The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by jeancharlesfrancisque, 2019-01-05 07:35:28

Kreyolofoni#19.pub

Kreyolofoni#19.pub

LANE II, NUMEWO XIX JANVYE 2019 CHAK MWA

KREYOLOFONI

NOU PA KA BATI YON FRANKOFONI SOLID SAN YON FONDASYON KREYOLOFONI KI PI SOLID

Maladi ANDEDAN
Pòdepè yo KREYOLOFONI

1.– 2 janvye : Jou
zansèt yo… p.3

2.– Voodoo : Reli-
jyon Zansèt yo p.4

3.– MOUN p.11

TAP TAP
MULTI-
SERVICES

SAINT-
MICHEL
BOTANIKA

PLANET
FM

100. FM
STEREYO

rann li envivab... Pa Bliye

Pèsonn pa ka rep-
wodwi atik jounal sa

a san otorizasyon
redaksyon an

Redaksyon an pap
publiye atik san non

san adrès

Sponsorisé par

SE LANG AK LIV YO TOUJOU UTILIZE KOM ZOUTI POU KOLONIZASYON AN 2

KREYOLOFONI

Fonde 12 avril 2017 par
Pierre Richard Osias & Francisque Jean-Charles

Propriyetè : KREYOLOFONI
Depo Legal : ISBN

PDG : Pier r e Richar d Osias
Sekretè Ekzekutif : Fr ancisque “Riko” Jean-Charles

Administratè :
Relasyon Publik :

Trezorye :
Redaksion :
Publisite :
Rubrik Spò :
Rubrik Kultu : Dieunou Maur ice
Fotografi : Wilgens Devilas
Grafis : Ebens Pier r e
Teknisyen-Enprimè :

Mesaje :
Distribusyon : Lenglesou Botanika & DAL Papéter ie

59, ru Sténio Vincent, Podepè, Hayti
E-mail : kr [email protected]

Telefòn : (509) 3848/5890

Email :[email protected]
Website : www.lenovateur.webnode.com

KONBIT NORD-OUEST
POUR UNE NOUVELLE

HAYTI (KNONH)

Parti Politique Régional & Moderne

Faites-vous membre pour le désenclavement
et le dévéloppement du Nord-Ouest.

Appelez aux # 36 53 65 84 
38 48 58 90

Edite ak Enprime pa
KREYOLOFONI
38 48 58 90

Gen yon sèl Dye e chak pèp reprezante l ak nome l selon kultu yo ak lang yo...

KREYOL SE MANMAN ISTWA NOU, IDANTITE NOU, DWA NOU AK DEVLOPMAN NOU3

EDITORYAL LA

2 janvye, jou zansèt yo (2015)
M anvi,

M anvi fè ti konplo moun de byen
San mètdam, ni koken

Yon ti konplo fanmi, san zòt
Ki pa gen anyen a wè ak eleksyon ni vòt

Kankou yon dezyèm bwa Kay Imam
Nan gran lakou ak grandèt yo poun al fè plan…
Yon ti konplo pou n poze pwoblèm peyi Dayiti
Pou nou di kouman nou pral remanbre agrikilti

Repanse sistèm edikasyon, sante elatriye
Mete sou pye yon politik jistis sosyal san fòs kote…

Pou yon bon repatisyon richès peyi a
Kankou richès anba tè, ki vo anpil milya
Nou tap envite lespri zansèt yo vin asiste nou

Pou nou tounen pèp souvren
Pou nou respekte pawòl ak sa nou siyen
Jou sa a nou tout tap yisyen, yon nachon
M anvi fè sa, ou pa anvi ? Ann fèl san emosyon…
Mireille Bertrand Lherisson 2/1/2015
2 janvye 2019 sa fè kat lane pwojè a pa demare
Se premye fwa yon pitit peyi Dayiti fè yon pwopozisyon kolektif
Yon pwopozisyon pou n explwate richès peyi nou
Pou nou tout vin moun nan yon peyi kote yo gade twa ka moun tankou zannimo
Yon pwopozisyon kote tout pitit peyia ap egal ego…

