ตำบลช้างเผือก อำเภอจะแนะ จังหวัดนราธิวาส

วฒั นธรรมวิถชี ีวติ โอรัง อสั ลี บา้ นตราเตาะปากู
ตาบลชา้ งเผือก อาเภอจะแนะ จังหวดั นราธวิ าส

คำนำ

ศาสนา วัฒนธรรม และภูมิปัญญาท้องถิ่น เป็นส่ิงที่มีควบคู่มากับ
สังคมไทย และส่ิงเหล่าน้ี ถือเป็นมรดกที่สาคัญของแต่ละท้องถิ่น ซ่ึงแสดงถึง
เอกลักษณ์ ความภาคภูมิใจ ดังน้ันจึงเป็นหน้าท่ี ของคนในท้องถิ่นที่จะต้อง
รว่ มกนั อนรุ ักษ์ ฟืน้ ฟู เผยแพร่ สืบสานสิ่งเหลา่ น้ีสืบไป

ตาบลช้างเผอื ก อาเภอจะแนะ จังหวัดนราธิวาส เป็นตาบลท่ีโดดเด่นใน
ด้านของวิถีวัฒนธรรม การเป็นอยู่ การกิน และประเพณี อีกท้ังยังมี
วัฒนธรรมการเป็นอยู่ของกลุ่มซาไก ท่ีทาให้ตาบลแห่งน้ีเป็นท่ีน่าสนใจมาก
ยิ่งขึ้น สุดท้ายน้ีกระผมจึงอยากให้ทุกท่านได้มาศึกษาเรียนรู้เกี่ย วกับ
วัฒนธรรมของตาบลช้างเผือก แล้วจะทาให้ทุกท่านหลงรักตาบลช้างเผือก
แห่งนี้เพม่ิ มากยง่ิ ข้นึ

สำรบญั 1
2
แผนท่ี 3
ประวตั ิความเป็นมาตาบลชา้ งเผอื ก 4
ความเป็นมาโอรัง อสั ลี 5
การอพยพยา้ ยท่ีพกั อาศยั 6
วถิ ีชีวิตและความเป็นอยู่ 6
เครื่องนุ่งห่ม 7
การรักษาโรค 8
การเขา้ รับอิสลาม
การสื่อสาร

แผนท่ี

ประวตั คิ วามเป็นมาตาบลช้างเผอื ก

ตาบลช้างเผอื ก ตั้งอยหู่ มู่ท่ี 2 ตาบลชา้ งเผอื ก อาเภอจะแนะ จังหวัดนราธิวาส
เป็นพื้นที่ที่มีความอุดมสมบูรณ์ในด้านธรรมชาติ ท่ีมีสังคม 2 พหุวัฒนธรรม เป็น
ชุมชนท่ีมีการนามรดก ภูมิปัญญา วิถีชีวิตศิลปะวัฒนธรรมท่ีเป็นเอกลักษณ์ของ
ชุมชนมาพัฒนาให้เป็นชุมชนการท่องเท่ียวโดยมีการบริหารจัดการในรูปแบบก าร
ท่องเที่ยวด้วยการมีส่วนร่วมของชุมชนและสามารถทาให้เกิดประโยชน์และรายได้
ให้แก่ชุมชน ตาบลช้างเผือกมีเสน่ห์และเอกลักษณ์ท่ีโดดเด่น เช่น อาหาร การแต่ง
กาย แหล่งท่องเทยี่ ว ศลิ ปะวฒั นธรรมและขาดไมไ่ ด้น่ันกค็ อื โอรงั อสั ลี บ้านตราเตาะ
ปากู

