solar กองมาตรฐานระบบไฟฟ้า

หลกั สตู ร “แนวทางการทาธรุ กิจและเทคนิคเบอื้ งต้น
เพื่อรองรบั ธรุ กิจ Solar Rooftop” สายงานการไฟฟ้า ภาค 3
4-5 กนั ยายน 2561 ณ โรงแรมราชศภุ มิตร จงั หวดั กาญจนบรุ ี

Outline 01
02
ขอบเขต นิยำม และ มำตรฐำน 03
ข้อกำหนดงำนทำงไฟฟ้ำ 04
ขอ้ กำหนดอปุ กรณป์ ้องกัน 05
ขอ้ กำหนดงำนโยธำ
องค์ประกอบกำรติดต้งั แผง

โหลดภายใน

มิเตอร์ DC/AC ผใู้ ชไ้ ฟ

Inverter

On grid Distribution

ขายไฟ? board

VOC ARRAY ไม่เกิน 600 โวลต์ (DC) สาหรบั อาคารบา้ นอย่อู าศยั
ไม่เกิน 1000 โวลต์ (DC) สาหรบั อาคารท่ีไมใ่ ช่บา้ นอย่อู าศยั



นิยาม

PV CELL PV MODULE PV STRING PV ARRAY

• กล่องต่อสายของ PV String หมายถึง
กล่องต่อสายท่ีใช้เช่ือมต่อ PV String

เขา้ ด้วยกนั
• กล่องรวมสายของ PV String หมายถงึ

กล่องต่อสายที่ใช้เช่ือมต่อ PV String

เข้าด้วยกนั ซ่ึงรวมอปุ กรณ์ป้องกนั
กระแสเกิน และ/หรอื อปุ กรณ์ตดั วงจร

ข้อกาหนดงานทางไฟฟ้ า

1 มิเตอรไ์ ฟฟ้าท่ีใช้ร่วมกบั ระบบผลิต

ไฟฟ้าจากพลงั งานแสงอาทิตย์
ต้องเป็นมิเตอรท์ ี่อ่านหน่วยได้
ทิศทางเดียว

แบบเลขท่ี :SA2-015/58004

2 อินเวอรเ์ ตอรเ์ ป็นไปตามมาตรฐาน
IEC 61727 หรือ IEC 62116 และ ผา่ น

การทดสอบตามระเบยี บ กฟภ. ว่า

ด้วยข้อกาหนดการเช่ือมต่อระบบ

โครงข่ายไฟฟ้ า

3 PV Module เป็นไปตามมาตรฐาน

มอก.2580 หรอื IEC 61730 และ
มอก.1843 หรอื IEC 61215 หรอื
มอก.2210 หรือ IEC 61646

Mono Silicon Poly Silicon Thin film

4 สายเคเบิลด้านกระแสตรง ต้องเป็น
ชนิด Photovoltaic wire พิกดั แรงดนั

ไม่น้อยกว่า 600VDC อณุ หภมู ิฉนวน

ไม่น้อยกว่า 90oC และมีคณุ สมบตั ิ

ต้านทานเปลวเพลิง

5 การต่อสายระหว่างแผงเซลลฯ์ ให้ใช้
ขวั้ ต่อสายชนิด PV Connection ตาม

IEC 62852 พิกดั แรงดนั ไม่น้อยกว่า

600VDC และมีพิกดั การป้องกนั ไม่

น้อยกว่า IP67

6 ช่องเดินสายไฟฟ้าด้านกระแสตรง ฝ่ นุ ฝ่ นุ ฝ่ นุ IP55
ฝ่ นุ ฝ่ นุ
ให้เดินสายในท่อโลหะประเภทหนา ฝ่ นุ
ปานกลางขึน้ ไป ตามมาตรฐาน ฝ่ นุ ฝ่ นุ
มอก.770-2533
ฝ่ นุ ฝ่ นุ ฝ่ นุ
7 อปุ กรณ์ไฟฟ้าทกุ ตวั ท่ีติดตงั้ ฝ่ นุ ฝ่ นุ

ภายนอกอาคารท่ีไม่อย่ใู นเคร่ือง
ห่อห้มุ และเครอ่ื งห่อห้มุ ทกุ ชิ้นต้องมี
พิกดั การป้องกนั ไมน่ ้อยกว่า IP55

