SAINS T4 BAB 8 UNSUR DAN BAHAN

UNSUR DAN BAHAN

BAB 8

Asas JIrim

• Terdiri daripada gabungan zarah-zarah yang dikenali sebagai
unsur

• Unsur – zarah tulen yang tidak boleh diuraikan kepada bentuk
yang lebih ringkas lagi

• Zarah-zarah bahan boleh wujud sebagai:
– Atom
– Molekul
– Ion

Atom

• Mengandungi bahan atom sahaja
• Logam tulen seperti kuprum (atom-atom tersusun rapat dan

teratur)
• Gas-gas adi seperti helium, argon, neon (atom berjauhan dan

tidak teratur)

kuprum Na Ar H

natrium argon hidrogen

Molekul

• Dua atau lebih atom bergabung secara kimia
• Ikatan kovalen – ikatan antara atom-atom
• Molekul unsur – terdiri daripada atom-atom unsur yang sama

seperti gas oksigen
• Molekul sebatian – terdiri daripada atom-atom unsur bukan

logam yang berbeza

Molekul

Molekul unsur Molekul sebatian

Ikatan kovalen C

O
O

• Molekul oksigen O2 OO

• Molekul karbon dioksida
(CO2)

Ion

• Terdiri daripada gabungan unsur logam dan bukan logam
• Mengandungi ion positif dan ion negatif
• Zarah yang berlawanan cas akan menarik sesama sendiri
• Membentuk ikatan elektrik – ikatan ion
• Membentuk bahan baru – sebatian ion

Sebatian natrium klorida

Na Cl

Na+ Cl-
Na+ Cl-

Kewujudan Unsur dalam Pelbagai Bentuk

• Unsur ferum wujud
dalam bentuk atom

• Unsur ferum wujud
dalam bentuk ion
(sebatian karat)

Unsur Ferum

Kewujudan Unsur dalam Pelbagai Bentuk

• Unsur hidrogen wujud
dalam bentuk molekul

• Unsur hidrogen wujud
dalam bentuk ion
(dalam jus limau)

Unsur Hidrogen

Susunan Jadual Berkala

• Unsur dalam jadual berkala disusun mengikut pertambahan
nombor proton dari kiri ke kanan.

• Baris menegak disebut kumpulan.
• Baris mendatar disebut kala.
• Ada 7 kala dan 8 kumpulan.
• Unsur dalam kumpulan yang sama mempunyai sifat kimia yang

sama.

Jadual Berkala

• Apabila merentasi kala dari kiri ke kanan, didapati sifat kimia
dan sifat fizik unsur berubah secara beransur-ansur, iaitu:

a) sifat logam berkurang dan sifat bukan logam meningkat

b) perubahan sifat oksida daripada oksida bes kepada oksida
asid

c) sifat kekonduksian arus elektrik semakin berkurangan

Prinsip Susunan Unsur dalam Jadual Berkala
Unsur Moden

• Unsur disusun mengikut tertib menaik nombor proton dari kiri
ke kanan dan dari atas ke bawah.

• Nombor proton - bilangan proton yang terdapat di dalam
nukleus suatu atom.

Susunan Elektron Unsur

• Mengelilingi nukleus dalam petala elektron.
• Memenuhi petala terdekat dengan nukleus dahulu.
• Diisi dalam petala baharu apabila petala sebelumnya telah diisi.

Susunan Elektron Unsur

• Bagi atom-atom dengan nombor proton 1 hingga 20, dua
elektron diisi dalam petala pertama, lapan elektron dalam petala
kedua dan lapan elektron dalam petala ketiga.

Susunan Elektron Unsur

• Sulfur mempunyai nombor proton 16.
• Satu atom sulfur mempunyai bilangan

elektron 16.
– Petala pertama: 2 elektron,
– Petala kedua : 8 elektron
– Petala ketiga : 6 elektron.
– Susunan elektron = 2.8.6.

Pembentukan Ion Positif dan Ion Negatif

• Kebanyakan atom mempunyai susunan elektron yang tidak
stabil.

• Cenderung untuk membentuk susunan elektron yang stabil.
• Atom neutral membentuk ion melalui :

– Pendermaan elektron pada petala terluarnya kepada atom lain
– Menerima elektron pada petala terluar daripada atom lain.
– Untuk mencapai susunan elektron duplet atau oktet yang

stabil.

Atom yang stabil

Susunan elektron duplet Susunan elektron oktet

Pembentukan Ion Positif dan Ion Negatif

• Apabila atom menderma atau menerima elektron, atom itu
menjadi zarah bercas yang disebut sebagai ion.
– Ion positif terbentuk apabila atom unsur logam menderma
elektron.
– Ion negatif terbentuk apabila atom unsur bukan logam
menerima elektron.

Pembentukan Ion Positif dan Ion Negatif

Derma dua elektron

atom magnesium Pembentukan ion ion magnesium
(2.8.2) positif, Mg2+ (2.8)

• Atom derma 2 elektron untuk membentuk susunan elektron
oktet yang stabil

Pembentukan Ion Positif dan Ion Negatif

Terima satu elektron

atom klorin Pembentukan ion ion klorin
(2.8.7) negative, Cl- (2.8.8)

• Atom terima 1 elektron untuk membentuk susunan elektron
oktet yang stabil

Isotop

• Atom yang mempunyai nombor proton yang sama tetapi
nombor nukleon yang berbeza

• Mempunyai ciri kimia yangsama tetapi ciri fizik yang berbeza
• Cth: hidrogen-1, hidrogen-2 dan hidrogen-3 mempunyai takat

didih yang berbeza

Isotop klorin

• 2 isotop klorin iaitu dengan nombor nukleon 35 dan 37.

Isotop Nombor Nombor Bilangan Bilangan Bilangan
Klorin-35 proton nukleon proton neutron elektron
Klorin-37
17 35 17 18 17

17 37 17 20 17

Kegunaan Isotop dalam Pelbagai Bidang

• Radioisotop ialah isotop tidak stabil yang memancarkan sinaran
radioaktif yang berbahaya

• Radioisotop mempunyai kegunaan dalam bidang:
– Perubatan
– Pertanian
– Perindustrian
– penjanaan tenaga
– Penyelidikan

Kegunaan Isotop

1) Perubatan
– Sinar gama daripada
kobalt-60 digunakan untuk
membunuh sel kanser.

Mesin radiotrerapi

Kegunaan Isotop

2) Teknologi makanan
– Sinar gama daripada kobalt-60
digunakan untuk membasmi
mikroorganisma pada sayuran
tanpa mengubah kualiti
makanan

Kegunaan Isotop

3) Pertanian
– Fosforus-32 disuntik ke dalam
tumbuhan untuk mengkaji
kadar penyerapan baja
fosforus