Nguyenductrunghieu_k205012026_tieuluan_luathopdong

KHOA LUẬT KINH TẾ


TIỂU LUẬN









ĐỀ TÀI:

NGUYÊN TẮC PACTA SUNT SERVANDA TRONG

VIỆC THỰC HIỆN NGHĨA VỤ HỢP ĐỒNG












Sinh viên thực hiện : Nguyễn Đức Trung Hiếu

Lớp : K20501
MSSV : K205012026

MỤC LỤC




CHƢƠNG I. MỞ ĐẦU ................................................................................... 2

1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................... 2

2. Đặt vấn đề ................................................................................................. 2


CHƢƠNG II. KHÁI QUÁT ........................................................................... 3

1. Nguyên tắc pacta sunt servanda ............................................................. 3

1.1. Nguồn gốc ............................................................................................ 3

1.2. Cơ sở pháp lý ....................................................................................... 4

1.3. Chú thích .............................................................................................. 4

2. Nghĩa vụ .................................................................................................... 4

2.1. Khái niệm ............................................................................................. 4

2.2. Các sự kiện liên quan ........................................................................... 5

CHƢƠNG III. THỰC TIỄN .......................................................................... 5

1. Pacta sunt servanda trong Công ƣớc quốc tế ........................................ 5

2. Nghĩa vụ hợp đồng. .................................................................................. 5


2.1. Các loại hợp đồng ................................................................................ 6
2.2. Mô hình Quyền-Nghĩa vụ ..................................................................... 6

CHƢƠNG IV. VIỆC THỰC HIỆN NGHĨA VỤ HỢP ĐỒNG VỚI

NGUYÊN TẮC PACTA SUNT SERVANDA .............................................. 7

1. Việc thực hiện NVHĐ không tuân thủ nguyên tắc pacta sunt

servanda ........................................................................................................ 7

2. Thực hiện NVHĐ tuân thủ nguyên tắc pacta sunt servanda ............... 8

CHƢƠNG V. KẾT LUẬN .............................................................................. 8


1. Kết luận vấn đề ......................................................................................... 8

2. Ý kiến, đề xuất ........................................................................................ 10

CHƢƠNG VI. TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................. 11





1

Chƣơng I. MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài


Ngày nay, nguyên tắc pacta sunt servanda có thể nói là phổ biến và tồn tại
hầu như trong tất cả các giao dịch từ các điều ước quốc tế đến các giao dịch dân sự
hằng ngày phục vụ sinh hoạt. Nó tồn tại và in hằn trong tâm trí con người chúng ta.
Một đứa trẻ khi
được cha mẹ thưởng
cho một số tiền, nó sẽ
lập tức đi mua bánh
kẹo, đứa trẻ chỉ đơn
giản là mua kẹo và đưa
tiền cho người bán.
Đứa trẻ không hề phát
sinh ý định là lấy kẹo
về và không đưa tiền;
người bán cũng không
có ý định là lấy tiền
của đứa trẻ và không
đưa cho nó chiếc kẹo.
Như vậy việc mua kẹo
và bán kẹo giữa hai chủ
thể là đứa trẻ và người
bán đều xuất phát từ
thiện chí và cả hai bên
đều đạt được lợi ích
của mình sau giao dịch.


Tuy nhiên, mặc dù nguyên tắc này rất phổ biến nhưng nó vẫn chưa được phổ
cập rộng rãi. Mọi người chỉ ngầm thừa nhận nó và thực hiện nó theo bản năng tự
nhiên và xã hội được vận hành theo như thế.

2. Đặt vấn đề

Sự thiện chí trong giao dịch có phải là bản năng hay một kiến thức cần phổ
cập?

Sự phổ cập và việc thực hiện nguyên tắc pacta sunt servanda đã thực sự được
coi trọng, trong khi nó đã được quy định trong Hiến chương Liên hợp quốc và được
các nước thành viên đồng ý và thực hiện, thậm chí các nước không nằm trong Liên
hợp quốc vẫn tuân thủ nguyên tắc này trong các điều ước quốc tế mà các nước này
tham gia ký kết.

