Rừng mắm

Binhnguyenloc.com 1

ng M m

Bình-nguyên L c

Chim ang bay l n b ng ng kh ng l i, khi n th ng C c thích chí h t
c. Nó theo dõi con chim th y bói y t nãy n gi , ch i cái phút
y ây.

Th t là huy n di u, s ng yên c m t ch trên không trung, trông nh là chim
ai treo ph i khô ngoài sân nhà.

Chim th y bói nghiêng u dòm xu ng m t r ch giây lát r i nh b t dây treo, nó
i xu ng n c mau l nh m t hòn á n ng. V a ng n c, nó l i b b n tung tr

lên nh m t c c cao su b t ng, m ng m m t con cá nh .

c ng a m t lên tr i theo dõi ông câu k d và tài tình y n a, nh ng m t nó b
ng n d a n c bên kia b r ch níu l i.

Trên m t tàu d a n c, m t con chim th ng chài xanh nh da tr i tr a tháng giêng,
ang yên l ng và b n chí rình cá.

Trong th gi i bùn l y mà th ng C c ang s ng, ai c ng là ông câu c , t ông n i nó
cho n nh ng con sinh v t nh m n qui t quanh các ng n n c.

Màu xanh c a chim th ng chài p không có màu xanh nào sánh k p. S b n chí c a
nó c ng ch có s b n chí c a các lão cò s u não là ngang vai thôi, cái b n chí nhìn r t

mê, nh ng mê nh t là m i tên xanh b n xu ng n c nhanh nh ch p, m i khi
th ng chài trông th y con m i.

Th ng C c là m t a bé b c tình. M t àn cò lông bông bay qua ó, làm cho nó
quên th ng chài ngay. Là vì u cò ch m ch m nh ng c ng lông bông, nh c nh nó
nh ng kép võ hát b i g n lông tr trên mão kim khôi mà nó ã mê, cách ây m y

m, h i gia quy n nó còn trên làng.

i y nó s ng l m. Quanh nhà nó, có hàng tr m nhà khác, có v n cây trái, có
c ng t quanh n m, có tr con nó làm b n, nó ùa gi n v i.

Nh ng không hi u sao m t hôm tía nó bán chi c chòi lá i, r i ông n i nó, tía nó, má
nó và nó, m t a bé m i tu i, kéo nhau xu ng m t chi c xu ng cui, m t th
xu ng to mà ng i ta g i là xu ng m , ghe con. R i h i lang thang t r ch hoang

ng n y n kinh hiu qu nh n , và r t cu c d ng b c n i cái xó không ng i n y
mà ông n i nó t tên là xóm Ô-Heo.

Ngh n nh ng n m c , th ng C c b ng nghe thèm ng i vô cùng, thèm còn h n là
thèm m t trái xoài ng t, m t trái kh chua mà t n m n m nay nó không c n m.

Nh ng ng i di c n m n trên chi c xu ng cui v n còn s ng c . Nh ng chi u
nghi ngút s ng mù t t l y b c lên, và nh ng êm m a gào gió hú, nh ng ng i
y k chuy n cho C c nghe, nh ng chuy n ma r n óc nh n ph i trái b n chua.
Nh ng d u sao, C c c ng thích ng i khác h n, c ng nh nó thích v n t c s m

ng m m Ký thác

Binhnguyenloc.com 2

t h n c nh r ng tràm t i m t ho c c nh ng không bát ngát ây. ây, cho
n ti ng chó s a, ti ng gà gáy nó c ng không nghe t lâu. Con chó s n và m y con
gà gi ng mang theo, ã ngã l n ùng ra mà ch t ngay trong tháng m i t i. Th ng
c ng c nhiên mà th y sao ng i v n không ch t trong khí h u tàn ác n y: nóng,
m, còn mu i mòng thì qu tay m t cái là n m c c m t n m y.

