ประวัติวัดยานนาวา Ebook

วดั ยานนาวาเป็ นวดั โบราณสมยั อยุธยา เดมิ ชอ่ื วดั คอกควาย เพราะชมุ ชนรอบวดั เป็ นทท่ี ช่ี าวทวายอาศยั อย่แู ละน่าจะมกี ารซอื้ -ขายควายกนั ในบรเิ วณ
นี้ (ปัจจบุ นั อยทู่ างตอนใตข้ องประเทศเมยี นมา) ตอ่ มาวดั แหง่ นีถ้ กู เปลยี่ นชอ่ื เป็ น วดั คอกกระบอื และเมอ่ื ถกู ยกสถานะเป็ นพระอารามหลวงในสมยั
รชั กาลที่ 1 ก็สรา้ งพระอโุ บสถขนึ้ กอ่ นจะเปลย่ี นชอื่ เป็ นวดั ญาณนาวาราม ซงึ่ มคี วามหมายวา่ ญาณอนั เป็ นพาหนะดงั สาเภาขา้ มโอฆสงสาร เมอื่ มี
การสรา้ งพระสาเภาเจดยี ์ หรอื เจดยี ท์ รงเรอื สาเภา ในสมยั รชั กาลท่ี 3 กอ่ นจะเปลยี่ นชอ่ื เป็ นวดั ยานนาวาในเวลาตอ่ มา จนถงึ ปัจจบุ นั
สว่ นเหตผุ ลทต่ี อ้ งทาเจดยี แ์ บบเรอื สาเภาน้ันมคี าอธบิ ายอยู่ครบั พระบาทสมเดจ็ พระน่งั เกลา้ เจา้ อยู่หวั รชั กาลที่ 3 ทรงใหเ้ หตผุ ลวา่ แตก่ อ่ นมา

เวลาไปคา้ ขายกบั ตา่ งประเทศ เราใชส้ าเภาจนี เป็ นหลกั แตเ่ วลานั้นไดเ้ กดิ เรอื กาป่ันใบอยา่ งฝรง่ั ขนึ้ ซงึ่ ดกี วา่ สาเภาจนี จนมกี ารใชง้ านกนั มากขนึ้
พระองคไ์ ดท้ รงพยากรณว์ า่ เรอื สาเภาจะสญู ไป และทรงระลกึ ถงึ พระเวสสนั ดร จงึ โปรดใหส้ รา้ งเจดยี อ์ ปุ มาดง่ั สาเภายานนาวาในมหาเวสสนั ดรชาดก
กณั ฑก์ มุ าร ขนาดเทา่ เรอื สาเภาจนี เพอ่ื ใหค้ นในอนาคตไดเ้ ห็นวา่ สาเภาจนี หนา้ ตาเป็ นอยา่ งไร แถมยงั ทรงเชอ่ื มโยงกบั การบาเพ็ญบารมขี องพระ
เวสสนั ดรเพอ่ื ใหห้ ลดุ พน้ จากวฏั สงสารดจุ ดงั สาเภาทพี่ าขา้ มหว้ งแห่งวฏั สงสารอกี ดว้ ย
เรยี กไดว้ า่ รชั กาลที่ 3 ทรงมองการณไ์ กล แลว้ ก็เป็ นจรงิ ตามนั้น เพราะเรอื สาเภาไม่ถกู ใชง้ านจรงิ แลว้ และกลายเป็ นของหาดยู าก (เวน้ เสยี แตค่ ณุ จะ

ซอื้ สาเภาจนี มาเสรมิ ฮวงจยุ ้ บา้ น)
ทนี ีเ้ รามาดกู นั ดกี ว่าวา่ พระสาเภาเจดยี ข์ องวดั ยานนาวาแห่งนีห้ นา้ ตาเป็ นอยา่ งไร

