บทที่ 8

บทที่8 เคร่ืองวทิ ยรุ ับ AM/FMและ
การขยายเสียง

8.1 เคร่ืองรับวทิ ยุ AM/FM

ปัจจุบนั เคร่ืองรับวิทยกุ ระจายเสียงท่ีผลิตออกมาใชง้ าน ถูกสร้างรวมไวใ้ นตวั IC โดยนิยม
รวมเครื่องรับวทิ ยทุ ้งั AM และ FM ไวด้ ว้ ยกนั ทาใหส้ ามารถรับคล่ืนสญั ญาณไดห้ ลายยา่ น
ความถ่ี เช่น ยา่ น AM และยา่ น FM เป็นตน้ ทาใหเ้ กิดความสะดวกในการผลิต การใชง้ าน
และนาไปใชป้ ระโยชน์ไดม้ ากข้ึน ถึงแมว้ า่ แต่ละระบบการรับสญั ญาณคล่ืนวทิ ยจุ ะแตกต่าง
กนั ภาคการทางาน และความถ่ีที่ใชไ้ ม่เหมือนกนั แต่สามารถนามาสร้างวงจรใหท้ างาน
ร่วมกนั ได้

(ต่อ)

แต่สามารถนามาสร้างวงจรใหท้ างานร่วมกนั ไดโ้ ดยแยกส่วนที่แตกต่างกนั
ใหท้ างานเป็นอิสระในระบบของตวั เองและรวมส่วนที่ทางานร่วมกนั ไดใ้ ห้
ทางานร่วมกนั ทาใหเ้ คร่ืองรับวทิ ยทุ ี่ผลิตอยใู่ นรูป IC ใชอ้ ุปกรณ์นอ้ ยลง
ช่วยลดท้งั ค่าใชจ้ ่ายในการผลิต และลดขนาดของเคร่ืองรับวทิ ยใุ หเ้ ลก็ ลงได้

รูปที่ 8.1บลอ็ กไดอ่ะแกรมเครื่องรับวทิ ยAุ M/FM

เคร่ืองรับวทิ ยุ AM

(AM) หมายถึงระบบการผสมคลื่นที่เมื่อผสมกนั แลว้ ทาใหค้ วามสูงของคลื่นวทิ ยเุ ปล่ียนแปลงไปตาม
คลื่นเสียง จึงเรียกวา่ การผสมทางความสูงของคลื่น (Amplitude Modulation) หรือ AM วิทยเุ อเอม็ ให้
คุณภาพของเสียงไม่ดีนกั เพราะเกิดการรบกวนไดง้ ่าย เช่น ถูกรบกวนจากสถานีขา้ งเคียง
เครื่องใชไ้ ฟฟ้า และท่ีสาคญั คือการรบกวนจากธรรมชาติ ไดแ้ ก่ เวลาฝนตก ฟ้าแลบ ฟ้าผา่ สภาพ
อากาศท่ีแปรปรวนมาก ๆ จะทาใหเ้ สียงขาดหายเป็นช่วง ๆ การส่งวทิ ยเุ อเอม็ แบ่งความถ่ีการใชง้ าน
ออกเป็นช่วงคลื่น (Band) ต่างๆ

เคร่อื งรบั วทิ ยุ FM

เป็นการผสมคลื่นทางความถ่ี (Frequency Modulation) คือคล่ืนวทิ ยทุ ี่ผสมกบั คลื่นเสียง
แลว้ จะมีความถี่ไม่สม่าเสมอ เปลี่ยนแปลงไปตามคลื่นเสียง แต่ความสูงของคล่ืนยงั คงเดิม
วทิ ยเุ อฟเอม็ ส่งดว้ ยความถ่ี 88 -108 MHz ในประเทศไทยมีจานวนกวา่ 100 สถานี กระจายอยู่
ตามจงั หวดั ต่างๆ ทวั่ ประเทศ ใหค้ ุณภาพเสียงดีเยยี่ ม ไม่เกิดสญั ญาณรบกวนจากสภาพอากาศ
แปรปรวน แต่ส่งไดใ้ นระยะประมาณไม่เกินประมาณ 150 กิโลเมตร ปัจจุบนั นิยมส่งใน
แบบสเตอริโอท่ีเรียกวา่ ระบบ FM Stereo Multiplex ซ่ึงเครื่องรับวิทยสุ ามารถแยกสัญญาณ
แอกเป็น 2 ขา้ ง คือ สญั ญาณสาหรับลาโพงดา้ นซา้ ย (L) และ สญั ญาณสาหรับลาโพงขวา (R)