Bagay yo vin pi mal depwi 2015 lan
Peyi a envivab, pitit peyi a ap veye yon opòtinite pou l kite l
Koripsyon, enpinite, vyolans ak ensekirite bay anpil kè sote...E tout enstityonalize…
Ak sosyete tèt anba sa a jounen jodia, eske ti konplo a toujou posib ?
Kote entelektyèl yo ? Yap chache travay nan pouvwa pou rezoud pwoblèm vant…
Kote gran nèg yo ? Yap souze richès peyi a san yo pa kreye richès…
Kote kominote entènasyonal la ? Nan konplo ak klas politik ak posedant lan pou antere peyia
Kote bosal yo, milat kreyòl ak levanten yo ki gen santiman dapatenans, ki renmen nachon an
Nou bay legen...Nou pe...Nap kite vagabon kraze peyi nou an. Kote nou ?
Manman nou Ayiti ap rele nou...Li di nou li fout bouke...Li di m di nou : sispann lach…
Sak pou fèt la se pou l fèt. Se ti konplo a sè nou ap mande dewpui 2015 lan pou k fèt
Annou idantifye nou menm si kèk nan nou bay lavi nou pou n soti nan sistèm
Ki kreye vòlò, kontrebandye, kidnapè, trafikan dwòg, elatriye…Nou tout mourab...
Sa n pè a. Se tab raz la kap ede nou antere sistèm mafya sa a…Nou tout vilnerab...
Annou reyini toupatou, nan peyi a tankou nan diaspora a poun chante antèman sistèm nan
Annou fè konplo moun debyen sa a pou n sove peyi nou men se pwosè Petrocaribe a ki pou mennen nou
Nan yon lòt Ayiti. Ayiti pou tout pitit li yo...Li posib...Nou ka fèl...Annou kòmanse...

NAP FETE MAKAYA AK ENDEPANDANS PEYI NOU…ANNOU SISPANN ETRANJE LAKAY
NOU...ANNOU SISPANN VIV NAN MANTI...VALORIZE AK RENMEN SAK NOU...

“Anpil moun an amerik m kwè gen yon vizyon negatif ak ewone sou vodou sakre a” D. MacKay

E PARAN KI PALE KREYOL SELMAN YO KI LANG POU YO PALE AK TIMOUN YO 4

Voodoo-Hoodoo : Relijyon zansèt yo

Tradisyon oral ou konesans zansèt yo sou Pan- malheur) ak enèji travay la yo se system konfesyonèl ki
teyon Voodoo a m pral pataje ak tout konpatriyòt yo, vle di si w pa kwè nan pouvwa pou chanje, li ka pa janm
kretyen, misilman, ate tankou vodouyizan soti nan liv vini…
« Voodoo-Hoodoo Spell Book » Jean-Marie François Tradisyon oral la se fondman konesans endijèn
te voye fèm kado e Denise Alvarado ekri. Manzè Alva- nan. Sa vle di se atravè yo zansèt yo te pase sajès ak jan
rado se yon antwopològ ak yon sikològ ak 15 lane ex- yo viv pou nou ka benefisye yo ak transmèt yo a lòt je-
peryans klinik ki pèsonifye « Lwa Balans » lan. Sa vle nerasyon yo. Bagay sa yo nou dwe memorize yo e se
di li konbine sèvo goch (panse lojik) ak sèvo dwat nan kè nou pou yo rete…

Voodoo se yon relijyon konplèks,
e Hoodoo se yon pratik majiko-
spirityèl konplèks tou…Gen
moun ki chache vin prèt ou pre-
très, manbo oubyen wougan, ak
lidè relijye. Gen lè, lespri yo
chache nou tou. Denise Alvarado
te chwazi pa dantik yo depwi nan
laj 5 kan, sa vle di zansèt yo te
rele l. Matant li nan Mississipi
nan peyi Etazini te entwodwi nan
mistè yo. Papa l te anseye l kreya-
ti yo ak resous manman latè yo,
alòske manman l te aprann tret-
man rasin ak plant yo… »Tout
chimen m vwayaje yo reflete jou-
nen ki konekte m ak zansèt mwen
yo ki soti nan etnisite kreyòl
mwen », Manbo Alvarado ta kon-
kli nan entrodiksyon liv la…
Tout sak ekri la-a lye dirèkteman a liv Voodoo-
(panse kreyatif). Manbo Alvarado kwè li se yon jokè
nan yon je kat ki vle di pou li yon melanj jokè ak las Hoodoo Spell Book…
pik. Tradiksyon F. Jean-Charles pou jounal
Antrèd ak amelyorasyon depann sou jan chak Kreyolofoni#19
moun itilize ide ak teknik yo nan liv la. Nivo amelyor-
asyon an pou jwenn bon jan rezilta chita sou tan ou
pase nan devosyon pou devlope abilite w, angajman w
pou aprann ide yo, teknik yo ak prensip yo nan systèm
kwayans pèsonèl ou. Maji, Voodoo, Hoodoo (porte-

Radyo PLANET FM - 100.7 FM Stereyo SE SA NET

Nesesite Yon Près Sitwayèn Pou Yon
Nouvel Hayti

PDG Ralph Moreau

Tel : 3154-0909/4250-4949

Captez la radio en ligne : www. radiopla-
[email protected]

MITOLOJI a konstitwe yon baz esansyèl nan expresyon entèlijans imèn nan. Li inepwizab...

LOM GEN YON NANM DIVINN...CHAK PÈP TOU GEN YON NANM KOLEKTIV... 5

Depi’w Ayiti tout bagay posib :
Tout moun sou kou !

