SLAID ETIKET DAN PROTOKOL 2022

ETIKET DAN PROTOKOL
DALAM PENGURUSAN MAJLIS

Kemaskini pada 17.10.2022 PEJABAT SETIAUSAHA KERAJAAN JOHOR
(BAHAGIAN KHIDMAT PENGURUSAN)

MODUL TAKLIMAT :

1 Pengenalan Kepada Etik1e9t8D4an Protokol
2 Kod Etiket Dan Protokol1984
3 Etiket Dan Protokol Peng1e9n84dalian Majlis Dan Keraian

MO1D9U8L4 1 :

PENGENALAN KEPADA
ETIKET DAN PROTOKOL

ETIKET TUJUAN 1P9R8O4TOKOL?

Peraturan-peraturan Yang 1 Menjaga Imej / Melengkapkan
Telah Diterima Oleh Semua Penampilan Diri

Pihak Sama Ada Dalam 2 Memelihara Sistem /
Amalan Hubungan Kesinambungan Adat Istiadat

Antarabangsa, Hubungan 3 Penghormatan –
Harian Dalam Masyarakat Atau Menjaga Martabat
Dalam Pelbagai Istiadat Atau
Majlis Rasmi Dan Bukan Rasmi

Yang Berbentuk Formal

PEGAWAI TUGAS-TUGAS
PROTOKOL PEGAWAI PROTOKOL

Pegawai yang Bertanggungjawab dalam semua urusan protokol
menjalankan kerja- Memastikan semua hal protokol dipatuhi
Menjadi tempat rujukan hal protokol
kerja protokol Memberi nasihat & panduan protokol
Melancarkan pengurusan majlis
Banyak atau
sebahagian besar
tugasnya melibatkan
urusan protokol

Tugasan hariannya
memerlukan

kemahiran protokol

TIPS MENJADI PEGAWAI PROTOKOL YANG BERWIBAWA

Mempunyai Personaliti Yang Menarik (Ketrampilan
Diri & Sifat Peribadi) Spt Sentiasa Tersenyum,
Peramah, Suka Menolong, Berlapang Dada,dll

Memiliki Ketrampilan Komunikasi Cekap & Pantas Membuat
Yang Tinggi & Berani Bercakap Keputusan
Dengan Orang-orang Kenamaan

Sentiasa Berminat Menambah Ilmu Seorang Yang Perlu Betul-
Tentang Protokol Seperti Berkursus, betul Sabar & “Cool”, Boleh

Bertanya, Berbincang, Memerhati, Berkerja Dalam Keadaan
Membaca, Mengkaji, Menyelidik
Tekanan & Terdesak

Mempunyai Pengetahuan & Tahan Lasak Kerana Perlu
Kemahiran Protokol Yang Bertugas Hampir Sepanjang
Masa Termasuk Waktu Kerja &
Cukup
Diluar Waktu Tugas Biasa

MO1D9U8L4 2 :

KOD ETIKET & PROTOKOL

ETIKET19P8A4KAIAN

LELAKI WANITA

1. Uniform / Pakaian Istiadat (bagi yang 1. Uniform / Pakaian Istiadat (bagi yang
berhak memakainya) berhak memakainya)

2. Lounge Suit Bersongkok Baldu Hitam / 2. Baju Kurung Teluk Belanga dan
Tidak Bersongkok Bertudung / Tidak Bertudung

3. Baju Melayu Teluk Belanga (Hitam / 3. Pakaian Hormat Masing-masing (sopan)
Putih / Berwarna), Samping Berdagang
Luar, dan Bersongkok Baldu Hitam PAKAIAN LARANGAN
KETIKA MAJLIS RASMI
4. Batik Lengan Panjang (tidak
bersongkok) 1. Jeans, denim
2. T-shirt* / tank tops
5. Sepatu Kulit Berwarna Hitam dan Stokin 3. Selipar, sandal, crocs,
Hitam
loafers

YB YB EXCO / ADUN NO. 1 (JCS) NO. 1 (JMD) MESS KIT
SPEAKER (JCS)

