หน่วยที่ 5 การขยายพันธุ์พืช

GPAS 5 Steps ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล ข้ันคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
Gathering Processing

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

฀฀เปา้ หมายการเรยี นรู้ ๕หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี การขยายพนั ธพ์ุ ืช

฀฀มาตรฐานการเรยี นรู้฀ แผนผังสาระการเรียนรู้

มาตรฐาน ง ๑.๑ ความสาำ คัญของ วสั ดุ อปุ กรณ์ และเครอ่ื งมอื ท่ใี ช้
เข้าใจการทำางาน มีความคิดสร้างสรรค์ การขยายพนั ธพ์ุ ชื ในการขยายพันธ์พุ ืช
มีทักษะกระบวนการทำางาน ทักษะ
การจัดการ ทักษะกระบวนการแก้ปัญหา การขยาย-
ทักษะการทำางานร่วมกัน และทักษะ พันธุพ์ ืช
การแสวงหาความรู้ มีคุณธรรม และ
ลักษณะนิสัยในการทำางาน มีจิตสำานึก
ในการใช้พลังงาน ทรัพยากรและ
สิ่งแวดล้อม เพ่ือการดำารงชีวิตและ
ครอบครัว

วธิ ีการขยายพันธพ์ุ ืช

ตัวช้วี ัด
๑. อภปิ รายขน้ั ตอนการทาำ งานท่ีมีประสิทธภิ าพ (ง ๑.๑ ม.๓/๑)
๒. ใชท้ กั ษะในการทำางานรว่ มกันอยา่ งมีคุณธรรม (ง ๑.๑ ม.๓/๒)
๓. อภิปรายการทาำ งานโดยใช้ทกั ษะการจัดการเพอ่ื การประหยัดพลังงาน ทรพั ยากร

และส่งิ แวดล้อม (ง ๑.๑ ม.๓/๓)

สุดยอดคู่มือครู 98

ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ขั้นสื่อสารและน�าเสนอ ขั้นประเมินเพ่ือเพ่ิมคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

฀฀สมรรถนะสาำ คญั ของผู้เรียน

๑. ความสามารถในการสอ่ื สาร
๒. ความสามารถในการคดิ
๓. ความสามารถในการแกป้ ัญหา
๔. ความสามารถในการใชท้ ักษะชีวิต
๕. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี

฀฀คุณลักษณะอันพงึ ประสงค์

อยอู่ ย่างพอเพียง
ตวั ชวี้ ดั ท่ี ๕.๑ ดำาเนนิ ชีวิตอย่างพอประมาณ
มีเหตุผล รอบคอบ มคี ณุ ธรรม

มุง่ ม่ันในการทาำ งาน
ตวั ชีว้ ดั ที่ ๖.๒ ทำางานด้วยความเพียร-
พยายามและอดทนเพื่อให้งานสำาเร็จ
ตามเป้าหมาย

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21

นักเรียนแบ่งกลุ่ม เลือกขยายพันธ์ุพืชในท้องถิ่น ๑ ชนิด
ด้วยวิธีการปักชาำ ตอนก่ิง ทาบกงิ่ ตดิ ตา หรือเสียบยอด

99 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังเกต รวบรวมข้อมูล ข้ันคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
Gathering Processing

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ตัวช้วี ัดSt ความสำาคัญของการขยายพันธุ์พืช

ง ๑.๑ ม.๓/๑ การขยายพันธุพ์ ชื เปน็ วธิ ีการท่ีทาำ ใหต้ น้ พชื มีจาำ นวนเพิม่ ขนึ้ เพือ่ ดาำ รงสายพนั ธพ์ุ ืชชนิดต่าง ๆ
ง ๑.๑ ม.๓/๒ ไม่ให้สญู พันธ์ุ โดยมคี ุณสมบัตแิ ละคณุ ภาพของผลผลติ ดีเท่าเดมิ หรอื ดขี ึน้ กวา่ เดิม
ง ๑.๑ ม.๓/๓
พืชเป็นส่ิงจำาเป็นต่อการดำารงชีวิตของมนุษย์ เพราะมนุษย์
ภาระงาน/ช้ินงาน ใช้พืชเป็นอาหาร เปน็ ยารกั ษาโรค ใช้กำาจดั แมลงศตั รูพืชบางชนิด
ใหร้ ่มเงา ใหค้ วามเพลิดเพลิน ใหอ้ อกซเิ จน และนำามาสร้างส่งิ ของ
การขยายพนั ธุ์พชื ตามวธิ ีการทเี่ ลือก เครือ่ งใชต้ า่ ง ๆ ดงั ตวั อยา่ ง

ep 1 ขั้นสังเกต ขา้ วเป็นพืชทีป่ ลกู ไวเ้ ป็นอาหาร

รวบรวมขอ้ มูล ฟา้ ทะลายโจรเป็นพืชทนี่ ำามา สะเดาเปน็ พืชท่ีปลกู ไวเ้ ป็นอาหาร
แปรรูปเปน็ ยารักษาโรคได้ และสกดั เปน็ ยากาำ จัดแมลง
๑. นักเรยี นสนทนาเกี่ยวกบั การขยายพนั ธ์ุพืช ศัตรพู ชื บางชนิด
โดยตอบคำาถาม ดังน้ี ไผ่เป็นพืชที่ให้หน่อไมใ้ ช้เป็น
• การขยายพนั ธ์พุ ชื คืออะไร อาหาร และลำาตน้ นาำ มาทำา
(ตัวอย่างคำาตอบ วิธีการที่ทำาให้ต้นพืช สิ่งของเคร่อื งใช้
มีจำานวนเพ่ิมขึ้น เพ่ือดำารงสายพันธ์ุพืช
ชนิดตา่ ง ๆ ไม่ให้สูญพันธ์ุ โดยมีคณุ สมบตั ิ 100
และคุณภาพของผลผลิตดีเท่าเดิมหรือ
ดกี วา่ เดมิ )
• นกั เรยี นรจู้ กั หรอื เคยขยายพนั ธพุ์ ชื
ดว้ ยวธิ ใี ดบ้าง
(ตัวอย่างคำาตอบ เพาะเมลด็ ปกั ชำา ทาบกิ่ง
เสียบยอด)
• การขยายพนั ธพุ์ ชื ใชส้ ว่ นใดของพชื
ในการขยายพันธ์ุ
(ตวั อย่างคำาตอบ เมล็ด กิง่ ใบ ตน้ ตอ)

๒. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูล
เกี่ยวกับการขยายพันธุ์พืช จากแหล่ง
การเรียนรู้ต่าง ๆ เช่น ใบความรู้
หนงั สือเรียน อินเทอร์เน็ต

