บทที่ 5 ชีวิตในสิ่งแวดล้อม(ทั้งบท)

บทที่ 5

ชวี ิตในส่ิงแวดล้อม

สอนโดย นางสาวสปุ รียา ศรีวเิ ศษ (คุณครบู วิ ต้ี)

ชวี ติ ในส่ิงแวดล้อม

ระบบนเิ วศ

01 - ไบโอม

- การเปลย่ี นแปลงแทนท่ีของระบบนิเวศ
- การเปล่ียนแปลงขนาดของประชากร

มนษุ ยก์ ับทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดลอ้ ม

02 - ปัญหาและผลกระทบท่มี ีตอ่ ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดล้อม

- การอนุรักษท์ รัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดลอ้ ม

5.1 ระบบนเิ วศ

ระบบนิเวศ

ในทะเลทรายซึ่งเป็นบริเวณแห้งแล้ง มักพบต้นกระบองเพชรที่มีการลดรูปใบหนาม บริเวณลําต้นมี
ปากใบซ่งึ เปดิ ในเวลากลางคืนเพ่อื ลดการสูญเสียนา้ํ ลําต้นอวบนาํ้ เพอ่ื เกบ็ นํ้าสําหรับสัตว์ เชน่ สนุ ขั จิง้ จอก
ทะเลทรายมีหางยาว หูยาวซึ่งช่วยเพิ่มพื้นที่ผิวในการระบายความร้อน สัตว์ส่วนใหญ่มักออกหากินเวลา
กลางคืนหรือช่วงเช้า เพื่อหลีกเลี่ยงความร้อนในเวลากลางวัน และอาศัยการหลบใต้ก้อนหินหรือโพ รงเพื่อ
รกั ษาน้าํ ภายในร่างกายในบริเวณอื่น ๆ ของโลกทั้งบริเวณที่มีสภาพแวดล้อมแบบทะเลทรายและบริเวณที่มี
สภาพแวดลอ้ มแตกต่างออกไป

ระบบนเิ วศ

ส่ิงมีชวี ติ ได้ผา่ นการววิ ฒั นาการมายาวนานหลายช่วั รนุ่ จนเกิดเป็นความหลากหลายของสง่ิ มชี วี ิต
กลุ่มตา่ ง ๆ ในปจั จบุ ัน สิ่งมชี ีวติ ทหี่ ลากหลายเหล่านก้ี ระจายกันอยใู่ นบริเวณตา่ ง ๆ ของโลกซ่ึงมี
สภาพแวดล้อมแตกตา่ งกัน จะเหน็ ไดว้ ่าสงิ่ มีชวี ติ จะมีลกั ษณะและรูปแบบการดาํ รงชวี ิตทเี่ หมาะสมกบั
สภาพแวดล้อมในบริเวณท่อี ยูอ่ าศัยทาํ ให้สามารถดาํ รงชีวติ ในบรเิ วณน้นั ได้ นอกจากนย้ี ังมีความ สัมพันธ์
กับสิ่งมีชวี ิตอนื่ ๆ

ดังนนั้ สิ่งมชี ีวิตจะมีความสัมพันธ์กับองคป์ ระกอบทางกายภาพ (physical component) เช่น อณุ หภมู ิ
แสง หรือสภาพภูมอิ ากาศ และองคป์ ระกอบทางชวี ภาพ (biological component) ซึง่ ก็คอื ส่ิงมีชีวติ อ่ืน ๆ
ทอ่ี าศัยอยใู่ นบริเวณเดียวกัน

ระบบนเิ วศ

ระบบนิเวศ (ecosystem) คือ ระบบทีป่ ระกอบดว้ ยกลุ่มสิง่ มีชวี ิตและส่ิงไม่มชี ีวิตในบรเิ วณใด
บรเิ วณหนึ่ง ซึ่งมคี วามสมั พนั ธก์ ัน มีการถ่ายทอดพลงั งานและการหมนุ เวียนสารในระบบ ในบริเวณ
ตา่ ง ๆ ของโลก มีสภาพภูมิอากาศและสภาพภูมปิ ระเทศท่หี ลากหลาย ทาํ ให้เกดิ เปน็ ระบบนเิ วศท่ี
หลากหลาย ทง้ั ระบบนิเวศบนบกและระบบนิเวศแหล่งน้าํ ส่ิงมีชวี ติ ในแตล่ ะระบบนเิ วศทแ่ี ตกตา่ งกนั
จงึ มีลกั ษณะทเ่ี หมาะสมตอ่ การดํารงชีวติ แตกต่างกันออกไป เชน่ หมขี ้ัวโลก มีขนทย่ี าวและมชี ั้นไขมนั
หนา เพ่อื เก็บรกั ษาความร้อนในร่างกาย ทาํ ให้สามารถดํารงชวี ิตอย่ใู นบริเวณขว้ั โลกซึง่ ในบางชว่ งเวลา
อาจมีอุณหภมู ิตํา่ กวา่ -30 องศาเซลเซยี สได้ ตน้ สนซงึ่ ใบมลี ักษณะคล้ายเขม็ จงึ มีการคายน้ํานอ้ ย
กวา่ พชื ใบกว้าง ทาํ ให้สามารถดาํ รงชีวติ อยใู่ นเขตหนาวท่ีแห้งแลง้ ได้ หรอื บรเิ วณทน่ี ํา้ สว่ นใหญ่
เป็นนํา้ แขง็ ซึ่งพชื ไม่สามารถนาํ มาใชไ้ ด้

ระบบนิเวศ

หมขี ้วั โลกทขี่ ัว้ โลกเหนือ อูฐในทะเลทราย

ต้นสนในปา่ สน ต้นโกงกางในป่าชายเลน

5.1.1 ไบโอม

ไบโอม (biome) คือ ระบบนเิ วศขนาดใหญท่ ม่ี อี งคป์ ระกอบทาง
กายภาพและองค์ประกอบทางชวี ภาพท่เี ปน็ ลักษณะเฉพาะของตนเองอยู่
ในแต่ละบริเวณของโลก ซง่ึ มีลักษณะทางภมู ิศาสตรท์ ี่หลากหลาย
มีสภาพภมู ิอากาศและภมู ปิ ระเทศที่แตกต่างกัน เชน่ บริเวณซ่ึงอยใู่ นที่
ละตจิ ูดสงู จะมีอณุ หภูมติ ่าํ กวา่ ทล่ี ะตจิ ูดตํา่ เม่ือรวมกับปัจจัยอ่นื ๆ เชน่
ปริมาณหยาดน้าํ ฟา้ และสภาพภมู ิประเทศท่ีแตกตา่ งกัน ชนิดของส่ิงมีชีวติ
ในแตล่ ะบรเิ วณจึงแตกตา่ งกัน เกดิ เปน็ ไบโอมบนบกที่หลากหลาย

