kREYOLOFONI#21.pub

LANE II, NUMEWO XXI MAS 2019 CHAK MWA

KREYOLOFONI

NOU PA KA BATI YON FRANKOFONI SOLID SAN YON FONDASYON KREYOLOFONI KI PI SOLID

Eske nou ANDEDAN
Ka Kontinye KREYOLOFONI

1.– Prepare operasyon

top blip 04

2.– Daniel Loriston an

aksyon 08

ap panse TAP TAP
maleng sa-a? MULTI-
SERVICES
Sponsorisé par
SAINT-
MICHEL
BOTANIKA

PLANET
FM

100. FM
STEREYO

Pa Bliye

Pèsonn pa ka rep-
wodwi atik jounal sa

a san otorizasyon
redaksyon an

Redaksyon an pap
publiye atik san non

san adrès

SE LANG AK LIV YO TOUJOU UTILIZE KOM ZOUTI POU KOLONIZASYON AN 2

KREYOLOFONI

Fonde 12 avril 2017 par
Pierre Richard Osias & Francisque Jean-Charles

Propriyetè : KREYOLOFONI
Depo Legal : ISBN

PDG : Pierre Richard Osias
Sekretè Ekzekutif : Francisque “Riko” Jean-Charles

Administratè :
Relasyon Publik :

Trezorye :
Redaksion :
Publisite :
Rubrik Spò :
Rubrik Kultu : Dieunou Maurice
Fotografi : Wilgens Devilas
Grafis : Ebens Pierre
Teknisyen-Enprimè :

Mesaje :
Distribusyon : Lenglesou Botanika & DAL Papéterie

59, ru Sténio Vincent, Podepè, Hayti
E-mail : [email protected]

Telefòn : (509) 3848/5890

Email :[email protected]

KONBIT NORD-OUEST
POUR UNE NOUVELLE

HAYTI (KNONH)

Parti Politique Régional & Moderne

Faites-vous membre pour le désenclavement
et le dévéloppement du Nord-Ouest.

Appelez aux # 36 53 65 84 
38 48 58 90

Edite ak Enprime pa
KREYOLOFONI
38 48 58 90

Gen yon sèl Dye e chak pèp reprezante l ak nome l selon kultu yo ak lang yo...

