คู่มือส่งเสริมและพัฒนาองค์กร ชุมชม อำเภอ จังหวัด คุณธรรม : ภายใต้แผนแม่บทส่งเสริมคุณธรรมแห่งชาติ ฉบับที่ 1 ปี 2559 - 2564

ส่งิ ทอ่ี งคก ร ชมุ ชน อําเภอ และจงั หวัดคุณธรรม จะไดร บั

องคกร ชุมชน อําเภอ และจังหวัด คนในองคก ร ชุมชน อําเภอ และจังหวดั
ปญ หาหมดไป ดํารงชวี ิตอยา งถูกตองดงี าม
สิ่งที่ดงี ามเกิดขึ้น และมคี วามสขุ

๑. ยึดม่นั ในหลกั ธรรมของ ๒. นอมนําหลักปรัชญา ๓. สบื สานวิถวี ฒั นธรรม
ศาสนาทีต่ นเองนบั ถือ ของเศรษฐกิจพอเพยี ง ใหธ าํ รงไวคชู าติไทย
- ประพฤติตาม มาพฒั นาชีวติ - มคี วามจงรกั ภักดี
หลกั ธรรมของศาสนา - ดําเนนิ ชวี ิตตาม เคารพเทดิ ทนู
ละเวนความชัว่ ทําความดี หลกั ปรัชญาของ ในสถาบันชาติ ศาสนา
- ปญหา/สิ่งไมด ีลดลง เศรษฐกจิ พอเพยี ง พระมหากษัตรยิ 
หรือหมดไป อาทิ มีความพอประมาณ - มีนํ้าใจ เอื้ออาทร
ไมม ียาเสพตดิ มีเหตมุ ีผล เสยี สละ เปนเจาบานท่ดี ี
ไมท ะเลาะวิวาท อดทน อดออม ขยัน รักษาอตั ลักษณ
ไมล ักขโมย ไมเลน การพนนั ไมโ ลภ ไมเ บยี ดเบียนผอู ืน่ ของทอ งถ่นิ ใหเ ปน
ไมม อี บายมุข ด่ืมสรุ าลดลง เอื้อเฟอ เผือ่ แผ แหลงทองเทยี่ ว
- สิ่งทด่ี ีงามเกิดขน้ึ อาทิ พ่ึงพากันเอง เชิงวัฒนธรรม
ความสามัคคี ความเสยี สละ - รวมกลุม จิตอาสา - พฒั นาตอ ยอดทนุ
ชว ยเหลือเกื้อกูล กลุมอาชีพ ทางวฒั นธรรม
ไมทิง้ ใครไวข า งหลงั - มรี ายไดเพิ่ม หนส้ี นิ ลดลง เพ่ิมมูลคา ทางเศรษฐกจิ
(ผลติ ภัณฑวัฒนธรรมไทย
CPOT, โฮมสเตยว ิถไี ทย)

ประเทศชาติ ม่ันคง มั่งคั่ง ย่งั ยืน

คูมือสง เสรมิ และพัฒนา องคกร ชมุ ชน อําเภอ และจงั หวัดคุณธรรม 91

สรางสังคมไทยใหเ ปนสงั คมคณุ ธรรม เทดิ ทูนสถาบนั ชาติ ศาสนา พระมหากษตั ริย

กระบวนการประเมินและคัดเลอื กองคก ร ชุมชน และอาํ เภอคณุ ธรรม

สาํ นกั งานวัฒนธรรมจังหวัด
ในฐานะเลขานกุ ารคณะอนุกรรมการสงเสริมคณุ ธรรมระดับจงั หวดั มีหนา ที่ดงั นี้

๑. เปนแกนกลางสําคญั ของจังหวัด บูรณาการการทาํ งานระหวา ง
หนว ยงานภาคประชารัฐในจังหวัด ใหม ีการเตมิ เตม็ งานในภารกจิ
ของทุกกระทรวงเขา ไปในองคก ร ชมุ ชน และอําเภอคณุ ธรรม

