พวงกุญแจพู่จีน

คำนำ

หนังสือเล่มนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา 1024305 การเรียนรู้ตามแนว
พระราชดำริและภูมิปัญญาไทย จัดการ เรียนการสอนโดยอาจารย์ ดร.
เอื้อมพร โตภาณุรักษ์กุล เพื่อมุ่งเน้ นให้นักศึกษาได้น้ อมนำคำสอนของ
พระราชามา ประยุกต์ใช้ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ท้องถิ่นของนักศึกษา
เอง โดยให้เกิดประโยชน์สูงสุดรวมถึงกระบวนการการทำงาน ต่าง ๆ
จนกระทั่งสามารารถผลิตผลงานของมาได้อย่าง สมบูรณ์และยัง
สามารถสร้างได้รายได้อีกด้วย

ด้วยเหตุนี้ ทางผู้จัดทำหนังสือจึงได้เลือกจัดทำ เครื่องประดับ
วัวลาน เช่นพวงกุญแจพู่จีนล้อมเพชร ทั้งหมดนี้ ข้าพเจ้าได้รวบรวม
ประสบการณ์ที่ได้ลงมือและลงพื้นที่สัมภาษ์ผู้ที่มีปรสบการณ์ด้านการ
ทำพวงกุญแจพู่จีน หนังสือเล่มนี้แล้ว โดยผู้จัดทำมีความคาดหวังเป็น
อย่างยิ่งว่า หนังสือเล่มนี้จะเป็นแรงบันดาลใจให้กับผู้ที่ได้มาหยิบอ่าน
เป็นอย่างมาก รวมถึงเป็นตัวอย่างที่ดีที่ท่านสามารถนำไป ปรับใช้
ประยุกต์ หรือไปเป็นสิ่งนำทางได้อย่างดี



จัดทำโดย

ณัฐพล ทองดี

สารบัญ 4
5
เล่าขานตำนานความเป็นมา 7

8
9
ประวัติและความเป็นมา 11
12
การละเล่นพื้นบ้านวัวลาน 13

กำหนดงาน 16
17
อุปกรณ์การแข่งวัวลาน
18
เครื่องประดับวัวลาน 21

การจัดสนามแข่งวัวลาน



บทสัมภาษ์ผู้เชี้ยวชาญ

อุปกรณ์
วิธีการทำ
ผลิตภัณฑ์ พวงกุญแจพู่จีน
ประวัติผู้จัดทำ

เล่าขานตำนานความเป็นมา

ประวัติและความเป็นมา

การเล่นวัวลาน ได้มีวิวัฒนาการมาจากการใช้วัวนวดข้าว
เพราะลักษณะลานนวดข้าวเป็ นวงกลมเป็ นดินเหนียวที่อัด
แน่นเป็นพื้นเรียบ แล้วส่วนใหญ่ชาวนาจะทาพื้นด้วยมูลวัว
อีกทีหนึ่ง วิธีการนวดข้าวนั้น ชาวนาจะแยกเมล็ดข้าวออก
จากรวงหลังจากเกี่ยวข้าวแล้ว โดยใช้แรงวัวมาช่วยนวด
ข้าว ชาวนาจะผูกวัวเรียงเป็นแถวหน้ ากระดานไว้กับเสา
กลางลานบ้าน วัวที่อยู่ใกล้จุดศูนย์กลาง ไม่ต้องใช้กำลังและ
ฝีเท้ามาก เพราะอยู่ในช่วงหมุนรอบสั้นวนเป็นรอบ ๆ ไป
เรื่อย ๆ จนกว่าข้าวจะหลุดออกจากรวงข้าวหมด

วัวตัวที่อยู่นอกสุดอยู่ห่างจากจุดศูนย์กลาง ระยะทางที่ต้อง
หมุนจะยาวกว่า จึงต้องเลือกวัวตัวที่มีกำลังและฝีเท้าดีด้วยเหตุ
นี้ วัวหมุนรอบและเหยียบย่ำจนเมล็ดข้าวเปลือกหลุดออกจาก
รวงข้าว เมล็ดข้าวเปลือก วัวหมุนรอบและเหยียบย่ำจนเมล็ด
ข้าวเปลือกหลุดออกจากรวงข้าว เมล็ดข้าวเปลือกจะหล่นบน
พื้นลานที่ปราบไว้ดีแล้ว การนวดข้าวจึงเกิด

การละเล่นพื้นบ้านวัวลาน

“วัวลาน” จึงจัดเป็นการเล่นพื้นบ้านหรือกีฬาพื้นบ้านอย่างหนึ่งของ
ชาวจังหวัดเพชรบุรี ซึ่งได้ รับความนิยมอย่างสูง จัดเป็นหัวใจของ
คนท้องถิ่น ด้วยว่า “วัว” เป็นสัตว์ที่คลุกคลีอยู่กับวิถีชีวิต ความเป็น
อยู่ของชาวบ้านมาแต่ครั้งบรรพกาล การแข่งขันวัวลานจึงเป็นกีฬา
ของลูกผู้ชายชาวเมืองเพชรโดยแท้ การแข่งขันวัวลาน ได้
วิวัฒนาการและเปลี่ยนแปลงมาจากการนวดข้าวของชาวไทยท้อง
ถิ่นซึ่งใช้วัวเดินวนนวดข้าวในลานวงกลม วัวของใครมีพละกำลังดี
แข็งแรงมากก็จะเดินวนนวด ข้าวอยู่รอบนอก วัวตัวใดมีพละกำลัง
น้ อยก็จะเดินคลุกอยู่วงในชิดเสากลางลาน ต่อมาคงมีการ พนัน
ขันต่อสนุกสนานกันขึ้นในวงนวดข้าว การแข่งขันวัวลานจึงถือ
กำเนิดขึ้นมาจากประเพณีการ นวดข้าวดังกล่าวนี้