Ch a bao gi mong m i c a C c c th a mãn mau l nh hôm nay. Nó v a thèm
ng i thì ti ng hò c a ai b ng v ng lên trong r ng tràm, r i ti p theo ó là ti ng
chèo khua n c:

Hò ... tháng ba c m gói ra hòn,
Mu n n tr ng nh n ph i lòn hang mai.

i xu ng cui ló ra kh i khúc quanh c a con r ch, và trên xu ng, ch ng chèo lái, v
ng i không tr c m i mà hò. C p v ch ng n y, C c quen m t m y n m nay, nh ng
không bi t h t âu n. Nó ch bi t h ra bi n b t cua và b t ba khía, m t n m

y k . Nghe ti ng ng i l nói, nh t là ti ng hát, C c s ng nh có l n tía nó cho
nó n m t c c ng t n i xa mang v .

Thà là không c n, ch còn n m t chút xíu thì cái v c a món n còn ch c thèm
n bao gi c . Nên chi C c nhìn xu ng chèo khu t d ng r i thì xây l ng t c kh c

ch y lên Ô-Heo.

Tr n vùng n y, ông n i nó t tên là Ô-Heo. Nh ng riêng trong gia quy n nó thì Ô-
Heo chánh hi u là m t cái gò xa trên kia, cách mé r ch n hai d m hú.

là h i tr c, ngày u t i ây, ông n i nó v i tía nó i ki m n trong r ng, ã
p n i ó m t heo r ng.

heo u b sát h i hôm ó và vi c canh tác c a gia quy n nó v sau n y ã i
thú d i xa. Tuy nhiên, phòng chúng tr l i, ông n i nó ã c m nó lên Ô-Heo

t mình.

Th ng C c l i thích lên ó, ban u ch vì Ô-Heo có s c quy n r c a m t trái c m,
nh ng v sau, nó g p ng i n i ó.

Ðó là vài ng i n ông và n bà, nói là xa l m, cách ó m t ngày ng sông.
n ông thì n gác qu c, gác nhan sen, còn n bà thì nh b n-b n v làm
a bán.

Ðó là nh ng ng i b n bí m t c a nó, nó gi kín không cho nhà nó bi t. H hay k
chuy n xóm làng, chuy n ám c i, ám ma, ám hát, ám cúng ình, tóm l i t t c
sanh ho t c a làng m c mà t lâu C c không th y và ng m ngùi t ng n nh nh
nh ng k ni m xa xôi.

c ch y qua kh i ru ng nhà và ng l i ngh m t. Nó m t l m vì nó ch y d i
c và d i bùn, m c d u lúa ã n mùa g t.

m x a, gia quy n nó n ây vào cu i tháng giêng, sau khi cúng ông v i xong
quê c .

ng m m Ký thác

Binhnguyenloc.com 3

Ông n i nó v i tía nó t r ng tràm t ngoài b r ch. Gió th i vô r ng, và l a, nh
con v t kh ng l , ã táp m t cái vào kh i th t xanh um c a bi n r ng tràm n y.
Thành ra ru ng nhà nó mang m t hình tròn kì d , không tròn u n vì không ai ch
huy c s cháy r t là r n m t c a ng n l a.

c nhìn ru ng mình m t h i r i c i khan lên. Ðám r ng b khoét m t l làm
ru ng, trông nh u tóc tr con c m c o, nh ng m i c o có m t m ng thì có
chuy n g p, b d công vi c; a bé b chúng b n ch nh o là u chó táp.

Lúc ru ng chín, cây lúa cao quá, ngã r p xu ng, lòi tr m ngàn g c tràm lên, trông
nh ai óng c c c t nhà sàn; n m x a t r ng nh ng không s c ánh nh ng

c tràm t i rói không cháy c n y, tía th ng c c ành c y lúa gi a nh ng g c
y, mãi cho n ngày nay mà g c v n ch a m c. Tía nó nói m i n m n a, tràm ch t

ng v n còn a c ng lên nh v y.

Sau l ng C c là nh ng r ng tràm b cháy sém d i tr n l a khai hoang, không ch t
ngay, nh ng „CH T NHÁT“, c m i n m ch t l n mòn thêm vài m i cây. M y
hàng tràm u nám en và tr i nhánh nh c t nhà cháy, câm h n nhìn chi c chòi lá
xa tít mù d i mé r ch ang ch a ch p k thù ã l n t c a chúng, ã sát h i
chúng.