KREYOL SE MANMAN ISTWA NOU, IDANTITE NOU, DWA NOU AK DEVLOPMAN NOU3

EDITORYAL LA

Eske nou ka kontinye ap panse maleng sa a?
Ayiti, manman latè, ap monte yon mwasife depwi milat kreyòl yo nan konplo ak nouvo bosal
lib yo te asasinen papa Dessalines ak etabli yon sistèm « d’apartheid politique et économique ». Gen
yon gwo chabrak ki te di nou : « Afranchi pa konn fè revolisyon ! Afranchi rantre nan revolisyon pou
detounen l!» Ta sanble divinò sa a te gen yon diplis, osito revolisyon an te bout, afranchi yo te akapare
tout richès peyi a. E papa Dessalines te reponn : « E sila yo papa yo an Afrik eske yo pap jwenn
anyen? »
Bosal ak desandan bosal yo pa jwenn anyen. Etazini mete yon anbago kriminèl pou « bloke
mach nèg yo nan mond lan » ki dire 60 lane. Lafrans te kache dèyè pitit li Alexandre Pétion pou
krisyanize peyi a e itilize yon lòt pitit yo Jean-Pierre Boyer pou ipoteke lavni peyi a kote l asepte peye
90 milyon fran an 1825 pou rekonèt lendepandans peyi-a. Etazini tounen an 1914 kote marin li yo aka-
pare bon trezò piblik ki te vo 500 mil dola meriken e an 1915 yo te tou okipe peyi a pandan 19 lane kote
tout enstitisyon ki rantre lajan nan peyi a te sou kontwol yo. Koudeta. Asasina. Diktati. Gouvènman
efemè. Dezòd toutpatou. Anyen pa amelyore pou bosal yo ak desandan l yo. Sistèm « d’apartheid » a
kontinye ap anrichi yon ti gwoup moun. E an 1915 sistèm sa-a ranfòse ak lokipasyon meriken.
Pwotektora meriken an bay opòtinite a yon lòt gwoup moun ki soti nan Mwayen Noryan an nan
fen diznevyèm syèk pou jwi systèm ekonomik lan tou nan peyi a. Siwolibanè yo, Jwif, Palestinyen ela-
triye pral jwenn benediksyon diktatè François Duvalier ki te vle fè revanj li kont milat kreyòl yo ranfòse
pouvwa ekonomik levanten yo ki selon li menm se te nèg parèy li. Se te konte mal kalkile paske osito
lanmò ta gen rezon sou li, levanten yo komanse pran pozisyon yo milat gran nèg e te envesti pou kapote
rejim Duvalier a.
Depwi nou rantre nan demokrasi sa a se nan panse maleng nou yo. Maladi peyi a ki se rezoud
pwoblèm jistis sosyal la pa janm jwenn sipò dirijan nou yo. Pitit Sòyèt yo, prezidan tankou palmantè yo,
yon fwa yo rive nan pouvwa-a, trayi klas sosyal yo. Yo vinn travay pou kenbe « statu quo » a, pou anri-
chi tèt yo ak patwon yo. Anyen pou pèp. Anyen pou peyi a. Eske nou ka kontinye ap panse maleng lan?
Gaspiyaj fon PetroCaribe a bannou yon opòtinite pou n geri maleng lan. Fwa sa a geri maleng
lan se chanje sistèm nan ki se yon jwisans pou klas politik ak posedant lan. E yon sèl wout pou n rive a
tab raz sa-a se dechouke Jovenel Moise ak tout palmantè yo ki ap nouri sistèm nan ak san nou pou klas
posedant lan ki pa janm kriye richès ak anplwa e pou pwoteje enterè Washington-Otawa-Paris, tryang
vòlè sa yo ki kwè tout richès ki nan sòl ak sousòl nou yo se rezèv yo…E yo mete dirijan ki pou pwoteje
enterè yo ki se richès pan ou. Nou, pèp ayitien, pitit Dessalines, dwe koupe fache tout bon fwa sa a ak
tout lènmi yo ki te etabli sistèm petyonis sa-a en 1806.
An nou geri maleng lan kote nou dwe alye nou tout dèyè lidè opozisyon an Jean Charles Moise,
malgre feblès li yo, pou nou pwopoze yon altènativ reyèl a pouvwa asasen-mèsenè-diri-kraze pwodik-
son lokal-tchoul Washington ki pa ni lejitim ni moral pou amelyore kondisyon lavi pèp la ki nan lari a
kap mande dwa pou l viv, dwa ala swenyay, dwa otravay, dwa pou lal lekòl, dwa ala manjay, dwa ala
sekirite sosyal; an yon grenn mo, dwa pou l moun…Fwa sa-a nap di Washington nou pa nan panse ma-
leng ankò, nou nan fòje desten nou. Nou tout se pitit papa Dessalines paske l te di sou tè sa-a nou tout se
nèg. An nou fonde nachon an kap chita sou retounen nan preskri konstitsyonel 1805 papa Dessalines lan
ki se pwojè sosyete, ki refere a linite nasyonal, a lentegrite nasyonal, a lasouverènte nasyonal, a lajistis
sosyal ak pwodiksyon richès nasyonal. Kreyolofoni#21

Frank Etienne : « Tout rejim ki pap regle anyen, yo bezwen de sipò nan sosyete a. 1. Machann
mikwo lè yap pise sou pèp la pou yo di se lapli. 2. Fanatik analfabèt menm si yo pap regle anyen

pou rele viv yo ».

“Anpil moun an amerik m kwè gen yon vizyon negatif ak ewone sou vodou sakre a” D. MacKay

E PARAN KI PALE KREYOL SELMAN YO KI LANG POU YO PALE AK TIMOUN YO 4

Prepare yon operasyon : top-blip

Eske w janm Poze tèt ou keksyon sa- yon gwo risk pou biznis.

a? Poukisa yon nèg ki envesti anpil kòb pou mete Boulos pèdi 2 ou 3 makèt nan yon jounen.

Jovenel Moise kote l ye la, rive ala konklizyon fòk Menm sil gen asirans sal pèdi pap tounen. Jovenel

li ale? Moise se youn nan moun ki kenbe anviwonman an

Repons lan senp. Jovenel Moise pa an mezi pou pèt kontinye fèt. Pa bliye Boulos envesti nan

pou garanti interè l akou e amwayen tèm foròm komès detay ak lopital, se 2 sektè ki sansib a

ekonomik la. Yo pa ede Jovenel Moise paske l gen

tèt zo e li entelijan. Yo edel paske l sanble ak moun

ki santi kk yo, li gen menm orijin ak yo menn ak

yon diferans : Li kapab vann e sakrifye interè

moun sa yo jis pou sove tèt li, pou viv byen ak fan-

mil. Presizeman se tip de kongo sa yo Fowòm

ekonomik la bezwen kom chèf.