Nếu nguyên tắc này không tồn tại hoặc không được tuân thủ một cách
nghiêm ngặt thì xã hội có được vận hành và nhà nước có thực sự quản lý được
người dân của mình nếu thiếu đi nguyên tắc này.




2

Nếu không có nguyên tắc thiện chí và ràng buộc trong giao dịch, việc giao
kết hợp đồng sẽ hình thành và kết thúc ra sao?

Việc thực hiện nghĩa vụ hợp đồng do yếu tố chủ quan là một trong những
vấn đề dẫn đến tranh chấp nhiều nhất trong quan hệ hợp đồng.


Chƣơng II. KHÁI QUÁT

1. Nguyên tắc pacta sunt servanda


1.1. Nguồn gốc

Luật pháp quốc tế có 7 nguyên tắc cơ bản có vai trò nền tảng trong hệ thống
pháp luật quốc tế và được nêu cụ thể trong “Tuyên bố về những nguyên tắc của

Luật Quốc tế điều chỉnh quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa các quốc gia phù hợp với
hiên chương Liên Hợp Quốc”. 7 nguyên tắc này bao gồm:

a) Nguyên tắc cấm đe dọa sử dụng hoặc sử dụng vũ lực.

b) Nguyên tắc giải quyết tranh chấp quốc tế bằng biện pháp hòa bình.

c) Nguyên tắc không can thiệp vào công việc nội bộ của quốc gia khác.

d) Nghĩa vụ hợp tác với các quốc gia khác.
e) Nguyên tắc bình đẳng và tự quyết của các dân tộc.

f) Nguyên tắc bình đẳng chủ quyền.

g) Nguyên tắc thiện chí thực hiện các nghĩa vụ.


Trong đó nguyên tắc thứ 7 cũng là nguyên tắc xuất hiện lâu đời nhất trong
luật pháp quốc tế - hay còn được gọi là nguyên tắc pacta sunt servanda. Tiền thân
của nguyên tắc này là nguyên tắc tuân thủ các điều ước quốc tế xuất hiện từ thời La

Mã cổ đại và tồn tại hàng nghìn năm dưới dạng tập quán pháp lý quốc tế trước khi
được ghi nhận chính thức.

Trong từ ngữ La-tinh, “Pacta” nghĩa là những điều giao ước, “Sunt” mang

nghĩa là thì, “Servanda” nghĩa là cần được giữ. Vậy khi ghép lại ta sẽ phần nào hiểu
được ý nghĩa của nguyên tắc trên: “Những điều giao ước cần phải được tuân giữ và

tôn trọng – Agreements must be kept”. Vì đã là giao ước nên sẽ xuất phát từ sự tự
nguyện, tôn trọng và thiện trí từ hai bên. Đây là nguyên tắc được xem là một quy

định có tính chất hiến định điều chỉnh việc thực thi tất cả các điều ước quốc tế.
Nguyên bản của nguyên tắc này được ghi rõ trong Điều 26 của Công ước Viên về

Luật điều ước quốc tế 1969 :”Every treaty in force is binding upon the parties to it
[1]
and must be performed by them in good faith .” – “Mỗi điều ước quốc tế đang có


3

hiệu lực đề ràng buộc các bên thành viên có điều ước đó và phải được các bên thực

thi một cách thiện chí.”

1.2. Cơ sở pháp lý

Trước đây nguyên tắc này được tồn tại dưới dạng tập quán pháp lý quốc tế
trước khi được ghi nhận trong các văn bản pháp luật quốc tế một cách chính thức.