พระสาเภาเจดยี แ์ ทบจะเป็ นสงิ่ แรกทเี่ ราเห็นเมอื่ เดนิ
เขา้ ประตวู ดั เป็ นเรอื สาเภาขนาดเทา่ จรงิ ซงึ่ เรอื
สาเภาจนี จะตอ้ งมลี กู ตาอยู่บรเิ วณหวั เรอื ไม่เชอื่
ลองดใู นจติ รกรรมฝาผนังตามวดั ไดเ้ ลยครบั สี
อาจจะแตกตา่ ง แตร่ บั รองวา่ หนา้ ตาไม่แตกต่าง
แน่นอน เรอื ลานา้ ใชเ้ จดยี ์ 2 องค ์ เป็ นเหมอื น
เสากระโดงเรอื เจดยี อ์ งคใ์ หญอ่ ยกู่ ลางลาเรอื และ
องคเ์ ล็กอยูท่ หี่ วั เรอื โดยทางขนึ้ พระสาเภาเจดยี จ์ ะ
อย่ทู ี่
ทา้ ยเรอื

พอเขา้ ไปจะเจอบนั ไดสาหรบั ขนึ้ ไปยงั เจดยี ต์ รงกลาง
เชอื่ มตอ่ ไปยงั สว่ นทา้ ยเรอื หรอื หอ้ งทา้ ยบาลี ภายในหอ้ ง
นีป้ ระดษิ ฐานพระพทุ ธรปู และรอยพระพทุ ธบาทจาลอง 4
รอย รวมถงึ มจี ารกึ ภาษาไทยและภาษาจนี อยา่ งไรก็ดี มี
การกลา่ วถงึ การประดษิ ฐานรปู พระเวสสนั ดรกบั รูป
ของกณั หาและชาลใี นหอ้ งนีด้ ว้ ย แตป่ ัจจบุ นั ไม่ปรากฏ
วา่ อยู่ ณ ทใี่ ด คงเหลอื เพยี งขอ้ ความในจารกึ ภาษาไทย
ทกี่ ลา่ วถงึ พระเวสสนั ดรเทา่ น้ัน ผมจงึ ขอนาภาพจาก
หนังสอื ทอี่ ธบิ ายเรอื่ งวดั ยานนาวามาใหช้ มแทนครบั

อยา่ งไรก็ตาม แมพ้ ระสาเภาเจดยี จ์ ะถอื เป็ นจดุ เดน่ ทสี่ ุดของวดั นีแ้ ละมกี ารกลา่ ววา่ เป็ นสาเภา

เจดยี แ์ หง่ เดยี วในประเทศไทย แตจ่ รงิ ๆ แลว้ ในวดั อกี หลายแห่ง โดยเฉพาะวดั มอญ (วดั
ประดษิ ฐาราม) ทป่ี รากฏการสรา้ งเจดยี ท์ รงเรอื สาเภาเชน่ กนั เนื่องจากเรอื สาเภาเป็ น
สญั ลกั ษณข์ องการมาถงึ ของพุทธศาสนาสู่ดนิ แดนสวุ รรณภูมิ เพราะมคี มั ภรี ท์ ก่ี ล่าวถงึ เรอื
สาเภาในฐานะของพาหนะทอี่ ญั เชญิ พระไตรปิ ฎกจากดนิ แดนพุทธภูมิ (อนิ เดยี ) สรู่ ามญั

ประเทศพรอ้ มกบั พระโสณะและพระอตุ ตระ
ดงั นั้น ในการสรา้ งเรอื สาเภาจงึ มกั จะมพี ระเจดยี ์ 3 องค ์ แทนพระไตรปิ ฎกอยู่บนเรอื ตา่ ง
จากพระสาเภาเจดยี ข์ องวดั ยานนาวาทมี่ ี 2 องค ์ แตเ่ ดย๋ี วจะหาวา่ ผมพูดขนึ้ มาลอยๆ ผมมี
ตวั อย่างจากวดั บางพระ จงั หวดั นครปฐม มาใหช้ มวา่ เจดยี บ์ นเรอื สาเภานอกเหนือจากทวี่ ดั
ยานนาวานั้นมอี ยจู่ รงิ ๆ นะครบั
อยา่ งไรก็ตาม ขนาดของเจดยี ท์ รงเรอื สาเภาอนื่ ๆ มกั จะมขี นาดเล็ก เทยี บกบั ของวดั ยาน
นาวาทมี่ ขี นาดเทา่ จรงิ ไม่ไดแ้ มแ้ ตน่ อ้ ยครบั ดงั น้ัน ถา้ พูดถงึ ความโดดเดน่ เรอื่ งนีว้ ดั ยาน

