ประเพณีกินผักตะกั่วป่า สภาวัฒนธรรมตำบลตะกั่วป่า

ประเพณีกินผักตะกั่วป่า
มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมจีน
เมืองเก่าตะกั่วป่า

ประเพณีกินผักตะกั่วป่า

มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมจีน

เมืองเก่าตะกั่วป่า

ประเพณีกินผักของชุมชนตลาดใหญ่ตะกั่วป่า จากอดีตได้
เริ่มต้นจากความนับถือ ศรัทธาต่อองค์เทพเจ้าจีน โดยนาย
ฮวด พ่อของนายหง่อจก แซ่หงอ ได้เป็นผู้ถ่ายทอดความ
เชื่อ ความนับถือ และความศรัทธาให้แก่รุ่นลูกหลาน
นายเช่งเจี้ยม แซ่หงอ เล่าให้ฟังว่า ก๋งฮวด เป็นพ่อของ
เตี่ย(หง่อจก) นำองค์เทพมาจากเมืองจีน เพื่อตั้ง
ประดิษฐานที่โรงกลวง ของนายหง่อจก ริมคลองปิ ต่อมา
นายหง่อจก ได้นำมาประดิษฐาน ข้างโรงกลวงของเถ้าแก่
พ่อแดง (นายลิ่ม เอง เซ่ง) โรงกลวงหลังโรงแรม 3 ชั้น
ใกล้กับบ้านขุนกลั่นแก้วกำจร เมื่อน้ำท่วมจึงต้องนำรูปองค์
เทพ ขึ้นไปประดิษฐานบนบ้านของขุนกลั่นแก้ว นายหง่อจก
จึงขอพรจากองค์เทพ คือ พระเตี่ยนฮู้ หง่วนโส่ย ซึ่งเป็น
องค์เทพที่นับถือบูชา โดยขอพรให้ตนทำเหมืองแร่ได้แร่
มาก มีกำไรดี และขอให้มีโชคลาภจากการเล่นพนัน

ปรากฏว่า นายหง่อจกขอพรสำเร็จ จึงซื้อบ้านเลขที่ 87 บน

ถนนศรีตะกั่วป่า มาทำเป็นศาลเจ้าและนำองค์เตี่ยนฮู้ หง่วน

โส่ย มาเป็นองค์พระประทานของศาลเจ้า นายเช่งเจี้ยมได้

จึ่ง (เช่า) กิ้มสิ้น (รูปองค์เทพ) พระโปเส้งไต่เต่และพระจอสู้

มาเป็นรองประธาน โดยตั้งชื่อว่าเทียนหวั่นเก้ง โดยได้ตั้ง

ชื่อตามกฎหมายว่ากู่ใช่ตึ๋ง เป็นศาลเจ้าเก่าแก่ของชุมชน

คนจีนที่มารวมได้ร่วมบริหารงานของศาลเจ้า และทำ

พิธีกรรมกินผักประจำปี ในเดือน 9 ตามปีปฏิทินจีน

ระหว่างวัน 1 ค่ำ ถึง 9 ค่ำ มีสมาชิกหลายคน เช่น นายกี้ปั๋ ว

นายฉ้ายเอี่ยน นายไชฮับ นายบั่นหยอง นายไข่เต่า และนาย
ส้อเส็ง เป็นต้น โดยมีนายกี้ปั๋ วเป็นคนทำพิธีกรรม(ฮวดกั้ว)