Ngày này, nguyên tắc này tồn tại trong hầu hết các văn bản pháp lý quan trọng của
quốc tế, ngay tại lời mở đầu của Hiến chương Liên hợp quốc đã khẳng định: “tạo

điều kiện để đảm bảo công lý và sự tôn trọng các nghĩa vụ phát sinh từ điều ước
[2]
quốc tế và các nguồn khác của luật quốc tế đặt ra” , tại khoản 2 Điều 2 Hiến
chương Liên hợp quốc đã quy định: “Tất cả các quốc gia thành viên Liên hợp quốc
đều phải làm tròn những nghĩa vụ mà họ phải đảm nhận theo Hiến chương này để

được đảm bảo hưởng toàn bộ các quyền và ưu đãi do tư cách thành viên mà có”.
Bên cạnh đó, tại Điều 6 Công ước Viên 1969 đã khẳng định nguyên tắc tự nguyện,
thiện chí và nguyên tắc Pacta sunt servanda đã được công nhận trên toàn thế giới.


1.3. Chú thích

[1]
Good faith (law): giao ước ngụ ý về thiện chí và đối xử công bằng là một
giả định chung rằng các bên trong hợp đồng sẽ đối xử với nhau một cách trung
thực, công bằng và thiện chí, để không phá hủy quyền của bên kia hoặc các bên, để
nhận được lợi ích của giao ước.

[2] Nguyên bản trong Hiến chương Liên hợp quốc: “...to establish conditions
under which justice and respect for the obligations arising from treaties and other
sources of international law can be maintained and...”

2. Nghĩa vụ

2.1. Khái niệm

Căn cứ vào Điều 274 Bộ luật Dân sự 2015, nghĩa vụ là việc mà theo đó bên

có nghĩa vụ phải chuyển giao vật, chuyển giao quyền, trả tiền hoặc giấy tờ có giá,
thực hiện hoặc không được thực hiện công việc nhất định vì lợi ích của bên có

quyền.

Để phát sinh nghĩa vụ, chủ thể này phải phát sinh quan hệ pháp luật với chủ
thể khác, dựa theo Điều 275 Bộ luật Dân sự 2015, nghĩa vụ phát sinh khi có năm

căn cứ được liệt kê và một trường hợp dự phòng sau: hợp đồng, hành vi pháp lý đơn
phương, thực hiện công không có ủy quyền, chiếm hữu, sử dụng tài sản hoặc được
lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật, gây thiệt hại do hành vi trái pháp luật và

căn cứ khác do pháp luật quy định.




4

Như vậy ta có thể thấy đối tượng của nghĩa vụ sau khi phát sinh là tài sản,

công việc được thực hiện hoặc không được thực hiện.

2.2. Các sự kiện liên quan

Các sự kiện pháp lý gắn liền với nghĩa vụ bao gồm: bảo đảm thực hiện nghĩa
vụ, chuyển giao nghĩa vụ, chấm dứt nghĩa vụ, vi phạm nghĩa vụ.

Bảo đảm thực hiện nghĩa vụ gồm các biện pháp được quy định tại Điều 292
Bộ luật này: cầm cố tài sản, thế chấp tài sản, đặt cọc, ký cược, ký quỹ, bảo lưu
quyền sở hữu, bảo lãnh, tín chấp, cầm giữ tài sản.

Chuyển giao nghĩa vụ, được quy định cụ thể trong Điều 370, 371. Chấm dứt
nghĩa vụ được quy định tại mục 6 Chương XV của Bộ luật này.


Chƣơng III. THỰC TIỄN


1. Pacta sunt servanda trong Công ƣớc quốc tế

Nguyên tắc pacta sunt servanda có hai nội dung chính:

1. Các điều ước quốc tế có hiệu lực ràng buộc.
2. Các bên ký kết có nghĩa vụ phải thực thi các điều một cách thiện chí.


Như vậy, nguyên tắc pacta sunt servanda không phải là nguyên tắc thiện chí
mà nguyên tắc thiện chí được hiểu là nội hàm của nguyên tắc pacta sunt servanda.
Tuy nhiện nội hàm của nguyên tắc thiện chí rất khó để xác định.