Yon ti refleksyon tèt frèt et au meurtre”. Nou estime l pat gen rezon, nou
Kèk rezon ki anpeche nou avanse mete ansanm nou tchwe l epi nou tchwe lwa li yo
Sa k’ap pase an Ayiti depi apre Duvalier yo jis fèm tou ak yon nouvo konstitisyon anti-makout. Nou di
santi map viv nan yon sosyete nòmal. yo pa ladan’l.
Enstabilite politik, kriz nan tout kò sosyete a, pa Sak di la yo ta ka valab pou Jean Jacques Dessa-
gen baliz, vòlò tou patou… lines tou.
Jodi a savann nan devan nou, nou gentan bliye tout Papa orijinè nou ki ta François Duvalier pat sen,
sa ki entèdi yo. men li te prone yon an-
Anpil pèp pase la, menm sanm valè ki ta ka itil
kote ak nou. kounye a.
Depi 3 deseni nap Nou pran pòz nap kouri
fonksyone nan yon kriz dèyè diktati poutan se
San parèy. dèyè Vòlè Nou tout te ye,
Tout zafè nou regle nan nou te bezwen al jwi bèl
kriz, nou fè lajan nan fanm paske se te sèl papa
kriz, pèp la vin pi pòv nou (Le père originaire)
nan kriz, sistèm edikatif ki te gen aksè ak sa.
la kraze nan kriz, nou pa Nou gentan bliye si l te
gen ekonomi ankò nan konn anseye nou kòm
kriz. Pitit li kont kanibalis,
Sa ki choke m se pa kriz tchwe moun ak ensès.
yo an swa, men se pito Nou antre nan vagabon-
gade kòman nou alèz nan daj, banbòch, libètinay
kriz yo. demokratik. Sa vin rann
An Ayiti se pa sèl dirijan nou pa respekte moun,
k’ap vòlè, diferans lan nou fè pròp lwa pa nou
pètèt yo pran plis ke tout pou nou vòlò, tchwe
moun. moun, jwi bèl Fanm Epi
Depi soti sou gason lakou pratike ensès.
a pou rive sou Direktè a, Nou mete prezidan koko-
an pasan pa rès pèsonèl rat, nou eli palmantè
la, tout sou kou. grapyay, nou nome jij vòlò... kidonk, nou fonde
Polisye ap vòlò, jij, profesè, sektè prive, Direktè yon sosyete sou sak pa sa. Ti ponyen moun k’ap fè
lekòl, pastè, prèt katolik, ti machann, chany, so- jefò pou rete diy ak onèt yo pa vle di anyen. Mal-
syete sivil, òganizasyon dwa moun, medya, pro- gre efò yo nou vle konte yo pami lafoul.
fesyonèl tout kalite, jounalis... pa sispann vòlè. Opozisyon, pouvwa ki sou plas... se menm bagay
Bon kòman nou ta vle dirijan yo yon lòt jan, lè nou la. Anyen poko ap regle nan sans kolektif si pèp la
antann nou depi se Ayiti tout bagay posib? pa revòlte. Sa fè lontan map pale de yon vrè
Dirijan yo se anndan pèp la yo soti. mouvman sosyal san TiAndre, nou pap bezwen
Map pran egzanp entèdi FREUD yo, pa nan sans TiMòy, Kite Tipè a nan ansèyman, bay TiChilè
literal men yon apròch sikanalitik pou’m analize posiblite pou l bay pèp la swen.
fason nap fè politik ak jan nap viv an Ayiti, soti PHTK, LAVALAS, PITIT DESALIN, sektè de-
nan moun ki ba yo pou rive nan pi wo nivo. mokratik ak lòt pa vize lòt bagay ke jwi bèl Fanm,
(La question du double meurtre expliquée par Sig- tchwe moun (pa nan vrè sans tèm nan) ak detounen
mund Freud). richès pèp la.
Nou tchwe papa a epi nou tchwe lwa li yo tou. Mèt Verna Forestal
Papa a te konn di non “au cannibalisme, à l’inceste 11 desanm 2018.-

IFA se yon DEYÈS kreyativite a ak teknoloji a...Li pwize RESOUS li yo nan MITOLOJI...

KULTU YON PÈP C LEXPRESYON NANM PÈP LA E LANG LAN C ZAM PRENSIPAL LA 6

“LÈ IYORAN OPOUVWA, KONESANS VINN YON DELI”

Un jardin d’enfants où l’on se fait tout petit avec

RELE MET CLAVAROCHE ROCK, DIREKTÈ JENERAL LA Nan 3765-5531

Laneth Bonhomme : Ane 2018 lan te
bon men se nou ki pat bon !