และทรงกวนอิมปุ้ดจ้อ รวมถึงมีนายฉ้ายเอี้ยน เป็นเสมียน

ต่อมานายพงษ์เพ็ญ ผลิโกมล เป็นผู้จัดการและกรรมการ

ศาลเจ้า มีนายบอด แปะเช่งหวุน ทำหน้าที่ทางพิธีกรรม ต่อ

มาบางคนได้แยกย้ายไปอยู่ศาลเจ้าซิ่นใช่ตึ๋ง และนายส้อเส็ง

ได้ทำการเปิดศาลเจ้าในสวน



เครดิตภาพ : Yen Kullanan



พระเตี่ ยนฮู้ หง่ วนโส่ย

ศ า ล เ จ้ า กู่ ใ ช่ ตึ๋ ง อำ เ ภ อ ต ะ กั่ ว ป่ า

พิ ธี ก ร ร ม ป ร ะ เ พ ณี กิ น ผั ก ต ะ กั่ ว ป่ า 01

พิธีกรรมป้างเอี๋ย

ก่อนถึงวันประเพณีกินผัก 15 วัน (ก่อนถึงวัน 1 ค่ำ เดือน 9 ตามปีปฏิทินจีน) ทางศาลเจ้า
หรือ อ๊าม จะมีการทำ พิธีป้างเอี๋ย หมายถึง พิธีกรรมการปล่อยขุนพลทหาร เพื่อบอกกล่าว
ว่าใกล้ถึงประเพณีกินผักให้แก่สมาชิกที่ร่วมพิธีกินผักทุกคน เป็นการเตรียมความพร้อม
ร่างกาย โดยเฉพาะม้าทรงต้องมีการรักษาตนให้สะอาด ด้วยการงดกินของคาวล่วงหน้า
เพื่อเป็นการตอบรับในการเข้าทรงขององค์เทพต่าง ๆ และเป็นพิธีกรรมเชิญทหารกองพล
รักษามณฑล พิธีกินผัก 5 ทิศ หรือเรียกว่า โหง้วเอี้ย ซึ้งเปี้ ย ได้แก่

1. ทิศตะวันออก ทัพซ้าย หรือ ตั่งเอี๋ย ใช้ธงสีเขียว
2. ทิศใต้ ทัพหน้า หรือ หล่ำเอี๋ย ใช้ธงสีแดง
3. ทิศตะวันตก ทัพขวา หรือส่ายเอี๋ย ใช้ธงสีขาว
4. ทิศเหนือ ทัพหลัง หรือปักเอี๋ย ใช้ธงสีดำ
5. ทัพหลวง ทัพกลาง ต่งเอี๋ย ใช้ธงสีเหลือง

ในอดีตพิธีกรรมป้างเอี๋ย ใช้กระดาษสีเหลืองเขียนข้อความเป็นภาษาจีน เพื่อประกาศให้พล
ทหารได้รับรู้ถึงการเริ่มพิธีกินผัก โดยจะติดไว้ที่เสาด้านขวาของศาลเจ้า เพื่อประกาศว่าใกล้
ถึงเวลาทำพิธีกินผัก ตามคำบอกเล่าของคนเฒ่าคนแก่เล่าไว้ว่า เอี๋ย หรือ พลทหารภายใน
ศาลเจ้า จะไปบอกกกล่าวให้เหล่าฉ้ายอิ้ว (คนกินผัก) ได้รับทราบ บางครั้งอาจจะไปเข้าฝัน
บางครั้งอาจมีการกระตุกขา เพื่อเป็นการเตือนให้รู้ว่าใกล้ถึงเวลากินผัก

ส ภ า วั ฒ น ธ ร ร ม ตำ บ ล ต ะ กั่ ว ป่ า

พิ ธี ก ร ร ม ป ร ะ เ พ ณี กิ น ผั ก ต ะ กั่ ว ป่ า 02

พิธีกรรมผ่ายก่งซู่

วัน 28 ค่ำ หรือ 29 ค่ำ เดือน 8 ตามปีปฏิทินจีน ขึ้นอยู่กับแต่ละปี มี พิธีกรรมผ่ายก่งซู่
เป็นพิธีกรรมกําหนดเวลาในการทําพิธีกรรมต่าง ๆ ในช่วงการกินผัก โดยมีองค์เทพที่เป็น
ประธานในการดูแลหน้าตั๋ว (หิ้งพระ) เป็นผู้กำหนด เช่น เวลาการขึ้นเสาโกเต้ง เวลาการ
ออกไปทําพิธีโก้ยเฉ่งอิ๋วเวลาการรับประธานและรองประธานในพิธีกรรมการกินผักอย่าง
องค์หยกอ๋องซ่งเต่ กับ องค์กิ้วอ๋องไต่เต่ และการจุดตะเกียง 9 ดวง ซึ่งเป็นสัญลักษณ์
ในการเริ่มพิธีกินผัก นอกจากนี้ยังมีการเตรียมทําเอี้ยมบี้ (ข้าวสาร) และตั๋นจุ้ย (น้ำมนต์)
ไว้ใช้ในพิธีกรรมสำหรับวันขึ้นเสาโกเต้ง

