10 ผักไม้เลื้อย ปลูกไว้เก็บกินก็ได้ ใช้ทำซุ้มบังแดดก็ดี๊ดี !

กจิ กรรมสง่ เสรมิ การอ่านผ่านสอ่ื ออนไลน์
หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอท่าสองยาง จงั หวดั ตาก
เรอื่ ง 10 ผกั ไมเ้ ล้ือย ปลกู ไวเ้ กบ็ กินกไ็ ด้ ใชท้ าซมุ้ บงั

แดดก็ดี๊ดี !

ฉบบั ท่ี 3 ประจาวนั ศกุ ร์ ที่ 18 เดือน กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ. 2565

บทนำ

พืชผักไม้เลื้อย อีกหน่ึงทำงเลือกของคนรักสวนที่อยำก
ได้พืชไม้เล้ือยกินได้หรือทำสวนผักไม้เล้ือย อยำกรู้พืช
ไม้เลื้อยมีอะไรบำ้ ง มำดูกนั เลยคะ่
คิดจะทำสวนท้ังที…มันต้องเลือกต้นไม้ดี ๆ ที่มี
ประโยชน์หลำยด้ำนกันหน่อย อย่ำงเช่น 10 พืชผักไม้
เล้ือย ทเี่ ปน็ พืชไม้เล้ือยกินได้ ไวส้ ร้ำงสวนผักไมเ้ ล้ือย ที่
สำมำรถบังแดดและเก็บกินได้ไปในตัว ถ้ำอยำกรู้ว่ำมี
ผักสวนครัวชนิดไหนเป็นไม้เล้ือยท่ีกินได้บ้ำง ตำมไปดู
ลิสต์ 10 พืชผักไม้เล้ือยที่กระปุกดอทคอมนำมำฝำกกัน
ในวันนี้เลยค่ะ แล้วจะเห็นว่ำช่ำงเป็นพืชที่เหมำะกับ
บ้ำนในเขตเมอื งรอ้ นอย่ำงเรำจริง ๆ เลย

1. ตำลึง

ตำลงึ : เป็นไมเ้ ลอ้ื ยท่ีขนึ้ ได้ทวั่ ไป ปลกู ง่ำยและโตไว ลกั ษณะลำต้นเป็นเถำ
เล้ือยมือเกำะ ออกใบคล้ำยรูปหัวใจ มีดอกเป็นช่อสีขำว ลักษณะผลเป็น
ทรงกลมเรยี วยำว สีเขยี วอ่อน แตเ่ มอ่ื สุกแล้วจะมสี ีแดงระเร่ือดูสวยงำม

สรรพคุณ : มีวิตำมินบำรุงร่ำงกำย ช่วยต้ำนอนุมูลอิสระ ป้องกัน
หัวใจขำดเลือด บำรุงสำยตำ มีกำกใยช่วยให้กำรขับถ่ำยดีขึ้น ลดควำม
เสยี่ งจำกมะเรง็ ทั้งยงั ใชร้ ักษำโรคเบำหวำนและแก้งูสวัดได้ด้วย

วิธีปลูก : ท่ีง่ำยที่สุดก็คือ กำรปักชำ เพียงแค่ตัดเถำยำว 30
เซนติเมตร มำปักทำมุมเอียงในกระถำงดินร่วน ดูแลรดน้ำทุกวันจนแตก
ยอดใหม่ แล้วอย่ำลืมทำค้ำงหรือหำไม้หลักมำปัก เพื่อให้ต้นเลื้อยข้ึนไปรับ
แสงด้วยนะคะ

2. บวบ

บวบ : มี 3 ชนิด ได้แก่ บวบเหลี่ยม บวบหอม และบวบงู เป็นพืชเถำตำมข้อ
มีมือเกำะ ลักษณะใบกว้ำงและเป็นรูปเหลี่ยม ปลำยใบเรียวแหลม ออกดอกสี
เหลืองตำมง่ำมใบ มีผลเรียวยำว ลักษณะผิวข้ึนอยู่กับชนิดของบวบ เป็นผัก
ฤทธเิ์ ย็นและมนี ้ำเยอะ

สรรพคุณ : ช่วยดับร้อนในร่ำงกำยได้ อุดมไปด้วยฟอสฟอรัสช่วย
สร้ำงเม็ดเลือด มีกำกใยช่วยให้ระบบขับถ่ำยดีข้ึน แก้ริดสีดวงทวำร ช่วยถอน
พิษไดอ้ ีกดว้ ย