๒. สรางความรวมมอื ดว ยพลงั บวร
และทกุ ภาคสวนในการขับเคลอ่ื น

๓. ประชาสมั พนั ธเ ชญิ ชวนและประสานใหภ าคสว นตา งๆ เขา รวม
การประเมนิ โดยใหประเมินตนเองตามเกณฑก ารประเมนิ คณุ ธรรม
๓ ระดับ ไดแ ก ระดบั สงเสรมิ คุณธรรม ระดบั คณุ ธรรม
และระดับคณุ ธรรมตน แบบ

๔. สรา งความเขาใจเกีย่ วกบั ตัวช้วี ัด ๙ ขัน้ ตอน ที่องคก ร ชุมชน
และอําเภอ ตองดําเนินการพัฒนาสงเสริมคุณธรรม
ใหเกิดขึน้ ภายในองคกร ชุมชน และอาํ เภอ

92 คูมอื สงเสริมและพัฒนา องคก ร ชุมชน อาํ เภอ และจงั หวัดคณุ ธรรม

สรา งสังคมไทยใหเปนสังคมคณุ ธรรม เทดิ ทนู สถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษตั ริย

๕. จัดทําฐานขอมูลทะเบียนรายช่ือองคก ร ชมุ ชน และอาํ เภอ
ภายในจงั หวดั
๕.๑ เมอื่ องคก ร ชมุ ชน และอําเภอ ประเมนิ ตนเองเสรจ็ เรียบรอย
แลว ใหส งผลการประเมินใหส ํานักงานวฒั นธรรมจังหวดั
๕.๒ สาํ นักงานวัฒนธรรมจังหวดั รวบรวมรายชอ่ื องคกร
ชมุ ชนและอําเภอ ภายในจงั หวดั ทปี่ ระเมินตนเองแลว
นํามาจดั ทําเปนทะเบยี นรายชือ่ องคกร ชุมชน และอาํ เภอ
ทุกสงั กัด เพื่อเปนฐานขอมลู ในการสง เสริม
และมิใหมรี ายชือ่ ที่ซํา้ ซอ นกัน

๖. สํานกั งานวัฒนธรรมจังหวดั รวบรวมและตรวจสอบขอ มูลความถูกตอง
และจัดเรยี งลําดับองคกร ชมุ ชน และอาํ เภอคุณธรรมทกุ ระดับ
ตามคะแนนจากมากไปหานอย จากนนั้ ใหน ําผลการประเมิน
องคก ร ชุมชน และอําเภอ ทงั้ ในสงั กดั กระทรวงวฒั นธรรมและ
นอกสงั กดั เสนอคณะอนุกรรมการสง เสริมคุณธรรมระดบั จงั หวดั
เพอื่ ใหความเห็นชอบ

๗. รวบรวมและสง ผลการเรียงลําดับของจังหวดั ให กรมการศาสนา
ในฐานะเลขานุการฯ นาํ เสนอตอคณะอนุกรรมการคดั เลือก
ชมุ ชน องคกร หนวยงานและจงั หวัดคุณธรรม
ซึ่งมรี ฐั มนตรวี าการกระทรวงวฒั นธรรม เปนประธาน
และคณะกรรมการสง เสริมคุณธรรมแหงชาติตามลําดบั

คมู อื สงเสริมและพัฒนา องคกร ชุมชน อําเภอ และจังหวดั คณุ ธรรม 93

สรา งสงั คมไทยใหเปน สงั คมคณุ ธรรม เทดิ ทนู สถาบนั ชาติ ศาสนา พระมหากษตั รยิ 

94 คมู ือสงเสรมิ และพฒั นา องคก ร ชุมชน อําเภอ และจังหวัดคณุ ธรรม

สรา งสังคมไทยใหเ ปน สังคมคุณธรรม เทิดทูนสถาบนั ชาติ ศาสนา พระมหากษตั ริย

พีระมิดขับเคลอื่ นสงั คมไทย...สูสังคมคณุ ธรรม

พลงั ขับศเคาลสอื่นนสถวาดั น- หไลปกั ปธนรรอระมมพทนฤาาํตงศิปาฏสบินาัติ ศาสนา มปั่นรคะงเทศชาติ ชาติ คนค/คุณรอธบรครรมวั
ดา นที่ ๓ พระมหากษตั ริย
ชุมชบนา น- ขอ ปฏบิ ตั หิ ลกั ของหเศนลรอกั ษมปฐนรกําัชิจญพาอเพียง คสุณงั คธมรรม
ดา นที่ ๑
ราชโรกงาเรรยี น- วดิถาํ ีวรฒั งชนีวธิตรตรามมไทย คชุณมุ ชธนรรม องคกรค/ณุ หธนรว รยมงาน

