รายงานวิจัยการศึกษาเปรียบเทียบการพัฒนาบนพื้นที่สูงในอดีตและปัจจุบัน ปี 2560 (เล่มเล็ก)

รายงานวจิ ยั การศกึ41ษาเปรียบเทียบการพฒั นาบนพ้ืนท่ีสูง ในอดีต และปจั จุบนั

3) ชุมชนเป็นศูนย์กลางการแก้ไขปัญหาป่าชุมชน ที่ต้องดาเนินการ 6 ประการ (1) ให้ชุมชนเป็นผู้ริเร่ิมการ
จัดการ (2) ให้ชุมชนมีการเรยี นรู้ป่าชุมชนและการจัดการ (3) ให้ชุมชนมีสว่ นรว่ มเชิงองคร์ วมครบวงจร (4) ให้มีภาคเี ครอื ข่าย
จากภาครัฐช่วยดาเนนิ การ (5) ประชาชนทกุ คนในชุมชนต้องรว่ มใจ (6) รัฐทกุ ภาคสว่ นท่เี กี่ยวขอ้ งให้การเสริมหนุน

4) การประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมเชิงบูรณาการ เพ่ือการสร้างความตระหนักให้กับชุมชน (1) ให้ทุกคนใน
ชุมชนตระหนักว่า“ป่าชุมชน”เป็นทรพั ยากรของส่วนรวม เป็นทรัพย์สินของชาติ เป็นสมบัตขิ องแผ่นดนิ (2) มีการประยกุ ต์ใช้
หลักพุทธธรรม อปริหานิยธรรม 7 เพื่อสร้างพุทธวิถี ประชุมการจัดการป่าชุมชน คือ ร่วมประชุมกันสม่าเสมอ มีความพร้อม
เพรียงกัน ร่วมกันกาหนดหลักการกติกา เคารพความอาวุโสและให้เกียรติกัน ให้ความเสมอภาคกับทุกเพศวัย เคารพเชื่อถือ
ศรัทธาสิ่งดีงาม และมีความปรองดองสมานฉันท์สามคั คี (3) มีหลักธรรมเพ่ือสรา้ งผู้นาการจดั การท่ีดี คือ ปาปณิกธรรม 3 คือ
มผี ู้นาทม่ี ีวสิ ยั ทศั น์ดี มีผูน้ าท่ีมีความเช่ียวชาญ รอบรู้ ในงาน ป่าชมุ ชน มีผู้นาที่มมี นษุ ย์สมั พนั ธ์ดีกับทุกฝ่าย

41

รายงานวจิ ัยการศกึ ษาเปรยี บเทยี บการพฒั นาบนพื้นท่สี งู 4ใน3อดีต และปัจจุบนั

ประเดน็ ที่ 7.ความตอ้ งการนา้ ดมื่ นา้ ใช้ น้าอปุ โภค การดารงชีวิตและการใช้ชีวิตอย่างปกติสุข ราษฎรบน
พื้นที่สูงมีความต้องการน้า ทั้งน้าด่ืม น้าใช้ รวมถึงน้าที่จาเป็นต่อการเพาะปลูก ในปริมาณท่ีเพียงพอโดยไม่ต้องวิตกกังวลกับ
ปริมาณและคุณภาพน้า ในสภาพท่ีธรรมชาติให้มาเท่าน้ัน ซึ่งในภาวะปัจจุบันการดารงชีวิตอยู่ในแหล่งธรรมชาติ ต้อง
ระมัดระวงั การใช้นา้ อยา่ งยิง่

ประเด็นท่ี 8. ความตอ้ งการดา้ นการแกป้ ญั หายาเสพตดิ ในชมุ ชน

5.3 รปู แบบการพัฒนาชมุ ชนราษฎรบนพ้ืนทส่ี งู
จากผลการรวบรวมข้อมูลการวิจัยทั้ง 4 แบบ จากกลุ่มผู้ให้ข้อมูลท่ีหลากหลาย สามารถสรุปผลการวิเคราะห์

ข้อมูลรูปแบบการพฒั นาชุมชนและราษฎรบนพ้ืนท่สี ูงได้ ดังน้ี
1) ชดุ ความคดิ ในการบริหารการพฒั นาชุมชนราษฎรบนพ้ืนทส่ี งู ยคุ ปจั จบุ ัน
พ้ืนท่ีชุมชนความเป็นราษฎรบนพ้ืนที่สูงยังคงมีสภาพปัญหาท่ีต้องจัดการแก้ไข ท้ังปัญหาเก่าซึ่งมีอยู่เดิมและ

ปัญหาใหม่ๆ ในชมุ ชนจะตามมาทต่ี ้องมีวิธกี ารป้องกันให้ชัดเจน รวมถึงในชมุ ชนชาติพันธข์ุ องชนเผา่ มีส่งิ ดีดีของเดมิ มากมายที่
ต้องรกั ษาหวงแหน และอนรุ กั ษใ์ ห้มคี ณุ ภาพ และมีคณุ ค่าอยูเ่ สมอ รวมถึงสง่ิ ดีใหม่ๆ ทีค่ วรจะไดร้ ูไ้ ด้เห็นในชุมชน ไม่ปิดกนั้ ไม่ปดิ
ใจ ในการรับการถ่ายโอนส่ิงดีใหมๆ่ ที่ควรจะไดร้ เู้ หน็ ในชุมชนในยคุ โลกาภิวัฒน์ และยุคสารสนเทศ ดิจิตอล 4.0 ของไทย โดยมี
รูปแบบการพฒั นาไว้ 4 แบบคอื 1)ปัญหาเกา่ ต้องร่วมมือกันแก้ไข (เช่น สิทธทิ ดี่ ินทากนิ การจัดการน้าในชุมชน) 2) ปัญหาใหม่
ต้องร่วมมือกันป้องกัน (เช่น ยาเสพติดในชุมชน ภัยทางสังคม) 3) ส่ิงดีเก่าต้องร่วมกันรักษาไว้ (เช่นวัฒนธรรมการแต่งกาย
ภาษาชนเผา่ ) 4) สงิ่ ดีใหม่ ตอ้ งร่วมกนั พฒั นา (เช่น วถิ ชี ีวิต วฒั นธรรมร่วมสมัย)

42

44

รายงานวจิ 4ัย3การศึกษาเปรียบเทยี บการพฒั นาบนพนื้ ทส่ี งู ในอดตี และปัจจบุ ัน

43

2)ชุดความคิดความสอดคล้องของระบบการบริหารชมุ ชนบนพื้นท่ีสูง คือ ระบบการบริหารท้ัง 5กรอบน้ัน
ต้องมีอ2ย)ู่ใชนดุ คคว2ว)าชามุดมมคคีเวอิดากคมวภคาาิดมพคสวกอาามดรสคจอลัดดอ้กคงาลขรอ อแงงตขร่ลอะะงบรปบะัจบกจบาัยรกอบายรรบ่าิหรงาิหครารชรบมุชวชุมงนชจนบรบนจนพึงพ้นื เืนกททิด่สี ีสผูงูงลสคคาอื เรร็จะเบปบบ็นกกราาูรปรบบธรรริหรหิ ามารไรทดทัง้้งั 5น5อกรกกอจรบอานกบันกนาั้นรประสาน
สต4ตม)อ่้ีอคอรดงวเะนมคาบมี่ืลออบมสตต4สอ้ยงตรสม)อีคออปุงขู่ใะอ่ีคอดรก2นวงเฏบดวะเคนมคา)ันคนบิบบคามีืลวออวร่ืัตมอปบล(สาอยงSาะิกมสุปอ้ขงงฏูใมyบก2นาุฏงขพบิnคม2)นัรกคบิบอcัตวี)เคันวรตัมบhอ(าใกิ Sาวะรจกิมีมrการมy(าบoะาSพเีริnภหมมใรปnบบyนอcาีเาพมin้ามบhอบใzผพรหมีจอcีมrกiรบลnoกhเีมใเีิภหมใปงปgnรจาrนาาีาา)กoิiาา้หรยzผพรนใหทหจnาiาลนnกมทมััง้ดรมiมรงgzาผราีเี่แจกาีา)กiครยะลnมนยัทดทาจารบงgีทมรกั้งัจดรกอืมา)บรแเีีแจกราขานคีเทะตัทิงดรคา่ารทรบทัง้ร่ลจจยกรือเปุกรบี่แแชรัือะขดาะัอจมติงทิางรปขทกบงจทีลยบ้เจป่ากุัจคาบัยชะรยรูอจรมจร์ปิขงปัพิงงจณีทัทเยบรมอจคยชัยรปะอุกูีทรจงปาาิขงัพกยอัจณรักกรรบอยอะ่างจะอัพรางาาูรคบงบกัยยรยกกรณแค์ปอตะาบขราาลรบงบ้อ3รากอบรแคะบตะ)บงกรงรล5รมอ3กวบราริหะบ)แ)งีสงอะรระ5มาวรจลมับริหบ)รบีสงะระะพ3าตรจบจัมบบ5รบ)ะัน้อรัดจพบบจ)บวบงธรึกงนััดรจสริบชม์เเวะาธิหึกงะชนกสิสีาชรบเเาบิงาชิบันดกกัมารบบรปงิบิบัดสผกพาบจวปวรสผสนลารันกัวดิระชนลนรนุสกธตะกมกาสุนับาต์เมกอ่าีใกอําชชเอสหีใอรกชรเบุาิงหดกนรบุ็้มจนัดบรป็ดจมนัคนุดเีสแควเสี้แวรปววมป่ิงลวกงิลยใะ็ยนอาีนะอาหชตะกมารมราํุ1รดอ่ม้1อนูนป่วควค))กีสคบวมวมิธิดดรรนัิง่วยยมมดรระอะแาคครือมรอื้มวบบามลวมวกมียอกีนอบาบะาไคันไันงมวนดงมรนด1ิใดคใยสคโห่วส้)โหนคยะค์มนคงยะมร้งบดอวาวมบดอวาะีอนวากาาือนวากากบยมบมจงกยกมบเจคารบรสชมเนัาูรรกรใ์ชคะงิมนีคลนู้รกใใองิดวีควโหลุผนกกองายวาาวลค้งุผรกงาามกบมาาใรปคลรราหชเมนวรารพใชร์ปรัดมทู้ยหชใบะวิงัฒรพเนุกัดสม้ทอรจะมัคฒนการเนงุกสีจคนนคลาา/คนานวุผ์รรนนาา/วพลมมใัฒหชัดน้ทเุากจคน4น/)

ประปสราะนสาอนดคสลออดงคกลนั ้องกนั มเี อกภมาเีพอทกกุ ภราะพบบทุกระบบ ความชัดเจนคแวตาลมะชดั เจนแต่ละ
ประสานสอดคงลระอ้ทบงัง้ บกรันะบบ มเี อกภาพทุกระบบ ความชระดั บเจบนแต่ลระะบบ

ท้ังระบบ ระบบ

ร(ะPบรoะบlบicนบyโ(นยPSโบรyoยะาsบltบยicาeบยymนS)โyยsบtาeยm)
(Policy System)

ระบบบรหิ าร

(Ma(Mnaaรgnะeaบ(mgMบeemบanรnetหิ anรSาgtะรyeSบsmytบseetบmenรmtหิ) )Sารystem)

ระบบวชิ าการ (Academic System)

ระบบวชิ ารกะาบรบ(Aวชิcaาdกาeรm(iAccSaydsetemmic) System)

ระบบปฏบิ ตั กิ าร (Operation System)

ระบบปฏบิ รตั ะกิบาบรป(ฏOบิ pัตeิกrาaรtio(OnpSeyrsatetimon) System)

ระบบสนับสนนุ (Support System)

ระบบสนบั รสะนบุนบสน(Sับuสpนpุนort(SSuysptpeomrt) System)

43

รายงานวจิ ัยการศึกษาเปรียบเทยี บการพฒั นาบนพน้ื ทส่ี งู ในอ4ด5ตี และปจั จุบัน
3)ประเด็นการจดั การพฒั นาราษฎรบนพนื้ ท่ีสงู

