ซ่อมบำรุงเครื่องมือกล

41

ผลการเรยี นรูที่คาดหวงั

1. บอกรูปแบบของการบาํ รุงรักษาระบบนิวเมตกิ สแ ละไฮดรอลิก
2. สรุปการบาํ รงุ รกั ษาระบบนวิ เมตกิ ส
3. อธบิ ายการบํารงุ รักษาระบบไฮดรอลกิ
4. สรปุ วธิ บี ํารงุ รักษาและแกไขปญหาในระบบไฮดรอลิกและนวิ เมติกส
5. บอกสาเหตุของปญหาและวิธีแกไ ขในระบบไฮดรอลกิ และนวิ เมตกิ ส

กิจกรรมการเรยี นการสอน

ขัน้ นาํ เขา สูบทเรยี น
1. ครูทบทวนเนอ้ื หาในหนวยท่ี 8 รวมกบั นกั เรยี น
2. ครูตั้งคาํ ถามใหนักเรียนชวยกนั ตอบเกี่ยวกับเร่ือง การบาํ รงุ รักษาระบบนิวเมตกิ สแ ละไฮดรอลิก
3. ครูสรุปเพอื่ นาํ เขา สูบ ทเรยี น
ข้ันสอน
4. ครแู ละนักเรียนชว ยกนั สรุปรปู แบบของการบาํ รงุ รักษาระบบนวิ เมตกิ สและไฮดรอลกิ
5. ครูและนักเรียนอภิปรายรวมกันเกี่ยวกับเรื่อง การบํารุงรักษาระบบนิวเมติกส จากน้ันครูสรุปอีก
ครง้ั พรอมภาพประกอบ
6. ครูอธิบายการบํารุงรักษาระบบไฮดรอลิก โดยใชสื่อ PowerPoint พรอมภาพประกอบ แลวตั้ง
คาํ ถามใหน ักเรยี นชว ยกนั ตอบ
7. ครใู หนักเรียนชวยกนั สรปุ วิธบี าํ รงุ รกั ษาและแกไ ขปญ หาในระบบไฮดรอลกิ และนวิ เมตกิ ส
8. ครูใหนักเรียนชวยกันบอกสาเหตุของปญหาและวิธีแกไขในระบบไฮดรอลิกและนิวเมติกส จากน้ัน
ครสู รปุ อีกครัง้ พรอมตารางประกอบ
ขัน้ สรปุ และการประยกุ ต
9. ครูและนักเรียนรวมกันสรุปเนื้อหาในบทเรียน และใหนักเรียนมีสวนรวมในการแสดงความคิดเห็น
โดยครูใชว ิธกี ารถาม – ตอบ
10. ครใู หน กั เรียนทําแบบทดสอบทายบท ตอนที่ 1

ส่ือการเรียนการสอน

1. PowerPoint บทท่ี 9 การบาํ รงุ รักษาระบบนิวเมติกสแ ละไฮดรอลิก
2. ภาพแสดงระบบจายลมในระบบนวิ เมตกิ ส
3. ภาพเคร่ืองอัดอากาศในระบบนวิ เมติกส
4. ภาพแสดงสวนประกอบของเครื่องอัดอากาศ

42

5. ภาพแสดงสวนประกอบของระบบไฮดรอลิก
6. ตารางสรปุ วธิ บี าํ รงุ รักษาและแกไ ขปญหาในระบบไฮดรอลิกและนวิ เมติกส
7. แบบทดสอบทายบทที่ 9

การวัดผลและประเมินผล

วธิ ีวดั ผล
1. ตรวจแบบทดสอบทา ยบท
2. การสังเกตและประเมินพฤติกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม คานิยม และคุณลักษณะอันพึง
ประสงค
เคร่อื งมอื วัดผล
1. แบบประเมนิ ผลการทําแบบทดสอบทายบท
2. แบบประเมินคุณธรรม จริยธรรม คานิยม และคุณลักษณะอันพึงประสงค โดยครูและนักเรียน
รวมกันประเมิน

เกณฑการประเมินผล

1. แบบประเมินผลการทําแบบทดสอบทายบท เกณฑผาน 70% ขน้ึ ไป
2. แบบประเมินคุณธรรม จริยธรรม คานิยม และคุณลักษณะอันพึงประสงค คะแนนขึ้นอยูกับการ
ประเมนิ ตามสภาพจรงิ

43

บันทึกหลังการสอน

ผลการใชแผนการจดั การเรียนรู
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………

ผลการเรียนของนกั เรยี น
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………

ผลการสอนของครู
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………

ลงช่อื ……………………………….
(…………………………………..)

