BAB 6 TING 5

REAKSI
BRUNEI

BRUNEI SULTAN BRUNEI
(SULTAN OMAR ALI

SAIFUDDIN)

TELAH MEMBENTUK PADA
SEBUAH SURUHAN DASARNYA
MENYOKONG
JAYA BAGI GAGASAN
MENINJAU MALAYSIA
PENDAPAT RAKYAT
PADA
BRUNEI PERINGKAT

AWAL

MENENTANG PARTI RAKYAT PIMPINAN
GAGASAN BRUNEI(PRB) A.M.
MALAYSIA
AZAHARI

MATLAMAT PARTI INI MENGGANGGAP
ADALAH UNTUK MALAYSIA SEBAGAI
MENUBUHKAN
1 BENTUK
PERSEKUTUAN BORNEO NEOKOLONIALISME

IAITU KERAJAAN KALIMANTAN .
UTARA YANG TERDIRI DARIPADA
SARAWAK, SABAH DAN BRUNEI

A.M AZAHARI BERLAKU PADA
/PRB 7 DISEMBER
1962

MELANCARKAN

DIBAWAH PEMBERONTAKAN

PASUKAN

TENTERA

NASIONAL DILANCAR APABILA
KALIMANTAN MAJLIS UNDANGAN
UTARA(TNKU) NEGERI BRUNEI DAN

SULTAN BRUNEI

MENANGGUHKAN

KEPUTUSAN TENTANG

GAGSAN MALAYSIA

DITUBUHKAN DIBEBERAPA

BUAH BANDAR DI SARAWAK,

SABAH DAN BRUNEI

PEMBERONTAKAN
A.M AZAHARI

MENDAPAT DAPAT
BANTUAN DAN DIPATAHKAN
OLEH TENTERA
SOKONGAN
DARIPADA FILIPINA BRITISH

DAN INDONESIA

MENDAPAT BERADA DI FILIPINA DAN
PERLINDUNGAN TIDAK DAPAT DITANGKAP
POLITIK DI INDONESIA

REAKSI
LUAR

REAKSI
INDONESIA

REAKSI PADA PERINGKAT AWAL, TIDAK
INDONESIA MENUNJUKKAN REAKSI

MEMBANTAH PEMBENTUKAN
MALAYSIA

TENTANGAN MUNCUL PADA AKHIR
TAHUN 1962

BERPENDAPAT PEMBENTUKAN
MALAYSIA NERUPAKAN 1 BENTUK
NEOKOLONIALISME YANG AKAN

MENGANCAM INDONESIA

PANDANGAN INI DISUARAKAN OLEH PARTI KOMUNIS
INDONESIA(PKI) INI KEMUDIAN MEMPENGARUHI PRESIDEN
SOEKARNO UNTUK MENGISYTIHARKJAN DASAR KONFRONTASI

TINDAKAN
INDONESIA

MELANCARKAN DALAM ASPEK EKONOMI
DASAR DAN KEMASYARAKATAN

KONFRONTASI

KONSEP ‘GANYANG MALAYSIA ‘
DIUMUMKAN PADA 20 JAUARI 1963

GANYANG DASAR INDONESIA UNTUK
MALAYSIA MEMUSNAHKAN PEMBENTUKAN

TINDAKAN MALAYSIA
INDONESIA
MENGHANTAR PENGINTIP UNTUK
PENCEROBOHAN MEMUSNAHKAN GAGASAN MALAYSIA
RUANG UDARA
DARI DALAM SECARA SULIT

BERLAKU SERANGAN TERHADAP
KAPAL2 NELAYAN TANAH MELAYU

SERANGAN TERHADAP MALAYSIA
MELALUI JOHOR, SARAWAK DAN

SABAH

REAKSI PERINGKAT AWAL TIDAK
MALAYSIA MENGAMBIL TINDAKAN

SELEPAS SERANGAN KE ATAS
JOHOR, SARAWAK DAN SABAH,
MALAYSIA BERTINDAK BALAS

KENAPA BANTUAN TENTERA
DIBANTU KOMANWEL

MALAYSIA MEMPUNYAI PERJANJIAN TERMASUKLAH
PERTAHANAN DENGAN BRITAIN BRITAIN, AUSTRALIA,
NEW ZEALAND DAN

KANADA

SAMBUNGAN BERHUBUNG DENGAN
PENCEROBOHAN
TUNKU MENGAMBIL TINDAKAN
MENGHANTAR BANTAHAN RASMI INDONESIA TERHADAP
TANAH MELAYU,
KEPADA SETIAUSAHA AGUNG
BANGSA-BANGSA BERSATU SARAWAK DAN SABAH