Preval se te wa kongo pou fowòm ekono-

mik paske l te malen, li ka twonpe tout moun, li

pran pòz li pa vòlè, men kote l grate san sòti san w

pa rann ou kont. Fowòm lan te panse ke Jovenel

Moise menm jan. keksyon latroublay. Sektè touris se youn nan sektè

Stanley Lucas pati nan bouda Dimitri ki rapòte deviz e ki pèmèt anplwaye wè koulè dola

Vorbe e w kòmanse fann nan well Boulos. Poukisa vèt, e ki pèmèt yo viv yon tijan mye. Depwi jiyè

se koulye-a nan 7 ane rejim Tèt kale nou dekouvri 2018 rive fevrye 2019, Jovenel Moise kraze sekteè

machann blakout la. Poukisa 2 toutou PHTK pati sa ra-pye-tè akòz move desizyon, enkonpetans,

nan bouda 2 boujwa yo tap ranpe devan yo sa gen absans lidèchip.

sèlman 6 mwa? Pwochèn etap la se yon operasyon 3 jou ki

Boujwa gen enterè, biznisman gen enterè, pou fout Jovenel Moise atè. Depi opozisyon an

tout relasyon yo bati sou envestisman ak enterè. rete tann nan operasyon ki sanble yon syèj , Jove-

Pou konprann rezon ki jistifye pozisyon nel Moise tou kaka. Frajilite ekonomik peyi a pa

Boulos ak fowòm ekonomik lan se pou konprann pèmèt moun ki vle Jovenel Moise ale yo soufri

keksyon sa-a : Eske Jovenel Moise se yon obstak pandan yon semèn. Opozisyon an dwe evalye 17

pou biznis jounen jodia? Kelkeswa jan w reponn Oktòb, 18 Novanm ak 7 fevrye 2019, pou prepare

keksyon an repons lan se “Wi”, Jovenel Moise se yon operasyon “top-blip”.

Radyo PLANET FM - 100.7 FM Stereyo SE SA NET

Nesesite Yon Près Sitwayèn Pou Yon Nouvel Hayti

PDG Ralph Moreau
Tel : 3154-0909/4250-4949

Captez la radio en ligne : www. [email protected]

Émissions spéciales à caractère éducatif : Planet Sou Ray, Desiderata &

Le Novateur à l’Oral

MITOLOJI a konstitwe yon baz esansyèl nan expresyon entèlijans imèn nan. Li inepwizab...

LOM GEN YON NANM DIVINN...CHAK PÈP TOU GEN YON NANM KOLEKTIV... 5

Cœur d’un nègre

Ézili papa Loko Menm Dwa Fndamantal libPa Respekte
papa Loko Bouke Wè Legba Kite Bitasyn Pou Tèt
Mètrès Vini Poum Trase Vèvè Sou Kow Ak Lang Lamanjay Lamizè,ensekirite,pou Al Lotbo Dlo
Mwen,. Men Lè Legba Rive Lèl Tande Papa Loko Ap Re-
se Ou K Mennenm Isit Fok Ou Pran Ka Mwen volte Li Di Se Lik Pa Vle Bitasyonl Mache Se Li
mwen Mvle Sèl Lwa K Pou Desan Nan Fant Janm Kap Fè Wongal Men Poutan Li Bliye Sak Fout Fèl
Ou,. Kite Kote Kod Lonbrit Li Kase
vin Nou Gouye San Son,danse Mètrès Danse Non papa Loko Bouke Wè Agwe Kite Bitasyn Pran
Aswè A Mwen Mvle Baw Ason Koz Baronm Kannot Pou Al Chache Lavi Men Domaj Ki Tou-
Kanpe,
tandem Non Mètrès Mwen Mvle Danse Nan nen Manje Pou Simbi,
Chanpwèl Ou Mètrès Pou Reken
Men Bwa Gedew Mete papa Loko Chante Papa
Piman Non, Loko Di Lap Revolte Li
kitem Layite Nan Chan
Pwèl Ou, Gouye Li Trase Vèvè
nan Kat Kafouw Mpwal Men Mèt Kafou Souf
Montrew Janm Bwav, Nan Tchou Di Non Zon-
map Manje bi Ou Pap Fout Goute
Map Danse Sèl
Map Gouye Papa Loko Pa Gen
Map Chante. Espwa Li Wè Twop
Chri Kite Lang Mw Mètrès Fini Anba Poto
Glise Sou Kow Kou Limyè Kap Chache Lavi
Danmbala,. Twop Pechè Latè Pèdi
zaka Paka Pa Kntan Lèl Avan Menm Gè A Ko-
Wè Map Fèw Vini. manse
mètrès Se Pa Legba Nou papa Loko Pran
Pwal Mande Pasaj Souflèt,yo Krache Nan
cheri Kite Mèt Minwim Figil,sèl Lè Gen Kanpay
Danse Nan Kafouw,.
jete Twa Gout Dlo Limen Boujim Pouw Ka Pou Mete Yon Baron
Resevwam Pouw Jwim E Mpa Pwale Sanw Pa Vi- Nan Simityè Yo Konn
ni, Cheri Kitel Non Kite Mèt Minwim Non, Nan Enpotans Li,jete Dlo Jete Kafe,fèl Danse,aprè Pou
Kafouw Li Pwal Pyafe Yo Kalonnenl Bal Ponya Poul Ponyade Frèl
,papa Loko Maltrete Li Paka Tete Pandan Lwa
Papa Loko Bouljwasi Met Manmèl Nan Djol
Ou Se Van Kiten Ale Nou Se Flè Dizè Na Pote papa Loko Bouke Wè Frèl Ki Tonbe Sou Pil Fatra
Nouvèl Bay Agwe ,bouke Wè Inosan Kap Benyen Nan San,bouke Wè
papa Loko Soti Nan Mas Papa Loko Te Anvi Viv Tchovi Ki Pa Gentan Viv
Libète Li Te Vle Egalite Etabli Nan Chak Kafou twop Enjistis
Men Podyab Rèv Li Pati Tankou Lafimen Tèlman li Vle Wè Egalite Li Vle Chanjman
Yo Boule Mache papa Loko Pa Kriye Kanpe Rèd Tigason Yon Jou
yo Pa Pwanl Pou Moun Yo Pranl Tankou Se Loray Ap Jou Glwa
Ki Kalel,dwa Se Nan Menl Sa rete wa Va Taye Banda Sou Mèt Kafou Wa Va Chante
Lè Li Vle Revolte Yo Relel Bandi Yo Relel Kotew Pat Gen Dwa Chante Wa Va Gouye
Malfektè wa Wè Libète Papa Loko W Se Van Pousen Ale
Nou Se Flè Dizè Nap Pote Nouvèl Bay Agwe
Mwen Di Papa Loko W Se Van Ooo…