ส ภ า วั ฒ น ธ ร ร ม ตำ บ ล ต ะ กั่ ว ป่ า

พิ ธี ก ร ร ม ป ร ะ เ พ ณี กิ น ผั ก ต ะ กั่ ว ป่ า 03

พิธีกรรมขึ้นเสาโกเต้ง

การขึ้นเสาโกเต้งจะทําในวัน 29 ค่ำ หรือ 30 ค่ำ
เดือน 8 ตามปีปฏิทินจีน ก่อนวัน 1 ค่ำ เดือน 9
เสมอ เพราะวัน 1 ค่ำ เดือน 9 ถือเป็นวันแรกของ
การถือศีลกินผัก โดยแต่ละศาลเจ้าจะขึ้นเสาโกเต้ง
ตามเวลาที่พระจู้ตั๋ว (พระที่ดูแลหน้าตั๋ว และเป็นผู้ทำ
พิธีกรรมทางพระประจำปี) ของอ๊ามกําหนด เมื่อขึ้น
เสาโกเต้งเสร็จเรียบร้อยแสดงว่า ประเพณีกินผัก
ประจําปีได้เริ่มขึ้นแล้ว

หลังจากนั้นจะมี พิธีกรรมโก้ยเฉ่งอิ๋ว ส่วนกลางคืน
ตามเวลาที่ผ่ายในวันผ่ายก่งซู่ จะมีพิธีกรรมการ
ต้อนรับองค์หยกอ๋องและองค์กิ้วอ๋อง เพื่อมาเป็น
ประธาน และรองประธานตามลําดับ มักทำพิธีรับ
พระบริเวณท่าน้ำ หรือที่โกเต้งข่า (เสาโกเต้ง) ตาม
ที่พระจู้ตั๋วกําหนด จากนั้นมีการจุดไฟตะเกียง 9
ดวง เพื่ออัญเชิญไฟตะเกียงทั้ง 9 ดวง ขึ้นสู่ยอด
เสาโกเต้ง นับเป็นการเริ่มพิธีกรรมการกินผักอย่าง
สมบูรณ์

ส ภ า วั ฒ น ธ ร ร ม ตำ บ ล ต ะ กั่ ว ป่ า

พิ ธี ก ร ร ม ป ร ะ เ พ ณี กิ น ผั ก ต ะ กั่ ว ป่ า 04

พิธีกรรมโก้ยเฉ่งอิ๋ว

เมื่อเสร็จพิธีกรรมขึ้นเสาโกเต้ง ในช่วง
เย็นจะมีพิธีกรรมโก้ยเฉ่งอิ๋ว คือพิธีที่
องค์เทพไปเยี่ยมเยือนตามบ้าน เพื่อปัด
เป่าสิ่งไม่ดี เจ้าของบ้านทุกหลังต้องตั้ง
โต๊ะบูชา พร้อมธูปเทียน และขันน้ำมนต์
เพื่ อเป็นการต้อนรับและอัญเชิญให้เข้าไป
ทำพิธีกรรมภายในบ้าน โดยศาลเจ้าจะทํา
พิธีปัดเป่าด้วยการเข้าไป "เฉ่ง" ทําการ
ปัดเป่า โดยใช้หวักเฉ่งอิ๋ว ปัดเป่ากำจัด
สิ่งไม่ดีที่อาจแอบแฝงภายในบ้าน ตั้งแต่
ศาลพระภูมิเจ้าที่ บ่อน้ำ หน้าพระจีนใน
บ้าน และหน้าประตูบ้าน นอกจากนี้ยังมี
การใช้ยันต์ (ใบฮู้) ติดที่หน้าประตูบ้าน
ส่วนบ่อน้ำจะมีการเผากระดาษฮู้ ใส่ลงใน
บ่อน้ำ โดยเชื่อว่าการใช้ไฟจากหวักเฉ่ง
อิ๋วเป็นการปัดเป่าให้เกิดความร่มเย็น
เป็นสุข และเสริมความเป็นสิริมงคลให้
กับบ้านเหล่านั้น

ส ภ า วั ฒ น ธ ร ร ม ตำ บ ล ต ะ กั่ ว ป่ า

พิ ธี ก ร ร ม ป ร ะ เ พ ณี กิ น ผั ก ต ะ กั่ ว ป่ า 05

พิธีกรรมในระหว่าง

วัน 1 ค่ำ ถึง 9 ค่ำ เดือน 9

ช่วงเช้ามี เวลา 05.00 น. – 06.00 น.