นาวายงั กนิ ขาดครบั
นอกจากพระสาเภาเจดยี แ์ ลว้ ถา้ ไดม้ าวดั แหง่ นีก้ ็ควรไปชมพระอโุ บสถดา้ นหลงั พระเจดยี ์
ดว้ ย พระอโุ บสถเป็ นอาคารแบบไทยประเพณี หนา้ บนั เป็ นลายเทพนม แตท่ นี่ ่าสนใจคอื พระ
อโุ บสถนีท้ าโครงเหล็กครอบเอาไวอ้ กี ชน้ั หนึ่ง ซง่ึ ชว่ ยรกั ษาพระอโุ บสถไวไ้ ม่ใหไ้ ดร้ บั ความ
เสยี หายจากฝน และชว่ ยรกั ษาสภาพเดมิ ๆ ของอาคาร เราพบวธิ กี ารแบบนีท้ อ่ี น่ื เชน่ กนั
เชน่ ทว่ี ดั โพธปิ์ ระทบั ชา้ ง จงั หวดั พจิ ติ ร ทค่ี ลุมพระพุทธรปู ประธานดา้ นในเอาไว ้

ภายในพระอโุ บสถประดษิ ฐานพระประธานปาง
มารวชิ ยั รว่ มกบั พระพุทธรปู อนื่ ๆ อกี หลายองค ์
ทงั้ เกา่ และใหม่ แตท่ นี่ ่าสนใจจนตอ้ งขอพูดถงึ ก็
คอื ภาพบนประตแู ละหนา้ ตา่ งครบั บนบาน
หนา้ ตา่ งทกุ บาน ชา่ งไดว้ าดรปู โถยาคู ซงึ่ เป็ น
โถทใี่ ชส้ าหรบั เลยี้ งพระในพระราชพธิ สี ารท
สว่ นบนบานหนา้ ประตทู ง้ั หนา้ และหลงั เขยี น
ภาพกระทงใหญต่ ามแบบทใี่ ชใ้ นพระราชพธิ ี
ลอยพระประทปี หนึ่งในพระราชพธิ สี บิ สอง
เดอื น โดยดา้ นลา่ งมกี ารวางภาพกระทงขนาด
ทว่ั ไปเอาไว ้ ถอื เป็ นของทหี่ าชมไดย้ าก แทบจะ
มวี ดั นีแ้ หง่ เดยี วทเี่ ขยี นภาพกระทงใหญแ่ บบนี้

ดงั นั้น หากใครอยากรวู ้ า่ เรอื สาเภาจนี หนา้ ตาเป็ นอย่างไร เหมอื นเรอื สาเภา
จนี จาลองทบี่ า้ นเราหรอื เปลา่ ลองมาชมทวี่ ดั นีด้ ไู ดค้ รบั หรอื ถา้ ใครมกี ระทง
แลว้ อยากรวู ้ า่ กระทงของเรากบั กระทงบนประตพู ระอโุ บสถเหมอื นกนั ไหม ก็
ลองมาเทยี บดทู วี่ ดั นีไ้ ดเ้ ชน่ กนั
แตว่ ดั ยานนาวาแหง่ นีไ้ ม่ไดม้ เี พยี งแตพ่ ระอโุ บสถและพระสาเภาเจดยี ์ ยงั มพี ระ
บรมราชานุสาวรยี ์ พระบาทสมเด็จพระน่ังเกลา้ เจา้ อยู่หวั อยบู่ รเิ วณหนา้ พระ
สาเภาเจดยี ์ และอาคารมหาเจษฎาบดนิ ทรท์ นี่ ่าไปชมดว้ ยนะครบั ฉะนั้น ถา้
ใครยงั ไม่รวู ้ า่ จะไปลอยกระทงทไี่ หนก็ขอเชญิ ทวี่ ดั ยานนาวาครบั รบั รองวา่ ไม่
ผดิ หวงั แน่นอน