IFA se yon DEYÈS kreyativite a ak teknoloji a...Li pwize RESOUS li yo nan MITOLOJI...

KULTU YON PÈP C LEXPRESYON NANM PÈP LA E LANG LAN C ZAM PRENSIPAL LA 6

“LÈ IYORAN OPOUVWA, KONESANS VINN YON DELI”

Un jardin d’enfants où l’on se fait tout petit avec les petits.

RELE MET CLAVAROCHE ROCK, DIREKTÈ JENERAL LA Nan 3765-5531

Kè yon nèg…/Cheri w twò bèl...

Ale Di Manmanm Mtonbe Nan Batay La Men Pa Nan Gè Cheri w twò bèl...
A,ko A Vwayaje Men Nanm Nan Ret Sou Tè a
dil Pa Relem Mgentan Travèse,dil Pa Kriye,se Nan Sanm Cheri Ou Two Bèl,
Map Benyen,sanm Pa Koule Nan Vèn Men Nan Rigol Nan nègès Se Nan Gadew Yo Defini Bote,
Lari,dil Mtap Goumen Pou Libète Paske Se Moun Ki Re- se Tout Plezim Pou M Ap Gade Bondye Kap Griyen
volte, Tout 75gren Danl Nan Gadew Kap Souri
Dil Se Pou Sam Merite Mtap Batay, ,nègès Chante Alsiyis E Kite Kon Danse,
dil Se Pou Rèv Mwen Yo Touyem, ak 7kout Gouyad Mw Mvle Satiyèt Jerikow,
se Pou Vi Miyo, cheri Pa Gadem Ou Two Bèl Mw Diw Pa Gadem
se Poum Te Ka Manje Yo Touyem, Dil Son Frèm Ki Sot Poum Pa Bave Nan Fouk
Nan Mas La ki Te Konn Ap Plenyen Li Grangou Menm Cheri Fè Kok Mw Chante Aprè Twa Fwa Mpap
Jan Avèm Trayiw,
Ki Pat Ka Kontinye Lekol Tankoum Ki Jwen Yon Ti nègès An N Al Fè Kash Kash Liben An Nou Al Sere
Djob PNH Ki Touyem Pou Pwoteje Boujwazi Liben,
Dil pa kriye mpa mouri koz Moun kap batay pa Mouri, an N Al Fè Manman Ak Papa Poun Ka Voye Timoun
di Lasosyete Leta San Koutcha, Leta Lenglesou Basen San Yo Lekol,
Ap Jwi Jodiya Men Yon Jou Foumi Ap Banm Nouvèl, nègès Kite Lang Mwen Jwe Marèl Sou Kow,
di Yo Pou Mwen Konbyen Frèm Ki Tonbe Konbyen Ma- kitem Kale Tichat Ou Kite Kom Ak Kow Fè Miyanp
sak Ki Pou Fèt Miyanp,
Konbyen Leta Ap Manje Konbyen Mo Poun Konte, kitem Fè Lapliw Vini Konsa Mava Bal Bonbon
Konbyn Fwa Pou Yo Relen Sovaj Pandan Yo Bay Kochon Madan Sara Kitem Rele Mabouya Poum Fèw Vini
Manjen Pandan Nou Paka Manje, Menm Jan Ak Van,
Konbyen Fwa Pou Opozisyon Masken, Chante Alsiyis Kite Kon Danse,
konbyen Fwa Pou Yo Touyen Sou Pil Fatra, vini Poun Fon Boul Nan Do Poum Ka Bwè Dlo Ko-
konbyen Fwa Lè Nou Vle Revolte Pou Yo Relen Bandi, koyew,
konbyen Fwa Yo Jwe Sou Feblès Nou Ban Nou Zam Pou madan Sara Mwen Diw Pa Gadem Poum Bave Nan
N Bloke Lari Pou Nou Touye Frè Nou, Fouk,
di Yo Kilè Boujwazi Ap Wè Nou Se Moun, vini Poum Baw Akizasyon
kilè Ap Sispan Gen Vot Zonbi, Chéri ki melem si lanati pata banm Mango depim
di Yo Mwen Mtravèse Men Sanm A Rouze Lari A, aswè jwen n tèt klitoris ou poum tòtòt
A Mpwal Domi Ak Baron E Ma VA Sèvi Madan Sara map tèlman fèw Vini ya va mandew si se
Kochma Pou Leta Agwe ki papaw
Tèks : Coeur D'un Negre Nègès Ou Two Dous,
doukounouw Se Byenvni Paradi...