ผสู อน

44

แผนการจดั การเรยี นรูท ี่ 10

วิชา ซอมบาํ รุงเคร่อื งมอื กล รหสั วิชา 2102 - 2104 สปั ดาหท ่ี 16 - 17
หนว ยที่ 10 ชอื่ หนว ย การวางแผนการซอมบํารุง

แนวคดิ

เทคนิคการซอ มบาํ รุงเคร่อื งจักร
หมายถงึ กระบวนการปฏบิ ตั งิ านซอมบํารุงรักษาเครื่องจักรใหพรอมท่ีจะใชงานอยางสมบูรณเต็มที่
อยูเสมอ รวมถึงการจัดระบบการวางแผนและการดาํ เนินการซอ มบํารงุ รกั ษาทด่ี ี
สาเหตขุ องการทาํ ใหเ ครื่องจักรเสื่อมคุณภาพ เกิดจากสาเหตุใหญ ๆ 2 ประการ คอื
1. การเสอ่ื มสภาพตามธรรมชาติ
2. การเสอื่ มสภาพโดยเกดิ อบุ ัตเิ หตุ
สาเหตกุ ารขดั ของของเครอ่ื งจกั รทปี่ อ งกันได ชวงอายกุ ารใชงานแบงได 3 ประการ คอื
1. การขดั ของเบอ้ื งตน
2. การขัดของโดยบงั เอญิ
3. การขัดขอ งจากการสกึ หรอ
การวางแผนและกําหนดการซอ มบํารุงเคร่ืองจักร
ส่ิงที่ตอ งปฏิบัตกิ อนการวางระบบการซอมบาํ รงุ
1. ตองทําความเขาใจระบบการทํางานของเคร่ืองจักรใหลึกซ้ึง โดยเฉพาะในแงการใชงานของ
เครอื่ งจกั รแตละเคร่ือง
2. ตองทาํ ความเขาใจผลท่ีจะไดร บั จากการมรี ะบบซอ มบาํ รุงรักษาเคร่อื งจกั รท่ีดพี อ
3. ตองเขาใจถึงมาตรการในการปองกันการเส่ือมสภาพและการขัดของของเครื่องจักร โดยการ
นํามาประยกุ ตเขา กับสถานท่ีเปน จริงและความเหมาะสม
4. ตองเขาใจและรูถึงวิธใี นการควบคุม
การพจิ ารณาตรวจสอบชนิ้ งานท่จี ําเปน
1. การพิจารณาชิ้นสวนที่ใชงานสําคัญ ๆ เพราะถาเปนชิ้นสวนท่ีสําคัญ เม่ือเสียแลวจะทําใหงาน
หรือเครอื่ งจักรตองหยุดชะงัก
2. ของบางอยางเราอาจจะมีเคร่ืองมือหรืออุปกรณซึ่งสามารถจะใชไดทันทีเม่ือจําเปน เครื่องมือ
ประเภทนเี้ ราไมค วรตรวจประจํา นอกเสยี จากวา เคร่อื งจกั รเสยี หายแลว เราตองเสียคา ใชจ ายเปน จํานวนมาก
3. เราตองพิจารณาวาคาใชจายในการซอมบํารุงแบบปองกันนั้นสูงกวาคาใชจายในการที่เคร่ืองจักร
ตองหยดุ ซอมหรอื เปล่ียนชิ้นสวนหรือไม ถา หากสงู กวา ก็ไมควรใชการซอ มบํารุงแบบปองกัน
4. เราควรพจิ ารณาอายุการใชง านของเครือ่ งจักรนนั้

45

การใชและการซอมบาํ รงุ เคร่ืองจกั รตามระยะเวลา
1. ชางทุกคนกอ นลงมือปฏบิ ัติงานใชเคร่อื งมอื เครือ่ งจกั ร ควรยดึ หลักปฏิบัติดงั น้ี