ไบโอม

หยาดน้ําฟา้ หรอื นา้ํ ฟ้า (precipitation) คือ นํ้าท่ีมลี ักษณะเป็นของเหลวหรอื ของแข็ง ซง่ึ เกิดจากการกลั่นตวั
ของน้ําในอากาศแล้วตกลงมายงั พืน้ โลก เชน่ ฝน หิมะ ลกู เหบ็ เป็นต้น

ภมู ิอากาศ (climate) คือ สภาวะโดยทวั่ ไปของลมฟ้าอากาศบนพนื้ ท่ีใด ๆ ในช่วงเวลานาน ๆ ซึ่งพิจารณาจาก
ค่าทางสถิติทไ่ี ดจ้ ากการตรวจลมฟ้าอากาศเปน็ ระยะเวลายาวนาน เช่น ปริมาณน้าํ ฝนเฉล่ยี รายปจี ากข้อมูล 30 ปี

ภมู ิประเทศ (topography) คือ สภาพโดยทัว่ ไปของผวิ โลก ซง่ึ ประกอบด้วยสง่ิ ทเ่ี ป็นอยู่ ตามธรรมชาติและที่
มนุษย์ดัดแปลงขนึ้ เช่น ความสูงตํ่าของผวิ โลก แหล่งน้ํา ถนน เมือง ภเู ขา เปน็ ต้น

เขตภมู อิ ากาศ (climatic region) คอื บรเิ วณทีม่ ีภูมอิ ากาศใกล้เคียงกนั ซง่ึ อาจแบง่ ไดเ้ ป็น 3 เขต ได้แกเ่ ขต
รอ้ น (tropical Zone) เขตอบอนุ่ (temperate Zone) และเขตหนาว (polar Zone หรือ frigid zone)

ภูมิศาสตร์ (geography) คือ วิชาทีศ่ กึ ษาถึงความสมั พันธร์ ะหวา่ งส่ิงแวดลอ้ มทางธรรมชาตกิ บั สังคมทีป่ รากฏใน
ดินแดนต่าง ๆ ของโลก

ไบโอมบนบก

ไบโอมบนบกมีหลายแบบกระจายอยูต่ ามบรเิ วณตา่ ง ๆ บนโลก โดยอณุ หภูมแิ ละปริมาณหยาดน้ําฟ้า
เปน็ ปจั จยั หลกั ในการกําหนดชนิดของพืชและสัตว์ท่สี ามารถดํารงชีวิตในบรเิ วณนัน้ ซง่ึ ชนิดของพชื เดน่
(Dominant Vegetation) และลกั ษณะทางกายภาพในบรเิ วณนนั้ ใช้ในการระบชุ นิดของไบโอม ไดแ้ ก่

- ทุนดรา
- ป่าสน
- ปา่ ผลัดใบเขตอบอุน่
- ทงุ่ หญา้ เขตอบอุ่น
- ปา่ เขตร้อน
- สะวันนา
- ทะเลทราย

ไบโอมบนบก

ไบโอมปา่ เขตร้อน

ไบโอมป่าผลัดใบเขตอบอ่นุ
ไบโอมทงุ่ หญา้ เขตอบอุ่น
ไบโอมสะวันนา
ไบโอมทนุ ดรา
ไบโอมทะเลทราย
ไบโอมป่าสน

แผนที่ไบโอมบนบก ซึง่ กระจายอยูใ่ นบรเิ วณตา่ ง ๆ ทั่วโลก ยกเว้นบริเวณทวปี แอนตาร์กตกิ าซึ่งเปน็ ท่ีตั้งของข้วั โลกใต้
พนื้ ที่สว่ นใหญป่ กคลมุ ดว้ ยชน้ั นา้ํ แข็ง พบส่งิ มชี ีวติ นอ้ ย และไมม่ ีพืชเดน่ จงึ ไม่จดั เป็นไบโอม

ทนุ ดรา (tundra) พบในบริเวณแถบขวั้ โลกเหนือ ไบโอมบนบก

นอกจากนีย้ ังสามารถพบบรเิ วณทม่ี ลี กั ษณะแบบไบโอมทุนดรา

ไดบ้ นบริเวณภูเขาสงู หลายแหง่ เช่น บรเิ วณยอดเขาคีรมี ันจาโร

ทวีปแอฟรกิ า

ทุนดราบริเวณแถบขว้ั โลกเหนือ ราชอาณาจักรนอร์เวย์

แผนท่ไี บโอมทนุ ดรา

ทุนดราบริเวณแถบขว้ั โลกเหนอื สหพนั ธรัฐรัสเซยี

ปา่ สน ราชอาณาจกั รนอรเ์ วย์

แผนท่ีไบโอมป่าสน ป่าสน สหพนั ธรฐั รัสเซีย

ปา่ สน (coniferous forest) หรอื ไทกา (taiga) หรอื ป่าบอเรียล
(boreal forest) พบไดใ้ นบรเิ วณใตท้ นุ ดราลงมาทางตอนเหนอื ของทวีป
อเมริกา ทวีปยโุ รป และทวปี เอเชีย

ไบโอมบนบก

ไบโอมบนบก

ปา่ ผลัดใบเขตอบอนุ่ (temperate deciduous forest)
สว่ นมากพบได้เปน็ บรเิ วณกวา้ งในบริเวณเขตภูมิอากาศแบบ
เขตอบอ่นุ ของซีกโลกเหนอื และบางส่วนของซีกโลกใต้

แผนท่ีไบโอมปา่ ผลดั ใบเขตอบอนุ่ ปา่ ผลดั ใบเขตอบอ่นุ ญ่ปี ่นุ

ไบโอมบนบก

ทุ่งหญา้ เขตอบอุน่ (temperate grassland)
พบได้หลายแหง่ ในบรเิ วณเขตภมู อิ ากาศแบบเขตอบอ่นุ เชน่

- ทงุ่ หญ้าแพรรี (prairie) ในตอนกลางของทวีปอเมริกาเหนือ
- ทุง่ หญา้ สเตป (steppe) ในสหพนั ธรฐั รัสเซยี
- ทุ่งหญ้าแพมพัส (pampas) ในสาธารณรฐั อารเ์ จนตินา
ทุ่งหญ้าเขตอบอุ่นหลายแหง่ ถูกเปลีย่ นเป็นทุ่งหญ้าเลี้ยงสตั วห์ รือ
เปน็ พื้นทเ่ี พาะปลกู

