
- ความตระหนักรใู้ นตนเอง เป็นความสามารถในการคน๎ หาและเขา๎ ใจในจุดดีจุดด๎อยของตนเอง ยอมรบั ความ
แตกตาํ งของตนเองกับบุคคลอืน่ ไมวํ ําจะในแงคํ วามสามารถ เพศ วัย อาชีพระดบั การศกึ ษา ฐานะทางเศรษฐกิจ ฐานะ
ทางสงั คม ศาสนา สผี ิว ท๎องถน่ิ สุขภาพ ฯลฯ

การจัดกจิ กรรมลูกเสอื สารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที่ 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วดั เกาะแก้วนครสวรรค์

176

- ความเข้าใจ/เหน็ ใจผอู้ ่ืน เปน็ ความสามารถในการเขา๎ ใจความรส๎ู กึ ของผอู๎ ื่น เห็นอกเหน็ ใจและยอมรับตัวตน
ของบคุ คลอ่นื ทแี่ ตกตาํ งกบั เรา ไมวํ ําจะในแงํความสามารถ เพศ วัย อาชีพ ระดับการศึกษา ฐานะทางเศรษฐกิจ ฐานะ
ทางสงั คม ศาสนา สผี วิ ทอ๎ งถิน่ สุขภาพ ฯลฯ

- เหน็ คุณคา่ /ภมู ิใจตนเอง เป็นการคน๎ พบ คุณสมบตั เิ ฉพาะตัวของตนเอง ร๎ูสกึ วําตนเองมคี ณุ คาํ เชนํ เป็นคนมี
น้าใจ ซ่ือสตั ย์ ยตุ ธิ รรม และภูมใิ จในความสามารถดา๎ นตํางๆ ของตนเอง เชํน ดา๎ นสงั คม ดนตรี กฬี า ศลิ ปะ การเรียน
ฯลฯ

- ความรับผดิ ชอบตอ่ สงั คม เปน็ ความรสู๎ กึ วาํ ตนเองเปน็ สํวนหนงึ่ ของสังคมและมสี วํ นรบั ผดิ ชอบในความเจรญิ
หรือเสือ่ มของสงั คมนั้น คนท่ีเห็นคณุ คําตนเองจะมแี รงจูงใจทจ่ี ะทาดกี บั ผ๎อู ่นื และสังคมสวํ นรวมมากขนึ้ จึงจดั เขา๎ คกํู ับ
ความรับผดิ ชอบตํอสังคม
3. ดา้ นทักษะพิสัยหรอื ทกั ษะ ประกอบด๎วย 3 คูํ คือ