Idantite yon NÈG se konstriksyon sosyal li...Eske w konn tèt ou ? Eske w konnen kote w prale ?

...KULTU C MOD LAVI A... SPIRITWALITE C MOD LAVI A...SPIRITWALITE C KULTU...7

RIBRIK : Sa zòt di...

Bay Ayiti yon chans...Pa dim sovaj...Ala may

BAY AYITI YON CHANS domaj !!
Gen yon slogan kèk tan ki alamòd
Ki konn nan bouch menm timoun dezòd Ta sanble malgre ayiti ap pwan laj
BAY AYITI YON CHANS
Pou pifò sa vle di kite l naje nan rans Li pap janm toune yon lòt paj
Gen yon bann ensanse enkonsyan
Se oubyen yo pa konprann oubyen san jijman @ paka pala
Oubyen y ap souse yon zo ki fè yo avèg
Ki sanble lakòz lespri yo pa anrèg Pa dim sovaj Ulrick Macelin
Ka nou grav anpil ak yon bann epav
Yon klan malveyan ki tounen antrav Ala may ! Ala may !
Nan yon ti peyi ki fin debaba Ala traka pou lave kay tè !
Ki fin tonbe nèt ki an degraba Kote k gen chèn pa gen kou
Yo di n bay Ayiti yon chans Kote k gen manje pa gen bouch
Sa vle di tolere tout vye mannigans Wi ! Kote k gen peyi pa gen dirijan !
Sa vle di aksepte salte ak koripsyon Chak jou ki pase mwen remake nou vin plis sanble sou
Jan n ye a nou nan bon direksyon fè zenyèz, fè tripotay ke regle yon choz seryez pou
An n bay Ayiti yon chans peyi a.
An n aplodi move gouvènans Nou plis kontante n sou sa moun ap di ke poze bon jan
Mantè malandren move twonpè aksyon ki ka ede nou soti nan mayas la.
Ki jwenn benediksyon mekreyan ak monpè Tout nèg ap jwe ti jwèt koken yo sou do lepèp. Jan de
Se yon wont pou nan eta yon peyi ye konpòtman sa yo fè peyi a plis mal. Nou fè l fè plis
Gen mechan k ap mande kite l mache bak !
Depi gouvènman pa yo opouvwa Tout ti egare dèyè manman vle pran pèp lan pou egare.
Tout moun te dwe ap bay lavwa O n ap batay pou pèp ! Se janm vre !
Bito DaviD Fè pèp la voy wòch pou plen pòch yo.
Ou santi w pa ka batay ! Ou pa klè ! Ou pa pwòp mete
Pèp la fè piyaj kò w sou kote bay moun ki pwòp, ki ka batay, batay !
Gouvènman fè gaspiyaj Ou menm lè w fin benyen wa vini !
Palman fè sobotaj Yon kesyon poze ! Nou poko jwenn repons li epi nou
Malere toujou ala naj kanpe nou pa pale ankò. Ti mesye si n ap pale ann
Nou pa lwen fè nofraj pale. Si nou pa ka pale oubyen nou pè pale, pito nou
Opozisyon pwone dechoukaj fèmen bouch nou nan zòrèy le pèp. LB
Boujwa nan konplotaj Si 1000 goud ka mete tout moun sa yo deyò konsa
Djaspowa fè etalaj poukisa pouvwa a pa ba yo 1000 goud tou pou fè yo
Zòt fè montaj rantre?
Digicel fè brakaj Kòman kòb la fini vre ti mesye karibe yo ?
Timoun yo san eritaj Mwen panse sa se krache yon lòt fwa sou mizè sa k pi
Granmoun kannay nan fè mennaj mal yo. Kòmsi daprè nou se tout moun ki egare ? Si
Map di ak raj vaz la plen fòk dlo a koule. Nou pap ka anpeche l
Eske genyen nan nou ki saj? koule ! Pa gen moun ki ka anpeche l koule ! Men nou
tout te ka anpeche l plen nan eta sa. Wi nou tout te ka
anpeche sa rive la !
86 goud pou yon dola ameriken. Laneth Bonhomme

Bayyinah Bello
Fondation Marie Claire Heureuse Félicité Bonheur Dessalines (FF)
FONDASYON FELICITEE
(509) 22 48 22 38; 29 40 08 69
sitweb: fondasyonfelicitee.com

Konnen kimoun Zansèt ou yo te ye, pouka konn valè pwòp tèt ou. Konnen sa k te pase pouka konnen sa w
ka fè pi douvan. Konnen ki moun ou ye pouka renmen tèt ou.
Mwen chwazi swiv tras Zansèt mwen yo pou tout letènite!!!