8 เคเบิลระหว่างแผงเซลลฯ์ ต้องมีการ
จบั ยึดอย่างมนั่ คง และมีการป้องกนั

ความเสียหายจากรอบคม กรณีใช้ 

cable tie จะต้องไมใ่ ช้วสั ดทุ ่ีเป็น

โลหะ

9 อปุ กรณ์ไฟฟ้าต่างๆ และเคร่อื ง แผงสวิตชด์ ้าน DC แผงเมนสวิตช์

ห่อห้มุ ท่ีเป็นโลหะ ให้ต่อลงดินท่ีแผง Bonding Jumper
เมนสวิตช์ หรือ แผงสวิตชด์ ้าน GroBuonnddiinngg EJluemctproerde

กระแสตรง

10 การเดินสาย PV Array ต้องเดินสาย
ให้สายบวก และสายลบแต่ละวงจร

อย่ใู กล้กนั และควรเดินสายให้มี

พืน้ ท่ีวงรอบของตวั นาไฟฟ้าน้อย

ท่ีสดุ

ข้อกาหนดอุปกรณ์ป้ องกัน

On Grid Solar System

Solar Panel DC Inverter AC Grid
Protection Protection

ท่ีสภาวะทดสอบมาตรฐาน (Standard Test Conditions : STC)

Isc Voc

Short-circuit Current Open-circuit Voltage

ตวั อย่างสเปคแผงเซลลฯ์ 295 300 305 310 315

การป้องกนั กระแสเกินที่ PV STRING

OCPD ป้องกนั กระแสเกินท่ี PV String เม่ือ
((SA – 1) x ISC MOD ) > IMOD MAX OCPR

พิกดั การป้องกนั กระแสเกินของ PV
String คือ In โดยท่ี

In > 1.5 x ISC MOD และ
In < 2.4 x ISC MOD และ
In ≤ IMOD MAX OCPR

การป้องกนั กระแสเกินที่ PV ARRAY

OCPD OCPD พิกดั การป้องกนั กระแสเกิน
ของ PV Array คือ In โดยที่
In ≥ 1.25 x ISC ARRAY และ
In ≤ 2.4 . x ISC ARRAY

การป้องกนั กระแสเกินที่จดุ เชื่อมต่อ

ติดตงั้ ท่ีแผงจ่ายไฟประธาน ขนาดพิกดั กระแสไม่น้อยกว่าขนาดพิกดั จ่ายกระแส
ต่อเน่ืองสงู สดุ ด้านออก (OUTPUT ) ของอินเวอรเ์ ตอร์

ตวั อย่างสเปคอินเวอรเ์ ตอร์

การกาหนดขนาดสายเคเบิลท่ี PV STRING

OCPD

พิกดั การกระแสของสายเคเบิลของ
PV String คือ Iz โดยท่ี

Iz ≥ In (String)

การกาหนดขนาดสายเคเบิลท่ี PV ARRAY

OCPD
OCPD

พิกดั การกระแสของสายเคเบิลของ PV Array คือ Iz โดยที่

Iz ≥ In (Array)

Photovoltaic Solar PV1-F Cable

ELECTRICAL CHARACTERISTICS Based on a 60 oC ambient temperature
CURRENT CARRYING CAPACITY
NOMINAL CROSS SECTIONAL AREA
In Air , Amps
mm2 41
2.5 55
4 70
6 98
10 132
16 176
25

DE-RATING FACTORS

AIR TEMPERATURE UP TO 60 oC 70oC 80oC 90oC 100oC 110oC

DE-RATING FACTOR 1.00 0.91 0.82 0.71 0.58 0.41

Construction o Conductor – Tinned Annealed Copper
Features o Insulation and Jacket – Crosslinked Polyolefin

Characteristic o Halogen free
o Flame retardant
o UV-resistant
o Oil & Fuel resistant

o Voltage Rating (Uo/U)
• AC : 600/1000V
• DC : 900/1800V

o Temperature Rating
• Fixed : -40 oC to +90 oC

o Maximum Conductor Temperature
• +120 oC

60227 IEC 01

ตวั นา สีฉนวนตาม มอก.11-2553 แรงดนั 450/750 V

เฟส1 (A) น้าตาล ขนาดตวั นา 1.5 – 400 mm2
เฟส2 (B)
เฟส3 (C) ดา  ใช้งานทวั่ ไป
N  เดินในช่องเดินสายและต้องป้องกนั
G เทา
น้าเข้าช่องเดินสาย
ฟ้ า  ห้ามรอ้ ยท่อฝังดินหรอื ฝังดินโดยตรง

เขียว หรอื
เขียวแถบเหลือง

ขั้นตอนการหาขนาดสายไฟฟ้ า (โหลดท่ัวไป)

1 กาหนคดาขนนวาณดโเหคลรดอ่ื ง(ปI้bอ)งแกลนั ะฯ ( In )

