ป.5 หน่วยที่ 4 ส่วนประกอบของประโยค แก้ไข.ppt

ประโยคและสว่ นประกอบของประโยค

ช้ันประถมศึกษาปีท่ี ๕/๘
นางวริ งรอง ศรพี อ
ครผู สู้ อน

แผนผงั สาระการเรียนรู้

การจาแนกส่ วนประกอบ
ของประโยค

ประโยค ๒ ส่วน ประโยค ๓ ส่วน

ประธาน

ส่วนขยายประธาน ส่วนขยาย กริยา กรรม ส่วนขยาย ส่วนขยาย
กริยา ประธาน ประธาน กรรม กริยา

ส่วนขยายกริยา

นักเรียนอ่านข้อความทกี่ าหนด แล้วสังเกตคาทม่ี ีตัวอกั ษร
ทม่ี สี ีเดยี วกนั ว่ามคี วามสัมพนั ธ์กนั อย่างไร

ธรรมชาตแิ สนงาม

ธรรมชาตยิ ามเช้าสวยงามและสดชื่น ดอกกหุ ลาบในสวนบานสะพรั่ง
หมู่แมลงบนิ ตอมเกสรดอกไม้ เดก็ ๆ ช่วยกนั พรวนดินรดนา้ ต้นไม้ทุกวนั จน
งอกงาม

เรียบเรียงโดย นฤภร รุจิเรข

คลกิ เพื่อดูข้อสังเกต

จากการสังเกตพบว่า

ประธาน ธรรมชาติ ดอกกหุ ลาบ หมู่แมลง เดก็ ๆ
กริยา สวยงามและสดชื่น บาน บินตอม ช่วยกนั พรวนดนิ รดนา้
กรรม เกสรดอกไม้ ต้นไม้
ส่ วนขยายประธาน ยามเช้า ในสวน
ส่ วนขยายกรรม งอกงาม
ส่ วนขยายกริยา สะพรั่ง ทุกวนั

คาเหล่าน้ีเป็น ส่วนประกอบของประโยค

ประโยค คือ คาหรือกลุ่มคาท่ีนามาเรียบเรียงแลว้ สามารถส่ือสาร

ไดค้ วามสมบูรณ์วา่ ใคร ส่ิงใด ทาอาการอยา่ งไร
ตัวอย่าง

ฉันต่ืนนอนแต่เช้า

ตวั อย่าง

ส่วนประกอบของประโยค ประโยคประกอบดว้ ยส่วนสาคญั
๒ ส่วน คือ ภาคประธานและภาคแสดง

๑. ภาคประธาน คือ ส่วนที่เป็นผกู้ ระทาหรือแสดงอาการ
ซ่ึงเป็นคานาม หรือคาสรรพนาม แบ่งเป็นประธาน และส่วนขยายประธาน

๒.ภาคแสดง คือ ส่วนท่ีแสดงอาการหรือความเป็นไปของประธาน
แบ่งเป็นกริยา กรรม ส่วนขยายกรรม และส่วนขยายกริยา

บางประโยคอาจมีเพียงส่วนขยายกริยาหรือส่วนขยายกรรม
บางประโยคมีส่วนขยายท้งั กริยาและกรรม และบาง
ประโยคไม่มีส่วนขยาย

ชนิดของประโยค

ประโยค ๒ ส่วน ประโยค ๓ ส่วน

คลกิ เลือกชนิดประโยค
เพ่ือศึกษาเนื้อหา

ประโยคท่ีประกอบด้วยประธานและกริยา

ประธาน กริยา

เต่า ประธาน
คลาน กริยา

เต่าคลาน

รถยนต์แล่น

รถยนต์ ประธาน
แล่น กริยา

ฝนตก

ฝน ประธาน
ตก กริยา

ประโยคทปี่ ระกอบด้วยประธาน กริยา และกรรม

ประธาน กริยา กรรม

เราปลูกต้นไม้

เรา ประธาน
ปลกู กริยา
ต้นไม้ กรรม

ชาวประมงจบั ปลา

ชาวประมง ประธาน
จับ กริยา

ปลา กรรม

แม่นกคาบเหย่ือ

แม่นก ประธาน
คาบ กริยา
เหยื่อ กรรม

ประโยคนอกจากจะประกอบด้วย
ประธาน + กริยา + กรรม แล้ว
ยงั มสี ่วนขยายของประโยค ไปดูกนั
ว่าส่วนขยายของประโยค คืออะไร

คลกิ เพ่ือศึกษาเนื้อหา

ส่วนขยายของประโยค คือ คาหรือกลุ่มคาท่ีทาหนา้ ที่ขยายประธาน
กริยา กรรม ใหไ้ ดใ้ จความชดั เจนยง่ิ ข้ึน