ภาคขยายเสียง

ภาคขยายเสียง ทาหนา้ ท่ีขยายสญั ญาณเสียงที่รับมาจากภาคดีเทกเตอร์ของเคร่ืองรับ
วทิ ยทุ ้งั AM และ FM ใหม้ ีความแรงมากข้ึน โดยสญั ญาณเสียงท่ีถูกขยายออกมายงั มีรูป
สญั ญาณคงเดิมไม่ผดิ เพ้ียนไป เป็นภาคที่ใชร้ ่วมกนั ไดข้ องเคร่ืองรับวทิ ยทุ ้งั AM และ
FM ในเคร่ืองรับวิทยAุ M / FM ที่ผลิตข้ึนในตวั IC บางเบอร์ไม่มีภาคขยายเสียงอยู่
ภายในตอ้ งต่อเพ่มิ ภายนอก แต่บางเบอร์สร้างภาคขยายเสียงรวมอยภู่ ายในตวั IC เลย
ช่วยใหส้ ะดวกต่อการใชง้ านมากข้ึน

แหล่งจ่ายกาลงั ไฟ

แหล่งจ่ายกาลงั ไฟ ทาหนา้ ที่จ่ายแรงดนั ไฟฟ้า และกระแสไฟฟ้า ใหก้ บั เครื่องรับ
วทิ ยุ AM/FM และภาคขยายเสียง แหล่งจ่ายไฟฟ้าที่ใชง้ านในเครื่องรับวทิ ยAุ M/FM
จะจ่ายท้งั แรงดนั ไฟฟ้า และกระแสไฟฟ้าออกไม่เท่ากนั ข้ึนอยอู่ ยกู่ บั ความตอ้ งการ
ใชใ้ นวงจร

เครื่องรับวทิ ยุ AM/FM ใช้ IC เบอร์TDA 1220B

IC เบอร์ TDA 1220B เป็น IC ชนิด 16 ขา สร้างข้ึนมาใหท้ างานไดก้ บั การรับ
สญั ญาณAM และสถานีวิทยุ FM โดยจะตอ้ งต่อเพิ่มวงจรบางส่วนไวภ้ ายนอกร่วมดว้ ย
ส่วนประกอบภายใน IC แบ่งออกเป็น ดงั น้ีในส่วนเครื่องรับวทิ ยุ AM ภายในตวั IC
ประกอบดว้ ยภาคการทางาน

ส่วนเคร่ืองรับวทิ ยุ AM ภายในตวั IC ประกอบดว้ ยภาคการทางาน ดงั น้ี
ภาคขยาย RFสถานีวทิ ยกุ ระจายเสียงท้งั สถานีวทิ ยภุ าคมิกเซอร์ ภาคออสซิลเลเตอร์
ภาค IF ภาค AM ดีเทกเตอร์ ภาค AGC และภาคขยายภาคตน้

เคร่ืองรับวทิ ยุ AM/FM ใช้ IC เบอร์TDA 1220B( ต่อ)

ในส่วนเคร่ืองรับวทิ ยุ FM ภายในตวั IC ประกอบดว้ ยภาคการทางาน ดงั น้ี
ภาคขยาย IFภาคลิมิเตอร์ ภาค FM ดีเทกเตอร์ และภาคขยายภาคตน้ ซ่ึงในส่วนของ
ภาคขยาย RF ภาคมิกเซอร์และภาคออสซิลเลเตอร์ ไม่ไดถ้ ูกสร้างข้ึนในตวั IC จึง
จาเป็นตอ้ งสร้างไวภ้ ายนอกแทน โครงสร้างภายในตวั IC เบอร์ TDA 1220B ในรูป
บลอ็ กไดอะแกรม

รูปท่ี 8.2บลอ็ กไดอ่ะแกรมโครงสร้างภายในตวั IC
เบอร์ TDA 1220B

8.3เครื่องรับวทิ ยุ AM/FM ใช้ IC เบอร์ TEA 5591

IC เบอร์ TEA 5991 เป็น IC ชนิด 20 ขา สร้างข้ึนมาใหท้ างานไดก้ บั การรับสญั ญาณAM และ
สถานีวทิ ยุ FM โดยจะตอ้ งต่อเพม่ิ วงจรบางส่วนไวภ้ ายนอกร่วมดว้ ย ส่วนประกอบภายใน IC แบ่ง
ออกเป็น ดงั น้ีในส่วนเครื่องรับวทิ ยุ AM ภายในตวั IC ประกอบดว้ ยภาคการทางาน