Sau ó, r ng tràm dày m t, ch n ch t nh ng dây bòng bong, dây cho i, bò t thân
cây n y qua thân cây khác.

Th ng C c l ng tai nh ng không nghe ti ng ng nào c . Nó ánh b o chen qua
nh ng cây bình-bát, cây ráng, m c xen v i tràm, i t i ích.

t ch n c c b ng ch y qua tr c m t nó, khua lên m t cái ro ch, làm nó gi t
mình, nh ng ti ng ng i trên Ô-Heo cách ó ch ng hai hàng cây, giúp cho nó v ng

.

Ti ng n bà h i:

- Anh h ng s th ng Mùi hay sao ?

Ti ng n ông áp:

- Th ng Mùi thì qua cho m t loi là nhào h t.

c v t c lá, i mau n ó và khi nó chun ra kh i kh i xanh thì hai ng i có m t
trên gò Ô-Heo s hãi ng i dang ra. Ng i n ông gác qu c là ng i quen, ng i

n bà nh b n-b n thì l ho c. Ch n y tr p h n t t c nh ng ch mà nó quen
bi t t lâu.

Ng i n ông t tr n t nh l i ngay, ngo t nó l i mà h i:

- Mu n v tr n hay không C c ? Mu n thì i theo ch hai m y ây, ch có m t a
em gái ng l m.

Trong khi th ng C c m c c tía tai thì ch n bà h i anh kia:

- mi t n y có ng i sao anh ?
- Ch có m t nhà thôi. M i t i ây ch ng n m n m.
- Quen hay l ?

ng m m Ký thác

Binhnguyenloc.com 4

- . H trên Sa-Ðéc l n.

Ch n bà an lòng, vui l i c và nói v i C c mua lòng k ã b t ch t vi c th m
lén c a ch :

- Em c a ch không bao gi ch u v làm dâu m t ch nh v y. Em có mu n thì
ph i r thôi.

i hai ng i l n c i ng t ngh o v i nhau.

Th ng C c m i m i l m, nh ng cao l n g n b ng ng i n ông kia. Mình tr n c a
nó n i u, n i n n nh ng b p th t r n nh n n b ng t sét g n vào ó r i nung cho

en và c ng.

n y n c a thân th nó i song ôi v i s tr ng thành c a i s ng sinh lý bên

trong c a nó. N m nay nó ã b t u bâng khuâng m i khi chi u xu ng, m t tr i t

cháy u r ng tràm tr m th y tr c nhà. Nh ng s ng cô n ây, nó không

bi t chuy n trai gái nh v y là x u n m c nào và nó ph i có thái làm sao nên

i r i l m.

Ch n bà n m tay nó, r nó ng i xu ng bên c nh ch , v lên u nó r i d ng t:

- Ch không n th t em r ch âu mà s . M y mà v tr n làm ru ng thì ai c ng a.
Làm r có công, ba n m thì má ch g con Thôi cho m y li n. Nói thi t ó mà.

- Nó mu n tr n theo qua d l m, ng i n ông nói, nh ng nó còn ng i.
- Ng i gì ?
- Thì lo s cái vi c xa xôi t l ó mà.
- Em nè, ch n bà l i h i, nhà có m y ng i ?
- n ng i.
- Ai v i ai ?
- Ông n i tui, tía tui, má tui v i tui.
- Làm m y công t ?
- i ó b n công, bây gi m i công.
- t c bao nhiêu gi m i mùa ?
- Tám gi .

Ch n bà c i ng t m t h i r i day l i h i nh n tình:

- Tr i i, ru ng gì mà m i công t, ch g t c có tám gi thôi ?

Ng i n ông không c i, áp:

- t n c m n nào m i khai hoang c ng nh v y h t.
- i l y gì mà n em nh ?
- Tía tui i i lúa thêm, âu không bi t, xa l m.
- i b ng gì ?
- ng cá khô. V i l i c ng ch ng c n n c m. Nhi u khi n rùa, n r n tr c m.