แผนท่ีไบโอมท่งุ หญ้าเขตอบอุน่

ทงุ่ หญ้าสเตป สหพนั ธรฐั รัสเซยี ไบซันในทุ่งหญา้ แพรรี สหรัฐอเมรกิ า

ไบโอมบนบก

ป่าเขตร้อน ประเทศไทย ป่าเขตร้อน สาธารณรฐั เอกวาดอร์

แผนที่ไบโอมป่าเขตร้อน

ป่าเขตร้อน (tropical forest) พบในบรเิ วณเขตใกลเ้ ส้นศนู ย์สตู ร
มคี วามหลากหลายของส่ิงมชี ีวิตสงู ปา่ เขตรอ้ นมีหลายประเภท เชน่ ปา่ เต็งรงั
ป่าดงดบิ เขา ปา่ ดงดบิ ชืน้ ปา่ เบญจพรรณ ซง่ึ ประเทศไทยอยู่ในไบโอมป่าเขตร้อน

ไบโอมบนบก

สะวนั นา (savanna) พบในบริเวณใกลเ้ ส้นศนู ยส์ ูตร
มฤี ดแู ล้งยาวนาน และมักเกดิ ไฟปา่ ในช่วงฤดแู ลง้

สะวันนา ทวีปแอฟริกา

แผนท่ีไบโอมสะวันนา ยรี าฟในสะวันนา สาธารณรัฐเคนยา

ไบโอมบนบก

ทะเลทราย (desert) สามารถพบไดท้ ้ังในเขตร้อน เขตอบอนุ่ และเขตหนาว

แผนท่ีไบโอมทะเลทราย ทะเลทราย สหรัฐอเมริกา

ระบบนเิ วศแหล่งน้ํา

ระบบนเิ วศแหล่งนาํ้ มักจะจัดจําแนกโดยใช้ค่าความ โดยรอยต่อระหวา่ งระบบนิเวศแหลง่ น้าํ จืด
เขม้ ขน้ ของเกลือเป็นปจั จัยหลักซง่ึ แบง่ ไดเ้ ปน็ 2 ประเภทหลัก และระบบนิเวศแหลง่ น้าํ เค็ม เปน็ ระบบนเิ วศ
แหลง่ นํ้ากร่อย คา่ ความเข้มขน้ ของเกลือจะมี
- ระบบนิเวศแหล่งนา้ํ จดื มคี ่าความเข้มข้นของเกลือน้อย ความแปรผันในรอบวนั ขนึ้ อยูก่ บั หลายปจั จัย
กวา่ ร้อยละ 0.1 เชน่ สระนํ้า แมน่ า้ํ เช่น น้ําข้ึนนํ้าลง ปรมิ าณหยาดน้ําฟ้า สามารถ
พบแหลง่ นาํ้ กร่อยได้บรเิ วณปากแม่นํา้
- ระบบนเิ วศแหล่งนาํ้ เคม็ มีคา่ ความเขม้ ข้นของเกลือ
ประมาณร้อยละ 3 เชน่ แนวปะการงั นอกจากนี้ยังมีปัจจัยทางกายภาพอน่ื ๆ
ท่ีกําหนดชนิดและปริมาณของสิ่งมชี ีวติ ใน
บริเวณต่าง ๆ ของระบบนเิ วศแหล่งนํ้า เช่น
ปรมิ าณแสง ปริมาณออกซิเจนท่ลี ะลายในนา้ํ
อณุ หภูมิของนํ้า

แนวปะการงั ในระบบนิเวศแหลง่ น้าํ เคม็ ระบบนเิ วศแหลง่ นา้ํ จดื

5.1.2 การเปล่ียนแปลงแทนท่ขี องระบบนเิ วศ

การเปล่ียนแปลงแทนท่ีทางนเิ วศวิทยา (ecological succession)
เปน็ การเปล่ยี นแปลงของกลมุ่ สง่ิ มชี วี ติ ท่ีเกิดขึน้ อยา่ งชา้ ๆ เปน็ เวลานานซ่ึง
เปน็ ผลจากปฏิสมั พนั ธร์ ะหวา่ งองคป์ ระกอบทางกายภาพและองค์ประกอบทาง
ชีวภาพ สง่ ผลให้ระบบนิเวศคอ่ ย ๆ เปลย่ี นแปลงไปสสู่ มดลุ และอาจเกดิ
สังคมสมบรู ณ์ (climax Community) ได้

สังคมสมบรู ณ์ คือ กลุ่มสง่ิ มชี ีวิตข้ันสุดท้ายของการเปล่ียนแปลงแทนท่ี
เป็นกลุม่ สิ่งมีชีวิตทม่ี เี สถยี รภาพและจะอย่ใู นบรเิ วณนน้ั ไดอ้ ย่างยาวนาน
โดยมกี ารเปลี่ยนแปลง หรอื ถูกทดแทนโดยกล่มุ สิง่ มีชีวติ กล่มุ อน่ื น้อยมาก
นอกจากจะมปี จั จัยภายนอกมารบกวน

ตวั อยา่ งสาเหตทุ ี่เกดิ จากการกระทาํ ของมนุษย์

กิจกรรมของมนษุ ย์ทีน่ ําไปสู่การเปล่ยี นแปลงแทนทท่ี างนเิ วศวทิ ยาท่เี หน็ ได้อย่างชดั เจน เช่น
การตดั และเผาทาํ ลายป่าเพอื่ ทําการเกษตร ทาํ ให้ส่ิงมชี ีวิตหลายชนิดท่ีเคยอยู่ในบรเิ วณนน้ั
เปลย่ี นแปลง หรือหายไป สภาพแวดล้อมทางกายภาพเปล่ียนแปลงไป เช่น แห้งแล้งมากข้นึ
ต่อมาเมอื่ การทํา การเกษตรหยุดลงจะมกี ลุ่มสิ่งมชี วี ติ ใหม่เขา้ มาในบรเิ วณดังกลา่ ว เชน่ พชื พวกหญา้
ซ่งึ การดาํ รงชีวติ ของส่งิ มีชีวติ กลุ่มใหม่น้ีจะส่งผลให้สภาพแวดลอ้ มในบริเวณนน้ั ค่อย ๆ เปลย่ี นแปลง
ไปจนเหมาะกับ การดาํ รงชวี ติ ของกลุ่มส่งิ มีชีวติ อ่นื ๆ มากขนึ้ เช่น ทาํ ให้พ้ืนดนิ มคี วามชุม่ ชน้ื มากขึ้น
มอี นิ ทรียวตั ถุหรือธาตอุ าหารในดนิ เพ่ิมขนึ้ จนทําให้ส่ิงมีชวี ิตกลมุ่ ใหม่ เช่น ไมพ้ ุ่ม ไม้ต้น สามารถ
ดาํ รงชีวติ ในบริเวณนั้นได้ และเกดิ การทดแทนของกล่มุ สงิ่ มชี ีวิตไปเรอ่ื ย ๆ เปน็ ลําดับจนกลายเปน็
สงั คมสมบูรณ์ เช่น ปา่ ดงั เดิม