วิธีปลูก : ให้เพำะเมล็ดลงดินท่ีผสมปุ๋ยหมักและแกลบในปริมำณที่
เท่ำกัน รดน้ำสม่ำเสมอ จนออกใบ 2 ใบ แล้วค่อยย้ำยต้นกล้ำไปปลูกในดิน
หรอื กระถำง ทำคำ้ งหรอื หำไมห้ ลกั มำปักใหต้ ้นยดึ เกำะ ดแู ลรดน้ำใหช้ ุ่มแต่อย่ำ
แฉะ บำรุงปุย๋ ทกุ 15 วนั /ครั้ง รดนำ้ หมักสะเดำเพื่อกำจดั วัชพชื

3. ถั่วพู

ถ่ัวพู : เป็นไม้เล้ือยที่มหี ลำยสำยพันธุ์ ลำต้นหรือเถำยำว 3 เมตรขึ้นไป ออก
ใบเรียวยำวและปลำยใบแหลม ออกเรียงสลับตำมเถำ ลักษณะดอกเป็นช่อสี
ขำว ส่วนผลเป็นฝักเรียวยำว แยกขอบออกเป็น 4 แฉก ขอบฝักหยัก ด้ำนใน
มเี มล็ดถ่วั

สรรพคณุ : ช่วยบำรุงหวั ใจ กระตุ้นกำรเจริญเติบโตและฮอร์โมน แก้
อักเสบ แก้รอ้ นใน และชว่ ยตำ้ นเชอ้ื แบคทเี รยี

วิธีปลูก : ด้วยเมล็ดถือว่ำดีที่สุด โดยนำเมล็ดจำกฝักแห้งมำปลูกใน
กระถำงดินเหนียวที่ผสมกำกมะพร้ำวและปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอก เมื่อต้นเริ่ม
งอกกค็ วรย้ำยมำปลูกในกระถำงทใี่ หญก่ วำ่ หำไม้หลักมำปักให้ต้นยึด เด็ดต้น
ท่ไี มแ่ ขง็ แรงทง้ิ ไป ดูแลรดนำ้ ใหช้ มุ่ ทกุ วนั และตง้ั กระถำงใหโ้ ดนแดดรำไร

4. ถว่ั ฝกั ยำว

ถ่ัวฝักยำว : เป็นพืชถ่ัวชนิดไม้เลื้อย มีเถำสีเขียว ออกใบสีเขียวคล้ำยรูป
สำมเหลีย่ ม แต่โคนใบแหลมเขำ้ หำก้ำนใบ ลักษณะดอกออกเป็นช่อสีขำวตำม
ซอกใบ ฝักเปน็ ทรงกลมขนำดเลก็ และเรียวยำว ดำ้ นในมีเมล็ดถั่ว

สรรพคุณ : ช่วยบำรุงกระดูกและฟนั ช่วยให้ระบบเผำผลำญทำงำน
ได้ดี และช่วยรักษำอำกำรบวม

วิธีปลูก : ให้นำเมล็ดถั่ว 5 เม็ด มำปลูกในกระถำงดินร่วนผสมทรำย
และปุ๋ยคอก เว้นระยะห่ำงให้พอดี หำไม้หลักหรือทำค้ำงไว้ข้ำง ๆ เพ่ือให้ต้น
ยดึ เกำะ สงั เกตถำ้ ตน้ ไหนไม่แข็งแรงใหต้ ดั ท้งิ รดน้ำท้ังเช้ำและเย็น หมน่ั บำรุง
ป๋ยุ เมือ่ ตน้ มีอำยไุ ด้ 1 เดอื น

5. ขจรหรอื สลดิ

ขจรหรือสลดิ : เปน็ ไมเ้ ลือ้ ยทนี่ ยิ มนำส่วนดอกมำกิน เถำเป็นสีเขียว เม่อื แก่
เถำจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตำล ลักษณะใบคล้ำยรูปหัวใจกว้ำง 5 เซนติเมตร
ออกดอกเป็นชอ่ ตำมซอกใบ มีสเี หลอื งและส่งกล่นิ หอม