1.จัดการเชงิ นโยบาย 1. นโยบายมีความชัดเจน
2. นโยบายมคี วามต่อเน่อื ง
2.ศพพ.มศี ักยภาพ 3. มแี ผนงาน/โครงการเชงิ ยุทธศาสตร์
และจุดยืนชดั เจน 1. ศพพ. มศี ักยภาพเขม้ แข็ง
3.มีการพฒั นาศกั ยภาพ 2. ศพพ. มีระบบการจัดการธรรมมาภิบาล
ชุมชนพ่ึงตนเอง 3. ศพพ. มีบคุ ลากรทมี่ คี วามสามารถ
4.มี พรบ/กฏหมาย 1. ชุมชนมีพฒั นารอบด้าน
รองรบั การดำ�เนนิ งาน 2. ชุมชนมศี กั ยภาพการพัฒนา
5.มสี วสั ดิการสงั คม 3. ชมุ ชนพ่ึงตนเองได้ในการพฒั นา
1. มี “พรบ.”รองรบั การบริหาร(พรบ.)
ในชมุ ชน 2. มกี ฏหมายรองรบั การจดั การ
6.สง่ เสริมหลกั เศรษฐกิจ 3. มีกฏกติกาให้การสนับสนนุ การท�ำ งาน
1. มรี ะบบสวสั ดิการสงั คมในชมุ ชน
พอเพยี ง 2. มีระบบสวัสดกิ ารทกุ ช่วงวัย
7.มศี ูนย์การเรยี นรู้ 3. มีการจดั การสวัสดกิ ารอยา่ งเปน็ ระบบ
และถา่ ยทอดวฒั นธรรม
8.มภี าพอนาคตและ 1. มีการเรียนรหู้ ลกั เศรษฐกิจพอเพยี ง
การจัดการที่ชัดเจน 2. มีการลงมือปฏบิ ัตจิ รงิ
3. มกี ารตดิ ตามและประเมนิ ความส�ำ เรจ็
1. มีแหล่งเรียนรู้วัฒนธรรมชมุ ชน
2. มอี งคค์ วามร้กู ารจัดการวฒั นธรรม
3. มกี ารสร้างมูลค่าเพม่ิ วฒั นธรรมชมุ ชน
1. มีเปา้ หมายเชิงอนาคตชุมชน
2. มยี ุทธศาสตรม์ ุ่งสูอ่ นาคต
3.มกี ารจัดการความร่วมมือสอู่ นาคต

44

รายงานวจิ ยั การ4ศ6ึกษาเปรียบเทียบการพฒั นาบนพื้นที่สงู ในอดตี และปจั จบุ ัน

4.รูปแบบการบรหิ ารการพฒั นาชุมชนราษฎรบนพืน้ ทีส่ ูง

45

รายงานวิจัยการศกึ ษาเปรียบเทยี บการพัฒนาบนพน้ื ที่สูง ใ4น7อดตี และปจั จุบัน

5. ปจั จัยความสาเร็จ : 5P การจัดการโดยรวม

5.4 แนวทางการจดั การเชงิ นโยบายเพือ่ การบริหารการพัฒนาราษฎรบนพืน้ ที่สูง
ผลการวิเคราะห์ข้อมูลจากกลมุ่ ตวั อย่างทาให้ไดข้ ้อสรปุ ของประเด็นการจัดการเชิงนโยบายเพ่ือการบริหารการ

พัฒนาราษฎรบนพน้ื ที่สงู 8 นโยบาย ดังนี้ คอื
1) การจดั การเชงิ นโยบายเพอื่ การสร้างเสรมิ ศักยภาพชมุ ชนใหม้ คี วามเข้มแขง็ สามารถพงึ่ พาตนเองไดแ้ ละเป็น

ชมุ ชนเพ่ือการพฒั นาหรือแกไ้ ขปัญหา สังคมชนเผา่ ไดด้ ว้ ยตนเอง และจะเป็นการพฒั นาหรือปัญหาอยา่ งยง่ั ยนื
2) การจัดการเชิงนโยบายส่งเสริมให้องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน ทุกระดับ ทุกแห่ง ที่ชุมชนชาติพันธุ์อาศัย

อยู่ ได้ให้ความสาคัญกับวิถีชีวติ วถิ ีทางและวัฒนธรรมประเพณีอันดีงามของชนเผา่ หรือชาติพันธุ์ สาหรับการถ่ายทอดและ
การเรียนรู้ให้กับ ลกู หลาน ได้เห็นคณุ ค่า และความหมายต่อการเป็นชนเผา่ ทีม่ คี ุณภาพ

3) การจัดการเชิงนโยบายส่งเสริมการมีตัวแทนด้านวัฒนธรรมระดับชาติ ท่ีจะทาหน้าที่แทบทุกชนเผ่าในการ
อนรุ กั ษ์ส่งเสรมิ หรือพฒั นาวฒั นธรรมประเพณชี นเผ่า เกดิ การรบั รแู้ ละยอมรบั เชอื่ ถือศรทั ธากันโดยทว่ั ไป

4) การจัดการเชิงนโยบายป้องกันและดูแลไม่ให้ชนเผ่าทุกแห่ง ทุกจังหวัด ไม่ได้เข้าไปมีส่วนเก่ียวข้องกับ
ยาเสพตดิ ไม่วา่ จะเก่ยี วข้องในรปู แบบใด

5) การจัดการเชิงนโยบายให้มีสวัสดิการสังคมในชุมชน และให้มีความเข้มแข็งของระบบสวัสดิการสังคมใน
ชุมชนเกดิ ขึ้น ดูแลสุขภาพ ดูแลอาชีพ ศลิ ปะหัตถกรรม และอื่นๆ ใหม้ คี ณุ ภาพ มคี ุณคา่ และมมี ลู คา่ อยา่ งเหมาะสม

46

รายงานวจิ ัยการศึก4ษ8าเปรยี บเทียบการพัฒนาบนพน้ื ทีส่ งู ในอดตี และปจั จบุ ัน

6) การจัดการเชิงนโยบายเพื่อสนับสนุนให้ชุมชนมีส่วนร่วมในการพัฒนา มีส่วนร่วมในการแบ่งทิศทางความ
เป็นอยู่ของตนเองให้โครงการภาครัฐ สอดคล้องกับความต้องการของชุมชนราษฎรบนพ้ืนที่สูง และควรมีส่วนร่วมอย่างครบ
วงจร รบั รขู้ ้อมลู การพัฒนารบั รแู้ ผนงานโครงการ และเป้าหมายความสาเรจ็ ของการมีสว่ นร่วมจากทุกภาคส่วน

7) การจัดการเชิงนโยบายเพ่ือส่งเสริมคุณภาพชวี ิตราษฎรบนพื้นท่ีสูง ส่งเสริมดูแลใหท้ ุกคนในชุมชน มีความ
เป็นชมุ ชนท่พี ง่ึ ตนเองได้ มีศักยภาพความพรอ้ มท่จี ะป้องกันและแก้ไขปญั หาของชุมชน พฒั นาปัจจยั สาคญั ตา่ งๆในชนเผ่าให้มี
คณุ ภาพชีวติ ทดี่ ี เลี้ยงชพี รอดและอยู่ได้อยา่ งม่ันคง

8) การจัดการเชิงนโยบาย สาหรับการสืบสานวัฒนธรรมประเพณีอันดีงาม ให้ลูกหลานได้ เรียนรู้ผ่านการศึกษา
ในหลักสูตร ฝึกอบรม อย่างเป็นระบบ มีศูนย์ถ่ายทอดวัฒนธรรมท่ีสมบูรณ์แบบที่เป็นศูนย์นาเสนอผลงาน การพัฒนาวิจัยและ
การพัฒนาราษฎรบนพืน้ ที่สงู อย่างชัดเจน

การจัดการเชิงนโยบายการบริหารการพัฒนา กลุ่มตัวอย่างได้มีข้อคิดเห็นเสริมหนุนเพ่ิมเติม สรุปได้ ดังน้ี
1). ควรดาเนินการอย่างแท้จรงิ เปน็ ระบบเชงิ องคร์ วม 2) ควรมีการจดั การเชงิ นโยบายในการขับเคลอื่ นการพฒั นาอย่างตอ่ เนอื่ ง
ไม่ขาดช่วงและทาแบบ “ไร้รอยต่อ” 3) ควรมีหน่วยงาน เจ้าภาพดาเนินการให้บรรลุผลสาเร็จเป็นรูปธรรมจากการแสดง
บทบาท (1) การเป็นผู้นาบริหาร 2) การเป็นผู้ให้การสนับสนุน (3) การเป็นผู้ประสานงาน (4) การเป็นผู้อานวยความสะดวก
(5) การเปน็ ผตู้ ามทด่ี ี (6) การเปน็ ผูร้ บั ผดิ ชอบ

ในตอนท้ายของแบบสอบถาม ( Open End Question) กลุ่มตัวอย่างผู้ตอบแบบสอบถามยังได้มีข้อคิดเห็น
ขอ้ เสนอแนะ ซง่ึ สะท้อนความต้องการท่อี ย่ลู กึ ๆในใจของพวกเขา สรุปไดด้ งั น้ี (1) อยากให้ช่วยประสานการปฏบิ ตั ิกบั หนว่ ยงาน
ด้านสิทธิที่ดินทากินให้มีข้อสรุปที่ดีและชัดเจนร่วมกัน (2) ให้มีหน่วยงานเจ้าภาพดาเนินการให้ชุมชนมีน้าอุปโภค บริโภค
เพียงพอใช้ตลอดปี (3) อยากให้มีลานชุมชน มีพ้ืนที่ขายสินค้าชนเผ่า เข้มแข็ง เป็นพ้ืนที่กลางจะทาให้มีรายได้เล้ียงชีพ
(4) ควรมีการปรับความคิดทัศนคติของคนในสังคมเร่ืองการมองชนเผ่า ด้วยความหวาดระแวง คนไม่เชื่อใจ ไม่เข้าใจและไม่
สนใจด้านการบุกรุกทาลายทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล้อม (5) การพัฒนาชุมชนบนพ้ืนที่สูง ควรเน้น คนเป็นสาคัญเป็น
ศูนย์กลางการพัฒนาให้ความรู้ ให้วิธีคิด ให้มีความพร้อม และสร้างความร่วมมือในการพัฒนา (6) การเข้ามาทางานร่วมกับ
ราษฎรบนพื้นท่ีสูง ต้องมีช่วงเวลาท่ีเหมาะสมกับการใช้เวลาในชีวิตประจาวันของแต่ละชนพื้นที่ซ่ึงอาจว่างไม่เหมือนกัน จึงได้
เวลาสะดวกของชาวบ้านเปน็ หลัก นอกจากน้ีจะทาให้ชาวบ้านมาตามเวลาท่ีทางการกาหนด(7) ควรพัฒนาราษฎรบนพ้นื ทีส่ ูง
ให้มีความพอดี มีความสมดุลระหว่างการอนุรักษ์กับการพัฒนาสิ่งใหม่ให้เกิดข้ึนในชุมชน(8) ควรมีแนวทางการพัฒนาเชิง
ยุทธศาสตร์ที่ย่ังยนื ระยะยาว มองเห็นผลลพั ธ์อย่างชัดเจนท่ที ุกฝ่ายมเี ป้าหมายสาคัญรว่ มกัน (9) ทุกกิจกรรมการพัฒนาชนเผา่
ควรไดม้ กี ารสอบถามและสรา้ งการยอมรับจากชนเผา่ ถึงความเหมาะสมและการมีส่วนรว่ มการทางาน