สุดยอดคู่มือครู 100

ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ข้ันส่ือสารและน�าเสนอ ข้ันประเมินเพ่ือเพ่ิมคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

aseanSt

การขยายพันธุ์พืชมีความสำาคัญ ดังนี้ ep 2 ขน้ั คิดวเิ คราะห์

๑. ความสำาคัญต่อมนุษย์ และสรปุ ความรู้
การเพิ่มจำานวนของต้นพืชเป็นการเพิ่มอาหาร เครื่องนุ่งห่ม ที่อยู่อาศัย และยารักษาโรคให้แก่
๓. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ แ ล ะ
มนุษย์ แสดงความคิดเห็น โดยตอบคำาถาม
ดงั น้ี
๒. ความสำาคัญต่อต้นพืช • การขยายพันธุ์พืชมีความเป็นมา
ต้นพืชสามารถดำารงพันธุ์ที่ดีไว้ได้ และเกิดพันธุ์พืชใหม่ ๆ ที่สามารถตอบสนองความต้องการ อย่างไร
(ตอบตามประสบการณข์ องนักเรียน)
ของมนุษย์ เช่น ต้นมะนาวที่สามารถให้ผลผลิตนอกฤดูกาล ต้นเฟื่องฟ้าที่มีหลายสีในต้นเดียว • การขยายพันธุ์พืชมีความสำาคัญ
อย่างไร
ฝรั่งไร้เมล็ด (ตัวอย่างคำาตอบ เพิ่มจำานวนต้นพืช
คงพันธุ์พืชท่ีมีไว้ได้ เพ่ิมออกซิเจน
๓. ความสำาคัญต่อสิ่งแวดล้อม ในบรรยากาศ เพิ่มทรัพยากรป่าไม้
การเพิ่มจำานวนของต้นพืช ทำาให้เกิด สรา้ งอาชพี สรา้ งรายไดใ้ ห้ประเทศ)
• การขยายพันธุ์พืชแบ่งประเภท
ความร่มรื่น เพิ่มออกซิเจนในอากาศ ทำาให้อากาศ ไดอ้ ย่างไร
(แบ่งเป็น ๒ ประเภท ได้แก่ การขยายพันธุ์พืช
บริสุทธิ์ ช่วยดูดควันพิษจากการเผาไหม้เชื้อเพลิง แบบอาศัยเพศ และการขยายพันธ์ุพืช
แบบไม่อาศยั เพศ)
ของเครือ่ งยนต์ รากตน้ พชื ชว่ ยยดึ เกาะดนิ ไมใ่ หเ้ กดิ การปลูกหญ้าแฝกริมแม่นำ้าลำาคลอง
การพังทลาย ช่วยป้องกันการพังทลายของหน้าดินได้

๔. ความสำาคัญต่อทรัพยากรธรรมชาติ
ต้นพืชที่ได้จากการขยายพันธุ์พืชสามารถนำาไปปลูกในที่ดินที่ว่างเปล่า ทำาให้ที่ดินนั้นมีคุณค่า

มากกว่าปล่อยทิ้งไว้โดยเปล่าประโยชน์ และยังเป็นการเพิ่มทรัพยากรธรรมชาติให้มีมากขึ้น

๕. ความสำาคัญต่ออาชีพ
เกดิ อาชีพที่เกี่ยวขอ้ งกบั การขยายพันธุพ์ ืชมากมาย ตัวอย่างการขยายพนั ธุม์ ะนาวเพือ่ จาำ หน่าย

การทำาสวนมะนาวช่วยให้เกิดอาชีพต่อเนื่อง ได้แก่ คนงานเก็บมะนาว โรงงานแปรรูปนำ้ามะนาวและ

มะนาวผง โรงงานทำาขวดหรือกล่องบรรจุนำ้ามะนาวและมะนาวแปรรูปต่าง ๆ

๖. ความสำาคัญต่อประเทศ
การนำาผลผลิตที่ได้จากการขยายพันธุ์พืช เช่น ข้าว ยางพารา มะม่วง ทุเรียน มังคุด ลำาไย

ไปจำาหน่ายเป็นสินค้าส่งออก ช่วยให้มีรายได้มาใช้พัฒนาประเทศของเราให้เจริญก้าวหน้า
การขยายพันธุ์พืชแบ่งออกเป็น ๒ ประเภท ดังนี้

๑. การขยายพันธุ์พืชแบบอาศัยเพศ
เป็นการขยายพันธุ์พืชโดยใช้ส่วนของเมล็ดที่เกิดจากการผสมระหว่างเซลล์สืบพันธุ์เพศผู้

(ละอองเรณู) กับเซลล์สืบพันธุ์เพศเมีย (เซลล์ไข่) เมื่อเกิดการปฏิสนธิขึ้นมา ออวุลพัฒนาเป็นเมล็ด เมื่อ

นำาเมล็ดไปเพาะในสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมสามารถงอกและเจริญเติบโตเป็นพืชต้นใหม่ต่อไป

๒. การขยายพันธุ์พืชแบบไม่อาศัยเพศ
เป็นการขยายพันธุ์พืชโดยใช้ส่วนต่าง ๆ ของพืช ได้แก่ ราก ลำาต้น ใบ โดยส่วนต่าง ๆ ของพืช

เหล่านี้ สามารถเกิดรากและเจริญเติบโตเป็นต้นพืชได้ ต้นพืชนั้นจะมีลักษณะทางพันธุกรรมเหมือนเดิม

ทุกประการ 101

เสริมความรู้ ครูควรสอน

หญา้ แฝก มรี ะบบรากลึกและแผ่กระจาย มกั ข้นึ เป็นกอแน่น

101 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังเกต รวบรวมข้อมูล ข้ันคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้

Gathering Processing

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

St ep 2 ข้นั คดิ วิเคราะห์

และสรุปความรู้ การขยายพันธ์ุพืชแบบไม่อาศัยเพศ เช่น การปักชำา การตอนก่ิง การติดตา

๔. ตัวแทนนักเรียนติดแถบประโยค การทาบกิ่ง การเพาะเลย้ี งเนอ้ื เย่ือพชื

การขยายพนั ธพ์ุ ชื วธิ ตี า่ ง ๆ บนกระดาน

แล้วนักเรียนร่วมกันจำาแนกประเภท การขยายพันธุ์พืชให้ประสบความสำาเร็จมีหลักการ ดังนี้

ของการขยายพนั ธพ์ุ ืชใหถ้ ูกตอ้ ง ๑. ผู้ทำาการขยายพันธุ์พืชจะต้องมีความรู้เกี่ยวกับโครงสร้างภายในต้นพืช ลักษณะการ
ตวั อยา่ งแถบประโยค เจริญเติบโตของต้นพืช การใช้วัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือในการขยายพันธุ์พืช เทคนิคและวิธีการ
ขยายพันธุ์พืช โดยศึกษาค้นคว้าจากแหล่งข้อมูลต่าง ๆ เช่น หนังสือในห้องสมุด นิตยสาร วารสาร

การขยายพันธพุ์ ชื การขยายพันธุ์พชื เว็บไซต์ในอินเทอร์เน็ต หรือสอบถามผู้รู้ที่มีความชำานาญในการขยายพันธุ์พืช
แบบอาศยั เพศ แบบไมอ่ าศยั เพศ ๒. ผู้ทำาการขยายพันธุ์พืชต้องหมั่นฝึกฝนและขยายพันธุ์พืชโดยใช้เทคนิควิธีการต่าง ๆ

