Mahidol University
Amnatcharoen Campus
มหาวทิ ยาลยั มหิดล วทิ ยาเขตอำนาจเจรญิ
คกูมาอื รบริโภคผลติ ภณั ฑ
ท่ีเปนมิตรกับส่ิงแวดลอม
คูมือ
การบรโิ ภคผลิตภัณฑ
ที่เปนมิตรกับสิง่ แวดลอม
เลอื กใชผลิตภัณฑ
ที่เปนมติ รกับสงิ่ แวดลอ ม
ชว ยโลกได ไมยากเลย
บทนำ
คมู อื ฝกอบรมการบรโิ ภคผลิตภณั ฑทีเ่ ปนมิตรกับส่งิ แวดลอมนี้ จัดทำข้นึ เพอ่ื ทราบถงึ ผลติ ภณั ฑ
ที่เปนมติ รกบั สิ่งแวดลอม ผลิตภณั ฑส ีเขยี ว ประโยชนก ารเลอื กซื้อสนิ คาและบรกิ ารทเ่ี ปน มติ รตอส่ิงแวดลอ ม
การตลาดสีเขยี วและผูบริโภคสเี ขียว การออกแบบผลติ ภณั ฑส ีเขียวเพอ่ื ส่ิงแวดลอม และการตดิ ฉลากสเี ขียว
ผลิตภัณฑที่เปนมิตรกับส่ิงแวดลอม เกิดข้ึนมาจากการตระหนักถึงความรุนแรงในปญหาส่ิง
แวดลอม ของผบู ริโภคในปจ จุบันน้ี ซ่ึงทำใหเ กิดกระแสการอนรุ ักษแ ละใสใจสิ่งแวดลอมมากยง่ิ ขน้ึ จึงทำให
องคก รธรุ กจิ ผูประกอบการตา งปรับตัว และใชผลติ ภณั ฑท่เี ปนมิตรกบั กับส่งิ แวดลอ มเปนเคร่อื งมือท่ีสำคญั
ใน การดำเนนิ ธุรกิจในปจจุบัน โดยทีผ่ ลติ ภณั ฑทีเ่ ปน มิตรกบั สิ่งแวดลอ มตอ งเริ่มตนตงั้ แตการท่ผี ูประกอบ
การ จะตองมีจิตสำนึกดานสิ่งแวดลอมต้ังแตกระบวนการผลิตดูแลสภาพแวดลอมของโรงงานใหสะอาดมี
มาตรการกำจัดของเสยี ออกจากโรงงานไมใหอ อกมาทำลายสงิ่ แวดลอม รวมทงั้ ในแงข องการวจิ ยั และพฒั นาก็
ตองไมใหเ ปน พษิ ภยั กบั ส่ิงแวดลอมและระบบนิเวศวิทยา ในตางประเทศผลิตภณั ฑที่เปน มิตรกับสิ่งแวดลอ มมี
การแขงขันกันอยางรุนแรงมาก เพราะการตลาดท่ีคำนึงถึงสิ่งแวดลอมเปนหลักถือไดวาเปนการสรางความ
แตกตา งและโดดเดนเหนือกวาคแู ขงได
ผูจัดทำหวงั เปน อยา งยงิ่ วา คูมือฝก อบรมการบรโิ ภคผลิตภัณฑท ่เี ปน มิตรกับสิ่งแวดลอมน้ี จะเปน
ประโยชนแกผูที่สนใจศึกษาและมีการปรับเปล่ียนพฤติกรรมดานบริโภคผลิตภัณฑที่เปนมิตรกับส่ิงแวดลอมไป
ในแนวทางท่ีดขี ึน้ ตอไป
ดร.พัชทิชา กลุ สุวรรณ
9 สิงหาคม 2565
สารบญั
TABLE OF CONTENTS
00 ความเปนมาและสถานการณการผลติ
ทเ่ี ปนมติ รกับส่งิ แวดลอ ม
00 ความหมายของผลิตภัณฑห รอื สินคา
ท่ีเปนมิตรกับส่งิ แวดลอ ม
00 ประโยชนก ารเลอื กซ้อื สินคา และบรกิ าร
ทเ่ี ปนมติ รตอสง่ิ แวดลอ ม
00 ผลิตภณั ฑส เี ขยี ว
00 การตลาดสเี ขียว
และผูบ ริโภคสีเขียว
00 การออกแบบผลิตภณั ฑสีเขยี ว
เพื่อสิ่งแวดลอม
00 การติดฉลากสเี ขียว
ความเปนมา
และสถานการณ
การผลิตที่เปน มติ ร
กบั สงิ่ แวดลอม
ความเปน มา
และสถานการณ
การผลิตทเี่ ปนมติ รกบั สิ่งแวดลอม
01
พ.ศ.2515 (ค.ศ.1972) องคการสหประชาชาติ (United Nations : UN) ไดจ ดั การประชมุ
สหประชาชาติวาดวยการพัฒนาทีย่ ง่ั ยนื (United Nations Conference on Sustainable Development)