PAKAIAN ISTIADAT BAGI CONTOH PAKAIAN ISTIADAT NO.1 DAN MESS KIT
SPEAKER DAN AHLI-AHLI DEWAN NEGERI LELAKI DAN WANITA

LELAKI DAN WANITA

LELAKI

PAKAIAN BAJU MELAYU TELUK BELANGA PAKAIAN BAJU MELAYU TELUK BELANGA,
BERWARNA HITAM, SAMPING JENIS SONGKET SAMPING SONGKET DIPAKAI SECARA

BERWARNA HITAM BERBENANG EMAS BERDAGANG LUAR, SONGKOK BALDU HITAM,
DIPAKAI SECARA BERDAGANG LUAR, KASUT DAN STOKIN HITAM
SONGKOK BALDU HITAM, KASUT DAN

STOKIN HITAM (LELAKI)

WANITA

PAKAIAN BAJU KURUNG TELUK KASUT BERTUTUP
BELANGA DAN BERTUDUNG (COURT SHOES)
UNTUK WANITA

(LELAKI) (WANITA)

PAKAIAN ISTIADAT SEMASA HARI KEMANGKATAN, PAKAIAN KETIKA HARI HOL ALMARHUM
HARI PEMAKAMAN DAN MAJLIS TAHLIL ALMARHUM
PAKAIAN BAJU MELAYU TELUK BELANGA
BERWARNA HITAM, SAMPING BERWARNA
HITAM BUKAN SONGKET DIPAKAI SECARA
BERDAGANG LUAR, SONGKOK BALDU HITAM,

KASUT DAN STOKIN HITAM (LELAKI)

LOUNGE SUIT

Seluar dan jaket sama warna dan jenis tekstil.

Single Breasted (Two Buttons) – Single Breasted (Three Buttons) – Double Breasted,
Butang atas sahaja dikancing. Butang tengah sahaja dikancing, butang dalam dan
atau butang atas dan tengah sahaja
dikancing. atas sahaja
dikancing

LOUNGE SUIT DAN BERSONGKOK

BAJU BATIK
BERLENGAN PANJANG

PANGGILAN HORMAT DA19N84KAEDAH PENGGUNAAN



Permaisuri Johor









NESGUESRUI NDAANN1KP98EE4RUSTAEMKUATAUNAN

PRIKNESUIP1TA9S8MU4ASUANNAN PERATURAN GELARAN

1 KERABAT DIRAJA YANG AMAT BERHORMAT

2 PEGAWAI AWAM YANG AMAT BERBAHAGIA
a) Jenis / Gred Jawatan,
‘Seniority’, PERSEKUTUAN
b) Darjah Kebesaran,
Kedudukan dalam organisasi YANG BERHORMAT

3 ORANG AWAM YANG BERBAHAGIA
a) Darjah Kebesaran, Kedudukan ………………………………………………………………………...

YANG AMAT BERHORMAT

YANG AMAT DIHORMATI

NEGERI

YANG BERHORMAT

YANG DIHORMATI

▪ LELAKI – DATO’ (rasmi) DATIN DATO’
▪ WANITA – DATIN PADUKA ▪ (tidak rasmi) Datin ….
▪ ISTERI DATO’ –
PUAN
▪ LEBIH SATU ISTERI -

SUSUNAN KEUTAMAAN NEGERI-NEGERI BERAJA BERSAMA SUSUNAN KEUTAMAAN PERSEKUTUAN

SUSUNAN KEUTAMAAN NEGERI SUSUNAN KEUTAMAAN PERSEKUTUAN
3. Sultan/Pemangku Raja 1. SPB Yang di-Pertuan Agong
2. SPB Raja Permaisuri Agong
7a. Bakal Raja
8. Menteri Besar 4. Raja/Pemangku Raja Negeri lain
12. Anak-anak Raja Bergelar 5. Yang di-Pertua Negeri-negeri
13. Ahli Darjah Utama Negeri 5a. Bekas Raja Permaisuri Agong
6. Perdana Menteri
20. Speaker Dewan Negeri 7. Timbalan Perdana Menteri

8a. Bakal-bakal Raja Negeri Lain
9. Ahli Darjah Utama Seri Mahkota (D.M.N.)
10. Ahli Darjah Setia Mahkota Mangku Negara (S.M.N.)
11. Ahli Darjah Seri Setia Mahkota (S.S.M.)