หลาย ๆ ครั้ง เพื่อให้เกิดความชำานาญ
๓. ผู้ทำาการขยายพันธุ์พืชต้องเฝ้าสังเกต ติดตาม ดูแลและควบคุมการเจริญเติบโตของ

การผสมเกสร การตดิ ตา ต้นพืชที่ขยายพันธุ์ไว้ เพื่อให้เกิดเป็นต้นใหม่ที่สมบูรณ์พร้อมที่จะนำาไปปลูก

การเพาะเมล็ด การตอนกิ่ง การขยายพันธุ์พืช

การเพาะเลีย้ ง การเพาะเมล็ด การปักชำา
เน้ือเย่อื

๕. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ แ ล ะ การทาบกิ่ง การตอนกิ่ง
แสดงความคิดเห็น โดยตอบคำาถาม
ดงั นี้ การเสียบยอด การเพาะเลี้ยง
• การขยายพันธุ์พืชให้ประสบ 102 เนื้อเยื่อ
ความสาำ เร็จ มหี ลักการอยา่ งไรบ้าง
(ตัวอย่างคำาตอบ ผู้ทำาการขยายพันธ์ุพืช ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ตอ้ งมคี วามรคู้ วามเขา้ ใจเกย่ี วกบั โครงสรา้ ง
ภายในต้นพืช การใช้งานวัสดุ อปุ กรณ์ และ เพราะเหตใุ ดการขยายพันธพ์ุ ชื จึงมสี ่วนทาำ ใหอ้ ากาศบริสทุ ธ์ิ
เคร่ืองมือในการขยายพันธ์ุพืช เทคนิคและ ๑ เพราะการขยายพนั ธุพ์ ืชไม่ใชย้ าฆ่าแมลง
วิธีการขยายพันธุ์พืช โดยศึกษาค้นคว้า ๒ เพราะการขยายพันธ์ุพชื ทาำ ในสถานทโ่ี ล่งกว้าง
จากแหล่งข้อมูลต่าง ๆ และหม่ันฝึกฝน ๓ เพราะการขยายพันธุพ์ ชื ใชว้ ัสดทุ ่ีย่อยสลายไดต้ ามธรรมชาติ
ขยายพันธุ์พืชให้ชาำ นาญเฝ้าสงั เกตตดิ ตาม ๔ เพราะการขยายพนั ธพ์ุ ชื ชว่ ยเพมิ่ จาำ นวนตน้ พชื ทสี่ รา้ งออกซเิ จนใหแ้ กบ่ รรยากาศ
และควบคุมการเจรญิ เติบโตของต้นพืช)
(เฉลย ๔ เพราะยิ่งมพี ชื จาำ นวนมาก ก็จะสรา้ งออกซิเจนได้จำานวนมาก)
สุดยอดคู่มือครู 102

ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ขั้นส่ือสารและน�าเสนอ ข้ันประเมินเพ่ือเพ่ิมคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

Stasean

วัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือที่ใช้ในการขยายพันธุ์พืช ep 2 ขั้นคดิ วเิ คราะห์

และสรุปความรู้

การขยายพันธุ์พืชมีวัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือที่จำาเป็น ดังนี้ ๖. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ แ ล ะ
แสดงความคิดเห็น โดยตอบคำาถาม
๑. วัสดุเพาะชำา ประกอบด้วย ขุยมะพร้าว ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก ดินร่วน ขี้เถ้าแกลบผสมกัน ดังนี้
• วัสดุ อุปกรณ์ และเคร่ืองมือใด
ในปริมาณที่เหมาะสม ทใี่ ชใ้ นการขยายพันธ์ุพชื

๒. ขยุ มะพรา้ ว เปน็ เปลอื กมะพรา้ วทีผ่ า่ นเครือ่ งตเี อาเสน้ ใยออก เหลอื แตข่ ยุ มะพรา้ วทีม่ สี มบตั ิ (ตวั อย่างคำาตอบ วสั ดเุ พาะชำา ขุยมะพร้าว

ดูดซับนำ้าและรักษาความชุ่มชื้นให้กับดิน สามารถนำาไปใช้เป็นตุ้มตอนกิ่ง และใช้ปรับปรุงดินให้ร่วนซุย ฮอร์โมนเร่งราก พลาสติกพันกิ่ง

พร้อมปลูกพืชทั่วไปได้ทันที

๓. ฮอร์โมนเร่งราก ช่วยให้กิ่งตอนมีรากงอกงามเร็ว ใหญ่ ยาว อวบอ้วน แข็งแรง และมี

คุณภาพดี

ภูมิปัญญาท้องถ่ินในการทำาฮอร์โมนเร่งรากกิ่งตอน ทำาได้โดยนำากะปิจากกุ้งเคย มีดตอนก่ิงหรือมีดติดตา กรรไกรตัดก่ิง
ขนาดเทา่ ปลายนวิ้ กอ้ ย ใสใ่ นนา้ำ ปรมิ าตร ๒๐๐-๒๕๐ ลกู บาศกเ์ ซนตเิ มตร คนใหเ้ ปน็ สารละลาย
เนื้อเดียวกันแล้วนำาสารละลายทาที่แผลกิ่งตอน ซึ่งคว่ันก่ิงและขูดเน้ือเย่ือเจริญแล้ว ต้นตอ กิง่ พนั ธุด์ ี)
จึงหุ้มกง่ิ ตอนตามปกติ • วสั ดใุ ดที่ใชใ้ นการเพาะชำา

๔. พลาสติกพันกิ่ง มีหลายขนาด หลายสี แต่ที่ (ขุยมะพร้าว ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก

นิยมใช้จะเป็นชนิดใส ขนาดความกว้างไม่เกิน ๑ นิ้ว ดินร่วน ขี้เถ้าแกลบผสมกันในปริมาณ

ทีเ่ หมาะสม)
• ขยุ มะพรา้ วมีประโยชนอ์ ย่างไร

(มีสมบัติดูดซับน้ำาและรักษาความชุ่มชื้น

ให้กับดิน ใช้เป็นตุ้มตอนก่ิง และใช้

พลาสติกพันกิ่ง ปรบั ปรุงดนิ ใหร้ ว่ นซยุ )
• ฮอรโ์ มนเรง่ รากมปี ระโยชนอ์ ยา่ งไร
๕. มีดตอนกิ่งหรือมีดติดตา ใช้ปลายมีดสำาหรับ
(ชว่ ยให้กิ่งตอนมรี ากงอกเร็ว)
กรีดเปลือกต้นตอ คมมีดใช้เฉือนแผ่นตา เฉือนยอด เฉือนกิ่ง • พลาสตกิ พนั กงิ่ มปี ระโยชนอ์ ยา่ งไร
และเตรียมแผลต่าง ๆ บนต้นตอ

(ใช้สาำ หรับพนั กง่ิ พชื ขณะขยายพนั ธ)์ุ

มีดตอนกิ่ง

103

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ การขยายพนั ธพ์ุ ืช

ฮอรโ์ มนเรง่ รากนิยมใชใ้ นการขยายพนั ธ์ุพืชวิธใี ด 103 สุดยอดคู่มือครู
๑ การเพาะเมลด็
๒ การเสียบยอด
๓ การตอนกงิ่
๔ การตดิ ตา
(เฉลย ๓ เพราะการตอนก่งิ ต้องการให้เกิดรากท่ีกิง่ ตอนจำานวนมาก
ภายในเวลาอนั รวดเรว็ จึงตอ้ งใชฮ้ อร์โมนเร่งราก)