มี พิธีกรรมเตี้ยมโกเต้งข่า หรือเรียก

ทางภาษาจีนว่า พิธีเถี้ยมอิ่วโก

เต้งเถี้ยว คือการเติมน้ำมันตะเกียง 9

ดวง โดยมีเจ้าหน้าที่ทางพิธีกรรม

พร้อมกับหล่อจู้ หรือ หู้หล่อจู้ (ประธาน

และรองประธานของพิธีกรรมประจำปี

แต่ละปี) เป็นผู้กระทํา ช่วงเย็นเวลา
17.00 น. – 18.00 น. จะทำพิธีเตี้ยม

โกเต้งอีกครั้ง พิธีเตี้ยมโกเต้งจะทำทุก
เช้าและเย็น ส่วนกลางคืนในวัน 1 ค่ำ

จะไม่มีการทำพิธีกรรมทางพระ

วัน 2 ค่ำ เดือน 9

ช่วงเช้ามีพิธีกรรมเตี้ยมโกเต้งข่า (พิธี
เถี้ยมอิ่วโกเต้งเถี้ยว) เช่นกัน ส่วน
กลางวันมีการซ่งเก้ง (การสวดมนต์)

พิธีในเวลากลางวันจะไม่มีกิจกรรม และ

ตอนเย็นจะมีการเตี้ยมโกเต้งข่าอีกรอบ

ส่วนกลางคืนไม่มีการทําพิธีกรรมทาง

พระ

ส ภ า วั ฒ น ธ ร ร ม ตำ บ ล ต ะ กั่ ว ป่ า

พิ ธี ก ร ร ม ป ร ะ เ พ ณี กิ น ผั ก ต ะ กั่ ว ป่ า 06

วัน 3 ค่ำ เดือน 9

ช่วงเช้าทําพิธีเตี้ยมโกเต้งข่า หลังจากนั้นบาง
ศาลเจ้าจะออกไปเยี่ยมเยือนบ้านของ ฉายอิ้ว
(คนกินผัก) ตอนเย็นเวลาประมาณ 16.00 น.
จะทำ พิธีกรรมโข้กุ้น คือการเลี้ยงอาหาร
ขอบคุณเหล่ากองทัพทหาร ในพิธีนี้ทั้งม้าทรง
และฉายอิ้ว ต่างยินดีที่ได้รับประทานหมี่ และบี้หุ้น
ถือว่าเป็นอาหารมงคล และมีการเตี้ยมโกเต้งข่า
อีกรอบในช่วงเย็น

ตอนกลางคืนเวลาประมาณ 20.00 น. จะมีการ
ทําพิธีสะเดาะเคราะห์ข้ามสะพาน หรือภาษาจีน
เรียกว่าพิธี โก้ยห่าน เป็นคืนแรกและมีทุกคืน
จนถึงคืน 9 ค่ำ เป็นวันสุดท้าย ซึ่งในช่วงกลาง
คืนหลังทำพิธีโก้ยห่าน มีการให้องค์เทพมาให้พร
ให้คําปรึกษาในด้านการงาน การค้าขาย และการ
รักษาไข้ให้กับประชาชน ตั้งแต่คืน 3 ค่ำ เป็นต้น
ไป อาจมีพิธีกรรมที่ศาลเจ้าจัดเสริม เช่น
พิธีต้มยา พิธีอาบน้ำมัน พิธีอาบน้ำร้อน พิธีลุยไฟ
และพิธีไต่บันไดมีด ตามความเหมาะสม

ส ภ า วั ฒ น ธ ร ร ม ตำ บ ล ต ะ กั่ ว ป่ า



พิ ธี ก ร ร ม ป ร ะ เ พ ณี กิ น ผั ก ต ะ กั่ ว ป่ า 07

วัน 4 ค่ำ ถึง 5 ค่ำ เดือน 9

ช่วงเช้าทําพิธีเตี้ยมโกเต้งข่า หลังจากนั้นศาล

เจ้าจะพาขบวนพระออกไปเยี่ยมเยือนบ้านของ
ฉายอิ้ว (คนกินผัก) ตามกำหนดการ และมีการ

เตี้ยมโกเต้งข่าอีกรอบในช่วงเย็น

ตอนกลางคืนเวลาประมาณ 20.00 น. จะมี
การทำ พิธีเฉี้ยพระ (ทําพิธีอัญเชิญองค์เทพ)

เพื่อมาทําพิธีโก้ยห่าน หรือ การข้ามสะพาน
สะเดาะเคราะห์ หลังจากนั้น ตั้งแต่คืน 3 ค่ำ
ถึง 9 ค่ำ อาจมีการเสี่ยงทายดวงด้วย การกิ๋ว
(ขอ) ของจากพระด้วย ผลไม้ เต่าแดง และ