Ane 2018 lan menm jan ak anpil lòt ane ki pase deja te sou mizè pèp la. Yo ini nan fè sa ki mal ak bagay ki
pote menm kantite segonn, minit, lè, jou, semenn, ak mwa. bon. Yon galon lwil pa gen anyen ki mal ladan l lè w
Tout inite ak mezi tan sa yo te mete tèt yo ansanm jis rive mete l sou yon tab kizin, men sa l pèdi sou wout yo?
31 desanm a minwi boul. Moun Nòdwès poko menm gen wout mezanmi!!!
Poutan nou menm lèzòm pat janm yon jou swiv bèl egzanp Chanje koulè drapo a pa sifi si mantalite nou pa rive
sa ane a te trase pou nou an. Nou te prefere rete nan chire chanje.
pit, hing...hang, pou anyen! Fo diskou nan ONU avèk ou san tribin pap gen an-
Sitou nou menm kap viv sou bout tè Desalin lan, nou fout kenn valè si pawòl kap pale a pa nan entetè Ayiti.
bliye si Lasalin gen dwa sou
li tou, nou tiye valè nou vle Kot fyète ki genyen
san rezon ak rezon ke nou pou w mete 2 milyon a
menm menm rive kreye la dispozisyon yon
drezon yo nan fason nou bandi pou l founi je
mennen yon bann operasyon chache yon bandi pa-
tèt chat fo doktè, ki vin fè rèy li lè w pap depanse
emoraji sosyal la poko janm menm yon goud nan
ka sispann koule. edikasyon yo.
Ane 2018 la pa responsab Kredi atè plat la pap ka
ankenn kote nan listwa peyi mennen nou nan syèl
a 3.8 milya dola ki disparèt ekonomik lan, li pap
kankou yon kout zeklè lanati gen ankenn valè si nou
pat menm bay dwa pou parèt pa rive mete tèt an-
nan syèl la, epi depi w mande l ou merite mouri. sanm pou peye dèt nou
Ane 2018 lan pa responsab ankenn kote nan listwa peyi dwe yo, epi fè yo peye nou dèt yo dwe nou.
Dayiti pou yon Nou trayi listwa nou depi lanmò anperè a. Paj la chire
Ane 2018 lan pa responsab ankenn kote nan listwa peyi nou pa vle ekri anyen ki bon ankò. Nou anpàn enspi-
Dayiti pou yon endividi mal fabwote ki bliye imaj Bondye rasyon pou nou fè sa ki byen. Lespri nou bouche ak
ki nan li a mete kaoutchou sou frèl san rezon, ki se menm fatra. Se trayizon, chire pit pou anyen. Li lè li tan pou
viktim la li ye de sistèm peze souse a. n mete tèt nou ansanm, pou nou viv an frè ak sè.
Ane 2018 la pa responsab lanmò jenn ti gason 18 lane sa Peyi moun pa peyi nou. Nou depanse kòb nou ale pa
yo tire bò lanmè a, jiska prezan menm katouch la pa an bann, gade kijan jodi a nap tounen pa pakèt. Wi nou
mezi pou bay vrè rezon lanmò a. tounen anba wòb li!
Yon lane ki kanpe kap obsève jan opozisyon avèk pouvwa 2018 ale! Nou pap janm wè l ankò men l te bon se
mete tèt yo ansanm pou pase malere nan betiz, pou krache nou menm ki pat janm bon!
Laneth Bonhomme

Idantite yon NÈG se konstriksyon sosyal li...Eske w konn tèt ou ? Eske w konnen kote w prale ?

...KULTU C MOD LAVI A... SPIRITWALITE C MOD LAVI A...SPIRITWALITE C KULTU...7

RIBRIK : Sosyete

Kot Kòb Petrokrib a...