ดานท่ี ๒ ดา นที่ ๔

ดา นท่ี ๑ ใช “บวร” (บา น-ชมุ ชน/วดั -ศาสนสถาน/โรงเรยี น-ราชการ)
เปน พลังขับเคลือ่ น

ดา นที่ ๒ ยึดขอปฏิบัติหลัก ๓ ประการ คือ ปฏิบัติตามหลักธรรม
ทางศาสนา นอมนําหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงและดํารงชีวิต
ตามวถิ วี ัฒนธรรมไทย มาเปนหลักในการพฒั นาคณุ ภาพชีวติ

ดา นท่ี ๓ ใหความสําคัญกับความม่ันคงของชาติใน ๓ สถาบันหลัก
คือ ชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย เปนพลังนําพาชาติกาวสูความม่ันคง
และย่งั ยนื

ดา นท่ี ๔ สรา งสงั คมคณุ ธรรม ดว ยการพฒั นาคน /ครอบครวั /ชมุ ชน/
องคกร/หนวยงานใหมคี ุณธรรม

คูมอื สง เสรมิ และพฒั นา องคกร ชุมชน อําเภอ และจงั หวัดคณุ ธรรม 95

สรา งสงั คมไทยใหเปนสงั คมคณุ ธรรม เทดิ ทนู สถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษตั ริย



ภาคผนวก

แบบที่ ๑

ประกาศเจตนารมณ
(ชมุ ชน/องคกร/อําเภอ/จังหวดั )....................................................................

พวกเราสมาชิกใน.........................................

มีเจตนารมณรวมกันที่จะสงเสริมและพัฒนา (ชุมชน/องคกร/อําเภอ/
จังหวัด)......................................ใหเปน (ชุมชน/องคกร/อําเภอ/จังหวัดคุณธรรม)
โดยมี “คุณธรรมเปา หมาย” ดังน้ี

ปญหาทอ่ี ยากแก
๑ .............................................................................................................
๒ .............................................................................................................
๓ .............................................................................................................
ความดีทีอ่ ยากทํา
๑ .............................................................................................................
๒ .............................................................................................................
๓ .............................................................................................................
ท้ังน้ี เราทุกคนจะถือปฏิบัติ เปนกติกาของ (ชุมชน/ องคกร/ อําเภอ/
จงั หวดั ) เพ่อื ใหคุณธรรมนําการพัฒนา เกิดสงั คมคุณธรรมท่ี “มนั่ คง ม่ังคั่ง ยง่ั ยนื ”
ทกุ คนใน (ชมุ ชน/ องคก ร/ อาํ เภอ/ จงั หวดั ) มคี ณุ ธรรม มคี วามจงรกั ภกั ดตี อ สถาบนั
ชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย มีความสมานฉันท ยึดม่ันในหลักธรรมทางศาสนา
นอมนําหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง และวิถีวัฒนธรรมไทยไปใชในการ
ดํารงชวี ิต ปญ หาหมดไปส่ิงดีงามเกดิ ข้นึ เปนแบบอยางทีด่ ี ตอ ไป
หมายเหตุ : ๑. จาํ นวนขอ ของคุณธรรมเปาหมาย ปญ หาทอ่ี ยากแก ความดที อ่ี ยากทาํ

ขึน้ อยูก ับชุมชน องคก ร อาํ เภอ จังหวดั คุณธรรม เปน ผูก าํ หนด
๒. ใหแ นบทายประกาศเจตนารมณ ดว ยรายช่ือผูเ ขา รวมประชุม
๓. เก็บเอกสารทุกแบบไวท่ีชุมชนหรือท่ีสํานักงานวัฒนธรรมจังหวัด

ไมตอ งจดั สง ใหส าํ นกั งานปลดั กระทรวงวฒั นธรรม

98 คมู ือสง เสริมและพัฒนา องคกร ชุมชน อาํ เภอ และจังหวดั คุณธรรม

สรางสังคมไทยใหเ ปนสงั คมคณุ ธรรม เทิดทูนสถาบนั ชาติ ศาสนา พระมหากษตั ริย

แผนสงเสริมคณุ ธรรม แบบที่ ๒

(ชุมชน/องคกร/อาํ เภอ/จังหวัด)...........................................ทตี่ ง้ั ..........................................................................