อังเปา เพื่อเสี่ยงทายดวงชะตาชีวิต และการทำ

มาค้าขายสำหรับปีถัดไป หากมีชีวิตรุ่งเรือง

ร่ำรวย ทํามาค้าขึ้นตามพระทำนาย การโป้ย
(เสี่ยงทาย) จะต้องนำมาคืนหลายเท่า ตามที่

เสี่ยงทายได้

หลังจากเสร็จพิธีกรรมต่าง ๆ พระจู้ตั๋วจะทํา

การผ่ายหมายกําหนดการใน พิธีอิ้วเก้ง ขบวน

แห่ เก่ว คือ ที่ประทับรูปปั้ นองค์เทพต่าง ๆ
สำหรับ 4 คนหาม ประกอบด้วย เก่วหนุ่ม และ

เก่วเฒ่า เพื่อแห่ขบวนพระในวัน 6 ค่ำ เดือน 9

ตามหมายกําหนดการในพิธีอิ้วเก้งจะบอกเวลา

การทักซ้อ คือการขานชื่ อคนที่มาร่วมลง

ทะเบียนลงชื่อกินผัก เพื่อขานชื่อให้องค์หยก

อ๋องซ่งเต่ และองค์กิ้วอ๋องไต่เต่ทราบ เมื่อขาน
ชื่อผู้ใด คนนั้นจะมีการคกถาว (การโขกหัว) 3

ครั้ง เพื่อเคารพรับทราบ นอกจากนี้ยังบอก
เวลาการออกเก่ว (ฉุดเก่ว) การนํากิ้มสิ้นออก

เที่ยวตลาด และเตรียมอุปกรณ์ที่จำเป็น พร้อม

ธงสวยงามปักชื่อขององค์เทพต่าง ๆ

ส ภ า วั ฒ น ธ ร ร ม ตำ บ ล ต ะ กั่ ว ป่ า



พิ ธี ก ร ร ม ป ร ะ เ พ ณี กิ น ผั ก ต ะ กั่ ว ป่ า 08

วัน 6 ค่ำ เดือน 9

ช่วงเช้าทําพิธีเตี้ยมโกเต้งข่า เมื่อได้เวลาที่กําหนด จะ
มีการทักซ้อ และมีการทำ พิธีเฉี้ยพระ (ทําพิธี
อัญเชิญองค์เทพ) เพื่อเชิญเข้าสู่ม้าทรง และต่อไป
เตรียมอัญเชิญนํา กิ้มสิ้น (รูปองค์เทพ) เข้าสู่เก่ว
หนุ่ม หรือ เก่วที่เล่นประทัด บนเก่วประดับด้วยธง
เอี่ย 5 สี บางองค์อาจมีการใช้อาวุธหรือเสียบ เฉียม
(เหล็กแหลมที่ใช้เสียบแก้มของม้าทรง) โดยมีความ
เชื่อว่าเป็นการรับเคราะห์แทนประชาชน หลังจากนั้น
จะทําพิธีอัญเชิญหยกอ๋องซ่งเต่และกิ้วอ๋องไต่เต่เข้า
สู่เก่วเฒ่า เพื่อออกแห่พระรอบตัวเมือง อาจมีการ
แสดงอภินิหาร ด้วยการ ต้าฮวด (เล่นอาวุธ) บ้างก็
เล่นขวาน ลูกกิ๋ว (เหล็กแหลมลูกกลม)เพื่อแสดง
อิทธิฤทธิ์ของพระจีน และสร้างความศรัทธา

เก่วหนุ่ม หามโดยผู้ชาย บนเก่วมีองค์เทพเจ้าจีน เพื่อให้ประชาชนจุดประทัดใส่ เพื่อความ
เป็นสิริมงคล ส่วนเก่วเฒ่า หามโดยหล่อจู้ หู้หล่อจู้ และผู้ที่ต้องการรับใช้องค์หยกอ๋องซ่งเต่
และองค์กิ้วอ๋องไต่เต่ โดยไม่มีการจุดประทัดใส่เก่ว จะมีฉ้ายอิ้วเดินตามหลังเก่ว ถือธูปตาม
หลังขบวน เมื่อชมเมืองเรียบร้อยและกลับสู่ศาลเจ้า จะมีการอัญเชิญเสด็จสู่ห้ององค์กิ้วอ๋อง
ไต่เต่ พร้อมลั่นกลองใหญ่ด้วยเสียงกึกก้อง