ây, rùa nhi u nh ki n. Ð t r ng r i ón trên u gió m t lát là chúng nó l ch
ch ch y tr n l a, b t không k p l n.
Ch n bà t v ái ng i m t h i r i nói:

ng m m Ký thác

Binhnguyenloc.com 5

- Nãy gi ch nói ch i ó. Nh ng bi t c tình c nh c a em, ch th t b ng th y là
em c n i theo ch ho c là anh ây c ng c.

Ch ta vói tay sau l ng, l y b u n c ng t, m nút ra r i ng c m t lên tr i, rót n c
vào mi ng. Ch u ng ng c vài cái r i l i nói:

- Em có c n chè l n nào không ?
- Không, t n m n m nay r i. Cách ây m t ngày ng n c, không có nhà c a

ai c , không có quán ti m gì h t. V i l i c ng không có ti n.
- Sa-Ðéc sao l i không vô Tháp M i mà nhè xu ng U-Minh n y ?
- Tui c ng không bi t t i sao. Tháp M i d ch u h n h ?
- Ch c ng không bi t. Ch bi t t hoang Tháp M i g n quê c c a em h n.

Quê em g n Cao Lãnh ph i không ?
- n.
- Em có nh xoài Cao Lãnh hôn ?
- Tui l y ch , ng có nh c chè, nh c xoài n a, tui thèm mu n ch t i. N m n m

nay, tui không có bi t món ng t là gì. M y cây chu i tr ng sau nhà c ng ch t
queo vì t còn m n quá. N m nay m t cây tr bu ng, ch c tôi c n ng t ây.
Úi chà ! Tr a r i, ch c t i b a c m, thôi tui v nha, anh, ch ?
- v , mai m t l i lên ây n a nha ?
- Xu ng anh ch âu ?
- i kia. Nh b n-b n d i y, nh ng lên ây cho khô ráo n c m tr a é
mà. Em C c nè, em c a ch ng l m, tr ng l m nghe không ?

Chu i c i c a hai ng i nh n tình y i theo sau l ng C c khi n cho nó, trong
giây phút, không mu n v nhà n a.

Ra kh i r ng tràm râm mát, m t C c b ng d ng nh hào quang tr c ánh n ng
tháng m i. Không khí b t cháy, ang rung rinh nh n c xao, và nó t ng
ch ng nh mái lá nhà nó, en thui d i kia, s p cháy n n i.

Th ng C c v t i nhà thì c m tr a ã d n xong.

- y i âu mà t i ng bóng m i v ?
- Tui i l m lông chim lông-ô.
- Lông âu ?
- Mà ki m hoài h ng có.
- t cha m y, nhi u chuy n. Chim lông-ô i x a m i có ch i nay âu còn

a. Mai g t nghe không ? n c m khuya r i xu ng ng cho s m, ng i âu
t.

nhà l ng l ng i quanh mâm c m, không ai nói v i ai l i nào. Nh ng ng i n y,
ng bi t t ch ây lâu ngày r i, ã bi n thành á kh u vì thói quen.

Riêng th ng C c, s c n nói c a tu i th ang lên m nh l m nh c n ch y nh y, c n
n u ng v y. Câu chuy n h i nãy trên gò Ô-Heo khi n nó càng b t mùi nói thêm,
nên nín không c, nó h i ông n i nó:

- i nè, h i m i t i, gi a mùa n ng, mình u ng n c gì, tui quên r i ?

ng m m Ký thác

Binhnguyenloc.com 6

Nó h i nh v y vì nó v a nhìn ra cái gi ng bên hè và nh ra là gi ng ã ng t n c
hôm mùa n ng tr c, m c d u ã c ào n m n m r i.

- ng n c ng trên lung, trên r ng, ch u ng n c gì. i.
- Sao mình t i ây ông n i ?
- Ðã nói cho m y bi t r i. Trên x , mình không có ru ng, làm công kh c
- ây, mình có ru ng, nh ng c ng kh c i.