Chúng ta có thể thấy rằng sự vi phạm của nguyên tắc này rất khó để làm rõ
rằng hành vi của các nước có thiện chí hay không. Ví dụ như Điều 23 của Hiến
chương Liên hợp quốc quy định ủy viên thường trực của Hội đồng Bảo an gồm

Cộng hòa Trung Hoa và Liên Xô. Nếu giải thích bám sát câu chữ thì Cộng hòa
Nhân dân Trung Hòa và Nga không thể là ủy viên thường trực cho đến khi sửa đổi

Hiến chương. Hay một số hành động khiêu khích tỏ rõ ý chí không tuân thủ nguyên
tắc thiện chí như việc tranh chấp biển Đông giữa Trung Quốc với các nước Đông

Nam Á gần đây, Trung Quốc vốn là thành viên Liên hợp quốc và Công ước quốc tế
về Luật Biển năm 1982 và tham gia ký kết Tuyên bố về cách ứng xử trên biển Đông

năm 2002, như vậy Trung Quốc đã vi phạm không chỉ là nguyên tắc thiện chí mà đã
vi phạm nghiệm trọng nguyên tắc pacta sunt servanda. Tuy nhiên các nước Đông
Nam Á đã tuân thủ tốt nguyên tắc này và giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa

bình theo Hiến chương Liên hợp quốc và làm đúng theo quy định của tuyên bố
DOC năm 2002.

2. Nghĩa vụ hợp đồng.



5

2.1. Các loại hợp đồng

Theo Bộ luật Dân sự hiện hành bao gồm có 6 loại hợp đồng chủ yếu và 12
hợp đồng thông dụng.

Các loại hợp đồng chủ yếu: hợp đồng song vụ, hợp đồng đơn vụ, hợp đồng
chính, hợp đồng phụ, hợp đồng vì lợi ích của người thứ ba, hợp đồng có điều kiện.

Ở đây chúng ta sẽ nghiên cứu ba loại hợp đồng: hợp đồng song vụ, hợp đồng
đơn vụ, hợp đồng vì lợi ích của người thứ ba.

2.2. Mô hình Quyền-Nghĩa vụ

Trong hợp đồng song vụ, theo Bộ luật Dân sự có nêu cụ thể, mỗi bên đều có
nghĩa vụ đối với nhau, tức là mỗi bên vừa là bên có quyền đối với bên kia, vừa là
bên có nghĩa vụ đối với bên kia. Tuy nhiên việc này không đồng nghĩa với việc
miễn trừ nghĩa vụ do bên
có quyền và bên có nghĩa
vụ nhập làm một, vì về căn
bản các quyền và nghĩa vụ
của hai bên không hề giống
nhau.

Theo mô hình này
thì ta có thể thấy bên này
thực hiện nghĩa vụ với bên
kia đồng thời bên kia cũng
thực hiện nghĩa với bên
này một cách song song.




































Trong hợp đồng đơn vụ cũng tương tự như vậy tuy nhiên việc thực hiện
nghĩa vụ chỉ được thực hiện một chiều.


6

Cuối cùng là trong hợp
đồng vì lợi ích của người thứ ba.
Hiểu đơn giản hơn là hợp đồng
được giao kết giữa các bên và việc
bên có nghĩa vụ thực hiện nghĩa vụ
vì lợi ích của bên thứ 3. Về bản
chất bên thứ 3 không là chủ thể
trực tiếp tham gia việc xác lập
quan hệ hợp đồng giữa các bên,
tuy nhiên việc thực hiện nghĩa vụ
sẽ làm cho bên thứ 3 hưởng lợi ích
từ việc đó. Tuy nhiên bên thứ 3 có
quyền từ chối nhận lợi ích này theo
Điều 416 Bộ luật Dân sự 2015 và
các quy định khác tại bộ luật này.



Chƣơng IV. VIỆC THỰC HIỆN NGHĨA VỤ HỢP ĐỒNG
VỚI NGUYÊN TẮC PACTA SUNT SERVANDA


1. Việc thực hiện NVHĐ không tuân thủ nguyên tắc pacta sunt
servanda


Nguyên tắc pacta sunt servanda là nguyên tắc căn bản trong giao kết hợp
đồng, và nguyên tắc rebus sic stantibus như một trong các ngoại lệ của nguyên tắc

trên.