ควำมเป็นมำโอรงั อสั ลี

ซาไก เป็นชนกลุ่มนอ้ ยเผา่ พนั ธุ์หน่ึง อาศยั อยรู่ วมกนั เป็นกลุ่มเลก็ ๆ
กระจดั กระจายอยตู่ ามพ้นื ท่ีป่ าเขา ในภาคใตข้ องประเทศไทย ตลอดไปจนถึง
ประเทศมาเลเซีย ซาไก มีช่ือเรียก หลายชื่อ อาทิ ชาวไทยมุสลิมแถบ ปัตตานี
ยะลา นราธิวาสเรียก ซาแก ซ่ึงแปลวา่ แขง็ แรง หรือป่ าเถื่อน เพราะพวกน้ีชอบ
อยตู่ ามป่ า และมี ความทรหดอดทนบึกบึน แต่ชาว ไทยพทุ ธเรียกเพ้ียนไปเป็น
ซาไก ชาวมาเลเซียเรียกวา่ โอรัง อสั ลี (Orang Asli) ซ่ึงแปลวา่ คนพ้ืนเมือง
หรือคนด้งั เดิม ซ่ึงชาวซาไก โดยทว่ั ไป มีความรู้สึกที่ดีและพอใจใหค้ นอ่ืน
เรียกพวกเขาวา่ เป็นพวกโอรัง อสั ลี เพราะ มีความหมายไปในทานองยกยอ่ ง
ใหเ้ กียรติวา่ พวกเขา เป็นคน ด้งั เดิม เป็นเจา้ ของถ่ินเดิม ไมใ่ ช่พวกป่ าเถ่ือน
อยา่ งคาวา่ ซาไก แต่ซาไก เรียกตวั เองวา่ มนั นิ ซ่ึงแปลวา่ มนุษย์

ดา้ นนายอบั ดุลอาซิ อบั ดุลเลาะ หรือชื่อเดิมคือ นากอ อายุ 34 ปี
จะเรียกตวั เองวา่ “กลุ่มโอรัง อสั ลี บา้ นตราเตาะปากู” ไดก้ ล่าววา่ ตนเองเดินทาง
ขา้ มภเู ขาสันกาลาคีรี มาเมือ 10 ปี ท่ีแลว้ และไดม้ าหลงเสน่ห์สาวชาวโอรัง อสั ลี
แถวตาบลชา้ งเผอื ก จึงไดแ้ ตง่ งานสร้างครอบครัว มีลูกดว้ ยกนั และสร้างเผา่
ปักหลกั ทามาหากินที่น่ี โดยกลุ่มน้ีจะแตกตา่ งจากบา้ นนากอคือ ไมอ่ อกหาอาหาร
ในป่ าแลว้ จะหาเล้ียงชีพดว้ ยการรับจา้ งตดั ยาง ซ่ึงพวกเขา โชคดีที่เจอเจา้ ของ
ท่ีดินใจบุญ ‘’ปะจ’ู ’ใหพ้ ้นื ที่อาศยั ปลูกบา้ นอยู่ และใหต้ ดั ยาง

องคก์ ารบริหารส่วนตาบลชา้ งเผอื ก

การอพยพยา้ ยที่พกั อาศยั

โดยทวั่ ไปแลว้ โอรัง อสั ลี บา้ นตราเตาะปากูจะอยู่รวมกนั 35 คน โอรัง อสั ลี
บา้ นตราเตาะปากู สมยั ก่อนประวตั ิศาสตร์ ใชช้ ีวิตแบบเร่ร่อนไม่อย่เู ป็ นหลกั แหล่งท่ี
แน่นอนจะอพยพโยกยา้ ยที่อยอู่ าศยั อยเู่ สมอ สาเหตุที่โอรัง อสั ลี อพยพเร่ือย ๆเนื่องจาก
ของกินหมด และเมื่อมีคนตายในบา้ น เรากจ็ ะหนีทนั ที ไม่อยแู่ ลว้ ที่น้นั ยา้ ยไปหากินที่
อ่ืนต่อ ทิ้งศพบนบา้ น แลว้ พวกเราก็ยา้ ยไป และจะไม่กลบั ไปหาอีกเลย เพราะคิดว่า
วิญญาณจะมาหา เรามองวิญญาณไม่เห็น แต่เราจะได้ยินเสียง วิญญาณจะตามหา
ลูกหลานและคนในครอบครัวและเม่ือถ่ายอุจจาระมาถึงที่พกั อาศยั ก็จะอพยพยา้ ยบา้ น
ไป (โอรัง อสั ลี จะถ่ายอุจจาระจากบริเวณรอบนอกที่พกั แลว้ ค่อยๆ วกเขา้ มาใกลท้ ่ีพกั
เร่ือย ๆ ) และหากมีคนนอกเผา่ มาเจอ และขอลูกไปเล้ียง โอรัง อสั ลี กจ็ ะรีบอพยพยา้ ย
บา้ นหนีเช่นกนั แต่ปัจจุบนั น้ีแลว้ ‘’นากอ’’ หวั ชนเผา่ ไดก้ ล่าววา่ จะไม่มีการอพยพใดๆ
ท้งั สิ้นเพราะคุน้ เคยกบั ชาวบา้ นที่น่ีแลว้