เปา หมายคุณธรรม ชื่อโครงการ/กจิ กรรม วัตถปุ ระสงค กลุม เปาหมาย วนั ท่ี/หรอื ระยะ งบประมาณ ผรู บั ผดิ ชอบ ผลทไ่ี ดร บั
(ใคร/จํานวน เวลาดําเนนิ การ (บาท) แหลง
งบประมาณ
ปญ หาที่อยากแก เทาไหร)
๑.
คูมอื สง เสริมและพฒั นา องคก ร ชุมชน อาํ เภอ และจงั หวัดคุณธรรม ๒. ๑
๓. ๒
สรา งสังคมไทยใหเปนสงั คมคุณธรรม เทิดทนู สถาบนั ชาติ ศาสนา พระมหากษัตรยิ  ความดที ีอ่ ยากทาํ ๑
๑. ๒
๒. ๑
๓. ๒
คณุ ธรรมอ่ืนๆ ๑
๑. ๒
๒. ๑
๒
๑
๒
๑
๒
๑
๒

99 (ลงชือ่ )...................................................ผูเสนอ (ลงชื่อ)...................................................ผูรับรองขอมูล
(....................................................) (.....................................................)

ตาํ แหนงผูนาํ องคก ร/ชมุ ชน/อาํ เภอ/จงั หวดั ............................................. วฒั นธรรมจังหวดั .............................................
เลขานกุ ารอนกุ รรมการสง เสรมิ คณุ ธรรมระดับจงั หวัด.....................

100

คมู อื สง เสริมและพฒั นา องคกร ชมุ ชน อาํ เภอ และจังหวัดคณุ ธรรม แบบท่ี ๓
แบบรายงานทะเบียนรายชือ่ องคกร ชมุ ชน และอาํ เภอคณุ ธรรมภายในจังหวดั
สรางสงั คมไทยใหเ ปน สงั คมคุณธรรม เทดิ ทนู สถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษตั รยิ 
ในสังกดั กระทรวงวัฒนธรรม นอกสงั กัดกระทรวงวฒั นธรรม ชือ่ ผนู าํ ระดบั การ

ช่อื -ทีต่ ้ัง กรมการ สาํ นักงาน กรม อ่ืนๆ กระทรวง กระทรวง กระทรวง พช. ธกส. ธ.ออมสนิ อนื่ ๆ (ผูประสาน ประเมิน
ศาสนา ปลดั สงเสริม (ระบุ) พม. ทอ งเท่ียว พาณชิ ย (ระบ)ุ งาน) และ
จงั หวดั ............ วัฒนธรรม เหตุผล
๑. อาํ เภอ...... โทร. ..........
ตาํ บล..............
๑. ชมุ ชน........
๒. ชมุ ชน........
๓. ชมุ ชน........
รวมชุมชน
ในตําบล
๑. องคก ร.......
๒. องคกร.......
๓. องคก ร.......
รวมองคกร
ในตาํ บล

คมู อื สงเสริมและพฒั นา องคกร ชุมชน อําเภอ และจังหวดั คุณธรรม ๒. อําเภอ.......
ตาํ บล.............
สรา งสังคมไทยใหเ ปนสังคมคุณธรรม เทดิ ทูนสถาบนั ชาติ ศาสนา พระมหากษตั รยิ  ๑. ชมุ ชน........
๒. ชุมชน........
๓. ชมุ ชน........
รวมชุมชน
ในตําบล
๑. องคก ร.......
๒. องคก ร.......
๓. องคกร.......
รวมองคกร
ในตําบล
รวมองคก ร
ในอาํ เภอ
รวมองคก ร
ท้งั จงั หวัด
รวมชุมชน
ในตาํ บล
รวมชุมชน
ในอาํ เภอ
รวมชมุ ชน
ท้งั จังหวัด

