Sains Tingkatan 2 Bab 12

Sistem Suria

Sains
Tingkatan 2
Bab 12

Sistem Suria (12.1)

Perbandingan Jarak Planet dlm Sistem Suria dari 1 A.U. = 1.5 ×
Matahari 108 km

Unit Astronomi (A.U)

Ialah jarak purata di antara Bumi dgn Matahari

Jaraknya kira-kira 93 juta batu/150 juta km

Tahun Cahaya (ly) 1 tahun cahaya =
9.5 × 1012 km
Merupakan jarak cahaya yg ditempuh oleh cahaya dlm
setahun
Cahaya bergerak pada halaju 300 000 km setiap saat

Cahaya boleh bergerak sejauh 9.5 × 1012 km dlm setahun

Pertukaran Unit antara A.U., Tahun Cahaya &
Kilometer

Pertukaran A.U. ke km= Pertukaran ly ke km=

Jarak dlm A.U.= Jarak dlm ly=
1.5 ×108 9.5 ×1012

Planet-planet dlm Sistem Suria

Planet Utarid

Paling dkt dgn matahari, kira2 57.9 juta km

Planet paling kecil dlm sistem suria. Diameter Utarid 40% lebih
kecil drpd Bumi, & 40% lebih besar drpd bulan

Permukaannya dilitupi dgn kawah2 asteroid & tebing yg
tingginya berpuluh-puluh km.

Tetapi disebabkan ketiadaan atmosfera, cahaya tidak dpt
diserakkan & menyebabkan langit kelihatan gelap seperti
di angkasa lepas

Planet Zuhrah

Planet yg ke-2 terdekat dgn Matahari

Dikenali sebagai planet ‘rumah hijau’ kerana kandungan
karbon dioksida yg tinggi di dlm atmosferanya

Berputar dari timur ke barat menyebabkan matahari terbit dari
barat

Saiz & usia sama dgn bumi tetapi iklimnya lebih panas dgn
suhu 406˚C

Berwarna jingga, berpasir & berbatu, terdapat dataran-
dataran besar, gunung berapi & kawah yg luas

Planet Bumi

Planet ke-3 dari Matahari

Satu-satunya planet yg mempunyai hidupan
Lapisan atmosfera Bumi bertujuan melindungi Bumi drpd angin suria,
sinaran ultraungu berbahaya & radiasi angkasa lepas
Lebih 71% kawasan Bumi dilitupi air & 29% daratan

Planet Marikh

Planet ke-4 dari Matahari & dikenali sebagai Planet Merah

Mempunyai 2 bulan iaitu Phobos & Demos

Mempunyai keluasan 25% permukaan Bumi & 10% jisim Bumi

Atmosferanya dibahagi 2 kawasan. Kawasan lebih cerah dilitupi debu
& pasir kemerahan & kawasan kutub mengandungi air beku &
karbon dioksida
Tidak mempunyai permukaan yg keras dan hanya dilitupi gas

Planet Musytari

Planet terbesar & ke-5 dari matahari

Jisimnya hampir 320 kali ganda Bumi & 2 kali ganda drpd
jumlah jisim semua planet dlm sistem suria
Dipanggil sebagai pelindung Bumi kerana dpt memesongkan
objek besar drpd melanggar bumi dgn daya gravitinya yg kuat

Tidak mempunyai permukaan yg keras & hanya dilitupi gas

Planet Zuhal

Planet ke-6 dari Matahari & planet ke-2 terbesar dlm sistem suria

Dikelaskan sebagai planet gergasi bergas

Mempunyai gelang/cecincin yg terdiri drpd ais dgn sejumlah
kecil serpihan batuan & debu
62 bulan ditemukan mengorbit planet ini. Titan ialah bulan Zuhal
yg terbesar selepas Ganeymede & lebih besar drpd planet utarid
Tidak mempunyai permukaan yg keras & hanya dilitupi gas

Planet Uranus

Planet ke-7 dari Matahari & ke-3 terbesar

Unsur utama dlm Uranus ialah ais & batu. Dikenali sebagai
planet gergasi planet bergas
Mempunyai sistem cecincin seperti zuhal tetapi nipis & gelap

Mempunyai banyak bulan
Paksi putarannya condong ke sisi & hampir selari dgn orbitnya yg
mengelilingi matahari

Mengambil masa 84 tahun (waktu bumi) untk mengelilingi matahari
Tidak mempunyai permukaan yg keras & hanya dilitupi gas