ป่าสมบรู ณ์ ป่าถกู แผ้วถาง พน้ื ทก่ี ารเกษตร

ปา่ สมบูรณ์ ไมพ้ ุม่ เจรญิ รว่ มกบั ไม้ต้น พื้นที่การเกษตรถูกท้ิงรา้ ง

ลําดับการเปล่ยี นแปลงแทนท่ใี นบริเวณทีม่ ีสง่ิ มีชวี ติ อาศัยอยู่มาก่อน

ตัวอย่างสาเหตทุ เ่ี กดิ ข้ึนตามธรรมชาติ

บางครง้ั การเปลีย่ นแปลงแทนทีอ่ าจเกิดในบรเิ วณที่ไม่มสี ิง่ มชี ีวิตดํารงชวี ิตอยมู่ ากอ่ น ดงั เช่น
ในบรเิ วณทถ่ี กู ลาวาปกคลมุ หลงั จากการระเบดิ ของภเู ขาไฟ ซ่ึงส่งิ มชี วี ติ ในบรเิ วณนัน้ ถูกทาํ ลายลง
ทง้ั หมด กลา่ วจะเปน็ เสมือนพนื้ ทีเ่ กดิ ใหมซ่ ึง่ ถกู ปกคลมุ ด้วยช้นั ลาวา จัดเป็นบริเวณท่ีไม่เคยมี
สิ่งมชี ีวิตอยมู่ าก่อน และยงั มสี ภาพแวดล้อมไมเ่ หมาะแก่การดํารงชีวติ เมอ่ื เวลาผา่ นไปมกี าร
เปลีย่ นแปลงของสภาพแวดลอ้ มทาํ ให้สงิ่ มีชวี ติ บางชนิดสามารถดํารงชวี ิตอยไู่ ด้ เช่น ไลเคนบาง
กลมุ่ ที่สามารถเจริญบนก้อนหนิ ได้ และจะส่งผลใหส้ ภาพแวดลอ้ มในบริเวณน้นั คอ่ ย ๆ
เปล่ยี นแปลงไปจนเหมาะกับการดาํ รงชวี ติ ของส่ิงมชี วี ิตกลมุ่ อื่น ๆ มากข้ึน เช่น มีความชนื้ มากข้นึ
มีดินซงึ่ เกิดจากการสกึ กร่อนของกอ้ นหนิ จนทาํ ให้ส่งิ มชี ีวติ กลุ่มใหม่สามารถดํารงชีวิตในบรเิ วณนน้ั
ได้ ส่งผลให้สภาพแวดลอ้ ม บริเวณนนั้ เปล่ยี นแปลงไปอีก และเกิดการแทนทข่ี องกล่มุ สิ่งมีชีวติ ไป
เรอ่ื ย ๆ เปน็ ลําดบั จนเกิดเป็นสงั คมสมบรู ณ์

ภูเขาไฟระเบดิ พ้นื ทที่ ีถ่ กู ปกคลุมด้วยลาวา

มอสเจริญบนก้อนหินทม่ี ีความชืน้ ไลเคนเจริญบนกอ้ นหนิ

หญา้ เจรญิ ขน้ึ หญา้ และวัชพืช ไม้พุม่ เจรญิ บนพื้นดนิ ที่เรม่ิ หนาขน้ึ
ในบริเวณทมี่ ชี ั้นดิน เจรญิ เต็มบริเวณ

ลําดบั การเปลย่ี นแปลงแทนทีใ่ นบรเิ วณท่ีไมม่ ี ปา่ สมบูรณ์ ไมพ้ มุ่ เจรญิ รว่ มกบั ต้นไม้
สิ่งมีชวี ติ อาศยั อยู่มากอ่ น

5.1.3 การเปลย่ี นแปลงขนาดของประชากร

สง่ิ มชี วี ิตชนิดเดยี วกันท่ีอาศยั อยูใ่ นบรเิ วณแหล่งที่อยเู่ ดียวกนั ใน
ระยะเวลาใดเวลาหน่ึง เรยี กว่า ประชากร (population)
ขนาดของประชากรส่งิ มีชวี ิตแตล่ ะชนิดในระบบนิเวศหนง่ึ ๆ สามารถ
เปลี่ยนแปลงไดต้ ลอดเวลาจากสาเหตตุ า่ ง ๆ เช่น การเกิด การตาย
การอพยพเขา้ หรือ อพยพออก เปน็ ตน้ และเนอื่ งจากการดาํ รงชวี ติ ของ
สง่ิ มีชวี ติ มคี วามสมั พันธก์ ับองค์ประกอบทางกายภาพ และองค์ประกอบ
ทางชวี ภาพของระบบนเิ วศในบริเวณแหลง่ ท่ีอยูอ่ าศยั การเปล่ยี นแปลงท่ี
เกิดขึน้ กับองค์ประกอบดงั กล่าวจงึ อาจสง่ ผลต่อขนาดของประชากร
สงิ่ มีชวี ติ ด้วย