Pascale Solages Tente ap monte devan CSCCA nan moman an!!! Vin
bwè soup ak nou! Vin reflechi ak nou sou kijan pou
Twa kòd mare nou epi mete nou chita ansanm pou nou batay kont koripsyon an fè chimen l an 2019... Rande-
pale peyi : Solidarite, angajman ak pèseverans vou 1e janvye!!! #KotKòbPetroCaribeA #PetroCaribe-
Pandan nap bwè soup ansanm, yon sekantèn moun re- Challenge #REZISTANS
flechi, debat, diskite, brase lide sou endepandans peyi
Dayiti, sou enpinite ak koripsyon, sou kijan nou ka batay
pou amelyore kondisyon lavi moun nan peyi a... Nou pat VIN BWÈ SOUP AK NOU!!! VIN REFLECHI AK
gen menm lide, nou pa toujounkanpe menm kote, nou pa NOU!!!
soti menm kote, nou pa toujou dakò men nou kòmanse 14 dawout 2018, yon gwo rèl pete kont kòrispsyon ak
yon lòt mannyè pou viv ansanm, yon lòt mannyè pou yon senp kesyon #KOTKÒBPETROCARIBEA ? An
goumen ansanm… 2018, Ayisyen alawonnbadè leve kanpe pou di NON
Kèk imaj premye inisyativ ki pran pou kont sistèm koripsyon k ap fini ak sosyete nou an. An
lane 2019 la nan kad batay kap mennen
kont koripsyon ak enpinite, nan kad 2018, nou frape pye n atè, sistèm lan
“PetroCaribeChallenge” lan pou mande tranble. 2018 se te lane yon revèy
leta kont sou #KotKòbPetroCaribeA. nasyonal. 2019 se lane JE KALE.
Pou fè Koudèkont sonje bon zanmitay pa Lane #PwosèPetroCaribeA. 2019 se
gate zanmi (randevou janvye 2019) e ane pou mouche Leta konprann nou
pou nou di lane 2019 la, ayisyen-èn bouke al pran imilyasyon anba bouch
gendwa viv tankou moun... blan malgre etid nou fè. 2019 se ane
#NouPapDòmi pou otorite yo konprann nou bouke
Twa wòch dife: Solidarite, angajman ak viv nan grangou k ap kòde trip nou
pèseverans kwit soup joumou ke nou chak jou bondye mete. 2019 se ane
pataje ak plis pase 200 moun devan Kou pou zotobre yo konprann nou fatige ak
Siperyè Dèkont jou ki te premye janvye 2019... Tout ensekirite kondisyone sa a k ap mete
moun mete men, tout moun kolabore, tout moun pataje, dlo nan je epi lage yon pakèt fanmi 2
tout moun konsène. Yon lòt mannyè pou viv ansanm, yon bra pandye. 2019 se ane pou sistèm sa konprann nou
lòt mannyè pou goumen ansanm… bouke konte kadav, nou bouke wè kretyen vivan fè
yon sèl ak kochon sou pil fatra. 2019 se ane n ap sis-
pann plenyen epi rete bra kwaze. Se ane n ap pran des-
ten n nan men paske nou gen dwa VIV, nou gen dwa
Kèk imaj premye inisyativ ki pran pou lane 2019 la nan REVE, nou gen dwa on NASYON. 2019 se lane pou
kad batay kap mennen kont koripsyon ak enpinite, nan lajistis…
kad “PetroCaribeChallenge” lan pou mande leta kont sou Yo te anpeche nou fè yon veye pou memwa nou
#KotKòbPetroCaribeA. Pou fè Koudèkont sonje bon zan- Yo te kanpe anfas libète nou genyen pou rasanble nou
mitay pa gate zanmi (randevou janvye 2019) e pou nou di e mete tèt nou ansanm pou memwa nou
lane 2019 la, ayisyen-èn gendwa viv tankou moun... Yo te mete baboukèt pou anpeche nou mande jistis
#NouPapDòmi pou nou
#NouPapDòmi pou nou fè limyè pou klere chimen
nou...
Dènye kout bale a devan CSCCA pou #PetroSoupe la, Pou La Salin
#PetroRefleksyon... Randevou kase demen 1e janvye pou Pou Gran Ravin
nou al mande #KotKòbPetroCaribeA epi reflechi sou Pou Matisan
batay kont koripsyon an devan yon bòl soup joumou.... Repoze an Pè!
#PetroCaribeChallenge

Bayyinah Bello
Fondation Marie Claire Heureuse Félicité Bonheur Dessalines (FF)
FONDASYON FELICITEE
(509) 22 48 22 38; 29 40 08 69
sitweb: fondasyonfelicitee.com
Konnen kimoun Zansèt ou yo te ye, pouka konn valè pwòp tèt ou. Konnen sa k te pase pouka konnen sa w
ka fè pi douvan. Konnen ki moun ou ye pouka renmen tèt ou.
Mwen chwazi swiv tras Zansèt mwen yo pou tout letènite!!!

Daprè lejand YORUBA, IFA se ta kote divinite kreyatris ODUDUWA ta komanse lemond...