ณ กรงุ สตอกโฮลม ราชอาณาจักรสวเี ดน การประชุมระหวางประเทศเรอื่ งส่ิงแวดลอ มของมนษุ ย สงผลใหชาติ
ตา ง ๆ ท่ัวโลกไดใหความสำคญั เรอื่ งส่งิ แวดลอ มมากข้นึ
02
พ.ศ.2548 (ค.ศ.2002) กรมสง เสริมคุณภาพสิง่ แวดลอ มจดั ทำโครงการการประยกุ ตใชเ ทคโนโลยี
สะอาดในโรงเรียน (ระหวา งป 2548-2554 ซึ่งไดม ีวัตถดุ ิบ หรอื วสั ดทุ ่เี ปนมิตรตอ สิง่ แวดลอมหลากหลายชนดิ
เชน กระดาษสา ท่ีไมใชสารฟอกขาว และผา ยอ มสธี รรมชาติ การออกแบบผลติ ภัณฑจ ากบรรจภุ ัณฑท เ่ี หลอื ทง้ิ จาก
ครัวเรอื นหรอื ชมุ ชน (เชน ถงุ นม กลองนม กลองเคร่ืองดื่ม) การออกแบบผลิตภณั ฑจ ากสง่ิ ทอพน้ื เมอื ง เปน ตน
03
พ.ศ.2554 (ค.ศ.2011) กรมสงเสริมคณุ ภาพส่งิ แวดลอม ไดจ ดั ทำโครงการสง เสริมการผลิตที่
เปน มติ รกับส่งิ แวดลอม และผลิตภณั ฑต นแบบของชุมชน ตัง้ แต ป พ.ศ.2554 เพ่อื สงเสรมิ การพัฒนาและ
ยกระดับมาตรฐานผลิตภัณฑสินคา การสรางชุมชนใหเขมแข็ง และมีการใชเคร่ืองหมายการผลิตที่เปนมิตรกับ
สงิ่ แวดลอ มเพ่อื เพิ่มขีดความสามารถในการแขงขนั ทางธุรกิจ และการจัดการส่ิงแวดลอม กรมสง เสริมคุณภาพ
ส่ิงแวดลอ มดำเนินโครงการพฒั นาเกณฑการผลิตทีเ่ ปน มติ รกบั ส่งิ แวดลอมประเภทการผลติ กระดาษสา สุรากล่ัน
สิ่งทอขนาดเล็ก เฟอรนิเจอรไม และผลติ ผักและผลไมแ ชเย็น/แชแ ขง็
ความเปนมา
และสถานการณ
การผลิตทีเ่ ปนมติ รกบั สงิ่ แวดลอม
04
พ.ศ.2555 (ค.ศ.2012) ประเทศไทยเริ่มแผนจัดการคณุ ภาพส่งิ แวดลอม ในป พ.ศ. 2555-2559
มีมาตรการที่สำคัญ คือ การสงเสริมการบริโภคท่ียั่งยืน การปรับฐานการผลิตภาคการเกษตรใหเปนมิตรตอ
สิ่งแวดลอ ม การปรับฐานการผลิตภาคอตุ สาหกรรมใหเ ปนมติ รตอ สิง่ แวดลอ ม การจดั การการทองเทยี่ วอยา ง
ย่งั ยืน การพัฒนามาตรฐานสาธารณูปโภคพื้นฐานทีเ่ ปนมติ รตอสิง่ แวดลอม และการจัดการพลงั งานหมนุ เวียน
อยางยง่ั ยืน
05
พ.ศ.2557 (ค.ศ.2014) มีการประชมุ UNEA สมัยที่ 1 โครงการส่ิงแวดลอมแหง สหประชาชาติ
(The First UN Environment Assembly of the UN Environment Program) ทส่ี ำนักงานใหญ UNEP
(United Nations Environment Programme) ณ เมอื งไนโรบี ประเทศเคนยา โดยมหี วั ขอการประชุม
คือ เปาหมายการพัฒนาที่ย่ังยืนและวาระการพัฒนาหลังป 2015 รวมทั้งการผลิตและการบริโภคอยางยั่งยืน
โดยเฉพาะมุงเนนวาการผลิตและการบริโภคอยางยั่งยืนมีความสำคัญตอการเติบโตทางเศรษฐกิจอยางย่ังยืน
โดยสนับสนุนรูปแบบการผลิตและการบริโภคอยางยั่งยืนท่ีเช่ือมโยงกับขอบขายทั้งโลก รวมท้ังเสริมสรางให
ประเทศกำลงั พัฒนาเกดิ การการพฒั นาท่ียัง่ ยืนและการจัดการแกไขปญ หาสิง่ แวดลอ มทรี่ ุนแรงทเี่ กดิ ขึ้น