Ông n i th ng C c l ng thinh. Nó nhìn ông n i nó r i ch t nh n ra r ng n m nay
ông c già quá. Tóc râu c a ông c ã tr ng bông. Nh ra ông c th ng than mình
nh m , nh m ông bà quá, nó bùi ngùi th ng ông nên dòm ra sân quên.

y gi bóng c a b n cái n i rau ã tròn vành, ch r ng th t úng ng . B n cái n i b
y, hèn th mà r t là công d ng i v i nhà nó.

tránh n c m n tràn b ng p sân, tía nó ã óng m i hai cây c c, làm thành

n cái giá ba ch n tréo nh giá tr ng c a b n n th i ám ma. Trên m i giá, t

t cái n i l ng ít, và trong n i y t mà tía nó mang t xa v . Ð t ây m n

chát dùng không c. Hành, t, rau r m, rau m om, c tr ng trong m y cái

n cao c ng ó. Ðó là b n th t i c n, t m n bao nhiêu c ng ph i l p th mà

tr ng cho c, không thôi không có món gia v nào n cá n a.

n mi ng v n cao c ng và tí hon l i là chi c ng h c a nhà n y vào mùa khô.

b ng vào b dài c a bóng giá là tính gi c ngay, và khi bóng n i tròn v m che

t bóng giá là úng ng ngay bon.

Nhìn ra sân m t h i, nhai nu t h t c m, nó day vô và h i tía nó:

- m nay mình g t c c bao nhiêu tía ?
- Nh ông bà, t n c, ít l m c ng c h m l m gi .
- ng ch a n.
- gì mà , má nó nói, nhà mình ph i n tr m r i là s chót.
- i l i, tía th ng C c tr vào câu chuy n, t i lúa nàng C m th t g o l m. N m t i

ta gieo gi ng T m Vu t ch c c g o h n nhi u. N m nay h chu i tr bu ng
thì n m t i tao tr ng s , tr ng i c r i ó.

nhà u h n h tr c d nh t ng lai t t p kia. Nh ng th ng C c ch a th y
gì là xán l n c . Tr ng i thì c ng ph i khá lâu m i có trái, trong khi ó nó ti p t c
thèm chè, thèm x ng-xa, nh ám cúng ình, nh hát b i và b m t hình nh m i
quy n r , hình nh c a con Thôi, ch c là gi ng h t ch nh b n-b n, t c là có duyên

m.

Con trai làng th y con gái r t th ng, th mà h còn th m lén r nhau i m t ngày
ng n c ra ây g p nhau, hu ng h gì nó ch a c nói chuy n v i con gái

n l n nào h t. Nh ng a con gái b n c a nó cách ây n m n m, nó nh l i thì
không có gì quy n r c . Ð a nào c ng c o tr c ch a bánh bèo phía sau và gi a
chi c bánh bèo, m c ra m t chòm uôi dài trông n bu n c i.

ng m m Ký thác

Binhnguyenloc.com 7

Nh ng mà con gái l n ph i khác. C c ch a th y con gái l n, nh ng tin ch c nh v y.
Có m t linh c m gì, âu t ki p ti n thân c a nó bay l i và giúp cho nó bi t nh

y.

Nh ng cô con gái l n ch a th y hình y, mà ã có ti ng kêu c, chúng âm th m
i C c, ti ng g i nh v ng v ng âu trong không trung.

Th n th , th ng C c nói l i câu h i nãy, và gi n d i thêm m t n, khi n ông n i nó
gi t mình, ch ng a mà nhìn nó tr ng tr ng:

- ây, mình có ru ng, nh ng c ng kh c i. Tui mu n i quá, i âu c ng
c, mi n ó có làng xóm, có ng i ta.

*

**

Th ng C c thích m y cây n c n ng l m. Bó lúa nào gác lên ó c ng n m yên c ch
không ch c r t xu ng n c ru ng nh nh ng bó lúa gác trên u n c th ng.

Ðó là nh ng g c tràm mà cháng hai ch ra r t th p. Khi n tràm cháy, tía th ng C c
ã trù xa, n trên cháng hai y m t gang r i nên bây gi h m i có n c n ng
t ti n mà dùng gác lúa.

