คำนำ แผนการนิเทศระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา ของโรงเรียนในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่ การศึกษามัธยมศึกษามุกดาหาร โดยใชกระบวนการนิเทศแบบ PIDRE จัดทำขึ้นเพื่อใหศึกษานิเทศกใชเปน คูมือในการนิเทศติดตาม และประเมินผล โดยมุงหวังใหผูบริหารสถานศึกษา ครู และบุคลากรทางการศึกษามี ความรู ความเขาใจ เกี่ยวกับการประกันคุณภาพการศึกษา สามารถนำไปประยุกตพัฒนาจัดระบบการประกัน ภายในสถานศึกษา เพื่อใหบรรลุมาตรฐานการศึกษาตามที่สถานศึกษากำหนด อันจะสงผลโดยตรงตอการ พัฒนาคุณภาพการศึกษา เพื่อยกระดับคุณภาพผูเรียนทุกคน หวังเปนอยางยิ่งวา คูมือการนิเทศเลมนี้จะเปนประโยชนสำหรับศึกษานิเทศก ผูบริหารสถานศึกษา ครู และบุคลากรทางการศึกษา ตลอดจนผูเกี่ยวของทุกฝายในการที่จะรวมมือกันพัฒนา สงเสริมและสราง ความเขมแข็งในการพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาตอไป กัลยณัฏฐ สุวรรณไตรย ศึกษานิเทศก สพม.มุกดาหาร กลุมงานสงเสริมระบบการประกันคุณภาพการศึกษา กลุมนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา
สารบัญ เรื่อง หนา คำนำ สารบัญ คำชี้แจง สวนที่ 1 บทนำ ก ข ค 1 ความเปนมาและความสำคัญ 1 วัตถุประสงคของการนิเทศ 2 ขอบเขตการนิเทศ 2 สวนที่ 2 เอกสารที่เกี่ยวกับการนิเทศ 3 กระบวนการนิเทศแบบ PIDRE การดำเนินงานระบบการประกันคุณภาพการศึกษา สวนที่ 3 ขั้นตอนการดำเนินการและเครื่องมือนิเทศ 3 ๕ 16 ขั้นตอนการดำเนินการ 16 แผนการดำเนินการ 17 เครื่องมือนิเทศ 19 บรรณานุกรม 20
สวนที่ 1 บทนำ ความเปนมาและความสำคัญ พระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 และที่แกไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2 ) พ.ศ. 2545 กำหนดใหหนวยงานตนสังกัด และสถานศึกษาจัดใหมีระบบการประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษาอัน นำไปสูการกำหนดใหมีมาตรฐานการศึกษาขึ้น ประกอบกับไดมีการประกาศใชกฎกระทรวงการประกัน คุณภาพการศึกษา พ.ศ. 2561 และกระทรวงศึกษาธิการประกาศใหใชมาตรฐานการศึกษาระดับปฐมวัย ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน และระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานศูนยการศึกษาพิเศษ พ.ศ. 2561 ลงวันที่ 6 สิงหาคม 2561 สำหรับใหสถานศึกษาใชเปนแนวทางดำเนินงานเพื่อการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา ซึ่งจะทำใหเกิดความมั่นใจแกผูมีสวนเกี่ยวของทุกฝายวาการจัดการศึกษาของสถานศึกษามีคุณภาพไดมาตรฐาน และคงรักษาไวซึ่งมาตรฐานจากการดำเนินงานประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาสถานศึกษามีบทบาทหนาที่ ในการจัดการศึกษาที่ยึดหลักวา ผูเรียนมีความสำคัญที่สุด มุงพัฒนาคุณภาพของผูเรียนใหบรรลุเปาหมายตาม จุดมุงหมายของหลักสูตร ดวยการมีสวนรวมทั้งจากการบริหารจัดการของฝายบริหาร การปฏิบัติหนาที่ของครู และบุคลากรทุกคนในสถานศึกษาและหนวยงานภายนอก ดังนั้นเพื่อใหผูที่เกี่ยวของกับการจัดการศึกษาของ สถานศึกษาและสาธารณชน เชื่อมั่นวาสถานศึกษามีการดำเนินงานสำเร็จบรรลุเปาหมายตามที่ระบุใน มาตรฐาน การศึกษาของสถานศึกษา สถานศึกษาจึงตองมีการประเมินตนเอง (Self–Assessment) ดวย กระบวนการ วิธีการที่มีความนาเชื่อถือ และผูประเมินมีความรูความสามารถในการประเมิน ซึ่งผลจากการ ประเมินตนเองตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาจะเปนการประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษาวา สถานศึกษาสามารถจัดการศึกษาไดอยางมีคุณภาพสำเร็จตาม เปาหมายที่กำหนดหรือสูงกวาเปาหมายใน ประเด็นใดบาง ผลการประเมินตนเองตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา จะเปนประโยชนตอการวางแผน และพัฒนาคุณภาพการศึกษาในปการศึกษาตอไป นอกจากนี้เพื่อใหผูที่รับผิดชอบการจัดการศึกษาหรือผูพัฒนา คุณภาพการศึกษา ผูเกี่ยวของและสาธารณชนรับทราบผลการจัดการศึกษา สถานศึกษาจึงตองจัดทำรายงาน การประเมินตนเอง (Self –Assessment Report : SAR) และเผยแพรดวยวิธีการหรือชองทางการสื่อสารอยาง หลากหลาย กระทรวงศึกษาธิการไดประกาศกฎกระทรวงการประกันคุณภาพการศึกษา พ.ศ. ๒๕๖๑กำหนดใหการ ประกันคุณภาพการศึกษา เปนการประเมินผลและการติดตามตรวจสอบคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาของ สถานศึกษาแตละระดับและประเภทการศึกษา โดยมีกลไกในการควบคุมตรวจสอบระบบการบริหารคุณภาพ การศึกษาที่สถานศึกษาจัดขึ้น เพื่อใหเกิดการพัฒนาและสรางความเชื่อมั่นใหแกผูมีสวนเกี่ยวของและ สาธารณชนวาสถานศึกษานั้นสามารถจัดการศึกษาไดอยางมีคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษา และบรรลุ เปาประสงคของหนวยงานตนสังกัดหรือหนวยงานที่กำกับดูแล จากการเปลี่ยนแปลงขอกำหนดดังกลาวนี้ กระทรวงศึกษาธิการไดกำหนดใหจัดทำแนวปฏิบัติสำหรับการดำเนินงานประกันคุณภาพการศึกษาและกรอบ มาตรฐาน เพื่อการประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษา
ที่สอดคลองกับนโยบายและกฎกระทรวงการประกันคุณภาพการศึกษา พ.ศ. ๒๕๖๑ สวนหนวยงานตน สังกัดใหปรับเปลี่ยนบทบาทจากการประเมินคุณภาพภายในโดยตนสังกัดเปนการติดตามตรวจสอบคุณภาพ การศึกษาของสถานศึกษา ใหคำชี้แนะในการจัดการของสถานศึกษาที่จะนำไปสูการปรับแผนพัฒนาการจัด การศึกษาของสถานศึกษา หรือแผนปฏิบัติการประจำปเพื่อใหเกิดการพัฒนาคุณภาพการศึกษาใหแก สถานศึกษาไดอยางเปนรูปธรรมและมีประสิทธิภาพตอไป จากผลการประเมินตนเองของสถานศึกษาในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษามุกดาหาร ในการดำเนินการระบบประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา ปการศึกษา 2564 พบวา โรงเรียนที่จัดการศึกษา ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน จำนวน 30 โรงเรียน มีผลการประเมินตนเองในมาตรฐานที่ 1 ภาพรวมในระดับดี เลิศ แบงออกเปน ระดับดี (3) จำนวน 5 โรงเรียน คิดเปนรอยละ 16.67 มีผลการประเมินตนเองอยูในระดับ ดีเลิศ (4) จำนวน 19 โรงเรียน คิดเปนรอยละ 63.33 และมีผลการประเมินตนเองอยูในระดับยอดเยี่ยม (3) จำนวน 6 โรงเรียน คิดเปนรอยละ 20.00 มาตรฐานที่ 2 ภาพรวมในระดับยอดเยี่ยม แบงออกเปน ในระดับ ดี (3) จำนวน 2 โรงเรียน คิดเปนรอยละ 6.67 มีผลการประเมินตนเองอยูในระดับ ดีเลิศ (4) จำนวน 13 โรงเรียน คิดเปนรอยละ 43.33 และมีผลการประเมินตนเองอยูในระดับยอดเยี่ยม (3) จำนวน 15 โรงเรียน คิดเปนรอยละ 50.00 มาตรฐานที่ 3 ภาพรวมในระดับดีเลิศ แบงออกเปน ในระดับ ดี (3) จำนวน 5 โรงเรียน คิดเปนรอยละ 16.67 มีผลการประเมินตนเองอยูในระดับ ดีเลิศ (4) จำนวน 15 โรงเรียน คิดเปน รอยละ 50.00 และมีผลการประเมินตนเองอยูในระดับยอดเยี่ยม (3) จำนวน 10 โรงเรียน คิดเปนรอยละ 33.33 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษามุกดาหาร โดยกลุมนิเทศ ติดตามและประเมินผลจัด การศึกษา ไดจัดทำแผนการนิเทศระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา โดยใชกระบวนการนิเทศแบบ PIDRE เพื่อใชเปนสื่อในการนิเทศบุคลากร ใหมีความรูความสามารถ ความเขาใจ มีทักษะในการปฏิบัติงาน ตลอดจนมีทัศนคติและพฤติกรรมที่ดีเพื่อใหมีประสิทธิภาพในการทำงานที่ดีขึ้น โดยใชผลการประเมินเปนฐาน ในการพัฒนาคุณภาพการศึกษา และแนวคิดของการปฏิรูประบบการประกันคุณภาพการศึกษา โดยการบูรณา การภารกิจการพัฒนาคุณภาพของสถานศึกษาใหเปนงานปกติที่สถานศึกษาตองปฏิบัติอยางเปนระบบและ ตอเนื่อง วัตถุประสงคของการนิเทศ 1. เพื่อเปนเครื่องมือใหศึกษานิเทศก และผูนิเทศ ใชเปนคูมือในการนิเทศระบบการประกันคุณภาพ ภายในสถานศึกษา โดยใชกระบวนการนิเทศแบบ PIDRE 2. เพื่อสงเสริมความเขมแข็งการดำเนินการระบบประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา ของโรงเรียนใน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษามุกดาหาร ขอบเขตของการนิเทศ 1. ขอบเขตดานประชากรและสถานศึกษา 1.1 ประชากร ไดแก ผูบริหารสถานศึกษาและครูในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา มุกดาหาร 1.2 สถานศึกษา ไดแก โรงเรียนในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษามุกดาหาร
จำนวน 30 โรงเรียน 2. ขอบเขตดานระยะเวลา ระยะเวลา ตุลาคม 2565 ถึง กันยายน 2566 เอกสารที่เกี่ยวกับการนิเทศ การนิเทศระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา ของสถานศึกษาในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่ การศึกษามัธยมศึกษามุกดาหาร ปการศึกษา 2565 โดยใชกระบวนการนิเทศแบบ PIDRE ในครั้งนี้ กลุมงาน สงเสริมพัฒนาระบบการประกันคุณภาพการศึกษา ไดนำเสนอเอกสาร หลักการและแนวคิดที่เกี่ยวของกับ การนิเทศโดยใชกระบวนการนิเทศแบบ PIDRE โดยนำเสนอรายละเอียด ดังตอไปนี้ 1. กระบวนการนิเทศแบบ PIDRE 2. การดำเนินงานระบบการประกันคุณภาพการศึกษา กระบวนการนิเทศแบบ PIDRE สงัด อุทรานันท (อางถึงใน วัชรา เลาเรียนดี, 2556 : 20 - 21) ไดกลาวสรุปไววากระบวนการ นิเทศการศึกษา มี 5 ขั้นตอน ในการดำเนินการ คือ ขั้นที่ 1 วางแผนการนิเทศ (Planning-P) ขั้นที่ 2 ใหความรู ความเขาใจในการทำงาน (Informing-I) ขั้นที่ 3 ลงมือปฏิบัติงาน (Doing-D) ขั้นที่ 4 สราง เสริมกำลังใจ (Reinforcing-R) ขั้นที่ 5 ประเมินการนิเทศ (Evaluating-E) แผนภาพที่ 1 กระบวนการนิเทศแบบ PIDRE
จากรูปแบบกระบวนการนิเทศ มีรายละเอียดในการดำเนินการอยางเปนขั้นตอนและตอเนื่องกัน ดังนี้ คือ ขั้นที่ 1 วางแผนการนิเทศ (Planning–P) เปนขั้นตอนที่ผูบริหาร ผูนิเทศ และผูรับการนิเทศ จะทำการประชุมปรึกษาหารือ เพื่อใหไดมาซึ่งปญหาและความตองการจำเปนที่จะตองมีการนิเทศ รวมทั้งวางแผนถึงขั้นตอนการปฏิบัติเกี่ยวกับการนิเทศที่จัดขึ้นอีกดวย ขั้นที่ 2 ใหความรูกอนการนิเทศ (Informing–I) เปนขั้นตอนของการใหความรูความเขาใจถึงสิ่งที่ จะดำเนินการวาจะตองอาศัยความรูความสามารถอยางไรบางจะมีขั้นตอนในการดำเนินงานอยางไร และ จะดำเนินการอยางไรถึงจะใหผลงานออกมาอยางมีคุณภาพ ขั้นตอนนี้จำเปนทุกครั้งสำหรับการเริ่มการ นิเทศที่จัดขึ้นใหมไมวาจะเปนเรื่องใดก็ตาม และมีความจำเปนสำหรับงานนิเทศที่ยังเปนไปอยางไมไดผล หรือไดผลไมถึงขั้นที่พอใจ ซึ่งจำเปนที่จะตองทบทวนใหความรูในการปฏิบัติงานที่ถูกตองอีกครั้งหนึ่ง ขั้นที่ 3 การดำเนินการนิเทศ (Doing–D) ประกอบดวยการปฏิบัติงาน 3 ลักษณะ คือ 3.1 การปฏิบัติงานของผูรับนิเทศเปนขั้นที่ผูรับการนิเทศลงมือปฏิบัติงานตามความรู ความสามารถที่ไดรับมาจากดำเนินการในขั้นที่ 2 3.2 การปฏิบัติงานของผูใหการนิเทศ ขั้นนี้ผูใหการนิเทศจะทำการนิเทศและควบคุม คุณภาพใหงานสำเร็จออกมาทันตามกำหนดเวลาและมีคุณภาพสูง 3.3 การปฏิบัติงานของผูสนับสนุนการนิเทศ ผูบริหารก็จะใหบริการสนับสนุนในเรื่องวัสดุ อุปกรณ ตลอดจนเครื่องใชตางๆ ที่จะชวยใหการปฏิบัติงานเปนไปอยางไดผล ขั้นที่ 4 การสรางขวัญและกำลังใจ (Reinforcing-R) ขั้นนี้เปนขั้นของการเสริมกำลังใจของ ผูบริหารเพื่อใหผูรับการนิเทศมีความมั่นใจและบังเกิดความพึงพอใจ ในการปฏิบัติงานขั้นนี้อาจจะ ดำเนินการไปพรอม ๆ กันกับผูที่รับการนิเทศกำลังปฏิบัติงานหรือการปฏิบัติงานไดเสร็จสิ้นลงไปแลวก็ ได ขั้นที่ 5 ประเมินผลผลิตของการดำเนินงาน (Evaluating-E) เปนขั้นที่ผูนิเทศทำการประเมินผล การดำเนินการซึ่งผานไปแลววาเปนอยางไร หลังจากการประเมินผลการนิเทศหากพบวามีปญหาหรือ อุปสรรคอยางหนึ่งอยางใดที่ทำใหการดำเนินงานไมไดผลก็สมควรจะตองทำการปรับปรุงแกไข ซึ่งการ ปรับปรุงแกไขอาจจะทำไดโดยการใหความรูในสิ่งที่ทำใหมอีกครั้งหนึ่งสำหรับกรณีที่ผลงาน ออกมายัง ไมถึงขั้นที่พอใจ หรือดำเนินการปรับปรุงการดำเนินงานทั้งหมดสำหรับกรณีการดำเนินงานเปนไปไม ไดผลและ ถาหากการประเมินผลไดพบวาประสบผลสำเร็จตามที่ไดตั้งไวหากจะไดดำเนินการนิเทศตอไป ก็สามารถทำไปไดเลยโดยไมตองใหความรูในเรื่องนั้นอีก การดำเนินการนิเทศตามวัฏจักรนี้จะเปนไปอยางตอเนื่องและไมหยุดนิ่งจนกวาจะบรรลุผลตาม จุดมุงหมายที่วางไวหรือพัฒนาผูรับการนิเทศใหเปนไปตามตองการ หากบรรลุสำเร็จตามจุดมุงหมายแลว ตองการจะหยุดกระบวนการทำงานก็ถือวาการนิเทศไดสิ้นสุดลงแลว ครั้นตองการเริ่มนิเทศในสิ่งใหม หรือตั้งเปาหมายใหมก็จะตองดำเนินการตั้งแตเริ่มแรกอีกดังแสดงใหเห็นความตอเนื่องของกระบวนการ นิเทศการศึกษาในภาพดังตอไปนี้