ส ภ า วั ฒ น ธ ร ร ม ตำ บ ล ต ะ กั่ ว ป่ า

พิ ธี ก ร ร ม ป ร ะ เ พ ณี กิ น ผั ก ต ะ กั่ ว ป่ า 09

ความเชื่อของการแห่เก่ว
แ ล ะ ก า ร จุ ด ป ร ะ ทั ด เ ก่ ว ห นุ่ ม

ในอดีตเกือบทุกบ้านจะมีการจุดประทัดต้อนรับขบวนแห่พระเป็นรางวัล หรืออาจบริจาค
อาหาร น้ำมัน และข้าวสารให้กับศาลเจ้าตามความศรัทธา เพื่อขอพรให้มีกิจการค้าขาย
รุ่งเรือง มีสุขภาพดี

นอกจากนี้ยังมีการกล่าวขานถึงความหนาแน่น จํานวน และเวลาของการจุดประทัดใส่
เก่ว หากเก่วหยุดบริเวณหน้าบ้านหลังไหนนานที่สุด และมีประทัดจำนวนมาก เชื่อว่าจะ
แสดงถึงความสําเร็จ และร่ำรวยของบ้านนั้น ๆ หลังจากขบวนพระผ่านไป ถนนที่ผ่าน
การแห่เก่วจะพบเศษประทัดปกคลุมหนาแน่นจนไม่สามารถมองเห็นพื้น เรียกสีสันและ
ความสนุกสนานให้กับประชาชนและนักท่องเที่ยว

ส ภ า วั ฒ น ธ ร ร ม ตำ บ ล ต ะ กั่ ว ป่ า

พิ ธี ก ร ร ม ป ร ะ เ พ ณี กิ น ผั ก ต ะ กั่ ว ป่ า 10

เครดิตภาพ : Yen Kullanan ความเชื่อ
เรื่ องการตั้ งโต๊ ะ
รับพระ
ในพิธีอิ้วเก้ง

บ้านเรือนของประชาชนที่มีขบวนพระ
แห่ผ่านหน้าบ้าน จะมีการตั้งโต๊ะรับ
พระอยู่หน้าบ้านทุกครัวเรือน บนโต๊ะ
ประกอบด้วยกระถางธูปเทียน ดอกไม้
ขันใส่น้ำ เพื่อให้องค์เทพทําน้ำมนต์
ผลไม้มงคล 3 อย่าง หรือ 5 อย่าง
หรือ 7 อย่าง และไหว้น้ำชา 3 แก้ว
หรือ 5 แก้ว วางไว้บนโต๊ะบูชา ตาม
ความตั้งใจของเจ้าของบ้าน

นอกจากนี้ยังใช้กระดาษกิ้มรองขาโต๊ะ
เพื่ อเป็นการให้เกียรติแด่องค์หยก
อ๋องซ่งเต่ และองค์กิ้วอ๋องไต่เต่ ซึ่ง
ถือเป็นเทพชั้นสูง โดยม้าทรงองค์
เทพจะเข้ามาทักทายและให้พรเจ้าของ
บ้านด้วยการพรมน้ำมนต์ พร้อมกับ
มอบผลไม้ให้เจ้าบ้านที่อยู่ต้อนรับองค์
เทพทานเพื่ อเสริมความเป็นสิริมงคล
อาจมีการเอ่ยขอผลไม้บางส่วน นําไป
แจกให้ผู้ที่มาร่วมชมขบวนแห่พระ

ส ภ า วั ฒ น ธ ร ร ม ตำ บ ล ต ะ กั่ ว ป่ า

พิ ธี ก ร ร ม ป ร ะ เ พ ณี กิ น ผั ก ต ะ กั่ ว ป่ า 11

วัน 7 ค่ำ เดือน 9

พิธีต่าง ๆ จะคล้ายกับวันอื่ น ๆ คือ
ช่วงเช้าทําพิธีเตี้ยมโกเต้งข่า หลัง
จากนั้นศาลเจ้าจะพาขบวนพระออก
ไปเยี่ยมเยือนชาวบ้าน และมีการ
เตี้ยมโกเต้งข่าอีกรอบในช่วงเย็น

ตอนกลางคืนเวลาประมาณ 20.00 น. จะมีการทำ
พิธีเฉี้ยพระ (ทําพิธีอัญเชิญองค์เทพ) เพื่อมาทํา
พิธีโก้ยห่าน หรือ การข้ามสะพานสะเดาะเคราะห์
อีกครั้ง จนถึงคืน 9 ค่ำ หลังทำพิธีโก้ยห่าน จะมี
การทรงเพื่อให้องค์เทพมาให้พร ให้คําปรึกษาใน
ด้านการงาน การค้าขาย และการรักษาไข้ให้กับ
ประชาชน