14. Ketua Hakim Negara
15. Yang di-Pertua Dewan Negara
16. Yang di-Pertua Dewan Rakyat
17. Bekas Perdana Menteri
18. Bekas Timbalan Perdana Menteri
19. Ahli-ahli Jemaah Menteri

21. Setiausaha Jemaah Menteri
21a. Menteri Besar/Ketua Menteri Negeri lain

27. Bekas Menteri Besar 22. Peguam Negara
28. Timbalan Menteri Besar 23. Panglima Angkatan Tentera
29. Setiausaha Kerajaan Negeri 24. Ketua Polis Negara
25. Ketua Pengarah Perkhidmatan Awam
38. Ahli Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri 26. Timbalan-timbalan Menteri
39. Penasihat Undang-undang
40. Pegawai Kewangan Negeri 30. Timbalan Yang di-Pertua Dewan Negara
41. Putera-puteri Raja Memerintah 31. Timbalan Yang di-Pertua Dewan Rakyat
42. Hakim Mahkamah Tinggi 32. Pesuruhjaya Tinggi dan Duta-duta
43. Pesuruhjaya Kehakiman 33. Presiden Mahkamah Rayuan
44. Mufti Negeri 34. Hakim Besar Malaya
35. Hakim Besar Borneo
48. Ahli Darjah Kedua Negeri yang membawa gelaran 36. Hakim Mahkamah Persekutuan
Ahli Dewan Negara 37. Hakim Mahkamah Rayuan

49. Ahli Dewan Rakyat 45. Setiausaha Parlimen
50. Timbalan Speaker Negeri 46. Ahli Panglima Mangku Negara (P.M.N.)
51. Ahli-ahli Dewan Undangan Negeri 47. Ahli Panglima Setia Mahkota (P.S.M.)

(Rujukan :
Warta Kerajaan 22 Januari 1998,
P.U (B) 29:Susunan Keutamaan Persekutuan

Lampiran B)

SENARAI SJOUSHUO1NR98AD4NAKREUULTTAAM’ZAIMAN
NEGERI

Catatan : Tertakluk kepada perubahan dari semasa ke semasa

1. Duli Yang Maha Mulia Sultan Ibrahim Ibni Almarhum Sultan Iskandar
Sultan Yang DiPertuan Bagi Negeri Dan Jajahan Takluk Johor Darul Ta’zim