ผู้วพิ ากษ์ผลงานวิจยั ซงึ่ เป็นตัวแทนจากโครงการหลวง ได้กลา่ วสรปุ ว่า โครงการหลวงพัฒนาเร่อื งเศรษฐกิจ
และสังคมความเปน็ อยขู่ องชนชาวไทยในชมุ ชนพนื้ ที่สูง ดแู ลสขุ ภาพ สวัสดภิ าพ และสวัสดิการ ด้วยเปา้ หมายใหช้ ุมชนเขม้ แข็ง
อยู่ได้ด้วยตนเอง พ่ึงพาตนเอง ช่วยกันพัฒนาชุมชนร่วมกัน และคาดว่าในอนาคนอันใกล้ ชุมชนบนพื้นที่สูงจะเป็นสังคม
ผู้สูงอายุเช่นกัน เด็กและเยาวชนจะมีน้อยในชุมชน อนึ่งโครงการหลวงช่วยเหลือใหช้ ุมชนอยรู่ ว่ มกับป่าได้ ซ่ึงสอดคลอ้ งกับบท
วิพากษข์ องนายอิระวชั ร์ จันทรประเสริฐ (เมื่อ 14 กรกฏาคม 2560)

ทัศนมุมมองความเห็นของนายก อบต.แสนเจริญ นายยาภี จูเปาะ ซึ่งนอกจากกล่าวถึงการทางานของศูนย์
พัฒนาและสงเคราะห์ชาวเขาในอดีตแล้ว ยังเห็นการพัฒนาท้องถ่ิน ต้องชัดเจนในด้านปัญหาและองค์ความรู้ ข้อมูล ข่าวสาร
และการจัดการ สร้างการมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วน บุคลากรของหน่วยงานภาครัฐต้องได้รับการพัฒนาศักยภ าพ ให้มี
ความก้าวหนา้ ใหท้ า่ นเหล่านม้ี ีความพรอ้ ม มคี วามม่นั ใจ และมคี วามสุขกบั การทางานรว่ มกับชมุ ชนราษฎรบนพื้นทสี่ ูง

47

49 48

รายงานวจิ ยั การศกึ ษาเปรียบเทยี บการพฒั นาบนพืน้ ทีส่ งู ใ4น9อดตี และปัจจุบัน
55.5.55.ข5ข้อ้อขคคอน้ ้นคพพน บบพใให1บห1)มใ)ม่จหช1จ่ชาุด)มาุดกขจกชขกอ้กาดุ้อามกาขรมรกลูวอูลวทาจิ มทิจรีน่ยั ลูีน่ัยวา่ ทา่ิจสสบสสบนยัภนทภนแททาาแใทสานใย่ีสพสจสบนย่ีพจรวังภนใรปทวงัปุใคปแคหปุาคัญคใหสขงนัญิดยมพจขงดิมมอรหวัม่อใหป(อีุป่งคาค(ห1ีองาญกย1เขง)ิดกยมดเู่)ามดอหู่ามิร(มิอีรงา1วกวเิจ)ดิจาัยิมยัรไวไดดจิ ข้ ้ขยั ้อ้อไคดค้นข้นพอพบคบวนว่า1234พ่าม2413....มบ....สี กกกสสี กกสกาวาาาิทาาาาทิรารรรธร1432รรรสจสธะมทิจสสะ....ทิัด่งง่สีสาัดงง่่สกกกสเเกาากสสเเากาาาิทากสสาคินรรรารรรครนิรรธมมิิัญใรสจสะนมมิิัญิทในอวนัดงงสนา้วอทําทัฒา้เเทใกทฒัาํากสสชีน่ใดี่นนาชน่ีคด่ีนนิรรพีนิน่าชรธพีินมมิิา่ชัญใธสคจมุรนสคจวอมุรรดัรนชาํทรดัรัฒนาชบมสในใบมชนีสดนนใใวจรนใวจรหพีินรางชหธรงจเ้จสคจุมรกจเ้จรการดัรนชิดรากดิบมสนคใกคกใวจรณุกหุณรงาาคจเจรคกร่ารวา่าดิวแิจกแิจคลยัลกณุัยะะามดมคดรลู ังลูาวงัคนแคนจิ่าี้ล่ายัี้ ะมดูลงั คนา ี

(1) แนวคดิ (2) 1. การเปลย่ี นแปลงทางสงั คมสมยั ใหม่
ชดุ ข(อ้ 1ม()1ลู )ท่ี สแภนาพวแคปนดิัญวค(ห2ดิา) (2) 21..ยกาาเ1สรเ.พปกตลาดิ ีย่ รขนเอปแงลปชยลุมนงชทแนาปงลสงังทคามงสสมังยั คใมหสมม่ ยั ใหม
น่าชสดุ ชนขดุ ใอ้ ขจมใอ ลูหมทมลู ่ี  ปัญสหภาาใสพหภมปา่ทัญพี่กหปาาญลังหา 32..สยภาา2เสพ.พแยตวาดิเสลขพอ้ มตงชเิดสุมข่อื ชอมนงโชทมุรมชลนง
น่านสานสในจใใจหใมห่ ม ปญั ปหเญากใิดหขามึ้นใ่ทหี่กมา ลกังาํ ลัง 43..กสาภร3าใ.ชพชส้ แีวภวิตาดใพลห้อแมมว่ยเดคุสลเ่ือทอมคมโโทเนรโอ มลมลยโงีสทารรมสลนงเทศ
4. กา4รใ.ชกช้ าวี ริตใชใหช มวี ย่ติ คุ ใเหทมคย โนุคโเทลยคสีโนารโลสยนสีเทาศรสนเทศ
เกิดเขก้ึนิดขึน
1. วัฒนธรรมพ้ืนบ้านของชุมชน
แนวคดิ (3) 3242314.......ศวปวศวปิถิลริถฒัลิรีชะป3421ชีะปเนีวะพ....เวีะพิตธหวศวปิตณหรชตัณัถิฒลิชรัตรนีถีชะปมคนีถนเกคเีววพผเกะพธรวผาติหา่ร้นืรราณ่ามรชมตัรบมแมเแมนี/ถชเา้ลค/กชลเกน่ือกะวผาือ่ะรภขแาาราภแรรลาอแบมลามแษแะงตเาษะ/ตชพลาง่นพกาง่มุกอะิธขากิธชภาีกรอากีแยรนาแยงรลรษตชรมะามงุมพโกโบชิธบารนีกรยาารณณรมโบราณ
สิ่งดแเี กน่าวใแคนนิดชวมุ ค(3ชิด)น(ท3ี่ )
สิง่ คดสวเี กงรด่รากัใเี กนษาชาใุมไนวชช้ นมุ ทชี่ น

ควรครวกั รษราักไวษ้ าไว

แนวคดิ (4) 1. แรงบันดาลใจในการพัฒนาชมุ ชน
สสสสง่ ่ิง่งแเงิ่ ดสเดนสสีใรีใวหรงแิมงหิมคเมดนใสมใดิห่ทใีวรห่ทห้ด่ีคิมค(้ดคี่ 4ขีมวใิดีขว)รน้ึห รึน้ (ดค4ีว)รน แ24331แ42...บ....บสส1บสแส1บ่งรคชรงร่เ้าคชรสเ132แ4งา้มุงรสบมุบงร....บเชบรคเิมชวันสแส1คบนิมวรงธนดรรงรงธคือจชุร1เางาือจุรขรส1กรมุบงลขกรบนา่ิจรเชใันนา่จิคยมิวกวจยนกดวรพงธาตัใพาัตาือนจรรุฒัก1รลฒักทขกกรรทนรในาาอ่ิจรนจอ่รารมยงกวามใงสพเพาตัสนทเศงั ทฒัรศงััฒกคกย่ีูนทคย่ีนูรนวมายนวมอรยรเารก์าชเมรง์กพชาชาสาเิงษามุรทฒัิงศษงัวรทฎวชคยัฒนูทฎนฒัรอ่นวมยรอ่านบงเนรบกชงชธเนาทธเนามุรงิทพษรรีย่รพวช่ียรน้ืทฎมวัฒื้นนมวทรอทนบีส่ง่ีสธเูงนทงูรยรนมว สงู

2) ข้อเสนอของชมุ ชนระหวา่ งวัฒนธรรมกับปากท้อง
มชแชแนลนั่ นลแะเคะเผลใผงใา่หะชา่ห้คใอุม้คอหยวชยว้คาาน่ าา่ มงวยมงชงัสาชสดัเมาดั“ปาเ2“ชคสเจน็ชค)จมุญันํามุแ2“ญันขชคบช)กอ้อนกอญันบขับยเทับยสทเาอกดก่ีมากนม่ีกเามิับกีเสาอเีอศรอศกรนขรนทรรนรัากษออรี่อุักษรุรักษงขฐยักษฐรชษ่อูกอาษักกาุม์าิขจแง์ิขษจแศชชขลนขลนัยานอุมะบอะบไขสงรชธมสงชธะนง่นชร่แง่หารเบราเสขรรวสมวธะ็งรมบ่าริบเแมหริเ้มนงาร้รนาแววนีแยงมนีลยาฒัดลมเดะจงมะนีนปวพะปีปพปียธมัฒรรฒัรรฒรัะมะขี ะนะรเนชอ้ปเนพมชธพาาเราากสรณชใณะชใรับนหนหีเนม้อปเีพมม้เปมมกคปาีคอีณ็นีคอีับวก็นาวาราวทปีชราูปมชมาูป้อีาพมตธีพมีคงกธใ้อรมใรวทสมรงสรีรามใ่อกีรมา่ใจมาางจยชกรยใชกไมุแสบัไมดุ ับดลชใ่้วช้วมะนจฒัมนฒัใีคทกหคีทนณุ่มีบัน้คณุี่มธสีวธวภสี รภถฒาัราถรมารามพานมพนสนชชาชธะชุีะมวคทุรีมวิตทชัญรติาชดามนงดกนงีเชจีับเศจปศุมะปกระรรมษชารมะษระีขนฐเขี ฐท้เอพก้อพกาเปณิจเสมณิจสไรนาไีมนะีแมหอแด่อเลด่คาพลีคะกีวไะณวไมินามวาิถมม่ีิถมม่เแีทรีตรีทีรตลา้าอื่อา้าอยะงงงยงงไปขวกไขดกอิาถดาอ้าทก้งรีททงร่ี ่ีางของ
ทม้อน่ั งครงาชยมุ ไชดน้ รยาังยเรปบั ็นแแลบะบกเาดริมใชทเ้ ว่อี ลยาอู่ สา่วศนัยใไหมญแ่ ข่อ็งยแกู่ รับงกจาะรทมขีางอ้ าเนสนขาอดคกวารมมตอ้องงเกหาน็ รคแณุละคใา่ หขค้ อวงาวมัฒสนาธครญั รกมับปกระารเพทณามี หาหรอืากคินุณคเร่าอ่ืศงลิ ปปาะก
หทัต้อกงรรามยทชไีท่มุดุก้ชรคนานยยพังรเบัดู ปถแนงึลแกะันบกนบาร้อเใดยชิมมเ้ วาทลกาีอ”สยว่อู นาใศหัยญไมอ่ แยูก่ขบัง็ แกรางรทจาะงมาขีนอขเาสดนกอารคมวอางมเตหอ็นงคกณุ ารคแ่าขลอะงใหวัฒควนาธมรรสมาํ ปครญั ะกเพับณกาี หรทรอืาํ คมุณาหคา่ากศินิลปเะรอื งปาก
หตัทกอ รงรมราทย่ีทไุกดค ทรนาาพยใูดหรถบัไ้ ดึงแกข้ ลนัอ้ ะนสกอ้ราุปยรวมใา่ชกเถวา้”ลจาะสสวง่ นเสใหริมญพอ ฒั ยนกู าบั หกราอื รอทนํารุงกัาษน์วขัฒาดนกธารรรมมอปงรเะหเพน็ ณคณุ ี ศคลิ าปขหอัตงถวกัฒรนรธมรครือมคปวราะมเพเปณน็ ีสหญั รลือกั คษุณณค์ าศิลปะ
ชนหเผตั ่ากใรนรกมิจทกที รกุ รทคมานใใดพหๆไู้ดดถด้ขึง้ว้อกยสันกรนาปุ รอ วมย่าีสมถ่วาา้นกจระ่ว”สม่งขเสอรงชมิ ุมพชฒั นนจาะหตร้ออื งอสนรุร้าักงคษวว์ าฒั มนกธินรดรีอมยปู่ดรมีะเีสพขุ ณทีี่เศพิลียปงพหตัอถใหก้เรกริดมขคึ้นือกค่อวนามใหเป้กน็ ินสอัญิ่มลนกั อษนณ์
อชุ่นนเคผน่าในในคกริจอกบรครรมัวทใมดําีสใๆหุขดภไ ด้วายขพกอ ดาสีทรรุกมปุ คีสวน่วามนถีครา่ววจมาะมขสพองงอเชสใุมจรใชิมนนพชจฒัีวะิตนตา้อคหงวสรารือมา้อตงนรคะุรวักหาษมนกวักัฒินในดนวอี ธัฒยรู่นดรีมธรีสปรุขรมทะปเี่ พระณียเงพี พศณอิลีอใปหันห้เดกัตีงิดถาขกมึ้นรกรก็จม่อะนเคกือใิดหคข้กว้ึนินามอพเิ่มรป้อน มอสมนญั ี ลกั ษณ
สอ่วุ่นชนนรค่วเนผมใาพนฒัใคนรนกอาิจบอกยคร่างรัวจมรใีสงิดุขใๆจภทาดมุ่พวเดยทีทกแุกาลรคะมนทีสมาใวีคหนว้สารามวเพมรจ็ขออใจงใชนุมชชีวนิตจคะวตาอมงตสรระาหงคนวักาในมวกัฒินดนอีธรยรูดมมี ปีสรุขะทเพีเพณียีองันพดอีงใาหมเก็จิดะขเึนกิดกขอ้ึน พใหรก้อินมมอีิม นอน