Ông n i th ng C c ch ng xu ng trên ru ng, len l i qua m y g c tràm. Ông ghé t ng
c cho lúa xu ng xu ng.

th là cò, cò ma, cò lông bông, cò qu m, cò h ng, thân m t nhìn gia ình b n
ng i g t lúa nhà. Ðây là b n ng i c nh t mà chúng th y m i ngày vùng
hoang v ng n y; ban u chúng s hãi h , nh ng v sau, th y h hi n t quá, chúng
làm quen v i h ã c b n th h cò r i.

Má th ng C c l i sình t i u g i, và l i n c g n t i háng nh ng vui v h n ngày
nào h t.

Bà ta t ng h ng r i c t ti ng hò:

Hò... ... ti ng anh n h c làu thông,
i ây em h i kh n lông m y ng ?

Hò xong câu y, bà l ng i ch ng bà hò áp. Nh ng tía th ng C c c làm thinh
mà g t, khi n bà âm ng ng nên c i r i c ch ng cho m c c :

- Tía nó sao câm cái mi ng l i, không b t v y ?
- , nhi u chuy n nà ! Già r i mà còn hò v i hát, b t v i gh o. B còn trai gái gì

ó sao ?

Vì vui k t qu c a c n cù nên má th ng C c quên r ng bà ta ã quá mùa hò r i. Tía
nó nh c l i bà ta m i ch t nh n ra. Tuy nhiên bà v n ng m ngùi nh cái thú vui y
thu bà còn con gái và ngay bây gi ây, tóc ã nhu m hoa râm r i, bà c ng h ng

c n u còn làng, h ng b ng cách khuy n khích b n trai tr hò i áp v i
nhau.

ng m m Ký thác

Binhnguyenloc.com 8

Th ng C c thì xôn xao trong lòng, nh l i l i ch nh b n-b n b o r ng nó mà v
làng làm ru ng thì ai c ng a. , nó s hò i áp v i con Thôi. Ch c ! Mà nó ph i
nh má nó d y hò m i c. Nó có nghe hò l n nào âu mà thu c gi ng và bi t
câu.

n chi u thì xong xuôi c . Ông n i th ng C c ch ng xu ng lúa ra b r ch, còn tía
nó, má nó và nó thì l i n c sình mà v b .

p lúa và ph i phong m t h t m i ngày. Trong nh ng ngày bu n t , ph ng lì gi a
nh bùn l y n c ng y, th ng C c càng nao n c mu n v làng.

i ây em h i kh n lông m y ng ?

Câu hò c a má nó ám nh nó t hôm g t n nay. N u con Thôi mà h i nó câu y
ch c nó ph i ng m câm, cho d u c phép tr l i b ng v n xuôi.

Kh n lông là v t d ng mà nó ã quên r i thì còn bi t là m y ng còn áp cho
thông. T lâu, nó ch có m t chi c qu n xà l n trên ng i, mùa n ng cháy nh mùa

a l nh. Ðêm nó nh nóp che thân cho b mu i t và gió c t da.

Nh ng món c n dùng c a th gi i v n minh y c ng thu c vào nh ng th g i
thèm nh bánh trôi n c, bánh ít tr n và mái tóc c a con Thôi.

Hôm y, d ng b cho con cháu lúa vào, ông n i th ng C c long tr ng nói:

- Ngày mai ra bi n.

Không ai h i ra bi n làm gì h t. Th ng C c c ng làm thinh, trái v i m i ngày mà
nó h i không k p áp.

Con r ch Ô-Heo tr c nhà, n u có i trên y thì ph i v ng n, nó ngh nh v y, i v
ng n r qua nh ng kinh r ch khác mà tìm làng m c s m u t, ch xuôi dòng ra
bi n thì còn ngh a lý gì n a ch ?

Nó ch a c ra bi n l n nào c và m y n m tr c ây nó mu n theo ghe c a b n
t cua i m t chuy n l m, mà không c phép i.