องคป์ ระกอบทางกายภาพ

แสงเป็นปจั จยั ทจี่ ําเป็นตอ่ สิง่ มีชวี ติ มีความสมั พันธ์กับองค์ประกอบ
การสงั เคราะหด์ ว้ ยแสงและ ทางกายภาพในระบบนิเวศ เชน่ แสง อณุ หภูมิ
การดํารงชวี ิตของพืช จึงส่งผล ความช้นื ความเปน็ กรด-เบส ความเขม้ ข้นของ
ตอ่ ขนาดประชากรของพชื เกลอื โดยสงิ่ มชี วี ติ แต่ละชนดิ จะมีช่วงของ
โดยปริมาณแสงทีเ่ หมาะสม องคป์ ระกอบ ทางกายภาพทส่ี งิ่ มชี ีวิตนัน้ สามารถ
จะแตกต่างตามชนดิ ของพืช ดาํ รงชวี ติ ได้ ถ้าองคป์ ระกอบทางกายภาพใน
สภาพแวดล้อม เปลย่ี นแปลงอาจส่งผลตอ่
คา่ ความเค็มเป็นปจั จัยทีม่ ีผลต่อ ความสามารถในการสบื พันธุ์หรือการมชี ีวิตรอด
การดํารงชวี ิตของสตั วน์ า้ํ จึงส่งผล ของสงิ่ มีชีวิต การเปล่ียนแปลงขององค์ประกอบ
ต่อขนาดประชากรของสัตว์นํ้า ทางกายภาพในระบบนิเวศจงึ อาจเป็นปจั จัย
โดยค่าความเคม็ ทเ่ี หมาะสมจะ หนึง่ ท่มี ีผลต่อขนาดของประชากรสิง่ มชี วี ติ ใน
แตกต่างไปตามชนิดของสตั วน์ ํ้า ระบบนเิ วศน้ันด้วย จะเหน็ ว่าลกั ษณะดินที่
เปล่ียนแปลงไปมีผลตอ่ ชนิดและขนาด
องคป์ ระกอบทางกายภาพทสี่ ง่ ผลตอ่ ชนดิ และขนาดประชากรของส่ิงมชี ีวติ ประชากรของพชื

องค์ประกอบทางชวี ภาพ

ตน้ ไมใ้ หญเ่ ป็นทีอ่ ยูข่ องพืชอิงอาศยั ส่งิ มชี ีวิตในระบบนิเวศมคี วามสมั พันธ์
ขนาดประชากรต้นไม้ใหญ่จงึ สง่ ผลต่อ ระหวา่ งสิง่ มีชีวติ ด้วยกัน เชน่ ภาวะพึ่งพากนั
การขนาดประชากรของพชื องิ อาศัย ภาวะอิงอาศยั ภาวะปรสติ ภาวะแกง่ แยง่ แขง่ ขัน
การล่าเหยือ่ ดังน้นั การอพยพเข้ามาของส่งิ มชี วี ติ
ดอกไม้ทะเลเปน็ แหลง่ หลบภัย ชนดิ ใหม่ การเปลีย่ นแปลงขนาดของประชากร
ของปลาการ์ตูน สง่ิ มชี วี ิตท่เี คยมีอยเู่ ดมิ หรือการหายไปของ
ขนาดประชากรดอกไม้ทะเลจงึ ส่งผล ส่งิ มชี ีวติ ที่เคยมีอยูเ่ ดมิ จงึ อาจเป็นปัจจยั หน่ึงท่ี
ต่อขนาดประชากรของปลาการต์ นู ส่งผลกระทบต่อสิ่งมชี วี ติ อืน่ ๆ ในระบบนิเวศดว้ ย
เช่น เกิดการแยง่ ท่ีอยู่อาศยั หรือปัจจัยต่าง ๆ
ในการดํารงชวี ิต หรืออาจเปน็ ผลู้ ่าชนดิ ใหมใ่ น
ระบบนิเวศ และทําให้ขนาดของประชากรสิ่งมีชีวติ
เปลี่ยนแปลงไป

ตวั อย่างองคป์ ระกอบทางชีวภาพท่เี ปน็ ปจั จยั ซ่งึ ส่งผลตอ่ ชนิดและขนาดประชากรของสิ่งมชี ีวิต

องค์ประกอบทางชวี ภาพ

เมือ่ องค์ประกอบทางกายภาพและองคป์ ระกอบทางชีวภาพเกิดการเปลี่ยนแปลงจะสง่ ผลต่อขนาดประชากรของ
สง่ิ มชี ีวติ ทีม่ คี วามสมั พันธ์กับองคป์ ระกอบดงั กล่าวเช่นกนั เช่น กรณตี วั อยา่ งการตายพร้อม ๆ กันของปลาในกระชงั
ในช่วงฤดรู ้อน ซ่ึงเกดิ จากอณุ หภูมิของนาํ้ สูงข้นึ กว่าปกติ ทาํ ให้ปรมิ าณออกซิเจนทีล่ ะลายในน้ําลดลง ไมเ่ พยี งพอ
ต่อความตอ้ งการของปลาในกระชงั ซ่งึ อยู่กนั อย่างหนาแน่น จึงตายพรอ้ มกนั เปน็ จาํ นวนมาก ส่งผลใหข้ นาดของ
ประชากรปลาในกระชังเลี้ยงปลาของชาวประมงลดลง

ในบางครัง้ กิจกรรมของมนุษยอ์ าจเป็นสาเหตุของการเปลีย่ นแปลงองคป์ ระกอบต่าง ๆ ในระบบนิเวศ และ
สง่ ผลตอ่ การเปลย่ี นแปลงขนาดประชากรส่ิงมชี วี ติ ด้วยเช่นกนั เช่น กรณตี ัวอยา่ งการตายของปลากระเบนราหู
จาํ นวนมากในบรเิ วณแมน่ าํ้ แม่กลอง ระหวา่ งวนั ที่ 1-7 ตุลาคม 2559 ซ่ึงทางกรมควบคมุ มลพิษได้ตั้งสมมติฐานว่า
เกดิ จากการร่วั ไหลของของเสยี จากโรงงานอตุ สาหกรรม ประกอบกับการทม่ี ปี รมิ าณออกซเิ จนท่ลี ะลายในนํ้า
(dissolved Oxygen) ตา่ํ สัตว์นา้ํ รวมถงึ ปลากระเบนราหใู นบรเิ วณดังกลา่ วจงึ ตายเป็นจาํ นวนมาก