แผนภาพที่ 2 แสดงความตอเนื่องของกระบวนการนิเทศการศึกษาในเรื่องตาง ๆ ดังนั้น วางแผนการทำงาน ใหความรูในสิ่งที่ทำ หลังจากนั้นจึงลงมือปฏิบัติงานโดยมีการ นิเทศควบคูไปดวย ขณะเดียวกันผูบริหารจะตองสรางขวัญและกำลังใจระหวางการทำงานและหลัง การทำงานผานไปแลว และในขั้นสุดทายก็ทำการประเมินผล ทำในลักษณะเชนนี้ จนกระทั่งบรรลุผล ตามเปาหมายที่วางไว หากบรรลุผลแลวตองการจะหยุดก็ถือวาการนิเทศสิ้นสุดลงแลว ดังนี้เปนตน กลาวโดยสรุป กระบวนการนิเทศแบบ PIDRE หมายถึง ระบบการนิเทศ การชี้แนะชวยเหลือ ประกอบดวย 5 ขั้นตอน ไดแก ขั้นที่ 1 การวางแผนการนิเทศ (P-Planning) ขั้นที่ 2 ใหความรูในสิ่ง ที่จัดทำ (I-Informing) ขั้นที่ 3 การปฏิบัติงาน (D-Doing) ขั้นที่ 4 การสรางขวัญ และกำลังใจ(RReinforcing) ขั้นที่ 5 ประเมินผล (E-Evaluation) การดำเนินงานระบบการประกันคุณภาพการศึกษา ตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่องใหใชมาตรฐานการศึกษา ระดับปฐมวัย ระดับ การศึกษาขั้นพื้นฐาน และระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานศูนยการศึกษาพิเศษฉบับลงวันที่ ๖ สิงหาคม พ.ศ.๒๕๖๑ ไดกำหนดหลักการสำคัญที่สถานศึกษาตองดำเนินการ โดยสรุปในสองลักษณะซึ่งมี ความสัมพันธเชื่อมโยงกัน ดังนี้ ๑. การดำเนินการตามระบบการประกันคุณภาพการศึกษา เปนการดำเนินการตามหลักเกณฑและแนวปฏิบัติในการประกันคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา ตามกฎกระทรวงการประกันคุณภาพการศึกษา พ.ศ.๒๕๖๑ ใหมีระบบการประกันคุณภาพการศึกษา ที่เขมแข็งและมีประสิทธิภาพ โดยดำเนินการดังนี้ ๑) กำหนดเปาหมาย จุดเนน การพัฒนาคุณภาพการศึกษา ใหสอดคลองกับสภาพปจจุบัน และสภาพปญหาการจัดการศึกษาที่ผานมาอยางครอบคลุมครบถวน ๒) จัดทำมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา โดยทุกฝายที่เกี่ยวของเปนสวนรวม ๓) จัดทำแผนพัฒนาการศึกษา และแผนปฏิบัติการประจำป ไดอยางมีประสิทธิภาพ สอดคลองกับมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา และตรงตามจุดเนนที่ตองการพัฒนาอยาแทจริง ๔) ดำเนินการพัฒนาตามแผนปฏิบัติการประจำป ไดอยางครบถวน และมีประสิทธิภาพ ๕) จัดใหมีการประเมินผล และตรวจสอบคุณภาพการศึกษาภายในสถานศึกษา โดยใชการ ประเมินแนวใหม เพื่อพัฒนาสถานศึกษาใหมีคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษา เปนระยะ อยางนอย ภาคเรียนละ ๑ ครั้ง
๖) จัดทำรายงานผลการประเมินคุณภาพการศึกษาประจำป (SAR) ตามกรอบมาตรฐาน การศึกษาของสถานศึกษา หลังสิ้นปการศึกษา ไดอยางมีคุณภาพ ๒. การดำเนินการตามมาตรฐานการศึกษา เปนการดำเนินการใน ๓ ขั้นตอน คือการกำหนดมาตรฐานการศึกษา การพัฒนามาตรฐาน การศึกษา และการประเมินมาตรฐานการศึกษา โดยใชมาตรฐานการศึกษาตามประกาศกระทรวง ศึกษาธิการ เรื่องใหใชมาตรฐานการศึกษา ระดับปฐมวัย ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน และระดับ การศึกษาขั้นพื้นฐานศูนยการศึกษาพิเศษ ฉบับลงวันที่ ๖ สิงหาคม พ.ศ.๒๕๖๑ เปนพื้นฐานในการจัด การศึกษาทั้ง 2 ระดับ แตในแผนการนิเทศนี้คือ ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน คือ 2.1 มาตรฐานการศึกษา ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ.๒๕๖๑ มีจำนวน ๓ มาตรฐาน ไดแก มาตรฐานที่ 1 คุณภาพของผูเรียน 1.1 ผลสัมฤทธิ์ทางวิชาการของผูเรียน 1.2 คุณลักษณะที่พึงประสงคของผูเรียน มาตรฐานที่ 2 กระบวนการบริหารและการจัดการ มาตรฐานที่ 3 กระบวนการจัดการเรียนการสอนที่เนนผูเรียนเปนสำคัญ แตละมาตรฐาน มี รายละเอียด ดังนี้ มาตรฐานที่ 1 คุณภาพผูเรียน 1.1 ผลสัมฤทธิ์ทางวิชาการของผูเรียน 1) มีความสามารถในการอาน การเขียน การสื่อสาร และการคิดคำนวณ 2) ความสามารถในการคิดวิเคราะห คิดอยางมีวิจารณญาณ อภิปราย แลกเปลี่ยนความคิดเห็น และแกปญหา 3) มีความสามารถในการสรางนวัตกรรม 4) ความสามารถในการใชเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร 5) มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนตามหลักสูตรสถานศึกษา 6) มีความรู ทักษะพื้นฐาน และเจตคติที่ดีตองานอาชีพ 1.2 คุณลักษณะที่พึงประสงคของผูเรียน 1) การมีคุณลักษณะและคานิยมที่ดีตามที่สถานศึกษากำหนด 2) ความภูมิใจในทองถิ่นและความเปนไทย 3) การยอมรับที่จะอยูรวมกันบนความแตกตางและหลากหลาย 4) สุขภาวะทางรางกาย และจิตสังคม มาตรฐานที่ 2 กระบวนการบริหารและการจัดการ ๒.๑ การมีเปาหมาย วิสัยทัศน และพันธกิจที่สถานศึกษากำหนดชัดเจน ๒.๒ มีระบบบริหารจัดการคุณภาพของสถานศึกษา ๒.3 ดำเนินงานพัฒนาวิชาการที่เนนคุณภาพผูเรียนรอบดานตามหลักสูตรสถานศึกษาและทุก กลุมเปาหมาย ๒.4. พัฒนาครูและบุคลากรใหมีความเชี่ยวชาญทางวิชาชีพ