ส่วนเคร่ืองรับวิทยุ AM ภายในตวั IC ประกอบดว้ ยภาคการทางาน ดงั น้ี ภาคขยาย RFสถานี
วทิ ยกุ ระจายเสียงท้งั สถานีวทิ ยภุ าคมิกเซอร์ ภาคออสซิลเลเตอร์ ภาค IF ภาค AM ดีเทกเตอร์ ภาค
AGC และภาคขยายภาคตน้

8.3เคร่ืองรับวทิ ยุ AM/FM ใช้ IC เบอร์ TEA 5591 (ต่อ)

ในส่วนเคร่ืองรับวทิ ยุ FM ภายในตวั IC ประกอบดว้ ยภาคการทางาน ดงั น้ี
ภาคขยาย IFภาคลิมิเตอร์ ภาค FM ดีเทกเตอร์ และภาคขยายภาคตน้ ซ่ึงในส่วน
ของภาคขยาย RF ภาคมิกเซอร์และภาคออสซิลเลเตอร์ ไม่ไดถ้ ูกสร้างข้นึ ในตวั
IC จึงจาเป็นตอ้ งสร้างไวภ้ ายนอกแทน โครงสร้างภายในตวั IC เบอร์ TEA
5591 ในรูปบลอ็ กไดอะแกรม

รูปท่ี 8.3 บลอ็ กไดอะแกรมโครงสร้างสร้างภายในตวั IC เบอร์ TEA 5591

8.4เคร่ืองรับวทิ ยุ AM/FM ใช้ IC เบอร์ U 2510B

IC เบอร์ U 2510B เป็น IC ชนิด 28 ขา สร้างข้ึนมาใหท้ างานไดก้ บั การรับสญั ญาณสถานี
วทิ ยกุ ระจายเสียงท้งั สถานีวทิ ยุ AM และสถานีวิทยุ FM พร้อมท้งั ไดเ้ พิ่มวงจรขยายเสียงไว้
ภายในตวั IC ดว้ ย มีกาลงั ขยายส่งออกไดส้ ูงสุด 1 W เกิดความสะดวกต่อการนาไปใชง้ าน โดย
จะตอ้ งต่อเพ่ิมวงจรบางส่วนไวภ้ ายนอกร่วมดว้ ย ทาใหใ้ ช้ IC เพียงตวั เดียวใชง้ านเป็น
เคร่ืองรับวทิ ยุ AM /FM ท่ีสามารถรับฟังเสียงส่งออกลาโพงไดโ้ ดยตรง ส่วนประกอบภายใน
IC แบ่งออกเป็น

เครื่องรับวิทยุ AM/FM ใช้ IC เบอร์ U 2510B (ต่อ)

ในส่วนเครื่องรับวทิ ยุ AM ภายในตวั IC ประกอบดว้ ยภาคการทางาน ดงั น้ี ภาค AM
คอนเวอร์เตอร์ ภาค IF ภาค AM ดีเทกเตอร์MA AGCในส่วนเคร่ืองรับวทิ ยุ FM ภายใน
ตวั IC ประกอบดว้ ยภาคการทางาน ดงั น้ี ภาคฟร้อนเอนดภ์ าคขยาย RF ภาคมิกเซอร์
ภาคขยาย IF และภาค FM ดิสครีมิเนเตอร์ในส่วนเคร่ืองขยายเสียง ประกอบดว้ ยภาค
การทางาน ดงั น้ี ภาคขยายภาคตน้ โวลุ่มปรับควบคุมความดงั ปรับควบคุมเสียงแหลม
(Treble Control) และภาคขยายกาลงั เสียง โครงสร้างภายในตวั IC เบอร์ U 2510B

รูปท่ี 8.4 บลอ็ กไดอะแกรมโครงสร้างสร้างภายในตวั IC เบอร์ U 2510B

สรุป

ปัจจุบนั เครื่องรับวทิ ยกุ ระจายเสียงท่ีผลิตออกมาใชง้ าน ถูกสร้างรวมไวใ้ นตวั IC โดยรวม
เคร่ืองรับวิทยทุ ้งั AM และ FM ไวด้ ว้ ยกนั เกิดความสะดวกในการผลิต และการใชง้ าน โดยแยก
ส่วนท่ีแตกต่างกนั ใหท้ างานเป็นอิสระในระบบของตวั เอง และรวมส่วนท่ีทางานร่วมกนั ไดใ้ ห้
ทางานร่วมกนั ไดเ้ คร่ืองรับวิทยใุ นรูป IC ใชอ้ ุปกรณ์นอ้ ยลง ลดขนาดของเครื่องรับวทิ ยลุ งได้