48 ส่วอนุนร่วคมนพใัฒนคนราอยบา่ คงรจัวรมงิ ใีสจุขทภมุ่ าเทพแดลีทะุกทคานใหม้สีคาวเรา็จมพอใจในชีวิต ความตระหนักในวัฒนธรรมประเพณีอันดีงามก็จะเกิดขึน พรอมมี
สว นรว มพัฒนาอยางจรงิ ใจทมุ เทและทําใหสาํ เรจ็

รายงานวิจัย49การศ55กึ 00ษาเปรียบเทียบการพฒั นาบนพืน้ ทส่ี งู ในอดีต และปจั จุบนั

แแนนววททาางงกกาารรสสง่ง่ เเสสรริมิมววฒัฒั นนธธรรรรมมพพนืนื้้ บบ้า้านนใในนชช4มุมุ 9ชชนนรราาษษฎฎรรบบนนพพนืนื้้ ทที่สส่ี งูงู

คณุ ลกั ษคคณณุณุ ะลลชกัักมุ ษษชณณนะกะชชับมุมุคชชวนนากมกับสับคนควใวจาามวมฒัสสนนนใใธจจรววรฒััฒมนนธธนรรบรรามมนพพืน้นื้ บบา้้านน

ชุมชน ชชมุคีมุ ชณุชนนภททามีมีพคีีคชณุุณควี ุณภิตภาดลาพกัีพษชชณวีีวิติตะดชดีุมี ชนกบั ความสนใชจุมวชัฒนนทธชชยีรมุมุ รังชชมมนนคี ททนณุ ยี่่ียบภงัังามามนพคีีคุณชุณีวภภติ าาไพพมชชด วีีวี ติติ ไไมมด่่ดีี

ประชาชนปวปปตัฒรรรระะะชนะชชชหธมุาาารชนชชรนักนนมววตแตตัฒปฒัรลรระรนะนะหะคีหเธหธเหนรุณพนรนักน็รรักณักแภมคมแแลปาีุณปลละพรระเคะะหะชเเาเหเหน็พวีขพน็คน็ ติณอณคณุคดงีุณีุณคี าคคข่าา่ อขขงอองง ประชปารชชะปปนชมุรรจาะชะะชคชชนในนาหาทจใชชคะนยีนนวใคงัหจจารมะคคมะคอใีควในสนบหหาณุใาํใ้คคมค้นคนภวสรวคญัควัําาาารรคมกมพออัญสบัสบบชากปาคคีวคคบัารรติัญญัปกวััวไทากกมกบัอบัดทงปปีอาางกกทท้ออ้ งง

วัฒนธรรมประเพณี คนในครอบครัว

แนวทางแแกนนาววรททพาาัฒงงกกนาาารรวพพฒั ฒััฒนนนธาารววรัฒฒัมนนธนธรรบรรามมนพพ้ืน้ืนบบา้้านน
แนวทางใกนารชพุมฒั ชในในนาชวชัฒมุุมชชนนธนรรม นบาน

3 สงเสรมิ33วสสฒั ง่่งเนเสสธรรใรมิมินรววมชฒัฒั มุ นนชธธบนรรารรนมมใพพน้ืน้ืนชบบมุ า้้าชนนนใในนชชมุมุ ชชนน

2 สรา ง12ค322สสุณสสรสรสงภาางรเรงส1เงา้าา้สครคพง1ง1สมิณุรควคชสรวิมสุณาสภุณางวีฒัสใรสมรเงาิตภนสนภ้าง่คา้ง่พอคเงารธอเงาวยสชสคพริมนคพาาูดีวรรรวใมวใชชมิตมิมีนิมนาาอีพีววคใีสอมใมคยตินตินนาขุอูดอรคบคอใชอยอีมยนนานาีพาู่ดบสีูด่นคใชใชีมุขีมนคใรนีพพีนสีอสีรคคชขุบวัุขรรมุ คออชรบบนวั คครรวัวั

พขเกปนึาัฒลรกนียบับนารกตแิหาอปพขเเขเเพราปทปทย้ึนลอัฒ้ึนขพรเกัฒลา่ปอล่างนกกึาัฒกนนย่ีนนลใยี่ดรับกุราับนน้ันนายีน้ันาบกับรกใตกชนแาตแ3แรพษหกกากตุ่มอาแป่อ)นิปหาาหัรเฒารอยปชยลกรลวดารอรอรยอนลออนงริบดคงบลุ นอื อนใงดนกคใดากริดยนรสุใรดนุรุราณุิหนาหิ ัภใใกชงัใกักช3แวร3แหรในชาหเแ3าภมุษาพษัุมษห)ฒนส)นพรมุ ้เร)กน้เพชา์หหชักเฒ์รกหวดกกชวดัฒนกาพวดนขมินริดรคาุลิดนรคานุลิดรคธลุ ือคนขืรอสคอกืิรอดยคกิดพยากิรดยสพอณุ พาสงิณุงาสณุภใาาภใรัภใฒงดองฒักรวน่งฒัรน่รงนภามเภภากาัพฒเเียสาพเพกนพนกกาสกพพนปาาสรราัฒัฒันาฒพาาาพาพารขราขิมรขสรงรรบรธใิมพขนนขิเมอขนสะองอวพหพวหพรนออสาาฒัองิงเงสเาฒั งัฒรคััฒฒสมพดัอองฒงกก่ิงอพงกิ่งมนกนกงรดเีนยกายาาดนณยนาืนกนปคามิาธะราีรเ่าาธีรเ่าาาารกทาวรีสรงรกสรสงสรสงบคใพบศเพบาะร่างเพีร่หสาเมง่หงิ ่งนอืหัฒมมหเินใเลมฒันใเใูัฒคงเแสมพหสพหมมปสหมปพปนเกพงรลานณน้ครพืาน้ครีครามามิร้ืะะนื้ะนาิมะามิงะะืทวีอางะรสสกหยทคคสทศสเาคสเสคเเีสใมคงิบัพัชืองัตกพี่มสิมวลงิ่ี่หสมว่งิือใูงแอืยิงกณิดมใาถูหงแณปใาูเงกแสลืสนหพมหเากีคมมกเลมกะาลีะาพี รพรมืศอาามมรูลศะกามรหยคมะา่ืออเรเ่ือก่ิลใรีคยครับ่กิลีัชงัคยตกืองาหเนใเบัปใยม่ัง่าาับปสกิงกั่งดิ่าถรกหหสยรุืสนเเกยะกใดิราเมะถกกิดพช้สากัช้สืรนหหรืานามหูลาอรมคมิงาามิิงษอาครรเตัครรูลัตสยืูลองคมาสกคมนแผอสอมถาสคถรูรครือรซาิือลดุราสนเกนิงใรกถ้า่ากอพ้่ารากังึรหะดมราดรุเรกงอรุเรกงถไดิมถษพครคพกัเุสผรงีลักมาสรยากอแผอสณุ่มิมาษสมิ่รรมยษูดใรรรซิลดสยยมิงชแใผรอาแใผส์รภําคงึส์ะดมู่หดรู่หรคกลสนคไดลส่งิรคา่ิงาอุผงีลมเ้อ์าเ้ะมด์แะงมเกดณุพากซสดยดใซรพดคสคผงีลมดิชผงี ดิ่ึางภํตหา่ึคงณุาิม สภณุาะกดดนสไดดรไาาอยมมมขาไามาาุลคาแงเลุาคพุดงตรพนอ่ใสนพรล่ใย่ารยา่มตหชนรชิมงแงภเะแภงเตภพีอต่ยคกสพิงส่กขลไสาลาอาุดงตรางิ่ิมวอภาพิ่มะภพะ(พมไนนอรรางรขsไขาตไปาตีตคหสตtงิตงนัมหตอพออพa้อรคิงวอ้รยๆพรงย(แงfไตนองตาs่วตงสุ่fดตสปุดลอมtง่ัน)มอม่าอรงิ่ รaนงิ่ คนะดคีมๆพไสนีคอแไนfอ่ิงวป่ิfงมวีปพิงวงลอั้น)งั้นาคาใคีา(ศคะด(มอๆสแๆดมแsวมsวัมกีวพิงดtลไพtาลคพาใaาีศยวaีอรมะดมะวอมfอเักfะภดfไมพาfลพมดพด)ยวห)ีรามีศงยีีีศอเีะภอสพวสคพลตคักงัดกหด่ิงาา่ิงวงคยีสัววยีรใยพวงีรใตางาภวดทะภดกาะภมคสัวมางใาหีไใาาหภลวาทดลกมพดมรพวาพวงาีไางไพไพปเ่ามตพ่ามควตรดควงรงัฒดพัวพ้ปเเวัว้เมิวกดกพอพทกทรัาฒดนาเามิาีมยอี่ไมทียันไ่ีมกรนารเมมงมททงพาัพนใพกพา่ปสป่สหทนีจาใรกัฒารัฒภดิหภนดิีจดั้นะอาร้อนกาดนันะกาีรมมพัน้าีพัน้าททใใกเกเหี่ดจห่ีดจาา้ดะิม้ดะิรมรี ี

ดวุลฒั ยนภธารพดวดรดววลุกฒัมุลฒัลุัฒยายนยภนรนภธภนาอธธราาพบนรรพพรกามุรรกมกานักมารพาษใพนอรนร้ืนแบ้ืนอนอชบลนาบุรนุมนกัะา้รุ้าุรชสษนใกันักนนงษใแษใชนเนล์แสแ์มุชะชสลรลชสุมูงมุิมะะนงชสชสเนส่งน่งสเรทเทสสูงมิ ีส่รี่สรงูิมูงมิ

อกนาุรรกั คษงอสอยออภกนกานกนาารุงาุราพรุรกัสรกัรคกั ษแครคษงษลางองส์ออ์สงยะสภยสยภากภาา่งา่ราาพางสงรรพพสแสรคแรลาแร ลา้งะล้าสงกะงะสรกาสกรรราราครรรรคค์์ เกปารย พนเกฒัปแาเนรปเกกปยปพาาลานลลปฒัรรงแย่ีีย่พรพในปนนหบััฒัฒาลแแดปปนงปนปีรรใาาลหบัลุงน ปปงดปงรใรใีรหับหับุงน ด้ปด้ปขีรีขรุงน้ึุงึ้น