KERANA TINDAKAN INI BAGAIMANAPUN, ANCAMAN
MENJEJASKAN INDONESIA INDONESIA UNTUK

SENDIRI MENEKAN EKONOMI TANAH
MELAYU TIDAK BERLAKU

HUBUNGAN BERPANJANGAN SEHINGGALAH
TEGANG PADA SEPTEMBER 1965

MALAYSIA-
INDONESIA

JENERAL SOEHARTO TELAH PADA SEPTEMBER 1965
MENGGULINGKAN PRESIDEN BERLAKU

SOEKARNO PEMBERONTAKAN
BERSENJATA DI
INDONESIA

INDONESIA HANTAR MENTERI MENJELANG OGOS
LUAR (ADAM MALIK )BAGI 1966, BERAKHIRLAH
MEMULIHARA HUBUNGAN
DIPLOMATIK MALAYSIA- KONFRONTASI
INDONESIA INDONESIA TERHADAP

MALAYSIA

REAKSI FILIPINA

REAKSI KERAJAAN FILIPINA DI BAWAH
FILIPINA PIMPINAN PRESIDEN
MACCAPAGAL TELAH

MEMBUAT PENGUMUMAN
RASMI MENUNTUT HAK
TERHADAP SABAH PADA
BULAN JUN 1962

KERAJAAN FILIPINA MENDAKWA
SABAH MASIH MERUPAKAN

SEBAHAGIAN MILIK KESULTANAN
SULU

BERDASARKAN PERJANJIAN YANG
DITANDATANGANI PADA 22 JANUARI 1878

TUNTUTAN ANTARA SULTAN JAMALUL ALAM
FILIPINA DENGAN BARON VON OVERBECK.

YANG DIKENALI BARON VON OVERBECK KEMUDIAN
SEBAGAI SYARIKAT MENJUAL HAKNYA KEPADA ALFRED

BRITISH UTARA DENT
BORNEO(SBUB)
ALFRED DENT YANG TELAH
MENUBUHKAN SYARIKAT

PERDAGANGAN YANG BERJAYA
MEMPEROLEH PIAGAM DIRAJA

DARIPADA BRITISH

SYARIKAT BRITISH SYARIKAT INI MEMERINTAH
UTARA SABAH SEHINGGA KEDATANGAN

BORNEO(SBUB) JEPUN

PADA TAHUN 1946,
MENYERAHKAN PEMERINTAHAN

SABAH KEPADA BRITISH

WALAUBAGAIMANAPUN, PAJAKAN KE ATAS SABAH TELAH
DIISTIHARKAN TAMAT OLEH WARIS SULTAN SULU YANG
TERAKHIR IAITU SULTAN ESMAIL KIRAM PADA 22 JANUARI

1958

MENJELANG JUN 1966,
FILIPINA MENGIKTIRAF
PENUBUHAN MALAYSIA

PENGIKTIRAFAN INI DIBERIKAN
MENERUSI USAHA MEMBAIKI

HUBUNGAN ANTAR KEDUA-DUA
NEGARA MELALUI

MAPHILINDO(MALAYSIA,
FILIPINA DAN INDONESIA)

LANGKAH2 PEMBENTUKAN
MALAYSIA



SELEPAS TUNKU ABDUL RAHMAN BERUCAP
DI SINGAPURA PADA AKHIR BULAN MEI 1961,

BERUSAHA RUNDINGAN TELAH
MENGADAKAN DIADAKAN ANTARA
LAWATAN KE PEGAWAI2 KANAN
SARAWAK DAN PERSEKUTUAN TANAH
SABAH(JUN 1961) MELAYU DENGAN PEGAWAI
BRITISH DARI SARAWAK,
SERTA KE SABAH DAN SINGAPURA
BRUNEI(JULAI 1961)
HASILNYA SEBUAH
UNTUK JAWATANKUASA PERUNDING
MENERANGKAN
KONSEP, TUJUAN PERPADUAN KAUM(JPPK)
DAN MATLAMAT