Như vậy giả sử nếu không có nguyên tắc pacta sunt servanda trong giao kết
hợp đồng thì các quan hệ hợp đồng có được điều chỉnh một cách khác hay không.

Trong hợp đồng song vụ, việc thực hiện quyền và nghĩa vụ gần như là diễn

ra song song và cùng lúc hoặc có thỏa thuận khác của hai bên, việc thực hiện hợp
đồng này một cách hợp pháp là do các bên đã ngầm thừa nhận nguyên tắc ràng buộc

và thực hiện một cách thiện chí. Bởi vì khi hai bên thể hiện ý chí trong hợp đồng, để
đạt được lợi ích sau khi giao kết, bên đề nghị gửi đề nghị giao kết đến bên được đề

nghị thì nguyên tắc này đã ngầm được áp dụng vì thế khi không có nguyên tắc pacta
sunt servanda thì đã không tồn tại quan hệ hợp đồng như vậy ta không thể xét đến
việc giao kết hợp đồng khi không có nguyên tắc này, vì nếu khi hai bên tiến hành

giao kết hợp đồng mà giao kết đó lại không mang lại lợi ích cho ít nhất là một bên
thì giao kết sẽ không được tiến hành, hay nói cách khác là đề nghị giao kết hợp

đồng đã không được gửi đi hoặc bị từ chối.

7

Việc thực hiện nghĩa vụ trong hợp đồng đơn vụ không nhất thiết xuất phát từ

thiện chí cả hai bên. Vì đây là quan hệ một chiều giữa bên có nghĩa vụ phải thực
hiện nghĩa vụ và bên có quyền được hưởng lợi ích từ việc thực hiện nghĩa vụ. Tuy
nhiên chỉ áp dụng nguyên tắc thiện chí là chưa đủ, ngoài ra ta còn có nguyên tắc

ràng buộc giữa các bên. Nếu không có nguyên tắc ràng buộc thì bên có quyền
không thể yêu cầu bên có nghĩa vụ thực hiện nghĩa vụ theo giao kết. Việc này gây

ra một sự mâu thuẫn, vậy nếu nghĩa vụ không được thực hiện có nghĩa là nghĩa vụ
sẽ không được chấm dứt và hợp đồng chỉ chấm dứt khi bên có nghĩa vụ chết đi hoặc
mất khả năng thực hiện nghĩa vụ thì hợp đồng mới chấm dứt.


Như vậy nếu không có nguyên tắc này thì hợp đồng vì lợi ích của bên thứ 3
có thể hoặc gần như chắc chắn không thể thực hiện và tồn tại bởi vì không tồn tại sự

thiện chí và ràng buộc từ các bên vì thế bên thứ 3 sẽ không thể hoặc khó có thể
hưởng lợi ích từ việc giao kết hợp đồng giữa các bên nếu không có nguyên tắc này.

2. Thực hiện NVHĐ tuân thủ nguyên tắc pacta sunt servanda


Nguyên tắc pacta sunt servanda được biết đến như một nguyên tắc lâu đời
nhất, và là nguyên tắc hình thành nên trật tự thế giới và các quan hệ xã hội như hiện
tại. Việc thực hiện các giao kết quốc tế cũng như giao dịch dân sự hay thương mại

cũng được thành lập dựa trên quy tắc thiện chí này.

Việc thực hiện hợp đồng dựa trên việc tuân thủ hoàn toàn nguyên tắc này là
điều không thể vì sẽ có một số trường hợp ngoại lệ, điển hình là sự xuất hiện của

nguyên tắc rebus sic stantibus cho các tình huống, hoàn cảnh ngoài dự liệu xảy ra.

Vậy việc tuân thủ nguyên tắc này là một thứ tương đối trong giao kết hợp
đồng, tuy nhiên nguyên tắc này hoàn toàn đúng trong việc thể hiện ý chí giữa các

bên trong việc giao kết hợp đồng, bởi như đã nêu ở mục 1 thì nếu ý chí của các bên
không bị ràng buộc và thực hiện bằng sự thiện chí thì việc giao kết hợp đồng đã

không phát sinh.