Chuy n i u n m t ch n tr i xa l mà ông n i nó v a cho bi t, không làm cho
nó ph n kh i chút nào c .

Ông n i nó ti p, d n m nó:

- Con m Trùm, ngày mai ph i d y khuya n u c m. Tao i v i th ng Trùm và
th ng C c, i th t s m g p con n c l n ngay t i c a mà v cho ti n.

*

**

ch Ô-Heo nh xíu cho nên tràm m c hai bên b giao nhành v i nhau c và
ph kín c m t n c.

ch t i om, i nh i trong hang. Bây gi th ng C c m i th u ngh a hai ti ng “hang
mai” trong câu hát c a b n i b t ba-khía.

Nh ng n i ánh n ng l t vào c thì hai bên b , ô-rô và cóc kèn m c y.

ng m m Ký thác

Binhnguyenloc.com 9

c ròng ch y xi t, xu ng trôi bon bon. Tuy v y, ông n i và tía c ng chèo c n th n
mau t i n i, h u v k p n i bu i chi u ngày ó.

n t i tr a, xu ng không i mau n a.

- c ng r i, ông n i nói, t c ta g n t i c a r i.

thôi chèo, cho xu ng trôi linh inh, không ti n c ng không lùi, r i l y c m d
trong mo nang ra mà n.

Không i thì thôi, ã trót i, và lúc g n t i ích, th ng C c nghe thích th y bi n coi
ra sao. Nó và c m h i h r i h i:

- Ra ó làm gì ông n i ?
- i m y s bi t.

n c m xong thì n c b t u l n. H chèo ng c n c cho n quá ng bóng
thì n m t n i kia mà ông n i tuyên b r ng ó là bi n.

Th ng C c ng c nhiên l m mà ch ng th y bi n âu c . Con r ch ti p t c i xa ra
ngoài kia, hai hàng rào cây nh t khúc, âm vào m t t m vách t ng xanh nh da
tr i.

- Bi n âu, ông n i ? C c h i.
- ng xa kia, xanh xanh ó.
- Sao không ra ngo i, ông n i ?
- Không c n.

Tía th ng C c chèo m i, rút sào c m xu ng bùn, theo l nh c a ông n i nó.

Ông n i g i C c l i g n r i h i:

- Con có th y gì khác l không ?
- Không, ông n i à.
- Không th y ? Cây ây không khác cây sau l ng mình à ?
- À... ph i r i.

c nhìn l i thì qu nh l i ông n i nó nói. N i ây, t ã h t, mà ch còn bùn.
Tràm m c t i mé t cu i cùng thì d ng l i, nh là dân biên gi i m t n c kia

ng l i n i bìa lãnh th mình.

t tràm thì có m t kho ng tr ng, n a bùn, n a t, trên y ng r m ri và chim
cao c ng lo i áp y trong c .

Tràm ng tr c bãi c mà nhìn dân láng gi ng m c trên bùn en. Ðó là nh ng cây
m nhom chen nhau mà v t cao lên, cây n y cách cây kia không y b n gang tay.

bi n thoai tho i d c xu ng, trông r ng cây l y nh m t o binh xu ng núi,
tuôn tràn t trên cao xu ng mé bi n ngoài xa.

Xa, xa l m, có nh ng cây m c l t nh nh ng tên lính xung phong mau b c ti n
i, hãm thành h u l p công.

- Nhìn xu ng g c cây, ông n i b o.

ng m m Ký thác

Binhnguyenloc.com 10

c ch a l n h n, l bùn en d i g c cây ra. Bùn en t ng n i l i tr ng xóa
nh ng óa hoa n m cánh, hai màu en tr ng i ch i nhau trông r t p.

- Cây gì mà l v y ông n i ? Tr bông ngay d i g c ?
- Bông tr trên u nh ng cái r n lên mà ng i ta g i là r gió. Cây n y là cây

m. Ðây là r ng m m ây.
- Cây m m ? Sao tui không nghe nói n cây m m bao gi ?
- Con không nghe nói, vì cây m m không dùng c làm gì h t, cho n làm

i ch m c ng không c.
- y ch tr i sanh nó ra làm chi mà vô ích d v y ông n i, l i sanh h ng hà sa s

nh là c y ?
- bi n n y m i n m c phù sa b i thêm cho r ng ra hàng m y ngàn th c.