สรรพคุณ : บำรุงหัวใจ ตับ และไต แก้หน้ำมืดวิงเวียน แก้ท้องเสีย
บำรงุ สำยตำ บำรุงเลอื ด และแก้อำกำรเมำคำ้ ง

วธิ ปี ลกู : ใหน้ ำกงิ่ ท่ีสมบรู ณ์มำปกั ในกระถำงดินร่วนที่ผสมปุ๋ยหมัก
รดน้ำให้พอชุ่มทุกวัน แต่เมือ่ ผ่ำนไป 2 สัปดำห์ให้ปรับมำรดแค่วันเว้นวันก็
พอ หำไม้หลกั หรอื ค้ำงมำปักใหต้ น้ เลื้อยดว้ ยนะคะ

6. พริกไทย

พริกไทย : เป็นพืชสมุนไพรและเป็นพืชเศรษฐกิจที่นิยมนำมำปรุงแต่ง
รสชำตอิ ำหำร ลำต้นเปน็ ข้อปลอ้ ง มีเถำยึดเกำะ ลักษณะใบเป็นรูปไข่ ปลำย
ใบแหลม ออกดอกเปน็ ช่อไมม่ กี ้ำนดอก ลกั ษณะผลทรงกลมสีเขียวเข้ม ออก
เรยี งกนั เปน็ ชอ่

สรรพคุณ : ช่วยบรรเทำอำกำรปวด ขับลมในกระเพำะ กระตุ้น
ระบบยอ่ ยอำหำรใหท้ ำงำนไดด้ ขี ึ้น และปอ้ งกนั กำรเกดิ อัลไซเมอร์

วิธีปลูก : ให้นำก่ิงพันธ์ุท่ีสมบูรณ์มำปักชำลงในกระถำงที่มีดินดำที่
ผสมขีเ้ ถ้ำแกลบ รดน้ำให้ชุ่ม หำถุงพลำสติกมำครอบท้ิงไว้ 30 วัน แล้วค่อย
ดึงออก ย้ำยต้นไปปลูกในกระถำงขนำดใหญ่ที่มีดินดำผสมปุ๋ยคอกและ
เปลอื กขำ้ ว ปกั ไมห้ ลักหรือทำคำ้ งให้ตน้ เลอื้ ย ดูแลรดน้ำทุกวันในช่วงแรก ๆ
พอตน้ แขง็ แรงค่อยปรับเป็นสปั ดำหล์ ะ 2-3 ครง้ั บำรุงปุ๋ยปีละ 2 คร้ัง

7. ฟักข้ำว

ฟักข้ำว : เป็นพืชล้มลุกมีเถำเล้ือย ลักษณะใบเป็นใบเดี่ยว คล้ำยรูป
หัวใจ ขอบใบหยักเล็กน้อย ออกดอกสีขำว-เหลืองตำมข้อ ส่วนผลเป็น
ทรงกลมมีหนำมรอบผล ผลอ่อนจะเป็นสีเหลืองอมเขียว แต่เมื่อสุกแล้ว
จะกลำยเปน็ สีแดงหรือสีส้ม ด้ำนในมเี มล็ด ส่วนเน้ือที่อยู่ในเมล็ดจะเป็น
สขี ำว (เมล็ดดบิ จะมีพษิ ต้องนำมำทำใหส้ ุกก่อนกิน)

สรรพคุณ : ช่วยดับพิษทุกชนิด บำรุงปอด แก้ท่อน้ำดีอุดตัน
และแกว้ ณั โรค

วิธีปลูก : ให้นำเมล็ดจำกผลสดไปแช่น้ำท้ิงไว้ 1 คืน จำกน้ัน
ลอกเปลือกหุ้มเมล็ดออก นำไปเพำะในตะกร้ำที่มีกำกมะพร้ำว ดูแลรด
น้ำท้ังเช้ำและเย็น ถ้ำต้นแข็งแรงแล้วค่อยย้ำยลงมำปลูกในดิน หำไม้
หลักหรอื ตกคำ้ งมำปกั ไวใ้ ห้ตน้ เล้ือย

8. ฟักแม้ว

ฟักแม้ว : เป็นไม้เล้ือยตระกูลแตง ลักษณะยอดคล้ำยยอดฟักทอง ลำต้น
เป็นเหล่ียมและมเี ถำเลื้อย ออกใบลกั ษณะ 5 แฉก สีเขยี วเข้ม ดอกฟักแม้ว
ออกตำมซอกใบ สีเขียว-เหลือง ผลมีลักษณะเรียวยำว ก้นเป็นร่อง มีสี
เขียวอมเหลือง