Daprè lejand YORUBA, IFA se ta kote divinite kreyatris ODUDUWA ta komanse lemond...

“PA GEN PÈP KI KA DEVLOPE SAN SPIRITWALITE ANSETRAL LI” J. ZUMA 8
RIBRIK : Di sak fè w mal...

Daniel Loriston an aksyon...

Denpi plizyè semenn se nan goumen pou popi- Mwen remèsye mèt Dubreus ki dakò volontèman
lasyon pòdepè a jwenn ti gout gaz pou yo itilize. pou akonpanyem kom avoka.
Chofè taksi paka jwenn gaz, lopital paka jwenn, Daniel Loriston
Sitwayen
enstitisyon prive paka jwenn.

Sak fè sa ?

Ebyen se pou mache nwa. Ponp gaz yo tann byen ta Viktwa se pou moun ki oze ! Lajistiks

2zè di maten yo vann revandè gaz la nam dwoum triyonfe !

epi demen maten yo di yo pa genyen epi machann Apati de madi, pèsonn pa gen dwa vann gaz nan

menm ap boloze ak gwo estòk gaz yo epi saw tande galon ak Dwoum paske komisè gouvenman ap

a ou bezwen ant 500 arete tout moun yo

goud a 800 goud jwenn kap vann

pouw achte galon ki gaz nan galon osi-

vann 225 goud nan non nan lari.

ponp lan. Konnya yo Okenn ponp gaz pa

fon ti desann li yo gen dwa vann

vann li 400 goud atè. pèsonn moun gaz

Sitiyasyon sa gentan nan galon si moun

lakòz anpil moun sa pa gen otori-

blese, nan goumen zasyon pakè.

pou jwenn gaz. Anpil Motosiklèt, ak ma-

machin andomaje. chin ap ka fè gaz

Okenn otorite pa di libe libè jan sa te

anyen. Se moun kap ye avan e jan sa

vann gaz yo ki kreye dwe toujou ye !

rate fiktiv la pou yo Se komisè Gouvèn-

ka fè mache nwè. Sa man an menm Me

ki reprezante yon Balamin Volney

danje piblik paske nenpot lè ka gen eksplozsyon nan Jean ki apèn rele mwen pou dim li fè dwa a plent

kondisyon gazolin nan ap vann atè a ! ke mwen te depoze nan pakè. Se yon viktwa pou

Nou swete otorite santral yo pase lòd a zonbi yo tout sosyete a !

mete reprezante yo nan depatman an pou rezoud Mwen remèsye tout moun ki te sipòtem nan de-

pwoblèm sa prese prese. mach sa e ki te konprann se te demach yon

RG80 sitwayen ki revòlte e ki te fè pòtpawòl tout yon

Yon Radyo sitwayèn sosyete !

Mèsi a mèt Kerly Dubreus kite akonpanyem jiri-

Mwen deside pote plent ! dikman, mèsi a komisè gouvedman an ki te pran

Demen maten map akonpanye de Me Kerly Dubréus demach mwen an oserye e ki pwouve li respekte

kòm avokam poum al pote plent devan komisè gou- dwa sitwayen yo.

vènman Me Jean Volney Belamin kont tout moun ki Mèsi Bondye ki mete bon kalite moun nan selil

gen ponp gaz nan pòdepè. mwen yo e ki banm kouraj poum pa janm pè oze

Se yon krim ak vyolasyon sistematik dwa moun ak bagay ki difisil !

lalwa ke mesye dam yo ap komèt depi plizyè se- Peyi a ka chanje !

menn nan depatman an. Daniel Loriston

Mache nwa pini pa lalwa, mw pwal mande komisè a Sitwayen

aplike lalwa.

Si w NÈG e w deklare w mizilman ou kretyen sa ta vle di ou gen yon gwo pwoblèm memwa...

NÈG LA PA KONNEN ZANSÈT LI YO C PREMYE GID NAN VWA SIVILIZASYON 9

Saint-Michel

BOTANIKA

30, Ru Defile,
PòdePè, Ayiti
Telefòn: 3848 5890
Francisque Jean-Charles

RIBRIK : Di saw vle...