Phù sa là t bùn m m l n và không bao gi thành t th t c ta h ng n u
không có r ng m m m c trên ó cho ch c t. M t khi kia cây m m s ngã r p.
Gi ng tràm l i n i ngôi m m. R i sau m y i tràm, t s thu n, cây n trái m i

c c.

Th y th ng cháu n i ng ngác ch a hi u, ông c v n vai nó mà ti p:

- Ông v i l i tía c a con là cây m m, ch n gi m trong bùn. Ð i con là tràm, ch n
n còn l m bùn chút ít, nh ng t ã g n thu n r i. Con cháu c a con s là xoài,

mít, d a, cau.
i cây m m tuy vô ích, nh ng không u ng, nh là lính ngoài m t tr n v y mà.
ngã g c cho k khác là con cháu c a h h ng.

Con, con s p c h ng r i, sao l i mu n b mà i ? V l i con không thích hy-
sanh chút ít cho con cháu c a con h ng sao ?

Th ng C c nhìn l i ông n i nó và nghe th ng không bi t bao nhiêu ông già ã b
, b m ông cha hì-h c n m n m trong ng chua, n c m n Ô-Heo.

Ph i, c theo d oán c a gia ình thì nó s p c h ng, tuy không nhi u, mà r i
nhi u.

Nó n m ch t tay ông n i nó và nó th y ông n i nó gi i quá. Ông có bi t ch nho kia
mà.

- Ông i, nó than, nh ng tràm bu n quá.
- Tràm s kh i bu n n a. N m t i, t thu n r i thì ta làm ba m i công và s g i

dân c y g t xa t i ph l c. R i tía con s c i v cho con, r i thiên h s b t
ch c ta, tràn t i ây mà phá r ng, vùng Ô-Heo s s m u t, vui bi t bao nhiêu.
Tràm h t bu n vì s ra cau, d a, xoài, quít, y nhà, n c s ng t m t khi t
thu n...
- Và s có chè n ?

Ông n i c i ha h mà r ng:

- Gì ch chè thì s có lu bù.
- Mà ông n i nè, c i v làm sao c, ai thèm v Ô-Heo ?
- Hai n m n a ng i ta s n r ng t Ô-Heo thu n. Nh ng k nghèo khó nh ta

ch mong c t i ây.

ng m m Ký thác

Binhnguyenloc.com 11

Ông nói u n y, không bi t con hi u c hay không. Là t tiên ta ngày x a t
mi n Trung tràn vào ây u ch u s ph n c a cây m m h t, t x Ð ng Nai

c ng t cho t i ây, âu c ng hoang vu c .
ã ngã r p trong ch n ma thiêng n c c n y lót ng cho con cháu h
i t i, y nh là àn ki n xung phong, t p u li u ch t i, l i qua tô n c r ng

ng làm c u cho b n i sau vào n n i có ch t ng t. Nhi u l p tiên
phuông ã ngã g c nh r ng m m. R i thì ông s , ông c con, ông n i ây là
tràm m i ki m c mi ng n...

- Tía.

Th ng C c lo l ng không bi t tía nó s làm tràm nh nó c hay không nên kêu tía
nó b ng m t gi ng th ng yêu trìu m n h t s c.

- Thôi, nh sào i v cho k p con n c, ông n i ra l nh.

Ông n i vui v quá, vì ông b ng s c nh l i nh ng câu hò c a th h ng i tiên
phuông i khai thác t hoang mi n Nam, mà ngày nay th h tràm không hát

a. Ông c t gi ng khàn khàn lên:

Hò... ... R ng ch u ngoài Hu ,
Ng a t Ð ng Nai.

c sông trong sao c ch y hoài,
Th ng ng i xa x l c loài n ây.

© Binhnguyenloc.com

ng m m Ký thác