สรางกา(รส1ยสรส)สอรารร้างมา้างมงงรกกกลูับาาาค((รรสสรค11ส1ายยรยร))วรเ)ออา้าอ้าางมงมงมมมมมรมรรศูลบัลูับลูับรคคคคัทาคคา่า่วเธวเวเาพาพาามมมม่ิมมิ่ศศศรร(ทัร2ัททัธ)ธาธเเากากเิดณกอ(ดิ2ฑา(()จม22ชผเเดั)ลูก)กพีลเกเเเคดิเกณลกกกสกาอาเดิเิดณดิัพฑรกณรใกาอจมอาหิดธชผิดฑฑาัดงลูากจมมีพลจมช์ผรกคชผ์ัดาลูลดัสลูาาพีลาพีลรพักครยกรคใลสลสาาห่าธไาา่พัรงัพรดรใกมรใร้าหธา้หาธางง์กมรก์มยรรา่าไา่ารดรยยคค ไไวนดดาเ้้หมคคน็สสวนรปําาเคคาคคคหรมนวงวนัญะ็นสสคาเาโเรปาํหมหยณุมาครข็นสสช็นงสสญัะคึนครปานรปโาา้ายณุคา้รคแร(ใขงช3งญัะญัหะคลคนึคน)โโามะคยุณคยุณแ(ใขค3าขวชวหชลคค้ึน)วกา้ึนนามะนา่ม่าา(มคแ์(าใ์แ3ใม3สสวกหลห)ล)สาาามะ้มะ้ คมาํคาาคัญสญักกญัําคัญ 49

51

รายงานวิจัยการศกึ ษาเปรยี บเทียบการพฒั นาบนพื้นท5สี่ 0งู 5ใ1นอดตี และปัจจุบัน

4. การพฒั นาชมุ ชนราษฎรบนพน้ื ทส่ี งู ต้องเร่มิ จากภายในเพ่ือทาโครงการพฒั นา
4. ก4า. รกพาภฒัราพนคัฒาีเชนคุมารชือมุนขชร่าานยษรขฎาอษรงบฎกนราบพรนพนื พทัฒนื้ีสนทงู าตีส่ สอูงังงตคเอ้ รมงมิ เรจรา่มิาษกจภฎาการยภบใานนยพเใพนื้นอื เทพที่ส่อืาํ ูโทงคารปโงครกระางกรกพอาฒัรบพดนฒั้วายนา4 กลุ่ม คือ 1. ภาคราชการ
2. ภ22า..คภภชาามุคคชชนุมุม/ชชทนนอ//ทงทถอ้ รภอ้ินงะงาถบ3ถรภคน่ิ ร.บน่ิะีเาะภบ3คแคบ3.าบลรีเ.บคภืะอคแภปแกาลขราคลรรืะอาคะะปะกยขปชบกรร่ขาาระรวะยอชะะนชบขนงชบากวกอ/าชวานชชานงรนกานรกพ/กาวชพ/าัฒราบชารัพรฒนาวาพพฒันบวานัฒัฒชบน้าาแมุนน้าานสลนชาังาะแนมุชคสลแ4มุรชัมงะลา.นชคระษภ4นรมาฎาา.4รษรษครภา.าฎบเษฎภาอษนรคฎรากฎบบเพครชอนรบเนืนกอบพนทพชก/นนื้พสีนืนชNทงูพืน้นท/Gส่ีท้ืจนีส/NูงOะส่ีทูงGสNงูจ่ีส/าํOะGปจูงเสหรOะร/า็จนสปะเไห/วารกรดยเ็จนหะอรเงไปว่ก็จนบดายนไนอว่เ้ดงดปอยสบาวเ้ย็นงานปดยาาธอส็น้วนงายา4อดยรสา่ธยีณางกาเ4า่ธดรรลชงมิาีณกนุมดเรจรลชีณาิ่มเคนุ่มรกจชือ่มิคานคจนก1ือาคใ.กนน1คภชใ.นมุนาภชใคนนมุราชชาคุมชนรชกานชารการ

หภนาุนหคภเหนรสภาานุนรคาชุนมิเครสกเจารรสาชาามิรรกชกิมจากาจราการก รเิ มรจเิจติรราใิเมิ่ จรกจจิตมิ่ภคจาใจานติ กจายใภคกจใานนภคยานใยนใน เภสารคิมเภสเีหาครเภสนครมิ ารือเีนุหคคมิขดนรเีหาวคอืุนยนยรขดือนุ า่ว้ ขดยย่า้วยย
คนขคอนคงขนชอขุมงอชชงนุมชชมุ นชน

กาครกณพากัฒคะราทณพนครมีฒัณาพะงชทัฒนะามุีมทานนชงชมี าานุมงชนชามุ นนชน

ตามตตตารวั มาามตชวรตัวกาดัรชัวาชาผรชว้ี ชกลดัี้วากงดผั ราาลผนรงลางนาน บริหบารบริหรโจาคหิ ดั รรากโจงรคาัดกโจรรคกาดังแรรากกผงราานกแรรางผแรานผนงนางนาน ตตอางมตตกปอ้าาตตรงมรอ้ะกาปขเงมาดอรกรปะ็นงขาเรชครดอะมุวข็นงเชาดอชคมน็นงมุวชคชามุมวนชามน

เสกง ิดเสเผกร่งลสเดิ กมิเลง่สผิดใเพัรนลสผิมธลอรลใติมพัานลอชใธพัอนคพี์ตาธนออ่ช์ตาคพี อ่ชนคีพน
ตอชตมุ ่อตชชอ่ นุมชชมุ นชน

ตอ สตงั ่อตคส่อมงั สชคังงามคยตชยมืนพิ งั่าชยันยตัง่าืนธพิยตอุ ันนืิพยธันาอ์ุ งธยุ์อ่ายง่าง

5. ก55า..รกกทาาํารรงททาานางงทาานถี นทูกทต่ถี ่ถีอูกูกงตแตอ้ ลอ้งะแงคแลลวะาะคมควมวามาันมมใจมน่ั ใน่ัในจใกใจนาใรนกมากกีรามฎรีกหมฎกีมหฎายมหรามอยางรยรอรบั งอรงับรับ
พืนพทพนื้กี ื้นทาทร่กี ทกี่ าําารงรทาทานางกางานับนกรกาบั ษับรฎารษารษบฎฎนรบรพบนื นพทพนื้ีส ืน้ทูงตที่สอูงส่ี งตูงเอ้ตกง้อยี เงวกเขยี่กอวี่ยงขวกอ้ขบั ง้อกหงับนกหับวยนหงว่นายว่นงยหางนลาหานยลหภาลายาคภยสาภวคานสค่วสตน่วอนงตเ้อกตงีย้อเวกงขยี่เกอว่ยีงขกว้อับขง้อกงบัฎกกหับฎมกหาฎยมหามยาย

หลหาหยลลฉาาบยยฉับฉบบทับับีตทอท่ีงตี่ตร้อ้องงรรอับองงแรรับลับะแแรลลับะะรรอับับงรใรอหองแใงหผใหน้แ้แผงาผนนงางโนาคนรโงคโกครางรรกงากราิจรกริจกรกิจมรกกรรมารรกมดากําราเดรนาดินเานงเาินนนงินตางนาางตนๆ่าตงถ่าๆูกงๆตถอูกถงตูกต้อตาง้อมตงขาตอมากขมฎ้อขกห้อฎมกหาฎยมหาแมยลาะแยมลแีคะลมวะาีคมวีคามวาม
ถูกใถถจูกูกใใับจจกชกับุมับชชนุมุมชเชปนนาเหปเปม้า้าหาหยมมแาาลยยะแแหลลนะะหวหยนนง่วา่วยนยงภางานนคภภเีาคคารคเี ือคเี ขคราือรยือขอข่าืนยา่ อยๆื่นอ่ืนยๆาๆองยอช่ายัดงา่ เชงจัดชนัเดจกเนจานรกทากํารางทราาทนงาขางอนางขนศอขูนงอยศงพูนศัฒยูน์พนยัฒ์พารนัฒาาษนรฎาารษาบฎษนรฎบพรนื บพทน้ืนีสพงูท้ืน่ีสกทูง็จ่ีสะกงู เ็จกกะิด็จเกะิดเกิด
ควาคคมววถาาูกมมตถถอูกูกงตต้อผ้องูปงผฏผู้ปิบู้ปฏัตฏิบงิบาัตนัติงมิงาานคี นวมมาีคมคี วมวาานัมมมใจม่นั นั่มใจใีคจมวมาีคมีควเาวบมาามเใบเจบาใแาจใลจะแมลแีคะลมวะาีคมมวีคเาวตมา็มเมตใเจม็ตทใ็มจี ใทะจที่จทํะาี่จงทะาาทนงาดางนว ายดนค้วดวย้วาคยมวคถาวูกมาตถมอูกถงตกู อ้เตสง้อียเงสลีเยสะสียลแสะลละแะไลมแะกลไมังะว่กไลมังต่กวอลังวตล่อต่อ
ควาคคมววผาาดิมมพผผิดลดิ พาพดลลจาาดดกจจกาากกรกทกาาํรรงทาทานางใงานานเนใรนใือนเงรเใรอื่ ด่อืงๆใงดใดๆๆ

50

รายงานวิจัยการศกึ52ษาเปรยี บเทียบการพัฒนาบนพื้นทีส่ ูง ในอดีต และปจั จุบัน

5512

6. ชุมชนมที ุนทางสงั คมท่สี รา้ งมูลคา่ เพ่มิ ได้
66..ชชใมุ ุมนชชชนมุนมชมีทนที รนุุนาททษาาฎงงรสสบังงั คคนมมพทท้ืนสี่ีสทรรี่สาา้ ูงงงมมูลูลีทคคุนา า่ทเเพาพงิม มิ่สไไังดดค ้มมากมายท่ีสามารถนามาพฒั นา ศกึ ษา และนามาตอ่ ยอดให้เกิด
คุณภาพ มีคุณค่าแลใในะนชมชมุีมุ ชูลนคร่าาษมีคฎุณรบปนรพะืน้โยทชสี่ นูง์มมมาีทีทกุนุนยท่ิงทขาางึ้นงสสังทังคคั้งมนมมี้ตมา้อากกงมอมาายศยททัยสี ีส่ามามุมมาคราิถรดถนขนําอมางมาผพาู้มพฒัีวัฒิสนัยานทาศัศกึศนษกึ ์ทาษ่ีจาแะลเแปะลน็ ะาํผนมู้นาามาตกาอ ตายรอ่ อบยดรอใิหดาใเกหริดก้เกาิดร
คพคุณัฒุณภนภาาพแพลมะมีคนีคุณาุณกคคา่าราแเแปลลละะีย่มมนีมี แูลปคล่า งมสีคู่ ุณวาปมรใะหโมย่ทชด่ีนกีม์มวาาา่ กกยยิงิ่งขขึน้ึนททัง้ังนนีตี้ตอ้องงออาาศศัยัยมมุ ุมคคิดิดขขอองผงูมผีวู้มิสีวัยิสทัยัศทนัศทนีจ์ทะี่จเะปเนปผ็นูนผําู้นกาากราบรรบิหราิหรการากราร
พพฒั ัฒนนาาแแลละะนนาํากกาารรเเปปลล่ียยี นนแปลงสู่ค วามใหมท่ ีด่ ีกวาา่

การบริหารทนุ ทางสงั คมในชุมชน

กกาารรบบรริหิหาารรททุนนุ ททาางงสสงั งัคคมมในในชชมุ มุชชนน

Tangible Resource Intangible Resource
TTaangible Resource InItnatnagnibgilbeleReRseosuorucerce

1. ประเพณ/ี พิธกี รรม 1. วฒั นธรรมพื้นบ้าน
122312....วววปกปถิถิถิ ราชีรีชีชะระวีีววีเแเพติพติิตตดณดณ่งงั้ง้ังก/ี/ีเเเาพดพดดยมิมิธิมิธชีกีกนรรรเรผมม่า 12..2132ศว....าศศัฒวทสาาฒันนุสสาธทนนน/ราาธาคร/ง/รวมคคปราวมวัญมาาพเญมมบ้ืนเเอาา ชบช/น่ือือ่า้ภนมู ปิ ัญญา
343.. กภกาารรษแแาตตช่งงนกกเาาผยย่าชชนนเเผผา่า 3.34ท.. นุทจทติุนาสทงาาปนงญปึกกญัญาญาร/เาภป/ูมน็ภปิ คมู ญ นปิ ไญัญทาญย า
44.. ภภาาษษาาชชนนเเผผา่า 4.4จ. ติจสติ าํสนาึกนกึกากราเปรเนปคน็ นคไนทไยทย