“PA GEN PÈP KI KA DEVLOPE SAN SPIRITWALITE ANSETRAL LI” J. ZUMA 8

RIBRIK : Sosyete

Maladi Podepè yo rann li envivab…

Se chak jou papa Jean Claude Thervil ap distribisyon bay pèp mwen an kap soufri depwi
rele anmwe sekou sou rezo sosyo yo ap klerone nan apre dènye tranbleman latè a. Map vini paske m
radyo « Bethanie » pou genyen yon bagay kifèt pou gen yon manda katran. Pap gen tranzisyon nan
Pòdepè paske vil la envivab, se yon jeng, se chen mèri a ».
manje chen, e l toujou fyè pou l fè tout moun sonje : Maladi Podepè a grav anpil se sèl yon
« Se vil cheri mwen. M renmen l anpil. M pap kite l operasyon chirijikal ki ka sove l...Pa gen anyen
pou pèson. Annou sove vil la ». M sonje zotorite pa kap mache, leta pa ekzite. Vil la sal. Lari a fè
bò isit te menm fè chwa Rose Marie Milleret pou nwa. Pil fatra monte pil sou pil. Pèsonn pa epagne
vin majistra nan plas Josué Alusma. Sa pa gen lon- anba maladi tifoyid, malarya ou tibèkiloz. Pa gen
tan pouvwa a te pwopoze lopital. Kamyon, tap tap ak
papa Jean-Claude Thervil li motosiklèt kwape pyeton.
e ki te pwopoze Ralph Mo- Kamyon debake lannwit
reau. Sedantè sila-a, yon tankou lajounen…
sakrifye pou vil sa-a te Machann achte lari a pou
menm ofri tèt li gratis poul lajan yo e sou li yo lote
ta bay yon kout men nan tout sa yap vann e bouch
lamèri ki pa fonksyonèl dep- manje…Pòdepè envivab.
wi pase sèt mwa, Premye mè Pou yon bagay fèt pou vil
a Josué Alusma pa vin nan la e pou nou tout fok nou
biwo e Majistra Tony Ver- « restaurer l’autorité de
nio mouri…Otorite yo fè l’État ». E se te youn nan
« la sourde d’oreille ». Eske slogan kandida Gillet Sal-
sa ta vle di pouvwa Jovenel vador an 2006, anyen pat
Moise la toujou rekonèt M regle. Eske komisè gou-
Alusma kòm majistra mal- venman an, katèl majistra
gre lajistis ta emèt yon man- mèri a okonplè, delege de-
da pou yo ta arete l ?…Arete patmantal la, direktè de-
l poukisa ? Sou ki chèf da- patmantal TPTC a, direktè
kizasyon. Kote rezilta ankèt anviwonman, direktè de-
polis jidisyè ki di li koupab nan lanmò M Vernio ? patmantal sante piblik, sosyete sivil la ak lapolis
Se pou sekirite l mesye a nan kanpe lwen. Tout ba- san nou pa bliye diaspora a prè pou yo mete tèt yo
gay politize nan peyi sa a. Soufrans lan se pou nou ansanm pou leve defi a. Se sèl vwa ki te ka men-
ki abite lanfè-a nan Pòdepè. nen nou nan yon Podepè pwòp ki pou bay moun
Gen yon nouvo delege ki monte semenn sa gou anvi viv…Konbyen nan nou nan Nòdwès
a nan Nòdwès, Wilson Dordoille, ki nan diskou si- tankou nan diaspora a ki vle fè yon sakrifis pou
konstans li pwomèt pou l mete tout moun ansanm ede chanje vil nou an pou m pa di Nodwès. Lou
pou leve eskanp vil la…Tach difisil delege men l pa Evens Arné, Michel Dorval, Tierry S. Osias kon-
enposib. Konte sou mwen pou nodwès la menm si m tinye travay yo pa dekouraje. Papa Jean Claude,
an opozisyon a sistèm politik sa-a ki rive nan bout li. Papa Gerard Jean-Baptiste, Carl Philias, senatè
M swete w « bonne chance ». M Dordoille tou nan Onondieu Louis kontinye travay menm si zòt fè
yon entèvansyon l te fè tou sou radyo RG-80 aprè komsi yo pa konprann…Lanmou, volonte, tèt
yon antrevi Daniel Loriston ak Wilguens Devilas te ansanm ak mete politik sou kote ka ede nou sove
bay majistra Alusma ta sanble rekonèt majistra a ki vil nou an. Le nan paj 09
pwomèt lap tounen nan pòs li anvan ane 2018 la fini Pwoblèm yo transfòme an maladi rann
lèl di « Se yon eli. M prè pou m kolabore ak li nan Podedè envivab. Men kèk maladi tèt ansanm so-
enterè vil la…M prè pou mal akeyi l nan avanpòs syete sivil la ak akonpayeman otorite leta yo ka
polis Twa rivyè a pou nou ka travay ansanm ». M ede rezoud nan yon ti bout tan :
Alusma avaan deklarasyon sa-a , li menm te kon- Annou depolitize, fè yon konbit pou n sove
fime : « Map Pòdepè anvan ane a fini pou m vin fè vil nou. Se pou nou tout li ye. Annou tout

Si w NÈG e w deklare w mizilman ou kretyen sa ta vle di ou gen yon gwo pwoblèm memwa...