- เตรียมเครื่องมอื ประกอบเครือ่ งจกั รอยา งถูกตอ ง
- ดูแล เชด็ ทาํ ความสะอาดชน้ิ สวนของเครอ่ื งจักรเสยี กอน
- หยอดนํ้ามนั หลอ ล่นื หรือจาระบตี ามตาํ แหนง ท่ีใหก ารหลอ ลื่นทุกครง้ั
- ตรวจเช็คน้ํามนั หลอล่นื ในเกยี ร บล็อก หรือนา้ํ มันหลอเย็นใหถกู ตอง
- ตรวจเช็คระบบไฟฟา และเคร่ืองมอเตอรควบคมุ ไฟฟา ทเ่ี ขาเครอื่ งใหเ รียบรอย
- ตรวจการทาํ งานของเครอ่ื งดว ยตวั เปลากอ นใชเ ครอ่ื งทาํ งานจริง
- ควรจับช้ินงานของเครอ่ื งดวยตวั เปลากอ นใชเครื่องทาํ งานจริง
2. ชา งทุกคนกอนเลกิ ปฏิบัตงิ านควรปฏิบัติตอเคร่ืองดงั นี้
- ยกคัทเอาทตดั ระบบไฟเขา เครือ่ งกอน
- เก็บอุปกรณเคร่ืองมอื ที่ใชกบั เครอ่ื งจกั ร เชด็ ทําความสะอาดใหเ รียบรอ ย
- ปด กวาดเศษผงโลหะรอบ ๆ บรเิ วณพนื้ ทีป่ ฏิบตั ิงานและใกลเ คยี ง
- ทําความสะอาดเชด็ เครื่องจักรใหเรยี บรอ ยพรอ มหยดนาํ้ มันหลอลื่นและจาระบจี ดุ ตาง ๆ
- คลมุ ผาคลุมเครื่องใหม ดิ ชดิ เพื่อปอ งกนั ฝุนละอองและอันตรายตาง ๆ
3. การบาํ รงุ รักษาชวงระยะเวลาประจาํ ทุก ๆ 7 วัน (สปั ดาห)
4. การบํารงุ รกั ษาชว งระยะเวลาประจําทกุ 30 วนั (เดอื น)
5. การบาํ รุงรกั ษาชวงระยะเวลาทุก ๆ 3 เดอื น
6. การบาํ รุงรักษาชว งระยะเวลาทกุ 6 เดอื น
7. การบาํ รงุ รกั ษาชวงระยะเวลาทกุ ๆ 1 ป
8. การบํารุงรกั ษาชว งระยะเวลาทกุ ๆ 2 ป

สาระการเรียนรู

1. เทคนิคการซอ มบาํ รุงเคร่อื งจักร
2. สาเหตขุ องการทําใหเ คร่ืองจกั รเส่ือมคุณภาพ
3. การวางแผนและกําหนดการซอมบาํ รงุ เครอ่ื งจักร
4. การพิจารณาตรวจสอบช้นิ งานท่ีจําเปน
5. การใชและการซอมบาํ รุงเครื่องจักรตามระยะเวลา

46

ผลการเรียนรูท ่ีคาดหวัง

1. แสดงความรเู ก่ียวกับเทคนิคการซอ มบาํ รงุ รักษาเครือ่ งจกั ร
2. ระบุสาเหตุท่ีทาํ ใหเ ครอ่ื งจักรเส่ือสภาพได
3. จําแนกงานซอ มบาํ รงุ เครอ่ื งจกั รกลได
4. สรปุ การตรวจสอบช้นิ งานเพอ่ื การซอมบาํ รุงได
5. บอกหลักการซอ มบาํ รุงรกั ษาเครื่องจกั รตามระยะเวลาได
6. บนั ทึกประวัตกิ ารซอ มเครอื่ งจักรกลได