๒.5. จัดสภาพแวดลอมทางกายภาพและสังคมที่เอื้อตอการจัดการเรียนรูอยางมีคุณภาพ ๒.6. จัดระบบเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อสนับสนุนการบริหารจัดการและการเรียนรู มาตรฐานที่ 3 กระบวนการจัดการเรียนการสอนที่เนนผูเรียนเปนสำคัญ ๓.1 จัดการเรียนรูผานกระบวนการคิดและปฏิบัติจริง และสามารถนำไปประยุกตใชในชีวิตได ๓.2 ใชสื่อ เทคโนโลยีสารสนเทศ และแหลงเรียนรูที่เอื้อตอการเรียนรู ๓.3 มีการบริหารจัดการชั้นเรียนเชิงบวก ๓.4 ตรวจสอบและประเมินผูเรียนอยางเปนระบบ และนำผลมาพัฒนาผูเรียน ๓.5 มีการแลกเปลี่ยนเรียนรูและใหขอมูลสะทอนกลับเพื่อพัฒนาและปรับปรุงการจัดการเรียนรู 3. แนวปฏิบัติการดำเนินงานระดับสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษามุกดาหาร สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษามุกดาหาร ในฐานะหนวยงานที่กำกับดูแลสถานศึกษา ดำเนินการดังตอไปนี้ ๑. ศึกษา วิเคราะห รายงานผลการประเมินตนเองของสถานศึกษา ตลอดจนใหคำปรึกษา ชวยเหลือและแนะนำสถานศึกษา เพื่อใหการประเมินคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาแตละแหง พัฒนาอยางตอเนื่อง 2. จัดสงรายงานผลการประเมินตนเองของสถานศึกษา (Self-Assessment Report : SAR) พรอมกับประเด็นที่ตองการใหมีการประเมินผลและติดตามตรวจสอบซึ่งรวบรวมไดจาก หนวยงานที่ เกี่ยวของหรือผูมีสวนไดเสียกับสถานศึกษาไปยังคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน และสำนักงาน รับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (สมศ.) เพื่อใชเปนขอมูลและแนวทางในการประเมิน คุณภาพภายนอก 3. ใหคำปรึกษา ชวยเหลือ และแนะนำสถานศึกษา เพื่อใหการประกันคุณภาพการศึกษาของ สถานศึกษาพัฒนาอยางตอเนื่อง 4. ติดตามผลการดำเนินงาน ปรับปรุง และพัฒนาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา ตาม ขอเสนอแนะของสำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (สมศ.) เพื่อนำไปสู การ พัฒนาคุณภาพและมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา 5. ใหความรวมมือกับสำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (สมศ.) ใน การจัดใหบุคคลหรือหนวยงานที่ไดรับการรับรองจากสำนักงาน เพื่อการประเมินคุณภาพภายนอก 6. สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา อาจมอบหมายบุคคลที่ไมไดเปนผูประเมินเขารวม สังเกต รับฟงหรือใหขอมูลเพิ่มเติมในการประเมินคุณภาพภายนอกดวยก็ได 4. แนวปฏิบัติการดำเนินงานระดับสถานศึกษา สำนักทดสอบทางการศึกษา สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ไดเสนอรายละเอียด การจัดระบบประกันคุณภาพการศึกษาภายในสถานศึกษา ตามกฎกระทรวงการประกันคุณภาพการศึกษา พ.ศ. ๒๕๖๑ ประกอบดวย ๑. กำหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา ๒. จัดทำแผนพัฒนาการจัดการศึกษาของสถานศึกษาที่มุงคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษา ๓. ดำเนินงานตามแผนพัฒนาการจัดการศึกษาของสถานศึกษา
๔. ประเมินผลและตรวจสอบคุณภาพการศึกษาภายในสถานศึกษา ๕. ติดตามผลการดำเนินงานเพื่อพัฒนาสถานศึกษาใหมีคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษา ๖. จัดทำรายงานผลการประเมินตนเอง รายละเอียดแตละเรื่องสรุปดังนี้ ๑. การกำหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา สถานศึกษาประกาศใชมาตรฐานและเปาหมายการดำเนินงานตามมาตรฐานการศึกษาให ครอบคลุมทุกระดับการศึกษาที่สถานศึกษาจัดการศึกษาใหเหมาะสมกับบริบทของสถานศึกษา เปนไปได ในการปฏิบัติจริง ดวยการสรางความรู ความเขาใจใหกับครู บุคลากร คณะกรรมการสถานศึกษา ตัวแทน ผูปกครอง ชุมชน และผูเกี่ยวของอื่น ๆ ดำเนินการวิเคราะหมาตรฐานการศึกษา หลักสูตรสถานศึกษา จุดเนน บริบท ความตองการ ทิศทางการจัดการศึกษา อัตลักษณและเอกลักษณของสถานศึกษา นำมา กำหนดเปนมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาและประกาศใชมาตรฐานการศึกษาโดยผานความเห็นชอบ ของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานของสถานศึกษา ทั้งนี้ สถานศึกษาสามารถกำหนดมาตรฐาน การศึกษาของสถานศึกษาเพิ่มเติมได พิจารณากำหนดเปาหมายความสำเร็จทั้งเชิงปริมาณ หรือเชิง คุณภาพในปการศึกษาปจจุบัน โดยใชขอมูลสารสนเทศผลการดำเนินงานของปการศึกษาที่ผานมาอยาง เหมาะสมและเปนไปได ๒. จัดทำแผนพัฒนาการจัดการศึกษาของสถานศึกษาที่มุงคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษา แผนพัฒนาการจัดการศึกษาของสถานศึกษา ตองสอดคลองกับสภาพปญหาและความตองการจำเปนของ สถานศึกษาและมีการจัดทำอยางเปนระบบ สถานศึกษาตองจัดทำแผน ๒ ประเภท ดังนี้ ๑) แผนพัฒนาการจัดการศึกษาของสถานศึกษา เปนแผนระยะกลาง ๓ – ๕ ป โดยสถานศึกษา สามารถนำแนวคิดการบริหารเชิงกลยุทธมาใชในการจัดทำแผนพัฒนาการจัดการศึกษา ดวยการวิเคราะห จุดแข็ง จุดออนของปจจัยภายในสถานศึกษา วิเคราะหโอกาส และอุปสรรคของปจจัยภายนอก สถานศึกษาประเมินสถานภาพของสถานศึกษา กำหนดวิสัยทัศน พันธกิจ เปาประสงค กำหนดกรอบกลยุทธ/กลยุทธการพัฒนา กำหนดแผนงาน โครงการ กิจกรรมรองรับพรอมประมาณ การงบประมาณ ทรัพยากรที่ใชสนับสนุนการดำเนินงานของสถานศึกษา ๒) แผนปฏิบัติการประจำป (Action Plan) เปนการนำแผนพัฒนาการจัดการศึกษาไปสูการ ปฏิบัติ ดวยการวิเคราะหทิศทางการจัดการศึกษาของสถานศึกษา วิเคราะหประมาณการงบประมาณ รายรับ รายจาย จัดลำดับความสำคัญของโครงการ พรอมกับจัดทำรายละเอียดของโครงการ กิจกรรมที่ ครอบคลุมมาตรฐานของสถานศึกษาดานคุณภาพของผูเรียน กระบวนการบริหารและจัดการกระบวนการ จัดประสบการณ/จัดการเรียนการสอน นโยบายและจุดเนนของหนวยงานตนสังกัด เพื่อใหการดำเนินงาน ของสถานศึกษาบรรลุตามวิสัยทัศน ตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา และเพื่อแกไขปญหาหรือ ปรับปรุงจุดออนของสถานศึกษา ทั้งนี้ สถานศึกษาตองนำแผนพัฒนาการจัดการศึกษาและแผนปฏิบัติการ ประจำของสถานศึกษา เสนอตอคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานใหความเห็นชอบกอนนำไปใชจริง ๓. ดำเนินงานตามแผนพัฒนาการจัดการศึกษาของสถานศึกษา การพัฒนาสถานศึกษาใหบรรลุตามมาตรฐานการศึกษาที่กำหนดนั้น สถานศึกษาตองมีระบบ กลไกการบริหารและจัดการที่เหมาะสมกับบริบทของแตละสถานศึกษา ไมเปนภาระกับครูหรือผูเกี่ยวของ