2. Duli Yang Maha Mulia Raja Zarith Sofiah binti Almarhum Sultan Idris Shah,
Permaisuri Johor

3. Duli Yang Amat Mulia Tunku Ismail Ibni Sultan Ibrahim
Tunku Mahkota Johor

4. Yang Amat Mulia Che‘ Puan Besar Khaleeda binti Bustamam
5. Yang Amat Berhormat Menteri Besar Johor

* Yang Berhormat Yang DiPertua Jumaah Majlis DiRaja Johor

6. Yang Amat Mulia Tunku Idris Iskandar Al-Haj Ibni Sultan Ibrahim
Tunku Temenggong Johor

7. Yang Amat Mulia Tunku Abdul Majid Ibni Almarhum Sultan Iskandar
Tunku Aris Bendahara

8. Yang Amat Mulia Tunku Puan Nora Ismail
9. Yang Amat Mulia Tunku Tun Aminah binti Sultan Ibrahim

*Yang Berhormat Dato’ Dennis Muhammad Abdullah

10. Yang Amat Mulia Tunku Abdul Rahman Al-Haj Ibni Sultan Ibrahim
Tunku Panglima Johor

11. Yang Amat Mulia Tunku Abu Bakar Al-Haj Ibni Sultan Ibrahim
Tunku Putera Johor

12. Ahli-Ahli Darjah Kerabat Yang Amat Dihormati -
Pangkat Pertama (DK I)

13. Ahli-Ahli Darjah Kerabat Yang Amat Dihormati -
Pangkat Kedua (DK II)

14. Ahli-Ahli Bergelar ‘Tun’ Persekutuan – SMN & SSM

15. Yang Ariff Hakim-Hakim Mahkamah Tinggi

16. Yang Amat Ariff Ketua Hakim Mahkamah Syariah

17. Yang Berhormat Speaker Dewan Undangan Negeri
** Yang Berhormat Menteri-Menteri Persekutuan

18. Yang Berhormat Setiausaha Kerajaan Johor

19. Yang Berhormat Ahli-Ahli Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri
** YB Ahli-ahli Jumaah Majlis DiRaja Johor
(mengikut susunan keutamaannya)
** Mufti Negeri Johor

20. Yang Berhormat Penasihat Undang-Undang Negeri
21. Yang Berhormat Pegawai Kewangan Negeri
22. YB Timbalan-Timbalan Menteri dan Setiausaha Parlimen

23. Ahli-Ahli Darjah SPMJ
24. Ahli-Ahli Bergelar ‘Tan Sri’ Persekutuan – PMN & PSM

25. Ahli-Ahli Kerabat DiRaja Johor yang terdekat
(mengikut susunan keutamaannya)

26. Ahli-Ahli Dewan Negeri
27. Ahli-Ahli Dewan Negara dan Dewan Rakyat Dalam Negeri Johor
28. Pengerusi Suruhanjaya Perkhidmatan Awam Johor

** Pengerusi Majlis Agama Islam Negeri Johor
29. Ahli-Ahli Darjah Dato’ Paduka Mahkota Johor (DPMJ)
30. Pegawai-Pegawai Pangkat Jawatan Utama Sektor Awam (JUSA ‘A’, ‘B’ & ‘C’)

31. Dato’ Pengelola Bijaya DiRaja
32. Ahli- Ahli Suruhanjaya Perkhidmatan Awam Johor
33. Ahli-Ahli Majlis Agama Islam Negeri Johor
34. Ketua Jabatan Negeri / Persekutuan (Gred 54 dan seterusnya)
35. Pegawai-Pegawai Tadbir Negeri Johor
36. Pegawai-Pegawai Tadbir Agama Negeri Johor
37. Penghulu-Penghulu
38. Ahli-Ahli Majlis Bandaraya / Perbandaran / Daerah

Catatan : Tertakluk kepada perubahan dari semasa ke semasa

AHLI-AHLI MAJLIS MESYUARAT KERAJAAN JOHOR (MAC 2022)

BIL NAMA PORTFOLIO
1. YANG AMAT BERHORMAT DATUK ONN HAFIZ BIN
PENGERUSI JAWATANKUASA HASIL BUMI, PENTADBIRAN,
GHAZI KEWANGAN, PERANCANGAN DAN PEMBANGUNAN
MENTERI BESAR JOHOR EKONOMI NEGERI JOHOR

2. YANG BERHORMAT DATO’ ZAHARI BIN SARIP PENGERUSI JAWATANKUASA PERTANIAN, INDUSTRI ASAS
TANI DAN KEMAJUAN LUAR BANDAR NEGERI JOHOR
3. YANG BERHORMAT DATO’ MOHD JAFNI BIN
MD SHUKOR PENGERUSI JAWATANKUASA PERUMAHAN DAN
KERAJAAN TEMPATAN NEGERI JOHOR

4. YANG BERHORMAT TUAN RAVEN KUMAR A/L PENGERUSI JAWATANKUASA PELANCONGAN, ALAM
KRISHNASAMY SEKITAR, WARISAN DAN BUDAYA NEGERI JOHOR

5. YANG BERHORMAT PUAN HAJAH KHAIRIN-NISA PENGERUSI JAWATANKUASA PEMBANGUNAN WANITA,
BINTI ISMAIL @ MD ON KELUARGA DAN MASYARAKAT NEGERI JOHOR