Planet Neptun

Planet ke-8 dari matahari

Juga dikelaskan sebagai planet gergasi bergas

Mengambil masa hampir 165 tahun (waktu bumi) untk
mengelilingi matahari
Tidak mempunyai permukaan yg keras & hanya dilitupi gas

Ciri-ciri Umum Planet-planet dlm Sistem Suria

Planet Utarid Zuhrah Bumi Marikh Musytari Zuhal Uranus Neptun
2781 4504
Jarak dari 57.9 108.2 149.6 227.9 778.3 1429
Matahari 14.536 17.147
(juta km)
51118 49528
Jisim Relatif 0.055 0.815 1 0.107 317.8 95.159 1.27 1.6
(× Bumi) 8.69 11.15
-214 -225
Diameter 4879 12104 12756 6794 142984 120536
(km) 5.2 3.9
5.2 5.5 3.71 1.3 0.7
Ketumpatan -55
(g cm-3)

Tarikan 3.7 8.87 9.8 24.79 10.44

Graviti (m-2)

Purata Suhu 167 457 14 -153 -185
Permukaan
(˚C)

Planet Masa mengelilingi Masa membuat 1 Halaju putaran Bilangan Kandungan utama atmosfera planet
Matahari (waktu di putaran lengkap pada paksi
Utarid Bumi) pada paksi (waktu (km/j) satelit semula
Zuharah di Bumi) 10.89
88 hari 6.52 jadi/Bulan
224.7 hari 59 hari
1674.4 0 Tiada atmosfera
243 hari
868.2 0 =96.5% karbondi oksida
Bumi 365 hari 24 jam =3.4% nitrogen
45300 =0.1% argon, helium, neon, sulfur
Marikh 687 hari 25 jam diosiksida, wap air

Musytari 11.9 hari 10 jam 1 =78% nitrogen
=21% oksigen
=0.97% gas nadir&bahan lain
=0.03% karbon dioksida

2 =96% karbon dioksida
=1.9% oksigen
=1.9% argon
=0.2% oksigen & karbondi oksida

67 =89.6% hidrogen
=10.1% helium
=0.3% metana, ammonia & air

Zuhal 29.5 hari 11 jam 35500 62 =96% hidrogen
=3% helium
=0.4% metana, ammonia, etana & air

Uranus 84 hari 17 jam 9320 27 =83.3% hidrogen
Neptun 164.8 hari 16 jam 9660 14 =15.5% helium
=2.4% metana

=80% hidrogen
=19% helium
=0.1% metana & etana

Hubungan antara Suhu Planet dgn Matahari

Planet Utarid Zuhrah Bumi Marikh Muytari Zuhal Uranus Neptun
149.6 227.9 778.3 1427 2871 4497
Jarak dari 57.9 108.2
Matahri -139
(juta km)

Suhu -173 hingga 462 -892 hingga -143 hingga -108 -197.2 -201
Permukaan 427 56.7 35
(˚C)

Bagi Planet yg Tiada Atmosfera

Utarid:

❑ Sinaran matahari terus ke permukaan
❑ Bahagian yg menghadap matahari sgt panas hingga

melebihi suhu 427˚C
❑ bahagian yg membelakangi matahari sgt sejuk &

suhunya boleh menerun hingga -173˚C

Bagi Planet yg Mempunyai Atmosfera

Bumi :

❑ Mempunyai awan untk memantulkan sinaran matahari ke
angkasa lepas tapi sebahagian haba terperangkap disebabkan
kesan rumah hijau

Zuhrah :

❑ Mempunyai awan tebal untk memantulkan sinaran matahari
❑ Tapi banyak haba yg terperangkap kerana atmosfernya yg

terkandung gas karbondi oksida yg menyebabkan kesan rumah
hijau
❑ Suhu permukaan boleh mencapai 462˚C

Marikh :

❑ Tekanan permukaannya sgt rendah berbanding bumi
❑ Suhu permukaan boleh berbeza antara -143˚C hingga 35˚C

Bagi Planet Gergasi

Musytari, Zuhal, Uranus, Neptun :

❑ Permukaan planet dilitupi gas. Planet-planet menerima
sinaran matahari yg sedikit, maka suhu permukaan sgt rendah

Hubungan antara Ketumpatan dgn Tarikan Graviti Planet

Planet Utarid Zuhrah Bumi Marikh Musytari Zuhal Uranus Neptun
14.536 17.147
Jisim Relatif 0.055 0.815 1 0.107 317.8 95.159 49528
(× Bumi) 1.6
11.15
Diameter 4879 12104 12756 6794 142984 120536 51118
(km)