องค์ประกอบทางชวี ภาพ

คา่ ท่ีใชใ้ นการประเมนิ คณุ ภาพนํา้ มหี ลายคา่ เชน่
- DO (Dissolved Oxygen) คือ คา่ ปริมาณออกซเิ จนทีล่ ะลายในนา้ํ ใช้บ่งชคี้ วามเหมาะสมในการ
ดาํ รงชีวติ ของส่ิงมีชีวิตในแหล่งนํ้า หากค่า DO ตาํ่ จะสง่ ผลตอ่ การอยู่รอดของสงิ่ มีชวี ติ ในแหล่งน้าํ
- BOD (Biochemical Oxygen Demand) คอื คา่ ปรมิ าณออกซิเจนทจ่ี ลุ นิ ทรยี ์ใช้ในการย่อยสลาย
สารอนิ ทรียใ์ นน้ํา หากค่า BOD สงู แสดงว่ามีสารอินทรยี ใ์ นแหล่งนํ้ามาก จลุ ินทรยี ์ใชอ้ อกซเิ จนในการย่อย
สลายสารอนิ ทรยี ม์ าก อาจเกดิ การเพม่ิ จาํ นวนอย่างรวดเร็วของจลุ นิ ทรยี ์ในแหล่งนา้ํ สง่ ผลให้ปริมาณ
ออกซเิ จนท่ลี ะลายในแหล่งน้าํ ต่ํา และอาจทาํ ให้เกดิ การตายของสงิ่ มชี ีวิตอื่น ๆ ในแหลง่ นา้ํ
- TCB (Total Coliform Bacteria) คอื คา่ ปริมาณแบคทเี รยี กลมุ่ ท่ีมักพบในลําไส้ของสตั วเ์ ลอื ดอุ่น
ทปี่ นเป้อื นในนํา้ (แบคทีเรียทม่ี กั ใชต้ รวจสอบ คือ E. coli) หากค่า TCB สูง แสดงวา่ มีการปนเป้ือนของ
อจุ จาระมนุษย์หรือสตั วเ์ ลอื ดอุ่นอ่นื ๆ ซ่ึงแสดงให้เหน็ ถึงความเสย่ี งของการปนเปอื้ นของเชื้อโรคระบบทางเดนิ
อาหาร

5.2 มนษุ ย์กบั ทรัพยากรธรรมชาติ
และสิ่งแวดลอ้ ม

เชน่ ปา่ ไม้ ทุ่งหญ้า สตั ว์ปา่ ดนิ ซ่ึงแม้มนุษยจ์ ะนํามาใชป้ ระโยชน์ ก็ยังสามารถ
เกิดทดแทนขึ้นได้ทั้งตามธรรมชาติและโดยมนุษย์ แต่การทดแทนนั้นมีทั้งที่ใช้
ระยะเวลาสน้ั และยาวนาน การใช้ประโยชนโ์ ดยไม่คํานึงถึงความคุ้มค่าและการอนุรักษ์
อาจทําให้การเกดิ ทดแทนน้ันไมท่ ัน และไม่เพียงพอต่อความต้องการของมนุษย์

ทรัพยากรธรรมชาตทิ ใี่ ชแ้ ล้วไม่หมดสน้ิ ทรพั ยากรธรรมชาติท่ีใช้แลว้ เช่น นํ้ามัน แก๊สธรรมชาติ แร่
(non-exhausting natural เกดิ ทดแทนได้ (renewable ซ่ึงบางชนิดเป็นทรัพยากรที่ใช้เพื่อความ
resource) สะดวกสบายของมนุษย์ หรือช่วยให้
natural resource) มนษุ ยม์ ีความเป็นอยทู่ ีด่ ีข้ึน
เ ช ่ น น ํ ้ า อ า ก า ศ แ ส ง อ า ท ิ ต ย์
ซงึ่ บางชนิดมนุษย์ไมส่ ามารถขาดได้แม้จะ ทรัพยากรธรรมชาติท่ใี ชแ้ ลว้ หมดสิ้น
เป็นในระยะเวลาอันสั้นก็ตาม ถึงแม้ (exhausting natural resource)
ทรัพยากรกลุ่มนี้จะมีมากจนไม่หมดสิ้น
ไป แต่ในบางบริเวณอาจมีปริมาณน้อยจน ทรัพยากรธรรมชาติ (natural ทรพั ยากรธรรมชาติ
ไม่เพียงพอต่อความต้องการของมนุษย์ resources) คอื ส่ิงต่าง ๆ ท่ี
หรืออาจอยู่ในสภาพที่มนุษย์ไม่สามารถ เกดิ ข้ึนเองตามธรรมชาติ และ
น้าํ มาใช้ประโยชนไ์ ด้
มนุษย์ สามารถนํามาใช้
ประโยชนไ์ ด้

5.2.1 ปัญหาและผลกระทบทม่ี ตี อ่
ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดล้อม

มนุษย์มกี ารใช้ทรัพยากรธรรมชาติมากมาย ทั้งที่จําเป็นต่อการดํารงชีวิตและเพื่ออํานวยความสะดวก
ประชากรมนุษยท์ ี่เพ่มิ ขนึ้ ส่งผลต่อความตอ้ งการทรพั ยากรท่เี พิ่มขึ้น ในขณะที่ทรัพยากรธรรมชาติเหล่านี้เมื่อ
ผ่านการใช้งานแล้ว บางชนิดจะหมดสิ้นไป เช่น ทรัพยากรนํ้ามัน ทําให้เชื้อเพลิงและแก๊สธรรมชาติลดลง
และมรี าคาแพงข้ึน บางชนดิ ใชร้ ะยะเวลาในการเกดิ ทดแทนนาน เช่น ทรัพยากรป่าไม้ ส่งผลให้ป่าไม้ลดลง
เกดิ การสูญพันธข์ุ องสัตว์ป่าบางชนิด บางชนิดใช้ไปแล้วเสื่อมสภาพ เช่น ทรัพยากรดิน จนเกิดปัญหาดิน
เสื่อมโทรมไม่สามารถทําการเกษตรได้ในหลาย ๆ บริเวณบางชนิดอาจเกิดการปนเปื้อนจนไม่สามารถ
นํามาใช้ประโยชนไ์ ด้ เช่น ทรพั ยากรน้าํ

ปญั หาและผลกระทบทมี่ ีตอ่
ทรพั ยากรธรรมชาติและสง่ิ แวดล้อม

ทรัพยากรนํ้า เป็นปัจจัยที่สําคัญต่อการดํารงชีวิตของมนุษย์ ทั้งการอุปโภคบริโภค การเกษตร
รวมถึงการคมนาคม นา้ํ ท่ผี ่านการใชใ้ นกิจกรรมของมนษุ ย์ อาจจะมีสง่ิ ปนเปื้อนเรียกว่า นํ้าเสีย ประชากร
มนุษยท์ ่ีมากขึน้ ทาํ ให้มีการใชท้ รัพยากรนํ้าที่มากขึ้นและอาจส่งผลให้นํ้าเสียเพิ่มมากขึ้น เมื่อนํ้าเสียถูก
ปล่อยสู่แหล่งนํ้าในธรรมชาติจะทําให้เกิดการปนเปื้อน จนเกิดเป็นมลพิษทางนํ้า ทรัพยากรนํ้าเป็น
ทรพั ยากรธรรมชาตทิ ี่ใชแ้ ลว้ ไมห่ มดส้นิ แตป่ ญั หาการขาดแคลนนาํ้ ในปัจจุบันอาจเกิดขึ้นจากการกระทํา
ของมนุษย์หรอื เกิดขึน้ เองตามธรรมชาติ