6. YANG BERHORMAT TUAN MOHD HAIRI BIN PENGERUSI JAWATANKUASA BELIA, SUKAN,
MAD SHAH PEMBANGUNAN USAHAWAN,
KOPERASI DAN SUMBER MANUSIA NEGERI JOHOR
7. YANG BERHORMAT TUAN MOHD FARED BIN
KHALID PENGERUSI JAWATANKUASA HAL EHWAL AGAMA ISLAM
NEGERI JOHOR

8. YANG BERHORMAT TUAN LING TIAN SOON PENGERUSI JAWATANKUASA KESIHATAN DAN
PERPADUAN NEGERI JOHOR

BIL NAMA PORTFOLIO
9. YANG BERHORMAT TUAN LEE TING HAN
PENGERUSI JAWATANKUASA PELABURAN,
PERDAGANGAN DAN HAL EHWAL PENGGUNA
NEGERI JOHOR

10. YANG BERHORMAT TUAN IR. TS. MOHAMAD FAZLI PENGERUSI JAWATANKUASA KERJA RAYA,

BIN MOHAMAD SALLEH PENGANGKUTAN DAN INFRASTRUKTUR NEGERI JOHOR

11. YANG BERHORMAT CIK NORLIZAH BINTI NOH PENGERUSI JAWATANKUASA PENDIDIKAN, PENERANGAN
DAN KOMUNIKASI NEGERI JOHOR

EX-OFFICIO

12. YANG BERHORMAT SETIAUSAHA KERAJAAN JOHOR
TAN SRI DATO’ DR. HAJI AZMI BIN ROHANI
PENASIHAT UNDANG-UNDANG NEGERI JOHOR
13. YANG BERHORMAT DATO’ AMIR BIN NASRUDDIN PEGAWAI KEWANGAN NEGERI

14. YANG BERHORMAT DATO’ HAJI SALEHUDDIN BIN
HAJI HASSAN

15. Y.B DATUK DR. HAJI MOHD PUAD BIN ZARKASHI SPEAKER DEWAN NEGERI
16. Y.B DATUK HAJI SAMSOLBARI BIN JAMALI TIMBALAN SPEAKER DEWAN NEGERI

Rujukan : Senarai Ahli Majlis Mesyuarat Kerajaan (johor.gov.my) - https://dewannegeri.johor.gov.my/sammk

AHLI-AHLI JUMAAH MAJLIS DIRAJA JOHOR

NAMA NAMA

1. YANG BERHORMAT DATO’ DR. HAJI ABDUL RAHIM 7. YANG BERHORMAT JEN. TAN SRI MUHAMMAD ISMAIL
BIN RAMLI BIN HAJI JAMALUDDIN
YANG DIPERTUA JUMAAH MAJLIS DIRAJA JOHOR AHLI PENASIHAT JUMAAH MAJLIS DIRAJA JOHOR

2. YANG BERHORMAT DATO’ HAJI ABD. LATIFF 8. YANG BERHORMAT MULIA TUNKU MAHMOOD SHAH
BIN YUSOF IBNI ALMARHUM TUNKU MOHAMAD
SETIAUSAHA JUMAAH MAJLIS DIRAJA JOHOR AHLI PENASIHAT JUMAAH MAJLIS DIRAJA JOHOR