คํูท่ี 1 การส่อื สารและการสร๎างสมั พนั ธภาพ
คทํู ่ี 2 การตดั สินใจและการแกไ๎ ขปัญหา
คํทู ี่ 3 การจดั การกับอารมณแ์ ละความเครยี ด
- ทักษะการการสอื่ สารและการสรา้ งสมั พันธภาพ เปน็ ความสามารถในการใช๎คาพดู และภาษาทําทาง เพ่อื
ส่อื สารความรส๎ู กึ นกึ คดิ ของตนเอง และสามารถรบั ร๎คู วามรส๎ู ึกนึกคดิ ความต๎องการ ของอีกฝุายหน่ึง มกี ารตอบสนอง
อยํางเหมาะสมและเกดิ สมั พนั ธภาพทด่ี ีตํอกัน
- ทักษะการตัดสินใจและการแกไ้ ขปัญหา การตดั สนิ ใจใชใ๎ นกรณที มี่ ที างเลอื กอยํแู ลว๎ จงึ เร่ิมต๎นด๎วยการ
วิเคราะหข์ ๎อดขี อ๎ เสยี ของแตลํ ะทางเลอื กเพอ่ื หาทางเลือกท่ีดที สี่ ดุ และนาไปปฏบิ ตั ิ สํวนการแก๎ไขปญั หาเปน็ ความสามารถ
ในการรับรปู๎ ญั หาและสาเหตุของปัญหา หาทางเลือกได๎หลากหลาย วิเคราะหข์ ๎อดีข๎อเสียของแตลํ ะทางเลือก ตัดสนิ ใจ
เลือกทางเลือกในการแก๎ปญั หาท่เี หมาะสมที่สดุ และนาไปปฏิบัติ
- ทกั ษะการจดั การกับอารมณแ์ ละความเครยี ด เปน็ ความสามารถในการรบั ร๎อู ารมณ์ตนเอง ประเมินและรเ๎ู ทาํ
ทนั วาํ อารมณ์จะมีอิทธพิ ลตอํ พฤตกิ รรมของตนอยาํ งไร และเลอื กใชว๎ ิธจี ัดการกบั อารมณท์ เี่ กดิ ขน้ึ ไดอ๎ ยาํ งเหมาะสม สวํ น
การจดั การความเครยี ดเป็นความสามารถในการรับรร๎ู ะดับความเครยี ดของตนเอง ร๎ูสาเหตุ หาทางแก๎ไข และมีวธิ ผี ํอน
คลายความเครยี ดของตนเองอยาํ งเหมาะสม
ความแตกตา่ งระหวา่ งทกั ษะชวี ติ ทวั่ ไปและทกั ษะชวี ิตเฉพาะ
ทักษะชวี ติ ทั่วไป เป็นการสร๎างภมู คิ ๎ุมกนั ทางสงั คม สาหรับปญั หาทว่ั ๆ ไปในชีวิตประจาวนั ด๎วยทักษะชีวติ 12
องคป์ ระกอบ ใหก๎ ับเดก็ ทกุ คน
ทักษะชวี ิตเฉพาะ เป็นการประยุกต์ใชท๎ กั ษะชวี ิต 12 องคป์ ระกอบ ทม่ี ีเนอื้ หา
เกย่ี วกับการปอฺ งกันปญั หาเฉพาะเร่อื งสาหรับเด็กกลํมุ เส่ยี ง โดยมีครทู ่ีปรกึ ษาและระบบดูแลชวํ ยเหลอื
นกั เรียนรองรับ

ทักษะชีวติ กับการพัฒนาเยาวชน
เมอ่ื แบงํ เยาวชนออกเป็น 3 กลุํม คอื เดก็ ปกติ เด็กกลมุํ เส่ียง และเดก็ ทีม่ ปี ัญหา ทักษะชวี ิตจะเป็นกลยทุ ธ์สาคัญ

ในการสํงเสรมิ ภมู ิคมุ๎ กนั ทางสังคม ให๎กับเดก็ ปกติ และเดก็ ทกุ คน สาหรับเดก็ กลุํมเสย่ี งตอ๎ งมีการสอนทกั ษะชวี ติ เฉพาะใน
แตํละปญั หา มีครูท่ีปรกึ ษาและระบบดูแลชํวยเหลือนักเรยี นรองรบั สวํ นเด็กท่มี ปี ญั หาแลว๎ ใชก๎ ารดูแลใกลช๎ ิดเพอื่ หาทาง
แกป๎ ัญหา ทีเ่ หมาะสมเป็นรายบคุ คล และมรี ะบบสงํ ตํอยังวิชาชีพเฉพาะที่เกยี่ วข๎อง

การจัดกิจกรรมลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที่ 5
โรงเรยี นเทศบาล 3 วัดเกาะแกว้ นครสวรรค์

177

ตวั อย่างทกั ษะชีวติ เฉพาะ

การจัดกจิ กรรมลูกเสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วดั เกาะแก้วนครสวรรค์

178

ความแตกตา่ งระหวา่ งทกั ษะชีวติ และทักษะการดารงชวี ิต
การจดั กจิ กรรมลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วัดเกาะแกว้ นครสวรรค์

179

ทักษะชีวิต (Life Skills) เป็นความสามารถทางจิตสังคม อันประกอบ ด๎วย ความร๎ู เจตคติและทักษะ ที่
จาเป็นในการดาเนนิ ชีวติ ทาํ มกลางสภาพสังคมท่เี ปลยี่ นแปลงอยํางรวดเร็วในปัจจุบัน และเตรียมพร๎อมสาหรับการเผชิญ
ปัญหาในอนาคต มี 6 คูํ 12 องคป์ ระกอบ