Ketumpatan 5.4 5.2 5.5 3.9 1.3 0.7 1.27
(g cm-3)

Tarikan 3.7 8.87 9.8 3.71 24.79 10.44 8.69

Graviti (m s-2)

Tarikan graviti Utarid & Marikh lebih rendah drpd Bumi kerana jisimnya
lebih rendah berbanding jisim Bumi

Tarikan graviti Zuhrah hampir sama dgn Bumi kerana
jisimnya hampir sama dgn bumi

Tarikan graviti Musytari sgt tinggi berbanding Bumi kerana jisimnya
tinggi walaupun ketumpatannya sgt rendah

Zuhal, Uranus & Neptun sgt tinggi tetapi tarikan graviti rendah
berbanding bumi kerana planet gergasi bergas berketumpatan
rendah

Tarikan Graviti Bumi

▪ Bersamaan dengan 9.8 m s–2
▪ Bermakna, jika kita melepaskan objek pada suatu ketinggian,

objek itu akan jatuh pada pecutan 9.8 meter/saat

Hubungan Jarak, Masa & Kelajuan

Planet Utarid Zuhrah Bumi Marikh Musytari Zuhal Uranus Neptun
57.9 108.2 149.6 227.9 778.3 1427 2871 4497
Jarak dari
Matahari
(juta km)

Masa 88 hari 224.7 hari 365 hari 687 hari 11.9 tahun 29.5 tahun 84 tahun 164.8 tahun
Mengelilingi
Matahari
(waktu
Bumi)

Semakin jauh sebuah planet dari Matahari, semakin banyak masa
diperlukan untuk mengelilingi Matahari dlm satu orbit.

Arah Putaran Planet

Semua planet berputar pada sudut kecondongan yg
berbeza & berputar dari barat ke timur kecuali Zuhrah &
Uranus

Zuhrah berputar dari timur ke barat & Uranus berputar
pada sisinya

Situasi Hipotetikal berkaitan dgn Sistem Suria

❖ Apakah Satelit Semula Jadi?

Jasad yg mengelilingi planet dgn orbitnya sendiri. Satelit
semula jadi bumi ialah bulan

❖ Bagaimanakah keadaan & rupa bentuk Bumi berada di Bulan?

Bulan berputar pada paksinya dan beredar mengelilingi bumi
pada orbitnya

Tempoh masa putaran Bumi & Bulan juga sama iaitu
lebih kurang 27 hari

Oleh itu, permukaan Bulan yg sama akan menghadap
ke arah Bumi pada setiap masa
Saiz bumi 4 kali ganda berbanding saiz bulan

❖ Apakah yg akan berlaku jika putaran Bumi menjadi perlahan/berhenti
berputar?

Waktu siang & malam yg panjang

Kawan gurun di bahagian yg menghadap matahari
bertambah
Waktu pasung surut air berubah

Kawasan yg tidak menghadap matahari menjadi menjadi
sgt dingin

Ciri-ciri BumiBumi sebagai planet untk hidupan

Mempunyai kandungan
air yg banyak

Mempunyai kandungan
oksigen yg tinggi untk

respirasi
Mempunyai julat suhu

iaitu tidak terlalu
panas/sejuk

Mempunyai atmosfera yg
menghalang sinar-sinar

yg berbahaya
Menerima cahaya

matahari untk
fotosintesis

Mempunyai tarikan
graviti

Cintailah Bumi Kita

Jejak Ekologi

ialah ukuran kemampuan air & tanah menyediakan sumber yg
diperlukan manusia & kemampuan Bumi untk menyerap bahan
buangan manusia lalu menghasilkan semula sumber setelah mereka
gunakannya

ialah ukuran nisbah sumber bagi 6 kawasan

▪ Jejak karbon

▪ Kawasan binaan Dlm bentuk tapak
▪ Hutan
kaki manusia
▪ Kawan pertanian

▪ Kawasan penternakan

▪ Perikanan

Jika ia melebihi kemampuan Bumi untk memperbaharui
sumber, Bumi akan kehabisan sumber

Jejak ekologi berbeza drpd satu negara dgn negara
lain

Jejak Ekologi

Penempatan Makanan &
Sumber
Gentina

Tenaga Kayu & Makanan
Kegunaan Kerta Laut

Kawasan Kawasan Bahan Buangan
Binaan Pertanian &
Sumber Penternakan
Kawasan
Jejak Hutan Perikanan
Karbon