Chƣơng V. KẾT LUẬN


1. Kết luận vấn đề

Các phần trên đã giải thích cho phần vấn đề được đặt ra ở phần 2 Chương I,
việc tuân thủ nguyên tắc pacta sunt servanda một cách tự nhiên theo bản năng của
mọi người đã hình thành nên hệ thống Nhà nước – Nhân dân trên toàn thế giới như
hiện nay. Chúng ta có thể hiểu quan hệ giữa Nhà nước và Nhân dân được ngầm quy
ước như một khế ước xã hội.



8

Điển hình là nhà nước ở nước ta, Nhân dân trao quyền cho Đảng và Quốc
hội, Đảng và Quốc hội có nghĩa vụ đưa ra chính sách, đường lối, phương hướng
hoạt động để quản lý mọi mặt và phát triển đất nước; Nhân dân có quyền giám sát
Đảng và Quốc hội làm việc đồng thời có nghĩa vụ tuân theo các đường lối và chính
sách của Đảng và Nhà nước ban hành. Như vậy xã hội đã vận hành như một khế
ước và tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc pacta sunt servanda mà chúng ta không hề
hay biết.

Trong mô hình Quyền – Nghĩa vụ thì việc thực hiện nghĩa vụ sẽ là điều khó
khăn hơn và cần tuân thủ nguyên tắc này nghiêm ngặt hơn, điển hình là trong Bộ
luật Dân sự 2015 đa số các quy phạm đều quy định về nghĩa vụ của chủ thể và các
chế tài áp dụng khi chủ thể tham gia vi phạm thỏa thuận và không thực hiện đúng
nghĩa vụ như đã thỏa thuận.

Nguyên tắc pacta sunt servanda được coi như một nguyên tắc cốt lõi và cơ
bản nhất trong giao kết hợp đồng, việc thực hiện nghĩa vụ để các bên trong quan hệ
hợp đồng đạt được lợi ích trong việc thể hiện ý chi khi giao kết cần phải được ràng
buộc bởi pháp luật và xuất phát từ sự thiện chí. Việc tuân thủ nguyên tắc này như
một điều luật bất thành văn trong bất kỳ giao dịch nào. Trong giao dịch thương mại
việc ký kết hợp đồng giữa các bên được thực hiện một cách tự nguyện và xuất phát
từ thiện chí, sau khi hợp đồng đã ký kết việc thực hiện nghĩa vụ theo thỏa thuận
ràng buộc trong hợp đồng giữa các bên được thực hiện dựa trên sự ràng buộc về
tính pháp lý và sự tự nguyện khi giao kết hợp đồng. Việc pháp luật tác động đến
quan hệ hợp đồng là một trong các biện pháp để các bên tuân thủ nguyên tắc pacta
sunt servanda, bên cạnh đó việc nhận được lợi ích từ việc hoàn thành hợp đồng của
các bên cũng là một trong các nguyên nhân để các bên thực hiện đúng nghĩa vụ của
mình. Sự ràng buộc mang tính chủ quan và khách quan như vậy là một điều cần
thiết để các quan hệ hợp đồng được diễn ra. Việc vi phạm hợp đồng mang tính chủ
quan là một điều không thể chấp nhận trong hành vi thực hiện hợp đồng, vì thế để
có thể xử lý việc vi phạm thực hiện nghĩa vụ hợp đồng, căn cứ theo Điều 420 Bộ
luật Dân sự 2015 và nguyên tắc rebus sic stantibus được xem như là các nguyên
nhân khách quan mang lại bất lợi cho việc thực hiện nghĩa vụ. Từ đó việc xử lý việc
vi phạm hợp đồng vẫn phải dựa theo nguyên tắc pacta sunt servanda bằng việc thỏa
thuận giữa các bên hoặc sự can thiệp về mặt pháp lý của tòa án.