ทักษะการดารงชีวิต (Living Skills) เป็นทักษะที่ใช๎ในกิจวัตรประจาวัน ในเร่ืองพ้ืนฐานของชีวิต มักเป็น
ทักษะทางกายภาพ เชํน อาบนา้ แตํงตัว ซักเส้อื ผ๎า ปรุงอาหาร ข่ีจักรยาน วํายน้า ผูกเง่ือนเชือก การจัดกระเป๋าเดินทาง
การใชแ๎ ผนทเ่ี ขม็ ทศิ ฯลฯ

ความเชือ่ มโยงระหว่างทักษะชวี ิต และทกั ษะการดารงชีวิต
ทักษะชีวิตและทักษะการดารงชีวิต มักถูกใช๎ผสมผสาน เชื่อมโยงกัน ทั้งในกิจวัตรประจาวันปกติ และใน
สถานการณ์ตําง ๆ ท่ีเกิดขึ้น ไมํแยกสํวน โดยทักษะชีวิตจะเป็นตัวชํวยในการเลือกและใช๎ทักษะการดารงชีวิตได๎อยําง
เหมาะสม ถูกท่ี ถูกเวลา และเกิดผลลพั ธท์ ่ีดีสถานการณท์ างจิตสงั คม มักใช๎ทกั ษะชีวติ เปน็ หลัก ตวั อยําง เชํน การจัดการ
กับอารมณ์โกรธ ความขัดแย๎ง และ ความรุนแรง ตระหนักรู๎และหลีกเล่ียงพฤติกรรมเสี่ยงตํางๆ รวมถึงการปูองกัน
อุบัติเหตุ การชํวยเหลือผู๎อื่น และรับผิดชอบตํอสํวนรวม การสื่อสารเชิงบวกและสร๎างสัมพันธภาพท่ีดี กิจวัตรที่ทาเป็น
ประจา ใชท๎ กั ษะการดารงชีวติ เป็นหลัก เชนํ อาบน้า แตงํ ตัว แปรงฟัน ซักเส้ือผ๎า ปรุงอาหาร ข่ีจักรยาน วํายน้า ผูกเงื่อน
เชือก ใชแ๎ ผนที่เขม็ ทศิ ฯลฯ
ทักษะชวี ิตสร้างได้อยา่ งไร
สรา๎ งด๎วย 2 วิธีการใหญํ ๆ คือ
1. เรียนรเู๎ องตามธรรมชาติ ซ่งึ ข้นึ กับประสบการณ์และการมแี บบอยาํ งทดี่ ี จึงไมํมีทศิ ทางท่แี นํนอน และกวําจะ
เรียนร๎ูก็อาจช๎าเกนิ ไป
2. สร๎างโดยกระบวนการเรียนการสอนท่ียึดผ๎ูเรียนเป็นศูนย์กลาง ให๎เด็กเรียนร๎ูรํวมกันในกลุํมผํานกิจกรรม
รูปแบบตาํ งๆ ทีเ่ ดก็ ตอ๎ งมีสํวนรํวมทั้งทางรํางกายคือลงมือปฏิบัติ และทางความคิดคือการอภิปรายแลกเปล่ียนความคิด
และประสบการณ์ เพอื่ สร๎างองคค์ วามร๎ูใหมํรวํ มกัน

การจดั กิจกรรมลกู เสอื สารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที่ 5
โรงเรยี นเทศบาล 3 วัดเกาะแกว้ นครสวรรค์

180

การมีสํวนรํวมทางสติปัญญาทาให๎เกิดทักษะชีวิต 2 องค์ประกอบแกนหลักคือความคิดวิเคราะห์และความคิด
วจิ ารณ์