กจิ กรรมการเรยี นการสอน

ขน้ั นาํ เขา สบู ทเรยี น
1. ครูทบทวนเนื้อหาในหนว ยท่ี 9 รว มกบั นกั เรยี น
2. ครูใหน ักเรียนชว ยกันแสดงความคิดเหน็ เกี่ยวกับเรื่อง การวางแผนการซอ มบํารุง
3. ครสู รปุ เพื่อนําเขา สบู ทเรยี น
ข้นั สอน
4. ครูอธิบายเกี่ยวกับเทคนิคการซอมบํารุงรักษาเคร่ืองจักร โดยใชสื่อ PowerPoint แลวตั้งคําถาม
ใหนกั เรียนชว ยกันตอบ
5. ครใู หน ักเรยี นชว ยกนั ระบุสาเหตุท่ที ําใหเ ครอ่ื งจกั รเสือ่ สภาพ แลวครูจึงสรปุ อีกคร้งั
6. ครูใหน กั เรยี นจาํ แนกงานซอ มบาํ รงุ เคร่ืองจกั รกล จากนนั้ ครอู ธิบายเพิ่มเตมิ
7. ครูอธิบายสรปุ เก่ยี วกับการตรวจสอบชนิ้ งานเพอ่ื การซอ มบาํ รุง แลวใหนกั เรยี นซักถาม
8. ครูอธิบายและยกตัวอยางการซอมบํารุงรักษาเคร่ืองจักรตามระยะเวลา จากน้ันใหนักเรียนฝก
การใชแ ละการซอมบาํ รุงรกั ษาเครอ่ื งจักรดว ยตนเอง
9. ครูอธิบายและแสดงวิธีการบันทึกประวัติการซอมเคร่ืองจักรกล พรอมนําตัวอยางแบบบันทึก
ประวัตกิ ารซอ มเครอื่ งจักรกลมาใหน กั เรียนดู แลว ใหนกั เรียนซกั ถาม จากน้นั ใหนักเรียนฝก บนั ทกึ ประวตั กิ าร
ซอ มเครอื่ งจักรกล ตามท่คี รูกําหนดให
ขนั้ สรุปและการประยุกต
10. ครูและนักเรียนรวมกันสรุปเน้ือหาในบทเรียน และใหนักเรียนมีสวนรวมในการแสดงความคิดเห็น
โดยครใู ชวธิ กี ารถาม – ตอบ
11. ครูใหน กั เรียนทาํ แบบทดสอบทา ยบท ตอนที่ 1 ตอนท่ี 2 และตอนท่ี 3
12. ครูใหนกั เรียนปฏิบตั ใิ บงานท่ี 10.1 การใชและการซอมบาํ รุงรกั ษาเครื่องจกั รตามระยะเวลา
13. ครูใหน ักเรียนไปทบทวนเนื้อหาทั้งหมดเพ่ือเตรียมตวั สอบปลายภาค

47

สอ่ื การเรียนการสอน

1. PowerPoint บทท่ี 10 การวางแผนการซอมบํารงุ
2. ตวั อยางแบบบันทึกประวตั ิการซอมเคร่ืองจกั รกล
3. แบบทดสอบทายบทที่ 10

การวดั ผลและประเมนิ ผล

วิธวี ดั ผล
1. ตรวจแบบทดสอบทายบท
2. ตรวจใบปฏิบัติงาน
3. การสังเกตและประเมินพฤติกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม คานิยม และคุณลักษณะอันพึง
ประสงค
เครือ่ งมอื วัดผล
1. แบบประเมนิ ผลการทําแบบทดสอบทายบท
2. แบบประเมินใบปฏบิ ัติงาน
3. แบบประเมินคุณธรรม จริยธรรม คานิยม และคุณลักษณะอันพึงประสงค โดยครูและนักเรียน
รว มกนั ประเมิน

เกณฑการประเมินผล

1. แบบประเมนิ ผลการทําแบบทดสอบทายบท เกณฑผาน 60% ข้ึนไป
2. แบบประเมนิ ใบปฏิบัติงาน เกณฑผ า น 70% ข้นึ ไป
3. แบบประเมินคุณธรรม จริยธรรม คานิยม และคุณลักษณะอันพึงประสงค คะแนนขึ้นอยูกับการ
ประเมนิ ตามสภาพจริง

48

บันทึกหลังการสอน

ผลการใชแผนการจดั การเรียนรู
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………

ผลการเรียนของนกั เรยี น
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………

ผลการสอนของครู
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………

ลงช่อื ……………………………….
(…………………………………..)

ผสู อน