GPAS 5 Steps ข้ันสังเกต รวบรวมข้อมูล ข้ันคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้

Gathering Processing

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ep 2 ขน้ั คดิ วเิ คราะห์St

และสรปุ ความรู้ ๖. กรรไกรตัดกิ่ง ใช้สำาหรับตัดกิ่งไม้ขนาดเล็ก
เส้นผ่านศูนย์กลางไม่เกิน ๑ นิ้ว เพื่อตัดกิ่งพืชไปปักชำา
๗. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ แ ล ะ
แสดงความคิดเห็น โดยตอบคำาถาม ตัดกิ่งตอนที่ออกรากแล้วไปปลูก กิ่งพืชที่ตัดด้วยกรรไกร
ดังนี้
• เครอ่ื งมอื ทใี่ ชใ้ นการขยายพนั ธพุ์ ชื จะไม่ชำ้ามาก
แต่ละชนิดมีประโยชน์แตกต่างกัน
หรอื ไม่ อยา่ งไร ๗. ต้นตอ ที่ใช้ในการติดตา เสียบยอด แบ่งเป็น
(ตัวอย่างคำาตอบ แตกต่างกัน เช่น ๒ ประเภท ดังนี้
กรรไกรตัดก่ิงใช้ตัดก่ิงไม้ขนาดเล็ก
เลอื่ ยตดั กิง่ ใชเ้ ลอื่ ยกง่ิ ไม้ทีม่ คี วามหนา) ๗.๑ ต้นตอที่ได้จากการเพาะเมล็ด มีระบบ กรรไกรตัดกิ่ง
• ก า ร ใ ช้ เ ค ร่ื อ ง มื อ ใ น ก า ร รากแก้ว นิยมใช้ในการติดตา เสียบยอดไม้ผล เช่น เงาะ
ทุเรียน มะม่วง

๗.๒ ต้นตอที่ได้จากการปักชำาและการตอนกิ่ง เป็นต้นตอที่ไม่มีรากแก้ว จึงนิยมใช้ติดตา

เสียบยอดพันธุ์ไม้ดอกไม้ประดับ เช่น กุหลาบ ชบา โกสน

๘. กิ่งพันธุ์ดี กิ่งพันธุ์ดีที่นำามาติดหรือต่อลงบนต้นตอนั้น ต้องคัดเลือกจากพันธุ์ที่มีลักษณะดี
ให้ผลผลิตสูง และผลผลิตมีคุณภาพดี กิ่งพันธุ์ดีนั้นอาจนำาเอาเฉพาะตากิ่ง ๑ ตามาติด หรืออาจใช้

กิ่ง ยอดซึ่งมีหลาย ๆ ตามาติดก็ได้

ขยายพันธ์ุพืชตรงกับลักษณะงาน วิธีการขยายพันธุ์พืช
มีประโยชนอ์ ยา่ งไร
(ตัวอย่างคำาตอบ ทำางานได้อย่างมี การขยายพันธุ์พืชแบบไม่อาศัยเพศ มีวิธีการต่าง ๆ ดังนี้

ประสทิ ธภิ าพพนั ธพุ์ ชื เจรญิ เตบิ โตแขง็ แรง ๑. การปักชำา

เครื่องมือใช้งานได้นานโดยไม่ชำารุด เป็นการนำาส่วนต่าง ๆ ของพืชพันธุ์ดี เช่น ลำาต้น กิ่ง ใบ มาตัดและปักชำาในวัสดุเพาะชำา
เพื่อให้ได้พืชต้นใหม่จากส่วนที่นำามาปักชำา โดยมีสมบัติและคุณลักษณะเหมือนต้นแม่ทุกประการ
เสยี หาย)
การปักชำามีขั้นตอน ดังนี้
๑.๑ เลือกกิ่งพันธุ์ที่มีตาและใบ ถ้าเป็นกิ่งแก่
ควรเลือกกิ่งที่มีตา หลังจากนั้นจึงตัดโคนกิ่งให้ชิดข้อ
ยาวประมาณ ๑๕-๒๐ เซนติเมตร โดยตัดเฉียงเป็นรูป
ปากฉลามและตดั ปลายบนใหเ้ หนอื ตาประมาณ ๑ เซนตเิ มตร

104

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ขอ้ ใดกล่าวถงึ การปักชาำ ได้ถูกตอ้ ง
๑ การเชอื่ มประสานเน้อื เย่ือต้นพชื ๒ ต้นเข้าด้วยกนั
๒ การทำาใหก้ ิง่ หรือต้นพชื เกดิ รากขณะตดิ อยู่กับต้นใหม่
๓ การนำาสว่ นต่าง ๆ ของพืชพนั ธด์ุ มี าตดั และปักชำา เพือ่ ใหไ้ ด้พชื ตน้ ใหม่
๔ การเชอื่ มประสานส่วนของตน้ พชื เขา้ ดว้ ยกัน เพ่ือให้เจรญิ เปน็ ตน้ เดียวกัน
(เฉลย ๓ เพราะพชื บางชนดิ เพยี งตัดและนำามาปักชาำ ก็สามารถงอกรากเจรญิ เปน็ พชื ตน้ ใหมไ่ ด)้

สุดยอดคู่มือครู 104

ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ขั้นส่ือสารและน�าเสนอ ขั้นประเมินเพ่ือเพ่ิมคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

Stasean

ep 2 ขน้ั คิดวิเคราะห์

และสรุปความรู้

๑.๒ ใช้มีดปลายแหลมกรีดบริเวณรอบโคนยาว ๘. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ แ ล ะ
๑-๑.๕ เซนติเมตร ประมาณ ๒-๓ รอย เพื่อกระตุ้นให้เกิดราก แสดงความคิดเหน็ เก่ยี วกับการปักชาำ
โดยตอบคาำ ถาม ดังนี้
๑.๓ ปักกิ่งชำาลงในวัสดุเพาะชำา ลึกประมาณ • การปกั ชาำ มีลกั ษณะอย่างไร
๒.๕-๕ เซนติเมตร
(ตัวอย่างคำาตอบ การนำาส่วนต่าง ๆ
๑.๔ ห่อหรือคลุมด้วยถุงพลาสติกประมาณ
๒๕-๓๐ วัน กิ่งปักชำาจะแตกยอดอ่อนพร้อมออกราก เมื่อราก ของพืชมาตัดและปกั ชาำ ในวสั ดุเพาะชาำ )
มีจำานวนมากพอ จึงย้ายไปปลูกต่อไป • การขยายพนั ธพ์ุ ชื ดว้ ยวธิ กี ารปกั ชาำ

ต้องใช้วัสดุ อุปกรณ์ และเคร่ืองมือ
ชนดิ ใดบา้ ง

(ตัวอย่างคำาตอบ ใบ ก่ิง ลำาต้นที่จะปักชำา

มดี ปลายแหลม วสั ดเุ พาะชาำ )
• การปักชำามีขนั้ ตอนอย่างไร

(ตวั อย่างคาำ ตอบ)