มากเกินไป สถานศึกษาตองดำเนินงานตามแผนพัฒนาการจัดการศึกษาและแผนปฏิบัติการประจำป มี การกำกับ ติดตาม ตรวจสอบและประเมินผลการปฏิบัติงานของแผนงานโครงการ กิจกรรมตาง ๆ เปนไป ตามระยะเวลาที่กำหนด บรรลุเปาหมายระดับใด โดยสามารถใชแนวคิด ทฤษฎีหรือผลงานวิจัยที่เนน ความรวมมือของผูเกี่ยวของทุกฝาย เชน การบริหารเชิงระบบ (System Approach)การใชวงจรการ พัฒนาคุณภาพ (PDCA) การบริหารโดยใชโรงเรียนเปนฐาน (School Based Management) การบริหาร แบบมุงสัมฤทธิ์ (Total Quality Management) การบริหารจัดการดวยระบบคุณภาพ (Quality System Management) การใชหวงโซคุณภาพ (Chain of quality) เปนตนหรือสถานศึกษาสามารถ สรางและพัฒนารูปแบบการบริหารและจัดการของตนเองก็ได นอกจากนี้สถานศึกษาควรจัดระบบอื่นๆ ที่เกี่ยวของ เชน ระบบพัฒนาวิชาการ ระบบพัฒนาครูและบุคลากรระบบการจัดการสภาพแวดลอม ระบบ เทคโนโลยีและสารสนเทศ ระบบการนิเทศภายใน ระบบการดูแลชวยเหลือนักเรียน เปนตน ซึ่งเปาหมาย สำคัญในการพัฒนาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา คือวัฒนธรรมคุณภาพที่เกิดขึ้นในสถานศึกษา ๔. ประเมินผลและตรวจสอบคุณภาพการศึกษาภายในสถานศึกษา การประเมินผลและตรวจสอบคุณภาพการศึกษาภายในสถานศึกษา เปนระบบและกลไก ในการ ควบคุม ตรวจสอบ และประเมินผลการดำเนินงานตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาที่ดำเนินงาน อยางเปนระบบและตอเนื่อง ถือวาเปนสวนหนึ่งของการบริหารจัดการ กระทำโดยบุคลากรในหนวยงาน หรือผูที่เกี่ยวของ สถานศึกษาตองใหความสำคัญกับการประเมินเชิงคุณภาพที่สะทอน จุดเดน และจุดควร พัฒนาที่เกิดขึ้นจากการการดำเนินงาน ผสมผสานกับการประเมินเชิงปริมาณควบคูกันไป สถานศึกษาตอง กำหนดหรือมอบหมายผูรับผิดชอบในการประเมินผลและตรวจสอบคุณภาพการศึกษาการปฏิบัติงานของ ครูและบุคลากรในสถานศึกษาตามบทบาทและหนาที่ที่ไดรับมอบหมายและระดับสถานศึกษาใหชัดเจน วิเคราะหมาตรฐานและเปาหมายตามมาตรฐาน การศึกษาของสถานศึกษาที่ประกาศใช กำหนดวิธีการ เก็บรวบรวมขอมูลและเครื่องมือที่หลากหลายและเหมาะสมดำเนินการประเมินผลและตรวจสอบคุณภาพ การศึกษาภายในสถานศึกษา อยางนอยภาคเรียนละ ๑ ครั้ง พรอมทั้งสรุปรายงานผลการประเมินคุณภาพ ภายในของสถานศึกษา เพื่อนำผลการประเมินคุณภาพภายในไปจัดทำรายงานผลการประเมินตนเองของ สถานศึกษาตอไป 5. ติดตามผลการดำเนินงานเพื่อพัฒนาสถานศึกษาใหมีคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษา เปนการติดตามผลการดำเนินงานตามแผนพัฒนาการจัดการศึกษาและแผนปฏิบัติการประจำป ของสถานศึกษา เพื่อใหไดขอมูลเชิงประจักษไปใชปรับปรุงหรือพัฒนาการดำเนินงานตามมาตรฐาน การศึกษาของสถานศึกษา ประเด็นที่สถานศึกษาติดตามผล ไดแก กระบวนการบริหารจัดการศึกษาของ สถานศึกษา เชน การพัฒนาหลักสูตรของสถานศึกษา กระบวนการจัดการเรียนรู การจัดกิจกรรมสงเสริม การเรียนรู การวัดผลประเมินผลการเรียนรูการพัฒนาบุคลากร กระบวนการบริหารและจัดการ การจัด สภาพแวดลอมและแหลงเรียนรู เปนตน และการดำเนินงานตามแผนปฏิบัติการประจำปของสถานศึกษา วาดำเนินงานไดบรรลุตามเปาหมาย ตัวชี้วัดความสำเร็จที่กำหนดหรือไมอยางไรสถานศึกษาสามารถ ติดตามผลระหวางและเมื่อเสร็จสิ้นการดำเนินงานก็ไดสถานศึกษาควรกำหนดผูรับผิดชอบในการติดตาม ผล กำหนดปฏิทินปฏิบัติงานติดตามผล วิเคราะหและกำหนดกรอบพรอมกับสรางเครื่องมือติดตามผล จัดทำระบบขอมูลสารสนเทศ และรายงานผลการติดตามอยางนอยภาคเรียนละ ๑ ครั้ง
6. จัดทำรายงานผลการประเมินตนเอง รายงานผลการประเมินตนเอง (Self - Assessment Report : SAR) ตามมาตรฐาน การศึกษาของสถานศึกษาที่ดี ตองสะทอนคุณภาพของผูเรียนและผลสำเร็จของการบริหารจัดการศึกษา สถานศึกษาตองนำผลการประเมินคุณภาพภายในมาจัดทำรายงานผลการประเมินตนเอง โดยรวบรวม ขอมูลสารสนเทศ ขอมูลทั่วไปและผลการประเมินตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาแตละมาตรฐาน ไปจัดทำรายงานผลการประเมินตนเองตามรูปแบบรายงานที่สถานศึกษากำหนด อาจเสนอเปนความเรียง การบรรยายประกอบแผนภูมิ รูปภาพหรือกราฟ ฯลฯ ตามบริบทของสถานศึกษา โดยใชภาษาที่อาน เขาใจงาย กระชับ ชัดเจน นำเสนอขอมูลทั้งเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ สาระสำคัญรายงานผลการ ประเมินตนเอง แบงเปน ๒ สวน คือ สวนที่ ๑ บทสรุปสำหรับผูบริหาร และสวนที่ ๒ ผลการประเมิน ตนเองของสถานศึกษา โดยแตละมาตรฐานนำเสนอใน ๓ ประเด็น คือ ๑) คุณภาพในแตละมาตรฐานอยู ในระดับใด ๒) มีหลักฐานในการอางอิงผลการประเมินตามประเด็นพิจารณาของแตละมาตรฐานอยางไร ๓) สถานศึกษาจะมีกระบวนการพัฒนาคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาใหดีขึ้นกวาเดิมได อยางไร สถานศึกษาอาจแนบภาคผนวกที่นำเสนอหลักฐานขอมูลสำคัญหรือเอกสารอางอิงตาง ๆ ไดตาม ความเหมาะสม นำเสนอรายงานผลการประเมินตนเองตอคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานใหความ เห็นชอบ และจัดสงรายงานดังกลาวตอหนวยงานตนสังกัดหรือหนวยงานที่กำกับดูแลเปนประจำทุกป เผยแพรรายงานตอสาธารณชนและหนวยงานที่เกี่ยวของและเตรียมรับการประเมินคุณภาพภายนอก ตอไป ทั้งนี้ สถานศึกษาแตละแหงและหนวยงานตนสังกัด ตองนำขอมูลจากรายงานผลการประเมิน ตนเองและขอเสนอแนะที่ไดรับจากการประเมินคุณภาพภายนอกจากสำนักงานรับรองมาตรฐานและ ประเมินคุณภาพการศึกษา (องคการมหาชน) ไปใชปรับปรุงหรือพัฒนาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา ใหมีคุณภาพและตอเนื่อง ยั่งยืนตอไป 5. แนวทางการจัดทำรายงานผลการประเมินตนเองของสถานศึกษา ๑. แตงตั้งคณะทำงาน สถานศึกษาแตงตั้งคณะทำงานเพื่อจัดทำรายงานผลการประเมิน ตนเองของสถานศึกษา ประกอบดวย คณะกรรมการสถาน ศึกษาขั้นพื้นฐาน ผูบริหาร ครู และ บุคลากรผูมีสวนเกี่ยวของ และอาจกำหนดใหมีผูรับผิดชอบหลักในการจัดทำรายงานผลการประเมิน ตนเองก็สามารถทำได ๒. รวบรวมขอมูลสารสนเทศ สถานศึกษาดำเนินการรวบรวมขอมูลสารสนเทศที่สะทอน คุณภาพของสถานศึกษาและสอดคลองกับมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา ซึ่งเปนกระบวนการที่มี ความสำคัญอยางยิ่ง เนื่องจากความถูกตองและความครบถวนของขอมูลสารสนเทศนั้น สงผลตอ ความนาเชื่อถือและความสมบูรณของรายงานผลการประเมินตนเองของสถานศึกษา ดังนั้น ขอมูลที่ เก็บรวบรวมจึงตองเปนขอมูลเชิงประจักษที่เกี่ยวของกับการพัฒนาสถานศึกษาและผลดำเนินงานของ สถานศึกษาในรอบปที่ผานมาที่เกิดขึ้นจริงและสามารถสะทอนคุณภาพในแตละมาตรฐานการศึกษา ของสถานศึกษาไดอยางครบถวนชัดเจน ขอมูลสารสนเทศที่ใชในการเขียนรายงาน ไดแก ๑) ขอมูล ทั่วไปของสถานศึกษา เชน ขอมูลเกี่ยวกับนักเรียนและบุคลากรในสถานศึกษา ขอมูลงบประมาณ ขอมูลสภาพชุมชนโดยรวม และ ๒) ขอมูลที่เปนผลการประเมินตนเองของสถานศึกษา เชน ขอมูล
เกี่ยวกับผลการจัดการเรียนรูตามหลักสูตรของสถานศึกษา ขอมูลผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนระดับ สถานศึกษา ผลการประเมินคุณลักษณะที่พึงประสงคของผูเรียน ผลการทดสอบระดับชาติของผูเรียน หรือผลการประเมินผูเรียนอื่น ๆ ผลการดำเนินงานในเชิงผลการประเมินจากการดำเนินงานตาม แผนงาน โครงการและกิจกรรมตาง ๆ ทั้งภายในและภายนอกสถานศึกษา ผลการใชแหลงเรียนรู ภายในและภายนอกสถานศึกษา ผลการพัฒนาครูและบุคลากรทางการศึกษา ผลการจัดกิจกรรม พัฒนาสภาพแวดลอมทางกายภาพและสังคม สรุปผลการประเมินจากหนวยงานภายนอกและ ขอเสนอแนะ ๓. เขียนรายงานผลการประเมินตนเองของสถานศึกษา สถานศึกษาสามารถกำหนดรูปแบบ การรายงานผลการประเมินตนเองของสถานศึกษา (SAR) ไดตามความเหมาะสม สามารถนำเสนอได ทั้งขอมูลเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ การนำเสนออาจเปนความเรียง ตารางประกอบ ความเรียง การบรรยายประกอบแผนภูมิ รูปภาพ หรือกราฟ ฯลฯ โดยใชภาษาที่อานเขาใจงาย กระชับ ชัดเจน สาระสำคัญแบงออกเปน ๒ สวน คือสวนที่ ๑ บทสรุปสำหรับผูบริหาร และสวนที่ ๒ ขอมูลการ ประเมินตนเอง ซึ่งในสวนที่ ๒ จะนำเสนอขอมูลพื้นฐานทั่วไป และ ตอบคำถาม ๓ ขอ คือ ขอ ๑ มาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษามีระดับคุณภาพใด ขอ ๒ ขอมูล หลักฐานและเอกสารเชิง ประจักษสนับสนุนมีอะไรบาง และขอ ๓ แผนงาน แนวทางพัฒนาคุณภาพใหดีขึ้นกวาเดิม ๔. นำเสนอคณะกรรมการสถานศึกษาพิจารณาใหความเห็นชอบ สถานศึกษาตองนำเสนอ รายงานใหคณะกรรมการสถานศึกษาพิจารณาใหความเห็นชอบและรับรองผลการประกันคุณภาพ ภายในสถานศึกษาหลังจากเขียนรายงานประเมินตนเองเสร็จสมบูรณแลว ๕. รายงานและเปดเผยตอผูเกี่ยวของ เมื่อรายงานผลการประเมินตนเองของสถานศึกษา ไดรับความเห็นชอบจากคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานแลว สถานศึกษาจะตองรายงานและ เผยแพรผลการประเมินตนเองของสถานศึกษาแกผูเกี่ยวของ ไดแก ครู ผูปกครอง นักเรียน หนวยงาน ตนสังกัดชุมชน และหนวยงานอื่นที่เกี่ยวของ ซึ่งสถานศึกษาสามารถดำเนินการเผยแพรผลการ ประเมินตนเองของสถานศึกษาไดหลากหลายวิธีตามความเหมาะสม เชน เว็บไซตของสถานศึกษา วารสาร แผนพับ เสียงตามสาย และการชี้แจงในการประชุม เปนตน โครงสรางรายงานผลการประเมินตนเองของสถานศึกษา มีดังนี้ สวนที่ ๑ บทสรุปสำหรับผูบริหาร แสดงรายละเอียดการสังเคราะหผลการประเมินตนเองและนำเสนอขอมูลโดยสังเขป ไดแกขอมูล พื้นฐานของสถานศึกษา และผลการประเมินตนเองที่มีความกระชับ ชัดเจน ตรงตามประเด็นสำคัญ ๆ และมีที่มาของหลักฐานชัดเจนในเชิงประเมิน สื่อใหเห็นอยางชัดเจนถึงผลกระทบจากการดำเนินงาน ของสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพในดานตาง ๆ ตามกรอบการประเมินซึ่งไดแก มาตรฐานของ สถานศึกษา สวนที่ ๒ รายละเอียดผลการประเมินตนเองของสถานศึกษา แสดงรายละเอียผลการประเมินตเองของสถาศึกษา ประกอบดวยขอมูลพื้นฐาน ผลการ ประเมินตนเองของสถานศึกษา และภาคผนวก ซึ่งมีรายละเอียด ดังนี้ ๒.๑ ขอมูลทั่วไปของสถานศึกษา : นำเสนอขอมูลพื้นฐานของสถานศึกษาที่สำคัญให
เหมาะสม และเปนไปตามสภาพจริง สะทอนใหเห็นถึงสภาพแวดลอมของสถานศึกษา โดยนำเสนอ เปนความเรียง ตาราง แผนภูมิหรือกราฟ ตามความเหมาะสมของขอมูล ซึ่งขอมูลพื้นฐานของ สถานศึกษาอาจประกอบดวย ๑) ขอมูลพื้นฐานของสถานศึกษา เชน ชื่อ รหัสสถานศึกษา ที่ตั้ง หมายเลขโทรศัพท โทรสาร E-mail เว็บไซต ระดับชั้นที่เปดสอน เปนตน ๒) การบริหารจัดการแนวทางการจัดการศึกษา ประกอบดวยปรัชญาการศึกษา วิสัยทัศน พันธกิจ เอกลักษณ และอัตลักษณของโรงเรียนเปนตน ๓) ขอมูลบุคลากร ประกอบดวย จำนวนผูบริหาร จำนวนครู จำแนกตามสาขาวิชา จำนวนนักเรียน จำแนกตามระดับชั้น คุณลักษณะ เชน ผูเรียนที่มีความพิการ ผูเรียนที่มีความดอย โอกาส ผูเรียนที่มีความสามารถพิเศษ เปนตน ๔) ขอมูลผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน หรือ คาเฉลี่ยผลการทดสอบทางการศึกษา ระดับชาติขั้นพื้นฐาน (O-NET) หรือผลการทดสอบความสามารถพื้นฐานของผูเรียนระดับชาติ (NT) เปนตน ๕) ขอมูลสภาพชุมชนโดยรวม แหลงเรียนรูภายใน/ภายนอกสถานศึกษา ภูมิปญญา ทองถิ่น เปนตน ๒.