Ví dụ cho nguyên nhân khách quan hiện nay là do tình hình dịch bệnh diễn
biến phức tạp như hiện nay, việc ký kết hợp đồng tương lai của các công ty thu mua
và chế biến dầu thô là một vấn đề quan ngại. Lần đầu Covid19 được phát hiện là
vào tháng 3 năm 2019, đến tháng 4 và tháng 5 thì dịch bệnh đã đến Việt Nam và
bùng lên đợt dịch lần I ở nước ta và các nước trên thế giới. Tuy nhiên việc ký kết
hợp đồng dầu mỏ là một hợp đồng tương lai, để tháng 5 có được lượng dầu thô từ
công ty khai thác, thì việc ký kết hợp đồng thu mua dầu đã được ký vào tháng 4
hoặc tháng 3 trước đó. Vì thế khi đến tháng 5 đợt dịch bùng lên, các nước trên thế
giới thực hiện việc giãn cách xã hội, việc đi lại được giảm ở mức tối đa, vì vậy nhu
cầu về xăng dầu giảm mạnh, làm cho các công ty thu mua và chế biến xăng dầu
không thể nhập thêm dầu thô để tiếp tục sản xuất, tuy nhiên vì sự ràng buộc của hợp
đồng và vấn đề pháp lý nên bên thu mua phải thực hiện đúng theo giá mua vào đã
ký kết. Tuy nhiên việc dự trữ mức dầu đó phát sinh chi phí không hề nhỏ, kể cả
lượng xăng dầu trước đó chưa được đưa ra thị trường, nay còn thêm lượng dầu thô

9

chưa được chế biến. Việc dự trữ lượng xăng dầu và dầu thô này buộc công ty phải
thuê ngoài các khoan dự trữ và phát sinh thêm một khoản chi phí khổng lồ bởi đến
hiện tại việc đi lại và lượng cầu về xăng dầu vẫn chưa hề chuyển biến khá hơn do
dịch bệnh vẫn chưa hạ nhiệt. Vì thế việc giá dầu âm ở các nước khai thác dầu thô là
một kết quả cho điều kiện khách quan gây ra, tuy nhiên bên thu mua dù vậy họ vẫn
thực hiện đúng theo giao kết hợp đồng và việc hợp đồng chấm dứt diễn ra đúng theo
thỏa thuận. Việc tuân thủ hợp đồng trong trường hợp này không hề bị vi phạm mặc
dù điều kiện khách quan gây ra cho họ một khoản chi phí không hề nhỏ, nhưng việc
tuân thủ nguyên tắc pacta sunt servanda vẫn được thực hiện. Mặc dù chi có một bên
đạt được lợi ích và mục đích ban đầu khi giao kết.
Hay việc vi phạm nghĩa vụ giữa pháp nhân với nhà nước, nói cách khác là
trốn thuế. Hiểu đơn giản hơn, các doanh nghiệp sẽ “thuê” đất và tài nguyên của nhà
nước và thực hiện nghĩa vụ đóng thuế cho nước như một hình thức trả tiền thuê.
Một trong những trường hợp trốn thuế lớn nhất ở nước ta bằng cách lợi dụng khe hở
của luật là vụ việc trốn thuế suốt 10 năm của Cocacola. Theo Tổng cục thuế Việt
Nam thì Cocacola Việt Nam đã phải đóng thuế gốc và phí chậm trả tổng cộng là
hơn 821 tỷ đồng cho Tổng cục thuế. Việc trốn thuế là một hành vi vi phạm nghĩa vụ
của công ty trong hợp đồng với nhà nước hay được biết đến là giấy phép kinh doanh
và được đánh mã số thuế. Ta vẫn thấy sự ràng buộc bằng việc đăng ký kinh doanh
và khai báo đúng theo quy định của pháp luật, tuy nhiên việc lợi dụng khe hở pháp
lý đã xảy ra ở đây và khiến việc thực hiện nghĩa vụ dường như được thực hiện một
cách thiện chí từ phía công ty Cocacola. Nhưng thực sự việc thiện chí như trên đã
nói, rất khó để xác định, công ty này đã thực hiện rất đúng nguyên tắc pacta sunt
servanda trong việc khai báo lỗ hằng năm và được miễn trừ nghĩa vụ đóng thuế,
nhưng thực sự công ty đã vi phạm nguyên tắc thiện chí ngay từ đầu khi đã thực hiện
hành vi gian lận trốn thuế bằng việc khai báo giá chi phí đầu vào và chi phí sản xuất
quá lớn từ đó ta có các số liệu thua lỗ và được miễn trừ nghĩa vụ. Vậy việc tuân thủ
nguyên tắc này thực sự không được làm rõ ở đây. Công ty Cocacola thực sự đã khai
báo và làm đúng như “giao kết” đã ký kết với Nhà nước Việt Nam, tuy nhiên lại
xuất hiện sự gian dối để lách luật với việc khai khống các chi phí đầu vào và chi phí
sản xuất. Như vậy có thể nói công ty Cocacola đã vi phạm nguyên tắc thiện chí,
ràng buộc hay không? Vì việc thực hiện hợp đồng diễn ra đúng theo thỏa thuận:
“Nếu doanh nghiệp thua lỗ thì không cần phải đóng thuế”. Ở đây không hề đề cập
đến việc quy định nghiêm ngặt về chi phí đầu vào và chi phí sản xuất có được làm
rõ.