NÈG LA PA KONNEN ZANSÈT LI YO C PREMYE GID NAN VWA SIVILIZASYON 9

Saint-Michel

BOTANIKA

30, Ru Defile,
PòdePè, Ayiti
Telefòn: 3848 5890
Francisque Jean-Charles

RIBRIK : Sosyete

Maladi Podepè yo rann li envivab…

Pwoblèm yo transfòme an maladi rann Po- Ekleray vil la, netwayaj vil la, kire letan an, de
dedè envivab. Men kèk maladi tèt ansanm sosyete rivyè yo ak lanmè a, trete vèsan yo, ama-
sivil la ak akonpayeman otorite leta yo ka ede re- gazine dlo yo ki soti nan mòn yo, etc ;
zoud nan yon ti bout tan :
6.- Kanpe konstriksyon anachik yo sou mòn
1.- Annou depoli- yo, sou kanal yo, nan
tize, fè yon ravin yo ;
konbit pou n 7.- Fòse fim kite
sove vil nou. anboche pou reyalize
Se pou nou douz pwojè Plan
tout li ye. spesyal yo tounen
Annou tout vin kòmanse ou fini
mete men ; travay yo ;
8.- Konstwi yon sant
2.- Restore loto- pou fatra ak plase
rite leta nan poubèl toupatou nan
meri a, sa vle vil la e pou mèri a
di fòk mèri a pase pran fatra nan
gen twa kay yo de fwa nan
majistra pou yon semenn ;
travay yo fèt ; 9.- Konstwi enfras-
trikti sanitè, edikatif,
3.- Sikilasyon an
se yon gwo agrikòl, woutyè (segondè) ak enejetik ;
maladi: Ansanm otorite yo dwe dakò pou 10.- Tout lektè ka ajoute lòt remèd efikas pou
regilarize pwoblèm moto a ak kamyon kap
debake lajounen tankou lanwit ? ; geri maladi yo kap detwi vil la.
F. Jean-Charles
4.- Lari a pa pou machann – tout moun leve
net…Elimine bak nan lari a, tout ri yo ak
tout twotwa yo lib lanwit tankou lajou-
nen…Konstwi mache ;

5.- Konstwi estasyon pou transpò machin ;

Pa gen yon AFRIKEN ki pou ap chache AFRIKANITE l paske AFRIK ap viv nan wou...

KOMAN ESKLAV LA AK MÈT LI KAPAB ADORE MENM DYE TANDE PRIYÈ TOU DE 10

JENERASYON NOUVEL AYITI

KLINIK
Dr. Jean Robert
LALLEMAND

Klinik Sa-a Pran Swen
Tout moun nèt...

Ri Kotplaj # 1
Nan Grigri...
Tel : 3394-2098

NÈG PWOVÈB LA…
Pierre Richard Osias

Omaj Pastè Fanfan Avi pou li... Cheri w fè m Dous
Yon lòt zètwèl Pòtpè file Bon ane a tout zanmi e konpa- Mwen santi m tankou
Nan lakou ri Jefra l dekole triyòt mwen yo. Mwen pa vle pèdi Yon ti kenèp kap sòti nan bòk
Yon vanyan gason tonbe tan Pou mande kòman bagay yo Ou fè m fonn nan bouch ou
Kay Mant Tazi fènwa frape ye Pou moun Lakay mwen POT- Tankou yon boul sik
Nan yon vè dlo glase
Pastè Fanfan PÈ Mwen santi m tankou
Se te yon bon gason a) Nan ki nivo wout kafou jòf
Ansafole a ye? Paske sa gen pase Yon ti solèy cho
Yon neg onèt 6 depi Prezidan te di Santye ouvri. Sou yon ti po toutouni
Men depi w kwochi lap drese w b) Mache fè a Nan ki nivo l ye.
Mwen Sonje Prezidan te di l vle Nan tan fredi
Sete yon blagè san parèy Cheri ou fè m Dous
O lanmò fini ak bagay sa. Pase yon ti plim poul
C) ki mouvman Kap fèt Pou limyè Nan moman solitè
Poukisa w detache n ak moun nou abitye? 24/24 Prezidan pwomèt la. Eske Tankou yon pwent tete
Poukisa olye kè kontan ou fè n toujou kriye? yo komanse fe preparasyon Nan Devan yon ti lang fre
Tankou yon ti van fre
Pastè Fanfan vil la Pou sa? Nan mitan yon solèy midi
Te renmen lavi d) Ann wè ki moun Potpè Kap Cheri ou fè m Dous
Malgre l te konn fè l soufri joure m avan paske m vle wè byen Pase yon ti dous makòs
Li pat janm bliye souri Pase yon yon kout tafya
Gwo Fanfan janm mwen te konn rele w Pou vil lakayanm. Nan moman tristès
Yon lòt jou na va rankontre e) mouvman fatra kijan l ye? Eske
Vwayaje an pè pèp toujou AP tann se Gouvèlman
Omaj a Saint-Cyr Sincere (Pastè Fanfan)
ki Pou vinn pwòpte l Pou yo?
f) Eske Alusma toujou Majistra ?
### si nou pa mande nou pap
jwen kwè m si nou vle###

Twa Très : Gr anmoun lontan pat konn demwazèl Menm lè w vle pouse zèl Yap desann fe w ak yon twa
Très Epi Devan tèt ou ap chaje grès...