๒ ผลการประเมินตนเองของสถานศึกษา : นำเสนอผลการประเมินตนเองตาม มาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา ประกอบดวย ๑) การสรุปผลการประเมินตนเองของสถานศึกษา ในภาพรวม ๒) การนำเสนอผลการประเมินตนเองของสถานศึกษาเปนรายมาตรฐาน โดยมี รายละเอียดแตละประเด็น ดังนี้ ๑) การสรุปผลการประเมินตนเองของสถานศึกษาในภาพรวม :เปนการนำเสนอ ระดับคุณภาพในภาพรวมของสถานศึกษา ผลการดำเนินงานของสถานศึกษาที่สนับสนุนผลการ ประเมินตามระดับคุณภาพที่สถานศึกษาไดรับโดยนำผลการดำเนินงานทั้ง ๓ มาตรฐาน และนำเสนอ ผลงานที่แสดงใหเห็นวาสถานศึกษาไดรับผลการประเมินในระดับดังกลาว เพราะเหตุใด โดยอาจเสนอ เปนความเรียงตาราง แผนภูมิ หรือกราฟ ฯลฯ ตามความเหมาะสมของขอมูลโดยคณะกรรมการ ประเมินคุณภาพรวมใหระดับคุณภาพของสถานศึกษาในภาพรวม ซึ่งในบางครั้งอาจพบวา ผลการ ประเมินมีความแตกตางกันจึงอาจตองใชวิธีทางดานคณิตศาสตรและทางดานพฤติกรรมศาสตรเพื่อหา ฉันทามติของผลการประเมินตนเองของสถานศึกษาในภาพรวม ๒) การนำเสนอผลการประเมินคุณภาพภายในสถานศึกษาเปนรายมาตรฐาน : เปน การนำเสนอผลการประเมินคุณภาพภายใน เปนรายมาตรฐานโดยอาจเขียนเปนรายขอ หรือความ เรียงใหครอบคลุมทุกประเด็นพิจารณาของแตละมาตรฐาน ซึ่งมีรายละเอียดการนำเสนอใน ๓ ประเด็น ดังนี้ ๒.๑) ระดับคุณภาพในแตละมาตรฐานอยูในระดับใด : เปนการตัดสินระดับ คุณภาพตามมาตรฐาน โดยพิจารณาผลการดำเนินงานจากความสำเร็จตามประเด็นพิจารณาของแต ละมาตรฐานแบบองครวม (Holistic) ทั้งนี้ผลการประเมินระดับคุณภาพตองสอดคลองกับผลการ ดำเนินงานที่เกิดขึ้นจริงซึ่งเกณฑการตัดสินคุณภาพ ๕ ระดับ คือ กำลังพัฒนา ปานกลาง ดี ดีเลิศ
และยอดเยี่ยม (แนวทางการใหระดับคุณภาพในภาคผนวก) ๒.๒) มีหลักฐานในการอางอิงผลการประเมินตามประเด็นพิจารณาของแตละ มาตรฐานอยางไร: ใหนำเสนอกระบวนการพัฒนา วิธีการดำเนินงานของสถานศึกษาในแตละ มาตรฐานใหชัดเจนครอบคลุมตามประเด็นพิจารณา เพื่อสนับสนุนผลการตัดสินคุณภาพของมาตรฐาน โดยนำเสนอในเชิงปริมาณและ/หรือเชิงคุณภาพใหเหมาะสมสอดคลองกับลักษณะขอมูลในการ ประเมิน ๒.๓) สถานศึกษาแผนพัฒนาคุณภาพของสถานศึกษา หรือจะมีกระบวนการ พัฒนาคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาใหดีขึ้นกวาเดิมไดอยางไร : เปนการนำเสนอ ผลการดำเนินงานที่ไมเปนไปตามเกณฑที่สถานศึกษากำหนด หรือโครงการ/กิจกรรมที่คาดวาหาก ดำเนินงานแลว จะสงผลใหการจัดการศึกษาของสถานศึกษาในแตละมาตรฐาน มีคุณภาพเพิ่มมากขึ้น สามารถธำรงรักษา หรือยกระดับคุณภาพได ๒.๓ ภาคผนวก นำเสนอหลักฐานขอมูลสำคัญ หรือเอกสารอางอิงตาง ๆ โดยสังเขป ขั้นตอนการดำเนินการและเครื่องมือนิเทศ 1. ขั้นตอนการดำเนินการ กลุมงานสงเสริมพัฒนาระบบการประกันคุณภาพการศึกษา ดำเนินการนิเทศระบบ การประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา ของสถานศึกษาในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา มัธยมศึกษามุกดาหาร ปการศึกษา 2565 โดยใชกระบวนการนิเทศแบบ PIDRE ดำเนินการตาม ขั้นตอนดังนี้ ขั้นที่ 1 การวางแผนการนิเทศ (Planning-P) 1) รางแผนการดำเนินงาน 2) ศึกษาผลการประเมินตนเองของสถานศึกษา (SAR) ปการศึกษา 2565 เพื่อให ไดขอมูลที่สอดคลองกับสภาพปจจุบันปญหาและความตองการของผูรับการนิเทศ และศึกษาขอมูล สารสนเทศ ไดแก เอกสารรายงานการประเมินตนเองของสถานศึกษา (SAR) ผลการนิเทศติดตาม ระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา 3) จัดทำแผนการนิเทศ และกำหนดปฏิทินการดำเนินการ ๔) จัดประชุมศึกษานิเทศก ชี้แจงการดำเนินงานระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา ของสถานศึกษาในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษามุกดาหาร ปการศึกษา 2565 โดย ใชกระบวนการนิเทศแบบ PIDRE ขั้นที่ 2 การใหความรูกอนการนิเทศ (Informing-I) ผูนิเทศ : ใหความรูแกผูบริหารสถานศึกษาและครูผูรับผิดชอบ โดยการจัดอบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อ สรางความรู ความเขาใจเกี่ยวกับ ระบบการประกันคุณภาพการศึกษาตามกฎกระทรวงการประกัน คุณภาพการศึกษา พ.ศ. 2561 ผูรับการนิเทศ 1) วิเคราะหผลการประเมินตนเองของสถานศึกษา นำผลมาวิเคราะห และนำไปใชในการ วางแผน จัดทำแผนงานโครงการลงสูแผนปฏิบัติการประจำป
2) ศึกษาแนวทางการดำเนินงานระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาและจัดทำ แผน/คูมือการดำเนินงานประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา ที่สอดคลองกับกฎกระทรวงการ ประกันคุณภาพการศึกษา พ.ศ. 2561 ขั้นที่ 3 ดำเนินการนิเทศ (Doing-D) ผูนิเทศกำหนดปฏิทินนิเทศ แจงใหโรงเรียนทราบ ดำเนินการนิเทศโดยใชการนิเทศเชิง บูรณาการโดยใชพื้นที่เปนฐาน และการนิเทศทางไกล ตามปฏิทินการนิเทศที่กำหนด ขั้นที่ 4 การสรางขวัญและกำลังใจ (Reinforcing–R) 1) กลาวชื่นชมและใหกำลังใจ ยกยองผูรับการนิเทศ ในการดำเนินงานระบบการประกัน คุณภาพภายในสถานศึกษา ลงในสมุดนิเทศและจดหมายขาวของกลุมนิเทศ ติดตามและประเมินผล การจัดการศึกษา 2) คัดเลือกโรงเรียนที่มีผลการดำเนินงานระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา ที่เปนเลิศ รวมแลกเปลี่ยนเรียนรูกับโรงเรียนในสังกัด รวมชื่นชมความสำเร็จรวมกัน ขั้นที่ 5 การประเมินผลการนิเทศ (Evaluating–E) ผูรับการนิเทศ : นำผลการนิเทศ ติดตามและตรวจสอบการดำเนินงานระบบการประกัน คุณภาพภายในสถานศึกษา และผลการประเมินตนเองของสถานศึกษา ไปปรับปรุง พัฒนาระบบ การประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาในปการศึกษาถัดไป ผูนิเทศ : รวบรวมแบบสอบถาม จัดทำขอมูลสรุปผล จัดทำเอกสารเผยแพรผลงาน และ นำเสนอผลงานการดำเนินงานระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา ในงานสำคัญของ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษามุกดาหาร ผานทางเว็บไซด และประชาสัมพันธผานสื่อ มัลติมีเดียอื่นๆ 2. แผนการดำเนินการ กลุมงานสงเสริมพัฒนาระบบการประกันคุณภาพการศึกษา จัดทำแผนการดำเนินการเพื่อ เพิ่มประสิทธิภาพระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาใหเข็มแข็ง ของสำนักงานเขตพื้นที่ การศึกษามัธยมศึกษามุกดาหาร ประจำปงบประมาณ 2566 (ปการศึกษา 2565) ดังนี้ ที่ กิจกรรม ระยะเวลา ผูรับผิดชอบ 1 สรางความรู ความเขาใจแกสถานศึกษา เรื่องการ ประกันคุณภาพการศึกษา และการประเมินแนวใหมใหกับ ผูบริหารโรงเรียนและครูทุกคน ต.