ECO-LABELING
ความหมายของ
ผลติ ภณั ฑ / สนิ คา
ทีเ่ ปนมิตรกับส่ิงแวดลอ ม
ผลติ ภัณฑ หรือสนิ คา
ทเ่ี ปนมติ รกบั สิ่งแวดลอม
คือ สินคาท่ีผลิตไดจากกระบวนการ และ
เทคโนโลยีท่ีใสใจกับผลกระทบท่ีอาจจะเกิดกับ
สิ่งแวดลอม โดยเร่ิมตนต้ังแตการคัดเลือก
วัตถุดิบในการผลิต จนกระทั่งเสร็จสมบูรณ
เปนสินคาหรือผลิตภัณฑรอการบรรจุลงใน
หบี หอ และบรรจุภณั ฑส ำหรบั เตรยี มการขนสง
และจัดจำหนายใหกับผูบริโภคตอไป รวมถึง
การจดั การซากผลิตภณั ฑนั้น ๆ อยา งถูกวิธี
บริการ
ทีเ่ ปน มิตรตอสง่ิ แวดลอ ม
คือ บรกิ ารตาง ๆ ทช่ี ว ยอำนวยความสะดวกใน
ชีวิตประจำวัน เชน โรงแรม โรงพยาบาล รา น
อาหาร เปนตน ธุรกิจเหลานี้ใหความสำคัญ
ใสใจตอส่ิงแวดลอมไดโดยการเลือกใชอุปกรณ
ที่มีการประหยัดพลังงาน ประหยัดน้ำ และ
มีการจัดการขยะที่สามารถนำกลับมาใช ใหมได
รวมทั้งมีการจัดซื้อจัดจางสีเขียวท่ีเลือกใช
สินคาและบริการท่ีเปนมิตรตอส่ิงแวดลอม
นอกจากน้ีมีการรณรงคสื่อสารใหบุคลากร
ในหนว ยงานไดเห็นถงึ คุณคาความสำคัญ และ
พรอมเปนสวนหนึ่งในการปรับเปลี่ยนความคิด
และพฤตกิ รรมใหม เลอื กใชสินคาและบริการที่
เปน มิตรตอสิง่ แวดลอ ม
ประโยชนของการเลอื กซอ้ื
สนิ คา หรอื บริการ
ทเ่ี ปน มิตรกับส่ิงแวดลอ ม
ในปจจบุ นั หนวยงานและองคก รตา ง ๆ สามารถมสี ว นรว มในการเลือกซื้อสนิ คา
ทเี่ ปน มติ รตอ ส่ิงแวดลอม (สนิ คาท่ีไดร บั ฉลากสีเขียว) และบริการทเ่ี ปนมิตรตอส่งิ แวดลอ ม
ซึ่งประโยชนในการเลือกซอ้ื สินคาและบริการทเ่ี ปนมิตรตอ สิ่งแวดลอ ม มีดงั นี้
123
ผูบริโภคจะได ใชสินคาท่ีชวยรักษา เม่ือสินคาและบริการท่ีเปนมิตรตอ เม่ือผูผลิตและผูบริโภคตางรวมมือ
ส่ิงแวดลอมมาตั้งแตในกระบวนการ ส่ิงแวดลอมไดรับความนิยมมากขึ้น รวมใจกันผลิตและบริโภคสินคาและ
ผลิต เปนการลดการใชทรัพยากร ก็จะสงผลใหปริมาณการจําหนาย บริการที่เปนมิตรตอส่ิงแวดลอม
ที่สิ้นเปลืองและสารที่เปนพิษตอ สูงข้ึนดวย อีกท้ังในกระบวนการ มากขึ้นแลว ก็ยอมจะสงผลดีตอ
มนุษยและสิ่งแวดลอม ทำใหมีผล ผลิตท่ีเปนมิตรตอส่ิงแวดลอมน้ัน สงิ่ แวดลอมโดยรวม คอื ชว ยลด
ตอสุขภาพและสิ่งแวดลอมโดยรวม ยังเนนใหผูผลิตใชทรัพยากรและ ผลกระทบตา ง ๆ ในการผลติ ท่ีอาจ
รวมทั้งชวยปลูกฝงคานิยมใหสังคม เทคโนโลยีอยางคุมคาและปลอดภัย เกิดอันตรายตอตัวมนุษย และตอ
รวมกนั อนุรกั ษส ง่ิ แวดลอ มไปดว ย ตอมนุษยและส่ิงแวดลอมมากขึ้น ส่ิงแวดลอมท้ังทางตรงและทางออม
ซ่ึงจะสงผลตอบแทนทางเศรษฐกิจ รวมทั้งชวยลดการปลอยมลพิษท่ี
ในระยะยาว ทั้งในการประหยดั ตนทนุ เปนสาเหตุใหเกิดภาวะโลกรอนได
การผลติ และยังเปนการสรางภาพ อกี ดว ย
ลักษณที่ดตี อผลิตภัณฑ