“POLITIK MONETÈ ENDEPANDANT SE KLE SOUVERÈNTE A” EVO MORALES

Gen yon sèl Dye e chak pèp reprezante l ak nome l selon kultu yo ak lang11

RIBRIK : Sa DAL ap di...

Fèy Kaye Daniel Loriston…
Di sal vle...

MOUN kan depiw fèt an Ayiti ou tou fèt devenn nan ? Mwen
Mouvement Unitaire National dil mwen pa konprann. Li dim 2 gran frèm yo te rete

Nòt pou laprès ! lekòl, yo etidye nan inivèsite epi nèg sa yo telman kwè
nan liv m panse yo konnen pa kè (par coeur) prefas
Nou salye laprès pale, ekri ak nimerik ak polilasyon omwen 20 liv, men yo paka itil tet yo anyen menm
Nòdwès la an jeneral patriotikman epi nou pwofite travay yo pa janm jwenn !
anonse yo ke apre anpil refleksyon sou sitiyasyon sosyo M poko jwenn repons map reflechi !
ekonomik peyi Dayiti ak depatman nòdwès la an jeneral Li kontinye dim, se sak fèm pap janm padone man-
kap degrade pi plis chak, plizyè dizèn
jenn gason ak jenn fanm ki soti nan dife-
ran komin nan depatman an, te reyini nan
lokal Collège Stenio Loriston an jodia
mèkredi 19 desanm lan epi te deside a
linanimite kreye yon òganizasyon sosyal
ak imanitè ki pote non MOUN
(Mouvement unitaire national) nan sousi
pou pote yon lòt altènativ nan chache soli-
syon a pwoblèm sosyal ak imanitè ke peyi
Dayiti ap konfwonte.
Se yon òganizasyon ki kòmanse nan de-
patman Nòdwès la men ki pwal etann li
sou tout peyi a. Òganizasyon sila pwal
travay nan domèn edikasyon, anviwon-
man, la sante, agrikilti ak respè dwa
moun !
Nou envite tout moun Nòdwès la pou pote
kole ak MOUN yon fason pou nou ka
travay men nan men pou nou chanje vizaj
nòdwès la ak kondisyon moun ap viv !
Depi se moun ou ye ou ka nan MOUN !
Fèt nan Pòdepè, jodi mèkredi 19 desanm
lan !
Komite pwovizwa:
Daniel Loriston
Sekretè nan zafè kominikasyon
Didlay Duperat
Kowodonatè adjwen manm !
Youvensky Frederic Loriston Mwen di l poukisa ?
Kowodonatè Li reponn : paske lè manmanm te ansent mwen li te
Lise Jean Vincent gen viza ameriken li tap vwayaje epi li fè erè li pa
Kowodonatris adjwen akouchem etazini. Lè konsa m tap ameriken !
Nan zye ti nonm lan m santi li vle di ameriken vle di
Yon ti moun 13 zan sot mete dlo nan zyem ! opòtinite !

Mwen pap di ki jès mwen fè ak ti jeno a, men onètman
Mwen ap soti nan kwafè epi yon ti gason 13 lane kouri li rive fò sou mwen !
travèse lari a li dim mesye Dal mwen tap koute emisyonw Timoun 13 an gentan konprann ke bagay yo pa bon e
lan avanyè wi kotew tap di ou ankouraje tout timoun, ti ke pwoblèm nan sanble se sou bout tè peyi Dayiti li
jènn kenbe chimen lekòl ak kenbe liv yo paske se sèl ye !
mwayen pou yo soti tèt yo. Antouka !
Mwen reponn li wi se sam te di wi ! Li dim mesye Dal e Dal

SUPREMASI BLANCH LAN ALYENE NOU LI RANN NOU ETRANJE A PWÒP TÈT NOU...

PA GEN YON MALADI MENM KANSÈ KI KA EKZISTE NAN YON ANVIRONMAN ALKALEN 12

« Menm Lekòl la, ak menm deviz la pou
Bondye ak pou lumanite »

Lekòl Étienne Saintil, yon lekòl ak anpil referans
Kontakte Jean-Claude & Claudine Thervil au # 3725-3929

« Desizyon m poum detwi otorite an Ayiti yo, se pat
pou konsiderasyon komès ak lajan, men se pluto
akoz nesesite poum bloke pou tout tan mach nwa yo

nan mond lan »
—Napoléon Bonaparte
*********************
*********************
Deklarasyon Papa nachon an Dessalines
« Nèg tankou mulat, nou tout te batay kont blan yo,
byen yo nou te konkeri yo kote nou te vèse san nou se
pou nou tout. M vle yo pataje ak ekite »

KREYOLOFONI : SIM M MOURI DEMEN SE YON BLAN KI AME YON NWA POU TOUYEM


Click to View FlipBook Version