ค.65 สพม.มุกดาหาร 2 สถานศึกษาทบทวน ตรวจสอบ การดำเนินงานตาม กระบวนการประกันคุณภาพการศึกษา และกรอกรายงาน ผลการประเมินตนเองของสถานศึกษาแบบอิเล็กทรอนิกส (e-SAR) พ.ย.65 สถานศึกษา 3 นิเทศ ติดตาม ตรวจสอบคุณภาพการศึกษาของ สถานศึกษา พ.ย.65 - มี.ค.66 สพม.มุกดาหาร
4 สถานศึกษา จัดใหมีการประเมินผลการดำเนินงาน และ ตรวจสอบคุณภาพของสถานศึกษา ตามปฏิทินที่กำหนด เปนระยะทั้งระหวางปการศึกษาและสิ้นปการศึกษา โดย แตงตั้งคณะกรรมการตรวจสอบประเมินจากหลายฝายตาม แนวทางการประเมินแนวใหม เม.ย.66 สถานศึกษา 5 สถานศึกษาประเมินคุณภาพการศึกษา และจัดทำ รายงานคุณภาพการศึกษาประจำป (SAR) รายงานตอ หนวยงานตนสังกัด เม.ย.66 สถานศึกษา 6 เก็บรวบรวม SAR ของสถานศึกษา ตรวจสอบและ นำเขาระบบ e-SAR ของ สมศ พ.ค.66 สพม.มุกดาหาร 7 สังเคราะหรายงานการประเมินคุณภาพการศึกษาของ สถานศึกษา จัดทำรายงานสรุปผลการประเมินคุณภาพ ภายในของสถานศึกษาภาพรวมระดับเขตพื้นที่ การศึกษา และรายงานตอผูเกี่ยวของ พ.ค.66 สพม.มุกดาหาร 8 วางแผนการนิเทศ ติดตามการดำเนินงานระบบประกัน คุณภาพภายในสถานศึกษา ในปการศึกษา 2566 พ.ค.66 สพม.มุกดาหาร 3. เครื่องมือการนิเทศ กลุมงานสงเสริมพัฒนาระบบการประกันคุณภาพการศึกษา ออกแบบตรวจสอบ การ ดำเนินงานระบบประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา ของโรงเรียนในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่ การศึกษามัธยมศึกษามุกดาหาร ประกอบดวย 1. แบบตรวจสอบการดำเนินงานระบบการประกันคุณภาพการศึกษาและการประเมินแนว ใหมของสถานศึกษา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษามุกดาหาร ใชสำหรับตรวจสอบการดำเนินงานระบบการประกันคุณณภาพการศึกษา ตามกฎกระทรวงการ ประกันคุณภาพการศึกษา พ.ศ. 2560 โดยกำหนดระดับการปฏิบัติงาน และรองรอยหลักฐาน ที่ รายการ ระดับปฏิบัติ รองรอย/ หลักฐาน ปรับปรุง พอใช ดี 1 ผูบริหารโรงเรียน คณะครู และผูเกี่ยวของมีความ ตระหนักและเห็นความสำคัญของการประกัน คุณภาพภายในสถานศึกษา 2 สถานศึกษาสรางความรู ความเขาใจเกี่ยวกับ ระบบการประกันคุณภาพการศึกษา กับผูมีสวน เกี่ยวของ (ครู ผูปกครอง ชุมชน ศิษยเกากรรมการ สถานศึกษา ผูทรงคุณวุฒิในทองถิ่นผูแทนจาก หนวยงานในระดับทองถิ่น ฯลฯ)
3 สถานศึกษาดำเนินการกำหนดมาตรฐานการศึกษา ของสถานศึกษา ทั้งระดับปฐมวัยและระดับการ ศึกษาขั้นพื้นฐาน พรอมทั้งกำหนดตัวชี้วัด/คำอธิบาย ของประเด็นพิจารณาการใหระดับคุณภาพของแตละ มาตรฐาน ประกาศใชมาตรฐานการศึกษาของ สถานศึกษา 4 กำหนดคาเปาหมายในการพัฒนา ไดสอดคลองกับ ประเด็นพิจารณา (เชิงปริมาณ/เชิงคุณภาพ) 5 จัดทำแผนพัฒนาการศึกษาที่มุงคุณภาพตาม มาตรฐานการศึกษา - วิเคราะหผลการประเมินคุณภาพการศึกษาป การศึกษา 2564 สภาพปญหาปจจุบัน ปญหา เพื่อกำหนดแนวทางการพัฒนา และคาเปาหมาย การพัฒนาในปการศึกษา 2565 - จัดทำแผนพัฒนาการศึกษาที่มุงคุณภาพตาม มาตรฐานการศึกษา - จัดทำแผนปฏิบัติการประจำป ที่สอดคลองกับ แนวทางการพัฒนา 6 สถานศึกษาดำเนินการพัฒนาคุณภาพการศึกษา ตามแผนปฏิบัติการ 7 สถานศึกษา จัดใหมีการประเมินผลการดำเนินงาน และตรวจสอบคุณภาพของสถานศึกษา จัดทำปฏิทิน การตรวจสอบคุณภาพเปนระยะ ทั้งระหวางป การศึกษาและสิ้นปการศึกษา แตงตั้งคณะ กรรมการตรวจสอบประเมินจากหลายฝายตามแนว ทางการประเมินแนวใหม และประชุมชี้แจง ทำความ เขาใจเกี่ยวกับรูปแบบการประเมิน รวมถึงวิธีการ ประเมิน 8 สถานศึกษาจัดทำรายงานผลการประเมินตนเอง ของสถานศึกษา (SAR) ไดครอบคลุม ชัดเจนทุก มาตรฐาน 9 การนำผลการประเมินตนเองของสถานศึกษา (SAR) ไปใชวางแผนการพัฒนาคุณภาพ การศึกษา หมายเหตุ คำชี้แจงระดับการปฏิบัติ ระดับปฏิบัติ ดี หมายถึงมีความตระหนักใหความสำคัญ และปฏิบัติครบถวนทุกรายการ ระดับปฏิบัติ พอใช หมายถึงมีความพระหนัก แตมีบางสวนที่ปฏิบัติไมครบถวนสมบูรณ ระดับปฏิบัติ ปรับปรุงหมายถึงไมใหความสำคัญ หรือไมมีการปฏิบัติ หรือปฏิบัตินอยมาก
บรรณานุกรม สงัด อุทรานันท. (2556). การนิเทศการศึกษา:หลักการทฤษฎีและปฏิบัติ. กรุงเทพฯ: บัตรสยาม. ราชกิจจานุเบกษา. กฎกระทรวง การประกันคุณภาพการศึกษา พ.ศ.2561. ราชกิจจานุเบกษา เลม 135 ตอนที่ 11 ก 23 กุมภาพันธ 2561. กระทรวงศึกษาธิการ. เรื่อง ใหใชมาตรฐานการศึกษา ระดับปฐมวัย ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน และระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานศูนยการศึกษาพิเศษ. ประกาศ ณ วันที่ 6 สิงหาคม พ.ศ. 2561. สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. ประกาศสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้น พื้นฐานเรื่อง แนวปฏิบัติการดำเนินงานประกันคุณภาพการศึกษา ระดับการศึกษา ขั้นพื้นฐาน พ.ศ.2561. ประกาศ ณ วันที่ 16 สิงหาคม พ.ศ.2561 สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. 2561. แนวทางการประเมินคุณภาพตามมาตรฐาน การศึกษา ระดับปฐมวัย ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน และระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานศูนย การศึกษาพิเศษ. สำนักทดสอบทางการศึกษา สำนักงานคณะกรรมการ การศึกษาขั้นพื้นฐาน.