PENUBUHAN
MALAYSIA



DITUBUHKAN PADA JULAI
1961 DI SINGAPURA

JAWATANKUASA PENGERUSI DONALD
PERUNDING AHLI-AHLI STEPHEN
PERPADUAN
KAUM(JPPK) TUNKU ABDUL
RAHMAN

ONG YOKE LIN

TUN DATU LEE KUAN YEW KHIR JOHARI
MUSTAPHA DATU (SINGAPURA) (PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU)
HARUN(SABAH)

MENGUMPULKAN MENERANGKAN
PANDANGAN KEPADA ORANG
PENDUDUK RAMAI TENTANG

GAGASAN
MALAYSIA

PERANAN
(JPPK)

MENGGALAKKAN KEGIATAN KEARAH
PEMBETUKAN MALAYSIA

PERJALANAN
JPPK

BRUNEI TELAH ADAKAN JESELTON
MENGHANTAR 4 KALI
PEMERHATINYA KUCHING
MENGHADIRI MESYUARAT
KUALA
DALAM 3 LUMPUR
MESYUARAT
SINGAPURA
TERAKHIR

MESYUARAT MENSYUARAT
JPPK TERAKHIR

DI SINGAPURA PADA FEBRUARI 1962

AHLI2 BERSEPAKAT MEMORANDUM INI
MENGEMUKAKAN 1 MENGANDUNGI PERKARA
MEMORANDUM KEPADA
SURUHANJAYA COBBOLD PENTING YANG
YANG DIBENTUK OLEH MEMBERIKAN
KERAJAAN BRITISH PERTIMBANGAN KEPADA
PANDANGAN DAN
PENDAPAT SARAWAK DAN
SABAH UNTUK
DIMASUKKAN KE DALAM
PERLEMBAGAAN BARU

AHLI

SURUHANJAYA RAKYAT 3 ORANG
COBBOLD TEMPATAN PEGAWAI
BRITISH
TUJUAN
DATO’ WONG POW LORD COBBOLD
MENINJAU NEE
PENDAPAT SIR
TAN SRI GHAZALIE ANTHONY ABELL
RAKYAT SHAFIE
SARAWAK DAN
SABAH TENTANG MEMBUAT PENILAIAN DAN SIR DAVID
MENGEMUKAN CADANGAN WATHERSON
GAGASAN
MALAYSIA KEPADA BRITISH

SURUHANJAYA
COBBOLD

SURUHANJAYA
COBBOLD

MENERIMA MENINJAU
MEMORANDUM PENDAPAT
PENDUDUK
YANG SARAWAK DAN
DIKEMUKAKAN
OLEH PELBAGAI SABAH
PERTUBUHAN

MEMULAKAN
TUGAS DARI
FEBRUARI-
APRIL 1962

SURUHANJAYA MENGEMUKAKAN
COBBOLD LAPORAN MEREKA
KEPADA KERAJAAN
BRITISH PADA JUN

1962

LAPORAN 1/3 PENDUDUK SARAWAK DAN SABAH
SURUHANJAYA MENYOKONG GAGASAN MALAYSIA
TANPA SYARAT
COBBOLD
1/3 MENYOKONG DENGAN SYARAT IAITU
KEPENTINGAN MEREKA HARUS
DILINDUNGI

1/3 MENGINGINKAN KEMERDEKAAN
SEBELUM MENYERTAI MALAYSIA

PEMBERIAN NAMA PERLEMBAGAAN MALAYSIA
MALAYSIA YANG BARU HARUS

CADANGAN BERASASKAN PERLEMBAGAAN
SURUHANJAYA PERSEKUTUAN TANAH
MELAYU 1957
COBBOLD
SARAWAK DAN SABAH DIBERIKAN
PENENTUAN KUASA MENENTUKAN DASAR
TARIKH IMIGRESENNYA