ส ภ า วั ฒ น ธ ร ร ม ตำ บ ล ต ะ กั่ ว ป่ า

พิ ธี ก ร ร ม ป ร ะ เ พ ณี กิ น ผั ก ต ะ กั่ ว ป่ า 12

วัน 8 ค่ำ เดือน 9

ช่วงเช้าทําพิธีเตี้ยมโกเต้งข่าเป็นวันรอง
วันสุดท้าย บางศาลเจ้างดออกแห่พระ
เยี่ยมเยือนประชาชน เพื่อให้ม้าทรงได้
พักผ่อน และมีการเตี้ยมโกเต้งข่าอีก
รอบในช่วงเย็น หลังทำพิธีโก้ยห่าน จะมี
การทรงเพื่อให้องค์เทพมาให้พร ให้คํา
ปรึกษาในด้านการงาน การค้าขาย และ
การรักษาไข้ให้กับประชาชน

นอกจากนี้ในวัน 8 ค่ำ เดือน 9 ยังมี พิธี

การโป้ยหล่อจูและหูหล่อจู้ สำหรับปีถัด

ไป เพื่อเป็นกรรมการบริหารงานใน

ประเพณีการกินผักประจําปี โดยวิธีการ

เสนอชื่ อผู้ที่ต้องการรับใช้องค์หยกอ๋ อง

ซ่งเต่ และองค์กิ้วอ๋องไต่เต่ ผู้ที่ต้องการ

เป็นหล่อจู้ต้องโป้ยให้ได้จํานวนครั้งมาก

ที่สุด เมื่อได้รู้ผลหล่อจู้และหู้หล่อจู้ของ

ปีถัดไป จะมีการตีฆ้องร้องป่าวให้

ประชาชนทราบ พร้อมแห่ ขนมอังกู๊

(ขนมเต่าแดง) มอบให้ถึงบ้าน การมอบ

ขนมเต่าแดงสื่ อถึงการมีอายุ ยาวนาน

และมีความสุขตลอดปี

เครดิตภาพ : ศาลเจ้าแม่กวนอิมบางไทร

ส ภ า วั ฒ น ธ ร ร ม ตำ บ ล ต ะ กั่ ว ป่ า





พิ ธี ก ร ร ม ป ร ะ เ พ ณี กิ น ผั ก ต ะ กั่ ว ป่ า 13

วัน 9 ค่ำ เดือน 9

วัน 9 ค่ำ เดือน 9 เป็นวันสุดท้ายของประเพณีถือศีลกิน
ผัก ช่วงเช้าทําพิธีเตี้ยมโกเต้งข่า และการทักซ้อ ส่วนช่วง
กลางวันยังคงมีพิธีอิ้วเก้ง ด้วยการแห่เก่วหนุ่มไปทั่วเมือง
พร้อมประชาชนที่รอจุดประทัด เหมือนกับวัน 6 ค่ำ เดือน
9 ตามด้วยขบวนเก่วเฒ่าที่อัญเชิญองค์กิ้วอ๋องไต่เต่ และ
องค์หยกอ๋องซ่งเต่ ขึ้นประทับ ขบวนจะเดินไปตามเส้น
ทางที่กําหนดรอบตลาด การแห่ขบวนมีความสวยงาม
พร้อมกับข้าวของเครื่องใช้สำหรับถวายบูชาองค์หยกอ๋อง
ซ่งเต่ มาร่วมขบวนแห่พระ หลังเสร็จสิ้นขบวนแห่พระ ทาง
ศาลเจ้าจะมีการทำพิธีส่งเสด็จองค์หยกอ๋องซ่งเต่ในเวลา
เย็น พร้อมเก็บธูปเทียน เหล่าของใช้ และเผากระดาษกิ้ม
(กระดาษเงิน กระดาษทอง) ถือว่าเป็นการส่งองค์ประธาน
หยกอ๋องซ่งเต่กลับสู่เบื้ องบนสวรรค์

ส ภ า วั ฒ น ธ ร ร ม ตำ บ ล ต ะ กั่ ว ป่ า

พิ ธี ก ร ร ม ป ร ะ เ พ ณี กิ น ผั ก ต ะ กั่ ว ป่ า 14

ในตอนเย็นจะมีพิธีเตี้ยมโกเต้งข่าอีกรอบ และ
เวลาประมาณ 20.00 น. จะมีการทำพิธีโก้ยห่าน