ปฏิสัมพันธ์ในกลุํมเพ่ือทากิจกรรมรํวมกัน ทาให๎เด็กได๎ฝึกองค์ประกอบทักษะชีวิต ด๎านทักษะท้ัง 3 คูํ คือการ
สรา๎ งสมั พันธภาพและการส่อื สาร การตัดสนิ ใจและการแก๎ไขปญั หา การจดั การอารมณแ์ ละความเครียด

การรบั ฟงั ความคิดเห็นของคนอ่นื ทาใหเ๎ กิดความเขา๎ ใจคนอื่นมากขึน้ ขณะเดยี วกันก็เกิดการไตรํตรองทาความ
เข๎าใจและตรวจสอบตนเอง จัดเป็นองค์ประกอบทักษะชวี ติ ดา๎ นเจตคตคิ อื การเข๎าใจตนเอง และเข๎าใจ/เห็นใจผ๎ูอ่ืน

การได๎รบั การยอมรับจากกลุํม การทางานสาเรจ็ ได๎รบั คาชม ทาให๎เกดิ ความภมู ใิ จและเหน็ คณุ คําตนเอง นาไปสูํ
ความรบั ผดิ ชอบมากข้นึ ท้ังตํอตนเองและสงั คม

กระบวนการและการมีสวํ นรวํ ม ชํวยให๎กิจกรรมสนุกสนานนําสนใจ และนาไปสูํจุดประสงค์ที่ต้ังไว๎ รวมทั้งการ
ประยุกต์ใช๎เป็นการเปิดโอกาสให๎ผ๎ูเรียนได๎เชื่อมองค์ความร๎ูใหมํที่เกิดข้ึนเข๎าสูํชีวิตจริง วําได๎เกิดการเรียนร๎ูอะไรและ
นาไปใชใ๎ นชวี ิตประจาวันอยาํ งไร

ความหมายของกระบวนการลกู เสอื (Scout movement)
การจัดกจิ กรรมลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที่ 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วดั เกาะแก้วนครสวรรค์

181

ตามคานยิ ามของลกู เสอื โลก หมายถึง กระบวนการเรียนรู๎และพัฒนาตนเองอยาํ งตํอเนอื่ งสาหรบั เยาวชน เพอ่ื
สร๎างเยาวชนท่ีมีจติ ใจเสียสละ รับผิดชอบ และอทุ ิศตนแกสํ งั คม ดว๎ ยวธิ กี ารลกู เสือ

ตามแนวทางการจดั กจิ กรรมพฒั นาผ๎ูเรยี น 2522 (สพฐ.) หมายถึงกระบวนการทางการศึกษาสํวนหนง่ึ ซึ่งมงํุ
พัฒนาสมรรถภาพของบคุ คล ทั้งทางสมอง รํางกาย จิตใจ และศีลธรรมเพ่อื ใหเ๎ ป็นบคุ คลท่มี คี วามประพฤตดิ งี าม ไมํ
กระทาตนเปน็ ปัญหาสงั คม และดารงชีวติ อยํางมีความหมาย และสขุ สบาย
หลกั การลูกเสอื (Scout principle)

หลกั การลกู เสือโลกเนน๎ ทหี่ นา๎ ที่หลัก 3 ประการ คือ
1. หน๎าทีต่ ํอพระเจ๎า/ศาสนา ไ ด๎แกํ การแสวงหาและดา เนินชวี ติ อยํางมคี ณุ คาํ และความหมาย
2 .หน๎าท่ตี อํ ผ๎อู นื่ ไดแ๎ กํ การเคารพ ใหเ๎ กียรติ ชํวยเหลือผู๎อื่น รวมถงึ การดแู ลสงั คมและส่งิ แวดล๎อม
3. หน๎าทต่ี ํอตนเองไดแ๎ กํ พฒั นาตนเองทง้ั ด๎านราํ งกาย จิตใจ อารมณ์ สังคม และจิตวิญญาณ

หลกั การลกู เสือไทย มี 5 ข๎อ คอื
1. มศี าสนาเปน็ หลกั ยึดทางใจ
2. จงรกั ภกั ดตี อํ พระมหากษตั รยิ ์และประเทศชาติ
3. เขา๎ รวํ มพัฒนาสงั คม ยอมรับ เคารพในเกยี รตแิ ละศักด์ศิ รีผอ๎ู ืน่ และเพอ่ื นมนุษย์ทกุ คนรวมทัง้