องคก์ ารบริหารส่วนตาบลชา้ งเผอื ก

วิถีชีวิตและความเป็ นอยู่

ซาไกอาศยั อยตู่ ามป่ าเขา ชอบใชช้ ีวติ เหมือนมนุษยส์ มยั หิน
และชอบเร่ร่อนยา้ ยถ่ินซ่ึงปกครองโดยผชู้ ายท่ีมีความอาวธุ โสท่ีสุดภายใน
กลุ่ม มีการสร้างที่พกั ข้ึนอยา่ งง่ายๆเป็นท่ีอาศยั เรียกวา่ “ทบั ” ชนเผา่ ซาไก
จะเร่ร่อนยา้ ยถ่ินจากถิ่นหน่ึงไปยงั อีกถิ่นหน่ึง ในแถบบริเวณภาคใตข้ อง
ไทย จากอดีตโอรัง อสั ลี บา้ นตราเตาะปากู จะอยอู่ าศยั ประมาณ 35 คน
มกั เลือกทาเลสูง ๆ ใกลแ้ หล่งน้า เป็นท่ีอยอู่ าศยั เมื่อเลือกทาเลไดต้ าม
ตอ้ งการกจ็ ะแผว้ ถางใหบ้ ริเวณน้นั โล่งเตียนแลว้ สร้างท่ีอยเู่ ป็นกระตอ๊ บ
เลก็ ๆ เรียกวา่ “ทบั ” โดยใชก้ ่ิงไมง้ ่ามเป็นตอม่อ ยกแคร่ข้ึนสูงจากพ้ืนดิน
๑ ศอก และ กวา้ ง 1 ศอก ซาไกท่ีเป็นโสดจะมีแคร่เดียว ส่วนซาไกที่มี
สามีภรรยา จะมี ๒ แคร่อยใู่ กล้ ๆ กนั โดยเวน้ ตรงกลางไว้ หลงั คาทบั
สร้างเป็นแบบเพิงหมาแหงน ใชเ้ สาไมง้ ่ามสี่ตน้ เสาสองตน้ หนา้ สูงระดบั
ศรี ษะ เสาสองตน้ หลงั สูงจากพ้ืนดินเลก็ นอ้ ย ใชเ้ ชือกผกู โครงหลงั คา
นาใบไมม้ ามุงแบบง่าย ๆ ป้ องกนั แสงแดด เม่ือถึงฤดูฝน ซาไกจะไป
อาศยั อยตู่ ามถ้าหรือเชิงผา โพรงต่าง ๆ แต่ปัจจุบนั ‘’ปะจู’’ใหท้ ่ีพกั อาศยั
แก่ โอรัง อสั ลี บา้ นตราเตาะปากู เป็นที่เรียบร้อยแลว้

องคก์ ารบริหารส่วนตาบลชา้ งเผอื ก

เครื่องนุ่งห่ม

โอรัง อสั ลี บา้ นตราเตาะปากใู นอดีต ไม่สวมใส่เส้ือผา้ ท้งั ผหู้ ญิงและผชู้ าย อาจจะมีบา้ งท่ี
นาใบไมห้ รือหญา้ แห้งมาถกั ปิ ดของสงวนไวเ้ ท่าน้ัน ปัจจุบนั โอรัง อัสลี ได้มีการติดต่อกบั
ชาวบา้ นในพ้นื ท่ีทาใหโ้ อรัง อสั ลี รับเอาวฒั นธรรมการสวมใส่เส้ือผา้ อยา่ งไรกต็ าม การสวมใส่
เส้ือผา้ เป็นเพยี งการปกปิ ดร่างกายเท่าน้นั ไม่ไดค้ านึงถึงความสวยงาม