สรรพคุณ : ช่วยขับปัสสำวะ บำรุงหัวใจ ช่วยลดควำมดันโลหิต
ต้ำนมะเรง็ และเสรมิ สรำ้ งกระดกู

วิธีปลูก : จำกผลฟักแม้วเป็นวิธีที่ดีที่สุด เนื่องจำกเป็นพืชท่ีมีอำยุ
สั้น ไม่เหมำะกับกำรปักชำ เร่ิมจำกคัดผลที่สุกเต็มที่หรือมีรำกงอกมำปลูก
ในกระถำงดินที่ผสมปุ๋ยคอกและแกลบดำ ดูแลรดน้ำให้ชุ่มประมำณเดือน
กว่ำ ๆ ต้นก็จะแข็งแรงพร้อมย้ำยมำปลูกในกระถำงใหญ่ หรือในหลุมดิน
ลึก 30 เซนติเมตร ปกั ไมห้ ลกั หรอื คำ้ งใหต้ ้นเลอ้ื ย ดแู ลรดน้ำตำมปกติ และ
บำรุงปุย๋ ทุกเดอื น

9. มะระ

มะระ : เป็นไม้เลื้อยท่ีข้ึนได้ดีในเขตร้อน มีเถำเล้ือยเกำะไปตำมที่ต่ำง ๆ
ออกใบกว้ำง ขอบใบหยัก ลักษณะดอกเป็นสีเหลืองออกตำมซอกใบ
ส่วนลักษณะผลข้ึนอยู่กับสำยพันธ์ุ ถ้ำเป็นมะระขี้นก ผลจะเป็นทรงกลม
คล้ำยวงรีแต่ปลำยแหลม มีสีเขียวเข้ม ผิวขรุขระ ส่วนมะระจีน จะยำว
กวำ่ ดคู ล้ำยรปู ทรงกระบอก มสี เี ขียวอ่อน

สรรพคุณ : แก้ร้อนใน กระตุ้นระบบขับถ่ำย แก้อำกำรอักเสบ
แก้หวัด และชว่ ยรกั ษำเบำหวำนได้

วธิ ปี ลกู : ใหน้ ำเมลด็ พนั ธท์ุ ีส่ มบรู ณ์มำปลูกลงในกระถำงดินร่วน
ผสมปุ๋ยคอก ดูแลรดน้ำวันละ 1 คร้ัง หำไม้หลักหรือค้ำงมำปักเพ่อื ให้ต้น
เลื้อยยึดเกำะด้วยนะคะ

10. ชะพลู

ชะพลู : เป็นพืชล้มลุกท่ีขึ้นได้ท่ัวไป โดยเฉพำะท่ีช้ืน ลำต้นเป็นข้อ มีเถำ
เลื้อย ลักษณะใบคล้ำยรูปหัวใจ ผิวใบขรุขระ ออกดอกเป็นช่อสีขำว
ขนำดเลก็

สรรพคุณ : ช่วยกระตุ้นกำรขับถ่ำยให้ดีขึ้น ช่วยบำรุงสมองและ
สำยตำ มีสำรต้ำนอนุมูลอิสระ รักษำเบำหวำน ช่วยชะลอและยับย้ังกำร
เกดิ เซลล์มะเรง็

วิธีปลูก : ให้เด็ดยอดชะพลูมีใบติดสัก 2-3 ใบ มำปักชำลงใน
กระถำงดินรว่ น ดูแลรดน้ำทุกวนั วนั ละครัง้ บำรงุ ปุ๋ยทุก 3 เดอื น

แหล่งท่ีมำ

ขอขอบคุณ
ขอบคุณขอ้ มลู จำก puechkaset, เกษตรกรรม, ถ่วั พ,ู suansanruk,
rakbankerd, องคค์ วำมรูก้ ำรเกษตร, คณะเภสชั ศำสตร์
มหำวิทยำลยั มหิดล, the-than และ greenerald
https://home.kapook.com/view170713.html?fbclid=IwAR00ds
HhXvtWLbWqG5m7nW-
zvJkuUpmXwSA5XqaifbWL8OcCvgDnvsopJeo