๒. การตอนกิ่ง ๔. คลมุ ดว้ ยถงุ พลาสตกิ
๓. ปักกิ่งชาำ ลงในวัสดุเพาะชำา
เปน็ การทาำ ใหก้ ิง่ หรอื ตน้ พชื เกดิ รากขณะตดิ อยูก่ บั ตน้ แม่ จะทาำ ใหไ้ ดต้ น้ พชื ตน้ ใหมท่ ีม่ ลี กั ษณะ ๒. กรดี บริเวณรอบโคน
เหมือนกับต้นแม่ทุกประการ ๑. เลอื กกง่ิ พนั ธแ์ุ ละตดั เปน็ รปู ปากฉลาม
เหนือตา
การตอนกิ่งแบบควั่นกิ่งมีขั้นตอน ดังนี้
ขัน้ ตอนการปกั ชาำ
๒.๑ เลือกกิ่งที่จะใช้ทำาการตอน ควรเลือกกิ่งกึ่งแก่
กึ่งอ่อนที่สมบูรณ์ หรืออายุไม่เกิน ๑ ปี มีใบสมบูรณ์ ไม่มีโรค
หรือแมลงทำาลาย โดยปกติมักจะเลือกกิ่งกระโดง ซึ่งเป็นกิ่ง
ที่งอกในแนวตั้ง จะพุ่งขึ้นอย่างเดียวและเป็นกิ่งอวบอ้วน

105

105 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 Gathering Processing

ep 2 ขั้นคิดวเิ คราะห์ ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

St และสรปุ ความรู้

๙. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ แ ล ะ ๒.๒ ทำาแผลบนกิ่งโดยควั่นกิ่งทั้งด้านบนและ
แสดงความคิดเห็น โดยตอบคำาถาม ด้านล่าง ลอกเปลือกออก แล้วขูดเนื้อเยื่อเจริญที่เป็น
ดังนี้ เมือกลื่น ๆ ออก เพื่อตัดทางลำาเลียงอาหาร โดยขูดจาก
• การตอนก่งิ มลี กั ษณะอย่างไร ด้านบนลงด้านล่างเบา ๆ
(ตัวอย่างคำาตอบ วิธีการทำาให้ก่ิงหรือ
ต้นพืชเกิดรากขณะติดอยู่กับต้นแม่ ๒.๓ ทาฮอร์โมนเร่งรากบริเวณรอยแผล
จะทำาให้ได้ต้นพืชต้นใหม่มีลักษณะ บนกิ่งตอน จะช่วยให้กิ่งพืชออกรากเร็ว มีรากมากขึ้น
ทางสายพนั ธเ์ุ หมอื นกบั ตน้ แมท่ กุ ประการ) และรากเจริญเร็วขึ้น
• ถา้ นกั เรยี นจะตอนกงิ่ ตอ้ งเตรยี ม
วสั ดุ อุปกรณ์ และเครอ่ื งมือชนิดใดบ้าง ๒.๔ หุ้มกิ่งตอนโดยนำาตุ้มตอนซึ่งเป็นขุยมะพร้าว
(ตัวอย่างคำาตอบ ก่ิงพันธุ์ดี มีดตอนกิ่ง ที่แช่นำ้าแล้วบีบหมาด ๆ อัดลงในถุงพลาสติก ผูกปาก
ฮอร์โมนเร่งราก ตุ้มตอน เชือกฟาง) ถุงพลาสติกให้แน่น ผ่าตามยาว แล้วนำาไปหุ้มบนรอยแผลของ
• การตอนกงิ่ มขี ้นั ตอนอยา่ งไร กิ่งตอน มัดด้วยเชือกทั้งบนและล่างรอยแผล หลังตอนกิ่ง
(ตวั อย่างคาำ ตอบ) ๓-๕ วัน จะต้องรดนำ้าตุ้มตอน ถ้าตุ้มตอนแห้งให้ใช้เข็มฉีดยา
ฉดี นำ้าเขา้ ไปในต้มุ ตอน ๕-๗ วันตอ่ คร้ัง จนกวา่ รากจะงอก
๕. ตดั กง่ิ ตอนไปชำาในภาชนะ
๔. หมุ้ กิง่ ตอนด้วยตมุ้ ตอน ๒.๕ เมื่อกิ่งตอนมีรากงอกแทงผ่านขุยมะพร้าวและ
๓. ทาฮอรโ์ มนเรง่ รากบรเิ วณรอยแผล เริ่มเปลี่ยนเป็นสีเหลือง สีนำ้าตาล ปลายรากมีสีขาว และมีจำานวน
มากพอ จึงตัดกิ่งตอนไปชำาในภาชนะ กระถาง หรือถุงเพาะชำา
๒. ทาำ แผลโดยการคว่นั ก่ิง เพื่อรอการย้ายปลูกต่อไป
๑. การเลอื กก่ิงที่จะใช้ตอน

ขัน้ ตอนการตอนกง่ิ

106

สุดยอดคู่มือครู 106

ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ขั้นสื่อสารและน�าเสนอ ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

St asean

๓. การทาบกิ่ง ep 2 ข้นั คดิ วเิ คราะห์

เป็นการนำาต้นพืช ๒ ต้น ซึ่งเป็นต้นชนิดเดียวกันโดยมีเซลล์เนื้อเยื่อเป็นตัวเชื่อมติดกันและมี และสรุปความรู้

ระบบรากมาเชื่อมต่อกิ่งกัน โดยต้นตอที่นำามาทาบกิ่ง จะทำาหน้าที่เป็นระบบรากอาหารให้กับต้นพันธุ์ดี ๑๐. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ แ ล ะ
แสดงความคดิ เหน็ เกยี่ วกบั การทาบกงิ่
เมื่อเกิดการประสานจึงตดั กงิ่ พันธ์ดุ ีออก เหลอื เปน็ ตน้ ตอของพันธห์ุ น่งึ และยอดพนั ธด์ุ ีเปน็ ของอกี พันธห์ุ นงึ่ โดยตอบคาำ ถาม ดังน้ี
การทาบกิ่งทำาได้หลายวิธี แต่ในที่นี้ขอนำาเสนอ • การทาบก่ิงมีลกั ษณะอยา่ งไร
(ตัวอย่างคำาตอบ การนำาต้นพืช ๒ ต้น
วิธีการทาบกิ่งแบบฝานบวบมีขั้นตอน ดังนี้ ท่ีมีระบบรากมาเช่ือมต่อกิ่งกัน ซึ่งเป็น
๓.๑ เลือกกิ่งพันธุ์ของต้นพืชที่ต้องการขยายพันธุ์

ด้วยวิธีการทาบกิ่งที่มีขนาดใกล้เคียงกัน โดยเลือกกิ่งที่มี
ลักษณะกึ่งแก่กึ่งอ่อนที่สมบูรณ์ ไม่มีโรคและแมลงทำาลาย