การรักษาโรค

การรักษาโรค ของโอรัง อสั ลี บา้ นตราเตาะปากูนิยมรักษาโรคดว้ ยยาสมุนไพรที่มีใน
ธรรมชาติมาปรุงเป็นยาสมุนไพรดว้ ยการตม้ เอาน้ามาดื่ม ตาเอามาพอกหรือทา ปิ้ ง – ยา่ ง เอามา
กิน เป็นตน้ โอรัง อสั ลี บา้ นตราเตาะปากู ไดเ้ อาสมุนไพรต่างๆ มาประสมกนั กลายเป็น น้ามนั ซา
ไก เป็นสมุนไพรที่ข้ึนชื่อของโอรัง อสั ลี บา้ นตราเตาะปากู

องคก์ ารบริหารส่วนตาบลชา้ งเผอื ก

กำรเขำ้ รบั อสิ ลำม

ในวนั พธุ ที่ 3 กมุ ภาพนั ธ์ 2564 น้ี ชาวโอรัง อสั ลี บา้ นตราเตาะปากู
ในตาบลชา้ งเผอื ก อาเภอจะแนะ นราธิวาส ไดร้ ับศาสนาอิสลาม จานวน
35 คน โดยมีนายอบั ดุลอาซิส ยานยา นายกสมาคมปอเนาะ 5 จงั หวดั ชาย
แดนใต้ พร้อมดว้ ยผนู้ าศาสนาเป็นผปู้ ระกอบพธิ ีให้ โดยทางเจา้ หนา้ ท่ี
ศนู ยอ์ านวยการบริหารจงั หวดั ชายแดนภาคใตไ้ ดอ้ านวยความสะดวก
และเร่งสารวจกลุ่มอื่น ๆ เพือ่ ใหค้ วามช่วยเหลือและมอบสัญชาติไทยให้
ต่อไป “ก่อนหนา้ น้ีไดเ้ ขา้ ไปเผยแพร่ศาสนาอิสลามใหก้ บั ชาวโอรังอสั ลี
ถือเป็นมิติใหม่สาหรับคนทางานดา้ นศาสนา เป็นกลุ่มแรกท่ีเขา้ รับ
อิสลาม หลงั จากทุกฝ่ ายร่วมกนั ทางอุลามะหแ์ ละผนู้ าศาสนา อบต.
หลายฝ่ าย หลายคนร่วมกนั ช่วยเหลือใหม้ ีความรู้ ใหม้ ีการศกึ ษา และ
จดั หาท่ีดิน เราทาตามมนุษยธรรม โดยไม่มีเง่ือนไขไม่วา่ ศาสนาไหน
กต็ อ้ งช่วยเหลือ ถา้ มีคนท่ีลาบาก

องคก์ ารบริหารส่วนตาบลชา้ งเผอื ก

ภำษำกำรสอื่ สำร

โอรัง อัสลี บ้านตราเตาะปากู นากอ ได้กล่าวว่าพวกเราสามารถพูดได้ 3 ภาษา ๆ
ภาษาไทย ภาษายาวี และภาษาโอรัง อสั ลี เพราะพวกเราจะเรียนหนงั สือดว้ ย ในหน่ึงสัปดาห์เรา
จะไดเ้ รียนหนงั สือ 3 วนั เก่ียวกบั หลกั ศรัทธา หลกั ปฏิบตั ิ และหลกั การเขียน จนสามารถพูดตอบ
โตไ้ ดบ้ า้ งแลว้ ท้งั ภาษาไทยและภาษายาวี

องคก์ ารบริหารส่วนตาบลชา้ งเผอื ก