ปญั หาและผลกระทบท่มี ีต่อ
ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ ม

นอกจากปัญหาที่เกิดขึ้นกับทรัพยากรที่กล่าวถึงแล้ว การดํารงชีวิตของมนุษย์ยังส่งผลกระทบกับ
ทรพั ยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล้อมอื่น ๆ ดว้ ยเช่นกนั ซึ่งปัญหาเหลา่ น้สี ่งผลกระทบในระดับที่แตกต่างกนั ดงั น้ี

- ปัญหาระดับท้องถิ่น เช่น ปัญหานํ้าเน่าเสียในแหล่งชุมชน การใช้สารเคมีทางการเกษตรซึ่งส่งผลต่อ
แหล่งนาํ้ และการปนเป้อื นในดนิ ในแหลง่ ชุมชน

- ปญั หาระดับประเทศ เชน่ ปญั หาหมอกควนั ทางภาคเหนอื ของประเทศไทย ปญั หาการตดั ไม้ทําลายป่า
- ปญั หาระดบั โลก เชน่ ปญั หาฝนกรด (acid rain)

ปญั หาและผลกระทบท่ีมีต่อ

ทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดล้อม

ฝนกรด เกิดจากการปนเปือ้ นของออกไซด์ของไนโตรเจนและออกไซด์ของซัลเฟอร์ในอากาศ จนเกิดเป็น
มลพิษทางอากาศ และละลายในไอนํ้าจนกลายเป็นกรดไนตริกและกรดซัลฟิวริก แล้วตกลงมาพร้อมกับฝน
หมอก หรือหิมะ กลายเป็นฝนกรด นอกจากจะส่งผลกระทบต่อสิ่งปลูกสร้างแล้ว ยังส่งผลต่อองค์ประกอบใน
ระบบนเิ วศอกี ดว้ ย เชน่ การทาํ ใหน้ า้ํ ในแหลง่ นํา้ มคี วามเปน็ กรดมากขึ้น ซึ่งส่งผลกระทบต่อสิ่งมีชีวิตที่อาศัยใน
แหล่งนํ้านั้น โดยแก๊สที่เป็นสาเหตุอาจเกิดได้ทั้งจากกิจกรรมของมนุษย์ เช่น จากการเผาไหม้ในการทํา
อุตสาหกรรม และจากธรรมชาติ เช่น จากการระเบิดของภูเขาไฟ แต่บริเวณที่รับผลกระทบจากฝนกรดอาจอยู่
ห่างจากบริเวณที่ปลอ่ ยแก๊สซึง่ เปน็ ต้นเหตุเน่ืองจากการพดั พาของลม ดงั นนั้ การเกิดฝนกรดจึงเปน็ ปัญหาที่เกิด
ในบริเวณกว้างและนับเปน็ ปญั หา ระดบั ประเทศและระดบั โลก

ปญั หาและผลกระทบทีม่ ตี ่อ
ทรพั ยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

ทรัพยากรเชื้อเพลิง เป็นแหล่งพลังงานซึ่งมนุษย์นํามาใช้ทั้งในชีวิตประจําวันและในอุตสาหกรรม
มกี ระบวนการในการผลิตหลายขน้ั ตอนเพ่อื ให้ไดผ้ ลิตภัณฑ์ที่หลากหลายตามการใช้งาน ความต้องการในการ
ใช้ทรัพยากรเชื้อเพลิงที่เพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ตามจํานวนประชากรและการขยายตัวทางเศรษฐกิจ จึงอาจขาดแคลน
เนื่องจากเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่ใช้แล้วหมดสิ้นไม่สามารถเกิดทดแทนได้ นอกจากนี้ยังมีปัญหามลพิษท่ี
เกิดข้ึนจากกระบวนการผลิตและการนํามาใช้ซ่งึ ส่งผลต่อทรัพยากรธรรมชาตแิ ละ สิง่ แวดลอ้ มอนื่ ๆ

ปัญหาและผลกระทบท่ีมตี อ่
ทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล้อม

ทรพั ยากรป่าไม้ มนษุ ยใ์ ชป้ ระโยชนจ์ ากทรัพยากรป่าไม้หลายด้าน ทงั้ จากผลิตผลของป่า เช่น การตัดไม้
การล่าสัตว์ และการใช้ประโยชนจ์ ากพ้ืนที่ เช่น ใชท้ ําการเกษตร ท่ีอยูอ่ าศัย แหลง่ นาํ้ สาํ หรับการเกษตรและการ
ผลติ ไฟฟา้ แหล่งท่องเท่ยี ว ซึ่งสง่ ผลใหพ้ นื้ ท่ปี ่าไม้ลดลง แม้ว่าทรพั ยากรปา่ ไม้ จะเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่ใช้
แลว้ เกิดทดแทนไดแ้ ต่ตอ้ งใช้ระยะเวลายาวนานในการฟื้นฟู เช่น การเป็นแหล่งต้นนํ้าลําธาร และในบางด้าน
นั้นอาจไมส่ ามารถทดแทนได้ เชน่ ความหลากหลายของส่งิ มีชวี ิต

5.2.2 การอนุรกั ษท์ รพั ยากรธรรมชาติและสิง่ แวดล้อม

จํานวนประชากรมนุษย์และสิ่งมีชีวิตอื่นๆ ที่เพิ่มขึ้น ประกอบกับการพัฒนาเทคโนโลยีเพื่ออํานวย
ความสะดวกแก่มนุษย์ ส่งผลให้เกิดการใช้ทรัพยากรธรรมชาติที่มากขึ้น ทําให้เกิดความเสื่อมโทรมของ
ทรัพยากรธรรมชาติและมลพิษในสิ่งแวดล้อมอย่างมาก การที่มนุษย์จะมีทรัพยากรธรรมชาติสําหรับใช้ใน
การดํารงชวี ติ ได้อย่างพอเพียงตอ่ ไปในอนาคต มนษุ ยจ์ ะต้องใช้ทรัพยากรธรรมชาติโดยมีความรู้ และความ
เข้าใจในระบบนิเวศ

การลดปริมาณการใช้ทรัพยากรธรรมชาติ การกําจัดของเสียที่เป็นสาเหตุของปัญหาสิ่งแวดล้อม
และการวางแผนจัดการทรัพยากรธรรมชาติที่ดีเป็นแนวทางที่ช่วยในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
และสิ่งแวดล้อม และเนื่องจากทรัพยากรธรรมชาติแต่ละชนิดมีความสัมพันธ์กัน ปัญหาที่เกิดขึ้ นกับ
ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ มจงึ อาจส่งผลต่อทรพั ยากรธรรมชาติหลายประเภท เช่น ฝนกรด ซึ่งเป็น
ปัญหาที่เกิดขึ้นจากการปนเปื้อนของทรัพยากรอากาศ แต่ส่งผลกระทบต่อทรัพยากรนํ้าและองค์ป ระกอบ
อ่ืน ๆ