ธรรมชาติ และสรรพสิง่ ทงั้ หลายในโลก
4. รับผดิ ชอบตอํ การพฒั นาตนเองอยํางตํอเนอ่ื ง
5. ยึดม่ันในคาปฏิญาณและกฎของลูกเสือ

วธิ ีการลกู เสือ (Scout method)
วิธีการลกู เสือโลก มี 8 องคป์ ระกอบ โดยแบํงออกเปน็ 3 กลมํุ คอื
กลุํมที่ 1 ผใ๎ู หญมํ หี นา๎ ที่ชํวยเหลอื และสงํ เสรมิ เยาวชนให๎เกดิ การเรียนรใู๎ นกลุมํ
กลุมํ ที่ 2 มีกิจกรรมที่บรรลวุ ัตถุประสงค์ในการพัฒนาเยาวชนอยํางตอํ เน่ืองและเป็นระบบ
กลมุํ ที่ 3 เป็นลักษณะกจิ กรรมท่ีใช๎ มี 6 องค์ประกอบ
1. ยึดม่นั ในคาปฏิญาณและกฎของลูกเสอื
2. ใช๎ระบบสญั ลกั ษณ์เป็นแรงกระต๎นุ ไปสเูํ ปูาหมายในการพฒั นาตนเอง
3. ระบบหมํู (กลํุมเรยี นรรู๎ วํ มกนั )
4. เรยี นร๎ูใกลช๎ ิดธรรมชาติ
5. เรยี นร๎ูจากการลงมือปฏิบตั ิ / เกม
6. เรียนรจ๎ู ากการบริการผอู๎ ่ืน
วธิ ีการลกู เสอื ไทย ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขั้นพน้ื ฐาน 2551 มี 7 องคป์ ระกอบ คือ
1. ความกา๎ วหนา๎ ในการเขา๎ รวํ มกจิ กรรม
2. การสนบั สนนุ โดยผใ๎ู หญํ
3. ยึดมั่นในคาปฏญิ าณและกฎ
4. การใชส๎ ัญลกั ษณร์ ํวมกัน
5. ระบบหมํู
6. การศึกษาธรรมชาติ
7. เรียนรจ๎ู ากการกระทา

การจัดกิจกรรมลูกเสอื สารอง ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
โรงเรยี นเทศบาล 3 วัดเกาะแกว้ นครสวรรค์

182

วธิ ีการลกู เสอื สรา้ งทักษะชวี ติ ได้อย่างไร
วิธีการลกู เสอื มอี งคป์ ระกอบครบทงั้ 5 ประการ ของกระบวนการเรยี นการสอนท่ียึดผ๎ูเรยี นเป็นศูนยก์ ลาง การ

สร๎างทักษะชวี ติ ท้งั 12 องค์ประกอบ เกิดขนึ้ ดว๎ ยกิจกรรมดังตารางตํอไปนี้

วตั ถปุ ระสงค์คณะลูกเสอื แห่งชาติ (พระราชบญั ญัติลกู เสือ พ.ศ. 2551 มาตรา 8)
เพ่ือพัฒนาลูกเสือทั้งทางกาย สติปัญญา จิตใจ และศีลธรรม ให๎เป็นพลเมืองดี มีความผิดชอบ และชํวย

สร๎างสรรค์สงั คมให๎เกดิ ความสามัคคี และมีความเจริญก๎าวหน๎า ท้ังน้ีเพื่อความสงบสุข และความม่ันคงของประเทศชาติ
ตามแนวทางดงั ตอํ ไปน้ี