Vì thế sự phổ cập và mang lại sự hiểu biết một cách rộng rãi nguyên tắc này
là một trong những điều kiện quan trọng để hoàn thiện hệ thống quản lý đất nước
một cách tốt hơn, việc người dân hiểu về nguyên tắc này sẽ giúp Nhà nước một
phần nào đó dễ dàng hơn trong việc quản lý và kiểm soát an ninh trật tự và quốc
phòng đất nước hơn.
Áp dụng và quản lý tốt nguyên tắc này với các doanh nghiệp trong nước và
các doanh nghiệp nước ngoài có chi nhánh tại Việt Nam và các doanh nghiệp nước
ngoài đầu tư vào Việt Nam cũng một phần trở nên tốt đẹp hơn.
2. Ý kiến, đề xuất


Hiện này việc phổ biến nguyên tắc này vẫn còn hạn chế trong giáo dục, ta

10

nên phổ cập nguyên tắc này một cách cụ thể và rõ ràng hơn. Việc cho trẻ hiểu được

cơ bản của nguyên tắc này là việc thiết yếu, con người ngày này đa số đều ngầm
thực hiện nguyên tắc này mà không nhận ra sự hiện hữu của nó và cho nó là mặc
nhiên. Vì thế nếu nguyên tắc này được phổ cập trong nền giáo dục Việt Nam thì

trong tương lai giới trẻ sẽ hiểu được cách vận hành của các quan hệ xã hội đang
diễn ra ngoài kia.

Nguyên tắc pacta sunt servanda vẫn hầu hết chỉ được quy định trong các

công ước quốc tế, và thường được áp dụng một cách trực quan trong quan hệ quốc
tế mà chưa phổ cập và sử dụng trong đời sống và pháp luật sở tại. Vì thế chúng ta

nên quy định rõ ràng về cách tuân thủ cũng như khái niệm về nguyên tắc này trong
Bộ luật Dân sự, thậm chí là Luật Thương mại.

Chƣơng VI. TÀI LIỆU THAM KHẢO


1. Declaration on principles of international law concerning friendly relations
and co-operation among states in accordance with the charter of the united
nations- United Nations General Assembly Resolution 2625 (XXV).
2. Bộ Luật dân sự 2015 – Luật số: 91/2015/QH13.
3. Công ước Viên về Luật điều ước quốc tế năm 1969.
4. Hiến chương Liên hợp quốc năm 1945.
5. Giá dầu âm [https://www.youtube.com/watch?v=MADy1MMFfz0]
6. Cocacola trốn thuế ở Việt Nam
[https://www.youtube.com/watch?v=RmGrCEThRrs]








































11