กำหนดงาน

การแข่งขันวัวลานคนที่จังหวัดเพชรบุรี มีกำหนดไม่แน่นอน
ซึ่งก็แล้วแต่ว่าที่ไหนจะเป็ นเจ้าภาพจัดการแข่งขันบางครั้งก็
จัดในช่วงสงกรานต์หรือบางครั้งจะแข่งขันกันในช่วงฤดูแล้ง
หรือช่วงเก็บเกี่ยวข้าวแล้ว และออก พรรษาแล้ว ในช่วงเข้า
พรรษาจะงดการแข่งขันโดยสิ้นเชิง

อุปกรณ์การแข่งวัวลาน

1.เสาเกียรติ ทำด้วยเสากลม ต้องแข็งแรงพอที่จะต้านทาน
แรงดึงของวัว 18-19 ตัวได้ เสานี้จะ ปักกลางลานที่วิ่ง
สำหรับผูกวัวที่จะวิ่งแข่ง อาจมีการบวงสรวง ชุมนุมเทวดา
ด้วย ขนมต้มแดง ขนมต้มขาว เหล้า และมะพร้าวอ่อน
2.เชือกห่วงและเชือกพวน เชือกห่วงเป็นเชือกที่คล้องไว้ที่
เสาเกียดสำหรับผูกวัว ส่วนเชือกพวน คือ เชือกที่ทาบคอวัว
ผูกติดกันเป็นราวแล้วผูกกับเชือกห่วงอีกทีหนึ่ง ขณะที่จะ
นำวัวผูกกับเสาเกียดนั้น เจ้าของวัวและคณะจะโห่เอาฤกษ์
เอาชัย
3.ราวพักวัว จะใช้ไม้ไผ่ผูกเป็นราวไว้
4.วัวที่ใช้เล่นวัวลานจะมีลักษณะที่สำคัญ คือ เป็นวัวพันธ์
ไทยเพศผู้ แข็งแรงอดทน ซึ่งเจ้าของจะต้องฝึกวัวให้คุ้น
เคยกับคนจำนวนมากๆ เพื่อวัวจะได้ไม่ตื่นคน และจะต้อง
ให้อาหารเสริม เช่น เกลือแร่ ไข่ น้ำมันตัปปลา กล้วยน้ำว้า
แช่น้ำผึ้ง

- วัวนอก คือ วัวที่อยู่ปลายเชือกจะต้องคัดเลือกวัวที่มีพละ
กำลัง เพราะจะต้องวิ่งชนะวัวในให้ได้
- วัวใน คือ อยู่ถัดจากวัวนอก ตัวที่ 2-4จะต้องเลือกวัวตัวที่มี
ฝี เท้าดีเช่นกัน
- วัวคาน คือ วัวที่ติดอยู่กับตัวที่ 4 (วัวใน)เข้าไปถึงเสาเกียด
มีจำนวน 14-18 ตัว มีหน้ าที่ช่วยพยุงวัวนอกและวัวในให้
แข่งขัน

เครื่องประดับวัวลาน

เชือกขับเป็ นเชือกที่ใช้ผูกวัว
กระดิ่งมีไว้เพื่อรู้ตำแหน่งของวัวเมื่อวัวหาย
เขาลองทำจากไหมพรมใช้ประดับวัว
ลูกเชือกทำหน้ าที่เป็นตัวเชื่อมระหว่างอ้อม สะพาย
กับ เชือกขับ
หน้ าเพชร
เกราะ

การจัดสนามแข่งวัวลาน

ประกอบด้วยลานดินมีลักษณะกลม เส้นผ่าศูนย์กลาง

ประมาณ 20 เมตร ตรงกลางจะมีเสาใหญ่ทำด้วยเนื้อแข็ง
ปักไว้อย่างมั่นคงที่สุดสำหรับผูกวัว ซึ่งเรียกเสาไม้นี้ว่า "เสา
เกียด" ที่ริมสนามจะมีหอคอยสูงประมาณ 3-5 เมตร เพื่อให้
คณะกรรมการ และโฆษกของงานขึ้นไปนั่งสังเกตการณ์

บทสัมภาษ์ผู้เชี้ยวชาญ









ผลิตภัณฑ์ พวงกุญแจพู่จีน





ประวัติผู้จัดทำ

ชื่อ-นามสกุล นาย ณัฐพล ทองดี ชื่อ กอ
สัญชาติ ไทยเชื่อชาติ ไทย ศาสนา พุทธ กรุ๊ปเลือดB
วันเดือนปีเกิด: วันศุกร์ ที่11 เดือนมิถุนายน พ.ศ.2542 อายุ22 ปี
ที่อยู่ : บ้านเลขที่100 ต.ชะอำ อ.ชะอำ จ.เพชรบุรี 76120
ลักษณะนิสัย : ร่าเริงแจ่มใส เป็นคนตลกเข้ากับคนได้ง่าย
ตำแหน่ง :หัวหน้ าห้อง 6141-10/5
เบอร์ติดต่อ :099-3902591E-mail :
[email protected]
จบสถานศึกษา : โรงเรียนชะอำคุณหญิงเนื่องบุรี
กำลังศึกษาอยู่ : คณะมุนษยศาสตร์และสัมคมมศาสตร์
มหาวิทยาลัยราชภัฎเพชรบุรี
คติประจำใจ : ไม่มีอะไรอยากเกินถ้ายังไม่ลงมือทำ
รหัสประจำตัว 614110525