2 เลือกชนิดของสายไฟฟ้า เลือกตารางกระแส
3 เลือกวิธีการเดินสาย (ได้กล่มุ )
4 กาหนดตวั ปรบั ค่า อณุ หภมู ิโดยรอบ (Ca)
5 หาขนาดกระแสของสาย ( It ) จานวนวงจร (Cg)

It ≥ In / (Ca x Cg)

6 หาขนาดสายไฟฟ้าจากตารางที่เลือก

การคานวณขนาดท่อ

ขนาดเส้นผา่ นศนู ยก์ ลางและพืน้ ที่หน้าตดั ของสายไฟฟ้า

ขนาดสาย IEC 01 XLPE 1/C PV1-F
mm2 เสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลาง พน้ื ทห่ี น้าัด เสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลาง พน้ื ทห่ี น้าัด เสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลาง พน้ื ทห่ี น้าัด

mm mm2 mm mm2 mm mm2

4 4.6 16.6 7.5 44.1 5.4 23

6 5.2 21.2 8 50.2 6.7 35

พืน้ ที่หน้าตดั สาย A   d2

4

จานวนสายในท่อร้อยสาย 1 2 3 4 เกิน 4 พืน้ ท่ีหน้าตดั ท่อ A   d 2

สายไฟทกุ ชนิด 53 31 40 40 40 4
ยกเว้น สายชนิดมีปลอกตะกวั ่ ห้มุ 55 30 40 38 35
สายไฟชนิดมีปลอกตะกวั่ ห้มุ

ขนาดพืน้ ท่ีหน้าตดั ของท่อร้อยสาย

ขนาด พืน้ ท่ีหน้าตดั 100% 3 ตวั นาขึน้ ไป 40%
mm (นิ้ว)
(mm2) (mm2)
15 (1/2)
20 (3/4) 177 71
25 (1)
32 (1 1/4) 314 126

491 196

804 322

DC FUSE DC BREAKER AC BREAKER

• เป็นไปตามมาตรฐาน • เป็นไปตามมาตรฐาน IEC • เป็นไปตามมาตรฐาน IEC
IEC 60269-6 หรอื UL 2576 60898-2 หรือ IEC 60947-2
60898-1 หรือ IEC 60947-1
• ขนาดพิกดั แรงดนั ≥ 600V DC • ขนาดพิกดั แรงดนั ≥ 600V DC • ขนาดพิกดั แรงดนั 230 V AC
• ติดตงั้ ในเคร่ืองห่อห้มุ • ติดตงั้ ในเครอื่ งห่อห้มุ • ติดตงั้ ในเคร่ืองห่อห้มุ

DC SURGE PROTECTION DEVICE Switching Lightning

• เป็นไปตามมาตรฐาน IEC 61643-11
• Type II , Uc ≥ 600V DC
• In = 20 kA (8/20µs) ต่อขวั้
• ติดตงั้ ในเครื่องห่อห้มุ

AC SURGE PROTECTION DEVICE

• เป็นไปตามมาตรฐาน IEC 61643-11
• Type II , Uc = 275V AC
• In = 20 kA (8/20µs) ต่อขวั้
• ติดตงั้ ในเคร่อื งห่อห้มุ

I [kA] สัญญาณรปู คล่ืนฟ้ าผา่
Imax IEC-62305

Imax WAVE 10/350 µs
50% Imax WAVE 8/20 µs
50% Imax

0 10 20 100 200 300 350 t [µs]

ท่ีมา : อาจารยว์ ิวฒั น์ กลุ วงศว์ ิทย์ เอกสารอบรมการป้องกนั ฟ้าผา่ (วสท.)

SPD - Surge Protective Devices

Imax : ค่ากระแสสงู สดุ ที่อปุ กรณ์ป้องกนั แรงดนั เกินชวั ่ ขณะสามารถทนได้
Up : ค่าแรงดนั ป้องกนั ที่ถกู จากดั ไว้ที่อปุ กรณ์ป้องกนั ขณะเกิดแรงดนั เกินชวั่ ขณะ
Uc : ค่าแรงดนั r.m.s. หรอื d.c. สงู สดุ แบบต่อเนื่อง ที่อปุ กรณ์ป้องกนั แรงดนั เกินชวั่ ขณะสามารถทนได้

RESIDUAL CURRENT DEVICE ผลของกระแสไฟฟ้าสลบั ท่ีมีต่อมนุษย์ ตาม IEC 60479-1
ปลอดภยั 30 mA อันตราย
• เป็นไปตามมาตรฐาน IEC 62423
• Type B ขนาดพิกดั แรงดนั 230 V AC
• พิกดั กระแสรวั ่ IΔn ≤ 30 mA
• ติดตงั้ ในเครอื่ งห่อห้มุ