ตน้ พนั ธเุ์ ดยี วกนั โดยตน้ ตอทนี่ าำ มาทาบกงิ่

จะทำาหน้าท่ีเป็นระบบรากอาหารให้กับ

๓.๒ เฉือนกิ่งพันธุ์ดีให้ ตน้ พนั ธดุ์ )ี
เป็นแผลรูปโล่ ยาวประมาณ ๑-๒ นิ้ว • ก า ร ข ย า ย พั น ธ์ุ พื ช ด้ ว ย วิ ธี
แล้วเฉือนต้นตอให้เป็นแผลแบบ
เดียวกับกิ่งพันธุ์ดี และแผลต้องมี การทาบก่ิงต้องใช้วัสดุ อุปกรณ์ และ
ความยาวเท่ากับแผลบนกิ่งพันธุ์ดี เครื่องมอื ชนดิ ใดบ้าง

(ตัวอย่างคำาตอบ ต้นตอ กิ่งพันธุ์ดี

มีดติดตา พลาสติก)

กิ่งพันธุ์ดี (ต้องเป็นกิ่งที่มาจาก ต้นตอ
ต้นที่ต้องการ)

๓.๓ ประกบแผลต้นตอ
เข้ากับกิ่งพันธุ์ดีให้สนิทโดยจัดแนว
เนื้อเยื่อเจริญให้ชิดและสัมผัสกัน
มากที่สุด แล้วพันพลาสติกให้แน่น
จ า ก ล่ า ง ขึ้ น บ น แ ล้ ว มั ด ใ ห้ แ น่ น
หลังจากนั้นมัดตุ้มรากของกิ่งพันธุ์ดี
เข้ากับต้นตอด้วยเชือกหรือลวด

107

107 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้

Gathering Processing

St บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ep 2 ขน้ั คิดวิเคราะห์ ๓.๔ ประมาณ ๗-๘ สัปดาห์ รดนำ้าอย่างสมำ่าเสมอ
แผลจะติดกันดี รากตุ้มต้นตอจะงอกแทงผ่านวัสดุและเริ่มมี
และสรปุ ความรู้ สีนำ้าตาล ปลายรากสีขาวและมีจำานวนมาก แล้วจึงทำาการตัด
กิ่งพันธุ์ดีที่ระดับเดียวกับตุ้มต้นตอที่นำามาทาบ หลังจากนั้น
๑๑. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ แ ล ะ นำาลงถุงเพาะชำา พร้อมปักหลักคำ้ายันต้นเพื่อป้องกันต้นล้ม
แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับขั้นตอน
การทาบก่ิงและการติดตา โดยตอบ ก่อนตัดลงถุงเพาะชำา ต้องควั่น
คาำ ถาม ดังนี้ กิ่งพันธุ์ดีเพื่อกระตุ้นให้รากต้นตอทำางาน
• การทาบกง่ิ มขี ั้นตอนอยา่ งไร ให้เต็มที่ประมาณ ๑ สัปดาห์
(ตัวอย่างคาำ ตอบ)

๔. ตัดกิง่ ตน้ ตอและก่งิ พันธด์ุ ี ๔. การติดตา
ลงถงุ เพาะชาำ
เปน็ การนาำ แผน่ ตาจากกิง่ พนั ธุด์ ไี ปตดิ บนตน้ ตอ เพือ่ เชือ่ ม
๓. ประกบแผลกงิ่ พนั ธด์ุ เี ขา้ กบั ตน้ ตอ ประสานส่วนของต้นพืชเข้าด้วยกันให้เจริญเป็นพืชต้นเดียวกัน
ใหส้ นิท พนั พลาสติกใหแ้ น่น
การติดตาแบบตัวทีมีขั้นตอน ดังนี้
๒. เฉอื นกงิ่ พนั ธด์ุ แี ละตน้ ตอใหเ้ ปน็ แผล ๔.๑ เลือกต้นตอในส่วนที่เป็นสีเขียวปนนำ้าตาลโดยเลือก
แบบเดยี วกัน ตรงส่วนที่ใกล้ข้อ แล้วกรีดต้นตอเป็นรูปตัวที (T) โดยกรีดให้ลึกถึง
เนื้อไม้ ความยาวประมาณ ๓-๗ เซนติเมตร จากนั้นใช้ปลายมีด
๑. เลอื กกงิ่ พันธ์ุ เปิดหัวตัว T และเผยอเปลือกไม้ตามแนวยาวที่กรีดไว้

ขนั้ ตอนการทาบกิง่ ๔.๒ เฉือนแผ่นตา
ของกิ่งพันธุ์ดีที่จะใช้ติดให้เป็น
• การติดตามีลกั ษณะอย่างไร รูปโล่ ยาวประมาณ ๗-๑๐
(ตัวอย่างคำาตอบ การติดตาเป็นการนำา เซนตเิ มตร โดยเฉอื นใหม้ เี นอื้ ไม้
แผ่นตาจากกิ่งพันธ์ุดีไปติดบนต้นตอ ตดิ มาดว้ ย จากนนั้ ลอกเอาเนอื้ ไม้
เพอ่ื เชอื่ มประสานสว่ นของตน้ พชื เขา้ ดว้ ยกนั ออก
ใหเ้ จริญเปน็ พืชตน้ เดยี วกนั )
๔.๓ สอดแผ่นตา
พนั ธุด์ ลี งไปในเปลอื กตน้ ตอรปู
ตัว T โดยให้ตาตั้งขึน้ แนบสนิท
กับเนื้อไม้ของต้นตอ กรณีมีส่วนของแผ่นตาพันธุ์ดีโผล่เลยหัวตัว T ให้ตัดส่วนเกินทิ้งไป แล้วพันด้วย
พลาสติกให้แน่น โดยพันจากด้านล่างขึ้นด้านบน

สุดยอดคู่มือครู 108 108

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

นักเรยี นสงั เกตจากสิ่งใดว่าตน้ ตอท่ีทาบก่งิ พรอ้ มทีจ่ ะนาำ ไปปลกู ในถุงเพาะชำา
๑ ตน้ ตอมรี ากเพมิ่ มากข้ึน
๒ ก่ิงพันธุด์ ีมีใบงอกออกมา
๓ พลาสติกและเชือกทม่ี ดั ต้นตอกบั ก่ิงพนั ธหุ์ ลุดออก
๔ รากของต้นตอจะงอกแทงผ่านพลาสตกิ และเรม่ิ มสี ีนำ้าตาล ปลายรากสขี าว
(เฉลย ๔ เพราะแสดงถึงความแขง็ แรงของตน้ ตอทจ่ี ะนาำ ไปปลกู
ซง่ึ เมือ่ นาำ ไปปลกู แล้วจะมโี อกาสรอดสูง)

ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ขั้นสื่อสารและน�าเสนอ ข้ันประเมินเพื่อเพ่ิมคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