ตวั อยา่ ง ส่วนขยายของประโยค

สุนัขข้างบ้านเห่า
(มีคาวา่ ขา้ งบา้ น เป็นส่วนขยายประธาน
คือ สุนขั )

เขารับประทานอาหารอย่างเอร็ดอร่อย

(มีคาวา่ อยา่ งเอร็ดอร่อย เป็นส่วนขยาย
กริยา คือ รับประทาน)

น้องมีกระป๋ องออมสินใบใหญ่

(มีคาวา่ ใบใหญ่ เป็นส่วนขยายกรรม
คือ กระป๋ องออมสิน )

การจาแนกส่ วนประกอบของประโยค

การจาแนกส่ วนประกอบของ
ประโยคทาให้เราวเิ คราะห์ชนิดและ
หน้าทขี่ องคาในประโยค เพ่ือใช้

ประโยคส่ือสารได้ชัดเจนขนึ้

คลกิ ดูตวั อย่าง

ตวั อย่าง ภาคประธาน ภาคแสดง

ประโยค ประธาน ส่ วนขยาย กริยา กรรม ส่วนขยาย ส่วนขยาย
ประธาน กรรม กริยา
มะกะโทปลกู ผกั กาดในสวน
มะกะโท - ปลูก ผกั กาด - ในสวน
คุณแม่ซ้ือผลไมห้ ลายชนิด
มาจากตลาด คุณแม่ - ซ้ือ ผลไม้ หลายชนิด จากตลาด
คุณพอ่ ของฉนั ด่ืมกาแฟร้อน
ทุกเชา้ คุณพอ่ ของฉนั ด่ืม กาแฟ ร้อน ทุกเชา้
นกั เรียนทุกคนสวมเส้ือ นกั เรียน ทุกคน
สีขาวสะอาดในวนั เปิ ดเทอม สวม เส้ือ สีขาว ในวนั
สะอาด เปิ ดเทอม

คากริยาท่ีใชใ้ นประโยคบางประโยคเป็นคากริยาตอ้ งเติมเตม็ คือ
คากริยาท่ีไม่สมบูรณ์ในตนเอง ต้องมีคานามหรือกลุ่มคาตามหลัง
จึงจะไดค้ วามสมบูรณ์ ซ่ึงส่วนท่ีมาเติมเต็มน้ีไม่ถือว่าเป็ นกรรมเพราะ
ไม่ไดถ้ ูกกระทา คากริยาชนิดน้ี เช่น เป็น เหมือน คลา้ ย เท่า เกิด คือ มี

คลกิ ดูตวั อย่างประโยคทมี่ ี
คากริยาต้องเติมเตม็

ตวั อย่าง ประธาน ส่วนขยาย คากริยา ส่ วน ส่ วนขยาย
ประธาน ต้องเตมิ เต็ม เตมิ เตม็ กริยา
ประโยค

รูปร่างของพคี่ ล้ายคุณพอ่ รูปร่าง ของพ่ี คลา้ ย คุณพอ่ (คา) -

เมืองไทยเกดิ ฝนดาวตก เมืองไทย - เกิด ฝนดาวตก หลายคร้ัง
หลายคร้ังในปี น้ี - (กลุ่มคา) ในปี น้ี

คุณแม่เป็ นครูสอน คุณแม่ ครูสอน -
ภาษาไทย
เป็น ภาษาไทย

(ประโยค)

นกั เรียนอ่านประโยคทีก่ าหนด แล้วลองจาแนกส่วนประกอบ
ของประโยคท่มี คี ากริยาต้องเติมเตม็

คลกิ ดูการจาแนก
ส่ วนประกอบของประโยค

การจาแนกส่ วนประกอบของประโยค

ภาคประธาน ภาคแสดง

ประธาน ส่ วนขยาย กริยา กรรม ส่วนขยาย ส่วนขยาย ส่วน ส่ วนขยาย
ประธาน ทา กรรม กริยา เตมิ เตม็ ส่วนเตมิ เต็ม

นก นอ้ ย รัง - แต่พอตวั - -

คุณแม่ - ปัก ดอกกหุ ลาบ สีแดง ในแจกนั - -

นอ้ ง ของฉนั เล่น ตุก๊ ตา - อยา่ งเพลิดเพลิน - -

คนไทย ในสมยั โบราณ กิน ขา้ ว - ดว้ ยมือ - -

เยาวชน - เป็ น - - - กาลงั สาคญั ของชาติ
ในอนาคต

สรุปความรู้

ส่ือสาร
ได้ใจความ

ส่ิงทต่ี ่างกนั ส่ิงทเี่ หมือนกนั สิ่งทต่ี ่างกนั