Type B • AC residual current
• residual pulsating DC
• High frequency AC
• Smooth DC

Arc Fault Protection Series Arc-Fault Parallel Arc-Fault
เป็นไปตาม UL 1699B PV Connector AFCI AFDD

หรือ IEC 62606

Series arc

PV

RAPID SHUTDOWN ตวั อย่างอปุ กรณ์

เม่ือสายเคเบิลกระแสตรงเดิน
ภายในอาคารยาวกว่า 1.5 เมตร
หรอื สายเคเบิล PV Array ยาวกว่า
3 เมตร

เม่ืออปุ กรณ์เริ่มทางาน แรงดนั ท่ี
เคเบิลต้องไม่เกิน 30V และ 240VA
ภายในเวลา 10 วินาที

ติดตงั้ สวิตชเ์ ริ่มทางานของ
อปุ กรณ์ในตาแหน่งท่ีเจ้าหน้าท่ี
ดบั เพลิงสามารถเข้าถึงได้ง่าย

ขอบคณุ ภาพจาก ABB

สัญลักษณ์

อปุ กรณ์ไฟฟ้าท่ีมีแรงดนั ไฟฟ้าสงู สดุ อนั ตราย ! ระวงั ขวั้ สายอาจมีไฟ
เกิน 50V AC หรือ 120V DC แม้ว่าปลดสวิตชแ์ ล้ว

SOLAR SYSTEM AC ระบบการเดินสาย (WIRING SYSTEM)
SOLAR SYSTEM DC

คาเตือน !
มีไฟฟ้า 2 ทาง
ตดั วงจรจ่ายไฟปกติและวงจร SOLAR
ก่อนทางานที่แผงจ่ายไฟ

SOLAR SUPPLY
MAIN SWITCH

แผงเมนสวิตช์
(MAIN SERVICE ELECTRICAL PANEL)

ข้อกาหนดงานโยธา

องค์ประกอบหลังคา

จนั ทนั
แป

วสั ดมุ งุ

เมทลั ชีท FLAT SLAB

ซีแพคโมเนีย กระเบอื้ งลอนคู่

1 โครงสรา้ งหลงั คา และอาคารต้องมีความมนั่ คงแขง็ แรง

ขอบคณุ ภาพจาก SCG Building

2 ชุดโครงสรา้ งรองรบั แผงเซลลฯ์ ต้องมีความมนั่ คงแขง็ แรง ทนแรงลมท่ีมี
ความเรว็ ไมต่ า่ กว่า 25 m/s

3 การเจาะ จบั ยึด หรอื วิธีอื่นใดเพ่ือติดตงั้ ชดุ โครงสรา้ งรองรบั แผงเซลลฯ์ เขา้
กบั หลงั คา ต้องทาด้วยความประณีตและระมดั ระวงั มิให้เกิดความเสียหาย

ระวงั แตก

4 ชดุ โครงสร้างรองรบั แผงเซลลแ์ สงอาทิตย์ ต้องถอดออกและประกอบได้อย่างสะดวก

ALUMINIUM RAIL RAIL JOINT MIDDLE CLAMP END CLAMP

5 ชุดแผงเซลลแ์ สงอาทิตย์ ต้องมีระยะห่างจากชายคาของหลงั คาไม่น้อยกว่า
90 ซม. อย่างน้อย 2 ด้าน

≥ 90 ซม.

พนื้ ท่วี างแผงเซลล์ฯ



6 กาหนดความสงู ระหว่างชดุ แผงเซลลฯ์ กบั พืน้ ผิวหลงั คาไมน่ ้อยกว่า 10 ซม.

≥ 10 cm

7 การติดตงั้ แผงเซลลฯ์ บนหลงั คาคอนกรีต (FLAT SLAB) ต้องออกแบบให้เหมาะสมกบั
สภาพพืน้ ที่ หลีกเลี่ยงการเกิดเงา จดั วางแผงทางทิศใต้ ทามมุ เอียงตามละติจดู

8 การติดตงั้ แผงเซลลฯ์ บนหลงั คาคอนกรีต (FLAT SLAB) ต้องทาฐานซีเมนตเ์ กร้าท์
พรอ้ มทาระบบกนั รวั่ ซึม ไมอ่ นุญาตให้เจาะกบั พืน้ คอนกรีตโดยตรง

ฐานซีเมนตเ์ กรา้ ท์

พืน้ หลงั คา

9 ชดุ โครงสรา้ งรองรบั แผงเซลลแ์ สงอาทิตย์ รวมทงั้ อปุ กรณ์ประกอบทงั้ หมดที่
เป็นโลหะ ต้องต่อลงดิน

สายกราวด์
เช่ือมระหว่าง Rail