Stasean

ep 2 ขัน้ คิดวเิ คราะห์

และสรปุ ความรู้

๔.๔ ประมาณ ๗-๑๐ วัน ให้เปิดพลาสติกออก ๑๒. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ แ ล ะ
หากแผ่นตามีสีเขียวแสดงว่าตาติดกับต้นตอแล้ว จากนั้น แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับการติดตา
จึงพันใหม่ โดยเว้นช่องให้ตาโผล่ออกมา ทิ้งไว้ประมาณ โดยตอบคำาถาม ดังน้ี
๒-๓ สัปดาห์ จึงตัดยอดต้นเดิมแล้วกรีดพลาสติกออก • การขยายพันธุ์พืชด้วยวิธีการติดตา
ต้องใช้วัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือ
๕. การเสียบยอด ชนิดใดบา้ ง
(ตัวอย่างคำาตอบ ตาของต้นพันธ์ุดี ต้นตอ
เป็นการเชื่อมประสานเนื้อเยื่อของต้นพืช ๒ ต้น เข้าด้วยกัน เพื่อให้เจริญเติบโตเป็น มีดติดตา พลาสติก)
ต้นเดียวกัน • การติดตามขี ั้นตอนอย่างไร
(ตัวอย่างคาำ ตอบ)
การเสียบยอดมีขั้นตอน ดังนี้
๕.๑ ตัดยอดต้นตอให้สูงจากพื้นดินประมาณ ๔. ตดั ยอดตน้ เดมิ กรดี พลาสตกิ ออก
๑๐ เซนติเมตร ไม่มีข้อหรือตา เป็นมุมฉากกับกิ่งที่ต่อ แล้วผ่า
กลางลำาต้นของต้นตอให้ลึกประมาณ ๓-๔ เซนติเมตร ๓. สอดแผ่นตาลงในเปลือกตน้ ตอ
พนั ดว้ ยพลาสติก
๕.๒ เฉือนยอดพันธุ์ดีเป็นรูปลิ่มยาวประมาณ
๓-๔ เซนติเมตร ๒. เฉือนแผน่ ตาของกง่ิ พนั ธ์ดุ ี
ลอกเอาเนื้อไมอ้ อก
๕.๓ เสียบยอดพันธุ์ดี
ลงในแผลของต้นตอให้รอยแผล ๑. เลอื กต้นตอและกรีดเปน็ รปู ตัว T
ตรงกัน โดยให้แนวเย่ือเจริญของ
รอยเฉือนบนต้นตอและกิ่งพันธุ์ดี ข้นั ตอนการตดิ ตา
ทับกันสนิท แลว้ ใช้พลาสติกพันให้
มิดแผลและกิ่งพันธุ์ดีจากด้านบน ๑๓. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ แ ล ะ
ลงสูด่ า้ นลา่ ง เพอ่ื ใหร้ อยแผลตน้ ตอ แสดงความคดิ เหน็ เกยี่ วกบั การเสยี บยอด
ตดิ กนั จนแน่น โดยตอบคำาถาม ดงั น้ี
• การเสยี บยอดมีลกั ษณะอย่างไร
109 (ตัวอย่างคำาตอบ การเช่ือมประสานเนื้อเย่ือ
ของต้นพืช ๒ ต้น เข้าด้วยกัน เพื่อให้
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ เจรญิ เตบิ โตเป็นต้นเดียวกนั )
• การขยายพันธุ์พืชด้วยวิธีการ
วิธีการสอดแผน่ ตาลงไปในเปลือกต้นตอที่ถูกต้องตรงกบั ข้อใด เสียบยอดต้องใช้วัสดุ อุปกรณ์ และ
๑ สอดแผ่นตาลงไปในตาของต้นตอ เคร่ืองมอื ชนิดใดบ้าง
๒ สอดแผ่นตาลงไปในเปลือกต้นตอให้ตาขวาง (ตัวอย่างคำาตอบ ต้นตอ ยอดพันธุ์ดี
๓ สอดแผ่นตาลงไปในเปลอื กต้นตอใหต้ าตัง้ ขนึ้ มีดตอนกงิ่ พลาสติกพนั กิ่ง ถงุ พลาสติก)
๔ สอดแผ่นตาลงไปในเปลือกตน้ ตอใหต้ าคว่ำาลง
(เฉลย ๓ เพราะการงอกของกิง่ ใหม่จะได้ตงั้ ขึน้ ตามธรรมชาต)ิ

109 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล ข้ันคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้

Gathering Processing

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ep 2 ข้นั คิดวเิ คราะห์

และสรปุ ความรู้
St ๕.๔ คลุมต้นที่เสียบยอดแล้วด้วยถุงพลาสติก
St
๑๔. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์และแสดง ประมาณ ๕-๗ สัปดาห์ รอยแผลจะประสานกันดี หลังจาก
ความคิดเห็นเกี่ยวกับการเสียบยอด โดย น้ันจะนำาไปพักไว้ที่โรงเรือนเพื่อรอการย้ายปลูกต่อไป

ตอบคำาถาม ดงั น้ี

• การเสียบยอดมขี ัน้ ตอนอยา่ งไร

(ตัวอยา่ งคำาตอบ)

๔. คลมุ ยอดดว้ ยถุงพลาสตกิ สรุปความรู้
๓. เสียบยอดพนั ธด์ุ ลี งในแผลของ การขยายพันธ์ุพืชให้คงไว้ซึ่งคุณสมบัติและคุณภาพของผลผลิตดีเท่าเดิม หรือดีขึ้นกว่าเดิม และลด

ตน้ ตอ แล้วพนั พลาสตกิ ค่าใช้จ่าย ผู้ทำาการขยายพันธ์ุพืชต้องมีทักษะในการทำางาน รู้จักโครงสร้าง ลักษณะ และวิธีการขยายพันธ์ุพืช
๒. เฉอื นยอดพันธดุ์ เี ปน็ รูปลม่ิ แตล่ ะชนิด
๑. ตดั ยอดต้นตอแลว้ ผา่ กลางลำาต้น
เว็บไซต์แนะนำา
ขัน้ ตอนการเสยี บยอด สาระนา่ รู้การเกษตร สภาเกษตรกรแหง่ ชาติ
https://www.nfc.or.th/content/category/publishing/publishing-knowledge/
๑๕. นกั เรยี นคดิ ประเมนิ เพอื่ เพม่ิ คณุ คา่ เกยี่ วกบั publishing-knowledge-knowledge
ประโยชนข์ องการขยายพันธพ์ุ ืช เขยี นเป็น
แผนภาพความคิด จุดประกายโครงงาน
นักเรียนแบ่งกลุ่ม ร่วมกันสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับพรรณไม้ที่เป็นเอกลักษณ์ในท้องถิ่น
ตัวอยา่ งแผนภาพความคิด
จากแหล่งการเรียนรู้ต่าง ๆ จากนั้นแต่ละกลุ่มลงมือขยายพันธุ์พืช ๑ ชนิด และนำาเสนอ
เพ่ิมจาำ นวนต้นพืช ผลงานร่วมกัน

สร้างรายได้ ดำารงสายพันธพ์ุ ืช
ไมใ่ หส้ ญู พนั ธุ์

ประโยชน์ 110
ของการขยาย-

พันธุ์พชื

สรา้ งอาชพี เพม่ิ ออกซิเจน ep 3 ขัน้ ปฏิบตั ิ
ในอากาศ และสรปุ ความรู้
หลงั การปฏบิ ตั ิ
๑๖. นักเรียนแบ่งกลุ่ม เลือกขยายพันธุ์พืช