เกิดมลู คา่ การจดั การมลู ค่าเพ่ิม มีคุณภาพ
เเกกดิิดมมลููลคคาา่ กกาารรจจัดดั กกาารรมมูลูลคคา า่เ เพม่มิ มคีมณุ ีคุณภาภพาพ
แผนงาน โครงการ เชิงสรา้ งสรรค์
แแผผนนงงาานนโโคครรงงกกาารรเชเชิงงิสสราร าง้ สงสรรรครค ์

สรา้ งคณุ คา่
สสรราา้ งงคคุณณุ คคา่า

ตยถนนนตถ“ยนยนตถ“ังอร่่าาั1งอร่าั1งอคราาสชครดสชรดคสชรดชงนก่ืนงรชกื่นรงรนกืนุมรรหใะชุมรหใะชักัหจกใะชชจักกัสมชจกัมสษษกัสมนษใาคนนใาคนใชาคานชเราวชรเ่าวป่รา้ชวอปา้ชดอาดสชาอสดา็นีสวนีวนมานีวมนานนํมาิตนิตุรเิหตุรเหใ1ุเรหนใ1ท7นใักท7นจักท7มจักจมม.ินี่มษ.ิผน่ีมษ.ิผนีมษาาแากแีสชกล์แคีสกลชย์ีคสชคยยชลาชลีชีสาิวลตวาีิีสตีวสีววุมระใุมริุาะตนัมรใะภใิาตันภิาตนัหสหคหมสชสคมคชมทชทัณททัณทท้เรวด้เรเรนวดวดนนกั้ง่ีมกกั้ง่ีังีมา้มรา้ฑาฑีทรรกีททีกกิดรรีงิิดกดีีคงงกกคค์แแาา่ีมาาาาีมี่มมกมมกกฎ่าฎฎรา่าษรลรลษอีษอีีอูลาาูลแลูาตแแกตตกกะะฎยรฎยรฎยรคคกคก่อกอตอ่บตบตถูแ่ถแูถู่แรรา่ร่าศศ่าสส่ศิสิกกริ่รกาาตตบ่าบตเเบเึกึกดู้ดูึิกก้ดูพพิยยกาาพยา่ลล่ลนนนษษ้นินิาษน้ิโโาโมิ่มิะะิม่ะขขอพพอรขรพารอารราชชขขชข้อกอนนนค้นคอกืนื้นนคนื้นนนอนอาหอหน้านห้นททกกเทบเรงกบงเบรงผาค้ผาค้ผาาคีสวทาี่สวาัี่นสวทันมัานมวรา่มวรา่ฒัูวรงัฒูองฒัูทงไ่อยาทไทย้าไ้ยาดขงดอขนดึกังขงอนมึกังอนมึกังเมออช้อเ้าอ้อทชธอาชีวธาทธีวแยีวีรพนยแรียรพแนีัยีฒรพนรรัฒ่ีัยาลยฒร่าิยลย่ายลรวิยริยงกวะนมธงกงกธนะมมธนะมมมามทเรมสธาราเรทเสหธันรสธรห่ันรีมหรใั่รนูผรเใ่ีู่ผม็นรใมค่ผูหเรรเม็นีคคม็นหลคหรรรรีคลคงีลยมปวงคีติยงปคม้ียปม้ปปิตวุณนปติปทาฏนุณภนุณรปทปทฏาฏภรมรภรังรคิบะรณัรมั้งูระคิ้ังรบะคิภหัณบะัณกู้าวู้ัภตภหะกวะ่กาวฑ่าัาลตขเัาัตตฑิฑาัตเพขาลัตเขาษราอิิ/ลศิพพษรษริศอปา์/ลิศอณบก์/ลางาวปปณบณบกางาาร้ตงวาห้วรสนีอปรตรสับตหรสรนกินนีลอปตีอปเัับนับรกินิกตนตตลาปเาเัรนเัรนระตอดตาปาปรรเัวยารเนะะดเอดอรงัคีวก์รงัวย์็นพ็นเแเสอคเีงกงคีางกงวาพพปแแสณลสอิเงอายมวาาวราปณลณลนะิ่ดงิ่มมงยามทายารรมี ะกพ็นะมีดจมงทเทด่าที่าีมอีคปพกพากแุดเิจงธีเงทีีทม่อี่องีคคปวรปนาแทาีแกิธิุธดปเี่ีงอม่ีงพมาวรวร็นท็นมีกทีกรทจปเลเมยพีาอพีาอัฒทรมทายีมรรร้จ้จาลูมใมเยัแฒมยัฒิรงวารี่ยานย่ีรยรปนาเลู่เใมู่แใมแสิงวิงวทานนชยปคปทนนนะลลตมสสุาาดทาวคช็คช็ุนอภกนททะะนตบงมตมาคุดาวุดวัตชูมอภอภุแกุกเนมนูรบบงวาาอคคนลิัหตัหูตมูมชชณแเเาเมมูรงูรววอชัอกเลลิหงลิหนมนหมณณเเผาแางืองกัษงชชัักลกคลาเ่เงมมมามบา์แผ์แผื่อื่อไณกัิษดงอัษงกคาคามรบบ่บ่าทาาดใาไไณณเอกิดอขกิดนนมมรรบีรบคีตทดทดาาใอใอี์ยเ์ขกบข่น่นวนนรรรีตีต่ี่ีงคยคทนอูอช้อร้อาียบบกกคกววีมรรศางยงยททนูาชูาชววรูครสผีคคคึกกก่ีรมี่รมาาาาศศรีรวววววษสสูค้รผใผีมคีคบึาาึกก่าน่าาาอรราีีววเมงวรรใษใษมมย้ตป้าาบคาาสนนเง้ออ้ งงปปเาเามรมนนวรจตตยยปปสสะคคเนเรงรชคใปปปรรรร็็กนนจ้้คนนนมนวะะร:รีี็็นนลูรพชชขาใใคคากกคคเอนตนมมอณนนัฒผแวว:ลูลู์์พพยาขาขาย้้าาาลเเอะตตนูใงออััฒฒณณาผผแทแนะๆทยา่า่ายยง่่าานนลลีะะงงู่ีใ่่าาททๆๆททนาาะะงง่ี่ี่ี่ี
“ชช1มุ มุ ชชนุมนชเเพนพยีเียปงง็น771ววนันัผลเเขขิตา้าภใใัณจจชชฑนน์แเเผผลา่าะนนบาารนนิกไไามมรนน่กอ้อายรยกทกว่อวาา่งรรเอทอ้ ยี่ยปวป”ี”ท่ีมีความหลากหลาย เป็นจุดปลายทางแห่งการเรียนรคู้ รบวงจร : อยู่ใน
ชุมชน เพียง 7 วัน เขา้ ใจชนเผา่ นานไม่น้อยกวา่ รอ้ ยปี”