เกรด็ แถมทา้ ย
1. วดั ยานนาวาเปิ ดทกุ วนั ทงั้ พระอโุ บสถและพระสาเภาเจดยี ์ มาไดท้ ง้ั รถสว่ นตวั และขนส่งสาธารณะ ไม่วา่ จะเป็ นรถเมลห์ ลายสาย
เชน่ 1 15 75 หรอื เรอื โดยน่ังมาลงทที่ า่ เรอื สาทร หรอื แมแ้ ตร่ ถไฟฟ้ า BTS น่ังมาลงสถานีสะพานตากสนิ ไดเ้ ลยครบั ผม เรยี กไดว้ ่า

สะดวกสบายมากๆ
2. หากใครมาแถววดั ยานนาวาแลว้ อยากเทยี่ ววดั ตอ่ ใกลๆ้ มวี ดั อกี หลายแหง่ ไม่วา่ จะเป็ นวดั สทุ ธวิ ราราม วดั สวนพลู หรอื วดั บรม
สถล (วดั ดอน) ถา้ ใครอยากเดนิ ซอื้ ของก็มหี า้ งโรบนิ สนั บางรกั อยู่ไม่ไกล หรอื ถา้ หวิ ก็มรี า้ นอาหารมากมายใหเ้ ลอื กชมิ กนั ไดต้ าม

อธั ยาศยั ครบั
3. สาหรบั ใครทสี่ นใจอยากเห็นภาพพระราชพธิ สี บิ สองเดอื น ชา่ งโบราณไดบ้ นั ทกึ เอาไวบ้ นฝาผนังวดั 2 แห่ง คอื วดั ราชประดษิ ฐ ์

สถติ มหาสมี ารามราชวรวหิ าร กรงุ เทพฯ และวดั เสนาสนารามราชวรวหิ าร จงั หวดั พระนครศรอี ยุธยา
4. สว่ นถา้ ใครสนใจเจดยี ท์ รงสาเภาเรอื ในวดั มอญ ก็มอี ยูห่ ลายวดั ครบั เชน่ ทวี่ ดั ลาดกระบงั กรงุ เทพฯ วดั กลาง จงั หวดั

สมุทรปราการ วดั ฉิมพลี จงั หวดั นนทบรุ ี หรอื วดั ตาลปากลดั จงั หวดั ราชบรุ ี ครบั

สาหรบั คนทสี่ งสยั ว่าขอ้ ความในจารกึ ทผ่ี มบอกว่าเกยี่ วขอ้ งกบั พระเวสสนั ดรเขยี นวา่ อะไร ผมขอยกขอ้ ความจาก ชมุ นุมพระ

นิพนธ ์ของ สมเด็จพระเจา้ บรมวงศเ์ ธอ กรมพระยาดารงราชานุภาพ มานะครบั
“รปู ขตั ตยิ ดาบสพระองคน์ ี ้ทรงพระนามวา่ พระเวสสนั ดร เป็ นพระบรมโพธสิ ตั วอ์ นั ประเสรฐิ ยงั

ชาตเิ ดยี วจะไดต้ รสั เป็ นสมเด็จพระพทุ ธเจา้ พระราชบดิ าทรงพระนามพระเจา้ สญไชยราชครอง
กรงุ เชตอุ ดุ ร พระผุสดเี ป็ นพระมารดา เมอื่ พระมหาสตั วป์ ระสตู จิ ากครรภพ์ ระราชมารดานัน้
ออกพระวาจาขอทรพั ยพ์ นั กหาปนะใหท้ านแลว้ ไดเ้ ปลอื ้ งเครอื่ งประดบั พระกายประทานใหพ้ ระ
นมถงึ 9 ครงั้ เมอื่ ทรงคดิ จะบาเพ็ญอชั ฌตั ทิ างกายใจอนั ยงิ่ ภรยิ า และมงั ษโสหติ ชวี ติ รข์ อง

พระองคเ์ ป็ นทาน แผ่นดนิ ไหวถงึ พรหมโลกย”์

นาย ฐติ วิ สั ส ์ กลุ แสงเจรญิ ม.3/9 เลขที่ 7
นาย ตฤณ ตง้ั อทิ ธพิ ลากร ม.3/9 เลขที่ 11
ด.ช.ปณิธพิ งศ ์ ชปู ระเสรฐิ โชค ม.3/9 เลขที่ 22