ในท้องถิน่ ๑ ชนดิ ๑๘. นักเรียนเขียนข้นั ตอนการขยายพนั ธ์ุพืช ๑ วธิ ที ีเ่ ลือกจะขยายพันธ์ุ

๑๗. นักเรียนวางแผนขั้นตอนการปฏิบัติงาน ๑๙. นกั เรียนรว่ มกันเตรียมวสั ดุ อปุ กรณ์ และเคร่อื งมอื ในการขยายพนั ธ์พุ ืช และลงมอื ฝึกปฏิบตั ิ
เพอื่ ใหก้ ารขยายพนั ธพ์ุ ชื ประสบความสาำ เรจ็ ขยายพันธ์พุ ชื

๒๐. นักเรยี นประเมินผลงานการขยายพนั ธุพ์ ชื

๒๑. นักเรียนรว่ มกนั สรุปสิ่งท่เี ข้าใจเป็นความรู้ร่วมกนั ดังน้ี

• การขยายพันธุ์พืชเพื่อเพ่ิมจำานวนพืชและคงพันธ์ุดีไว้ทำาได้โดยวิธีการปักชำา ตอนก่ิง

สุดยอดคู่มือครู 110 ทาบก่งิ ตดิ ตา เสียบยอด

ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ข้ันส่ือสารและน�าเสนอ ขั้นประเมินเพ่ือเพิ่มคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

ep 4
St St
?!?!?คาำ ถามพฒั นากระบวนการคิด ขน้ั สอื่ สารและนา� เสนอ

๑. การขยายพันธุ์พืชมีความสำาคัญอย่างไร ๒๒. นั ก เ รี ย น อ อ ก ม า นำ า เ ส น อ ผ ล ง า น
๒. การเพาะเมล็ดแตกต่างจากการปักชำาอย่างไร การขยายพันธพุ์ ืช
๓. การขยายพันธุ์พืชให้ประสบความสำาเร็จมีหลักการอย่างไร
๔. ฮอร์โมนที่ใช้ทารอยแผลบนกิ่งตอนมีประโยชน์ต่อการขยายพันธุ์พืชอย่างไร 5ep ข้ันประเมินเพ่ือเพ่ิมคุณคา่
๕. ถ้าต้องการขยายพันธุ์พืชแบบอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมจะมีแนวปฏิบัติอย่างไร บรกิ ารสงั คม
๖. เพราะเหตุใดจึงต้องใช้ถุงเพาะชำาที่มีรู และจิตสาธารณะ
๗. การใช้มีดตอนกิ่งขูดเนื้อเยื่อเจริญบริเวณที่ควั่นกิ่งทำาเพื่อจุดประสงค์ใด
๘. ถ้าต้องการให้กุหลาบมีหลายสีในต้นเดียวกันจะขยายพันธุ์ด้วยวิธีใด ๒๓. นักเรียนลงมือขยายพันธุ์พืชท่ีสนใจ
๙. สิ่งใดสำาคัญที่สุดในการติดตา ในทอ้ งถนิ่ แลว้ นาำ ผลงานออกจาำ หนา่ ย
๑๐. ไม้ผลชนิดใดควรนำามาขยายพันธุ์มากที่สุด เพราะเหตุใด ในงานกาชาดของจงั หวดั แลว้ นาำ รายได้

กิจกรรมสรา้ งทกั ษะชีวิตและอาชีพ มาพัฒนาโรงเรยี นและชุมชนตอ่ ไป

๑. นักเรียนยกตัวอย่างพืชในท้องถิ่นที่ควรขยายพันธุ์มากที่สุด พร้อมอธิบายเหตุผลประกอบ แนวคา� ตอบ
หน้าชั้นเรียน
๑. เพิ่มจำานวนต้นพืช สร้างงาน สร้างอาชีพ
๒. นักเรียนอ่านข้อความต่อไปนี้แล้วอภิปรายว่าเป็นขั้นตอนการขยายพันธุ์พืชที่ถูกต้องหรือไม่ ให้ผู้ประกอบอาชพี ขยายพนั ธ์พุ ืช
ถ้าไม่ถูกต้องควรปฏิบัติอย่างไร
๒.๑ การตอนกิ่งต้องขูดเนื้อเยื่อเจริญออกก่อนทุกครั้ง ๒. การเพาะเมล็ดใช้เมล็ดขยายพันธ์ุ
๒.๒ การทาปูนแดงตรงรอยควั่นกิ่งตอนจะทำาให้รากงอกเร็วขึ้น ก า ร ปั ก ชำ า ใ ช้ ก่ิ ง พื ช ข ย า ย พั น ธุ์ แ ล ะ
๒.๓ การทาบกิ่งต้องเฉือนต้นตอและกิ่งพันธุ์ดีเป็นรูปปากฉลามก่อนประกบกัน การเพาะเมลด็ ใชเ้ วลาในการเจรญิ เตบิ โต
๒.๔ การติดตาต้องสอดตาลงในเปลือกต้นตอแล้วพันด้วยพลาสติก นานกวา่ การปกั ชาำ
๒.๕ การตอนกิ่งต้องเสียบยอดพันธุ์ดีลงในแผลของต้นตอให้รอยแผลตรงกัน
๒.๖ การปักชำาต้องตัดกิ่งตามขวางแนวตรงนำาไปเพาะในวัสดุเพาะชำา ๓. มีความรู้เก่ียวกับพืชท่ีจะนำามาขยายพันธ์ุ
๒.๗ การครอบกิ่งปักชำาด้วยถุงพลาสติกจะช่วยให้รากงอกเร็ว ดแู ลต้นพืชทขี่ ยายพนั ธ์ุอยา่ งดี

๓. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ ๖-๘ คน ร่วมกันเตรียมวัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือ ฝึกปฏิบัติ ๔. เรง่ รากให้งอกเร็ว
ขยายพันธุ์พืช ๕ วิธี ได้แก่ การปักชำา การตอนกิ่ง การทาบกิ่ง การติดตา และการเสียบยอด ๕. เลือกขยายพันธ์ุพืชท่ีมีส่วนช่วยอนุรักษ์

111 สิ่งแวดล้อม ใช้สารสกัดจากสมุนไพร
ป้ อ ง กั น ห รื อ กำ า จั ด แ ม ล ง ศั ต รู พื ช
ตัวช้ีวัด ใช้ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอกท่ีย่อยสลายได้
ตามธรรมชาติ
ง ๑.๑ ม.๓/๑ ๖. เพราะป้องกันน้ำาขัง ซง่ึ ทาำ ใหร้ ากพืชเนา่
ง ๑.๑ ม.๓/๑ ๗. ตัดทางลาำ เลียงอาหาร
ง ๑.๑ ม.๓/๒ ๘. การติดตา
ง ๑.๑ ม.๓/๓ ๙. การเลอื กตาจากกิ่งที่มคี ณุ ภาพ
๑๐. ไม้ผลท่ีเจริญเติบโตได้เร็ว เพราะไม่ต้อง
เสียเวลารอนาน

111 สุดยอดคู่มือครู