5.2.2 การอนรุ กั ษ์ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดล้อม

ในระบบนิเวศการอนุรักษ์ทรัพยากรต่าง ๆ จึงควรบูรณาการร่วมกัน ตัวอย่างเช่น ในการอนุรักษ์
ทรัพยากรน้าํ จะต้องอนรุ ักษ์ทรัพยากรอ่นื ๆ ร่วมด้วย ดงั น้ี

- อนรุ ักษค์ ุณภาพของอากาศไม่ให้เกิดมลพษิ เพอ่ื ไม่ใหเ้ กิดการปนเปอื้ นของนาํ้ ระหวา่ งทต่ี กลงผวิ ดนิ

- อนุรกั ษป์ า่ ไม้ซงึ่ เป็นแหลง่ ต้นนาํ้ ลําธารและแหลง่ เก็บกกั นํา้

- อนรุ กั ษ์ดินไม่ให้เกดิ มลพิษซึ่งอาจปนเปอื้ นลงสู่แหลง่ นา้ํ

- อนุรักษ์นํ้าไม่ให้เกิดมลพิษ เช่น เก็บกักของเสียหรือนํ้าเสียที่ยังไม่ได้บําบัดไม่ให้ปนเปื้อนลงสู่
แหล่งนํ้าธรรมชาติ ลดการใช้สารเคมีในกิจกรรมทางการเกษตรหรือขั้นตอนของอุตสาหกรรม

นอกจากนี้ปริมาณฝนและช่วงเวลาที่ฝนตกในแต่ละพื้นที่ยังมีความแตกต่างกัน ส่งผลให้ปริมาณนํ้า
ในแหล่งนํ้าผิวดินแตกต่างกันตามแต่ละพื้นที่และช่วงเวลา การอนุรักษ์ทรัพยากรนํ้าจึงรวมถึงการบริหาร
จัดการนา้ํ ให้เพยี งพอต่อความตอ้ งการและการใชน้ ้ําอย่างรู้คุณค่า

5.2.2 การอนรุ ักษ์ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดล้อม

ทางรัฐบาลของแต่ละประเทศรวมทั้งประเทศไทยไดใ้ หค้ วามสนใจกับปญั หาท่ีเกดิ ขึ้นกบั ทรพั ยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล้อมทั้ง
ปัญหาทีเ่ กิดข้ึนกบั แต่ละประเทศและปญั หาระดบั โลก ทัง้ ยังมกี ารดาํ เนนิ การเพ่ือแก้ไขและลดผลกระทบปัญหาตา่ ง ๆ เชน่

- การเขา้ รว่ มการประชมุ รฐั ภาคีอนุสญั ญาสหประชาชาตวิ า่ ดว้ ยการเปลีย่ นแปลงสภาพภมู อิ ากาศสมัยที่ 21 (COP21) ที่ปารีส
สาธารณรฐั ฝรงั่ เศส เมอ่ื ปลายปี พ.ศ. 2558 ซ่งึ วา่ ด้วยการลดการปลอ่ ยแก๊สเรอื นกระจกของประเทศในกลมุ่ ภาคี

- การออกมาตรการทางกฎหมายท่ีเกย่ี วขอ้ ง เชน่ พระราชบัญญัติสง่ เสรมิ และรักษาคณุ ภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ ซึ่งระบุให้มี
การศกึ ษาผลกระทบสิง่ แวดลอ้ ม (EIA) ของโครงการขนาดใหญ่ตา่ ง ๆ

- การส่งเสริมให้ทางเอกชนผู้เป็นเจ้าของกิจการผลิตสินค้ามีการติดเครื่องหมายลดคาร์บอนฟุตพริ้นท์ (carbon
footprint) ของผลิตภัณฑ์ หรือ ฉลากลดโลกร้อน ซึ่งแสดงถึงการลดการปล่อยคาร์บอนเพื่อลดการปล่อยแก๊สคาร์บอนซึ่ง เป็น
สาเหตุหนึ่งของมลพิษทางอากาศและเป็นหนึ่งในแก๊สเรือนกระจก ตั้งแต่การผลิต การใช้งาน รวมถึงการกําจัดขยะที่เกิ ดจาก
ผลิตภัณฑ์ เพื่อเป็นข้อมลู ในการเลอื กซอื้ สนิ ค้าของผ้บู ริโภคและเพมิ่ อํานาจในการออกสูต่ ลาดโลก

- การสง่ เสริมการมีสว่ นรว่ มของคนในชมุ ชน เชน่ การส่งเสริมให้มกี ารจัดตัง้ ธนาคารขยะชมุ ชน รณรงค์การทิ้งขยะในบริเวณท่ี
กําหนด สนบั สนนุ การดําเนนิ งานโครงการขยะเหลือศูนย์

5.2.2 การอนรุ ักษ์ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดล้อม

ระบบนิเวศและไบโอมแต่ละชนิดมีองค์ประกอบทางกายภาพและองค์ประกอบทางชีวภาพที่เป็น
ลักษณะเฉพาะ เป็นแหล่งที่อยู่ของสิ่งมีชีวิตที่หลากหลายแตกต่างกัน ซึ่งมนุษย์มีการใช้ประโยชน์จาก
ไบโอมและระบบนเิ วศแต่ละชนิดแตกต่างกันออกไปองค์ประกอบต่าง ๆ ในระบบนิเวศมีความสัมพันธ์กัน
ในทางใดทางหนึ่ง การเปลย่ี นแปลงที่เกิดขึ้นกบั องคป์ ระกอบใด ๆ ก็ตามจึงสามารถส่งผลต่อองค์ประกอบ
อื่น ๆ ด้วย มนุษย์เองก็เป็นองค์ประกอบหนึ่งในระบบนิเวศ การเพิ่มขึ้นของประชากรมนุษย์ส่ งผลให้มี
การใช้ทรัพยากรธรรมชาติในระบบนิเวศมากขึ้น ความรู้และความเข้าใจในภาพรวมของระบบนิเวศ
จึงจําเป็นสําหรับการลดปัญหาสิ่งแวดล้อมและการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีของ
มนษุ ย์

จบบทแลว้ จ้า
เจอกันเทอม 2 นา๊