PENUBUHAN BAHASA MELAYU DIJADIKAN
MALAYSIA BAHASA KEBANGSAAN

JAMINAN DAN HAK DAN
KEDUDUKAN BUMIPUTERA

SABAH DAN SARAWAK

SAMBUNGAN CADANGAN SURUHANJAYA COBBOLD DIPERINCIKAN
OLEH JAWATANKUASA ANTARA KERAJAAN(JAK)

JAWATANKUASA DITUBUHKAN PADA
ANTARA BULAN OGOS 1962

KERAJAAN(JAK) WAKIL PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEANGGOTAAN
WAKIL BRITAIN

SARAWAK DAN SABAH

JAWATANKUASA
ANTARA

KERAJAAN(JAK)

PENGERUSI LORD LANDSDOWNE
T/PENGERUSI (MENTERI NEGARA BAGI

TANAH JAJAHAN)

TUN ABDUL RAZAK
(TIMBALAN PERDANA
MENTERI PERSEKUTUAN

TANAH MELAYU)

KEDUA2 MENGUNJUNGI SARAWAK DAN SABAH BAGI MENERANGKAN
PENUBUHAN MALAYSIA

JAWATANKUASA BERMESYUARAT SEBANYAK 24
ANTARA KALI BAGI MEWAJARKAN

KERAJAAN(JAK) KEMASUKAN SARAWAK DAN
SABAH KE DALAM

PERSEKUTUAN MALAYSIA

TURUT MEMBINCANGKAN HAK
DAN KEPENTINGAN PENDUDUK

SARAWAK DAN SABAH

PENUBUHAN
MALAYSIA

MENJELANG BULAN WALAUBAGAIMANAPUN,
DISEMBER 1962, TENTANGAN DARIPADA
INDONESIA DAN FILIPINA
PERSEKUTUAN TANAH TELAH MENYULITKAN
MELAYU, SINGAPURA, PEMBENTUKAN MALAYSIA
SARAWAK DAN SABAH
BERSETUJU MALAYSIA

DIBENTUK PADA
31 OGOS 1963

BAGI MENGURANGKAN KETEGANGAN BERLAKU, PERJUMPAAN
TIGA PIHAK YANG TERLIBAT IAITU MALAYSIA, INDONESIA DAN

FILIPINA TELAH DIADAKAN

SIDANG KEMUNCAK ANTARA KETUA KERAJAAN IAITU TUNKU
ABDUL RAHMAN, PRESIDEN SOEKARNO DAN PRESIDEN
MACAPAGAL TELAH DIADAKAN DI MANILA DARI 30 JULAI
HINGGA 5 OGOS 1963

HASIL DARIPADA RUNDINGAN INI MAPHILINDO TELAH
DITUBUHKAN

KETIGA2 NEGARA INI BERSETUJU MENCARI JALAN
PENYELESAIAN DENGAN BANTUAN PERTUBUHAN BANGSA-

BANGSA BERSATU(PBB)

PERWAKILAN MALAYSIA KE PBB ATAU UNITED
NATION MALAYSIAN MISION(UNMM) TELAH

DIBENTUK OLEH SETIAUSAHA AGUNG PBB IAITU
U THANT

BELIAU TELAH MENGHANTAR WAKILNYA LAWRENCE
MICHAELMORE DARI AMERIKA SYARIKAT BERSAMA 7
ORANG WAKIL DARI CHEZCHOSLOVAKIA, ARGENTINA,

BRAZIL. CEYLON, PAKISTAN, JEPUN DAN REPUBLIK
ARAB BERSATU

BAGI MENINJAU PENDAPAT
RAKYAT SARAWAK DAN
SABAH

HASIL
TINJAUAN

MAJORITI RAKYAT INI ADALAH KERANA
SARAWAK DAN SABAH MENJELANG LAWATAN PBB,
MAJORITI RAKYAT SARAWAK
SEMEMANGNYA
BERSETUJU MENYERTAI DAN SABAH TELAH
MENGUBAH FIKIRAN MEREKA
PERSEKUTUAN
MALAYSIA BERBANDING DENGAN
KEPUTUSAN SURUHANJAYA

COBBOLD

KENAPA MASYARAKAT SABAH DAN
SARAWAK BERUBAH FIKIRAN?