51

รายงานวจิ ยั การศึกษาเปรียบเทียบการพัฒนาบนพ้นื ท่ีส5งู 25ใน3อดีต และปัจจุบนั

53

ชบร5ะุม.น5ชรบชรบ56บชะุม.พะททททนมุ.ททททน66บบขนบชืนีมพชมมีีมีมีพีมีมมีคอรบขนบขนท้ืนน้ืาร(เค(อ้รค(((้อรสีส(((ทAษบทAททาCDBรเาDCBรทเูงน่ีสส)ฎวษี่สทสบ)ษีีมมบท))))ีม))งูองนูงรนฎมีวฎวกุทจท((บแองร(องDCรช5บรแรุก(BจุกนนจบแะบแAุม.แห)ทททท2ข13น)แร6แ)ระพนนบนลนช...)งอมีพแห3ข21มีมีีมแหจข1321ขืนะพใบะขหนะหพหลเ...่ง้ืนอ้ล..หาง่อ้อ้จส(ทจมค้ืน้อใรนนะื้นหนห(((ใหกะเหทคAหเเเ---พ-----------หาน--------พ------หาาสีคBCDสีรเทมกสสววทมนนวกนวนสี่กสน)ษสสสพสสสปปสสสสสก้เบออวนงูสสปสปสสสสสสสสพเ้ยอย)ดิีคนน่สี)ย)กีครา่ส่วว่่งูกวกว่น่วกร่รรรรงรรรรราฎเแรรวรรรรงรร่รรรรฒัง----ดง------เอขรรวูงใัฒร---ย-งรทยออดิวงูพยยดิสสสสาสสปพสพเปมาา้้าา้า้า้า้้้า้า้ายะะาอาาสสสงสเหา้าาา้้า้้า้้้าาา้า้นระะาาาวนึะแสางงแแขสกุนงงรรงงงงงงงงงงขจรรรนรนรงรนเเียตรงรรงงงงงงงงงงรัฒบแรรรรมเเยีนน้มาายะมจินมมใาราว้ึนะทรวมกสแชภศนนเแมมราาาาาาาวรน้ึะวสรมแชทกภศาะะาาาางทอทาหนนนงตสนเเีนะนกพมิยัตนะงงงงิมยะงงินินจิถินแผาหัมักะใมุลูา312ขขยงงงชะะงุนนินิทศเเจิิถผามัักใุมลูานุทเีเเีรทอ่ทมยะทวชแนพมมมกหาบท่อทศเนันรสภศาหรฒะพบัยกคกชีศลเเ...ยแผนระคพพง่ยัรชคีชออ้้งิทยผแุกนพคชมชิทกุจถิรชชเาอมุผ่ีเ่เีาะูลนินิมเุนวม้ืนยกั่ีเมับ่เีใกัมือยีะายีวมษีเหยนหักภีวบลันหฒลา่กงกเเีเนนภวีหลันนฒลา่ศนัากวศงกงิ-----พ---------นหีชรหาคันายนิงงิบชคสสคัตผคาสีแ่อยทยทพมววงตัาสีาพ่อเยติะนฐนเโา่อื่ยี่ียาพเนนงติะมวเชาื่อกึยี่กี่ยมกัาวนงีวธนชพารสปสสปสสสสสสสสพ้เมวนอชธงไาบนลพนนลรเขกยีขวย2ภว่ภชนีคาป่สีกกพยภว่นัสดนกวงวปตัว่ว่พสื้นดคค่ิตสมวโวงีวกงษชิยภือาาืนู้่บเโรรรรรรรงร่รรภือาาเบู่ชรระ0ิงเงอบา่มิ่อรฒันพาออไาาวิงงูา่่มิรยจิขนข2พยยงัไั้งิดรธาสพกยขข2ชยนชงัตั้งรวดรวขภฐาเขช้าา้าา้า้า้าาา้า้้้าตคาสามะะกฐโงา้ขปรคามงพงกโงพา้าจรคแแารเพ0สนภบั้อบอ้พงงจคมขรเ0อืับอ้นบมอ้รคนปรริงงรงงงงงงงงงงพิมุังาตากสพคเเียานดังา่มตมพิคุมาวสพข่รมนด่ามรวว่าข่ยราาโชนนมมมว่งงรกรชฐาาาวอเ้นึไะปทสมรศวภแกชามบดขงงนจชครพรปามาอ่ายชนะปงรรพิคิมกีวมาันยบันชทนดะปรตมมิคกมาันดทิมมมุพทนมาคกมะยรใยะะินินจิถิเวงุมาาผามัักกตใุมยูลรใานุทมูรรบงุมกไใกดบยรชรุนบรากไีใดบพิมนัทธป่อุนทหี่ดีกวีวนนหะจมบธชศหเเกีด่มยวีกวกแีดระจทพหัยคทีชงุณกชผแาทอดนคพไหชใทุงางอรทชาตุกทุมวกชชรูาตรใุ์รวเรูัฒบยธาตีีีเ่ร่ีเรุ์ใราก้เมีดนุชวมใหแฒัายกัาบตีวจบ้า้เรมกีเแาดภจนีวพ้ลี่แัน้รฒลรนุม่าห่สีกงกณดนขหอ้พแ่ีรชนไานุานัหาส่ีแณงิิงหรขอใงุนไาคกงร่อราฒัวุัตขมกดาีสาผอ่ยรอ่รเพงขีดาชัดานพผเตีิตบะหพแเารีอื่ดยี่ชษส่ียมนวนงใใบแนจุนเ้รม้ชทบษมมขกในธจเ้รนพม้รพรทน์แวกกาชชกทกรีก์แยปภ่วับคนนหกหุม้ปขดพกปบัอสนดนลพธ้อหวง่งุวัฒมม้ดผชิเัื้นถพธ้อแง่โพใฒัฎแมภือาดัาุกบูบ่ษถแฎบแทาารวกนัุกปิง่าบมิ่ารนวชไนัุกาับ็นเห้เงยขกีาข2กคพ้รังะช้ังรธม็นพเนงถีกกชคพ้ราตะรลฒัมฐขขแกหรอคาัฒะรคงลกมฒันกโงรขฎ้ารารบคุกภนาพารนจ่วบรคภรเ0ับอ้บอ้าารทเนัว่พแวรตกะคาาทตงแขงึ่ะวพิุมัฒตาสพขาทกรนดง็่าขม่งึะดิมลวค่ขรมเนา็งรภงมลนว่เรารนานาแงมมนเงงาารชารหตปําาาาชานงทรรอรหตเตมายอา็งชะปทาํรตทเิมคาันขทาลูบอื่อทกเตมนคคมคกมทอื่โาปนพมกเหคางาตยโรใปมพมเางมุเียนกริงลงมหรนบากไียานใดงบชลงคุนออีาอืงวนชําคคพาธาอ่ตีาปหิีด่ีดกีววเาทนจาี่ตโนคกีรเนดลยีหามิ่ทงุเมคบงชราทพาเง่เิม่ชเบานงตงิพงาวหเ่งรรูเนชนนงคนงิรใ์ุรปีหรนอ่คัฒาีตเอรคะาเ้ปตทานอ่คแิาดบง้โอคะรมเเานนิเเมดาพ้ีแ่เรนุพมงหเี่สงณนชมขิงอน้ืนดไางงรรนงิรอรยคนื้ะชปเกคเนเุณนา้่อรรมงรอขเนผเุณน้าุกเงกพรงีดา่ชทกนบนเพโรูลกนา่ษตทิมกงงในนจน้เรพโวมู้ลแยีนทเชบงงิุณไหดียือทรแ์ทชารากยไูลหดเือปับยนพรยากหุียพม้ดกานยกุภพธาอ้ค่งดัฒมว่อไัดานอื่นถลุกภนณแคทดฎวแิอืงอ่ืหย่วนณแ่สีาขบิงมบนัว่กุคแี่สขรดมบรชภนา็เงารกีืนค้พรพรณโมัต่าใ้กาเกนงพะะลวฒัอัตมยา่ใ้ไาขขนรสรงคลมนมูงไพ่ารบลเภนาารางู5รายแีพา่ว่ในรเาาราีแาไมเนพแคทวตันกัตจาทมื้นเชพขู้แง่ึคะงทโกาทกน้ืงูชนง็แู้ะแียลเโพพยายทกเมนาะยงมนเพยยื่บราล3พูแอฒักายลรัฒคหฟ่ตรัดชากรทแีกยยทลรแเท่ฟงิราอนัรยจจีลตลใแทกุงิททก่ือเนัจกคฟใกุัฒทลโเอ่ืปพมงะเาาบแา่อืบมระรชียงินยลบทใหราลบงรนุกลชะายุ้งงัดเหะชี่แคะนอลแะ้งุาัดนใแี่าจี่ีต่ีแสเะยหกงุ่ีจรยมชคบลสรกราม่ิรมนเวบทุงาะเพงิแกนเ่งเชาํแ้วสรุทสะาเรลงิทาิงแหรน้รหะลเทาะปแพอ่คฟห่ิงอคทะะาุทมงิาพรนฟะิดิง่ยยวาทเงยฟนม่วาพายยศหรธหงงงรเงงิ่วะ้นืศหรธาสในะดรยห่งเารนเวสใณุ้าดงรศชง่งรจีฒัจอ้ธรเรทุทกทุ่าดว่ทจกัฒมร้อนศาํพโทุหทูลนอักทว่ยมลงศหียใกัทยทรจชลุทมๆีไหดจอืรจลรศวยๆีจิงักระยคเามหีรธ่ีาจธุกกาภคดมุทยวธี่ค้นรจือ่่งากานณทุยิปแัดค้นงร่งราว่วกแ่ีสๆมขธแงดัมดับแายผรรสศศสะกคพทคเบัศภัตส่าใ้าใะกนธวงทคเับภามชิทไใลรศธกวลบันสาูงใกปพลา่ลกกภเาาลีแปนรนาาผตมันเพวคน์สศาผกตนอ่า้ืนานัชพ้แูส์ศาโทก่อาาาพะาอตะยพยันทยพะะาาา็นสัากลสัฒ็นากลชยรสมรพฟ่ราลกรชงรสชลมรแพทิงราสนัจงรงัฒใรงกุรสสทเพฒัีมตมฒัอื่ทดะต์้าสบักาทบเรต์มุชา้ยสเอัหากเเตสมุนมุอละชุง้ดัเอง่ีแมแชงทงม่จีปงสทรชทเกัรนมมรนปีมงตรดรนวมีนทุตาเชิงยบแดมัรเชยบป้ระชลทายบมุสงุ่หกะมุสย่ีพฟุมุ่ง์ิ่งชาดยน็่ยีุง์รขยยาั็นงนรว่่าาาศหนัรธานพนสสะา่สนนมชาเสใสสาดัมชง่สวรเช์กนว้าชวจฒัอ้ัชบ์กุททชชงงชว่มชศขหชงักทยใลใู่อนัรนัขนัชพรจนใู่อันีๆเอูเนพนนายเยรมุหามุน่หายมธี่เจัุมชบ่นชกาบหาทุยค้นรั่งนชาบตาตธแดันรันชนคตกรงชง่ันัชตชชศงั่เสตะกเ้ิงทคเับชภติงใรเเ้ภธวบาิงิาิใเยลกกบยกาาธลปใิาาายกคาวธิพนนวาผนคติันิหพหส์ศิพวน่อาาพคหานืรคตะคภาตดิรืนิดืรอตภัฒ็นนืิดลสใัฒลชลรนัมรพฒัาาพ้เงหินัตนัวรสเ้ติหผิพิพตฒัหาผนพิปาทื่ผอต์้าปสรักื่เนอุมเอิธจทชชนาพงธธชลมชนาทพนัเลปงันกก็นลนรนีมนัตด็นนธไุ์ปัยชรยบุไ์ุไรมุุมุมอีดธสุ่งทมุธ่ยีธอท์ดาาธ็นดอรดรกชกาธันชา่กชนนสสรยชีรมัชชเสุรรด่ีรวชยุส์์กม้ร่ดีชมยชุ์สา้มชางมุุดขราะมุชใอู่นัานรพพพูปนนมรีเ่านาูป่รรียีกร่ากีุมูป่่นหามกีรโชัหชบงมุมชนะรตงัฒรรนัชพรัะฒพคงั่งราตาพรเชารเ้นงิวาชเหเนบปะาาิใหเยการาธรระฒััคฒปินพระวันนฒษปาหนตษคชวรตยตนษภยงนืชวดิยชลงาัฒ็นนันาฎ็นเ้น่าหิตา้นกตอน่าฎ้นอพิราศผาฎอปศื่าอบงคราธรงนราชานาพูปแมมคราแพลมคนัรกัศน็นูปศศมบรูปนไุ์ศรบแบบบมุรธธมทรบบอมยพดรพธภักกชกพธโกันพบัธรบนรบัชนนบโับด่ีภลยนบส์ุโ้ม.ยพราาาุมรยพรรลืนบพลดนพพรีดก่าดปู่ากรรพพกีรดภมรม.ภชก.กะท้วง้ืพนพมร้าพ้ว้ืับนม้ืนา้ราอกืน้นากหเายนีสทรยนะัฒพัชฒปททับนพทับแตษวยชูเงี่มุเส่ี็นสสาช่ีนศลสนชี่่า้นศแฎงูอแาูงชคอูมุงูงงราระุมูงารแลมครลนศตูปศยษชคอษบชอบะบมระพรากันธุณยฐนคนคยฐบัคนบโางยพรร่กาลรณุ่กุาณพษภณุดเพดราภงา.จิปงกจิว้้ืานฎมษา้ภเภนื้ษภาเกนปพยนปรทาพฎาทบัาฎ็นพเ็นพพ่ีสรสช่ีรศแูงมุงูรลษชอะนยฐคร่กาณุ างจิ ษภเปาฎ็นพร

ชคศีวุณูนชคศศคชนิตยวีณุูนวีคูนุณโรติกยติายคาครลบแรก์ก์ษา่่าาาาลลแลฎแษงษยะาลาคลรฎบฎงมงะบะรครครรูลมบมนบรหิบรคศคนชูลวลูบพนบานาีวูนณุค213ข4โงควรนืพวสยพิตจ....่ายอา่ข2134งกค342งทคูบืน้รรสคน้ืคอจ์กสค.เ...จา้อา่นาสีสาทคู่วรวอทลคู่ควรคอแคเอษคยนงูทรนรสส่ีพรากนวี่ลวอวอใบวพฎใงัองพนงูทรแนรฒัูงทระกหรกโครใรัฒพแใใพบั้งอัฒมล้งัแนพแนิหนมบหร2โนัฒโนแัฒูลบกบลบบันฒีากาลน0้ม2ะนา2คนรบบรกนวาบกาพีก0เนแ0ปะ่าะการ3421ชงนรราราาื้นบสเบแจศาข.ู...ปแปะิงปะพรชรรทคู่บรบราบึคกวบบคอคศขีแบูปขีงิ้ืนูปพนง่ีสจบวษชิกวอบ้าบึวกบวา้บแหทแํัฒงูาทรรงจาารกางษชิจกบบกใลนีส่พบหใั้งหรตกพาแนนาาาาหาวอบงูโาวัฒบลนอาลนบัรฒตกาลรแัฒ้มงิจว2อรา้วยวอบ(า้นอ่วบกรบดนัีัยกฒ0งัินจฒองริจนะยา(รบ(รวใาารดัยดดแธัยบนอปะพหนะยรคระ้วใรบ้วใใบบดธบศีขนื้ไกูปธหบรหยหรยดบรใา้บึกรบรบทบแ้กไมเ้กไหแรชงจะรดกษกดวี่สบรขรหลมเุ้ดมแาบดิ้ชแงะา้ากชงูะบอะลนขลคจขวรลุคดตแบุดิดบกงวออา้ะรํนวาอะบอ่วควคคทวลัฒงกติจงกากงยนาบ(วนาไรอทดลัยมทอลาตนกอาตกคะกงไ้วใ้รอตไบ้มอกอดธาบรอกหาถกยวองรทาตรงบใบรกบบิกิจน้กไถหรวเถรวอ่ีจดวทานทาัยรเ่ิบนิจมิ่้เจินแรเงะ้พชรี่ะจกือ่ีจนยัรเจัยบขEลเเบุดบะือิดพงะิพสหื่อรDอระรEคใเวEคกเ่ือรางื่ิอสหกนิFงสหDนาDวิใมารกทลรกRาเรตนาFากรFชหิมารไ)ิม้ารอกRมเอเRากิงรนชหรผหาง)รตกบ)วกกเเิงุนรถยนวผนชิาอ่ผทาาวพ่ินิจใแุรนยาุนรรเยชิ่ีจหันฒัยพพเกพบใแใแาะพภหื่อหัฒารรนพัฒกพEเื่อาร้ภงิสสห้ภาาDรนรนคใดกชูราสรา่าสน่Fสาราิคมารดุมคาชู่สRเชู่สัฐนรรชห้ากชรุม)าุกมบาเกัฐนิังฐนลนกผชากชาาบวบกใรุนรนลยลนลรชิหาาาาพใใแรวเใราลรษลเหหหาัหฒิจพากปวเเฎษ้ภ้็เนษยัห้เหาิจรนนปปรฎชาครฎ็น่ยัส็นาจบ็น็คนดุดรุณชรชู่สคคุดนจบร้าโจบุุดมุาณุณคคเัฐนุพดนุดนกโดชารบคคกเคืนพเนลพนแดงด่าาาร่าทื้นใกรื้ลน่ลแ่รงนแหามีสทาะทกวลเลษ้เรีูหงจมค่ีิสจาม่ีสะปะภฎุด็นรัยีูวงจคีูงจโ็คนาภรแาดชุคดุวดวโพจบโมาขุดยุณแาดแาดุดอนพส็งมโมขมยขยคคเนพําอสีป็งดสม็งแม่ารคาน้ืนา่ารีนปแลงีปคแัญแคาทคะกละรตลรคลัญชขัญม่ีสาะะพะตะอารคีูงจชขคชขรพพชภงุุณดอาควออาโรกนราชแางดชุณงมภ้อ้พาอเกมนกขนยปนามรภมอาสเ็งามเพมนําปนารปนนราีปีแพม็นาคม็นาารลีคัญี ะะตชขพอาครชงุณ้อกนมภาเปนารพม็นาี
นโนยโบยาบยาบยรบิหราิหรากรากราพรฒัพัฒนานบานบพนนืพทนื้ สีทงูีส่ แูงบแบบคบรคบรวบงวจงรจร