Laneth Bonhomme :Yon lòt lidè

Yon lòt lidè Ki pap ranpe tankou koulèv
Yon lòt lidè bon lide makònen andedan yon pwogram Ki pran move pataswèl nan men zandolit
politik Ki pa jwenn lasigal pou l manje
Yon potorik gason kanson fè Yon lidè ki pa bezwen gen dwèt long pou l kenbe kle
Oubyen yon fanm vanyan
Ki pa gen azoumounou lè pou l peyi a.
gade nan zye tout gwo Peyi a bezwen yon lòt lidè
enperyalis Kap poze kezyon
Kap krache sou mizè nou Jis pou l jwenn repons
Nan koze enjerans Pou pèp li sòti nan soufrans
Li pa dwe mare nan pye tab, ni Nan lis bandi non l pap parèt
chèz laboujwazi nan tèt lis la
Yon lidè san libète pap gaspiye Yon lidè lòt sistèm
nan venn li Yon grenn moun pa sifi
Tankou yo gaspiye dlo Fòk bannann lan gen pat avè l
Kap koule nan de twou zye Je nou twò chèch
Flèv Latibonit lan Menm lapli pè tonbe !
Yon lidè enb men ki gran nan Lè n pran pòz n ap kriye
lespwi l Zak nou yo bwè dlo a
Ki gen lanmou, sajès tankou wa Nou pa serye...
Salomon ! Nou odasye !
Anverite ! Peyi a bezwen yon Nou bezwen yon lòt lidè
lidè Men se pa nan sa m wè la yo
Ki pa gen foli benyen nan la- Yon bann pèpè lapli mouyi
bou kòripsyon sou tab moun fou mache anba
Menm si l santi ! Yo pa chè ! Yo pa vo !
Pou l di moun se pafen ! Yon bann likidasyon pa dire
Yon lidè ki dwat ! Afè m pou mwen m lage
Depi nan pye rive nan tèt piyay !
Ki gen bon kolòn vètebral
Laneth Bonhomme, poète !

Pa gen yon AFRIKEN ki pou ap chache AFRIKANITE l paske AFRIK ap viv nan wou...

KOMAN ESKLAV LA AK MÈT LI KAPAB ADORE MENM DYE TANDE PRIYÈ TOU DE 10

JENERASYON NOUVEL AYITI

KLINIK
Dr. Jean Robert
LALLEMAND

Klinik Sa-a Pran Swen
Tout moun nèt...

Ri Kotplaj # 1
Nan Grigri...

NÉG PWOVÈB LA

Pierre Richard Osias

Yon fransik byen mi vo plis ke senk merilan.

Wouch Cheri mwen frèt
mwen anvi bwè w tankou te jenjam

Fanm ki pa renmen fè manje toujou premye
moun ki pou mande goute

Depi w we yon fanm cho pou ba w konsey pou
kite neg ou konn se nèg la l bezwen

Pi meye fason pou kraze yon gwoup makrel se
flanbe de nan yo

“POLITIK MONETÈ ENDEPANDANT SE KLE SOUVERÈNTE A” EVO MORALES

Gen yon sèl Dye e chak pèp reprezante l ak nome l selon kultu yo ak lang11

RIBRIK : Sa zòt di...

Mesaj pou fo atis ak fo jounalis…
Opozisyon an demaske yo...

Atis, yon bann lach, yon bann loser… lòt peyi. Men R Kelly ou MC Hammer sou bouda

Norluck Dorange yo ekonomikman, devan ki ministè youn nan yo

Ayiti se ansyen koloni fransèz. Ayisyen ka al tann bol ble yo pou mande ak awogans

aprann fè Leta ak Administrasyon ala manyè fran- ankò.

sèz. Leta franse a te toujou kont Nanchon an. Moun Jodia, pil bozè sa yo ki tap mande pou

ki nan tèt li yo se te toujou moun ki ap jwui sou do kanaval la, jis pa konn sak rele yon ATIS. Yo se

majorite pèp la yo te toujou bay apeprè menm valè yon bann lach, yon bann loser. Lòlò, kontinye fè

ak esklav. Modèl Leta nou genyen la a, pran rasin li travay alyenasyon w pandan wap itilize Vodoun a

nan modèl Napoleon te konn dirije. Li te Anperè. Ki pou decorum. Ou se yon bon ajan pou sa. Ede pèp

vle di, pouvwa pèsonel e san pataj. la rele Jezi pou w ka ede Bandi Legal yo anfonse l

Nou reprodui l. Nan Toussaint, Dessalines, ak plis nan fè nwa.