หรือ การข้ามสะพานสะเดาะเคราะห์เป็นวันสุดท้าย

หลังพิธีโก้ยห่านเสร็จสิ้น จะเริ่มเข้าสู่พิธีการส่ง

เสด็จองค์กิ้วอ๋องไต่ ด้วยการนํากิ้มซิ้นออกขึ้นเก่ว

และอัญเชิญองค์กิ้วอ๋องไต่เต่ ในฐานะรอง

ประธานงานกินผักไปสู่ขบวน ระหว่างทางจะเต็ม

ไปด้วยประชาชนที่มาชมขบวนแห่พระ และร่วมส่ง

พระยามค่ำคืน พร้อมกับข้าวของเครื่องใช้ไปใน

ขบวนแห่พระ รวมถึงรูปต่างตัวจากประชาชนที่

เข้าร่วมในพิธีโก้ยห่านนำไปลอยกลางแม่น้ำ เพื่อ

ส่งเสด็จทางน้ำกลับสู่สวรรค์ หลังจากส่งเสด็จ

องค์กิ้วอ๋องไต่เต่ จะมีการทําพิธีกรรมการเผา

เครื่องใช้ กระดาษกิ้ม และธูปเทียนที่ประชาชน

ร่วมส่งพระ ถือเดินตามขบวนแห่มาเผา โดย

ขบวนจะเป็นไปทางสงบไร้เสียงกลองเพื่ อเป็นการ

อำลา และถือว่าจบพิธีกินผัก 9 วัน 9 คืน

ส ภ า วั ฒ น ธ ร ร ม ตำ บ ล ต ะ กั่ ว ป่ า

ภาพบรรยากาศ
ก า ร เ ล่ น พ ลุ ใ น คื น วั น ส่ ง พ ร ะ



พิ ธี ก ร ร ม ป ร ะ เ พ ณี กิ น ผั ก ต ะ กั่ ว ป่ า 15

พิธีกรรมลงเสาโกเต้ง วัน 10 ค่ำ เดือน 9

วัน 10 ค่ำ เดือน 9 เป็นวันอําลาของผู้ที่มาร่วมในประเพณีกินผัก
โดยทุกคนจะช่วยกันร่วมแรงร่วมใจ นำเสาโกเต้งลง และนําไป
เก็บให้เรียบร้อย ผู้ที่นับถืออย่างเคร่งครัดจะขอยอดกิ่งไผ่ และ
ธงที่เสาโกเต้งเก็บไปบูชาบนหิ้งหน้าพระของตน

จากนั้นตอนเย็นจะมี พิธีขุ้ยโฉ้ว คือพิธีเลี้ยงอาหารคาวให้แก่พล
ทหารหรือ เอี๋ย และพวกฉ้ายอิ้ว ร่างทรง กรรมการ ที่มาร่วม
พิธีกรรมในการกินผัก เพื่อเป็นการแสดงความขอบคุณเหล่าพล
ทหารนายกองต่าง ๆ และยังเป็นการเลี้ยงอําลาผู้ที่มาร่วมงาน
กินผักทุกท่าน หลังจากทำพิธีเสร็จจะทำการ ฮั้วเอี๋ย (เปลี่ยนธง
5 สี) และทำการส่าง (เผา) ธงผืนเก่า

ส ภ า วั ฒ น ธ ร ร ม ตำ บ ล ต ะ กั่ ว ป่ า



9 วัน 9 คืน ประเพณีแห่งวิถีชีวิตและความเชื่อความ
ศรัทธาของชาวตะกั่วป่า

ประเพณีกินผักตะกั่วป่า พิธีกรรมที่บรรพบุรุษและลูกหลานชาวตะกั่วป่า

สืบสานปฏิบัติกันมาเป็นประจำทุกปี จากภูมิปัญญาของชาวจีนโพ้นทะเลที่

อพยพมาตั้งถิ่นฐานในชุมชนบ้านตลาดใหญ่ ทำให้คนในชุมชนมีความ

ศรัทธา นับถือ และร่วมกันรักษาศีลภาวนา ละการฆ่าสัตว์ งดการกินอาหาร

คาว มาร่วมกันถือปฏิบัติไหว้พระ เป็นเวลา 9 วัน 9 คืน จนเกิดความเป็น

หนึ่งเดียว ผูกพันฉันท์พี่น้อง และสามัคคีปรองดอง จากความเชื่อ และ

ความศรัทธา จากรุ่นสู่รุ่นจนกลายเป็นประเพณีกินผักของชาวตะกั่วป่า

มรดกทางภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาวจีนตะกั่วป่าที่ควรค่าแก่การ

รักษาและสืบทอดให้คงอยู่สืบไป

ส ภ า วั ฒ น ธ ร ร ม ตำ บ ล ต ะ กั่ ว ป่ า