101

102 แบบที่ ๔

คมู อื สง เสริมและพฒั นา องคกร ชมุ ชน อาํ เภอ และจังหวัดคณุ ธรรม แบบการประเมนิ ผลสมั ฤทธ์ิขององคก ร ชุมชน อาํ เภอ และจังหวัดคุณธรรม
จังหวัด…………………………………………
สรางสงั คมไทยใหเ ปน สงั คมคุณธรรม เทดิ ทนู สถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษตั รยิ 
ชื่อ-ทตี่ ัง้ ระดับการ ชอื่ ผนู าํ คดี การพนนั ยาเสพตดิ รายไดเฉลี่ย หนส้ี นิ เฉลย่ี จิตอาสา อื่นๆ
ประเมิน (ผูประสานงาน) อาชญากรรม (จาํ นวนคร้งั ) (จํานวนครง้ั ) ตอครวั ตอ ครวั (จาํ นวนกลมุ (ระบ)ุ
จงั หวดั ...................... และเหตุผล (จาํ นวนคด)ี กอ น หลงั กอ น หลงั จิตอาสา) กอน หลงั
๑. อําเภอ................ โทร........ กอ น หลงั เรือน(บาท) เรือน(บาท) กอน หลัง
ตําบล........................ กอน หลัง กอน หลงั

๑.ชมุ ชน..............
๒. ชมุ ชน.............
๓. ชมุ ชน.............
รวมชุมชนในตําบล
๑. องคก ร...........
๒. องคกร............
๓. องคก ร...........
รวมองคก รในตาํ บล

คมู อื สงเสริมและพฒั นา องคกร ชุมชน อําเภอ และจังหวดั คุณธรรม ๒. อาํ เภอ................
ตําบล........................
สรา งสังคมไทยใหเ ปนสังคมคุณธรรม เทดิ ทูนสถาบนั ชาติ ศาสนา พระมหากษตั รยิ 
๑.ชมุ ชน..............
๒. ชุมชน.............
๓. ชมุ ชน.............
รวมชุมชนในตําบล
๑. องคกร...........
๒. องคกร............
๓. องคก ร...........
รวมองคกรในตาํ บล
รวมองคกรในอาํ เภอ
รวมองคกรท้ังจงั หวดั
รวมชมุ ชนในตาํ บล
รวมชุมชนในอําเภอ
รวมชมุ ชนทัง้ จังหวัด

103

แบบท่ี ๕
แบบรายงานสรุปผลการดาํ เนินงาน
สงเสริมและพฒั นา องคกร ชุมชน อําเภอ และจังหวัดคุณธรรม
จงั หวัด.................................................

ผลการดาํ เนนิ งานและฐานขอมูล

(๑) (๒) (๓) จาํ นวนท่จี าํ แนกตามระดบั (๗) (๘)
ท่ี ประเภท จาํ นวนรวม รวมทกุ ระดบั คดิ เปนรอ ยละ
ท่มี ีในจงั หวัด (๔) (๕) (๖)
๑. องคก ร สง เสรมิ คณุ ธรรม ตนแบบ (แหง) (๗)x๑๐๐
๒. ชุมชน (แหง ) (แหง) (แหง) (แหง ) (๔)+(๕)+(๖) (๓)
๓. อาํ เภอ
๔. จงั หวดั

หมายเหตุ การนับจํานวนตามประเภทองคกร ชุมชน อําเภอและจังหวัด
นบั ตามคาํ นิยามในคมู ือฯ

104 คมู ือสง เสริมและพฒั นา องคกร ชมุ ชน อําเภอ และจงั หวัดคุณธรรม

สรา งสงั คมไทยใหเปนสงั คมคุณธรรม เทิดทูนสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษตั ริย



กระทรวงวฒั นธรรม
กรมการศาสนา

ศูนยคณุ ธรรม (องคการมหาชน)
สาํ นักงานขับเคลอื่ นแผนแมบทสงเสริมคุณธรรมแหง ชาติ
โทรศัพท ๐ ๒๒๐๙ ๓๗๓๒-๓ โทรสาร ๐ ๒๒๐๒ ๙๖๒๘

Email : [email protected]
Website : http://nmpc.dra.go.th