3. YANG BERHORMAT 9. YANG BERHORMAT DATO’ HAJI OBET BIN TAWIL
TAN SRI DATO’ DR. HAJI AZMI BIN ROHANI AHLI PENASIHAT JUMAAH MAJLIS DIRAJA JOHOR
SETIAUSAHA KERAJAAN JOHOR
10. YANG BERHORMAT DATO’ HAJI ISMAIL BIN KARIM
4. YANG BERHORMAT DATO’ DR. HAJI NOOH BIN GADOT AHLI PENASIHAT JUMAAH MAJLIS DIRAJA JOHOR
AHLI PENASIHAT JUMAAH MAJLIS DIRAJA JOHOR
11. YANG BERHORMAT DATO’ HAJI MOHD HALIM
5. YANG BERHORMAT BRIG. JEN. (B) DATO’ ALI BIN HASBULLAH
BIN HAJI MUSA (BERSARA) AHLI PENASIHAT JUMAAH MAJLIS DIRAJA JOHOR
PENGELOLA BIJAYA DIRAJA JOHOR
12. YANG BERHORMAT DATO’ ISHAK BIN SAHARI
6. YANG BERHORMAT DATO’ DAING A. MALEK AHLI PENASIHAT JUMAAH MAJLIS DIRAJA JOHOR
BIN DAING A. RAHAMAN
AHLI PENASIHAT JUMAAH MAJLIS DIRAJA JOHOR 13. YANG BERHORMAT PROFESOR. DR. KASSIM THUKIMAN
AHLI PENASIHAT JUMAAH MAJLIS DIRAJA JOHOR

SUSUNAN BENDERA NE19G8E4RI DAN PERSEKUTUAN

SUSUNAN BENDERA
NEGER19I-8N4EGERI
(PERSEKUTUAN)

RUJUKAN :
http://www.istiadat.gov.my/

PROTOKOL BEND1E9R84A NEGERI JOHOR

▪ Pekeliling Am Bilangan 2 Tahun 2018 “Protokol Bendera Johor Dan Bendera
Daerah-daerah Johor” disediakan bagi menambah baik Pekeliling Am
Bilangan 1 Tahun 2016 “Protokol Bendera Johor Dan Bendera Daerah-daerah
Johor” yang berkuatkuasa sebelum ini.

▪ Pekeliling ini bertujuan menetapkan garis panduan serta memberi
kefahaman tentang protokol dan etika pengibaran bendera kepada
Jabatan Kerajaan dan orang awam.

36

DARJAH KEBESNAERGAE1NR9,I8BJ4OINHTOARNG DAN PINGAT

ENAKMEN LAMBANG, GELARAN DAN ANUGERAH

(MENCEGAH PENGGUNAA1N98TI4DAK WAJAR) JOHOR 2017

SERTA PENGGUNAAN JATA KERAJAAN NEGERI JOHOR

▪ PEKELILING AM KERAJAAN NEGERI JOHOR BILANGAN 2 TAHUN 2017
▪ Pekeliling ini bertujuan untuk memaklumkan kepada orang awam berkenaan

dengan pelaksanaan Enakmen Lambang, Gelaran dan Anugerah (Mencegah
Penggunaan Tidak Wajar) Johor 2017 serta penggunaan Jata Kerajaan Negeri
Johor.

38

ETIKET DAN PR19O8T4OKOL DIRAJA

POTRET KELUARGA DIRAJA NEGERI JOHOR DARUL TA’ZIM

KDYMM KDYMM
SPB YDA SPB RPA

YAB PM YAB MBJ

POTRET NEGERI POTRET PERSEKUTUAN /
LAIN-LAIN

SUSUNAN GAMBA1R98P4OTRET DI DINDING

▪ DULI YANG MAHA MULIA SULTAN IBRAHIM IBNI
ALMARHUM SULTAN ISKANDAR,
SULTAN YANG DIPERTUAN BAGI NEGERI DAN
JAJAHAN TAKLUK JOHOR DARUL TA’ZIM

▪ DYMM SULTAN JOHOR

▪ HIS MAJESTY SULTAN IBRAHIM IBNI
ALMARHUM SULTAN ISKANDAR,
SULTAN AND SOVEREIGN RULER OF THE
STATE AND TERRITORY OF JOHOR DARUL
TA’ZIM