1. ใหม๎ ีนสิ ยั ชาํ งสังเกต จดจา เช่ือฟัง และพึง่ ตนเอง
2. ให๎ซือ่ สตั ย์สุจรติ มีระเบยี บวนิ ยั และเห็นอกเห็นใจผ๎ูอ่นื
3. ใหร๎ จู๎ กั บาเพญ็ ตนเพอ่ื สาธารณประโยชน์
4. ใหร๎ ูจ๎ ักทาการฝีมือ และฝึกฝนให๎ทากจิ การตาํ ง ๆ ตามความเหมาะสม
5. ให๎ร๎ูจกั รกั ษาและสงํ เสริมจารตี ประเพณี วัฒนธรรม และความม่นั คงของประเทศชาติ
หลักสูตรลูกเสอื เสริมสรา้ งทักษะชีวติ
หลักสูตรลูกเสือเสริมสร๎างทักษะชีวิตได๎ใช๎ข๎อบังคับคณะลูกเสือแหํงชาติวําด๎วยการปกครองหลักสูตรและ
วชิ าชพี พิเศษลกู เสอื สารอง สามญั สามญั รํนุ ใหญํ และวสิ ามญั เปน็ หลกั และเพิม่ เนอื้ หาที่สอดคล๎องกบั ปญั หาตามวยั และ
พัฒนาการด๎านตําง ๆ ของลูกเสอื โดยจัดหนวํ ยกิจกรรมตามท่รี ะบใุ นหลักสูตรของลูกเสือแตํละประเภท ดังน้ัน ชื่อหนํวย
กจิ กรรม และจานวนหนวํ ยกจิ กรรมของลูกเสือแตลํ ะประเภทจึงแตกตํางกนั

การจดั กจิ กรรมลูกเสือสารอง ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
โรงเรยี นเทศบาล 3 วดั เกาะแกว้ นครสวรรค์

183

แผนการจัดกิจกรรมลูกเสือเสริมสร๎างทักษะชีวิตในคูํมือชุดนี้ ได๎ออกแบบโดยบูรณาการกิจกรรมท่ีเสริมสร๎าง
ทักษะชีวิตเข๎ากับวิธีการลูกเสือ คือการใช๎ระบบหมํูหรือกลํุมยํอย โดยให๎เด็กเป็นศูนย์กลาง และมีผ๎ูใหญํทาหน๎าที่
ชํวยเหลือและสงํ เสรมิ ให๎เกดิ กระบวนการเรียนร๎ูในกลุํม แนะนา สั่งสอนและฝึกอบรมให๎สามารถพึ่งตนเองได๎ มีจิตอาสา
รับผิดชอบตํอสํวนรวม ยึดมั่นในคาปฏิญาณและกฎของลูกเสือ เสริมสร๎างคุณคําในตนเอง รวมท้ังใช๎ระบบเครื่องหมาย
หรือสญั ลักษณท์ างลกู เสอื และเครื่องหมายวิชาพิเศษเปน็ แรงกระต๎นุ ไปสูเํ ปูาหมายในการพัฒนาตนเอง

องค์ประกอบในการประชุมกอง เนน๎ การใชช๎ ีวิตกลางแจ๎ง นอกหอ๎ งเรียน ใกลช๎ ิดธรรมชาตเิ รียนรจู๎ ากการลงมอื
ปฏิบตั ดิ ๎วยตนเอง เกม และการบรกิ ารผูอ๎ ื่น ซึง่ ถอื เป็นหัวใจของกิจกรรมลูกเสอื ทกุ ประเภท โดยกจิ กรรมท่ีใช๎ แบํง
ออกเป็น 5 ประเภท คือ การแสดงออก การรายงานและการสารวจ การวเิ คราะห์และการประเมิน เกมและการแขํงขัน
การบาเพ็ญประโยชน์ การออกแบบกจิ กรรมเพื่อให๎ลกู เสือใช๎กระบวนการกลมํุ ในการแลกเปล่ียนประสบการณ์
แลกเปลย่ี นความคดิ ความเชือ่ สรา๎ งองคค์ วามร๎แู ละสรุปความคิดรวบยอด รวมทง้ั เปดิ โอกาสใหล๎ กู เสือได๎ประยุกตใ์ ชส๎ ่งิ ท่ี
ไดเ๎ รยี นร๎ูอีกด๎วย