Christophe. Menm si Petion te bay tèt li tit Prezidan,

pouvwa l te toujou konsidere tankou pouvwa Wayal. Opozisyon an pap chita ak jeran blan an

Pouvwa pèsonel, renemn laglwa.Si an Afrik moun Daniel StCyr

ki chante laglwa pou wa yo pote non GRIOT. An Youn nan pwoblem mwen ak lopozisyon poli-

France, moun ki ap chante pou voye peyi yo monte, tik la se enkapasite pou fomilè kont agiman sou yon
voye pouvwa Wa yo monte, se te poete, diseur, Ar- seri vye logik sipòtè estatouko, nan laprès ak sosyete
sivil, konn veyikile. Mwen tande kèk sipòte estatouko
tiste. a ki ap choute sou lopozisyon aprè yo finn chita pale
Kontrèman a Atis nan peyi Anglo-Saxon yo ak sou sekretè déta Ameriken an, pou di lopozisyon pè
pou yo pa koupe viza yo, se sak fè yo pale ak blan,
ATIS yo konsidere tèt yo kòm yon produi komèsyal. men yo pap chita ak enkilpé Jovenel Moise. Mwen te
Sa yap fè a, si se chante, ou aktè teyat, yo vann li

tankou yon machandiz. Anpil nan yo konn envesti tande Guerrier Dieuseul yon jounalis kap sipòte rejim
lajan sa a pou lè produi a perime pou yo pa tonbe nan anba tab, te repete vye agiman sa yon jou. Men
nan salami.
agiman pou lopozisyon bay sipòtè rejim nan ak esta-

Modèl ATIS franse yo, depi sou Louis XIV, touko a, sitou nan laprès: Li nòmal pou opozisyon pa
toujou ap tann sibvansyon nan men Leta, se dekwa vle chita ak enkilpé a, sa vle di yo konsistan nan po-
pou yo te ka fèmen dyòl sou tout ABI Lafrance tap zisyon yo. Enkilpé Jovenel Moise se yon esklav li gen
mèt, ou chita pale ak mèt li. Se blan ki te mete'l, li ta
fè andeyò teritwa manman tè Lafrance. Kòm se sa- pral monte gaz paske blan te di'l monte gaz, li vote
lopri otè Franse yo te fè nou aprann malpwopte yo kont Maduro paske blan te di'l fè sa, donk sou baz sa li
te ekri yo pou fè nou kwè se lè nou repete delenkan logik pou opozisyon pa chita pale ak enkilpé Jovenel
sa yo, ki fè nou entèlektyèl, se pou yon moun di m Moise, pou yo pale ak mèt esklav la, blan. Siw gen yon

jodia: Ki otè Franse 17ème, 18ème, 19ème syèk e zanmi ou bezwen yon bagay prete lakay li, mwen sèten
menm 20ème syèk ki janm fè chante, ekri yon se pa sèvant lan, ou byen gason lakou a ou mande prete
poème, yon liv, kont KRIM ki rele ESKLAVAJ ak bagay la, se zanmi an ki mèt kay la ou mande. Poukisa

KOLONIZASYON. Paske tout lajan Leta Franse pou lopozisyon ta chita pale ak jeran an, olye mèt je-
konn abitye ba yo kòm sibvansyon, soti nan pil ran? Epi fòk lopozisyon fè'l klè yo pat al chita pale ak
Lajan benefis yo ranmase nan fè ESKLAVAJ an mèt esklav la, yo te al bay mèt esklav la yon mesaj ki
klè pou bay esklav la : nou pap pale avè'w fòk ou ale.
Ayiti, an Louisianne, nan preske 16 peyi Dafrik. Epi politikman li pa nan enterè lopozisyon pou chita
Lè nou wè yon loser an Ayiti rele tèt li ATIS pale ak enkilpé Jovenel Moise, pou plizyè rezon : se ta
al lejitime enkilpé Jovenel Moise, bal pouvwa, ak
epi li ap plenyen nan MERDIA deske "gouvènman enpòtans li pa genyen.
an" pa soutni ATIS, yo jis se yon bann INYORAN

ak le pèdan, ki pa konn règ jwèt yo jan yo jwe nan

SUPREMASI BLANCH LAN ALYENE NOU LI RANN NOU ETRANJE A PWÒP TÈT NOU...

PA GEN YON MALADI MENM KANSÈ KI KA EKZISTE NAN YON ANVIRONMAN ALKALEN 12

« Menm Lekòl la, ak menm deviz la pou
Bondye ak pou lumanite »

Lekòl Étienne Saintil, yon lekòl ak anpil referans
Kontakte Jean-Claude & Claudine Thervil au # 3725-3929

« Desizyon m poum detwi otorite an Ayiti yo, se pat
pou konsiderasyon komès ak lajan, men se pluto
akoz nesesite poum bloke pou tout tan mach nwa yo

nan mond lan »
—Napoléon Bonaparte
*********************
*********************
Deklarasyon Papa nachon an Dessalines
« Nèg tankou mulat, nou tout te batay kont blan yo,
byen yo nou te konkeri yo kote nou te vèse san nou se
pou nou tout. M vle yo pataje ak ekite »

KREYOLOFONI : SIM M MOURI DEMEN SE YON BLAN KI AME YON NWA POU TOUYEM