52

รายงานวิจัยการศกึ ษาเปรยี บเทยี บการพฒั นาบนพ้นื ท่สี ูง ในอดีต และปจั จบุ นั

คณะผดู้ ำเนนิ งำนวิจัย
หัวหน้ำโครงกำรวจิ ยั นายสุทธิ จนั ทรวงษ์ ผู้อานวยการสานกั งานสง่ เสริมและสนบั สนุนวิชาการ 10
ท่ปี รกึ ษำโครงกำร นอ.ดร.นภทั ร์ แก้วนาค, นอ.ดร.อัมพร เพ็ชราช, นอ.หญงิ ดร.อุษา โพนทอง, ดร.จิดาภา เร่งมศี รีสขุ
คณะผวู้ จิ ยั สานักงานส่งเสริมและสนับสนุนวิชาการ 10 น.ส.รวีกานต์ เพชรกาฬ, น.ส.วราภรณ์ สัจจะเดช, นายสนธยา ฮวดเจริญ
นายผาด สุวรรณรัตน์,นางวนั ทนีย์ วงศเ์ สรี,นางภัคจริ า มูลเภา,นางศรีวรรณา ณ เชยี งใหม่, น.ส.เมษยา ต้นคณุ ,น.ส.กัญวราพร เมอื งลอ
คณะผู้ร่วมวิจัย สานักงานส่งเสริมและสนับสนุนวิชาการ 10 นางรุ้งเพชร สุมิตนันท์,น.ส.อัจฉรา สุใจ,นางพรรคริน อุดมวัฒนานันท์,
ว่าท่ีร้อยตรี สุรเดช ศรีโพธ์ิ,น.ส.พิมพ์พรเหล่าไชย,น.สภาราพงึ อริยะ,นายธวัช ปาลี,นายสุทอน มณีคา,น.สสุดสวาท กันธิยะ,น.ส.แคทริยา
ฆวีวงศ์,น.ส.จรี าวรรณ แก้วธรรมานกุ ูล,นางลาวลั ย์ วนั ชยั ,นายดนุพงศ์ กาญจนธรี านนท์,น.ส.จริ ชยา ขัตริ ตั น,์ น.ส.ศศินนั ท์ พมิ พ์อักษร
สำนักงำนส่งเสริมและสนบั สนนุ วชิ ำกำร 9 ดร.ประสทิ ธิ์ มชี า้ ง,น.สศศยิ าภรณ์ เศรษฐธ์ นโชค,น.สชนกพร พรมภา,น.สวาสนา วารนี ิล
สำนักงำนสง่ เสรมิ และสนับสนนุ วิชำกำร 8 นางนวลผจง สาลีผล,นายพงษภทั ร แสงพิทรู ,น.ส.ณฎั ฐ์ปวรี ์ อนุวงศ์
สำนักงำนสง่ เสริมและสนบั สนุนวิชำกำร 4 นางมาสสุรยี ์ ศรีพรหมมา,น.สพทั ธ์ธีรา ขนุ ชะ,น.สวนั จนั ทร์ ทองศรพี งศ,์ น.สทัศนีย์ อภิเรืองธรรม
,นายโสฬส วิริยะวฒั นะ,นายดนยั สิงห์ตาก้อง,นายชัยกมล จนั ทรรัศมี
ศูนย์พัฒนำรำษฎรบนพ้ืนท่ีสูง จังหวัดเชียงใหม่ นางฉวีวรรณ. สัญญา, น.ส.ชุติกานต์ พวงจิตร,นายยรรยง เอกนนท์,นายปภังกรณ์
ธีรเวชตระกุล,นายไมตรี วงค์ศิริวิทยา,นางรตั นภรณ์ ใจกวา้ ง,นางวราภรณ์ ตะนวล
ศูนยพ์ ฒั นำรำษฎรบนพื้นทส่ี งู จังหวัดลำพูน นายจรัล ทองงาม,น.ส.พลอยพรรณ พลอยทับทิม,น.ส.จนิ ดาพรสีวิจ๋ี,นายนอ้ ม ทรัพย์เจริญ,
นายนิวัฒน์ เริ่มตระกูลใหม่,นายสิทธิเดช สิทธิศักดิ์,น.ส.กวินทรา ปาตีคา,นางราพรรณ วงค์จันทร์ต๊ะ,น.ส.ชิดชนก วิจารณ์จิตร,
นางชุติมาพรปันเมอื งใจ,น.ส.ณัฐพร รกั ศกั ดิต์ ระกลู
ศนู ยพ์ ฒั นำรำษฎรบนพื้นทสี่ ูง จงั หวัดลำปำง นายโชค ริ้วพิทักษ์,นายประเสริฐ ฉับจันทึก,นางอจั ฉราวไิ ล เต็มครี มี าศ,นายสุชาติ นนั ตาวัง
,นายผล ป่คู า,นายอรชา ไชยวงค์,น.ส.จีรพร ปอ้ ช่วง,นางสุภาพร อนุพงค์ครี ี
ศูนย์พัฒนำรำษฎรบนพื้นที่สูง จังหวัดแม่ฮ่องสอน นายนิคม หวายบุตร,นางปริศนา ธรรมขันธ์,นายวันชัย กรีฑาพันธ์,นายสิงห์ทอง
กมลดีเย่ียม,นายอุทัยวัฒน์ ขาดี,น.ส.ธนิสสรา แสนเมืองมา,น.ส.อุษณีย์ คุณา,น.ส.ภัสสร วรอุไร,นางยุพิน ผาติสถิตชัย,นายพะสียา
เพยี รประกอบกิจ,นางปราณี ตนา,น.ส.ณัชชา หยกมาลัยรตั น์
ศูนย์พัฒนำรำษฎรบนพ้ืนท่ีสูง จังหวัดเชียงรำย นายธนู ธิแก้ว,นายไกรชิต ปัญญามี,นางรุ่งอรุณ บุญเลา,น.ส.ฐิติมา ศรีรัตน์,น.ส.อัมพา
อนุ่ มา,นายจรี ายทุ ธ ปญั ญาใจ,นางณัฏฐิณี คาชมุ ,น.ส.วิบลู ย์ จาเริญการ
ศูนย์พัฒนำรำษฎรบนพ้ืนท่ีสูง จังหวัดพะเยำ นายนรินทร์ ศรีเจริญพันธ์, นายเลิศ พวงอินทร์,นายประพันธ์ วงค์สีดา,นายวรี ะ แสงสว่าง,
นายบญุ เลศิ ตามล,นายพงษส์ นั ต์ สิงหแ์ กว้ ,นายนมิ ิต ศริ กิ ัน
ศนู ย์พฒั นำรำษฎรบนพืน้ ทีส่ งู จงั หวัดแพร่ นายสน่นั เชมิ ชยั ภูมิ,นางสุมินตรา กันตธ์ ีราทร,นางสาวเพ็ญวลี ศรโี พธ์ิ,นายธีรวิทย์ โว้วงศ์,
ศูนย์พัฒนำรำษฎรบนพ้ืนท่ีสูง จังหวัดน่ำน นายมนตรี ศรีสมบัติ,นายอุทัย ตั้งเจียมศรี,นายมนัส ทรายแหลมทอง,นายชาญชัย ต๊ิบเอ้ย,
น.ส.ชาลิสา วงศรีรกั ษ์,นายฤทธิชัย แซเ่ ลา้ ,น.ส.พรพรรณ ขัตยิ ศ,
ศนู ยพ์ ัฒนำรำษฎรบนพืน้ ทสี่ งู จงั หวัดตำก น.ส.จิราพร คาพฒุ ,นายสชุ ิน คาภรี ์,นายสพุ รรณ นกิ รสนั ติ,น.ส.อนงลักษณ์ เจนอักษร,น.ส.พัชรี
วแิ สงสิรนิ ุกูล,นายทองสิน สสี า,น.ส.เพ็ญพักตร์ พงษ์อยู่,น.ส.วรณั รัฎฐ์ ศกั ด์ิขนั ตธิ รรม,น.ส.อนิ ธริ า ใจศรี
ศนู ยพ์ ฒั นำรำษฎรบนพ้ืนท่ีสงู จงั หวัดพษิ ณโุ ลก นายอรญั รอบไธสง,นายอภิวฎั โพธดิ ี
ศูนย์พัฒนำรำษฎรบนพื้นท่ีสูง จังหวัดเพชรบูรณ์ นางนิภารัตน์ ประพฤติ,นายวรวิทย์ สายบุญยืน,นายวนาวุฒิ กันเตียง,นางบุษยา
ทองนอ้ ย,น.ส.จารลุ กั ษณ์ ผิวเวยี ง,น.ส.เสาคนธ์ กองทอง,
ศูนย์พัฒนำรำษฎรบนพ้ืนท่สี ูง จงั หวัดกำแพงเพชร นางนภา มณีโชต,ิ นายอภชิ ยั สุภคั เจรญิ ,
ศนู ย์พัฒนำรำษฎรบนพน้ื ท่ีสูง จงั หวัดอุทยั ธำนี นายอดุ มสละวาส,ีนายเรอื งศักดิ์ เยอื่ ใย,นายโกวิทย์เดชอนิ ทร,์ น.ส.นภัสวรรณ บุญกมตุ ิ,น.ส.รสสุคนธ์ มีศรี
ศนู ย์พฒั นำรำษฎรบนพนื้ ท่สี งู จงั หวัดกำญจนบุรี น.ส.สรุ ภา กสานติกุล,นายมณทล ศรีสว่าง,นายชูศกั ด์ สวัสดิ์กนก,นายวินัย มหาพรหม
ศูนย์พัฒนำรำษฎรบนพนื้ ที่สูง จงั หวัดรำชบรุ ี นางอวยพร โลจน์นติ พิ นั ธุ์,นายอานาจ เจา้ คุณ,นายธนงศักดิ์ เรืองโรจน์,นายกฤษฎา พอสมตน

53ศนู ย์พฒั นำรำษฎรบนพ้นื ทีส่ งู จงั หวัดเพชรบุรี น.ส.สภุ าภรณ์ นันทส์ ังข,์ นายวิฑูร สวุ รรณโชตมิ ,น.ส.วจรี พร ศรีอัมพร,น.ส.อาภาพร สขุ วิริยวงศ์



รายงานวิจยั การศกึ ษาเปรยี บเทยี บการพัฒนาบนพ้นื ท่สี งู ในอดตี และปัจจบุ นั

55

รายงานวิจยั การศกึ ษาเปรยี บเทยี บการพฒั นาบนพน้ื ทีส่ ูง ในอดีต และปจั จุบนั

56