▪ HIS MAJESTY SULTAN IBRAHIM OF JOHOR

▪ HIS MAJESTY THE SULTAN OF JOHOR

▪ DULI YANG MAHA MULIA RAJA ZARITH SOFIAH
BINTI ALMARHUM SULTAN IDRIS SHAH,
PERMAISURI JOHOR

▪ DYMM PERMAISURI JOHOR

▪ HER MAJESTY RAJA ZARITH SOFIAH BINTI
ALMARHUM SULTAN IDRIS SHAH,
PERMAISURI JOHOR

▪ HER MAJESTY RAJA ZARITH SOFIAH,
PERMAISURI JOHOR

▪ HER MAJESTY THE PERMAISURI OF JOHOR

DULI YANG AMAT MULIA TUNKU ISMAIL IBNI SULTAN IBRAHIM
TUNKU MAHKOTA JOHOR

YANG AMAT MULIA CHE’ PUAN BESAR KHALEEDA BINTI BUSTAMAM

ADAB TERT1I9B84MENGADAP

1. Tunduk hormat dan beri salam (Assalamualaikum
Tuanku / Selamat pagi Tuanku)

2. Jika Tuanku menghulurkan tangan untuk bersalaman,
sambut dengan bersalam dan mencium tangan tuanku

3. Apabila anda berdiri di hadapan dengan Tuanku,
JANGAN berpeluk tubuh, bercekak pinggang, menyeluk
saku atau bersilang tangan belakang

ADAB TERTIB M1E9N84GIRING TUANKU

1. Apabila anda mengiring Tuanku, anda hendaklah berjalan
di belakang sedikit daripada Tuanku dan tidak sekali-kali
berjalan seiring (disebelah kanan atau sebelah kiri).

2. Apabila terpaksa berlalu di hadapan Tuanku, anda
hendaklah tunduk hormat (bow).

3. Jika Tuanku berangkat lalu di belakang anda, anda
hendaklah berpusing menghadap Tuanku dan memberikan
tunduk hormat.

4. Bagi wanita yang menjadi pengiring, elakkan dari
membawa tas tangan yang bergantung di bahu.

ADAB TERT19IB84BERTUTUR

1. Apabila Tuanku berkenan bertitah, hendaklah menjawab,
"Tuanku" setiap kali bersetuju iaitu menggantikan "Ya".

2. Bertutur dengan terang, mulakan dengan “Patik mohon
ampun Tuanku”

3. Gunakan "Ampun Tuanku" atau "Tuanku" di pangkal atau
di penghujung ayat semasa bertutur menghadap Tuanku

4. Apabila Tuanku menunjukkan dengan jari telunjuk dan
sebagainya, jangan meniru perbuatan yang sama, tetapi
hendaklah menunjukkan sesuatu itu dengan "ibu jari“
sambil mengenggam jari-jari yang lain dan gunakan
"Ampun Tuanku atau Tuanku".

ADAB TERTIB KETIKA 1M9E8N4 YEMBAH SEMBAHAN

1. Sediakan dulang yang beralaskan kain berwarna biru.

2. Tunduk hormat, mara ke hadapan anggaran tiga langkah atau
sehingga berhadapan.

3. Sembahkan sembahan tersebut dengan menghulurkan dulang.

4. JANGAN mengangkat barangan di atas dulang semasa
menyembahkan sembahan.

5. Apabila selesai, berdiri tegak sebentar dan beri tunduk hormat
sekali lagi.

6. Undur tiga tapak ke belakang dan berpusing untuk keluar atau
kembali ke tempat duduk.

ADAB TERTIB DU1D9U84K DALAM MAJLIS

1. Duduk dengan penuh adab sopan.
2. JANGAN duduk bersila panggung, bersilang kaki atau melunjurkan kaki
3. Tidak menghalakan tapak kaki ke hadapan Tuanku
4. Ketika majlis santapan,duduk dengan tertib
5. Kedua-dua tangan hendaklah diletak di atas peha dan tidak berpeluk tubuh
6. Siku tidak diletak di atas meja dan jika terpaksa meletak tangan di atas meja, letakkan

tangan setakat pergelangan tangan di atas meja.
7. Mendagu tidak dibenarkan.
8. Apabila duduk, elakkan dari duduk bersandar seolah-olah badan hendak menggelungsur

turun.
9. Dalam majlis rasmi, elakkan dari berbual-berbual sesama sendiri sehingga lupa bahawa

Tuanku di hadapan.
10. Jika perlu berbincang, bicaralah dengan perlahan dan tertib.