เน้ือหาสาระในแผนการจดั กิจกรรมแบงํ ออกไดเ๎ ปน็ 3 กลุํม ประกอบด๎วย
1. กิจกรรมตามข๎อบงั คบั ของคณะลูกเสือแหํงชาติ (ไมํรวมกิจกรรมทดสอบเพื่อรับเครื่องหมายหรือสัญลักษณ์
ทางลูกเสอื และเคร่อื งหมายวชิ าพิเศษ)
2. กิจกรรมตามข๎อบังคับของคณะลูกเสือแหํงชาติที่ชํวยเสริมสร๎างทักษะชีวิตด๎านคุณธรรมจริยธรรม ความ
ภาคภูมใิ จในตนเอง ความรบั ผิดชอบตอํ สวํ นรวม
3. กิจกรรมเสริมสรา๎ งทกั ษะชวี ติ เพือ่ สร๎างภูมคิ ม๎ุ กันทางสังคมตํอเหตุการณแ์ ละสภาพปญั หาของเด็กแตํละวยั
สาหรับกจิ กรรมลูกเสอื ตามขอ๎ บงั คบั เพ่ือการขอรับเครื่องหมายลูกเสือช้ันพิเศษ และเครื่องหมายลูกเสือหลวง
ไมไํ ดน๎ ามารวบรวมไว๎ในคูํมอื การจัดกิจกรรมลกู เสอื ชุดนี้
คํมู ือมจี านวน 11 เลํม ตามช้ันปีของลูกเสอื 4 ประเภท แตํละเลมํ ได๎จัดทาตารางหนวํ ยกิจกรรม และแผนการ
จัดกิจกรรมครบ 40 ชั่วโมง เพ่ือให๎เห็นภาพรวมของการจัดกิจกรรมลูกเสือเสริมสร๎างทักษะชีวิตของลูกเสือในแตํละ
ระดบั ชนั้ และมีหมายเหตุบอกไวใ๎ นตารางชอํ งขวาสดุ วําเปน็ แผนการจัดกจิ กรรมเสรมิ สรา๎ งทกั ษะชวี ิต
แผนการจัดกิจกรรมประกอบด๎วย จุดประสงค์การเรียนร๎ู เนื้อหา ส่ือการเรียนรู๎ กิจกรรม การประเมินผล
องค์ประกอบทักษะชีวิตสาคัญที่เกิดจากกิจกรรม และภาคผนวกประกอบแผนการจัดกิจกรรม (เพลง เกม ใบงาน ใบ
ความร๎ู เรอ่ื งทีเ่ ปน็ ประโยชน์)
ภาพรวมการพัฒนาหลักสตู รลกู เสือเสรมิ สร้างทักษะชวี ิต
1. เรมิ่ จากการศึกษาเอกสาร งานวจิ ยั หลักสูตรลูกเสือไทยและตํางประเทศ รวมทั้งสัมภาษณ์ผ๎ูเช่ียวชาญด๎าน
ลกู เสือ
2. สัมมนาครู ผู๎ปกครอง นักพัฒนาเยาวชน และผ๎ูเช่ียวชาญด๎านกิจกรรมเด็กและเยาวชนเพื่อรํวมกันค๎นหา
ปญั หาจริงของเดก็ แตลํ ะวัย และออกแบบกิจกรรมท่เี หมาะสม
3. จดั ทาคูํมือการจดั กจิ กรรมลูกเสือเสริมสรา๎ งทักษะชีวติ 4 ประเภท ไดแ๎ กํ ลูกเสือสารองลกู เสอื สามญั ลูกเสอื
สามัญรุํนใหญแํ ละลูกเสอื วสิ ามญั รวมท้งั ส้ิน 11 เลมํ โดยผาํ นการประเมิน ปรับปรุงและพัฒนา จนเปน็ ท่ยี อมรับและ
นาไปใช๎ในสถานศึกษาจานวนมาก

การจดั กิจกรรมลกู เสอื สารอง ชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ 5
โรงเรียนเทศบาล 3 วัดเกาะแกว้ นครสวรรค์