USAHA YANG DIJALANKAN PENDUDUK SARAWAK DAN
OLEH KERAJAAN SABAH LEBIH SUKA

PERSEKUTUAN TANAH MENYERTAI TANAH MELAYU
MELAYU DAN USAHA PARTI DARIPADA MENGGANGOTAI
PERIKATAN MEMBENTUK INDONESIA DAN FILIPINA
PARTI YANG MENYOKONG
PEMBENTUKAN MALAYSIA

YANG AKHIRNYA
MEMENANGI PILIHAN RAYA

PENUBUHAN BRUNEI TELAH
MALAYSIA MENARIK DIRI

TARIKH PADA SAAT
PEMBENTUKAN AKHIR
MALAYSIA TERPAKSA
DITUNDA PADA
16 SEPTEMBER 1963

FAKTOR LAPORAN DARIPADA PBB
PENUNDAAN TIDAK DAPAT DISIAPKAN

TENTANGAN DARIPADA
INDONESIA DAN FILIPINA

KEPENTINGAN
PENUBUHAN

MALAYSIA

MEMPERLIHAT PEMBENTUKAN MALAYSIA
KEPIMPINAN TOKOH BUKAN SAHAJA

POLITIK TANAH MELIBATKAN KERJASAMA
MELAYU, SARAWAK DAN SERANTAU TETAPI JUGA

SABAH KERJASAMA
ANTARABANGSA

TEKANAN KOMUNIS INDONESIA DAN FILIPINA DAPAT DIHAPUSKAN
DAN DITANGKIS MELALUI DIPLOMASI POLITIK YANG DIJALANKAN
OLEH KERAJAAN PERSEKUTUAN TANAH MELAYU DAN KERAJAAN

BRITISH

PERJANJIAN DITANDATANGANI RATU ELEZABETH
MALAYSIA DI LONDON PADA II TELAH
1963
9 JULAI 1963 MEMPERKENANKAN
PADA 26 OGOS
1963, YANG PERJANJIAN MALAYSIA AKTA MALAYSIA
OLEH PARLIMEN TANAH YANG
DIPERTUAN
MELAYU, DEWAN DILULUSKAN
AGONG TELAH PEHIMPUNAN SINGAPURA, OLEH PARLIMEN

MEMPERKENANKAN MAJLIS UNDANGAN BRITAIN
SARAWAK DAN MAJLIS
AKTA
MALAYSIA UNDANGAN SABAH

PADA 16 SEPTEMBER 1963, NEGARA MALAYSIA
DITUBUHKAN SECARA RASMI YANG

MERANGKUMI TANAH MELAYU, SINGAPURA,
SARAWAK DAN SABAH

INTIPATI PERJANJIAN
MALAYSIA 1963

SEMUA URUSAN HAL EHWAL LUAR ADALAH
TANGGUNGJAWAB KERAJAAN PERSEKUTUAN

AGAMA ISLAM MERUPAKAN AGAMA PERSEKUTUAN

KECUALI AGAMA LAIN
SABAH DAN BEBAS
SARAWAK
DIAMALKAN

SAMBUNGAN

INTIPATI PERJANJIAN MALAYSIA
1963

BAHASA BAHASA INGGERIS DAN
MELAYU BAHASA LAIN MASIH BOLEH
BAHASA
KEBANGSAAN DIAMALKAN

SARAWAK DAN SABAH,
BAHASA RASMI IALAH
BAHASA INGERIS SEHINGGA
10 TAHUN SELEPAS HARI

MALAYSIA

SAMBUNGAN

INTIPATI PERJANJIAN MALAYSIA
1963

SARAWAK DAN SABAH SARAWAK MENDAPAT 24
DIBERI KUASA KERUSI PARLIMEN,

MENGAWAL HAL EHWAL SABAH 16 KERUSI DAN
IMIGRESEN DAN SINGAPURA 15 KERUSI

PERKHIDMATAN AWAM

RAKYAT BUMIPUTERA DI SABAH DAN SARAWAK
MENDAPAT TARAF YANG SAMA DENGAN ORANG MELAYU

DI PERSEKUTUAN TANAH MELAYU